MỤC LỤC
MỞ ĐẦU .......................................................................................................1
NỘI DUNG.....................................................Error! Bookmark not defined.
Chương 1. CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ CÁN BỘ CHỦ CHỐT CẤP TỈNH –
MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN........................................................................6
1.1. Cấp tỉnh và đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp tỉnh ở nước Lào...................6
1.2. Quan niệm, tiêu chí đánh giá chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp
tỉnh hiện nay....................................................................................................13
1.3. Sự cần thiết của việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp
tỉnh ở Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào hiện nay..........................................19
CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG VÀ VỀ CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ CÁN BỘ
CHỦ CHỐT Ở TỈNH PHÔNG SA LỲ, NƯỚC CỘNG HÒA DÂN CHỦ
NHÂN DÂN LÀO HIỆN NAY.....................................................................22
2.1. Những nhân tố ảnh hưởng tới chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt ở tỉnh
Phông Sa Lỳ..............................................................................................22
2.2. Thực trạng chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt ở tỉnh Phông Sa Lỳ hiện
nay.............................................................................................................28
Chương 3. PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT
LƯỢNG ĐỘI NGŨ CÁN BỘ CHỦ CHỐT Ở TỈNH PHÔNG SA LỲ,
NƯỚC CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO HIỆN NAY.............49
3.1. Phương hướng nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt ở tỉnh
Phông Sa Lỳ nước CHDCND Lào............................................................49
3.2. Một số giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ chủ
chốt ở tỉnh Phông Sa Lỳ nước CHDCND Lào..........................................51
KẾT LUẬN....................................................................................................66
TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................67
TÓM TẮT KHÓA LUẬN ............................................................................78
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
CHDCND
CBCC
ĐNDCM
ĐNCBCCCT
: Cộng hòa Dân chủ Nhân dân
: Cán bộ chủ chốt
: Đảng Nhân dân Cách mạng
: Đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp tỉnh
DANH MỤC BẢNG, BIỂU
Bảng 2.1: Số lượng cán bộ và trình độ chun mơn của tồn tỉnh Phơng Sa Lỳ
năm 2015- 2020..........................................................................28
Bảng 2.2: Trình độ chun mơn của cán bộ chủ chốt cấp tỉnh Tỉnh Phông Sa Lỳ
năm 2015- 2020..........................................................................29
Bảng 2.3: Trình độ lý luận chính trị - hành chính của cán bộ chủ chốt cấp tỉnh
Tỉnh Phông Sa Lỳ năm 2015-2020.............................................30
Bảng 2.4: Phân bố theo độ tuổi.......................................................................31
Bảng 2.5. Trình độ ngoại ngữ phân theo độ tuổi.............................................32
Biểu đồ 2.1. Trình độ học vấn của cán bộ chủ chốt tỉnh Phông Sa Lỳ.............34
Biểu đồ 2.2. Trình lý luận chính trị của cán bộ chủ chốt tỉnh Phông Sa Lỳ.....35
1
MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Xây dựng đội ngũ cán bộ vững mạnh tồn diện ln là mối quan tâm hàng
đầu của Đảng nhân dân cách mạng Lào. Thực tiễn hơn 60 năm cách mạng Lào
cho thấy, đội ngũ cán bộ đặc biệt là cán bộ chủ chốt luôn là nhân tố quyết định
sự thành bại của cách mạng, quyết định vai trò lãnh đạo của Đảng, sức mạnh của
Nhà nước và vận mệnh của chế độ mới.
Trước yêu cầu của sự nghiệp đổi mới đất nước trong giai đoạn hiện nay
và chiến lược cơng nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước đến năm 2025 đang đặt
ra cho đội ngũ cán bộ nhiệm vụ hết sức nặng nề, đòi hỏi Đảng nhân dân Cách
mạng Lào phải huy động mọi nguồn lực, sức mạnh của toàn dân tộc, phải
chăm lo xây dựng đội ngũ cán bộ, nhất là đội ngũ cán bộ chủ chốt các cấp có
đủ phẩm chất năng lực để hoàn thành nhiệm vụ mà Đảng và nhân dân giao
cho.
Trong điều kiện Lào là một nước nông nghiệp kém phát triển, nền kinh tế
còn phụ thuộc nhiều vào điều kiện tự nhiên, nhưng phải tiến hành cơng nghiệp
hóa, hiện đại hóa và mở cửa hội nhập kinh tế quốc tế thì việc xây dựng và nâng
cao chất lượng đội ngũ cán bộ càng trở nên bức thiết cho Đảng và các cấp ủy
Đảng. Song đội ngũ cán bộ vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu đặt ra do cơng tác
xây dựng đội ngũ cán bộ vẫn cịn nhiều yếu kém.
Trong hệ thống chính trị của Lào, cấp tỉnh có vị trí, vai trị quan trọng đối
với q trình phát triển kinh tế - xã hội. Cấp tỉnh vừa là cấp hoạch định chủ trương,
kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội trong phạm vi tỉnh, vừa là cấp trực tiếp tổ chức
thực hiện đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước biến đường lối,
chủ trương, chính sách thành hiện thực. Đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp tỉnh có vị trí,
vai trị quan trọng góp phần quyết định đến sự phát triển kinh tế - xã hội và sự ổn
định chính trị trên địa bàn của tỉnh.
Trong những năm vừa qua, đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp tỉnh của tỉnh
Phông Sa Lỳ cơ bản đã đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ đề ra. Nhìn chung đội
2
ngũ cán bộ có phẩm chất chính trị, tư tưởng vững vàng; có năng lực, trình độ
ngày càng được nâng lên, góp phần quan trọng cho sự phát triển kinh tế - xã
hội của tỉnh. Bên cạnh đó cịn nhiều cán bộ tỏ ra lúng túng, bất cập trước
những yêu cầu, nhiệm vụ mới thể hiện đường lối, chủ trương chính sách của
Đảng và nhà nước chưa được triển khai kịp thời và có hiệu quả; kinh tế xã hội
chậm phát triển. Có tình trạng trên là do nhiều ngun nhân, trong đó có
nguyên nhân từ sự yếu kém của đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp tỉnh. Đây là điều
băn khoăn trăn trở không chỉ của riêng các Đảng bộ tỉnh mà còn là điều bức
xúc của cả Đảng bộ tỉnh Phông Sa Lỳ cũng như của cả nước. Từ những lý do
trên tác giả đã chọn đề tài: “Chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt của tỉnh
Phông Sa Lỳ, nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào hiện nay” để làm
khóa luận tốt nghiệp đại học ngành Chính trị học, chun ngành Chính trị
phát triển của mình.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Cán bộ là vấn đề then chốt của cách mạng, chăm lo nâng cao chất lượng
đội ngũ cán bộ và đổi mới công tác cán bộ luôn được Đảng, Nhà nước đặc biệt
quan tâm. Trong những năm gần đây, đã có rất nhiều cơng trình khoa học của
các tập thể và cá nhân nghiên cứu vấn đề cán bộ và công tác cán bộ và đã có rất
nhiều cơng trình, đề tài được cơng bố; trong đó có bàn đến chất lượng đội ngũ
cán bộ chủ chốt cấp tỉnh, cụ thể:
* Một số cơng trình của các tác giả Việt Nam:
- Trần Thị Kim Dung (2011). “Nâng cao chất lượng cán bộ công chức
cấp xã tại tỉnh Bắc Giang”. Luận văn thạc sỹ. Cơng trình này đã tiến hành đánh
giá những ưu điểm, hạn chế, nguyên nhân, những yếu tố ảnh hưởng đến cán bộ,
công chức cấp xã tại tỉnh Bắc Giang. Kiến nghị phương hướng và giải pháp cơ
bản nhằm nâng cao chất lượng công chức cấp xã đáp ứng yêu cầu của cải cách
hành chính phù hợp với điều kiện phát triển của tỉnh Bắc Giang trong giai đoạn
hiện nay.
- Trần Thành Đạt (2016). “Quản lý đội ngũ cán bộ, công chức phường ở
quận Cầu Giấy, Thành phố Hà Nội hiện nay.”, luận văn thạc Học viện Báo chí
3
và Tuyên truyền. Luận giải căn cứ thực tiễn và lý luận về quản lý đội ngũ CBCC
phường trong giai đoạn hiện nay.
- Cao Khoa Bảng (2008). “Xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo chủ chốt
của hệ thống chính trị cấp tỉnh, thành phố” (qua kinh nghiệm của Hà Nội),
Nhà xuất bản Chính trị quốc gia, Hà Nội. Cơng trình này đã bàn đến đội ngũ
cán bộ lãnh đạo chủ chốt của hệ thống chính trị, nhưng ở cấp tỉnh, thành phố,
lấy kinh nghiệm của Hà Nội làm thực tiễn và phạm vi khảo sát, đánh giá.
Cơng trình đã đưa ra quan niệm đội ngũ cán bộ lãnh đạo chủ chốt của hệ
thống chính trị cấp tỉnh, thành phố; luận giải những vấn đề lý luận và thực
tiễn cơ bản về xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo chủ chốt này trong tình hình
mới; cơng trình cũng xác định được phương hướng và đề xuất các giải pháp
chủ yếu xây dựng đội ngũ lãnh đạo chủ chốt của hệ thống chính trị cấp tỉnh,
thành phố thuộc diện Ban Thường Vụ Thành Uỷ quản lý trong giai đoạn hiện
nay.
* Một số cơng trình liên quan của các tác giả trong nước:
- Xơm Nức Xổn Vi Chít (2017), “Cơng tác cán bộ ở CHDCND Lào”,
Luận văn Thạc sĩ đại học Chính trị-Hành chính quốc gia Lào. Luận văn đã hệ
thống hóa những vấn đề lý luận về cơng tác cán bộ. Phân tích thực trạng cơng
tác cán bộ ở CHDCND Lào trong những năm gần đây từ đó đề xuất 5 nhóm giải
pháp nhằm nâng cao chất lượng cơng tác cán bộ ở CHDCND Lào trong thời
gian tới.
- Khăm Phả Phim Ma Sỏn (2017), “Xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức quản
lý nhà nước về kinh tế ở tỉnh Boly Kham Say, CHDCND Lào", Luận văn thạc sĩ, Học
viện Báo chí và Tuyên truyền. Luận văn đã hệ thống hóa những vấn đề lý luận về
xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức quản lý nhà nước về kinh tế. Phân tích thực
trạng xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức quản lý nhà nước về kinh tế ở tỉnh
BolyKhamXay, CHDCND Lào trong những năm gần đây từ đó đề xuất 5 nhóm
giải pháp nhằm nâng cao chất lượng xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức quản
lý nhà nước về kinh tế ở tỉnh BolyKhamXay, CHDCND Lào trong thời gian tới.
Từ các góc độ khác nhau, những cơng trình nghiên cứu trên đã phân tích,
4
đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp nhằm nâng cao chất lượng cán bộ chủ
chốt ở các địa phương khác nhau tại các thời điểm cụ thể. Tuy nhiên, cho đến
nay chưa có cơng trình nào nghiên cứu một cách có hệ thống cả về lý luận và
thực tiễn công tác nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt ở tỉnh Phông Sa
Lỳ, nước CHDCND Lào. Vì vậy, tác giả đã chọn đề tài này làm khóa luận tốt
nghiệp đại học chun ngành Chính trị phát triển của mình.
3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở làm rõ những vấn đề lý luận về chất lượng đội ngũ cán bộ chủ
chốt (CBCC) cấp tỉnh; khóa luận đi sâu phân tích chất lượng đội ngũ CBCC tỉnh
Phơng Sa Lỳ. Từ đó đề xuất phương hướng và giải pháp nhằm nâng cao chất
lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt của tỉnh Phông Sa Lỳ, nước CHDCND Lào hiện
nay.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Để hoàn thành mục đích nghiên cứu trên khóa luận tập trung giải quyết
những nhiệm vụ sau.
- Hệ thống hóa lý luận về chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp tỉnh.
- Phân tích đánh giá thực trạng đội ngũ cán bộ chủ chốt ở tỉnh Phông Sa
Lỳ hiện nay, chỉ ra nguyên nhân và một số kinh nghiệm.
- Đề xuất phương hướng và một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng
đội ngũ cán bộ chủ chốt ở tỉnh Phông Sa Lỳ trong thời gian tới.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Khóa luận nghiên cứu chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt của tỉnh Phông
Sa Lỳ, nước CHDCND Lào.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
- Chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp tỉnh trên địa bàn tỉnh Phông Sa
Lỳ nước CHDCND Lào (qua một số tiêu chí).
5
- Thời gian tập trung nghiên cứu từ năm 2015 đến nay.
5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
- Cơ sở lý luận: Đề tài Khóa luận được thực hiện dựa trên cơ sở lý luận
của CNMLN, tư tưởng của Hồ Chí Minh, tư tưởng Cay Sỏn Phơm Vi Hản và
đường lối chính sách của Đảng và Nhà nước CHDCND Lào và CHXHCNVN về
công tác cán bộ.
- Phương pháp nghiên cứu: Đề tài khóa luận được thực hiện dựa trên
phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch
sử. Ngồi ra cịn sử dụng các phương pháp khác: phân tích, tổng hợp, quy nạp,
diễn dịch, thống kê, so sánh ...
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài
6.1. Ý nghĩa lý luận: Những vấn đề mà khóa luận đề cập và giải quyết
góp phần thiết thực vào việc nâng cao chất lượng CBCC của tỉnh Phông Sa Lỳ
nước CHDCND Lào.
6.2. Ý nghĩa thực tiễn: Khóa luận tốt nghiệp có thể làm tài liệu tham
khảo cho những việc học tập, giảng dạy, nghiên cứu và những ai quan tâm đến
chất lượng đội ngũ CBCC tỉnh Phông Sa Lỳ nước CHDCND Lào.
7. Kết cấu của đề tài
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, nội
dung khố luận gồm có 3 chương, 8 tiết.
6
CHƯƠNG 1.
CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ CÁN BỘ CHỦ CHỐT CẤP TỈNH
– MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN
1.1. Cấp tỉnh và đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp tỉnh ở nước Lào
1.1.1. Vị trí, vai trị, đặc điểm của cấp tỉnh trong hệ thống chính trị ở
Cộng hịa Dân chủ Nhân dân Lào
1.1.1.1. Vị trí
Bộ máy chính quyền địa phương ở nước CHDCND Lào là một chỉnh thể
thống nhất tổ chức theo hành chính lãnh thổ. Bộ máy chính quyền địa phương
gồm 3 cấp: cấp tỉnh, cấp huyện và cấp bản (xóa bỏ cấp xã) lấy cấp bản – làng
làm cơ sở hành chính thấp nhất trực thuộc thẳng huyện, xóa bỏ HĐND, UBND
các cấp ở địa phương, thực hiện Quốc hội một cấp tập trung ở Trung ương, áp
dụng cơ chế nhất thể hóa, người đứng đầu bộ máy chính quyền cấp tỉnh là tỉnh
trưởng, huyện trưởng, trưởng bản. Biến cơ chế quản lý theo chiều ngang là chủ
yếu thành cơ chế quản lý theo chiều dọc kết hợp với chiều ngang.
Cấp tỉnh là cấp hành chính địa phương thứ nhất ở Lào. Lào được chia làm
17 tỉnh (tiếng Lào: khoueng), một kampheng nakhon là thủ đô Viêng Chăn (đơn
vị hành chính giống như tỉnh; thủ đơ Viêng Chăng thuộc đơn vị hành chính này)
và một na khon luang là thủ đô Viêng Chăn và mới đây Lào được đã thành lập 3
thành phố là thành phố Luông pha băng và thành phố Chăm Pa Sắc Các tỉnh
được chia ra thành các huyện (tiếng Lào: muang hay mường) và làng bản
(ban hay bản) [36, tr.3].
1.1.1.2. Vai trị
Chính quyền cấp tỉnh là mắt xích cơ bản của mối liên hệ giữa nhân dân
địa phương với nhà nước Trung ương; là trung tâm tổ chức thực hiện các chủ
trương, chính sách, các quyết định của cơ quan nhà nước Trung ương, đồng thời
cũng là trung tâm điều hòa phối hợp sự hoạt động của tất cả các ngành, các cơ
quan nhà nước Trung ương đóng trên lãnh thổ của tỉnh, có vai trị quản lý hành
chính nhà nước về mặt kinh tế, chính trị, văn hóa – xã hội, xây dựng và sử dụng
7
nguồn nhân lực, sử dụng và bảo vệ tài nguyên thiên nhiên, mơi trường, quốc
phịng an ninh trong địa bàn tỉnh và thực hiện một số nhiệm vụ đối ngoại theo sự
giao phó của Chính phủ và có trách nhiệm trước nhân dân địa phương và nhà
nước Trung ương trong việc phát triển kinh tế, văn hóa, nâng cao đời sống nhân
dân trong địa phương mình.
1.1.2. Cán bộ chủ chốt cấp tỉnh
1.1.2.1. Khái niệm cán bộ chủ chốt cấp tỉnh
Ở Lào, thuật ngữ cán bộ xuất hiện trong đời sống xã hội từ khi phong trào
cách mạng Lào có tổ chức, Đảng lấy chủ nghĩa Mác – Lênin, làm nền tảng tư
tưởng, nó được dùng làm tên gọi cho người đi làm cách mạng, mà nhân dân
thường gọi những người đó là cán bộ Lào ít xa lạ và được sử dụng rất nhiều ở
vùng giải phóng của Mặt trận Lào yêu nước.
Sau ngày giải phóng giành được độc lập hồn tồn trên cả nước, chính
quyền về tay nhân dân, thành lập nước Cộng hoà dân chủ nhân dân Lào vào
ngày 02 tháng 12 năm 1975, từ đó Đảng trở thành đảng cầm quyền, từ cán bộ
được sử dụng một cách phổ biến trên cả nước và dường như thay hoàn toàn cho
từ “viên chức” đã được gọi trong chế độ bù nhìn Viêng Chăn. Kể từ đó cho đến
nay, trong xã hội đã hiểu danh từ cán bộ là danh xưng cho tất cả những người
làm việc trong bộ máy cơ quan Đảng, Chính quyền, Mặt trận, các tổ chức đồn
thể chính trị - xã hội, các nhà máy, xí nghiệp nhà nước, lực lượng vũ trang. Cách
hiểu như thế xuất phát từ chỗ, các đối tượng này có điểm chung là những người
được hưởng lương từ ngân sách Nhà nước.
Hiện nay, để phù hợp với pháp luật, Chính phủ đã ban hành hai nghị định
về Quy chế quản lý cơng chức CHDCND Lào, đó là Nghị định số 171/TTg,
ngày 11 tháng 11 năm 1993 và sau đó đã được sửa đổi, bổ sung thành Nghị định
số 82/TTg, ngày 19 tháng 5 năm 2003, về cơ bản đã quy định tương đối rõ cán
bộ - công chức CHDCND Lào, tại điều 2 viết:
Cơng chức của Cộng hồ dân chủ nhân dân Lào là công dân Lào đã được
biên chế và được bổ nhiệm cho làm công việc thường xuyên tại các cơ quan bộ
máy của Đảng, Nhà nước, cơ quan tổ chức đoàn thể cấp Trung ương, cấp địa
8
phương và cơ quan đại diện CHDCND Lào tại nước ngoài, mà được hưởng
lương và tiền trợ cấp từ ngân sách của Nhà nước [39, tr.2].
Như vậy, có thể hiểu một cách chung nhất, cán bộ là người có trình độ
chuyên môn, nghiệp vụ nhất định, làm việc trong các tổ chức, cơ quan của hệ
thống chính trị, nghiệp vụ nhất định và là người giữ chức vụ trong các tổ chức,
cơ quan của hệ thống chính trị.
* Khái niệm cán bộ chủ chốt:
Hiện nay, có rất nhiều ý kiến khác nhau về thuật ngữ, khái niệm cán bộ
chủ chốt. Song qua các văn kiện, tài liệu của Đảng, Nhà nước, chúng ta có thể
hiểu “cán bộ chủ chốt” là những người:
- Giữ các vị trí trưởng, phó trong các cơ quan Đảng, chính quyền, đồn
thể nhân dân các cấp, ngành, các địa phương.
- Những người có trách nhiệm chính trị chính trong việc triển khai tổ chức
thực hiện mọi chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước, cấp trên
tại địa phương, đơn vị mình.
- Giữ vai trị quyết định trong việc đề ra các quyết định, chỉ thị, nghị quyết
và tổ chức thực hiện trong phạm vi địa phương, đơn vị mình và phải chịu trách
nhiệm pháp lý trước địa phương, đơn vị chủ quản cấp trên.
Trong hệ thống chính trị hành chính của nước CHDCND Lào được phân
thành 4 cấp và nhiều ngành khác nhau. Theo quan niệm của Chủ tịch Cay - Xỏn
Phôm - Vi - Hản: “Nếu như ở mỗi cấp, mỗi một bộ phận trong các hệ thống tổ
chức đều có một tập thể lãnh đạo, quản lý thì những người đứng đầu quan trọng
nhất, có chức vụ cao nhất trong các tập thể ấy được gọi là đội ngũ cán bộ lãnh
đạo chủ chốt”. [5, tr.18].
Vậy, đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp tỉnh ở nước CHDCND Lào là những
người đứng đầu quan trọng nhất của tổ chức Đảng, Chính quyền, Mặt trận Lào
xây dựng đất nước và các đồn thể chính trị ở cấp tỉnh. Đội ngũ cán bộ này bao
gồm các cá nhân giữ các chức danh: Bí thư tỉnh ủy – tỉnh trưởng; Phó bí thư Phó tỉnh trưởng; Ủy viên Ban thường vụ - kiêm Phó tỉnh trưởng; Ủy viên Ban
9
thường vụ tỉnh ủy - kiêm các chức vụ khác; Chủ tịch Mặt trận Lào xây dựng đất
nước tỉnh; Chủ tịch Hội phụ nữ tỉnh; Chủ tịch Cơng đồn tỉnh; Bí thư Đồn
Thanh niên tỉnh; Chủ tịch Hội Cựu chiến binh tỉnh.
Cán bộ chủ chốt là người đại diện cho trí tuệ của một tập thể, một tổ
chức, với tư cách là nhân tố then chốt, chủ yếu do bầu cử hoặc được cấp trên bổ
nhiệm giữ các chức vụ trưởng (hoặc phó) trong các cơ quan thường trực của
Đảng, chính quyền, đồn thể và họ là những người chịu trách nhiệm trước cấp
trên và cấp mình về mọi hoạt động quản lý.
Nhận thức về cán bộ chủ chốt cả nước CHDCND Lào nói chung và của
Thủ đơ Viêng Chăn nói riêng đều dựa trên quan điểm của ĐNDCM Lào: cán bộ
chủ chốt là những người giữ vị trí đứng đầu quan trọng nhất, giữ chức vụ và
trách nhiệm cao nhất trong một tổ chức, một cơ quan, có ảnh hưởng lớn đến hoạt
động của tổ chức, của bộ máy; có vai trị tham gia định hướng, điều khiển hoạt
động của bộ máy, được giao đảm đương các nhiệm vụ quan trọng trong bộ máy
lãnh đạo, quản lý để điều hành và tổ chức thực thi các nhiệm vụ được giao.
1.1.2.2. Vai trò của đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp tỉnh
Trong thời kỳ đẩy mạnh cơng nghiệp hố, hiện đại hố đất nước, Đảng
NDCM Lào xác định nơng nghiệp là mặt trận hàng đầu, là khâu đột phá vì thế
đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp tỉnh lại càng có vai trị quan trọng. Bởi lẽ, đội ngũ
cán bộ chủ chốt cấp tỉnh là lực lượng giữ vai trò nòng cốt, điều hành hoạt động
của bộ máy tổ chức ở cấp tỉnh, đồng thời là người trực tiếp lãnh đạo, tổ chức
thực hiện mọi mặt đời sống kinh tế - xã hội. Vì vậy, đội ngũ cán bộ chủ chốt của
hệ thống chính trị cấp tỉnh có tầm quan trọng đặc biệt về nhiều mặt và là một
trong những nhân tố có ý nghĩa chiến lược, quyết định sự thành bại của công
cuộc xây dựng và phát triển nông thơn mới.
Trước đây, ngay từ những ngày đầu hình thành thế giới quan vô sản,
C.Mác đã cho rằng: “Muốn thực hiện tư tưởng thì cần có những con người sử
dụng lực lượng thực tiễn” [25, tr.181]. Đến thời V.I.Lênin, Người khẳng
định: “Trong lịch sử, chưa hề có một giai cấp nào giành được quyền thống
10
trị, nếu nó khơng đào tạo ra được trong hàng ngũ của mình những lãnh tụ
chính trị, những đại biểu tiền phong có đủ khả năng tổ chức và lãnh đạo
phong trào” [22, tr.473].
Theo V.I.Lênin, muốn lật đổ chế độ Nga hồng giành chính quyền, phải
có đội ngũ “cán bộ chuyên nghiệp”. Ngay từ những ngày đầu thành lập Đảng,
V.I.Lênin đã rất coi trọng công tác cán bộ. Người cho mở các trường, lớp đào
tạo cán bộ và chính Người đã giảng dạy ở các trường, lớp đó. Cách mạng Tháng
Mười Nga khơng thể thành cơng nếu khơng có đội ngũ cán bộ được đào tạo như
thế.
Khi có chính quyền, lãnh đạo công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội,
V.I.Lênin tiến hành đánh giá, sắp xếp lại cán bộ, đào tạo, bồi dưỡng cán bộ theo
yêu cầu và đòi hỏi của nhiệm vụ mới. Năm 1922, qua thực tiễn,
V.I.Lênin lại khẳng định: “Nghiên cứu con người tìm những cán bộ có bản lĩnh.
Hiện nay đó là then chốt; nếu khơng thế thì tất cả mọi mệnh lệnh và quyết định
sẽ là mớ giấy lộn” [23, tr.449].
Thực tiễn cách mạng Việt Nam cũng đã chứng minh và khẳng định vai trò
quan trọng của cán bộ và công tác cán bộ. Chủ tịch Hồ Chí Minh cho rằng:
“Cán bộ là cái gốc của mọi công việc”, “Muốn việc thành công hoặc thất bại
đều do cán bộ tốt hoặc kém” [32, tr.269, 240].
Trong cuốn Sửa đổi lối làm việc, Người viết: “Cán bộ là những người
đem chính sách của Đảng, của Chính phủ giải thích cho dân chúng hiểu rõ và
thi hành. Đồng thời đem tình hình của dân chúng báo cáo cho Đảng, cho Chính
phủ rõ, để đặt chính sách cho đúng” [32, tr.269]. Cán bộ là gốc của mọi công
việc, trong đội ngũ cán bộ nói chung, cán bộ chủ chốt là gốc của cái gốc đó, là
lực lượng nịng cốt, là nhân tố quan trọng trong bộ máy tổ chức của hệ thống
chính trị các cấp.
Cán bộ chủ chốt là những người đứng đầu một ngành, một địa phương,
một đơn vị công tác, sản xuất - kinh doanh, chịu trách nhiệm tổ chức thực hiện
đường lối, nhiệm vụ chính trị ở đó, phân cơng nhiệm vụ, chỉ đạo cán bộ công
11
chức của mình hồn thành nhiệm vụ được giao phó. Cán bộ chủ chốt giỏi thì đội
ngũ cán bộ khoa học kỹ thuật, chuyên môn nghiệp vụ được sử dụng, phát huy
được mọi khả năng, tổ chức đó sẽ mạnh, nâng cao được hiệu quả, chất lượng
công tác. Cùng một tổ chức bộ máy tương tự, cùng một cơ chế, chính sách giống
nhau, nhưng có địa phương phát triển kinh tế - xã hội nhanh, mọi nhiệm vụ đều
thực hiện và hồn thành xuất sắc; có địa phương kinh tế - xã hội trì trệ, mọi
nhiệm vụ bê trễ. Trong thực tế, có những ngành, địa phương sản xuất đình đốn,
kinh doanh thua lỗ, đời sống cán bộ, nhân dân hết sức khó khăn, thế nhưng chỉ cần
thay đổi cán bộ đứng đầu là tình hình mọi mặt được cải thiện. Điều đó cho thấy vai
trị quyết định của cán bộ chủ chốt.
Thứ nhất, đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp tỉnh ở giữ vai trò quyết định trong
việc hiện thực hoá sự lãnh đạo và quản lý của Đảng và Nhà nước về mọi mặt
của đời sống kinh tế - xã hội.
Cán bộ nói chung và cán bộ chủ chốt cấp tỉnh ở nói riêng sống và làm
việc hàng ngày cùng với dân, có điều kiện gần gũi trực tiếp và thường xun với
dân. Vì lẽ đó, cán bộ chủ chốt cấp tỉnh hơn ai hết là người hiểu biết rõ nhất tình
hình đang diễn ra tại cơ sở, thấy được nhu cầu, nguyện vọng của dân, những đòi
hỏi bức thiết mà cuộc sống của người dân đang đặt ra. Quần chúng nhân dân
qua những biến đổi thực tế về công ăn, việc làm, đời sống vật chất, tinh thần và
các quan hệ xã hội; qua thái độ và hành vi của cán bộ, đảng viên đối với dân mà
cảm nhận và đánh giá sự phù hợp hay không về đường lối, chủ trương, chính
sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước. Phẩm chất đạo đức, năng lực của cán
bộ chủ chốt cấp tỉnh ở có ảnh hưởng rất hệ trọng đến tình cảm, thái độ và niềm
tin của đồng bào đối với Đảng, Nhà nước và với chế độ nói chung. Những phản
ứng, bất bình của dân, tình trạng dân chúng đi khiếu kiện đông người, kéo dài
và vượt cấp trong những năm gần đây và hiện nay cho thấy những yếu kém, bất
cập trong công tác lãnh đạo, quản lý , mà vai trò, trách nhiệm trước nhất là ở đội
ngũ cán bộ chủ chốt ở những nơi đó.
Thứ hai, đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp tỉnh ở giữ vai trò quyết định trong
12
việc quán triệt, tổ chức thực hiện mọi quyết định của cấp uỷ cấp trên, cấp uỷ
cùng cấp và mọi chủ trương, kế hoạch, sự chỉ đạo của chính quyền cấp trên,
cũng như mọi chương trình, kế hoạch của chính quyền cấp dưới.
Một khâu đầu tiên trong sự lĩnh hội mọi quyết định nói trên, phải nói đến
đội ngũ này và thông qua đội ngũ này, mọi quyết định của cấp trên và cùng cấp
sẽ đến được với người dân nói chung, đồng bào dân tộc thiểu số nói riêng. Xuất
phát từ đặc điểm các huyện miền núi, kinh tế - xã hội phát triển chậm, trình độ
dân trí cịn thấp, khả năng am hiểu tiếng phổ thơng cịn hạn chế… Ở những nơi
đó muốn đưa mọi đường lối, chủ trương chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà
nước đến với đồng bào, cần phải có đội ngũ cán bộ người bản địa để đưa đường
lối, chính sách đến với nhân dân một cách nhanh nhất và hiệu quả nhất. Do vậy,
tính thiết thực và hiệu quả của các quyết định nói trên đến với đồng bào phụ
thuộc rất lớn ở khả năng lĩnh hội và truyền đạt các quyết định đó của cán bộ chủ
chốt cấp tỉnh ở .
Thứ ba, cán bộ chủ chốt cấp tỉnh ở là cầu nối quan trọng nhất giữa Đảng
với cán bộ địa phương cấp dưới.
Sự lãnh đạo của Đảng đối với đồng bào, hiệu quả nhất thông qua cán bộ
chủ chốt cấp tỉnh. Bởi vì, đội ngũ cán bộ này là những người tiêu biểu, tích cực
nhất trong đồng bào; thay mặt cho Đảng đem mọi đường lối, chủ truơng, chính
sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước giải thích cho đồng bào hiểu rõ một cách
cặn kẽ và tự giác thực hiện, chấp hành nghiêm túc. Họ nắm rất chắc về đặc điểm
văn hoá, tâm lý, phong tục tập quán của dân tộc mình - cán bộ chủ chốt ở dễ dàng
tiếp cận, đi sâu nắm bắt tâm tư nguyện vọng của đồng bào để kịp thời phản ánh
cho Đảng và Nhà nước, gần hơn là cơ sở, địa phương để đặt đường lối, chủ
trương, pháp luật sát hợp với thực tiễn. Trong quá trình quán triệt, tổ chức thực
hiện mọi quyết định của cấp uỷ đảng, tổ chức chính quyền cấp trên đến với đồng
bào, đội ngũ cán bộ này là người trực tiếp nắm rõ thực tiễn đời sống của đồng
bào, nắm mọi tâm tư nguyện vọng chính đáng của đồng bào, hơn ai hết họ biết rõ
tính đúng đắn, phù hợp của mọi quyết định của cấp cấp trên, kể cả những điểm
13
chưa phù hợp của những quyết định đó đối với đồng bào, phản ánh với cấp trên
để kịp thời sửa đổi, bổ sung cho phù hợp.
Cách mạng xã hội chủ nghĩa là một phong trào mang tính tự giác rất cao,
đòi hỏi ở sự giác ngộ sâu sắc lý tưởng cách mạng, có như vậy phong trào mới đi
đúng theo quỹ đạo và thể hiện được tính ưu việt của nó. Đội ngũ cán bộ chủ chốt
cấp tỉnh ở giữ vai trò quyết định trong việc xây dựng và thúc đẩy phong trào
cách mạng của quần chúng sâu rộng ở các bản, làng nơng thơn. Trong phong
trào đó đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp tỉnh ở chính là những hạt nhân của phong
trào, là bộ phận tiên phong trong phong trào, chi phối và quyết định tính chất
của phong trào. Họ là những hạt nhân là, những người giác ngộ lý tưởng cách
mạng, có lập trường chính trị vững vàng, tin tưởng tuyệt đối vào sự lãnh đạo của
Đảng và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội. Họ lơi cuốn, thúc đẩy đồng bào
tham gia vào tiến trình chung của cách mạng, góp phần thực hiện cơng cuộc đổi
mới, sự nghiệp cơng nghiệp hố, hiện đại hố nơng nghiệp và nơng thơn, xây
dựng đời sống văn hố, đẩy mạnh phát triển kinh tế - xã hội, thực hiện chính
sách dân tộc và đại đồn kết dân tộc của Đảng và Nhà nước ta, đặc biệt là đấu
tranh chống đói nghèo, lạc hậu trong đồng bào dân tộc.
1.2. Quan niệm, tiêu chí đánh giá chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt
cấp tỉnh hiện nay
1.2.1. Quan niệm về chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp tỉnh
Hiện nay, chưa có văn bản quy phạm pháp luật nào quy định cụ thể về
chất lượng cán bộ, cơng chức nói chung cũng như cán bộ chủ chốt cấp tỉnh nói
riêng, tuy nhiên các văn bản cũng đã quy định về tiêu chuẩn đối với đội ngũ cán
bộ chủ chốt, có thể coi đó là một trong các tiêu chí phản ánh chất lượng đội ngũ
cán bộ chủ chốt cấp tỉnh.
Luật Cán bộ, công chức năm 2012 của Việt Nam quy định về việc đánh
giá cán bộ, công chức hàng năm, theo đó tiến hành đánh giá cán bộ, cơng chức
để làm rõ phẩm chất chính trị, đạo đức, năng lực, trình độ chun mơn, nghiệp
vụ, kết quả thực hiện nhiệm vụ được giao.
14
Ngồi ra, tổ chức thực hiện việc lấy phiếu tín nhiệm đối với các chức danh
Chủ tịch, Phó Chủ tịch Hội đồng nhân dân, Chủ tịch, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân
dân theo Pháp lệnh số 34/2007/PL-UBTVQH11 về thực hiện dân chủ ở xã,
phường, thị trấn và lấy phiếu tín nhiệm đối với các chức danh do Hội đồng nhân
dân cấp tỉnh bầu theo Nghị quyết số 35/2012/QH13 của Quốc hội.
Như vậy, chất lượng cán bộ, công chức là tổng hợp những phẩm chất nhất
định về sức khỏe, trình độ chuyên môn, phẩm chất đạo đức, năng lực công tác,
khả năng điều hành thực hiện nhiệm vụ được giao. Chất lượng đội ngũ cán bộ,
cơng chức ngồi những yếu tố trên còn phụ thuộc vào cơ cấu đội ngũ cán bộ,
cơng chức, đó là tỷ lệ hợp lý giữa các độ tuổi, giới tính, giữa lãnh đạo quản lý và
cơng chức thực hiện chuyên môn nghiệp vụ.
Với cách tiếp cận khái niệm "chất lượng" và các quy định của Nhà nước
như trên, tác giả đưa ra khái niệm sau:
Chất lượng cán bộ chủ chốt là tổng hợp các giá trị của người cán bộ cấp
tỉnh được đánh giá thông qua phẩm chất chính trị, đạo đức; trình độ, kỹ năng
của cán bộ; năng lực lãnh đạo, điều hành, tổ chức thực hiện nhiệm vụ; kết quả
thực thi chức trách, nhiệm vụ theo quy định và sự hài lòng của người dân trong
mối quan hệ giải quyết công việc với người dân.
1.2.2. Tiêu chí đánh giá chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp tỉnh
Từ cách hiểu, cách tiếp cận về chất lượng và khái niệm chất lượng cán bộ
chủ chốt được trình bày ở trên, trong khóa luận này, chất lượng cán bộ chủ chốt
được đánh giá thông qua các tiêu chí sau đây.
1.2.2.1. Số lượng, cơ cấu
Cán bộ chủ chốt cần phải đảm bảo về mặt số lượng, có phẩm chất, năng
lực, uy tín, ngang tầm nhiệm vụ, đủ về số lượng, có chất lượng và cơ cấu phù
hợp với chiến lược phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ Tổ quốc; bảo đảm sự
chuyển tiếp liên tục, vững vàng giữa các thế hệ, đủ sức lãnh đạo
Cán bộ chủ chốt phải chú trọng đến cân bằng trong cơ cấu độ tuổi, giới
tính, dân tộc, chuyên môn… chú trọng đến yếu tố cân bằng giới trong cơng tác
cán bộ, đồng thời dần xố bỏ định kiến giới trong cơng tác tuyển dụng, bố trí cán
15
bộ. Cần có chính sách ưu tiên tuyển dụng nữ giới vào các vị trí cán bộ cơ sở tại
các tỉnh, thành phố đang mất cân đối lớn về nam và nữ trong đội ngũ cán bộ. Cơ
cấu tuổi của cán bộ, công chức địa phương nếu đạt được sự cân bằng giữa các
khoảng tuổi thì đó là một trong những yếu tố tích cực hướng tới vận hành bộ máy
chính quyền cơ sở đạt được hiệu quả cao và có tính bền vững.
1.2.2.2. Phẩm chất chính trị, đạo đức
Phẩm chất chính trị, đạo đức cách mạng là một trong những tiêu chí cơ
bản để đánh giá chất lượng của đội ngũ cán bộ, công chức; ở mỗi cán bộ, công
chức làm ở các ngành, lĩnh vực, các cấp khác nhau sẽ được biểu hiện khác nhau.
Đối với cán bộ chủ chốt, yêu cầu đối với tiêu chí về phẩm chất chính trị, đạo đức
được thể hiện như sau:
Thứ nhất: Phẩm chất chính trị, đạo đức
Cán bộ chủ chốt phải có bản lĩnh chính trị vững vàng, tuyệt đối trung thành
với lý tưởng cách mạng, với Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Cay Xon Phôm Vi
Han và tư tưởng Hồ Chí Minh; hiểu biết về lý luận chính trị, nắm vững quan điểm,
chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước để chấp
hành nghiêm chỉnh và vận động gia đình, người dân chấp hành.
Phải cần - kiệm - liêm - chính - chí cơng - vơ tư; có lối sống lành mạnh,
trong sáng; có tinh thần trách nhiệm trong khi thực thi công vụ;
Thứ hai: Ý thức tổ chức kỷ luật
Cán bộ chủ chốt phải có ý thức tổ chức kỷ luật tốt, chấp hành đúng nội
quy, quy chế của cơ quan; thực hiện nghiêm chỉnh các quy định về những việc
cán bộ, công chức không được làm và các quy định khác của tổ chức Đảng,
đồn thể chính trị xã hội.
Khi tiếp xúc, vận động hoặc giải quyết công việc cho tổ chức, cá nhân,
phải cung cấp, hướng dẫn đầy đủ thông tin, tận tình, chu đáo, khơng được gây
phiền hà, sách nhiễu cho người dân.
1.2.2.3. Trình độ, kỹ năng
Thứ nhất, trình độ.
Trình độ giáo dục phổ thông (ở Lào thường gọi là trình độ văn hóa) là
16
yếu tố cơ bản và là yêu cầu tối thiểu đối với mỗi cán bộ, cơng chức.
Trên thực tế trình độ giáo dục phổ thông được biểu hiện trên những văn
bằng đào tạo của hệ thống giáo dục quốc dân: Tiểu học, trung học cơ sở, trung
học phổ thông. Đối với cán bộ chủ chốt, theo quy định hiện hành u cầu phải
tốt nghiệp trung học phổ thơng.
Trình độ chun môn, nghiệp vụ là những kiến thức, khả năng chuyên
môn của mỗi người trên lĩnh vực mà họ phụ trách. Theo quy định hiện hành, các
chức danh lãnh đạo chủ chốt cấp tỉnh gồm Bí thư, Phó Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch,
Phó Chủ tịch Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân, chức danh Bí thư Đồn
Thanh niên cấp tỉnh và cơng chức cấp tỉnh phải có trình độ trung cấp chuyên
nghiệp trở lên; các chức danh là Trưởng các tổ chức đồn thể chính trị - xã hội
khác u cầu có trình độ sơ cấp chun mơn, nghiệp vụ.
-Trình độ lý luận chính trị là những kiến thức mà cán bộ, công chức được
trang bị về chế độ xã hội, về bản chất của Nhà nước và về những đường lối, chủ
trương của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước. Có được những kiến
thức đó cán bộ chủ chốt sẽ hoạt động đúng định hướng chính trị, giúp cho quá
trình tuyên truyền, tổ chức thực hiện chủ trương, đường lối, chính sách, pháp
luật đó vào trong quần chúng đạt hiệu quả cao hơn. Theo quy định hiện hành,
các chức danh lãnh đạo chủ chốt cấp tỉnh gồm Bí thư, Phó Bí thư Đảng ủy, Chủ
tịch, Phó Chủ tịch Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân phải có trình độ trung
cấp lý luận chính trị trở lên; các chức danh cán bộ cấp tỉnh khác yêu cầu phải có
trình độ sơ cấp lý luận chính trị; riêng đối với các chức danh cơng chức hiện
khơng có quy định cụ thể.
- Trình độ ngoại ngữ và tin học, là một yếu tố bổ sung cần thiết cho hoạt
động của cán bộ chủ chốt trong điều kiện hội nhập hiện nay, đây cũng là công cụ
nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả công việc.
* Kỹ năng: là sự thể hiện trên thực tế năng lực con người trong việc vận
dụng các tri thức, tình cảm, kinh nghiệm vào các thao tác nghề nghiệp cụ thể
một cách thành thạo, phù hợp nhằm đem lại hiệu quả hoạt động của con người.
Xuất phát từ chức trách, nhiệm vụ và đặc thù công việc, cán bộ chủ chốt
17
cần có một số kỹ năng như sau:
Thứ nhất: Kỹ năng giao tiếp.
Kỹ năng giao tiếp là kỹ năng nhận biết, phán đoán và sử dụng phương tiện
giao tiếp một cách thành thạo, phù hợp trong các tình huống quan hệ giao tiếp hành
chính - cơng vụ cụ thể nhằm đạt được hiệu lực và hiệu quả quản lý hành chính nhà
nước.
Thứ hai: Kỹ năng dân vận.
Kỹ năng dân vận là kỹ năng tổ chức vận động nhân dân ở địa phương thực
hiện có hiệu quả chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà
nước.
Thứ ba: Kỹ năng tiếp nhận, xử lý thông tin và xử lý tình huống
Kỹ năng tiếp nhận và xử lý thơng tin là kỹ năng tiếp nhận thơng tin, từ đó
tiến hành sắp xếp, phân tích các dữ liệu có được theo yêu cầu, tiêu chí cụ thể
một cách khoa học, chính xác, khách quan nhằm cung cấp cho cơng chức
phường cơ sở để xem xét, tham mưu cho lãnh đạo ra các quyết định quản lý
đúng đắn nhất.
Kỹ năng xử lý tình huống là kỹ năng giải quyết các các tình huống gặp
phải trong q trình thực thi cơng vụ một cách hợp lý và hợp tình.
Thứ tư: Kỹ năng phối hợp trong công tác.
Kỹ năng phối hợp trong công tác là kỹ năng cùng đồng nghiệp hành động
hoặc hoạt động hỗ trợ nhau thực hiện nhiệm vụ.
Thứ năm: Kỹ năng tổ chức thực hiện công việc.
Kỹ năng tổ chức thực hiện công việc là kỹ năng sắp xếp, triển khai công
việc vào thực tế.
Thứ sáu: Kỹ năng soạn thảo văn bản.
Kỹ năng soạn thảo văn bản là kỹ năng soạn thảo các văn bản được giao
theo đúng thủ tục, tên gọi và thể thức được quy định trong pháp luật.
Thứ bảy: Kỹ năng xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch cá nhân.
Kỹ năng xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch công tác cá nhân là kỹ
năng trong việc xây dựng kế hoạch và tổ chức thực hiện kế hoạch công tác một