TRƯỜNG ĐẠI HỌC QUẢNG NAM
KHOA CÔNG NGHỆ THÔNG TIN

----------

KHĨA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC

TÌM HIỂU MỘT SỐ MƠ HÌNH
KIẾN TRÚC PHẦN MỀM

VÀ ỨNG DỤNG XÂY DỰNG
HỆ THỐNG QUẢN LÝ KÝ TÚC XÁ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC QUẢNG NAM

Sinh viên thực hiện: Bùi Lê Quốc Nam
MSSV: 2112011015

CHUYÊN NGÀNH: CÔNG NGHỆ THÔNG TIN
KHÓA 2012 – 2016

Giảng viên hướng dẫn: ThS. ĐỖ QUANG KHÔI

Quảng Nam, tháng 04 năm 2016

LỜI CẢM ƠN

Trước hết tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến ThS. Đỗ Quang Khôi, người
đã trực tiếp hướng dẫn, giúp đỡ, định hướng và đóng góp ý kiến cho tơi trong
suốt thời gian làm bài để tơi có thể hồn thành Khóa luận tốt nghiệp này.

Tôi xin chân thành cảm ơn tất cả thầy, cô giáo trường Đại học Quảng

Nam. Đặc biệt là các thầy, cô trong Khoa Công nghệ thông tin của trường đã tận
tình dạy dỗ và truyền đạt kiến thức cho tơi trong suốt quá trình học tập và nghiên
cứu tại trường, tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong thời gian cuối khóa để hồn
thành chương trình tốt nghiệp.

Tôi cũng gởi lời cảm ơn đến Trung tâm học liệu và Công nghệ thông tin –
Trường Đại học Quảng Nam đã tạo môi trường, điều kiện giúp đỡ cho tơi trong
suốt q trình thực tập tốt nghiệp và những kinh nghiệm trong thực tế.

Đồng thời, tôi cũng gởi lời cảm ơn đến gia đình, bạn bè đã động viên, giúp
đỡ tơi lúc khó khăn trong học tập và trong cuộc sống.

MỤC LỤC

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT.............................................................................. iv
DANH MỤC HÌNH VẼ ....................................................................................... v
Phần 1. MỞ ĐẦU ................................................................................................. 1

1.1. Lý do chọn đề tài ..................................................................................... 1
1.2. Mục đích nghiên cứu ............................................................................... 2
1.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ........................................................... 2
1.4. Phương pháp nghiên cứu ......................................................................... 2
1.5. Lịch sử nghiên cứu .................................................................................. 2
1.6. Đóng góp của đề tài ................................................................................. 2
1.7. Cấu trúc của khóa luận ............................................................................ 3
Phần 2. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU .................................................................. 4
Chương 1: TỔNG QUAN VỀ KIẾN TRÚC PHẦN MỀM .......................... 4
1.1. Khái niệm kiến trúc phần mềm................................................................ 4

1.1.1. Khái niệm .......................................................................................... 4

1.1.2. Lịch sử kiến trúc phần mềm .............................................................. 5
1.1.3. Tầm quan trọng của kiến trúc phần mềm ......................................... 6
1.2. Phân loại mơ hình kiến trúc ..................................................................... 7
1.2.1. Mơ hình đơn lập ................................................................................ 7
1.2.2. Mơ hình phân tán .............................................................................. 7

1.2.2.1. Đặc điểm..................................................................................... 7
1.2.2.2. Đặc tính ...................................................................................... 8
1.2.2.3. Một số mơ hình phân tán............................................................ 8
1.3. Xử lý dữ liệu với ADO.NET ................................................................. 11
1.3.1. Tính năng của ADO.NET ................................................................ 11
1.3.2. Kiến trúc tổng quan của ADO.NET ................................................ 12
1.3.3. Tổng quan về các mơ hình xử lý dữ liệu trong ADO.NET .............. 13
1.3.3.1. Mô hình kết nối ........................................................................ 13
1.3.3.2. Mơ hình ngắt kết nối ................................................................ 14
1.3.4. Lựa chọn giữa mơ hình Kết nối và mơ hình Ngắt kết nối ............... 15

-i-

1.4. Kết luận chương 1.................................................................................. 16
Chương 2: MỘT SỐ MƠ HÌNH KIẾN TRÚC PHẦN MỀM .................... 17

2.1. Mơ hình MVC........................................................................................ 17
2.1.1. Kiến trúc mơ hình MVC .................................................................. 17
2.1.2. Đặc điểm mơ hình MVC.................................................................. 17
2.1.3. Các thành phần của ASP.NET MVC............................................... 18
2.1.4. Lợi ích của mơ hình MVC ............................................................... 19

2.2. Mơ hình MVVM .................................................................................... 19
2.3. Mơ hình đa tầng (n-Tier) ....................................................................... 20


2.3.1. Khái niệm ........................................................................................ 21
2.3.2. Các thành phần của mơ hình 3 tầng ............................................... 21
2.3.3. Tính chất của 3-Tier........................................................................ 22
2.3.4. Ưu, nhược điểm của 3-tier .............................................................. 24
2.4. Mơ hình 3-Layer .................................................................................... 24
2.4.1. Khái niệm ........................................................................................ 24
2.4.2. Các thành phần của 3-Layer........................................................... 25
2.4.3. Ưu điểm khi sử dụng mơ hình 3-Layer ........................................... 27
2.5. So sánh các mơ hình kiến trúc phần mềm ............................................. 28
2.5.1. So sánh mơ hình 3-Tier và mơ hình MVC....................................... 28
2.5.2. So sánh 3-tier và 3-layer ................................................................. 29
2.6. Kết luận chương 2.................................................................................. 31
Chương 3: XÂY DỰNG HỆ THỐNG QUẢN LÝ KÝ TÚC XÁ TRƯỜNG
ĐẠI HỌC QUẢNG NAM .............................................................................. 32
3.1. Khảo sát hệ thống .................................................................................. 32
3.1.1. Tổng quan về tổ chức ...................................................................... 32

3.1.1.1. Mô tả khái quát về tổ chức ....................................................... 32
3.1.1.2. Mục tiêu tổ chức....................................................................... 33
3.1.1.3. Cơ cấu tổ chức.......................................................................... 33
3.1.2. Các quy trình hoạt động nghiệp vụ................................................. 34
3.2. Phân tích và thiết kế hệ thống................................................................ 41
3.2.1. Các yêu cầu của hệ thống mới ........................................................ 41
3.2.1.1. Mục tiêu của hệ thống .............................................................. 41

-ii-

3.2.1.2. Yêu cầu phi chức năng ............................................................. 41
3.2.1.3. Yêu cầu chức năng ................................................................... 41

3.2.2. Phân tích hệ thống .......................................................................... 42
3.2.2.1. Các tác nhân của hệ thống........................................................ 42
3.2.2.2. Ca sử dụng của hệ thống .......................................................... 42
3.2.2.3. Biểu đồ ca sử dụng (Use Case) của hệ thống ........................... 43
3.2.2.4. Đặc tả ca sử dụng ..................................................................... 44
3.2.3. Mơ hình cấu trúc của Hệ thống ...................................................... 50
3.2.3.1. Xác định các lớp thực thể ......................................................... 50
3.2.3.2. Xác định các lớp biên ............................................................... 51
3.2.3.3. Xác đinh các lớp điều khiển ..................................................... 53
3.2.4. Mô hình hành vi của Hệ thống........................................................ 53
3.2.4.1. Mơ hình tuần tự ........................................................................ 53
3.2.4.2. Biểu đồ hoạt động .................................................................... 58
3.2.5. Thiết kế ............................................................................................ 59
3.2.5.1. Cơ sở dữ liệu của hệ thống ....................................................... 59
3.2.5.2. Biều đồ định hướng giao diện người dùng............................... 67
3.2.6. Cài đặt hệ thống .............................................................................. 69
3.3. Cài đặt kiến trúc chương trình theo mơ hình 1- tier, 3 layer ................. 69
3.4. Một số giao diện chính của chương trình .............................................. 72
3.5. Kết luận chương 3.................................................................................. 74
Phần 3. KẾT LUẬN ........................................................................................... 75
Phần 4. TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................... 76

-iii-

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

Tên viết tắt Tên đầy đủ
KTX Kí túc xá
KTPM Kiến trúc phần mềm
GUI Graphic User Interface

BLL Business Logic Layer
DAL Data Access Layer
DTO Data Tranfer Object
MVC Model-View-Controler
MVVM Model-View-ViewModel
TTHTSV Trung tâm hỗ trợ sinh viên
UC Use case

-iv-

DANH MỤC HÌNH VẼ

Hình 1.1. Mơ hình Client – Server ......................................................................... 8
Hình 1.2. Mơ hình 3-Tier ....................................................................................... 9
Hình 1.3. Mơ hình Peer-To-Peer với kiến trúc khơng tập trung .......................... 10
Hình 1.4. Mơ hình Peer-To-Peer với kiến trúc bán tập trung .............................. 11
Hình 1.5. Kiến trúc tổng quan của ADO.NET..................................................... 12
Hình 1.6. Mơ hình kết nối .................................................................................... 13
Hình 1.7. Mơ hình ngắt kết nối ............................................................................ 14
Hình 2.1. Mơ hình MVC trong ASP.NET ........................................................... 17
Hình 2.2. Các thành phần của MVC .................................................................... 18
Hình 2.3. Các thành phần của mơ hình MVVM .................................................. 19
Hình 2.4. Các tầng trong mơ hình 3-tier và nhiệm vụ của nó.............................. 22
Hình 2.5. Mơ hình 3-Tier giảm sự gắn kết giữa các thực thể .............................. 23
Hình 2.6. Mơ hình 3-Tier giúp dễ dàng tái sử dụng phần mềm........................... 23
Hình 2.7. Mơ hình 3-Tier giúp dễ dàng chia sẻ trách nhiệm ............................... 23
Hình 2.8. Các thành phần của mơ hình 3-Layer .................................................. 25
Hình 2.9. Quá trình xử lý của kiến trúc 3 tầng..................................................... 28
Hình 2.10. Quá trình xử lý của mơ hình MVC .................................................... 29
Hình 2.11. Mơ hình 3-Tier mang tính vật lý ........................................................ 30

Hình 2.12. Mơ hình 3-Layer mang tính logic ...................................................... 30
Hình 3.1. Cơ cấu tổ chức của Trung tâm hỗ trợ sinh viên ................................... 32
Hình 3.3. Kiến trúc của chương trình demo theo mơ hình 1-Tier, 3-Layer......... 71
Hình 3.4. Giao diện Đăng nhập của chương trình ............................................... 72
Hình 3.5. Giao diện chính của chương trình ........................................................ 72
Hình 3.6. Cửa sổ nhập thơng tin SV mới ............................................................. 73
Hình 3.7. Cửa sổ chuyển sinh viên qua phịng khác ............................................ 73
Hình 3.8. Cửa sổ tính phí điện nước từng phòng ................................................. 74

-v-

Phần 1. MỞ ĐẦU

1.1. Lý do chọn đề tài
Kiến trúc phần mềm là một chuyên ngành bắt đầu từ những năm 70 của thế

kỷ trước. Với việc gia tăng độ phức tạp và áp lực về việc phát triển các hệ thống
thời gian thực phức tạp, kiến trúc phần mềm (KTPM) nổi lên như là một kiến
trúc cơ sở của việc phát triển phần mềm và công nghệ hệ thống chủ lực. Như bất
kỳ lĩnh vực nghiên cứu nào khác, KTPM cũng có những thách thức ban đầu của
nó. Một KTPM thể hiện các phương diện cấu trúc và hành vi của một hệ thống.

Các nhà phát triển phần mềm rất coi trọng KTPM vì nó quyết định mối
quan hệ giữa các thành phần trong phần mềm, phát triển module, tái sử dụng sau
này. Ban đầu với những chương trình đơn giản, KTPM được thiết kế đơn giản
với việc thiết kế thuật toán, cấu trúc dữ liệu... dần dần khi những phần mềm lớn
ra đời, việc điều phối, quản lý con người, quản lý thành phần phần mềm, quản lý
tiến trình phát triển dự án... đã hình thành những KTPM và những mẫu phần
mềm. Trong phát triển ứng dụng hiện nay, để dễ quản lý các thành phần của hệ
thống, cũng như không bị ảnh hưởng bởi các thay đổi, người ta hay nhóm các

thành phần có cùng chức năng lại với nhau và phân chia trách nhiệm cho từng
nhóm để cơng việc khơng bị chồng chéo và ảnh hưởng lẫn nhau. Điều này có
nghĩa là ứng dụng được phát triển theo kiểu phân tán, các thành phần của hệ
thống đảm nhận những vai trò, nhiệm vụ khác nhau.

KTX của nhà trường hiện đang quản lý theo cách truyền thống. Việc đăng
ký và quản lý thủ công gây nên nhiều khó khăn, tốn thời gian và gây lãng phí cả
về cơng sức và tiền bạc.

Chính vì những lí do trên nên tơi đã chọn đề tài “Tìm hiểu một số mơ hình
kiến trúc phần mềm và ứng dụng xây dựng hệ thống Quản lý ký túc xá
Trường Đại học Quảng Nam” làm Khóa luận tốt nghiệp.

-1-

1.2. Mục đích nghiên cứu
- Nắm vững những kiến thức cơ bản về KTPM, mơ hình MVC và đặc biệt

là kiến trúc 3 lớp.
- Áp dụng kiến trúc 3 lớp vào việc Xây dựng hệ thống Quản lý ký túc xá

trường Đại học Quảng Nam

1.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
- Kiến thức cơ bản và kiến trúc phần mềm
- Kiến thức về MVC và kiến trúc đa tầng.
- Ứng dụng mơ hình kiến trúc 1-tier, 3-layers vào xây dựng 1 hệ thống.

1.4. Phương pháp nghiên cứu
- Nghiên cứu tài liệu, giáo trình, luận văn, bài báo, thơng tin trên mạng.

- Phân tích, tổng hợp tài liệu.
- Thống kê, phân tích dữ liệu.

1.5. Lịch sử nghiên cứu
Kiến trúc phần mềm đã được một số tác giả tìm hiểu và nghiên cứu trước

đó.
Phần lớn các tác giả đều cho thấy một cách tổng quan về nội dung lý

thuyết của KTPM và kiến trúc 3 lớp đồng thời cũng xây dựng một hệ thống phù
hợp với môi trường và bản thân tác giả.

Với những ưu điểm của mình thì lập trình 3 lớp đã được sử dụng trong
nhiều hệ thống lớn tuy nhiên nó cịn khá mới mẻ đối với sinh viên trường Đại
học Quảng Nam.

1.6. Đóng góp của đề tài
Đề tài được nghiên cứu nhằm trình bày tổng quan về các KTPM.
Trình bày những kiến thức cơ bản và tổng quan về KTPM và một số mơ

hình KTPM tiêu biểu nhất.
Xây dựng chương trình ứng dụng trong việc quản lý kí túc xá trường Đại

học Quảng Nam

-2-

1.7. Cấu trúc của khóa luận
Lời cảm ơn
Mục lục

Danh mục các ký hiệu, các chữ viết tắt
Danh mục các bảng
Danh mục các hình vẽ, đồ thị
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
2. Mục đích nghiên cứu
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4. Phương pháp nghiên cứu
5. Lịch sử nghiên cứu
6. Đóng góp của đề tài
NỘI DUNG
Chương 1: Tổng quan về kiến trúc phần mềm
Chương 2: Một số mơ hình kiến trúc phần mềm
Chương 3: Xây dựng hệ thống quản lý ký túc xá trường Đại học
Quảng Nam
KẾT LUẬN
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC

-3-

Phần 2. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU

Chương 1: TỔNG QUAN VỀ KIẾN TRÚC PHẦN MỀM

1.1. Khái niệm kiến trúc phần mềm
1.1.1. Khái niệm

Nhiều nhà nghiên cứu đã giải thích về kiến trúc phần mềm, và họ có các
quan điểm khác nhau về cách trình bày tốt nhất về kiến trúc của hệ thống phần

mềm. Khơng có cách giải thích nào là sai; mỗi kiến trúc có giá trị riêng. Định
nghĩa của Bass L, và cộng sự nắm giữ được điểm cốt yếu của cái mà kiến trúc
phần mềm đòi hỏi: “Kiến trúc phần mềm của một chương trình hoặc hệ thống
tính tốn là cấu trúc hoặc các cấu trúc của hệ thống đó, gồm các thành phần của
phần mềm, các thuộc tính có thể trơng thấy được từ bên ngồi của các thành
phần này, và các mối quan hệ giữa chúng”.

Định nghĩa này tập trung vào kiến trúc đã tạo nên các bản dựng thô (coarse-
grained constructs) (tức các thành phần của phần mềm) mà có thể được coi là các
bộ phận cơ bản của kiến trúc/các khối xây dựng nên kiến trúc (building blocks of
the architecture). Mỗi thành phần của phần mềm, hay bộ phận kiến trúc cơ bản,
có một số nhất định các thuộc tính có thể nhìn thấy từ bên ngồi mà nó thơng báo
đến các bộ phận kiến trúc cơ bản còn lại. Các chi tiết bên trong của sự thiết kế và
cài đặt thành phần phần mềm khơng liên quan đến phần cịn lại của hệ thống,
xem xét một phần mềm đặc biệt chỉ như một hộp đen. Hộp đen này có các thuộc
tính nhất định mà nó biểu lộ, cái mà các thành phần phần mềm cịn lại có thể sử
dụng để thực hiện chung các đích nghiệp vụ hoặc cơng nghệ thông tin. Kiến trúc
phần mềm xác định các khối kiến trúc cơ bản, với một mức độ chi tiết thích hợp.
Nó cũng xác định và viết tư liệu việc các bộ phận cơ bản liên quan lẫn nhau như
thế nào.

Kiến trúc khi nó liên quan đến cơng nghệ phần mềm là việc phân tích hoặc
phân vùng một hệ thống đơn lẻ sang một tập các bộ phận mà có thể được xây

-4-

dựng theo kiểu lặp lại, gia tăng, và độc lập. Các bộ phận riêng lẻ có các mối quan
hệ hiện với nhau. Khi đan xen vào nhau, các bộ phận riêng lẻ đó tạo nên kiến trúc
của hệ thống, tổ chức, hoặc ứng dụng.


Ngoài ra, thuật ngữ “kiến trúc phần mềm” cũng đề cập đến các tài liệu kiến
trúc phần mềm của một hệ thống, thuận tiện cho việc trao đổi thông tin giữa các
thành viên trong một dự án. KTPM giúp việc quyết định ở mức cao trong thiết kế
phần mềm dễ dàng hơn và cho phép tái sử dụng các thành phần và mẫu thiết kế
của các dự án.

Lĩnh vực khoa học máy tính trải qua sự kết hợp các vấn đề cùng với sự
phức tạp của cấu trúc. Lúc đầu, sự phức tạp được giải quyết bởi người phát triển
bằng cách lựa chọn các cấu trúc dữ liệu đúng đắn, phát triển các thuật toán và áp
dụng các thuật toán để chia nhỏ các vấn đề. Khái niệm “Kiến trúc phần mềm” tập
trung vào việc giảm tải các phức tạp bằng cách trừu tượng hóa vấn đề và phân
chia rõ trách nhiệm công việc. Tuy vậy, đến ngày nay vẫn chưa có một khái niệm
thật chính xác và rõ ràng cho thuật ngữ “Kiến trúc phần mềm”.

Như vậy mặc dù khái niệm “Kiến trúc phần mềm” đã xuất hiện trong các
giảng đường đại học và được đưa vào sử dụng trong ngành cơng nghệ phần mềm,
nhưng việc nó vẫn chưa có các quy tắc, luật lệ chung và chưa rõ ràng nên thiết kế
KTPM vẫn là một sự pha tạp giữa “khoa học” và “nghệ thuật”. Vẻ “nghệ thuật”
của kiến trúc phần mềm được lý giải là do có sự xuất hiện của các yêu cầu phi
chức năng của hệ thống mà phần mềm phải đáp ứng được các yêu cầu này, chẳng
hạn như các yêu cầu về các thuộc tính chất lượng. Ngồi ra, phần mềm cịn phải
thỏa mãn các yêu cầu khác như: khả năng chịu lỗi, tính tương thích với các phiên
bản cũ của các phần mềm khác (backward compatibility), khả năng mở rộng, tính
tin cậy, khả năng bảo trì, tính hiện hữu, tính bảo mật, tính dễ dùng, và một số các
yêu cầu khác nữa.

1.1.2. Lịch sử kiến trúc phần mềm

Nguồn gốc của kiến trúc phần mềm như một ý tưởng được giới thiệu đầu
tiên trong nghiên cứu của Edsger Dijkstra năm 1968 và David Parnas đầu những


-5-

năm 1970. Các nhà khoa học nhấn mạnh rằng cấu trúc của một hệ thống phần
mềm rất quan trọng và đạt được cấu trúc đúng đắn là một yếu tố quyết định. Các
nghiên cứu về lĩnh vực này ngày càng nhiều và trở nên phổ biến từ đầu những
năm 1990 cùng với các nghiên cứu tập trung vào các mẫu thiết kế (pattern), ngôn
ngữ đặc tả kiến trúc (Architecture Description Languages), tài liệu kiến trúc và
các phương pháp chính thức. Các viện nghiên cứu đóng vai trị quan trọng trong
nghiên cứu môn học KTPM. Mary Shaw và David Garlan của viện nghiên cứu
Carnegie Mellon đã viết cuốn sách “Software Architecture: Perspectives on an
Emerging Discipline” vào năm 1996, mang đến các khái niệm tiến bộ trong
KTPM như thành phần, kết nối (connector), kiểu (style) và nhiều thứ nữa.
Trường đại học tổng hợp California, viện nghiên cứu phần mềm Irvine cũng có
nhiều nỗ lực trong nghiên cứu KTPM, chủ yếu hướng vào các kiểu kiến trúc,
ngôn ngữ đặc tả kiến trúc và các kiến trúc động. Một trong những chuẩn đầu tiên
trong KTPM là chuẩn ANSI/IEEE 1471-2000 được ISO chấp nhận như ISO/IEC
DIS 25961.

1.1.3. Tầm quan trọng của kiến trúc phần mềm

Có 3 lý do chính để giải thích tầm quan trọng của KTPM:
 Hỗ trợ giao tiếp

Hỗ trợ việc giao tiếp với các thành viên trong dự án. KTPM tái hiện một
vẻ bề ngoài trừu tượng của hệ thống. Với sự trừu tượng hóa hệ thống với các
khái niệm dễ hiểu, những thành viên trong dự án sẽ chỉ cần vận dụng các kiến
thức cơ bản của mình về hệ thống trong việc tìm hiểu, dàn xếp, phối hợp làm
việc, và bàn bạc trao đổi với nhau.


 Giúp ra quyết định sớm hơn

Việc ra quyết định được thực hiện sớm hơn. KTPM biểu thị các quyết định
thiết kế dành cho hệ thống. Như vậy các đội tham gia phát triển, triển khai, kiểm
thử và bảo trì phần mềm cũng như các nhóm người dùng và các cấp quản lý sẽ có
cái nhìn tổng quan hơn cũng như sớm hơn về hệ thống ngay từ khi nó cịn sơ
khai. Mỗi đội đó sẽ có các đóng góp ý kiến của mình, các đề xuất cũng như các

-6-

phản bác của mình khi mọi chuyện chưa quá muộn. Nếu khơng có quyết định
sớm, thì khi phần mềm đã được xây dựng hoàn chỉnh hoặc khá hoàn chỉnh mà
đột ngột xuất hiện các yêu cầu thay đổi từ phía nhóm này hoặc nhóm khác, ngồi
việc gây trì trệ cho tiến độ cơng việc mà cịn có thể gây ra tâm lý căng thẳng,
mâu thuẫn giữa các đội tham gia trong dự án.

 Tính khả chuyển cho hệ thống

KTPM không phụ thuộc vào một ngôn ngữ cụ thể nào cả mà chỉ tuân theo
một số chuẩn của các ngơn ngữ đặc tả nó. Ngồi ra, KTPM khi được xây dựng
cho một hệ thống, nó tạo thành một mơ hình có sự gắn kết tương đối với hệ
thống. KTPM còn chỉ ra cách thức mà phần mềm làm việc với hệ thống. Do vậy,
khi ta muốn chuyển phần mềm sang làm việc ở các hệ thống khác có những điểm
tương đồng nhất định với hệ thống cũ thì phần mềm này cũng sẽ có các thuộc
tính chất lượng và các yêu cầu chức năng được đảm bảo là không quá khác so
với khi tồn tại ở hệ thống cũ.

1.2. Phân loại mơ hình kiến trúc

1.2.1. Mơ hình đơn lập


Là một thể thống nhất, khơng có sự phân nhóm và các thành phần trong mơ
hình đơn lập thì tự do tương tác.

 Ưu điểm:
+ Dễ lập trình và triển khai.
+ Tốc độ xử lý cao.

 Nhược điểm:
+ Khó bảo trì, nâng cấp.
+ Không chia sẻ dữ liệu.

1.2.2. Mơ hình phân tán

1.2.2.1. Đặc điểm
- Chia sẻ tài nguyên: chia sẻ tài nguyên phần cứng và phần mềm.
- Tính mở: Cho phép sử dụng phần mềm và thiết bị của các nhà cung cấp khác
nhau.

-7-

- Xử lý đồng thời: Nâng cao hiệu năng của hệ thống.
- Tính mềm dẻo: Cho phép thêm mới tài nguyên một cách dễ dàng.
- Khả năng chịu lỗi: Cho phép hệ thống tiếp tục vận hành khi lỗi phát sinh.
1.2.2.2. Đặc tính
- Tính phức tạp: hệ thống phân tán phức tạp hơn hệ thống tập trung.
- Tính an tồn: Dễ bị tấn cơng từ bên ngồi.
- Tính quản lý được: Cần nhiều cơng sức hơn để quản lý hệ thống.
- Khơng thể dự đốn trước: Khả năng đáp ứng khơng được dự đốn trước


do phụ thuộc vào phương thức tổ chức hệ thống và khả năng chịu tải của
hệ thống mạng.
1.2.2.3. Một số mơ hình phân tán
 Mơ hình Client – Server:
- Là mơ hình tổ chức trong đó các dịch vụ được cung cấp bởi server
(chương trình chủ) và client (chương trình khách) sử dụng các dịch vụ đó
(máy tính trên đó cài đặt chương trình chủ gọi là máy chủ).
- Client gửi yêu cầu (request) tới server, server tiếp nhận, xử lý vả trả về
kết quả cho client.
- Client biết server nhưng server không cần biết client.
- Để client-server giao tiếp được với nhau cần tuân theo chuẩn, gọi là giao
thức.
- Một server có thể nối tới nhiều server khác để tăng hiệu quả xử lý.
- Client và server là các tiến trình logic.

Hình 1.1. Mơ hình Client – Server
-8-

 Ưu điểm:
+ Dữ liệu chia sẻ và đồng bộ.
+ Hạn chế tương tác.
+ Dễ bảo trì, nâng cấp, cơ lập lỗi.

 Nhược điểm:
+ Chi phí triển khai.
+ Tốc độ xử lí.

 Mơ hình 3 – Tiers:
Được phân thành 3 tầng:
* Tầng giao diện (Presentation tier): Các thực thể phần mềm làm nhiệm


vụ nhập liệu, trình bày, hiển thị, có thể bao gồm bước kiểm tra dữ liệu trước khi
gọi Business Logic Tier và tương tác với người sử dụng.

* Tầng xử lý (Business tier): Các thực thể phần mềm thực hiện các chức
năng nghiệp vụ, chứa các xử lý chính và quản lý các transaction.

* Tầng dữ liệu (Data tier): các thực thể phần mềm làm nhiệm vụ lưu trữ dữ
liệu, tương tác với cơ sở dữ liệu (thêm, xóa, sửa, chọn).

Hình 1.2. Mơ hình 3-Tier

-9-

 Ưu điểm:
+ Tương tự mơ hình Client–Server.
+ Xử lý chia sẻ và được chia nhỏ.

 Khuyết điểm:
+ Tương tự mơ hình Client-Server.

Trong Chương 2 của Khóa luận sẽ trình bày cụ thể hơn về mơ hình này.
 Mơ hình Peer - To - Peer (mơ hình ngang hàng):

- Là mơ hình khơng tập trung, trong đó việc tính tốn có thể được thực
hiện ở bất cứ nút nào trên mạng.

- Triển khai trên nhiều máy (node).
- Các node tương tác được với nhau.
- Mỗi node đóng vai trị Client – Server.

- Chia sẻ dữ liệu và xử lý trên toàn bộ node.
- Ngồi mơ hình Peer-To-Peer có kiến trúc khơng tập trung truyền thống
cịn có mơ hình kiến trúc bán tập trung.

Hình 1.3. Mơ hình Peer-To-Peer với kiến trúc khơng tập trung

-10-

Hình 1.4. Mơ hình Peer-To-Peer với kiến trúc bán tập trung

 Ưu điểm:
+ Không cần Server trung tâm.
+ Không gian lưu trữ và khả năng xử lý dàn trải
+ Dễ triển khai.

 Nhược điểm:
+ Khó lập trình và quản lý dữ liệu.

1.3. Xử lý dữ liệu với ADO.NET
Xử lý dữ liệu là nhiệm vụ phổ biến và quan trọng của nhiều chương trình

ứng dụng. Dữ liệu được truy xuất, xử lý của một chương trình ứng dụng có thể là
một tập tin văn bản, tập tin các bản ghi, hay là một nguồn dữ liệu từ CSDL nào
đó.

ADO.NET là một tập các lớp nằm trong bộ thư viện lớp cơ sở của .NET
Framework, cho phép các ứng dụng windows (như C#, VB.NET) hay ứng dụng
Web (như ASP.NET) thao tác dễ dàng với các nguồn dữ liệu.

1.3.1. Tính năng của ADO.NET


* Hỗ trợ lập trình:
Cung cấp các lớp thao tác với CSDL giúp lập trình viên lập trình nhanh hơn
và giảm bớt lỗi.

-11-

Cung cấp các công cụ để thao tác với CSDL ngay trên phần Designer giúp
lập trình viên tương tác với CSDL mà khơng cần hiểu sâu về CSDL.

* Khả năng mở rộng:
Sử dụng kiến trúc không kết nối chỉ kết nối với dữ liệu khi cần thiết nên
giảm tải cho server CSDL -> Ứng dụng có thể đáp ứng nhiều người dùng hơn.
* Khả năng tích hợp:
ADO.NET có thể gửi dữ liệu cho bất cứ ứng dụng nào hỗ trợ XML.
1.3.2. Kiến trúc tổng quan của ADO.NET
ADO.NET được chia ra làm hai phần chính rõ rệt, được thể hiện qua hình
1.5:

Hình 1.5. Kiến trúc tổng quan của ADO.NET
DataSet là thành phần chính cho đặc trưng kết nối không liên tục của kiến
trúc ADO.NET. DataSet được thiết kế để có thể thích ứng với bất kỳ nguồn dữ
liệu nào. DataSet chứa một hay nhiều đối tượng DataTable mà nó được tạo từ tập
các dịng và cột dữ liệu, cùng với khố chính, khóa ngoại, ràng buộc và các thông
tin liên quan đến đối tượng DataTable này. Bản thân DataSet được dạng như
một tập tin XML.
Thành phần chính thứ hai của ADO.NET chính là NET Provider Data, nó
chứa các đối tượng phục vụ cho việc thao tác trên cơ sở dữ liệu được hiệu quả và
nhanh chóng, nó bao gồm một tập các đối tượng Connection, Command,


-12-

DataReader và DataAdapter. Đối tượng Connection cung cấp một kết nối đến cơ
sở dữ liệu, Command cung cấp một thao tác đến cơ sở dữ liệu, DataReader cho
phép chỉ đọc dữ liệu và DataAdapter là cầu nối trung gian giữa DataSet và nguồn
dữ liệu.
1.3.3. Tổng quan về các mơ hình xử lý dữ liệu trong ADO.NET
1.3.3.1. Mơ hình kết nối

Trong mơ hình kết nối của ADO.NET, có một connection hoạt động được
duy trì giữa đối tượng DataReader của ứng dụng và một data source (nguồn dữ
liệu). Một dòng dữ liệu (datarow) được trả về từ data source mỗi khi phương thức
Read của đối tượng DataReader được thực thi. Điểm quan trọng nhất của mơ
hình kết nối đó là dữ liệu được lấy từ tập dữ liệu (các record được trả về bởi một
lệnh SQL nào đó) theo kiểu từng record một cho một lần đọc, chỉ đọc, và chỉ
theo một hướng tiến…

Hình dưới đây mơ tả cách sử dụng DataReader trong chế dộ kết nối.

Hình 1.6. Mơ hình kết nối
 Các bước điển hình để làm việc với đối tượng DataReader là như sau:
1. Tạo đối tượng Connection bằng cách truyền một chuỗi Connection
string cho hàm khởi dựng của nó.
2. Khởi tạo một biến chuỗi và gán câu lệnh SQL dựa theo dữ liệu muốn
nạp về.
3. Khởi tạo một đối tượng Command với nội dung câu lệnh SQL đã được
xác định ở trên.

-13-