BỘ GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
VIỆN KẾ TOÁN – KIỂM TOÁN

BÀI TẬP LỚN KINH TẾ CHÍNH TRỊ
Đề tài: Cạnh tranh và độc quyền, nguyên nhân và
những biện pháp bảo vệ cạnh tranh lành mạnh,
hạn chế độc quyền.

Tác giả: Kim Thị Mơ
Mã sinh viên: 11202606
Lớp chuyên ngành: Kế toán 62B
Giảng viên hướng dẫn: PGS.TS. Đào Thị Phương Liên

Hà Nội, năm 2021


BỘ GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
VIỆN KẾ TOÁN – KIỂM TOÁN

BÀI TẬP LỚN KINH TẾ CHÍNH TRỊ
Đề tài: Cạnh tranh và độc quyền, nguyên nhân và
những biện pháp bảo vệ cạnh tranh lành mạnh,
hạn chế độc quyền.

Mã sinh viên: 11202606
Lớp: Kế toán 62B


Hà Nội, năm 2021

MỤC LỤC

LỜI MỞ ĐẦU ………………………………………………………….......1

1.LÝ LUẬN CHUNG VỀ CẠNH TRANH VÀ ĐỘC QUYỀN
1.1. Lý luận chung về cạnh tranh …………………………………………3
1.2. Lý luận chung về độc quyền ………………………………………… 5
2. NGUYÊN NHÂN PHẢI BẢO VỆ CẠNH TRANH LÀNH MẠNH VÀ
HẠN CHẾ ĐỘC QUYỀN
2.1.Nguyên nhân phải bảo vệ cạnh tranh lành mạnh ……………………...7
2.2.Nguyên nhân phải hạn chế độc quyền …………………………………8
3. GIẢI PHÁP BẢO VỆ CẠNH TRANH LÀNH MẠNH VÀ HẠN CHẾ
ĐỘC QUYỀN
3.1. Giải pháp bảo vệ cạnh tranh lành mạnh …………………………….. 9
3.2. Giải pháp hạn chế độc quyền ………………………………………... 11
KẾT LUẬN ………………………………………………………………….13
DANH MỤC THAM KHẢO ……………………………………………….14



LỜI MỞ ĐẦU
Giới thiệu đề tài
1. Ý nghĩa và tính cấp thiết của việc viết và nguyên cứu.
Việc viết lách xưa nay là một trong những hoạt động đem đến cho con
người nhiều ý nghĩa.Cũng như việc đọc mang đến cho con người nhiều tri thức
của nhân loại,khơi mở những chân trời kiến thức mới mẻ,trong q trình đó
người đọc bồi dưỡng thêm cho tâm hồn những điều ý nghĩa mang giá trị nhân
văn cao đẹp.Việc viết cũng có vai trị to lớn ,khi con người hình thành được thói
quen viết ,tức là bản thân đã có những trải nghiệm mang nhiều giá trị.

Viết đem lại những giá trị ý nghĩa khi con người có thói quen viết lách họ
sẽ có con mắt nhìn ngắm thế giới với nhiều khía cạnh khác nhau ,tâm hồn sẽ
nâng niu từng cảm xúc ,trân trọng từng kí ức. Hay khi ta muốn nghiên cứu ,tìm
hiểu một lĩnh vực nào đó mà muốn chia sẻ với mọi người thì việc viết cũng
đóng vai trị truyền bá đem tri thức đến với mọi người,làm giàu biển lớn tri thức
nhân loại .Ngồi ra việc viết cịn lưu giữ lại nhiều cảm xúc ở thời điểm trong
quá khứ,nó cũng hình thành cho con người sự tỉ mỉ,cẩn thận.Khi đó,con người
sẽ trở nên thích học hỏi,khám phá tri thức nhân loại để làm giàu ngôn từ trong
mỗi câu văn.
Ngày nay nhiều người đã bỏ qua hoặc coi nhẹ việc viết, khiến ngơn từ
cách diễn đạt trở nên có phần cứng nhắc,khơng có sự thanh thốt trong lời văn.
Điều đó càng làm việc viết trở thành vấn đề cấp thiết trong cuộc sống.
2.Lý do chọn đề tài
Hiện nay nền kinh tế Việt Nam là nền kinh tế thị trường phát triển theo định
hướng xã hội chủ nghĩa,đặc biệt đứng trước thời kỳ kinh tế mở cửa hội nhập với
các nước trong khu vực và thế giới. Tính cạnh tranh và độc quyền trên thị
trường đang là một vấn đề rất được quan tâm. Cạnh tranh là cơ chế vận hành
trong nền kinh tế thị trường, nó là động lực cho nền kinh tế phát triển.Vận dụng
1


tốt quy luật cạnh tranh sẽ mang đến những thành tựu to lớn giúp định hướng
cho chính sách phát triển kinh tế. Độc quyền là sự chi phối thị trường của một
hay nhiều cơng ty, tổ chức nào đó về một loại sản phẩm trên một đoạn thị
trường nhất định. Độc quyền sẽ làm hạn chế rất nhiều ối với cạnh tranh và phát
triển kinh tế. Nhận thấy tính cấp thiết của cạnh tranh và độc quyền đặt ra trong
nền kinh tế nên em quyết định chọn đề tài nghiên cứu “Cạnh tranh và độc
quyền, nguyên nhân và những biện pháp bảo vệ cạnh tranh lành mạnh và
hạn chế độc quyền”
a.Mục đích nghiên cứu

Mục đích của đề tài là làm rõ hơn về cạnh tranh và độc quyền, những tác động
đến với nền kinh tế. Từ đó đề ra những giải pháp hạn chế những tiêu cực của
cạnh tranh không lành mạnh và độc quyền trong nền kinh tế.
b.Nhiệm vụ nguyên cứu
Nghiên cứu và tìm hiểu về cạnh tranh và độc quyền, những tính chất và đặc
điểm của cạnh tranh và độc quyền.Chỉ ra nguyên nhân phải hạn chế cạnh tranh
không lành mạnh và độc quyền trong nền kinh tế.Từ đó, bản thân đề xuất những
giải pháp hạn chế để nền kinh tế phát triển nhanh và bền vững.
c.Phương pháp nguyên cứu
Phương pháp nghiên cứu được sử dụng là phương pháp phân tích, phương pháp
tổng hợp,...
d.Đóng góp đề tài
Tiểu luận đã khái quát được những vấn đề cơ bản của cạnh và độc quyền.Nêu ra
những ưu và khuyết điểm để từ đó đề ra những giải pháp hạn chế những tiêu
cực để thúc đẩy phát triển nền kinh tế cạnh tranh lành mạnh, phát triển bền
vững.
e.Bố cục tiểu luận
Ngoài phần mở đầu và kết luận, thì tiểu luận chia thành 3 phần như sau:
1.Lý luận chung về cạnh tranh và độc quyền.
2.Nguyên nhân phải hạn chế cạnh tranh không lành mạnh và độc quyền.
3.Giải pháp nhằm bảo vệ cạnh tranh lành mạnh và hạn chế độc quyền.

2


Document continues below
Discover more from:
Kinh tế Chính trị Mác-Lê Nin KTCT01
Đại học Kinh tế Quốc dân
999+ documents


Go to course

12

Phân tích quá trình hội nhập kinh tế quốc tế và những tác
động tích cực đối với Việt Nam
Kinh tế Chính trị Mác-Lê Nin

100% (48)

Vo ghi triet hoc Mac - Lenin 1
17

Kinh tế Chính trị Mác-Lê Nin

99% (69)

Tiểu luận Kinh tế Chính trị Mác-Lênin
14

Kinh tế Chính trị Mác-Lê Nin

98% (100)

Tài liệu tổng hợp Kinh tế chính trị Mác LêNin
63

Kinh tế Chính trị Mác-Lê Nin


98% (134)

KTCT - Tài liệu ơn tự luận
57

16

Kinh tế Chính trị Mác-Lê Nin

98% (65)

Thực trạng cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa ở Việt Nam hiện
nay
Kinh tế Chính trị Mác-Lê Nin

100% (21)


1.Lý luận chung về cạnh tranh và độc quyền
1.1.Lý luận chung về cạnh tranh
Cạnh tranh xuất hiện và gắn liền với sự phát triển của nền kinh tế hàng
hóa.Cạnh tranh là ganh đua sự đấu tranh gay gắt giữa những người sản xuất,
kinh doanh hàng hóa nhằm giành giật những điều kiện có lợi về sản xuất và
tiêu thụ hàng hóa, để thu lợi nhuận cao nhất.Trong nền kinh tế hàng hóa, cạnh
tranh vừa là mơi trường vừa là động lực. Trong sản xuất tư bản chủ nghĩa tồn tại
hai loại cạnh tranh là cạnh tranh nội bộ ngành và cạnh tranh giữa các ngành.
Tùy vào mức độ và tính chất khác nhau mà cạnh tranh chia thành nhiều loại:
Khi nói đến góc độ của chủ thể kinh tế tham gia thị trường, có cạnh tranh giữa
người sản xuất với nhau, giữa người mua và người bán, người sản xuất và người
tiêu dùng, và những người mua với nhau. Ở đây cạnh tranh xoay xung quanh

những vấn đề như :chất lượng , giá cả và điều kiện dịch vụ hàng hóa,...
Khi nói đến dưới góc độ thị trường thì có ba loại cạnh tranh là cạnh tranh hoàn
hảo, cạnh tranh khơng hồn hảo và cạnh tranh độc quyền.
Cạnh tranh hồn hảo là tình trạng cạnh tranh xảy ra khi trên thị trường có
rất nhiều người bán và khơng có người nào có ưu thế về số lượng cung ứng đủ
lớn để ảnh hưởng tới giá cả trên thị trường. Các sản phẩm bán ra rất ít có sự
khác biệt về quy cách, phẩm chất, mẫu mã nên mức giá do thị trường xác định
dựa trên quy luật cung cầu.
Cạnh tranh khơng hồn hảo: là cạnh tranh trên thị trường mà phần lớn
các sản phẩm không đồng nhất với nhau. Một loại sản phẩm có thể có nhiều
nhãn hiệu khác nhau nhằm phân biệt các nhà sản xuất hay cung ứng, mặc dù sự
khác biệt giữa các sản phẩm có thể khơng lớn.
Cạnh tranh độc quyền: là hình thức cạnh tranh mà trên thị trường có một
số người bán một số sản phẩm thuần nhất. Họ có thể kiểm sốt gần như toàn bộ
số lượng sản phẩm và dịch vụ cũng như giá bán trên thị trường.
3


Xét đến mục tiêu kinh tế của chủ thể trong cạnh tranh có cạnh tranh trong nội
bộ ngành và cạnh tranh giữa các ngành.
Khi nói đến tính chất của cạnh tranh chia 2 loại: Cạnh tranh lành mạnh và cạnh
tranh không lành mạnh. Cạnh tranh lành mạnh là cạnh tranh đúng pháp luật và
chuẩn mực đạo đức, có tác dụng kích thích kinh tế thị trường phát triển đúng
hướng. Cạnh tranh không lành mạnh là hành vi cạnh tranh không hợp pháp hoặc
không phù hợp với đạo lý, truyền thống của dân tộc rối loạn kìm hãm sự phát
triển của kinh tế thị trường.
Những tác động tích cực của cạnh tranh :
Cạnh tranh vừa là môi trường vừa là động lực thúc đẩy phát triển nền kinh tế
thị trường, là cơ chế điều chỉnh linh hoạt và phân bổ các nguồn lực kinh tế của
xã hội một cách tối ưu.

Đồng thời,cạnh tranh kích thích tiến bộ kỹ thuật, áp dụng công nghệ mới vào
sản xuất, thúc đẩy lực lượng sản xuất xã hội phát triển nhanh. Tương tự như tác
động của quy luật giá trị, cạnh tranh tạo áp lực lớn đối với người sản xuất, buộc
họ phải cải tiến.
cạnh tranh tạo ra khối lượng sản phẩm đa dạng, phong phú, chất lượng tốt, giá
thành hạ, đáp ứng nhu cầu đa dạng của người tiêu dùng và xã hội. Người sản
xuất phải tìm mọi cách để tăng năng suất lao động, tạo ra khối lượng sản phẩm
đa dạng, dồi dào, phong phú, chất lượng tốt, giá thành hạ, làm cho nhu cầu của
người tiêu dùng và xã hội được đáp ứng.
Tác động của cạnh tranh trong quan điểm của kinh tế học
Với các nguồn lực và công nghệ cho trước của xã hội, ngay cả những nhà
lập kế hoạch thành thạo nhất hoặc một chương trình tái tổ chức thơng minh nhất
cũng khơng thể tìm ra được một giải pháp tốt hơn so với thị trường cạnh tranh.
(Nguồn: P. Samuelson, Kinh tế học, tập 1, Nxb. Chính trị quốc gia, 1997, Hà
Nội, tr. 547.)
Những tác động tiêu cực của cạnh tranh:
Tương tự như tác động của quy luật giá trị, bên cạnh mặt tích cực, cạnh tranh
cũng có những ảnh hưởng tiêu cực đến đời sống kinh tế, xã hội, nhất là xét về
4


mặt xã hội. Những mặt tiêu cực của cạnh tranh gắn với cạnh tranh khơng lành
mạnh, khơng có sự điều tiết kinh tế của nhà nước. Những ảnh hưởng tiêu cực
bao gồm:Dùng những thủ đoạn vi phạm đạo đức hoặc vi phạm pháp luật nhằm
thu được nhiều lợi ích nhất cho mình, gây tổn hại đến lợi ích của tập thể, xã hội,
cộng đồng như làm hàng giả, buôn lậu, trốn thuế, ăn cắp bản quyền, tung tin phá
hoại uy tín đối thủ.Hoặc cạnh tranh làm tăng sự phân hóa giàu nghèo. Hoặc
cạnh tranh làm tổn hại đối với môi trường sinh thái ..v.v.

1.2.Lý luận chung về độc quyền

Độc quyền là hiện tượng trên thị trường chỉ có một doanh nghiệp hoặc một
nhóm doanh nghiệp câu kết với nhau chiếm vị trí độc tơn trong việc cung cấp
sản phẩm nhất định nào đó, cho phép họ kiểm sốt trọn vẹn giá cả sản phẩm để
thu lợi nhuận tối đa và ngăn chặn các đối thủ cạnh tranh khác thâm nhập thị
trường.
Độc quyền là hậu quả tất yếu của quá trình cạnh tranh không được định hướng
và điều chỉnh: từ cạnh tranh lành mạnh chuyển sang cạnh tranh không lành
mạnh dẫn tới cạnh tranh mang tính độc quyền và cuối cùng xuất hiện độc
quyền. Độc quyền làm tê liệt cạnh tranh lành mạnh, kìm hãm sự phát triển kinh
tế, ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi người tiêu dùng, tác động xấu đến cơng
bằng xã hội, tạo sức ì đối với chính bản thân các doanh nghiệp độc quyền.
Ngun nhân hình thành độc quyền:
Chủ nghĩa tư bản độc quyền xuất hiện do sự phát triển của lực lượng sản xuất
dưới tác động của tiến bộ khoa học kỹ thuật, đòi hỏi các doanh nghiệp phải ứng
dụng những tiến bộ kỹ thuật mới vào sản xuất kinh doanh,phải đẩy nhanh q
trình tích tụ và tập trung sản xuất, hình thành các doanh nghiệp quy mô lớn.
Cuối thế kỷ XIX, những thành tựu khoa học kỹ thuật mới xuất hiện như lò
luyện kim mới; các máy móc mới ra đời, địi hỏi các doanh nghiệp phải có quy
mơ lớn; mặt khác thúc đẩy tăng năng suất, tăng khả năng tích lũy, tích tụ và tập
trung sản xuất, thúc đẩy phát triển sản xuất quy mô lớn.Cạnh tranh gay gắt làm
5


cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ bị phá sản hàng loạt, còn các doanh nghiệp
lớn tồn tại được, nhưng cũng đã suy yếu,muốn phát triển phải tăng cường tích
tụ, tập trung sản xuất, liên kết với nhau thành doanh nghiệp với quy mô lớn hơn.
V.I.Lênin khẳng định: "... tự do cạnh tranh đẻ ra tập trung sản xuất và sự tập
trung sản xuất này, khi phát triển đến mức độ nhất định, lại dẫn tới độc quyền".
Phát triển của khoa học kỹ thuật, cùng với sự tác động của các quy luật kinh tế
thị trường, như: quy luật giá trị thặng dư, quy luật tích lũy, tích tụ, tập trung sản

xuất ... ngày càng mạnh mẽ, làm biến đổi cơ cấu kinh tế của xã hội theo hướng
tập trung sản xuất quy mơ lớn.
Hệ thống tín dụng phát triển trở thành đòn bẩy mạnh mẽ thúc đẩy tập trung sản
xuất, nhất là phát triển các công ty cổ phần, tạo tiền đề cho sự ra đời của các tổ
chức độc quyền. Khi các tổ chức độc quyền xuất hiện các tổ chức độc quyền có
thể ấn định giá cả độc quyền mua, độc quyền bán để thu lợi nhuận độc quyền
cao.
P.Samuelson bàn về độc quyền:”Độc quyền là hiện tượng các hãng cam kết lại,
thỏa thuận cùng nhau quy định mức giá và sản phẩm làm ra, chia nhau thị
trường hoặc cùng nhau vạch ra các quyết định kinh doanh.”

6


2. Nguyên nhân phải bảo vệ cạnh tranh lành mạnh và hạn
chế độc quyền
2.1.Nguyên nhân bảo vệ cạnh tranh lành mạnh:
Cạnh tranh cũng gây ra sự ô nhiễm môi trường và mất cân bằng sinh thái, mọi
thủ đoạn để tập trung khai thác bừa bãi, khai thác kiệt quệ tài nguyên, gây mất
cân bằng sinh thái, làm giảm hiệu quả của nền kinh tế.
Các chủ thể kinh tế dùng những thủ đoạn làm phương hại đối thủ cạnh tranh,
người tiêu dùng và xã hội để thu lợi nhuận cao nhất về mình. Đó là họ thường
sử dụng các hành vi vi phạm đạo đức kinh doanh, vi phạm pháp luật, làm hàng
giả, hàng nhái, trốn lậu thuế, tung tin giả, … làm ảnh hưởng xấu đến người tiêu
dùng, xã hội
Cạnh tranh làm gia tăng sự phân hóa giàu nghèo trong xã hội. Trong cạnh tranh,
những người có điều kiện sản xuất thuận lợi, có trang bị kỹ thuật tiên tiến, hiện
đại,có trình độ tay nghề lao động cao, hợp lý hóa sản xuất tốt.Ngược lại, những
người khơng có điều kiện kinh doanh thuận lợi, trang bị kỹ thuật lạc hậu, trình
độ tay nghề thấp, tổ chức quản lý yếu kém, năng suất lao động thấp, hao phí lao

động cá biệt sẽ cao hơn hao phí lao động xã hội cần thiết,… Họ sẽ bị thua lỗ,
phá sản và sẽ trở thành những người nghèo khó trong xã hội
Tác động của những hành vi là rất rõ ràng, chủ yếu diễn ra với 3 chủ thể:doanh
nghiệp, người tiêu dùng và nền kinh tế thị trường.
Thứ nhất, về phía doanh nghiệp : những hành vi cạnh tranh không lành mạnh
làm cho hoạt động sản xuất kinh doanh bình thường của doanh nghiệp chân
chính bị đình trệ, hủy hoại, thiệt hại tài chính, thị phần suy giảm, lớn hơn nữa là
có thể đi đến tình trạng phá sản hoặc bị thâu tóm, mua lại.
Thứ hai, về phía người tiêu dùng: Sau những phản ứng “tẩy chay” tưởng chừng
là thực hiện quyền của mình, thì chẳng được gì ngồi việc mất lịng tin vào sản
phẩm và ngày càng e dè, nghi ngại với tất cả các loại sản phẩm trên thị trường,
không phân biệt được đâu là thật - đâu là giả.
Thứ ba, về nền kinh tế đất nước: Khi các doanh nghiệp tiến hành các hoạt động
cạnh tranh không lành mạnh, gây thiệt hại lớn đến bản thân, nguồn thu giảm,
7


Nhà nước thất thu các khoản về thuế, từ đó ảnh hưởng đến nền kinh tế nhà
nước. Chất lượng sản phẩm hàng hóa giảm, uy tín của các doanh nghiệp Việt
Nam trên thị trường cũng bị ảnh hưởng, theo đó, các hoạt động xuất khẩu diễn
ra khó khăn... Mặt khác, hoạt động cạnh tranh không lành mạnh ở trong nước
tạo tâm lý không tốt đối với các nhà đầu tư nước ngoài khi muốn đầu tư vào thị
trường Việt Nam, từ đó ảnh hưởng tới thu hút các nhà đầu tư nước ngoài.

2.2. Nguyên nhân phải hạn chế độc quyền
Độc quyền xuất hiện làm cho cạnh tranh khơng hồn hảo gây thiệt hại cho
người tiêu dùng và xã hội. Với sự thống trị của độc quyền và vì mục đích lợi
nhuận độc quyền cao, mặc dù như đã phân tích ở trên, độc quyền tạo ra sản xuất
lớn, có thể giảm chi phí sản xuất và do đó giảm giá cả hàng hóa, nhưng độc
quyền khơng giảm giá, mà họ ln áp đặt giá bán hàng hóa cao và giá mua thấp,

thực hiện sự trao đổi không ngang giá, hạn chế khối lượng hàng hóa… tạo ra sự
cung cầu giả tạo về hàng hóa, gây thiệt hại cho người tiêu dùng và xã hội.
Độc quyền cũng phần nào kìm hãm sự tiến bộ kỹ thuật, theo đó kìm hãm sự
phát triển kinh tế, xã hội. Độc quyền tập trung được các nguồn lực lớn, tạo ra
khả năng nghiên cứu, phát minh các sáng chế khoa học, kỹ thuật. Nhưng vì lợi
ích độc quyền, hoạt động nghiên cứu, phát minh, sáng chế chỉ được thực hiện
khi vị thế độc quyền của chúng khơng có nguy cơ bị lung lay. Do vậy, mặc dù
có khả năng về nguồn lực tài chính tạo ra khả năng trong nghiên cứu, phát minh
các sáng chế khoa học, kỹ thuật, nhưng các tổ chức độc quyền khơng tích cực
thực hiện các cơng việc đó. Điều này chứng tỏ, độc quyền đã ít nhiều kìm hãm
thúc đẩy sự tiến bộ kỹ thuật, theo đó kìm hãm sự phát triển kinh tế, xã hội.
Độc quyền chi phối các quan hệ kinh tế, xã hội, làm tăng sự phân hóa giàu
nghèo. Với địa vị thống trị kinh tế của mình và mục đích lợi nhuận độc quyền
cao, độc quyền có khả năng và khơng ngừng bành trướng sang các lĩnh vực
chính trị, xã hội, kết hợp với các nhân viên chính phủ để thực hiện mục đích lợi
ích nhóm, kết hợp với sức mạnh nhà nước hình thành độc quyền nhà nước, chi
phối cả quan hệ, đường lối đối nội, đối ngoại của quốc gia, vì lợi ích của các tổ
chức độc quyền, khơng vì lợi ích của đại đa số nhân dân lao động. Do đó, độc
quyền góp phần làm tăng sự phân hóa giàu nghèo trong xã hội ở các nước tư
8


bản cũng như trên phạm vi thế giới.

3.Giải pháp bảo vệ cạnh tranh lành mạnh và hạn chế độc
quyền
3.1.Giải pháp bảo vệ cạnh tranh lành mạnh
- Hoàn thiện quy định pháp luật về cạnh tranh không lành mạnh: Cần pháp điển
hóa hệ thống pháp luật theo hướng thống nhất các quy định giữa các văn bản và
sửa đổi các quy định khơng cịn phù hợp với tình hình thực tế hiện nay.Tiếp thu

các quy định của pháp luật các quốc gia có nền kinh tế phát triển trên thế giới,
hướng đến một văn bản hướng dẫn dễ hiểu, khoa học và chính xác; Thống nhất
các quy định về hành vi cạnh tranh không lành mạnh trong các văn bản luật
chuyên ngành,
- Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về cạnh tranh
không lành mạnh
Đối tượng tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về cạnh tranh không lành
mạnh chủ yếu nên hướng tới là cộng đồng doanh nghiệp. Nội dung tuyên truyền
cần giúp nhận diện những hành vi vi phạm , quyền khiếu nại, khởi kiện của
doanh nghiệp bị xâm hại, các hình thức chế tài có thể áp dụng đối với doanh
nghiệp có hành vi vi phạm.
- Tăng cường công tác đào tạo cán bộ: Xử lý là vấn đề pháp lý rất mới ở Việt
Nam. Chính vì thế, trong thời gian tới, cần có biện pháp thích hợp để đào tạo
cán bộ, nhất là các cán bộ hoạt động thực tiễn trong vấn đề này. Bên cạnh đó,
đào tạo, bồi dưỡng thẩm phán thích hợp để chuẩn bị kiến thức, kinh nghiệm cần
thiết khi phải xử lý các hành vi cạnh tranh không lành mạnh
- Về phía Hiệp hội nghề nghiệp
Cần thường xuyên xây dựng và ban hành quy tắc hợp tác chống cạnh tranh
không lành mạnh giữa các doanh nghiệp trong cùng lĩnh vực; Đồng thời, tuyên
truyền để doanh nghiệp thành viên mới ra đời hay mới triển khai dịch vụ, sản
9


phẩm về các chỉ dẫn hàng hóa. Hiệp hội cần làm tốt vai trò là một tổ chức thống
nhất bảo vệ doanh nghiệp trước các hành vi vi phạm chỉ dẫn gây nhầm lẫn đến
từ các quốc gia khác.
Về phía các doanh nghiệp
Cần tuân thủ các quy định của pháp luật về kinh doanh nói chung, các chính
sách về cạnh tranh. Trong xu thế mới, việc tuân thủ pháp luật, cạnh tranh lành
mạnh, đây cũng là một cách để xây dựng thương hiệu trên thị trường. Đẩy mạnh

quan tâm, xúc tiến việc đăng ký bảo hộ nhãn hiệu hàng hóa, kiểu dáng công
nghiệp theo quy định của Luật Sở hữu trí tuệ về các nội dung thuộc chỉ dẫn
hàng hóa. Mặt khác, tự xây dựng cho mình một chiến lược cạnh tranh chuyên
nghiệp và dài hạn như xây dựng và quảng bá thương hiệu; xây dựng những
kênh phân phối mới, các sản phẩm mới; khai thác lợi thế cạnh tranh của riêng
mình.
-Về phía người tiêu dùng
Người tiêu dùng cần có cái nhìn đúng đắn và chính xác về hàng hóa, sản phẩm
mình sử dụng. Tuyệt đối khơng sử dụng và loại ra danh sách tiêu dùng của mình
những sản phẩm hàng hóa kém chất lượng, vi phạm pháp luật, có dấu hiệu hành
vi cạnh tranh không lành mạnh. Nếu phát hiện những sản phẩm, hàng hóa là sản
phẩm của hành vi cạnh tranh khơng lành mạnh có thể lên án và vận động người
tiêu dùng khác không sử dụng, tạo sức ép cho doanh nghiệp vi phạm, từ đó đẩy
lùi các hành vi cạnh tranh không lành mạnh.
Tuy nhiên, để thực hiện đồng bộ các giải pháp trên cần có sự phối hợp chặt chẽ
giữa các cấp, các ngành, doanh nghiệp cũng như sự quan tâm, đóng góp của
người tiêu dùng, từ đó tạo một cơ chế vững chắc hạn chế tối đa các hành vi cạnh
tranh không lành mạnh trên thị trường.

10


3.2.Giải pháp hạn chế độc quyền
-Tiếp tục hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường
Hoàn thiện thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa trong đó trọng tâm là
tạo lập mơi trường cạnh tranh lành mạnh .Tiếp tục hồn thiện hệ thống pháp
luật, khẩn trương rà soát kiểm tra kịp thời để phù hợp với thực tế.Cùng với đó
tiếp tục hồn thiện các cơ chế cạnh tranh, kiểm sốt, chống độc quyền, cần tạo
mơi trường kinh tế trong đó có sự hiện diện hài hịa của khu vực doanh nghiệp
nhà nước, tư nhân và nước ngoài, hoạt động cơ sở cạnh tranh bình đẳng giữa

các khu vực qua đó tạo điều kiện để doanh nghiệp phát triển nhanh và bền vững.
-Hoàn thiện đồng bộ các yếu tố thị trường,
Đặc biệt các ngành và lĩnh vực có tính độc quyền, tiếp tục hoàn thiện thể chế về
giá, cung-cầu, cạnh tranh và kiểm sốt độc quyền trong kinh doanh. Theo đó,
thực hiện nhất quán cơ chế giá thị trường có sự điều tiết vĩ mô của nhà
nước.Nhà nước điều tiết qua các công cụ kinh tế như thuế, lãi suất, tỷ giá hối
đối, hoặc thơng qua việc khuyến khích tăng cung thị trường hoặc kích cầu thị
trường để thúc đẩy sản xuất.
Chỉ khi thật cần thiết với các mặt hàng thiết yếu, Nhà nước sẽ đưa ra khung giá
(giá trần, giá sàn) hoặc mức giá của một số loại mặt hàng để đảm bảo ổn định
cho sản xuất và đời sống nâng cao vai trò hiệu lực quản lý kinh tế phù hợp, tôn
trọng và vận dụng quy luật và cơ chế vận hành của kinh tế thị trường phát huy
mặt tích cực, hạn chế mặt trái của kinh tế thị trường.Hồn thiện pháp luật đảm
bảo cạnh tranh bình đẳng minh bạch của doanh nghiệp thuộc mọi thành phần
kinh tế, hài hịa lợi ích doanh nghiệp, nhà nước và người dân, phát triển tối đa
nguồn lực và hạn chế tham nhũng và lãng phí.
-Nâng cao vai trị của chủ thể trong quản lý
Nâng cao chất lượng và đào tạo nguồn nhân lực của các cơ quan quản lý, tạo sự
minh bạch trong chức năng và trách nhiệm cơ quan quản lý để giải quyết tình
11


trạng khác nhau trong áp dụng các cách xử lý và các chuẩn mực.Chủ động kiểm
tra giám sát các hoạt động doanh nghiệp, kịp thời phát hiện biểu hiện độc quyền
gây tác động tiêu cực cho nền kinh tế
- Các hiệp hội cần hợp tác chặt chẽ với cơ quan quản lý cạnh tranh
Sự cần thiết của các hiệp hợp tác với cơ quan quản lý trong việc nâng cao nhận
thức cho cộng đồng doanh nghiệp và hiệp hội ngành về pháp luật cạnh tranh,
chống bán phá giá, tích cực phịng chống các vi phạm nhằm xây dựng mơi
trường cạnh tranh lành mạnh

- Người tiêu dùng
Nâng cao tiếng nói của người tiêu dùng trong xây dựng môi trường cạnh tranh,
chống lại độc quyền doanh nghiệp.Để nâng tầm tiếng nói của mình, người tiêu
dùng phải nâng cao sự hiểu biết, lựa chọn đúng đắn, tự phòng vệ và trách nhiệm
đấu tranh với hành vi vi phạm của doanh nghiệp làm tổn hại đến lợi ích xã hội
và những người tiêu dùng khác.

12


KẾT LUẬN
Những lý luận chung về cạnh tranh và độc quyền đã nêu đưa cho chúng ta
nhận thức rõ ràng, từ khái niệm chỉ ra bản chất, chỉ ra những ưu điểm mà cạnh
tranh và độc quyền mang lại cho nền kinh tế.Đồng thời, bên cạnh những ưu
điểm thì cịn tồn tại những khuyết điểm tác động tiêu cực đến nền kinh tế. Từ
những nhận thức đúng đắn, ta hiểu rõ hơn về cạnh tranh và độc quyền. Qua đó
vận dụng tốt những ưu điểm của cạnh tranh và độc quyền vào đời sống, vào nền
kinh tế.Cùng với đó là những bài học rút ra cho chính bản thân ,các doanh
nghiệp và cho những người xung quanh để ngày càng hoàn thiện.Bản thân là
một sinh viên, em sẽ cố gắng học tập để có thể đóng góp vào phát triển kinh tế
nói riêng, xây dựng đất nước phát triển bền vững nói chung.
Mặc dù em đã có nhiều cố gắng ,nỗ lực để bài Tiểu luận được tốt nhất có
thể,nhưng chắc chắn đề tài Tiểu Luận của em vẫn còn nhiều thiếu sót.Với vốn
kiến thức có hạn,em xin trình bày đề tài tiểu luận như trên. Em rất mong nhận
được sự góp ý, đánh giá và giúp đỡ của Cơ.Em sẽ mãi nhớ và biết ơn cô cùng
những bài học bổ ích, ý nghĩa trong quãng đời sinh viên cũng như trong cuộc
sống ,công việc tương lai mà cô đã giảng dạy cho chúng em.Em xin trân trọng
cảm ơn Cô: PGS.TS. Đào Thị Phương Liên.

13



DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2019), Giáo trình Kinh tế chính trị Mác - Lênin
(dành cho bậc đại học - không chuyên lý luận chính trị), NXB Giáo dục, Hà Nội
2. V.I.Lênin: Tồn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, 2005, t.27, tr.402
3. Lê Anh Tuấn (2007), “Điều chỉnh hành vi chỉ dẫn gây nhầm lẫn theo
pháp luật hiện hành”, Tạp chí Nghiên cứu lập pháp, 8 (105), tr.55;
4. Lê Danh Vĩnh (2006), Pháp luật cạnh tranh Việt Nam, NXB Tư pháp;
5. Nguyễn Như Phát & Bùi Nguyên Khánh (2001), Tiến tới xây dựng pháp
luật về cạnh tranh trong điều kiện chuyển sang nền kinh tế thị trường ở
Việt Nam, NXB Công an nhân dân, tr.71
6. Kinh tế học, tập 1, Nxb. Chính trị quốc gia, 1997, Hà Nội
7. Đặng Vũ Huân (2004) Pháp luật về kiểm sốt độc quyền và chống cạnh tranh
khơng lành mạnh ở Việt Nam, NXB Chính trị Quốc gia;

14