MỤC LỤC
MỞ ĐẦU..........................................................................................................1
NỘI DUNG.......................................................................................................8
Chương 1. MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ NĂNG LỰC LÃNH ĐẠO
CỦA ĐỘI NGŨ CÁN BỘ CHỦ CHỐT TRONG HỆ THỐNG CHÍNH
TRỊ CẤP HUYỆN ..........................................................................................8
1.1. Một số khái niệm cơ bản....................................................................8
1.2. Tiêu chí đánh giá năng lực lãnh đạo của đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp
huyện.......................................................................................................20
1.3. Sự cần thiết phải nâng cao năng lực lãnh đạo của đội ngũ cán bộ chủ
chốt cấp huyện ........................................................................................26
Chương 2. NĂNG LỰC LÃNH ĐẠO CỦA ĐỘI NGŨ CÁN BỘ CHỦ
CHỐT TRONG HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ CẤP HUYỆN Ở HUYỆN
SAMAKKHIXAY TỈNH ATTAPƯ NƯỚC CHDCND LÀO - THỰC
TRẠNG VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA ..................................................34
2.1. Những yếu tố tác động đến năng lực lãnh đạo của đội ngũ cán bộ
chủ chốt trong hệ thống chính trị cấp huyện ở huyện SAMAKKHIXAY
.................................................................................................................34
2.2.Thực trạng năng lực lãnh đạo của đội ngũ cán bộ chủ chốt trong hệ
thống chính trị cấp huyện ở huyện SAMAKKHIXAY tỉnh Attapư .......46
2.3. Những vấn đề đặt ra về năng lực lãnh đạo của đội ngũ cán bộ chủ
chốt trong hệ thống chính trị cấp huyện ở huyện SAMAKKHIXAY tỉnh
ATTAPƯ hiện nay..................................................................................63
Chương 3. MỘT SỐ PHƯƠNG HƯỚNG GIẢI PHÁP NÂNG CAO
NĂNG LỰC LÃNH ĐẠO CỦA CÁN BỘ CHỦ CHỐT TRONG HỆ
THỐNG CHÍNH TRỊ CẤP HUYỆN Ở HUYỆN SAMAKKHIXAY TỈNH
ATTAPƯ HIỆN NAY VÀ NHỮNG NĂM TỚI.........................................70
3.1 Phương hướng nâng cao năng lực của đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp
huyện ở huyện Samakkhixay trong thời gian tới....................................70
3.2. Một số giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ
chủ chốt cấp huyện ở huyện Samakkhixay ............................................74

KẾT LUẬN....................................................................................................88
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.....................................................90


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

CBCC

: Cán bộ chủ chốt

CHDCND

: Cộng hịa dân chủ nhân dân

CNH, HĐH

: Cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa

ĐTNDNCM

: Thanh niên nhân dân cách mạng

HĐND

: Hội đồng nhân dân

HTCT

: Hệ thống chính trị


NDCM

: Nhân dân cách mạng

Nxb

: Nhà xuất bản

UBKT

: Uỷ ban kiểm tra

UBMTL,XDĐN

: Ủy ban Mặt trận Lào xây dựng đất nước

UBND

: Ủy ban nhân dân

XHCN

: Xã hội chủ nghĩa


1

MỞ ĐẦU
1.Tính cấp thiết của đề tài
Cơng cuộc đổi mới do Đảng NDCM Lào khởi xướng và lãnh đạo đã

thu được những thành tựu to lớn và có ý nghĩa lịch sử. Tuy nhiên, Sự nghiệp
cách mạng trong giai đoạn mới địi hỏi phải có một đội ngũ cán bộ mới thích
ứng với nó, nhất là đội ngũ cán bộ lãnh đạo chủ chốt, trong đó cán bộ lãnh
đạo chủ chốt của hệ thống chính trị cơ sở có tầm quan trọng đặc biệt. Nhận
thức rõ tầm quan trọng của công tác cán bộ đối với sự nghiệp cách mạng của giai
cấp vô sản, Lênin đã viết: “Trong lịch sử, chưa hề có một giai cấp nào giành
được quyền thống trị, nếu nó khơng tạo ra được trong hàng ngũ của mình những
lãnh tụ chính trị, những đại biểu tiên phong có đủ khả năng tổ chức và lãnh đạo
phong trào” [11, tr.473].
Sinh thời Chủ tịch Cay-Xỏn-phổm-vi-Hẳn cũng khẳng định: “Cán bộ chủ
chốt cơ sở là đội tiên phong trực tiếp lãnh đạo, tổ chức, thực hiện đường lối,
chính sách của Đảng”. [37, tr.478-492].
Thấm nhuần chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng của chủ tịch Cay-Xỏnphổm-vi-Hẳn, Đảng NDCM Lào đã xây dựng được một đội ngũ cán bộ lãnh
đạo, nhất là cán bộ chủ chốt của hệ thống chính trị các cấp trung thành với Tổ
quốc, với lý tưởng, có phẩm chất, năng lực và bản lĩnh chính trị vững vàng, đáp
ứng được nhiệm vụ lịch sử đặt ra và góp phần to lớn vào những thắng lợi của sự
nghiệp cách mạng nước CHDCND Lào.Trong sự nghiệp đổi mới hiện nay Đảng
NDCM Lào chủ trương tiếp tục xây dựng, củng cố đội ngũ cán bộ lãnh đạo chủ
chốt, trong đó có đội ngũ cán bộ chủ chốt cơ sở để hoàn thành nhiệm vụ nặng nề
và quan trọng mà sự nghiệp cách mạng đang đặt ra. Bởi lẽ nhân tố con người
nói chung và cán bộ, năng lực lãnh đạo của cán bộ là yếu tố then chốt cho mọi
hoạt động xã hội nói chung và trong quản lý nhà nước nói riêng.


2

Huyện Samakkhixay là một huyện nằm trong trung tâm của tỉnh nước
CHDCND Lào, là một địa phương mới phát triển nhưng đã có nhiều thay đổi
về chính trị, kinh tế - xã hội. Tuy nhiên, ở huyện Samakkhixay vẫn là một
trong những địa phương bị đánh giá là có bộ máy quản lý nhà nước kém hiệu

quả của. Sở dĩ có điều này là do năng lực lãnh đạo của đội ngũ cán bộ nói
chung và của đội ngũ cán bộ chủ chốt nói riêng cịn yếu kém về cả chun
mơn, nghiệp vụ, kinh nghiệm,… Chính điều này đã dẫn đến hiệu quả quản lý
nhà nước ở tỉnh Attapư chưa đáp ứng được yêu cầu, đòi hỏi của xã hội, làm
ảnh hướng đến tốc độ tăng trưởng kinh tế - xã hội.
Trước yêu cầu về nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ trong hệ thống
chính trị và xuất phát thực trạng năng lực lãnh đạo của đội ngũ cán bộ chủ
chốt ở cấp huyện của tỉnh Attapư và những địi hỏi của cơng cuộc đổi mới,
trong thời gian tới cấn tiếp tục nâng cao năng lực lãnh đạo của đội ngũ cán
bộ, khắc phục những yếu kém của Đảng và chính quyền cấp huyện, tác giả
lựa chọn đề tài: “Nâng cao năng lực lãnh đạo của đội ngũ cán bộ chủ
chốt trong hệ thống chính trị cấp huyện ở huyện Samakkhixay tỉnh
Attapư Nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào hiện nay” đề làm đề tài
khóa luận tốt nghiệp đại học chính trị chuyên ngành Chính trị phát triển
của mình.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Trong khoa học chính trị thì vấn đề cán bộ, năng lực lãnh đạo của cán
bộ là một trong những nội dung quan trọng, được nhiều học giả quan tâm
nghiên cứu. Các cơng trình nghiên cứu về lý luận cũng như thực tiễn để đề
xuất những kiến nghị và giải pháp có tính khoa học, tính ứng dụng thực tiễn
cao về vấn đề nâng cao năng lực lãnh đạo của cán bộ chủ chốt trong hệ thống
chính trị từ trung ương đến địa phương. Có thể kể đến các cơng trình sau:
Thứ nhất, các cơng trình nghiên cứu về cán bộ chủ chốt:


3

Phạm Thuý Dương (2011), “Suy nghĩ về tiêu chuẩn người cán bộ tổ
chức”, Tạp chí Xây dựng Đảng, Ban Tổ chức Trung ương, Số 4/2011, tr. 51 53. Qua bài viết tác giả đã làm rõ một số nội dung về tiêu chuẩn cán bộ như:
(1) Tâm chính là đạo đức, là đức tính hàng đầu mà người cán bộ tổ chức phải

có.; (2) Tầm là yêu cầu về năng lực, chuyên môn, là tài năng. Tâm và tầm liên
quan mật thiết với nhau, thể hiện mối quan hệ mật thiết giữa đức và tài của
cán bộ.
Thứ hai, các công trình nghiên cứu về cán bộ chủ chốt ở nước
CHDCND Lào
Nguyễn Văn Huyên (2015), “Bản lĩnh chính trị của cán bộ chủ chốt
trong hệ thống chính trị trước yêu cầu mới”, Tạp chí Lý luận chính trị, Học
viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Số 10/2015, tr. 14 - 18. Bài viết đưa ra
và phân tích một số nội dung chính đó là: (1) Đặc trưng của hệ thống chính trị
của Việt Nam quy định phẩm chất và năng lực, địi hỏi khí chất chủ động, tích
cực, sáng tạo, kiên định... thể hiện bản lĩnh của người cán bộ, đặc biệt là cán
bộ chủ chốt của hệ thống chính trị; và (2) Cơng cuộc xây dựng CNXH hiện
nay địi hỏi đội ngũ cán bộ chủ chốt có khả năng tổ chức lực lượng, tạo ra sức
mạnh vật chất nhằm hiện thực hóa ý chí của Đảng, của dân tộc, đem lại cuộc
sống ấm no, tự do, hạnh phúc cho nhân dân.
Sythoong Khonsavanh (2017), Xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo thuộc
huyện Xay, tỉnh Oudomxay, nước CHDCND Lào hiện nay, Luận văn Chính
trị học, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội. Luận văn đã phân
tích các nội dung về (1) Một số vấn đề lý luận về xây dựng đội ngũ cán bộ
lãnh đạo huyện qua việc làm rõ khái niệm, tiêu chí và yêu cầu xây dựng đội
ngũ cán bộ lãnh đạo; (2) Phân tích q trình xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh
đạo huyện Xay, tỉnh Oudomxay với những thành tựu, hạn chế về quy hoạch,
tuyển dụng, sử dụng, đào tạo, bồi dưỡng, luận chuẩn và đánh giá đội ngũ cán


4

bộ lãnh đạo; và (3) Đưa ra quan điểm và một số giải pháp nhằm nâng cao chất
lượng xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo huyện Xay, tỉnh Oudomxay.
Thứ ba, các cơng trình nghiên cứu về nâng cao năng lực lãnh đạo của

đội ngũ cán bộ.
- “Năng lực lãnh đạo của đội ngũ cán bộ chủ chốt trong hệ thống chính trị
cấp tỉnh ở tỉnh Salavan nước Cộng hịa dân chủ nhân dân Lào” của Khăm
Phong Chăn Tha Chon, Khóa luận thạc sĩ chính trị học, Học viện chính trị
quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội, năm 2013;
- “Năng lực lãnh đạo của đội ngũ cán bộ chủ chốt trong hệ thống
chính trị cấp huyện ở tỉnh Hủa Phăn nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào
hiện nay” của Sổm Phết In Thạ Sỏn, Khóa luận thạc sĩ chính trị học, Hà
Nội, năm 2014;…
* Nhìn chung những cơng trình nghiên cứu trên đã đề cập đến những
nội dung:
Phân tích cơ cấu, tiêu chuẩn con đường hình thành đội ngũ cán bộ lãnh
đạo quản lý ở cả cấp trung ương và cấp địa phương, cấp cơ sở; năng lực tổ
chức thực tiễn của đội ngũ cán bộ chủ chốt ở cả cấp trung ương và cấp địa
phương, cấp cơ sở; hoặc bàn đến giải pháp vấn đề thực tiễn và xây dựng đội
ngũ cán bộ chủ chốt trong hệ thống chính trị Việt Nam và ở nước CHDCND
Lào;
Tuy nhiên, chưa có một cơng trình nào nghiên cứu dưới góc độ chính
trị học về năng lực lãnh đạo của đội ngũ cán bộ chủ chốt trong hệ thống chính
trị cấp huyện ở huyện Samakkhixay tỉnh Attapư nước CHDCND Lào.
Chính vì vậy, tác giả mong muốn làm rõ vấn đề năng lực lãnh đạo và
nâng cao năng lực lãnh đạo của đội ngũ cán bộ chủ chốt trong hệ thống chính


5

trị cấp huyện và thực tế về năng lực lãnh đạo của đội ngũ cán bộ chủ chốt
trong hệ thống chính trị cấp huyện ở huyện Samakkhixay tỉnh Attapư.
3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu của khóa luận
3.1. Mục đích

Khóa luận có mục đích làm sáng rõ cơ sở lý luận và thực tiễn về nâng
cao năng lực của đội ngũ cán bộ chủ chốt trong hệ thống chính trị cấp huyện ở
huyện Samakkhixay tỉnh Attapư nước CHDCND Lào để từ đó đề xuất một
giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao năng lực lãnh đạo của đội ngũ cán bộ chủ
chốt trong hệ thống chính trị cấp huyện ở huyện Samakkhixay tỉnh Attapư
hiện nay và thời gian tới.
3.2. Nhiệm vụ
- Khóa luận làm rõ cơ sở lý luận về năng lực lãnh đạo của đội ngũ cán
bộ chủ chốt trong hệ thống chính trị cấp huyện ở huyện Samakkhixay tỉnh
Attapư;
- Đánh giá các yếu tố tác động, thực trạng năng lực lãnh đạo và những
vấn đề đặt ra của đội ngũ cán bộ chủ chốt trong hệ thống chính trị cấp huyện
ở huyện Samakkhixay tỉnh Attapư hiện nay;
- Đề xuất một số phương hướng và một số giải pháp chủ yếu nhằm
nâng cao năng lực lãnh đạo của đội ngũ cán bộ chủ chốt trong hệ thống chính
trị cấp huyện ở huyện Samakkhixay tỉnh Attapư hiện nay và thời gian tới.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của khóa luận
4.1. Đối tượng
Năng lực lãnh đạo của đội ngũ cán bộ chủ chốt trong hệ thống chính trị
cấp huyện ở huyện Samakkhixay tỉnh Attapư
4.2. Phạm vi


6

Trong luận văn này tác giả tập trung nghiên cứu về nâng cao năng
lực của đội ngũ cán bộ chủ chốt trong hệ thống chính trị cấp huyện ở
huyện Samakkhixay tỉnh Attapư nước CHDCND Lào trong giai đoạn từ
2016 đến nay.
5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu của khóa luận

5.1. Cơ sở lý luận
Khóa luận nghiên cứu về năng lực lãnh đạo của đội ngũ cán bộ chủ
chốt trong hệ thống chính trị cấp huyện ở huyện Samakkhixay tỉnh Attapư
dưới góc độ chính trị học, trên cơ sở quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư
tưởng chủ tịch Cay-Xỏn-phổm-vi-Hẳn, các nghị quyết của Đảng NDCM Lào
về cán bộ và năng lực lãnh đạo của cán bộ chủ chốt, khóa luận đi sâu vào làm
rõ vai trị, vị trí của đội ngũ cán bộ chủ chốt trong hệ thống chính trị cấp
huyện ở huyện Samakkhixay tỉnh Attapư nước CHDCND Lào.
5.2. Phương pháp nghiên cứu
Khóa luận sử dụng phương pháp luận của chủ nghĩa Mác - Lênin đặc
biệt là phương pháp duy vật biện chứng và phương pháp duy vật lịch sử cùng
các phương pháp nghiên cứu khoa học cụ thể như: Phương pháp lôgic - lịch
sử; phương pháp phân tích, phương pháp tổng hợp - so sánh, xử lý tài liệu thứ
cấp để giải quyết nhiệm vụ nghiên cứu mà khóa luận đặt ra.
6. Những đóng góp khoa học của khóa luận
Khóa luận hệ thống hóa các quan điểm lý luận về năng lực lãnh đạo của
đội ngũ cán bộ chủ chốt trong hệ thống chính trị cấp huyện; đánh giá thực
trạng năng lực lãnh đạo của đội ngũ cán bộ chủ chốt trong hệ thống chính trị
cấp huyện ở huyện Samakkhixay, tỉnh Attapư, nước CHDCND Lào.
Khóa luận đưa ra được những phương hướng, giải pháp chủ yếu, có
tính khả thi nhằm nâng cao năng lực lãnh đạo của đội ngũ cán bộ lãnh đạo


7

Đảng và chính quyền cấp huyện ở huyện Samakkhixay tỉnh Attapư, nước
CHDCND Lào hiện nay và thời gian tới.
7. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của khóa luận
Những kết quả nghiên cứu của khóa luận có thể sử dụng làm tài liệu
nghiên cứu, trao đổi, thực hiện công tác đổi mới, nâng cao năng lực lãnh đạo

của đội ngũ cán bộ lãnh đạo chủ chốt cấp huyện ở huyện Samakkhixay tỉnh
Attapư nói riêng và ở nước CHDCND Lào nói chung.
8. Kết cấu của khóa luận
Ngồi phần Mở đầu, Kết luận, Danh mục tài liệu tham khảo, Khóa luận
được kết cấu làm 3 chương, 8 tiết.


8

NỘI DUNG
Chương 1
MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ NĂNG LỰC LÃNH ĐẠO
CỦA ĐỘI NGŨ CÁN BỘ CHỦ CHỐT TRONG HỆ THỐNG CHÍNH
TRỊ CẤP HUYỆN
1.1. Một số khái niệm cơ bản
1.1.1. Khái niệm cán bộ, cán bộ lãnh đạo, cán bộ chủ chốt
- Cán bộ
Chủ tịch Cay-Xỏn-phổm-vi-Hẳn đã cho rằng: “Cán bộ chủ chốt cơ sở là
đội tiên phong trực tiếp lãnh đạo, tổ chức, thực hiện đường lối, chính sách của
Đảng”. [37, tr.478-492]. Đồng thời đem tình hình của dân chúng báo cáo cho
Đảng, Chính phủ hiểu rõ để đặt chính sách cho đúng” [12, tr.269]. Ở đây, chủ
tịch Cay-Xỏn-phổm-vi-Hẳn khơng đơn thuần nói về người có chức, có quyền
trong bộ máy nhà nước và đoàn thể mà nêu lên những nét căn bản nhất về
nhân cách người cán bộ. Ở đây, Người chỉ rõ: cán bộ là cầu nối giữa Đảng với
nhân dân,Theo từ điển tiếng Việt thuật ngữ cán bộ được hiểu theo 2 nghĩa:
Một là, người làm cơng tác nghiệp vụ có chun mơn trong cơ quan
Nhà nước, đơn vị Đảng và đoàn thể. Theo nghĩa này, cán bộ không chỉ là
những người làm công tác có nghiệp vụ chun mơn trong cơ quan nhà nước
mà cịn ở trong cả hệ thống chính trị.
Hai là, người làm cơng tác có chức vụ trong một cơ quan, một tổ chức,

phân biệt với người khơng có chức vụ. Với nghĩa này, cán bộ là những người
làm công tác có chức vụ trong một cơ quan, một tổ chức của hệ thống chính
trị, là đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý, là những người có chức vụ để phân
biệt với người khơng có chức vụ. Bộ phận cán bộ này được hình thành thơng
qua việc bầu cử dân chủ, đề bạt, bổ nhiệm.


9

Như vậy, cán bộ là những người làm việc chuyên môn nghiệp vụ hoặc
giữ cương vị lãnh đạo trong hệ thống chính trị.
Từ cách hiểu trên đây về cán bộ, chúng ta có nhiều cách phân loại đối
với cán bộ:
- Căn cứ vào tính chất cơng việc và chức năng, nhiệm vụ có thể phân
thành các nhóm như sau:
+ Nhóm cơng chức, viên chức.
+ Nhóm chun gia, chun mơn.
+ Nhóm lãnh đạo, quản lý...
 Xét theo cơ cấu của hệ thống chính trị:
+ Nhóm cán bộ thuộc hệ thống tổ chức đảng.
+ Nhóm cán bộ thuộc hệ thống các cơ quan nhà nước.
+ Nhóm cán bộ thuộc các tổ chức chính trị – xã hội, đồn thể quần
chúng...
 Xét về lĩnh vực công tác:
+ Cán bộ lãnh đạo đảng, nhà nước, đoàn thể.
+ Cán bộ lãnh đạo lực lượng vũ trang.
+ Cán bộ khoa học, kỹ thuật.
+ Cán bộ quản lý kinh doanh...
Chủ tịch Cay-Xỏn-phổm-vi-Hẳn đã cho rằng: “Cán bộ chủ chốt cơ sở là
đội tiên phong trực tiếp lãnh đạo, tổ chức, thực hiện đường lối, chính sách của

Đảng”. [37, tr.478-492]. Đồng thời đem tình hình dân chúng báo cáo cho
Đảng, chính phủ hiểu rõ, để đặt chính sách cho đúng.
Do vậy, để thống nhất cách hiểu về cán bộ phải dựa trên những căn cứ
sau đây:
Một là: cán bộ được sự uỷ thác của Nhà nước hoặc các tổ chức khác trong
hệ thống chính trị và lấy danh nghĩa nhà nước và các tổ chức đó để hoạt động.


10

Hai là: cán bộ giữ một chức vụ, trọng trách nào đó trong hệ thống chính
trị nói chung, trong tổ chức kinh tế – xã hội nói riêng.
Ba là: cán bộ phải thông qua bầu cử, tuyển dụng, đề bạt.
Bốn là: chế độ đãi ngộ cho cán bộ căn cứ vào chất lượng lao động của họ.
Ngày 19/5/2003, Thủ tướng Chính phủ nước Cộng hịa Dân chủ nhân
dân (CHDCND) Lào ra Sắc lệnh số 82/CP về quy chế cán bộ, Điều 3 đã quy
định: “Cán bộ nước Cộng hoà Dân chủ nhân dân Lào là người công dân Lào
được biên chế và bổ nhiệm làm việc thường xuyên, trong các cơ quan Trung
ương, địa phương hoặc được uỷ nhiệm làm việc ở các cơ quan đại diện nước
Cộng hoà Dân chủ nhân dân Lào ở nước ngoài, được hưởng lương và phụ cấp
từ ngân sách nhà nước”.
Như vậy, cán bộ theo nghĩa chung nhất là những người có vai trị, giữ
chức vụ và cương vị nòng cốt trong một tổ chức, có tác động, ảnh hưởng đến
hoạt động của tổ chức và các quan hệ lãnh đạo, quản lý, chỉ huy, điều hành,
định hướng sự phát triển của tổ chức.
- Khái niệm cán bộ lãnh đạo
Theo nghĩa rộng “bao gồm những ai giữ chức vụ và trách nhiệm cao
trong một tổ chức, có ảnh hưởng lớn đến hoạt động của tổ chức, của bộ máy,
có vai trị tham gia định hướng, điều khiển hoạt động của cả bộ máy” [18,
tr.33].Theo Lênin, cán bộ lãnh đạo là “người đại diện tiên tiến có khả năng tổ

chức và lãnh đạo phong trào” [11, tr.473].Ở nước CHDCNĐ Lào, khái niệm
cán bộ lãnh đạo còn gắn liền với khái niệm cán bộ quản lý, đó là những người
có chức vụ và trách nhiệm điều hành, đứng đầu trong các cơ quan, tổ chức, sự
nghiệp....giám đốc, hiệu trưởng, viện trưởng... Nội hàm khái niệm cán bộ lãnh
đạo, cán bộ quản lý có những điểm giống nhau vì đều là những chủ thể ra
quyết định điều khiển hoạt động của một tổ chức do vậy vừa thực hiện chức
năng lãnh đạo vừa thực hiện chức năng quản lý. Tuy nhiên, khái niệm lãnh


11

đạo và quản lý khơng hồn tồn đồng nhất với nhau. Hoạt động lãnh đạo chủ
yếu là định hướng khách thể thông qua hệ thống cơ chế, đường lối, chủ
trương, chính sách... Cịn hoạt động quản lý mang tính điều khiển, vận hành
thơng qua những thiết chế có tính pháp lệnh được qui định từ trước.
- Cán bộ chủ chốt
Theo từ điển tiếng Việt, chủ chốt thuộc loại từ tính từ có nghĩa là “quan
trọng nhất, có tác dụng làm nịng cốt” [21, tr.174]. Như vậy, nói đến chủ chốt
là nói đến mối quan hệ trong một tập hợp nhất định có nhiều phần tử, nhiều
đối tượng và vị trí, tính chất của những phần tử, đối tượng tập hợp ấy.
Hiện nay có nhiều quan điểm khác nhau về cán bộ chủ chốt. Tuy nhiên,
nội hàm khái niệm này có thể thống nhất ở mấy điểm sau:
- Là người có chức năng lãnh đạo, được giao đảm đương các nhiệm vụ
quan trọng nhất để lãnh đạo, điều hành, tổ chức thực hiện nhiệm vụ, chịu
trách nhiệm trước tập thể và cấp trên về nhiệm vụ được phân công.
- Là người có trách nhiệm tiếp cận các chủ trương, chính sách về một
lĩnh vực nào đó từ cấp trên.
- Là người có vai trị quan trọng nhất trong việc cụ thể hóa, hiện thực
hóa đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước vào điều kiện ở cơ sở.
- Có thẩm quyền giải quyết các mối quan hệ kinh tế, chính trị, văn hóa,

xã hội… trong phạm vi phụ trách bằng những hình thức khác nhau.
Từ những nội dung trình bày nêu trên, chúng ta có thể hiểu cán bộ cơng
chức là người có chức vụ, nắm giữ các vị trí quan trọng, có tác dụng làm nịng
cốt trong các tổ chức thuộc hệ thống bộ máy của một cấp nhất định; người
được giao đảm đương các nhiệm vụ quan trọng để lãnh đạo, quản lý, điều
hành bộ máy thực hiện chức năng, nhiệm vụ được giao; chịu trách nhiệm
trước cấp trên và cấp mình về lĩnh vực cơng tác được giao. Cán bộ cơng chức
là người có vị trí quan trọng, giữ vai trò quyết định trong việc xác định


12

phương hướng, mục tiêu, phương pháp công tác; đề ra các quyết định và tổ
chức thực hiện tốt các quyết định của cấp mình hoặc cấp trên giao. Kiểm tra,
giám sát, kịp thời chấn chỉnh, uốn nắn những biểu hiện lệch lạc; bổ sung, điều
chỉnh kịp thời những giải pháp mới khi cần thiết; đúc rút kinh nghiệm, tổng
kết thực tiễn để bổ sung, hoàn chỉnh lý luận. Đồng thời, CBCC cịn là người
giữ vai trị đồn kết, tập họp, phát huy sức mạnh của quần chúng thực hiện
nhiệm vụ chính trị của đơn vị và xây dựng nội bộ tổ chức vững mạnh. Cán bộ
công chức là những người đại diện một tổ chức, một tập thể... chủ yếu do bổ
nhiệm hoặc bầu cử, giữ một chức vụ trọng yếu trong cơ quan Đảng, Chính
quyền (cấp trưởng, cấp phó); trưởng các đoàn thể và là những người chịu
trách nhiệm trước cấp trên và cấp mình về mọi hoạt động của địa phương,
đơn vị hoặc lĩnh vực công tác được đảm nhận
Từ đây có thể hiểu: Cán bộ lãnh đạo chủ chốt là những người đứng đầu,
giữ vị trí trọng yếu trong hệ thống chính trị, có ảnh hưởng mang tính quyết
định đến việc chấp hành chủ trương, chính sách, nghị quyết của Đảng, pháp
luật của Nhà nước thông qua việc trực tiếp lãnh đạo và tổ chức thực hiện các
nhiệm vụ phát triển kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội trên địa bàn.
- Cán bộ lãnh đạo chủ chốt

"Đó là những người đứng đầu quan trọng nhất, có chức vụ cao nhất trong
một tập thể, có quyền ra những quyết định và chủ trương,có trách nhiệm và
quyền điều hành một tập thể, một đơn vị, một tổ chức, để thực hiện những
nhiệm vụ của tập thể hoặc tổ chức ấy, thậm chí có thể chi phối, dẫn dắt toàn
bộ hoạt động của một tổ chức nhất định [18, tr.33].
-Cán bộ chủ chốt cơ sở (cấp huyện)
Chính quyền cấp cơ sở (cấp huyện) là cấp cuối cùng trong hệ thống hành
chính. Là bộ máy lãnh đạo quản lý gần dân nhất, sát dân nhất, hệ thống chính
trị cơ sở là nền tảng của hệ thống chính trị, là nơi trực tiếp thực hiện đường


13

lối, chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước.Từ khái niệm
cán bộ chủ chốt có thể hiểu cán bộ chủ chốt của hệ thống chính trị cơ sở là
những người đứng đầu giữ vị trí quyết định trong các cơ quan Đảng, chính
quyền, đồn thể trong hệ thống chính trị cơ sở.
Theo đó, đội ngũ cán bộ chủ chốt cơ sở được đề tài tiến hành khảo sát điều tra
bao gồm: Bí thư Đảng ủy (hoặc Chi bộ), Chủ tịch UBND, Chủ tịch HĐND,
Phó Chủ tịch UBND, Phó Chủ tịch HĐND, Chủ tịch UBMT Lào XDĐN, Chủ
tịch Hội Phụ nữ, Bí thư ĐTNNDCM Lào, Chủ tịch Hội CCB, Chủ tịch Hội
nông dân cấp cơ sở.
- Đội ngũ cán bộ chủ chốt
Đội ngũ cán bộ chủ chốt là khái niệm chỉ những người có chức vụ, vai
trị và cương vị nịng cốt trong bộ máy tổ chức, có tác động, ảnh hưởng đến
hoạt động của tổ chức và các quan hệ trong lãnh đạo, chỉ huy, quản lý điều
hành, góp phần định hướng sự phát triển của tổ chức.
Như vậy, đội ngũ cán bộ chủ chốt là những cán bộ lãnh đạo quan trọng
nhất của tổ chức, là người đứng đầu tổ chức, là những người cầm lái, điều
hành tổ chức và chịu trách nhiệm về hoạt động của tổ chức đó tùy theo vị trí,

cương vị của họ ở mỗi cấp và lĩnh vực mà họ đảm nhiệm. Đội ngũ cán bộ chủ
chốt là những người quan trọng, chi phối toàn bộ hoạt động của một tổ chức
nhất định.
Ngồi ra, cũng có thể hiểu đội ngũ cán bộ chủ chốt là cán bộ lãnh đạo
của mỗi cơ quan quyền lực hay của mỗi đơn vị, cơ quan. Đội ngũ cán bộ chủ
chốt cũng có thể gọi là các nhà chính trị. Trong thời đại dân chủ, hệ thống
quyền lực nhà nước đều do một hay một số đảng chính trị liên minh nắm
quyền, do đó, các vị trí cán bộ chủ chốt đồng thời cũng là những vị trí do
người của đảng cử ra, hoặc do người của đảng giới thiệu để tranh cử, dành các
vị trí lãnh đạo.


14

Trong hệ thống quyền lực chính trị có nhiều bộ phận cấu thành, các bộ
phận lại phân ra nhiều thang bậc khác nhau, do đó, có thể nói, đội ngũ cán bộ
chủ chốt là những người đứng đầu trong hệ thống các thang bậc của hệ thống
quyền lực, cả hệ thống đảng, chính quyền và các đồn thể.
Tuy nhiên, phạm vi nghiên cứu của khóa luận này, tác giả khóa luận
chỉ đề cập đến đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp huyện. Đây chính là những người
lãnh đạo quản lý, giữ vị trí then chốt, quan trọng nhất đảm bảo cho chủ
trương, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước được cụ thể hóa và đi
sâu vào đời sống xã hội.
1.1.2 Khái niệm năng lực lãnh đạo
-Năng lực
Năng lực là một khái niệm chỉ mức độ, khả năng, kết quả và hiệu quả
hoạt động của con người, chủ yếu dựa vào kết quả, thành tích, cơng tác, sự
đóng góp và cống hiến của họ cho sự phát triển của đất nước, xã hội hay một
tổ chức [18, tr.8].
Khái niệm năng lực được dùng theo hai nghĩa khác nhau:

Theo nghĩa hẹp, năng lực dùng để phân biệt với phẩm chất là hai loại
thành tố cơ bản của nhân cách.
Theo nghĩa rộng, năng lực bao gồm cả phẩm chất đạo đức vì trong con
người thì đức (là tổng hợp các phẩm chất) là cái gốc của tài (tức năng lực)
giữa chúng thường thống nhất chặt chẽ với nhau, tạo tiền đề và điều kiện cho
nhau phát triển.
Hồ Chí Minh thường dùng khái niệm năng lực với nghĩa rộng, khi nhấn
mạnh sự nghiệp cách mạng ở Việt Nam cần có những con người có nhân cách
tồn diện, có đầy đủ cả đức lẫn tài, vừa “hồng” vừa “chuyên”. Người nói:
“Kiến thiết nhà nước cần có nhân tài hay con gọi là người tài đức, kẻ tài
năng” [12, tr.451]. Đảng Cộng sản Việt Nam và Đảng NDCM Lào cũng dùng


15

khái niệm này theo nghĩa rộng khi nêu ra yêu cầu, nhiệm vụ “Nâng cao năng
lực lãnh đạo của Đảng” nói chung, của mỗi cán bộ, đảng viên nói riêng. Năng
lực nói một cách ngắn gọn là sức mạnh, sức làm việc, sức giải quyết vấn đề,
sức đảm đương một nhiệm vụ.
Như vậy, năng lực là sự xã hội hóa tiềm năng, khả năng của con người,
năng lực không chỉ là tiềm năng, khả năng của con người mà còn là mức độ
làm việc và đóng góp của họ cho xã hội. Kết quả và hiệu quả hoạt động là chỉ
báo cơ bản và quan trọng nhất đánh giá năng lực của con người.
Các năng lực hình thành trên cơ sở các tư chất tự nhiên của cá nhân
đóng vai trò quan trọng. Tuy nhiên, năng lực của con người khơng phải hồn
tồn do tự nhiên mà có, phần lớn do cơng tác, do tập luyện mà có. Năng lực
vừa mang tính bẩm sinh sẵn có vừa là kết quả của quá trình học tập, rèn
luyện, hoạt động thực tiễn của con người.
Theo Hồ Chí Minh: “Năng lực con người khơng phải hồn tồn do tự
nhiên mà có, mà phần lớn do cơng tác, do tập luyện mà có” [12, tr.40]. Vì thế

năng lực khơng chỉ là tự chất bẩm sinh thuần túy vốn có của con người, mà là
kết quả của sự phối hợp những tư chất bẩm sinh vốn có với sự rèn luyện, tu
dưỡng, học tập thơng qua hoạt động thực tiễn của con người. Người lãnh đạo
nói chung, cán bộ chủ chốt nói riêng dù ở cấp nào cũng phải có năng lực nhất
định; năng lực nắm bắt chủ trương, đường lối, chính sách, pháp luật của
Đảng, Nhà nước và năng lực tổ chức thực hiện là hai nhân tố quan trọng nhất
tạo nên năng lực của mọi người. Khơng có năng lực nắm bắt chủ trương,
đường lối, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước thì khơng thể năng có
khả năng khai phá, sáng tạo và vận dụng đúng đắn; trái lại chỉ có năng lực
nắm bắt, năng lực tư duy mà khơng có năng lực tổ chức thực hiện thì năng lực
tuy duy dần dần bị sơ cứng, giáo điều, thoát ly thực tiễn, thoát ly cuộc sống,
dễ rơi vào chủ nghĩa chủ quan.


16

Trong hệ thống chính trị của nước CHDCND Lào, cấp huyện là cấp
trực tiếp, cấp cuối cùng triển khai và vận động, tổ chức nhân dân thực thi
đường lối, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước. Do vậy, đội ngũ cán
bộ chủ chốt trong hệ thống chính trị cấp huyện phải có năng lực tồn diện mới
đáp ứng được yêu cầu, nhiệm vụ được giao.
- Năng lực lãnh đạo:
Lãnh đạo là một phạm trù của khoa học chính trị, lãnh đạo là sự dẫn dắt
xã hội bằng chính trị và đạo đức của người đứng đầu; là một chức năng cơ
bản của đảng cầm quyền, lãnh tụ quốc gia nhằm đưa đất nước tới các mục
tiêu nhất định thơng qua cương lĩnh, đường lối chính trị, các chiến lược phát
triển, công tác tổ chức cán bộ. Chủ thể lãnh đạo là cá nhân, tổ chức có quyền
lực cao nhất trong một hệ thống chính trị. Chủ thể lãnh đạo có quyền lực cao
hơn, lớn hơn các chủ thể quản lý [18, tr.10].
Trong khoa học chính trị, khái niệm lãnh đạo được hiểu theo hai nghĩa.

Theo nghĩa hẹp: “Lãnh đạo là một chức năng của quản lý, cùng với các
chức năng có tính chất nghề nghiệp khác như hoạch định (dự báo lập kế
hoạch), chức năng tổ chức (nhân lực, vật lực, tài lực) và chức năng kiểm tra,
giám sát” [8, tr.111].
Theo nghĩa rộng: Lãnh đạo được hiểu là thẩm quyền, chức năng của
nhà quản lý đứng đầu của một tổ chức, là người chịu trách nhiệm toàn bộ và
cuối cùng về hoạt động của một tổ chức nhất định.
Trong từ điển tiếng Việt: “Lãnh đạo là dìu dắt, dẫn đường” [21, tr.321],
lãnh đạo là đề ra chủ trương và tổ chức, động viên thực hiện.
Trong tâm lý học, lãnh đạo là một dạng quản lý đặc thù (quản lý con
người xã hội), lãnh đạo được hiểu là phương thức ứng xử của một cá nhân
hay một tập thể đứng đầu có ảnh hưởng tích cực đến mọi người xung quanh
trong quá trình thực hiện nhiệm vụ và xác định mục tiêu.


17

Lãnh đạo được quan niệm như một “phương thức ứng xử” của một tổ
chức hoặc cá nhân có quyền lực chính trị và thường ở vị thế đứng đầu. Do
vậy, chủ thể lãnh đạo cần có “tầm nhìn xa, trơng rộng” với một thế giới quan
khoa học để định hướng chiến lược và hoạch định đường lối, chính sách một
cách đúng đắn [11, tr.15]. Với ý nghĩa đó, chức năng chủ yếu của lãnh đạo
được xác định là định hướng xây dựng các mục tiêu chiến lược, hình thành
chủ trương và đề ra đường lối.
Như vậy, có thể hiểu, lãnh đạo là đề ra chủ trương, đường lối chiến
lược và sách lược để phát triển một đơn vị, một ngành, một địa phương, một
đất nước và dẫn dắt, cổ vũ đơn vị, ngành, địa phương, thực hiện đúng theo
chủ trương, đường lối đã vạch ra.
Trong thực tế, lãnh đạo được phân biệt với quản lý ở hai điểm cơ bản:
(i) Người lãnh đạo cần thực hiện tất cả các chức năng của quản lý, trong khi

đó, nhà quản lý thường chỉ thực hiện một số chức năng mà lãnh đạo ủy quyền,
phân quyền. Người lãnh đạo phải quản lý và chịu trách nhiệm về toàn bộ hoạt
động của một tổ chức trước nhà nước, xã hội [3, tr.13]. Trong khi đó, nhà
quản lý chỉ có quyền và trách nhiệm trong phạm vi công việc, nhân sự được
lãnh đạo phân công, phân quyền.
Về tính chất cơng việc, lao động lãnh đạo có sự khác biệt với lao động
quản lý. Nếu như quản lý có thể tự quản lý (thời gian, cơng việc, tài chính,…
của bản thân). Quản lý hoạt động sử dụng quyền lực như pháp luật, quy chế,
quy định,… Lãnh đạo về bản chất là dùng sự cổ vũ, khích lệ, động viên giao
quyền cho người khác. Nói cách khác, lãnh đạo trước hết là sự quản lý các
nhà quản lý, nhân viên dưới quyền và chịu trách nhiệm toàn bộ, đến cùng về
hoạt động của một tổ chức.
Từ cách hiểu về lãnh đạo nói trên có thể thấy năng lực lãnh đạo là tổng
hợp các kiến thức, kỹ năng và hành vi, thái độ mà nhà lãnh đạo cần có, là khả


18

năng, mức độ đạt được kết quả và hiệu quả của chủ thể đề ra chủ trương,
đường lối chiến lược và sách lược để phát triển một đơn vị, một ngành, một
địa phương, một đất nước và dẫn dắt, cổ vũ đơn vị, ngành, địa phương,…
thực hiện chức năng, nhiệm vụ của mình trong một thể chế, hệ thống chính trị
nhất định.
Năng lực lãnh đạo của chủ thể phụ thuộc vào thái độ, tri thức và khả
năng lãnh đạo của cá nhân người lãnh đạo, phụ thuộc vào kinh nghiệm thực
tiễn, tác phong và phong cách lãnh đạo của họ, phụ thuộc vào khách thể của
hoạt động lãnh đạo với các đối tượng khác nhau và quy mô khác nhau, khách
thể càng phức tạp, có quy mơ càng lớn thì địi hỏi chủ thể lãnh đạo phải có
năng lực cao. Năng lực lãnh đạo còn bị phụ thuộc, chi phối bởi các yếu tố môi
trường tự nhiên, xã hội của nó. Đó là điều kiện, hồn cảnh kinh tế, chính trị,

xã hội, văn hóa tại đơn vị, địa phương và hệ thống chính trị của một đất nước.
- Hệ thống chính trị cấp huyện:
Hệ thống chính trị (HTCT): Hệ thống chính trị là một bộ phận kiến trúc
thượng tầng xã hội, bao gồm các tổ chức, các thiết chế có quan hệ với nhau về
mặt mục đích, chức năng trong việc thực hiện, tham gia thực hiện quyền lực
chính trị hoặc đưa ra các quyết định chính trị.
Theo quan điểm của Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng
NDCM Lào, Đại hội đại biểu của Đảng ủy tỉnh lần thứ XI /17-18 tháng 9 năm
2020 và Đại hội đại biểu của Đảng ủy huyện Samakkhixay lần thứ VI năm
2020 theo quyết định hệ thống Chính trị bao gồm:
Bí thư, Phó bí thư Đảng ủy;
Chủ tịch, Phó chủ tịch Hội đồng nhân dân;
Chủ nhiệm, Phó chủ nhiệm ban kiểm tra;
Chủ tịch Uỷ ban Mặt trận Lào xây dựng đất nước ;
Bí thư Đồn Thanh niên nhân dân cách mạng Lào ;