CHỦ ĐỀ: Quy Luật Lượng-Chất, Vận dụng phương pháp luận của quy luật chất và
lượng trong quá trình sống và học tập của bản thân:

I.Quy luật lượng- chất
- Vai trò : Quy luật chỉ rõ cách thức vận động phát triển của sự vật,hiện tượng.
♦ Chất: Sự thống nhất của các thuộc tính khách quan vốn có
VD:
+) “nước” : khơng màu, khơng vị
+) “vàng” : màu vàng, dẻo, ít hao mòn
- Đặc điểm của chất:
+) Chất của sự vật là khách quan.
+) Chất bao gồm nhiều thuộc tính, khi thuộc tính cơ bản thay đổi thì chất của sự
vật thay đổi.
+) Một số sự vật có nhiều chất khác nhau.
+) Chất của sự vật còn quy định bởi phương thức liên kêt giữa các yếu tố tạo thành.
+) Liên hệ về lượng là thay đổi về chất:
Lúc vào đại học là sinh viên (chất), học đủ các tín chỉ (lượng).
♦ Lượng:
- Khái niệm: Là một phạm trù triết học dùng để chỉ tính quy định vốn có của sự vật
về số lượng, quy mơ, trình độ, nhịp điệu của sự vận động phát triểu cũng như các
thuộc tính của sự vật.
- Lượng có 2 loại:
+) Lượng cụ thể: Kích thước dài ngắn...
+) Lượng trừu tượng: trình độ...
♦ Quan hệ giữa chất và lượng:
- Chất và lượng là 2 mặt thống nhất của sự vật, khơng thể tách rời. Khơng có chất
thuần túy và cũng khơng có lượng thuần túy.
- Sự thống nhất giữa chất và lượng thể hiện trong một thời gian nhất định gọi là
“độ”
- Sự chuyển hóa giữa lượng và chất:
+) Sự vận động, thay đổi của sự vật bắt đầu từ những thay đổi về lượng. Lượng

biến đổi dần dần tới 1 mức độ nhất định dẫn tới sự thay đổi về chất.
+) Thời điểm có sự thay đổi chất của sự vật gọi là điểm nút


+) Sự thay đổi lượng của sự vật trong những điều kiện xác định, đã dẫn đến sự ra
đời chất mới. Đây chính là bước nhảy trong q trình vận động và phát triển của sự
vật.
+) Chất mới ra đời tác động lại lượng mới, tạo điều kiện cho lượng mới phát triển.
- Ý nghĩa phương pháp luận :
+) muốn nhận thức sự vật hiện tượng cần chú ý cả hai mặt chất và lượng của nó
+) trong hoạt động nhận thức và hoạt động thực tiễn cần chú ý từ lũy về lượng
đồng thời biết phát huy tác dụng của chất mới theo mục đích nhất định
-) khắc phục hai khuynh hướng :
+) chưa tích lũy đủ lượng, đã nóng vội muốn nhảy vọt về chất (tả Khuynh) +)
khơng dám Thực hiện bước nhảy về chất khi đã đủ lượng và các điều kiện ( hữu
Khuynh)
+) trong hoạt động thực tiễn cần tạo điều kiện cho sự chuyển hóa giữa chất và
lượng theo mục đích nhất định.
II. Vận dụng phương pháp luận của quy luật chất và lượng trong q trình sống và
học tập của bản thân:
NHĨM 1:

Q trình tiếp thu kiến thức của học sinh, sinh viên đóng vai trị vơ cùng quan
trọng trong sự phát triển của xã hội, của đất nước. Bởi chính q trình này tạo ra
những con người có đủ năng lực để tiếp quản đất nước, đưa đất nước phát triển
sánh vai với các cường quốc năm châu. Vì vậy, mỗi học sinh, sinh viên cần phải có
nhận thức rõ ràng, đúng đắn về vấn để này, phải tích đủ lượng tới giới hạn điểm
nút thì mới được thực hiện bước nhảy, khơng được nơn nóng, đốt cháy giai đoạn.
Hiện nay, kiểu học tín chỉ đã tạo điều kiện cho những sinh viên cảm thấy mình đủ
năng lực có thể đăng kí học vượt để ra trường sớm. Tuy nhiên cũng có khơng ít

sinh viên đăng kí học vượt nhưng không đủ khả năng để theo, dẫn đến hậu quả là
phải thi lại chính những mơn đã đăng kí học vượt. Điều này cũng có nghĩa là các
sinh viên đó chưa tích lũy đủ về lượng đến giới hạn điểm nút mà đã thực hiện bước
nhảy, đi ngược lại với quy luật lượng – chất, và hậu quả tất yếu là sự thất bại. Bên


cạnh đó, thực trạng nền giáo dục của nước ta hiện nay vẫn cịn tồn tại căn bệnh
thành tích, đặc biệt là ở bậc tiểu học và trung học cơ sở. Tức là học sinh chưa tích
lũy đủ lượng cần thiết đã được tạo điều kiện để thực hiện thành công bước nhảy,
điều này đã khiến cho nền giáo dục của chúng ta có những người khơng có cả
“chất” và “lượng”, dẫn đến những vụ việc rất vơ lí như học sinh đi học khơng viết
nổi tên mình mà vẫn được lên lớp, chỉ vì nếu cho ở lại sẽ làm ảnh hưởng đến thành
tích phổ cập giáo dục của trường.
Ví dụ như vụ việc vào tháng 10/2014, chị Hồng Thị Thu (trú xóm Hồng Tiến,
xã Xuân Giang, huyện Nghi Xn, Hà Tĩnh) khơng đồng ý con trai mình là Bảo
Quân bị nhà trường “bắt ép” lên lớp 2. Phụ huynh này đã xin cho con học lại lớp 1,
vì cháu chưa thuộc hết bảng chữ cái. Các chữ O, A…, em cũng không biết. Tuy
nhiên, yêu cầu cho con học lại lớp 1 của chị Thu không được giáo viên chủ nhiệm
chấp thuận, vì ảnh hưởng thành tích phổ cập giáo dục của nhà trường. Đến gặp ban
giám hiệu, chị cũng nhận được cái lắc đầu vì lý do tương tự. Như vậy, có thể khẳng
định việc đốt cháy giai đoạn theo khuynh hướng tả khuynh là một hành động sai
lầm, tuy nhiên, sự bảo thủ, trì trệ theo khuynh hưởng hữu khuynh cũng như vậy.
Nếu lượng đã tích đủ, đạt đến điểm nút mà vẫn không thực hiện bước nhảy thì
quan niệm phát triển cũng chỉ là sự tiến hóa đơn thuần về lượng, khơng phải về
chất, như thế thì sự vật sẽ khơng phát triển được. Bên cạnh đó, do hình thức bước
nhảy của sự vật rất đa dạng, phong phú nên trong nhận thức và thực tiễn cần phải
vận dụng linh hoạt các hình thức của bước nhảy trong những điều kiện, lĩnh vực cụ
thể. Trong q trình tiếp thu kiến thức của học sinh khơng thể áp dụng hình thức
bước nhảy đột biến, khơng thể có chuyện học sinh mới đi học đã có thể tham gia kì
thi tốt nghiệp, mà phải thực hiện bước nhảy dần dần: đó là vượt qua từng bài kiểm

tra nhỏ, rồi đến bài kiểm tra học kì và bài thi tốt nghiệp, có như vậy mới đúng với
quy luật và đạt được hiệu quả.
NHÓM 2:
Việc hiểu rõ và vận dụng các quy luật lượng chất vào quá trìnhhọc tập,
nghiên cứu và phát triển của học sinh – sinh viên là rất cần thiết và quantrọng.
Chúng không chỉ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về mối quan hệ tác động qua lại củahai
phạm trù “chất” và “lượng”, mà từ đó ta có thể vận dụng mối quan hệ giữa sự
thayđổi về lượng và sự thay đổi về chất để áp dụng vào thực tiên như các ví dụ đã
nói trên. Sinh viên cần xác định rõ mục tiêu, định hướng đúng đắn trong học tập và
làmviệc, hiểu rõ và vận dụng tốt các quy luật “khi lượng đổi dẫn đến chất đổi và


ngượclại”. Ngồi ra việc thay đổi mơi trường từ THPT lên Đại học cũng có nhiều
sự khácnhau, để khơng bị mất phương hướng trong việc học, sinh viên cũng cần
phải có tínhtự chủ, chủ động thích nghi với mơi trường, liên tục phấn đấu và rèn
luyện tích cựctrong học tập và cơng việc, khơng ngừng tích luỹ kinh nghiệm để có
thể thành cơnghơn trong tương lai. Ngồi ra, “lượng” khơng chỉ là những kiến thức
mà sinh viên họctrên ghế nhà trường, mà đó cịn là những kỹ năng cần thiết như
“kỹ năng làm việcnhóm, thuyết trình, đàm phán,…” và khả năng linh hoạt hồ
nhập với mơi trường khácnhau. Vì thế, trong quá trình học tập, sinh viên cũng cần
phải hài hồ, phối hợp giữakiến thức và kĩ năng để có thể tăng những tích luỹ về
“lượng”.
NHĨM 3:
Chất của bản thân thay đổi từ học sinh thành sinh viên. Lượng kiến thức tích
lũy trong giai đoạn là học sinh có mối quan hệ chặt chẽ với nhau, tác động qua lại
với nhau 1 cách biện chứng. Sự thay đổi về lượng sẽ làm thay đổi về chất. Khi còn
là học sinh lớp 11 hay 12 chưa tham gia vào kì thi tốt nghiệp trung học phổ thơng
lượng tích lũy chưa đủ được gọi là độ. Tương ứng với chất học sinh cấp 3 là
khoảng thời gian 2018-2021. Nhưng việc tích lũy chưa đủ để làm thay đổi về chất.
Quy luật thể hiện ở việc tích lũy lượng (kiến thức) qua các bài học trong từng môn

cụ thể và từ thực tế.việc tích lũy kiến thức sẽ được đánh giá qua các bài kiểm tra về
kiến thức là điểm nút. Bước nhảy là sự chuyển đổi từ giai đoạn là học sinh sang
giai đoạn là sinh viên, là sự thay đổi về chất. Sau khi thay đổi chất mới cũng tác
động lại đến lượng. Thì lượng tích lũy được khi cịn là học sinh sẽ đầy đủ, phong
phú và dần tốt hơn khi trở thành sinh viên.
NHĨM 4:
Ví dụ 1: Nếu bạn tăng thời gian chuẩn bị bài ở nhà thì khi đến lớp bạn sẽ
mau hiểu và nhớ bài hơn. Nếu bạn tăng thời gian tự học ở nhà, giảm thời gian
chơi Game online thì sẽ thu nhận được nhiều kiến thức hơn, làm bài sẽ đạt được
nhiều điểm cao hơn. Trong một kỳ thi, nếu sau khi làm bài xong bạn nán lại thêm
một chút để dị lại bài, tìm sửa những lỗi nhỏ thì bài làm đó của bạn sẽ mắc ít lỗi
hơn và sẽ được điểm cao hơn. Trong năm học bạn khơng ngừng tích lũy kiến
thức, đó gọi là lượng. Trong khi đó bạn vẫn là học sinh lớp 10, tức là chất chưa đổi
chỉ có lượng đổi. Lượng tích lũy đến khi thi cuối năm (điểm nút) bạn lên lớp 11 thì


chất đã thay đổi. Gọi là học sinh cấp 3 khi đó bạn đang học lớp 10, 11 hoặc 12
(lượng). Khi bạn vào đại học, chẳng ai gọi bạn là học sinh cấp 3 nữa (chất đã thay
đổi).
Ví dụ 2: Quá trình học tập học sinh là quá trình dài, khó khăn, cần sự cố gắng
khơng biết mệt mỏi, khơng ngừng nghỉ của bản thân mỗi học sinh.
Quy luật chuyển hóa từ sự thay đổi về lượng dẫn đến sự thay đổi về chất thể hiện
ở chỗ: học sinh tích lũy lượng (kiến thức) cho mình bằng việc nghe các thầy cô
giảng trên lớp, làm bài tập ở nhà, đọc thêm sách tham khảo,… thành quả của q
trình tích lũy đó được đánh giá qua những bài kiểm tra, những bài thi học kỳ và kỳ
thi tốt nghiệp.
Khi đã tích lũy đủ lượng tri thức cần thiết, học sinh sẽ được chuyển sang một cấp
học mới cao hơn. Như vậy, q trình học tập, tích lũy kiến thức là độ, các bài
kiểm tra, các kì thi là điểm nút và việc học sinh được sang một cấp học cao hơn là
bước nhảy.