<span class="text_page_counter">Trang 2</span><div class="page_container" data-page="2">

<i><b>Người hướng dẫn khoa học : 1. PGS, TS. VŨ VĂN NINH</b></i>

<b>2. TS. TRẦN TIẾN CƯỜNG</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 3</span><div class="page_container" data-page="3">

<b>LỜI CAM ĐOAN</b>

<i>Tôi xin cam đoan bản luận án là cơng trình nghiên cứu riêng của tơi.Các số liệu, kết quả nêu trong luận án là trung thực và có nguồn gốc rõ ràng.</i>

<b>Tác giả luận án</b>

<b>Nguyễn Thu Hà</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 4</span><div class="page_container" data-page="4">

<b>LỜI CẢM ƠN</b>

<i>Luận án được hồn thành với sự giúp đỡ nhiệt tình của Ban giám đốcHọc viện Tài chính, của tập thể lãnh đạo và các thầy cơ Khoa sau đại học,Khoa Tài chính DN, Bộ mơn Tài chính DN- Học viện Tài chính, đặc biệt làcơng lao hướng dẫn tận tình, chu đáo của tập thể giáo viên hướng dẫn:PGS,TS Vũ Văn Ninh và TS.Trần Tiến Cường. Em xin được gửi tới các thầy,cô lời cảm ơn trân trọng nhất.</i>

<i>Xin trân trọng cảm ơn sự giúp đỡ nhiệt tình và những tư liệu quý báuđược cung cấp từ các nhà quản lý doanh nghiệp, các cán bộ tại các doanhnghiệp ngành Thuỷ sản.</i>

<i>Xin chân thành cảm ơn gia đình, bạn bè, đồng nghiệp đã ln động viên,ủng hộ và chia sẻ những khó khăn để tác giả hoàn thành tốt luận án.</i>

<b>Tác giả luận án</b>

<b>Nguyễn Thu Hà</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 5</span><div class="page_container" data-page="5">

CHƯƠNG 1: LÝ LUẬN CHUNG VỀ CƠ CẤU NGUỒN VỐN VÀ HOẠCH ĐỊNH CƠ CẤU NGUỒN VỐN MỤC TIÊU CỦA DOANH NGHIỆP 19 1.1. Nguồn vốn và phân loại nguồn vốn của doanh nghiệp 19

1.1.1. Khái niệm nguồn vốn của doanh nghiệp... 19

1.1.2. Phân loại nguồn vốn... 20

1.1.2.1. Dựa vào quan hệ sở hữu vốn...20

1.1.2.2. Căn cứ vào thời gian huy động và sử dụng vốn... 21

1.1.2.3. Căn cứ vào phạm vi huy động vốn...23

1.2. Cơ cấu nguồn vốn của doanh nghiệp 24 1.2.1. Khái niệm và các chỉ tiêu phản ánh cơ cấu nguồn vốn của DN....24

1.2.1.1. Khái niệm cơ cấu nguồn vốn của doanh nghiệp... 24

1.2.1.2. Các chỉ tiêu phản ánh cơ cấu nguồn vốn của doanh nghiệp...25

1.2.2. Một số lý thuyết về cơ cấu nguồn vốn theo qua điểm hiện đại... 27

1.2.2.1. Lý thuyết của M&M về cơ cấu nguồn vốn... 27

1.2.2.2. Lý thuyết đánh đổi (Trade- Off Theory)... 32

1.2.2.3. Lý thuyết bất cân xứng thông tin (Asymemetric of

</div><span class="text_page_counter">Trang 6</span><div class="page_container" data-page="6">

1.2.4. Tác động của cơ cấu nguồn vốn đến hoạt động của doanh nghiệp...

1.3. Hoạch định cơ cấu nguồn vốn mục tiêu của doanh nghiệp 54 1.3.1. Khái niệm cơ cấu nguồn vốn mục tiêu...54

1.3.2. Tầm quan trọng của việc hoạch định cơ cấu nguồn vốn mục tiêu 55 1.3.3. Nguyên tắc cơ bản hoạch định cơ cấu nguồn vốn mục tiêu... 56

1.3.3.1. Nguyên tắc đảm bảo tính tương thích trong tài trợ... 56

1.3.3.2. Nguyên tắc cân bằng giữa sinh lời và rủi ro...56

1.3.3.3. Nguyên tắc đảm bảo quyền kiểm soát của chủ sở hữu...56

1.3.3.4. Nguyên tắc tài trợ linh hoạt...57

1.3.2.5. Ngun tắc tối thiểu hố chi phí sử dụng vốn...57

1.3.4. Trình tự và phương pháp hoạch định cơ cấu nguồn vốn mục tiêu cho doanh nghiệp...58

1.3.4.1. Thực hiện dự báo tài chính để ước tính thặng dư/thâm hụt tài chính... 58

1.3.4.2. Xác định cơ cầu nguồn vốn mục tiêu... 59

1.3.4.3. Lập chiến lược cho việc điều chỉnh cơ cấu nguồn vốn... 64

1.4. Cơ cấu nguồn vốn của một số công ty thuỷ sản niêm yết trên thế giới và bài học kinh nghiệm dành cho các CTTS NY tại Việt Nam 69 1.4.1. Cơ cấu nguồn vốn của một số CTTS NY trên thế giới... 69

1.4.1.1. Căn cứ chọn mẫu nghiên cứu... 69

1.4.1.2. Giới thiệu khái quát về công ty Maruha Ichiro và công ty Asian...70

</div><span class="text_page_counter">Trang 7</span><div class="page_container" data-page="7">

1.4.1.3. Cơ cấu nguồn vốn của công ty Maruha Ichira và Công ty

1.4.2. Một số kết luận và bài học rút ra cho việc hoàn thiện cơ cấu nguồn vốn tại các CTTS NY trên TTCK Việt Nam... 76

<b>CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG CƠ CẤU NGUỒN VỐN CỦA CÁC CÔNG</b> TY THUỶ SẢN NIÊM YẾT TRÊN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM 78 2.1. Tổng quan các doanh nghiệp thuỷ sản ở Việt Nam 78 2.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển ngành thuỷ sản Việt Nam... 78

2.1.2. Đặc điểm hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp thuỷ sản Việt Nam...79

2.1.2.1. Đặc điểm sản xuất kinh doanh... 79

2.1.2.2. Đặc điểm sản phẩm... 81

2.1.2.3. Đặc điểm thị trường tiêu thụ... 82

2.1.3. Tổng quan về mẫu nghiên cứu... 83

2.1.3.1. Căn cứ chọn mẫu nghiên cứu trong luận án...83

2.1.3.2. Phân loại mẫu nghiên cứu... 85

2.1.3.3. Tình hình tài chính của các công ty thuỷ sản niêm yết... 86

2.2. Thực trạng cơ cấu nguồn vốn của các công ty thuỷ sản niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam 90 2.2.1. Cơ cấu nguồn vốn của các công ty thuỷ sản niêm yết giai đoạn

2.2.2. Đánh giá các nhân tố ảnh hưởng đến cơ cấu nguồn vốn của các Công ty thủy sản niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam...109

2.2.3. Đánh giá tác động của cơ cấu nguồn vốn đến hoạt động của các công ty thuỷ sản niêm yết...118

</div><span class="text_page_counter">Trang 8</span><div class="page_container" data-page="8">

2.2.3.1. Cơ cấu nguồn vốn tác động đến chi phí sử dụng vốn bình qn

của các công ty thuỷ sản niêm yết... 119

2.2.3.2. CCNV tác động đến rủi ro tài chính của các CTTS NY... 123

2.2.3.3. CCNV tác động đến ROE của các CTTS NY...127

2.2.3.4. Nghiên cứu định lượng về tác động của cơ cấu nguồn vốn đến hiệu quả HĐKD của các CTTS NY... 129

2.2.4. Thảo luận những kết quả nghiên cứu định tính và định lượng về cơ cấu nguồn vốn của các công ty thuỷ sản niêm yết tại Việt Nam...134

2.3. Đánh giá chung về cơ cấu nguồn vốn của các công ty thuỷ sản niêm yết giai đoạn 2012 đến 2017 136 2.3.1. Kết quả đạt được... 136

2.3.2. Hạn chế còn tồn tại và nguyên nhân của những hạn chế...137

2.3.2.1. Hạn chế còn tồn tại...137

2.3.2.2. Nguyên nhân của những hạn chế... 138

<b>CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CƠ CẤU NGUỒN VỐN CHO</b> CÁC CÔNG TY THUỶ SẢN NIÊM YẾT TRÊN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHỐN VIỆT NAM 141 3.1. Mơi trường kinh doanh và định hướng phát triển ngành thuỷ sản Việt Nam trong thời gian tới. 141 3.1.1. Môi trường kinh doanh...141

3.1.1.1. Tình hình kinh tế chính trị thế giới...141

3.1.1.2. Tình hình kinh tế chính trị ở Việt Nam... 144

3.1.1.3. Phân tích SWOT ngành thuỷ sản Việt Nam... 145

3.1.2. Định hướng phát triển ngành thuỷ sản Việt Nam...149

3.1.2.1. Quan điểm phát triển của Đảng và Nhà nước... 150

3.1.2.2. Mục tiêu ngành thuỷ sản đến năm 2020...150

3.1.2.3. Định hướng phát triển... 151

3.2. Giải pháp hoàn thiện CCNV cho các CTTS NY 153 3.2.1. Xác định hệ số nợ mục tiêu cho các CTTS NY... 153

3.2.2. Hoạch định cơ cấu nguồn vốn mục tiêu cho các CTTS NY phù hợp với mục tiêu chiến lược... 155

3.2.3. Điều chỉnh CCNV hướng đến mục tiêu chiến lược của DN... 160

</div><span class="text_page_counter">Trang 9</span><div class="page_container" data-page="9">

3.2.3.1. Điều chỉnh CCNV theo quan hệ sở hữu...160

3.2.3.2. Điều chỉnh CCNV theo phạm vi huy động vốn – tăng nguồn nội sinh... 163

3.2.3.3. Điều chỉnh CCNV theo thời gian sử dụng vốn... 165

3.2.4. Một số giải pháp nhằm tăng cường hiệu quả sử dụng ĐBTC... 167

3.2.4.1. Nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh...167

3.2.4.2. Kiểm sốt chi phí chặt chẽ, hạ giá thành sản phẩm...171

3.2.4.3. Thực hiện mơ hình liên kết với hộ ni để giảm chi phí vốn đầu tư ban đầu, ổn định giá nguyên liệu và ổn định nguồn nguyên liệu
...172

3.2.4.4. Đa dạng hoá nguồn nguyên liệu đảm bảo quá trình hoạt động dều đặn thường xuyên liên tục... 176 3.2.4.5. Đầu tư máy móc cơng nghệ tiên tiến, hiện đại; đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm. 177

</div><span class="text_page_counter">Trang 11</span><div class="page_container" data-page="11">

<b>DANH MỤC BẢNG</b>

Bảng 1.1. Phân loại nguồn vốn và nguồn tài trợ 19 Bảng 1.4. Các hệ số tài chính cơ bản của Maruha Ichiro các năm 72 Bảng 1.5. Các hệ số tài chính cơ bản của Asian giai đoạn 2012 đến 2016 74

Bảng 2.3. DTT và LNST của nhóm đặc biệt (ATA, AVF, VNH) 88 Bảng 2.4. Hệ số nợ của các nhóm CTTS NY các năm 2012- 2017 93 Bảng 2.5. Hệ số nợ của nhóm đặc biệt giai đoạn 2012- 2017 94 Bảng 2.6. Tỷ trọng nợ ngắn hạn trên tổng nợ phải trả của các CTTS NY 95 Bảng 2.7. Tỷ trọng nợ vay trên tổng nợ phải trả của các CTTS NY 96 Bảng 2.8. Tỷ trọng nguồn vốn ngắn hạn trong tổng nguồn vốn của các CTTS

Bảng 2.10. Tỷ lệ lợi nhuận giữ lại tái đầu tư trong tổng nguồn vốn của các

Bảng 2.11. Tình hình chi trả cổ tức hàng năm của các CTTS NY 107

Bảng 2.13. Mô tả thống kê các biến được sử dụng trong mô hình 115 Bảng 2.14. Hệ số tương quan giữa các biến trong mơ hình 115 Bảng 2.15. Kết quả kiểm định với mơ hình GLS 116 Bảng 2.16. Hệ số I/EBIT của các nhóm CTTS NY theo hệ số nợ vay 123 Bảng 2.17. Địn bẩy tài chính (DFL) của các CTTS NY giai đoạn 2012-2017 125

Bảng 2.18. Khả năng sinh lời của các nhóm CTTS NY theo hệ số nợ vay 127 Bảng 2.19. Đánh giá hiệu quả sử dụng nợ vay của CTTS NY 129

Bảng 2.21. Thống kê mơ tả biến phụ thuộc trong mơ hình 130

</div><span class="text_page_counter">Trang 12</span><div class="page_container" data-page="12">

Bảng 2.22. Tương quan của hệ số nợ với các biến phụ thuộc 131 Bảng 2.23. Tác động của hệ số nợ đến ROA, ROE, và Tobin’s Q 132 Bảng 2.24. Tác động của hệ số nợ đến TSSL của các CTTSNY 133 Bảng 2.25. Tác động của nợ ngắn hạn đến TSSL của các CTTSNY 133 Bảng 2.26. Tác động của nợ dài hạn đến TSSL của các CTTSNY 134 Bảng 3.1. Một số chỉ tiêu phản ánh tình hình TC của VHC 2012-2016 157 Bảng 3.2. Ước định một số chỉ tiêu tài chính cho VHC 2017-2022 157

</div><span class="text_page_counter">Trang 13</span><div class="page_container" data-page="13">

<b>DANH MỤC HÌNH, SƠ ĐỒ</b>

Hình 1.1. Một số lý thuyết về CCNV theo quan điểm hiện đại 28 Hình 1.2. Định đề M&M I trong trường hợp khơng có thuế 30 Hình 1.3. Giá trị doanh nghiệp có sử dụng nợ 34 Hình 1.4. Quy trình bốn bước hoạch định CCNV mục tiêu của McKinsey 58 Hình 1.5. Chiến lược tài trợ trong từng giai đoạn của doanh nghiệp 67

<b>Word did not find any entries for your table of contents.</b>

In your document, select the words to include in the table of contents, and then on the Home tab, under Styles, click a heading style. Repeat for each heading that you want to include, and then insert the table of contents in your document. To manually create a table of contents, on the Document Elements tab, under Table of Contents, point to a style and then click the down arrow button. Click one of the styles under Manual Table of Contents, and then type the entries manually.

Hình 2.1. Sản lượng ni trồng và khai thác thuỷ sản Việt Nam Hình 2.2. Giá trị xuất khẩu thuỷ sản Việt Nam

Hình 2.3. Chuỗi giá trị ngành thuỷ sản

Hình 2.4. Tổng tài sản bình quân của các CTTS NY theo quy mơ Hình 2.5. Khả năng thanh tốn của các CTTS NY các năm

Hình 2.6. DTT và NI bình quân của 16 CTTS NY

Hình 2.7. Tỷ suất lợi nhuận trung bình của 16 CTTS NY trong mẫu Hình 2.8. Hệ số nợ bình quân các CTTS NY giai đoạn 2012- 2017 Hình 2.9. Lãi suất tiền gửi và lãi suất cho vay giai đoạn 2011 đến 2016 Hình 2.10. Chi tiết VCSH của các CTTS NY giai đoạn 2012- 2017 Hình 2.11. Chi tiết tình hình tăng vốn cổ phần của các CTTS NY Hình 2.12. Các CTTS NY tham gia chuỗi giá trị ngành

Hình 2.13. Tóm tắt giả thuyết nghiên cứu đánh giá các nhân tố ảnh hưởng đến CCNV của các CTTS NY

Hình 2.14. (Rd) của các nhóm CTTS NY theo hệ số nợ vay Hình 2.15. Re của các nhóm CTTS NY theo hệ số nợ vay Hình 2.16. WACC của các nhóm CTTS NY theo hệ số nợ vay

</div><span class="text_page_counter">Trang 14</span><div class="page_container" data-page="14">

Hình 2.17. Hệ số nợ vay trung bình của nhóm 3 và WACC3 Hình 2.18. Chênh lệch giữa giữa Rd và WACC của các CTTS NY

Hình 3.1. Giá trị xuất khẩu và tốc độ tăng trưởng toàn ngành thuỷ sản Việt Nam giai đoạn 2011- 2020

Hình 3.2. Mối tương quan NDH và ROE

Hình 3.3. Hai mục tiêu chiến lược của các DN ngành thuỷ sản

Hình 3.4 EPS và Hd của VHC

</div><span class="text_page_counter">Trang 15</span><div class="page_container" data-page="15">

<b>PHẦN MỞ ĐẦU1. Lý do chọn đề tài nghiên cứu</b>

Cơ cấu nguồn vốn là một chủ đề nghiên cứu đã, đang, và sẽ tiếp tục thu hút sự chú ý của rất nhiều học giả trong và ngoài nước. Nghiên cứu về CCNV trên thế giới có lịch sử từ khá lâu với hai câu hỏi xuyên suốt về (i) tác động của CCNV đến giá trị DN; (ii) có tồn tại một CCNV tối ưu hay khơng? Cách tiếp cận lợi nhuận ròng hoạt động (Net Operating Income) được đề xuất bởi Durand cho rằng thị trường sẽ xem xét DN như là một tổng thể và chiết khấu ở một mức TSSL đòi hỏi nhất định. Do vậy, CCNV khơng có tác động đến giá trị DN. Trái lại, quan điểm truyền thống về CCNV cho rằng tồn tại một CCNV tối ưu tại đó, WACC được tối thiểu hoá và giá trị DN được tối đa hoá. Lý thuyết của Modigliani &Miller (1958, 1963) là sự kết hợp của hai quan điểm trên khi cho rằng sự tác động của CCNV đến giá trị DN phụ thuộc vào tính hiệu quả của thị trường vốn. Theo đó, mệnh đề 1 của M&M cho rằng CCNV khơng có tác động đến giá trị DN khi những giả định về thị trường vốn được đảm bảo. Tuy nhiên, trong điều kiện có thuế thu nhập DN và chi phí phá sản, CCNV sẽ có tác động đến giá trị DN và tồn tại một CCNV tối ưu giúp tối đa hoá giá trị doanh nghiệp. Trên cơ sở những lý thuyết nền tảng này, các nhà nghiên cứu tiếp tục tìm kiếm và phát triển những lý thuyết mới nhằm làm rõ tác động của CCNV đến giá trị DN cũng như đánh giá sự phù hợp của các lý thuyết trong từng bối cảnh nghiên cứu. Mặc dù các nghiên cứu về CCNV chưa có sự đồng nhất quan điểm song đã đặt nền móng cho các nhà quản trị tài chính DN trong việc xây dựng một CCNV phù hợp cũng như lý giải hành vi lựa chọn các hình thức tài trợ vốn của nhà quản trị. Một CCNV hợp lý là tiền đề để DN đảm bảo an tồn tài chính, gia tăng giá trị DN, và tối đa hoá giá trị cho CSH. Tuy nhiên, trả lời câu hỏi “Thế nào là một CCNV hợp lý?” không phải là điều đơn giản với các nhà quản trị tài chính DN. Một khuyến

</div>