Nguồn gốc tiếng Lào và một số cách chào thông dụng
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (114.17 KB, 4 trang )
Nguồn gốc tiếng Lào
Nguồn gốc tiếng Lào
Tiếng Lào (tên gốc: ພາສາລາວ; phát âm: phasa lao [pʰaːsaː laːw]) là một ngôn ngữ chính thức của Lào. Đây là
một ngôn ngữ thuộc hệ ngôn ngữ Tai-Kadai, chịu những ảnh hưởng của tiếng Phạn. Tiếng Lào cũng là ngôn
ngữ truyền thống của hoàng gia Lào, truyền đạt tư tưởng Ấn Độ giáo và Phật giáo.
Ngôn ngữ chuẩn tắc
Tiếng Lào có ảnh hưởng ít nhiều đến những sinh ngữ khác trong vùng đối với các lân bang như tiếng Thái,
tiếng Khmer, tiếng Việt. Lào ngữ được coi là một ngôn ngữ hỗn hợp ở bán đảo Đông Nam Á.
Tiếng Lào có những thanh điệu và phát âm giống tiếng Thái, phần tương đồng lên đến hơn 80%. Vì vậy đối
thoại giữa người Lào và người Thái Lan có thể hiểu nhau được. Ở Đông Bắc Thái Lan dân địa phương có thể
nói chuyện người Lào dễ dàng.
Thực chất, theo Lịch sử Biên giới giữa Lào và Thái lan thì trước kia Biên giới nước Lào từng kéo dài xuống cả
phía Tây Nam sông Mekong nên ở đó có một tộc người được gọi là người Lào Isản (được gọi tục là Lào mọi
hay Thái mọi vì da của họ rất đen giống người Châu Phi) mà đặc điểm của người Lào Isản tuy có làn da rất
xấu nhưng họ rất có năng khiếu trời cho về thơ phú và âm nhạc nên họ thường sáng tác rất nhiều bài hát Lào
và Thái rất nổi tiếng.
Về sau do nhiều cuộc giao tranh mà Thái Lan giành được phía Tây Nam Mekong mà hợp thành đất Thái Lan
nên trở thành Đông Bắc Thái Lan và người Lào I-sản ở đây vẫn có truyền thống sáng tác nhiều bài hát mà vì
thế rất nhiều bài hát Thái Lan nhưng lại mang "hợp ngữ Lào - Thái" và cũng vì thế người Đông Bắc Thái lan
gần như sử dụng chung ngôn ngữ bình thường với người Lào nhưng đi sâu hơn vào nội địa của Thái lan thì
người ta sử dụng tiếng thuần Thái nên có thể khi sử dụng tiếng Lào sẽ khiến người Thái ở Bangkok không thể
hiểu được.
Phiên âm
Hiện nay tiếng Lào được hai "trường phái" khác nhau phiên âm, một là do các Hiệp hội Văn hóa Hữu nghị Lào
- Việt thực hiện thì họ phiên sang âm tiếng Việt vì tiếng Việt gần như có khá đầy đủ các bộ âm chuẩn mà
không thể phát âm sai được.
Một trường phái khác là phiên âm sang hệ ngữ Latinh nhưng rất lung tung, cũng giống như tiếng Thái khi
phiên âm sang hệ ngữ Latinh thì người ta dễ nhầm lẫn giữa các Phụ âm như p có thể bị đọc thành fmà cũng
có thể bị đọc thành ph, t thì cũng có thể bị đọc thành t mà cũng có thể thành th ngoài ra sự hợp ngữ giữa
các Nguyên âm cũng bị phiên rất lung tung nên khó mà đọc chuẩn xác nếu căn cứ theo phiên âm Quốc tế.
Vì vậy, phiên âm theo tiếng Việt là cách phiên âm chuẩn nhất đối với tiếng Lào và tiếng Thái nói chung (mặc
dù có nhiều bộ âm của Lào và Thái không thể phiên âm sang tiếng Việt được nhưng vẫn đạt được khoảng 85-
90% so với tiếng Lào và khoảng 70-75% so với tiếng Thái thì dù sao vẫn tin cậy hơn là phiên sang các Hệ
ngữ Quốc tế khác).
Chính vì vậy, nếu học tiếng Lào và tiếng Thái qua các Ngôn ngữ khác thì sẽ cực kỳ khó khăn bởi các Ngôn
ngữ khác không có thanh điệu và âm ngữ của các nước khác thường bị biến đổi khó phù hợp với các Quy tắc
của tiếng Thái và tiếng Lào.
Cách chào hỏi bằng tiếng Lào
Chào hỏi xã giao
ການທັກທາຍ ສະບາຍດີ
Can thắc thai sa bai đi
Chào chị
ສະບາຍດີເອື້ອຍ
Sa bai đi ượi
Chào anh
ສະບາຍດີ ອ້າຍ
Sa bai đi ại
1
Tôi tên là Khon
ຂ້ອຍຂື່ວ່າຄອນ
Khọi xừ và Khon
Tôi từ Lào đến
ຂ້ອຍມາຈາກລາວ
Khọi ma chạc Lào
Tôi xin giới thiệu
ຂ້ອຍຂໍແນະນຳ
Khọi khỏ nẹ năm
Đây là vợ tôi
ນີ້ແມ່ນເມຍຂ້ອຍ
Nị mèn mia khọi
Đây là con trai
ນີ້ແມ່ນລູກຊາຍ
Nị mèn lục xai
Đây là con gái
ນີ້ແມ່ນລູກສາວ
Nị mèn lục sảo
Đây là mẹ
ນີ້ແມ່ນແມ່
Nị mèn mè
Đây là bố
ນີ້ແມ່ນພໍ່
Nị mèn phò
Bạn tôi
ເພ່ືອນຂ້ອຍ
Phườn khọi
Cậu
ນ້າບ່າອ
Nạ bào
Cậu bé
ທ້າວນ້ອຍ
Thạo nọi
Dì
ນ້າສາວ
Nạ sảo
Cô giáo
ເອື້ອຍຄູ
ນາງຄູ
Ượi khu
Nang khu
Thầy giáo
ອ້າຍຄູ
ນາຍຄູ
ຄູສອນ
ại khu
nai khu
khu sỏn
Học sinh
ນັກຣຽນ
Nắc hiên
Sinh viên
ນັກສ
ຶ
ກສາ
Nắc sức xả
Rất hân hạnh được làm quen với bạn
ຍີນດີທ່ີຣູ້ຈັກກັບເຈົ້າ
Nhin đi thì hụ chắc cắp chậu
Tôi rất vui mừng khi được gặp bạn
ຂ້ອຍດີໃຈຫລາຍທ່ີໄດ
້
ພ
ົ
ບເຈ
ົ
້າ
Khọi đi chay lải thì đạy phốp chậu
Chị có phải là chị Phon không?
ເອື້ອຍແມ່ນເອື້ອຍພອນບໍ?
Ượi mèn ượi Phon bò?
Chị có phải là giáo viên không?
ເອື້ອຍແມ່ນອາຈານສອນບໍ?
Ưởi mèn a chan sỏn bò?
Cậu là sinh viên à
ເຈ
ົ
້າເປ
ັ
ນນັກສ
ຶ
ກສາວາ?
Chậu pên nắc sức sả va?
2
Dạ vâng ạ
ເຈ
ົ
້າ! ແມ່ນແລ້ວ
Chậu mèn lẹo
Không, tôi không phải là sinh viên
ບໍ່ຂ້ອຍບໍ່ແມ່ນນັກສ
ຶ
ກສາ
Bò khọi bò mèn nắc sức xả
Cách giao tiếp thông dụng bằng tiếng Lào
Yêu cầu - Xin mời ການຂໍຮ
້
ອງ-ເຊື່ອເຂີນ Can khỏ hoọng – xừa xơn
Xin mời đợi một chút: ກະລຸນາລໍຖ
້
າບຶດໜື່ງ Cạ lu na lo thạ bứt nừng
Xin mời vào: ເຊີນເຂົ້າມາ Xơn khậu ma
Xin mời ngồi: ຂໍເຊີນນັ່ງ Khỏ xơn nằng
Hướng dẫn tôi đọc từ này với: ແນະນຳຂ້ອຍອ່ນຄຳນີ້ແດ່ Nẹ năm khọi àn khăm nị đè.
Chị có thể bảo tôi được không? ເອື້ອຍອາດຈະບອກຂ້ອຍໄດ
້
ບໍ? Ượi ạt chạ boọc khọi đạy bo?
Cho tôi xem được không? ໃຫ້ຂ້ອຍເບີ່ງແດ່ໄດ
້
ບໍ? Hạy khọi bờng đè đạy bo?
Làm ơn lấy cho tôi với: ກະລຸນາເອົາໃຫ້ຂ້ອຍແດ່ Cạ lu na au hạy khọi đè
Làm ơn giúp tôi với: ກະລຸນາຊ່ວຍຂ້ອຍແດ່ Cạ lu na xuồi khọi đè
Xem đi, xem nào: ເບິ່ງແມ, ເບິ່ງດຸ Bờng me, bường đu.
Hỏi thăm, tạm biệt : ຖາມຂ່າວຄາວ-ການສ
ັ່
ງລາ Thảm khào khao – can xằng la
Tạm biệt: ລາກ່ອນ La còn
Đi nhé tạm biệt: ໄປເດີລາກ່ອນ Pay đơ, la còn
Chúc ngủ ngon: ນອນຫລັບຝ
ັ
ນດີ,ລາຕີສະຫວ
ັ
ດ Non lắp phẳn đi, la ty sa vặt
Tôi xin gửi lời thăm anh Sơn nhé: ຂ້ອຍຂໍຝາກຄວາມຢາມອ້າຍເຊີນແດ່ເດີ Khọi khỏ phạc khoam dam ại Sơn
đè đơ
Xin chúc chị hạnh phúc và may mắn: ຂໍອວຍພອນໃຫ້ເອື້ອຍຈ
ິ່
ງມີຄວາມສຸກ ແລະ ໂຂກດີ Khỏ uôi phon hạy ượi chồng mi
khoam xúc lẹ xộc đi
Vui vẻ tự nhiên nhé: ມ່ວນຊື່ນຕາມສະປາຍເດີ Muồn xừn tam sạ bai đơ
Cảm ơn bạn cũng vậy nhé: ຂອບໃຈ,ເຈ
ົ
້າກໍ່ເຊັ່ນດຽວກັນເດີ Khọp chay chạu cò xền điêu căn đơ
Chúc chị chóng bình phục: ອວຍພອນໃຫ້ເອື້ອຍຈ
ົ
່
ງຫາຍປ
່
ວຍໂດຍໄວ Uôi phon hạy ượi chồng hải puồi đôi vay
3
Xin chúc bạn lên đường bình an: ຂໍອວຍພອນໃຫ້ເພື່ອນເດີນທາງດ
້
ວຍຄວາມສະຫວ
ັ
ດດີພາບ Khỏ uôi phon hạy phườn
đơn thang đuội khuôm sa vắt đi phạp
Xin chúc mừng sự thành công tốt đẹp của bạn: ຂໍສະແດງຄວາມຍີນດີນຳຜ
ົ
ນສຳເລັດຂອງເພື່ອນ Khỏ sạ đeng
khoam nhin đi năm phôn xẳm lết khỏng phườn.
Năm mới xin chúc chị và gia đình mạnh khoẻ hạnh phúc: ປ
ີ
ໃໝ
່
ຂໍອວຍພອນເອື້ອຍພ
້
ອມດ
້
ວຍຄອບຄົວຈ
ົ
່
ງແຂງແຮງ ແລະ
ມີຄວາມສຸກ Py mày khỏ uôi phon ượi phọm đuội khọp khua chồng khẻng heng lẹ mi khuôm xúc.
Chúc mừng năm mới: ສະບາຍດີປ
ີ
ໃໝ
່
,ອວຍພອນປ
ີ
ໃໝ
່
Sạ bai đi py mày, uôi phon py mày
Chúc mừng ngày sinh nhật: ສຸກສັນວ
ັ
ນເກີດ Xúc sẳn văn cợt
Rất vui mừng được gặp bạn: ດີໃຈຫລາຍທີ່ໄດ
້
ພ
ົ
ບເຈ
ົ
້າ Đi chạy lải thì đạy phốp chạu
4
