Triết lý lãnh đ
ạo phục
vụ (phần 2)
Nhà lãnh đạo phục vụ sẽ có những đặc điểm gì? Triết lý này ảnh
hưởng đến các tổ chức ngày nay như thế nào? Tác giả Larry C.
Spears đã giải đáp những thắc mắc ấy trong phần 2 bài viết trên tạp
chí Leader to Leader.
Đặc điểm của nhà lãnh đạo phục vụ
Sau nhiều năm nghiên cứu kỹ lưỡng các tác phẩm của Greenleaf tôi đã
tóm lại các đặc điểm sau đây với sự phát triển của nhà lãnh đạo phục vụ:

1. Lắng nghe: Theo truyền thống, các nhà lãnh đạo được đánh giá cao
vì kỹ năng truyền thông và ra quyết định. Trong khi đây là những kỹ
năng quan trọng cho nhà lãnh đạo phục vụ thì họ cần được củng cố bằng
việc cam kết sâu sắc với việc lắng nghe những người khác một cách
chăm chú.
Nhà lãnh đạo phục vụ tìm cách xác định sự sẵn sàng của nhóm và giúp
làm rõ sự sẵn sàng đó. Ông ta/bà ta tìm cách l
ắng nghe có lĩnh hội những
điều được nói ra. Lắng nghe, cùng với đáp lại, là cần thiết đối với sự
phát triển của nhà lãnh đạo phục vụ.
2. Cảm thông: Nhà lãnh đạo phục vụ cố gắng để hiểu và cảm thông với
những người khác. Mọi người cần được chấp nhân và thừa nhận vì tinh
thần đặc biệt và quý giá của họ. Nhà lãnh đạo phục vụ thừa nhận những
ý định tốt đẹp của đồng nghiệp và không phản đối họ ở tư cách con
người.
3. Hàn gắn: Một trong những điểm mạnh lớn của việc lãnh đạo phục vụ
là tiềm năng hàn gắn chính mình và những người khác. Nhiều người bị
tổn thương rất nhiều từ các chấn động cảm xúc. Dù đây là một phần tất
yếu của con người, nhà lãnh đạo phục vụ nhận ra rằng họ có cơ hội để
hàn gắn với những người mà họ liên hệ.

Trong cuốn "Nhà lãnh đạo như người phục vụ", Greenleaf viết rằng:
"Điều gì đó sẽ được truyền đạt tới những người được phục vụ và lãnh
đạo nếu như sự tiềm tàng trong sự thoả thuận giữa nhà lãnh đạo phục vụ
và người được phục vụ là hiểu rằng họ tìm kiếm sự toàn diện".
4. Nhận thức: Nhận thức chung, và đặc biệt là tự nhận thức, sẽ làm cho
nhà lãnh đạo phục vụ được tăng cường. Nhận thức cũng nhằm vào một
trong các vấn đề hiểu biết liên quan đến đạo đức và giá trị.
5. Thuyết phục: Đặc điểm khác của nhà lãnh đạo phục vụ là sự gắn kết
cơ bản với sự thuyết phục hơn là với quyền lực vị trí trong việc đưa ra
quyết định trong tổ chức. Nhà lãnh đạo phục vụ tìm cách để thuyết phục
người đó hơn là tìm sự sự phục tùng.
Thành phần đặc biệt này mang lại một trong những cách phân biệt rõ
ràng nhất giữa sự chuyên quyền truyền thống và sự lãnh đạo phục vụ.
Những nhà lãnh đạo phục vụ rất hiệu quả trong việc xây dựng sự đồng
lòng trong nhóm.
6. T
ạo n
ên nh
ận thức:

Một số nhà lãnh đạo phục vụ tìm cách nuôi
dưỡng khả năng để "mơ những ước mơ vĩ đại". Khả năng nhìn một vấn
đề (hoặc một tổ chức) từ một tầm nhìn nhận thức nghĩa là người đó phải
nghĩ vượt lên những thực tế hàng ngày.
Với nhiều nhà quản lý đây là một đặc điểm mà đòi hỏi nguyên tắc và
thực hành. Nhà lãnh đạo phục vụ cũng được kêu gọi để tìm kiếm sự cân
bằng giữa suy nghĩ có nhận thức và các cách tiếp cận trọng tâm hàng
ngày.
7. Nhìn xa trông rộng: Nhìn xa trông rộng là một đặc điểm mà khuyến

khích nhà lãnh đạo phục vụ hiểu các bài h
ọc từ quá khứ, thực tế của hiện
tại và hậu quả chắc chắn của một quyết định cho tương lai. Nó cũng có
nguồn gốc sâu sắc trong tư duy trực giác. Nhìn xa trông rộng duy trì một
lĩnh vực lớn chưa khám phá trong nghiên cứu lãnh đạo, như một điều
đáng để lưu ý.
8. Giữ cương vị quản lý: Peter Block đã xác định giữ cương vị quản lý
là "nắm giữ điều gì đó trong sự tin cậy của những người khác". Quan
điểm của Robert Greenleaf cho rằng, cương vị quản lý phục vụ - giống
như cương vị quản lý, đầu tiên đ
ảm bảo sự cam kết với việc phục vụ nhu
cầu của những người khác. Nó cũng nhấn mạnh việc sử dụng sự cởi mở
và sự thuyết phục hơn là sự kiểm soát.
9. Cam kết với việc phát triển con người: Các nhà lãnh đạo phục vụ
tin rằng con người có một giá trị bên trong vượt lên trên nh
ững đóng góp
hữu hình của những nhân viên bình thường. Kết quả là, nhà lãnh đạo
phục vụ cam kết sâu sắc với sự phát triển của mỗi cá nhân trong bộ
phận. Nhà lãnh đạo phục vụ thừa nhận trách nhiệm để làm mọi thứ có
thể để nuôi dưỡng sự phát triển của nhân viên.
10. Xây dựng cộng đồng: Nhận thức này khiến nhà lãnh đạo phục vụ
tìm cách xác định một số phương ti
ện cho việc xây dựng cộng đồng giữa
những người làm việc trong tổ chức.
Việc lãnh đạo phục vụ gợi ý rằng cộng đồng thực sự có thể được tạo ra
giữa những người làm việc trong các doanh nghiệp và các tổ chức khác.
Greenleaf nói: "Tất cả những điều cần thiết để tái thiết cộng đồng như
một hình dạng cuộc sống cho nhiều người là cho các nhà lãnh đạo phục
vụ chỉ đường, không bằng các phong trào hàng loạt, mà bằng việc mỗi
nhà lãnh đạo phục vụ chứng tỏ khả năng không giới hạn với cộng đồng

cụ thể có liên quan đến tổ chức".
10 đặc điểm này của việc lãnh đạo phục vụ không hẳn là đã toàn diện,
nhưng chúng phục vụ để truyền đạt sức mạnh và sự cam kết, làm cho
mọi người luôn cởi mở với lời mời và thử thách của nó.
Ảnh hưởng ngày càng tăng của việc lãnh đạo phục vụ
Nhiều cá nhân và tổ chức đã thừa nhận việc lãnh đạo phục vụ như là m
ột
triết lý hướng dẫn. Với các cá nhân, nó gợi ý một phương tiện với sự
phát triển cá nhân - tinh thần, nghề nghiệp, cảm xúc và trí tuệ.
Một thế mạnh đặc biệt của việc lãnh đạo phục vụ là nó khuyến khích
mọi người tìm kiếm các cơ hội một cách chủ động để vừa phục vụ, vừa
lãnh đạo những người khác, sau đó, thiết lập các tiềm năng cho việc
nâng chất lượng của cuộc sống trong toàn bộ xã hội.
Con số các công ty đã thừa nhận việc lãnh đạo phục vụ như là một phần
của triết lý tổ chức hoặc như nền tảng cho các tuyên bố nhiệm vụ của họ
đang tăng lên trong đó có TDIndustries - một công ty đứng trong tốp 10
trong số 100 công ty tốt nhất do tạp chí Fortune bình chọn ở Mỹ.

Người sáng lập tổ chức này là Jack Lowe Sr Ông đã dựa trên cu
ốn sách
"Nhà lãnh đạo như người phục vụ" trong những năm đầu thập kỷ 70 và
bắt đầu phân phát các bản sao của nó cho nhân viên của mình. Họ được
kêu gọi đọc các bài luận và sau đó tập hợp trong một nhóm nhỏ để thảo
luận ý nghĩa của nó. Niềm tin rằng các nhà quản lý nên phục vụ nhân
viên của họ trở thành giá trị quan trọng cho TD Industries.
30 năm sau, Jack Lowe Jr tiếp tục sử dụng lãnh đạo phục vụ như một
triết lý hướng dẫn. Thậm chí ngày nay, bất kỳ người nào
ở TDIndustries,
thậm chí chỉ giám sát một người cũng phải tham gia lớp đào tạo trong
cương vị quản lý phục vụ. Thêm vào đó, tất cả nhân viên mới tiếp tục

nhận bản sao của cuốn sách "Nhà lãnh đạo như người phục vụ" và
TDIndustries đã phát triển các đơn vị đào tạo nhằm khuyến khích sự
hiểu biết và thực hành việc lãnh đạo phục vụ.
Lãnh đạo phục vụ đã ảnh hưởng tới nhiều người viết, nhà tư tưởng và
nhà lãnh đạo. Max DePree, cựu Chủ tịch của Công ty Herman Miller và
là tác giả của "Lãnh đạo là một nghệ thuật" (Leadership Is an Art) và
"Câu chuyện lãnh đạo" (Leadership Jazz) đã nói: "Việc lãnh đạo phục
vụ cần phải được cảm thấy, được hiểu, được tin và thực hành".

Còn Peter Senge, tác giả của cuốn "Nguyên tắc thứ năm" (The fifth
discipline) cho rằng, ông nói với mọi người "đừng mất công đọc bất kỳ
cuốn sách nào cho đến khi bạn đọc cuốn sách của Robert Greenleaf
trước tiên. Tôi tin rằng đó là tuyên bố phổ biến và hữu ích nhất về việc
lãnh đạo mà tôi từng trải qua".
Việc lãnh đạo phục vụ cũng được sử dụng trong các chương trình đào
tạo chính thức và không chính thức. Nó là nội dung trong các khoá học
lãnh đạo và quản lý trong trường học cũng như trong các chương trình
đào tạo tổ chức.
Rất nhiều khoá học về lãnh đạo và quản lý đưa thêm phần lãnh đạo phục
vụ trong chương trình giảng dạy. Một số trường còn gợi ý các khoá học
dành riêng cho việc lãnh đạo phục vụ.
Trong thế giới của các chương trình giáo dục và đào tạo tổ chức, nhiều
nhà tư vấn lãnh đạo và quản lý sử dụng các vật liệu lãnh đạo phục vụ
như một phần công việc liên tục của họ với tổ chức.
Thông qua việc đào tạo và giáo dục nội bộ, các tổ chức đang phát hiện
rằng việc lãnh đạo phục vụ có thể thực sự được cải thiện cách tổ chức
được phát triển và tiến hành, trong khi vẫn có được lợi nhuận.
Một phong trào đang phát triển
Sự thích thú và thực hành triết lý lãnh đạo phục vụ ngày nay đang
ở mức

cao. Hàng trăm bài báo về việc lãnh đạo phục vụ đã xuất hiện trên nhiều
tờ báo, tạp chí trong hơn một thập kỷ qua. Nhiều cuốn sách về các chủ
đề lãnh đạo chung đã được xuất bản mà đề cập việc lãnh đạo phục vụ
như là một cách thực hiện nhấn mạnh vào tầm quan trọng của sự toàn
diện cũng như sự độc lập của các bộ phận.
Cuộc sống đầy những nghịch lý tò mò và có ý nghĩa. Việc lãnh đ
ạo phục
vụ là một trong những nghịch lý mà đã giành được tuy chậm chạp nh
ưng
chắc chắn trong hàng trăm ngàn người gia nhập trong hơn 35 năm qua.
Hạt giống đã được gieo trồng đã bắt đầu nảy mầm trong nhiều tổ chức,
cũng như trong trái tim của nhiều người.
Lãnh đạo phục vụ đang mang lại một cơ cấu mà từ đó nhiều ngàn cá
nhân, cả nổi tiếng và không được biết tới đang cải thiện cách chúng ta
đối xử với những người làm việc trong tổ chức. Lãnh đạo phục vụ thực
sự mang lại hy vọng và sự hướng dẫn cho một kỷ nguyên phát triển con
người và cho việc tạo ra các tổ chức tốt hơn, biết quan tâm hơn.

Larry C. Spears

Leader to leader

Nguyệt Ánh (dịch