MỤC LỤC

PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài ....................................................................................................1
2. Câu hỏi nghiên cứu.................................................................................................1
3. Mục đích nghiên cứu..............................................................................................1
4. Phạm vi, đối tượng và khách thể nghiên cứu...............................…………………………
5. Tính mới của đề tài.................................................................................................2
6. Nhiệm vụ nghiên cứu.............................................................................................2
7. Phương pháp nghiên cứu........................................................................................2
8. Giả thuyết nghiên cứu.............................................................................................2
9. Đóng góp của đề tài................................................................................................2
PHẦN NỘI DUNG
Chương I. Cơ sở lí luận............................................................................................3
1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề......................................................................................3
2. Các khái niệm cơ bản ............................................................................................3
2.1 Khái niệm về kĩ năng ...........................................................................................3
2.2. Khái niệm về cảm xúc.........................................................................................3
2.3. Khái niệm kiểm sốt cảm xúc .............................................................................4
3. Vai trị của việc kiểm soát cảm xúc và hạn chế cảm xúc tiêu cực..........................4
Chương II. Thực trạng kiểm soát cảm xúc và hạn chế cảm xúc tiêu cực............5
1. Quá trình nghiên cứu thực trạng.............................................................................5
2. Kết quả nghiên cứu thực trạng...............................................................................5
2.1. Khảo sát thực trạng và hiểu biết của học sinh về kiểm soát cảm
xúc……….5
2.2. Khảo sát những việc học sinh đã thực hiện để kiểm soát cảm
xúc……………5
3. Nguyên nhân ………………………………………………………………….6
3.1. Nguyên nhân khách quan ……………………………………………
……..6
3.2. Nguyên nhân chủ quan ………………………………………

……………...7
Chương III. Đề xuất giải pháp và thực nghiệm giải pháp....................................8
1. Đề xuất giải pháp....................................................................................................8
1.1. Ý thức rèn luyện cảm xúc theo hướng tích cực…….......................................8
1.2. Xây dựng mơ hình học sinh bán trú tự quản, đôi bạn cùng tiến
……………...8
1.3. Xây dựng và tăng cường hoạt động của các câu lạc
bộ……………………….9
1.4. Thành lập và tăng cường hoạt động của tổ tư vấn tâm lý học đường..................9
2. Kết quả thực nghiệm giải pháp..............................................................................10
PHẦN KẾT LUẬN
TÀI LIỆU THAM KHẢO


PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Cảm xúc đóng vai trò quan trọng trong đời sống tinh thần và tác động
mạnh mẽ đến hiệu quả công việc, học tập, khả năng sáng tạo của con người.
Tục ngữ Việt Nam có câu: “cả giận mất khơn”. Đúng vậy, ai trong chúng ta
cũng đều nhận thức được hậu quả khôn lường của việc khơng giữ được bình
tĩnh và mất lý trí do nơng nổi nhất thời gây nên. Và cách duy nhất để chúng ta
có thể hạn chế những hệ quả đó chính là bản thân phải biết cách kiểm soát cảm
xúc.
Cuộc sống con người nói chung và học sinh nói riêng ln phải đối
mặt với nhiều loại cảm xúc, từ những cảm xúc tích cực đến những cảm xúc
tiêu cực. Những cảm xúc của học sinh nảy sinh và biến đổi liên tục trong quá
trình tham gia học tập, trong quan hệ bạn bè, gia đình, xã hội. Do vậy khi
chúng ta khơng làm chủ được cảm xúc sẽ tạo nên những thói quen tiêu cực như
việc than vãn, cảm thấy bất lực, bức xúc, tiêu cực khơng lối thốt về một vấn
đề nào đó trong cuộc sống.

Qua số liệu thống kê của truyền thông, tác giả được biết: hàng năm ở
nước ta có khoảng 2000 vụ bạo lực xảy ra, trong đó chiếm 53% số vụ xảy ra
trong học đường và các trường THPT cũng nằm trong số đó mà nguyên nhân
lại xuất phát từ những lí do rất nhỏ. Chỉ vì một số học sinh khơng tự kiểm sốt
được cảm xúc của mình đã có những hành vi vi phạm, để lại những hậu quả
khôn lường.
Xuất phát từ thực trạng trên, tác giả nhận thấy việc nghiên cứu để giúp
tất cả mọi người, đặc biệt là các bạn học sinh có nhận thức, thái độ và hành
động đúng đắn về khả năng kiểm soát cảm xúc của bản thân để hạn chế những
cảm xúc, hành vi tiêu cực trong học đường là vơ cùng quan trọng, góp phần tạo
nên mơi trường học đường an tồn, lành mạnh, tiến bộ. Vì vậy tác giả lựa
chọn đề tài “Giải pháp rèn kĩ năng kiểm soát cảm xúc cho học sinh trường
THPT số 2 TX Sa Pa”.
2. Câu hỏi nghiên cứu
- Thực trạng kiểm soát cảm xúc và hạn chế cảm xúc tiêu cực của học sinh
trường THPT số 2 Sa Pa diễn ra như thế nào ?
- Nguyên nhân nào dẫn đến thực trạng kiểm soát cảm xúc của học sinh
trường THPT số 2 Sa Pa ?
- Làm thế nào để kiểm soát cảm xúc và hạn chế cảm xúc tiêu cực của học
sinh trường THPT số 2 Sa Pa?
3. Mục đích nghiên cứu
- Đưa ra một số giải pháp kiểm soát cảm xúc và hạn chế cảm xúc tiêu cực
cho học sinh.
- Giúp cho học sinh hứng thú, tích cực học tập, vui vẻ, hạnh phúc mỗi khi
đến lớp.
- Góp phần giúp cho mục tiêu xây dựng trường học thân thiện, học sinh
tích cực thành cơng, nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh.
4. Phạm vi, đối tượng và khách thể nghiên cứu
- Phạm vi: Trường THPT số 2 thị xã Sa Pa.



- Đối tượng điều tra: Giải pháp rèn kĩ năng kiểm soát cảm xúc cho học
sinh trường THPT số 2 Sa Pa.
- Khách thể nghiên cứu: 100 học sinh thuộc ba khối lớp của trường THPT
số 2 Sa Pa.
5. Tính mới của đề tài
- Rất ít đề tài trước đó chú trọng tìm hiểu kĩ năng, phân tích thực trạng
kiểm soát cảm xúc và hạn chế cảm xúc tiêu cực cho học sinh.
- Đề tài này giúp các bạn học sinh:
+ Hiểu được thế nào là cảm xúc, cảm xúc tiêu cực.
+ Hiểu thế nào là kiểm soát cảm xúc, hậu quả của việc chưa kiểm soát
được cảm xúc.
+ Đưa ra được những giải pháp ưu việt giúp học sinh kiểm soát cảm xúc
và hạn chế cảm xúc tiêu cực.
+ Giảm thiểu số vụ bạo lực học đường và hành xử thiếu văn hóa.
+ Góp phần xây dựng trường học thân thiện, nhân văn, an toàn và hạnh
phúc.
6. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Làm rõ cơ sở lý luận của việc kiểm soát cảm xúc và hạn chế cảm xúc
tiêu cực cho học sinh.
- Nghiên cứu thực trạng hiện nay để đưa ra các giải pháp kiểm soát cảm
xúc và hạn chế cảm xúc tiêu cực cho học sinh phù hợp, hiệu quả.
7. Phương pháp nghiên cứu
Thời gian nghiên cứu từ tháng 8/2022 đến tháng 12/2022.
- Phương pháp nghiên cứu tài liệu: Tiến hành thu thập và nghiên cứu tài
liệu chuyên môn nhằm xây dựng cơ sở thực tiễn cho quá trình nghiên cứu.
- Phương pháp quan sát: Quan sát thực trạng đang diễn ra tại trường
THPT số 2 thị xã Sa Pa.
- Phương pháp điều tra: Các bảng hỏi khảo sát.
- Phương pháp thống kê phân tích số liệu.

- Thực nghiệm mơ hình giải pháp: Học sinh thay đổi nhận thức, hành
động nhằm thay đổi lối sống, hành vi, góp phần kiểm soát tốt cảm xúc và hạn
chế cảm xúc tiêu cực trong học tập cũng như trong đời sống.
8. Giả thuyết nghiên cứu
- Những cách thức áp dụng chưa phù hợp chính là ngun nhân dẫn đến
việc kiểm sốt cảm xúc và hạn chế cảm xúc tiêu cực cho học sinh chưa đạt hiệu
quả.
- Nếu đề tài này thành cơng sẽ giúp học sinh có kĩ năng kiểm sốt cảm
xúc và hạn chế cảm xúc tiêu cực.
9. Đóng góp của đề tài
- Phân tích, lý giải thực trạng kiểm soát cảm xúc và hạn chế cảm xúc tiêu
cực cho học sinh.
- Đề ra những giải pháp hiệu quả trong kiểm soát cảm xúc và hạn chế cảm
xúc tiêu cực cho học sinh, áp dụng được cho tất cả các trường THPT.


PHẦN NỘI DUNG
CHƯƠNG I. CƠ SỞ LÍ LUẬN
1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề
Khả năng kiểm soát cảm xúc là một đề tài nghiên cứu mới mẻ trong lĩnh
vực tâm lý học. Nhiều nhà nghiên cứu coi khả năng này là một bộ phận cấu
thành nên trí tuệ cảm xúc của con người. Do đó, một số đề tài về trí tuệ cảm xúc
cũng nghiên cứu đến khả năng kiểm soát cảm xúc như:
Năm 2003, tác giả Nguyễn Huy Tú với một số bài viết như: “Chỉ số thông
minh cảm xúc cao – một tiền đề thành công” trên Tạp chí Giáo dục; “Trí tuệ
cảm xúc – bản chất và phương pháp chẩn đốn”.
Tác giả Nguyễn Cơng Khanh với “Nghiên cứu trí tuệ cảm xúc của học
sinh trung học phổ thông” – một nhánh của đề tài cấp nhà nước.
Năm 2007, đề tài “Giáo dục cảm xúc trong thế giới duy lý” do tác giả
Nguyễn Ngọc Thanh làm chủ nhiệm. Trong đó, tác giả đưa ra mơ hình giáo dục

cảm xúc để lấy lại sự quân bình trong giáo dục.
Trên truyền thơng cũng đã có một vài chương trình luận đàm về hành xử
của người dân ở những nơi công cộng như: “Kĩ năng kiểm soát cảm xúc” của
tiến sĩ Lê Thẩm Dương, “Kĩ năng kiểm soát cảm xúc” của sinh viên Nguyễn
Thị Hải trường Đại học khoa học xã hội và nhân văn.
2. Các khái niệm cơ bản
2.1. Khái niệm về Kĩ năng
Kỹ năng (Skills): “Kĩ năng là năng lực hay khả năng của chủ thể thực
hiện thuần thục một hay một chuỗi hành động trên cơ sở hiểu biết (kiến thức
hoặc kinh nghiệm) nhằm tạo ra kết quả mong đợi”. (Theo L. Đ. Levitov nhà
tâm lý học Liên Xô)
2.2. Khái niệm về Cảm xúc và cảm xúc tiêu cực
Theo Từ điển Tâm lý học của Vũ Dũng: “Cảm xúc là sự phản ánh tâm lý
về mặt ý nghĩa sống động của các hiện tượng và hoàn cảnh, tức mối quan hệ
giữa các thuộc tính khách quan của chúng với nhu cầu của chủ thể, dưới hình
thức những rung động trực tiếp”
Theo tác giả Nguyễn Khắc Viện, Từ điển Tâm lý, 1991: “Cảm xúc là
phản ứng rung chuyển của con người trước một kích thích vật chất hoặc một sự
việc, gồm hai mặt: những phản ứng sinh lý do thần kinh thực vật như tim đập
nhanh, tốt mồ hơi, nội tiết tăng hay giảm, cơ bắp co thắt, hoặc run rẩy, rối loạn
tiêu hóa; những phản ứng tâm lý, qua những thái độ, lời nói, hành vi và cảm
giác dễ chịu, khó chịu, vui sướng, buồn khổ có tính bột phát, chủ thể kiềm chế
khó khăn”
Những tác giả như Nguyễn Xuân Thức, Nguyễn Quang Uẩn nhận định:
“Cảm xúc là những thái độ thể hiện rung cảm của con người đối với những sự
vật hiện tượng của hiện thực, phản ánh ý nghĩa của chúng trong mối liên hệ với
nhu cầu và động cơ của con người”
Định nghĩa được chấp nhận rộng rãi nhất hiện tại về cảm xúc (emotion)
cho rằng nó là một trạng thái cảm nhận (feeling) liên quan đến suy nghĩ, sự



thay đổi về sinh lý và một biểu hiện (hoặc hành vi) ra bên ngoài (Theo sách
“Khái lược Tâm lý học”) 
Cảm xúc tiêu cực được định nghĩa là tập hợp của các cảm xúc kích
thích cảm giác khó chịu và coi tình huống đang xuất hiện ngay lúc đó là có hại,
cho phép con người kích hoạt các nguồn lực nhằm đối phó với tình huống
ấy. Cảm xúc tiêu cực cảnh báo chúng ta về một số trường hợp được coi là mối
đe dọa hoặc thách thức đối với bản thân hoặc một số nguy hiểm có thể ảnh
hưởng đến chất lượng cuộc sống chúng ta ngay hiện tại hoặc sẽ xảy ra ở tương
lai. Cách tiếp cận tốt hơn với những cảm xúc đó là làm chủ chúng mà không phủ
nhận hay chối bỏ chúng.
2.3. Khái niệm kiểm sốt cảm xúc.
Kiểm sốt cảm xúc khơng phải là loại bỏ những cảm xúc của bản thân
mà chính là học cách kiểm soát để làm chủ hành vi, thái độ của bản thân trong
mọi tình huống dù rất tiêu cực. Hiểu một cách đơn giản, kiểm soát cảm xúc là
đưa cảm xúc trở về trạng thái cân bằng thơng qua nhiều phương diện như ngơn
ngữ, hình thể…
Kiểm sốt cảm xúc là cách sử dụng lý trí để điều khiển một phần cảm
xúc. Từ đó làm thay đổi phản ứng, hành động của mình trước tác động theo
hướng tích cực. (Nguồn:  />3. Vai trị của việc kiểm sốt cảm xúc và hạn chế cảm xúc tiêu cực.
- Cảm xúc là yếu tố chi phối suy nghĩ và hành vi. Chính vì vậy, việc kiểm
sốt cảm xúc sẽ giúp mỗi người có suy nghĩ khách quan, từ đó đưa ra những
quyết định sáng suốt và hành động đúng đắn.
- Nếu để cảm xúc lấn át, suy nghĩ và hành vi của con người sẽ bị chi phối
ít nhiều. Do đó, kiểm sốt cảm xúc là kỹ năng rất cần thiết cho cuộc sống nói
chung và việc học tập nói riêng. Làm chủ được cảm xúc sẽ giúp học sinh gặp
nhiều thuận lợi và giảm thiểu tối đa những tình huống căng thẳng.
- Quản lý tốt cảm xúc sẽ giúp mỗi học sinh tránh được những mâu thuẫn
trong môi trường học đường cũng như cuộc sống. Điều này có vai trị quan trọng
trong việc xây dựng và duy trì các mối quan hệ. Người quản lý tốt cảm xúc của

bản thân sẽ có lời nói, hành động đúng mực, nhờ vậy sẽ dễ dàng mở rộng các
mối quan hệ với những người xung quanh. Ngoài ra, khi quản lý tốt cảm xúc và
có cách hành xử đúng mực, học sinh cũng có cơ hội kết bạn với nhiều người. Từ
đó tạo nhiều thuận lợi cho học tập cũng như các hoạt động của cuộc sống.


CHƯƠNG II. THỰC TRẠNG KIỂM SOÁT CẢM XÚC HẠN CHẾ CẢM
XÚC TIÊU CỰC
1. Quá trình nghiên cứu
Nội dung nghiên cứu
Thời gian nghiên cứu
Nghiên cứu cơ sở lí luận
Tháng 8/2022
Nghiên cứu cơ sở thực tiễn
Tháng 9/2022 - hết tháng 10/2022
Thực nghiệm giải pháp
Tháng 11/2022 - hết tháng 12/2022
2. Kết quả nghiên cứu thực trạng.
2.1. Khảo sát thực trạng và hiểu biết của học sinh về kiểm soát
cảm xúc
Tác giả khảo sát trên 100 học sinh ba khối của trường THPT số 2 Sa
Pa, về những hiểu biết của học sinh đối với việc kiểm soát cảm xúc bằng 2 câu
hỏi:
Câu hỏi khảo sát 1: Bạn đã bao giờ cáu gắt, xích mích với bạn cùng
lớp hay chưa?
Câu hỏi khảo sát 2: Bạn nghĩ việc kiểm sốt cảm xúc có cần thiết hay
không?
Bảng 1: Thống kê thực trạng và hiểu biết của học sinh về kiểm sốt cảm xúc.
STT
1

2

Câu
hỏi
1
2

Khơng
bao giờ

Hiếm
khi

Thỉnh
thoảng

(1điểm)
2
26

(2điểm)
8
34

(3điểm)
22
22

Thường
xun


Rất
thường
xun
(4điểm) (5điểm)
50
18
16
2

Điểm
Điểm trung
bình
374
234

3,74
2,34

Nhận xét: Kết quả khảo sát cho thấy điểm trung bình ở câu hỏi 1 là 3,74
– học sinh thường xuyên cáu gắt, xích mích với bạn cùng lớp; ở câu hỏi 2 là
2,69 – học sinh thỉnh thoảng cảm thấy việc kiểm soát cảm xúc là cần thiết. Vậy
là đa số học sinh trong tổng số 100 bạn ở trường THPT số 2 Sa Pa chưa tìm hiểu
nhiều về kĩ năng kiểm soát cảm xúc, học sinh gần như thường xuyên cáu gắt,
xích mích với bạn, và học sinh chưa nhận thấy sự cần thiết của việc kiểm soát
cảm xúc
2.2. Khảo sát những việc làm học sinh đã thực hiện để kiểm soát cảm
xúc
Tác giả khảo sát trên 100 học sinh ba khối của trường THPT số 2 Sa Pa về
những việc làm học sinh đã thực hiện để kiểm soát cảm xúc với 5 câu hỏi:

Câu hỏi khảo sát 1: Khi người khác có thái độ và hành động khơng đúng
với bạn, bạn có tức giận và bức xúc khơng?
Câu hỏi khảo sát 2: Bạn có giải pháp gì để kiểm sốt cảm xúc hay khơng?
Câu hỏi khảo sát 3: Có ai giúp đỡ bạn giải quyết khúc mắc khi không làm
chủ được cảm xúc hay không ?
Câu hỏi khảo sát 4: Bạn đã thực hiện mơ hình học sinh bán trú tự quản,
đôi bạn cùng tiến chưa ?


Câu hỏi khảo sát 5: Bạn có thường xuyên tham gia hoạt động câu lạc bộ
(CLB), hội, nhóm trong trường học không ?
Bảng 2: Bảng thống kê những việc làm học sinh đã thực hiện để kiểm
sốt cảm xúc.
STT

Câu
hỏi

Khơng
bao giờ

Hiếm
khi

Thỉnh
thoảng

Thường
xun


Rất
thường
Điểm
xun
(1 điểm) (2 điểm) (3 điểm) (4 điểm) (5 điểm)

Điểm
trung
bình

1
2
3
4
5

1
0
5
18
46
31
403
4,03
2
40
30
15
10
5

210
2,10
3
6
28
20
26
20
326
3,26
4
15
20
40
15
10
285
2,85
5
50
17
8
19
6
214
2,14
Nhận xét: Kết quả khảo sát cho thấy điểm trung bình ở câu hỏi 1 là mức
4,03 - học sinh thường xuyên cảm thấy tức giận, bức xúc khi người khác có thái
độ và hành động khơng đúng với mình. Câu hỏi số 2 điểm trung bình có tần số
là 2,1 - học sinh hiếm khi có giải pháp để kiểm sốt cảm xúc và hạn chế cảm xúc

tiêu cực cho bản thân. Câu hỏi số 3 điểm trung bình có tần số là 3,26 – học sinh
thỉnh thoảng tìm kiếm sự giúp đỡ của người khác khi gặp các vấn đề khúc mắc
do không làm chủ được cảm xúc. Câu hỏi số 4 điểm trung bình có tần số là 2,85
– học sinh thỉnh thoảng thực hiện đôi bạn cùng tiến, giúp đỡ nhau cùng tiến bộ.
Câu hỏi số 5 điểm trung bình có tần số là 2,94 – học sinh thỉnh thoảng tham gia
hoạt động CLB, hội, nhóm trong trường học.
Như vậy, qua việc khảo sát 02 bảng hỏi, tác giả nhận thấy kĩ năng kiểm
soát cảm xúc và hạn chế cảm xúc của học sinh trong nhà trường chưa tốt. Đa số
các bạn học sinh chưa có nhiều hiểu biết cũng như kĩ năng để kiểm soát cảm xúc
của bản thân. Từ đó dẫn đến thực trạng cịn những học sinh xích mích, đánh
nhau cả trong và ngồi nhà trường.
3. Nguyên nhân
3.1. Nguyên nhân khách quan
Để tìm ra nguyên nhân khách quan, tác giả tiến hành khảo sát nhóm học
sinh 100 bạn của ba khối, lập bảng hỏi với 5 câu hỏi sau:
Câu 1: Nhà trường có thường xuyên tuyên truyền về kĩ năng kiểm soát
cảm xúc cho bạn không ?
Câu 2: Khi bạn gặp vấn đề khúc mắc vì khơng làm chủ được cảm xúc, các
thầy cơ có thường xuyên tư vấn, hỗ trợ hay không ?
Câu 3: Bố mẹ bạn có đáp ứng các nhu cầu về vật chất và tinh thần của bạn
hay không ?
Câu 4: Bố mẹ bạn có động viên, chia sẻ khi bạn gặp vấn đề khúc mắc về
kiểm soát cảm xúc hay khơng?
Câu 5: Bạn bè của bạn có thường xun giúp đỡ, trao đổi trong học tập và
đời sống với bạn hay không ?
Bảng 3: Bảng khảo sát các nguyên nhân khách quan.
STT

Câu
hỏi


Không
bao giờ

Hiếm
khi

Thỉnh
thoảng

Thường
xuyên

Rất
thường

Điểm

Điểm
trung


1
2
3
4
5

1
2

3
4
5

xuyên
(1 điểm) (2 điểm) (3 điểm) (4 điểm) (5 điểm)
25
30
23
15
7
40
30
15
9
6
5
48
32
10
5
30
31
25
9
5
14
42
18
19

7

bình
249
211
262
228
263

2,49
2,11
2,62
2,28
2,63

Nhận xét: Qua bảng số liệu trên, ta thấy các chỉ số hầu hết ở trạng thái
hiếm khi. Từ đó, ta nhận thấy nguyên nhân khách quan rơi vào mối quan hệ
trong nhà trường (giữa thầy và trò) và mối quan hệ trong gia đình (giữa bố mẹ
và con cái). Hầu hết học sinh được khảo sát là những học sinh người dân tộc
thiểu số ở vùng cao, không được quan tâm nhiều về đời sống vật chất cũng như
tinh thần. Phần lớn các bạn chưa cảm thấy đủ niềm tin và sự quan tâm từ phía
gia đình và nhà trường để sẵn sàng chia sẻ và tháo gỡ những khó khăn vướng
mắc về tâm lý do khơng kiểm sốt được cảm xúc.
3.2. Nguyên nhân chủ quan
Để tìm ra nguyên nhân chủ quan, tác giả tiến hành khảo sát nhóm học
sinh 100 bạn của ba khối, lập bảng hỏi với 3 câu hỏi sau:
Câu 1: Bạn có bao giờ chia sẻ khó khăn, khúc mắc với thầy cơ giáo, bố
mẹ và bạn bè khơng ?
Câu 2: Bạn có hào hứng, chủ động khi tham gia các hoạt động học tập,
rèn luyện, sinh hoạt ở trường khơng ?

Câu 3: Bạn có thường xun giúp đỡ bạn cùng lớp của mình khơng ?
Bảng 4: Bảng khảo sát các nguyên nhân chủ quan.
STT

Câu
hỏi

1
2
3

1
2
3

Không
bao giờ

Hiếm
khi

Thỉnh
thoảng

Thường
xuyên

Rất
thường
Điểm

xuyên
(1 điểm) (2 điểm) (3 điểm) (4 điểm) (5 điểm)
45
27
16
7
5
200
29
33
10
10
18
255
15
28
22
20
15
292

Điểm
trung
bình
2,00
2,55
2,92

Nhận xét: Qua bảng số liệu trên, ta thấy các chỉ số hầu hết rơi vào
trạng thái hiếm khi, thỉnh thoảng. Như vậy nguyên nhân chủ quan là học sinh

còn rụt rè, nhút nhát trong học tập cũng như các các hoạt động sinh hoạt tại
trường. Bên cạnh đó, các bạn học sinh người dân tộc thiểu số còn chưa thực sự
nhạy bén, năng động, chưa mạnh dạn trải lòng với thầy cơ, bạn bè và chưa chủ
động tìm đến sự hỗ trợ của những người xung quanh.
Như vậy, nguyên nhân chủ yếu là sự rụt rè của học sinh và sự quan
tâm chưa sát sao, tồn diện từ phía gia đình, thầy cơ. Chính những ngun nhân
này đã dẫn đến thực trạng học sinh chưa có kĩ năng kiểm sốt cảm xúc gây ra
những hậu quả không mong muốn. .


CHƯƠNG III. ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP
VÀ THỰC NGHIỆM GIẢI PHÁP
1. Đề xuất giải pháp
1.1. Ý thức rèn luyện cảm xúc theo hướng tích cực.
- Kiểm sốt cảm xúc bằng việc điều chỉnh các hành động của cơ thể:
Khi gặp các tình huống nảy sinh cảm xúc tiêu cực, con người phải học cách
kiểm sốt nó. Để cảm xúc trở lại trạng thái cân bằng, chúng ta hãy điều chỉnh
cơ thể bằng cách làm một vài động tác đơn giản như: thả lỏng người, hít thở sâu
trong vịng 10 giây, nếu có thể thì nên uống một chút nước lạnh để cảm xúc
nóng giận lắng xuống. Ngồi ra, có thể thay đổi tư thế, rời khỏi vị trí hiện tại
sao cho bản thân thoải mái nhất sẽ giúp chúng ta nhanh chóng kiềm chế được
cảm xúc của mình và lấy lại bình tĩnh.
- Kiểm sốt cảm xúc bằng trí tuệ: Hãy ln nhìn người khác bằng thái
độ tích cực và nhân ái, mỗi người sẽ tránh được những cảm xúc tiêu cực nảy
sinh trong tâm hồn, tránh để cảm xúc điều khiển hành vi của mình. Hãy tìm
những điểm tốt, những điều đáng để học tập của người đối diện. Hãy giảm cái
tơi của mình xuống. Trong nhiều trường hợp, người khác chỉ muốn điều tốt cho
chúng ta nhưng ta có thể chưa hiểu và nghĩ rằng họ đang bêu xấu mình. Hãy
xem lại thái độ, tác phong của bản thân mình xem mình có nên và có đáng tức
giận với họ hay không.

- Điều khiển cảm xúc bằng sử dụng ngơn từ: Ơng cha ta có câu: “lời
nói chẳng mất tiền mua, lựa lời mà nói cho vừa lịng nhau”. Thay vì nói ra
những câu từ khó nghe, làm tổn thương đến người khác thì tại sao chúng ta
khơng chọn cách diễn đạt dễ chịu hơn, hòa nhã hơn. Đồng thời, nên nghĩ kĩ
trước khi nói, dù đang tức giận đến đâu, muốn “xả” hết mọi thứ nghĩ trong đầu
ra đến đâu thì hãy cố gắng suy nghĩ về những gì mình định nói, xem những điều
đó có phù hợp hay khơng. Ngồi ra, khi khơng hài lịng về lời nói của người
khác, hãy hỏi lại chắc chắn xem ý của họ là gì, để tránh hiểu nhầm mục đích
của mọi người, và khi chúng ta hiểu ra thì tình huống lại ở thế “sự đã rồi”.
- Kiểm soát cảm xúc bằng cách rèn luyện sự tự tin: Nhiều người bị rơi
vào trạng thái cảm xúc tiêu cực cũng bởi vì thiếu tự tin. Khi thấy mình khơng
bằng người khác, con người sẽ bi quan và nhiều lúc tức giận vô cớ; thiếu tự tin
làm bản thân cảm thấy sợ hãi, mọi chuyện trở nên khó khăn…. Do vậy lấy lại tự
tin là yếu tố rất quan trọng giúp mỗi người kiểm sốt được cảm xúc của bản
thân. Vì thế, việc con người có được sự tự tin trong mọi tình huống giao tiếp
chính là cách kiểm sốt cảm xúc bản thân.
- Chia sẻ với người khác: Thay vì cố gắng “dằn mặt” kẻ thù, hãy nói
chuyện, tâm sự với người bạn thân của mình, có thể sự tức giận sẽ giảm đi
nhanh chóng và chúng ta cũng sẽ nhận được những lời khun hữu ích từ bạn
bè mình, khơng đổ lỗi cho người khác, can đảm nhận lỗi và tìm cách giải quyết,


khơng tính tốn thiệt hơn, vứt bỏ những lời phàn nàn, chỉ trích và thay thế bằng
những lời khen ngợi, suy nghĩ về mọi thứ một cách tích cực.
1.2. Xây dựng mơ hình học sinh bán trú tự quản, đơi bạn cùng tiến.
Phần lớn học sinh của trường THPT số 2 Sa Pa là những học sinh ở bán
trú nên tác giả thấy vai trò của người học trong hoạt động này là thật sự cần
thiết. Các bạn học sinh được sắp xếp, phân cơng theo mơ hình các đơi bạn,
nhóm bạn. Học sinh trong bán trú sẽ có trách nhiệm giúp đỡ nhau trong học tập,
trong sinh hoạt tập thể, lao động vệ sinh, thể thao văn nghệ, tự nhắc nhở nhau

trong hoạt động một ngày bán trú. Mỗi học sinh cần nâng cao tinh thần tự quản,
giúp đỡ nhau cùng tiến bộ, chia sẻ với nhau những khó khăn vướng mắc để mỗi
ngày sinh hoạt bán trú học sinh có thêm những trải nghiệm. Ở trên lớp, các bạn
cần giúp đỡ nhau trong việc học tập, có thể ngồi học nhóm hay cùng xây dựng
mơ hình cùng tiến, cùng thi đua để đạt nhiều điểm tốt, hạn chế những vi phạm
của nhau. Sau mỗi tháng, các đôi bạn, nhóm bạn sẽ báo cáo với Ban quản lý
KTX và giáo viên chủ nhiệm về tình hình và sự tiến bộ của nhóm mình.
1.3. Xây dựng và tăng cường hoạt động của các câu lạc bộ.
Hoạt động câu lạc bộ là một yếu tố quan trọng trong việc rèn kĩ năng
kiểm soát cảm xúc cho học sinh. Đối với học sinh trường các trường vùng cao,
học sinh dưới sự hướng dẫn của thầy cô giáo nên tăng cường hoạt động câu lạc
bộ (CLB). Đây là nơi mà cả phụ huynh, học sinh và giáo viên có thể cùng
nhau chia sẻ, thấu hiểu, đồng hành để cùng giải quyết những khó khăn,
khúc mắc về các vấn đề trong học tập cũng như rèn luyện của học sinh. Tại
CLB này, tất cả các học sinh đều có thể tham gia dưới sự tư vấn của Đoàn
trường và giáo viên chủ nhiệm. CLB này không chỉ giúp học sinh cảm thấy
vui vẻ, lạc quan, tự tin hơn, có tiếng nói của riêng mình mà còn giúp rút
ngắn khoảng cách giữa học sinh - gia đình - nhà trường. Các bạn sẽ lựa chọn
cho mình một câu lạc bộ phù hợp với bản thân và phát huy năng lực của mình.
Đối với trường THPT số 2 Sa Pa thì CLB thêu thổ cẩm, CLB tiếng anh, CLB
văn nghệ, CLB thể thao được xem là nơi sinh hoạt lý tưởng của học sinh. Ở đó,
học sinh vừa thể hiện được năng khiếu của mình vừa có cơ hội được tham gia
các hoạt động văn nghệ, thể thao do Đoàn trường phối hợp với các đoàn thể.
Mỗi cuối tuần, các học sinh trong CLB văn nghệ có thể đi biểu diễn trong các
khu du lịch sinh thái tại địa phương. Hoạt động này vừa tăng thêm thu nhập cho
học sinh, vừa giúp các bạn cảm thấy thư giãn sau những giờ học căng thẳng. Đối
với CLB thêu thổ cẩm, học sinh sẽ được Đoàn trường tạo điều kiện để thêu theo
dịch vụ với các đơn vị quản lý văn hóa tuyến trên. Từ đó giúp học sinh năng
động và tự tin hơn trong giao tiếp, góp phần nâng cao kết quả học tập cũng như
rèn luyện của học sinh.

1.4. Thành lập và tăng cường hoạt động của tổ tư vấn tâm lý học
đường.
Cần thành lập tổ tư vấn tâm lí học đường tại các nhà trường THPT nói
chung và trường THPT Số 2 Sa Pa nói riêng. Người tư vấn sẽ là các bạn học
sinh ưu tú của các chi đoàn học sinh đã được các thầy cơ giáo có chun mơn
hướng dẫn, tập huấn. Dưới sự tư vấn của các thành viên trong tổ tư vấn, các bạn
học sinh sẽ được chia sẻ, hỗ trợ để tháo gỡ những trăn trở vướng mắc trong học


tập cũng như trong mọi hoạt động của đời sống. Tổ tư vấn tâm lý có phịng làm
việc riêng, đảm bảo nguyên tắc riêng tư để các bạn học sinh thoải mái chia sẻ
những vấn đề cần tháo gỡ. Từ đó, góp phần giúp các bạn học sinh hình thành
được thái độ sống tích cực, lạc quan và sống chan hòa, yêu thương hơn.
2. Kết quả thực nghiệm giải pháp
2.1. Khảo sát thực trạng và hiểu biết của học sinh về kiểm soát cảm
xúc
Sau khi áp dụng giải pháp, tác giả khảo sát lại lần thứ 2 đối với 100 học
sinh ba khối của trường THPT số 2 Sa Pa, về những hiểu biết của học sinh đối
với việc kiểm soát cảm xúc bằng 2 câu hỏi:
Câu hỏi khảo sát 1: Bạn đã bao giờ cáu gắt, xích mích với bạn cùng lớp
hay chưa?
Câu hỏi khảo sát 2: Bạn nghĩ việc kiểm sốt cảm xúc có cần thiết hay
khơng?
Bảng 1: Thống kê thực trạng và hiểu biết của học sinh về kiểm sốt cảm xúc.
STT

Câu
hỏi

1

2

1
2

Khơng
bao giờ

Hiếm
khi

Thỉnh
thoảng

Thường
xun

Rất
thường
Điểm
xun
(1 điểm) (2 điểm) (3 điểm) (4 điểm) (5 điểm)
15
45
25
10
5
245
2
5

12
53
23
375

Điểm
trung
bình
2,45
3,75

Nhận xét: Kết quả khảo sát cho thấy điểm trung bình ở câu hỏi 1 là mức
2,45 - học sinh gần như hiếm khi cáu gắt, xích mích hoặc có thái độ, hành động
khơng đúng với bạn cùng lớp; ở câu hỏi 2 là 3,75 - học sinh gần như thường
xuyên cảm thấy cần thiết phải kiểm soát cảm xúc của bản thân. Vậy là đa số học
sinh được khảo sát ở trường THPT số 2 Sa Pa sau khi nhóm tác giả thực hiện
giải pháp thì đã có sự thay đổi rõ rệt. Học sinh nhận thấy tầm quan trọng của
việc kiểm soát cảm xúc, từ đó những thái độ, hành động khơng đúng với bạn bè
và những người xung quanh giảm đi đáng kể.
2.2. Khảo sát những việc làm học sinh đã thực hiện để kiểm soát cảm
xúc.
Sau khi áp dụng giải pháp, tác giả khảo sát lần 2 với 100 học sinh ba khối
của trường THPT số 2 Sa Pa về những giải pháp học sinh đã thực hiện để kiểm
soát cảm xúc với 5 câu hỏi:
Câu hỏi khảo sát 1: Khi người khác có thái độ và hành động khơng đúng
với bạn, bạn có tức giận khơng?
Câu hỏi khảo sát 2: Bạn có giải pháp gì để kiểm sốt cảm xúc hay khơng?
Câu hỏi khảo sát 3: Có ai giúp đỡ bạn giải quyết khúc mắc khi không làm
chủ được cảm xúc hay không ?
Câu hỏi khảo sát 4: Bạn đã thực hiện mơ hình học sinh bán trú tự quản,

đơi bạn cùng tiến chưa ?
Câu hỏi khảo sát 5: Bạn có thường xuyên tham gia hoạt động CLB, hội,
nhóm trong trường học không ?
Bảng 2: Bảng thống kê những việc làm học sinh đã thực hiện
để kiểm soát cảm xúc.


STT

Câu
hỏi

1
2
3
4
5

1
2
3
4
5

Không
bao giờ

Hiếm
khi


Thỉnh
thoảng

Thường
xuyên

Rất
thường
Điểm
xuyên
(1 điểm) (2 điểm) (3 điểm) (4 điểm) (5 điểm)
0
30
45
15
10
305
8
20
35
25
12
313
2
4
22
54
18
382
1

6
12
65
16
389
20
12
28
45
15
383

Điểm
trung
bình
3,05
3,13
3,82
3,89
3,83

Nhận xét: Kết quả khảo sát lần 2 cho thấy điểm trung bình ở câu hỏi 1 là
mức 3,05 – học sinh thỉnh thoảng tỏ ra cáu giận và bức xúc khi người khác có
thái độ và hành động khơng đúng với mình. Câu hỏi số 2 điểm trung bình có tần
số là 3,13 – học sinh đã cơ bản đã có những giải pháp để kiểm sốt cảm xúc của
bản thân. Câu hỏi số 3 điểm trung bình có tần số là 3,82 – học sinh đã biết nhờ
sự giúp đỡ của người khác khi gặp khúc mắc vì không làm chủ được cảm xúc.
Câu hỏi số 4 điểm trung bình có tần số là 3,89 – học sinh thường xun thực
hiện mơ hình bán trú tự quản, đơi bạn cùng tiến, giúp đỡ nhau cùng tiến bộ. Câu
hỏi số 5 điểm trung bình có tần số là 3,83 – học sinh khá thường xuyên tham gia

hoạt động CLB, hội, nhóm trong trường học. Như vậy, sau khi áp dụng các giải
pháp để kiểm soát cảm xúc và hạn chế cảm xúc tiêu cực, qua việc khảo sát lần 2,
tác giả nhận thấy các chỉ số tăng lên theo hướng tích cực. Phần lớn học sinh đã ý
thức và bắt đầu thay đổi nhận thức cũng như hành động của bản thân, góp phần
xây dựng một trường học thân thiện, học sinh tích cực, nói khơng với bạo lực
học đường.
2.3. Khảo sát đối tượng trước và sau khi tác động
Tác giả tiến hành chọn ra 50 bạn học sinh trong nhóm 100 bạn ba khối để
áp dụng giải pháp, so sánh với 50 bạn không được tác động giải pháp và nhận
được kết quả như sau:
Bảng 3: Kết quả khảo sát học sinh trước và sau khi áp dụng giải pháp
ST
T
1
2
3

Nội dung
Biết cách kiểm sốt
cảm xúc
Tích cực, tự tin trong
các hoạt động
Hòa đồng với bạn bè

50 học sinh
áp dụng giải
pháp (A)

Tỉ lệ
%


50 học sinh không
áp dụng giải pháp
(B)

Tỉ lệ
%

46,0

92,0

24,0

48,0

45,0

90,0

21,0

42,0

48,0

96,0

17,0


34,0

Sau đó tác giả tiến hành phân tích biểu đồ đối chiếu 50 học sinh được
áp dụng giải pháp với 50 học sinh không được áp dụng giải pháp.


Biểu đồ so sánh kết quả khảo sát đối tượng trước và sau
khi áp dụng giải pháp (%)
120
100

92 90 96

80
60

48 42

40

34

20
0

HS áp dụng giải
pháp

HS không áp dụng
giải pháp


Biết cách kiểm sốt cảm xúc
Hịa đồng với bạn bè

Tích cực, tự tin trong các hoạt động

Nhận xét: Qua biểu đồ, ta thấy 50 học sinh sau khi áp dụng giải pháp có
sự tiến bộ rõ rệt:
+ Về kiểm sốt cảm xúc: Nhóm học sinh được tác động giải pháp (A) biết
cách kiểm soát cảm xúc và hạn chế cảm xúc tiêu cực, chênh lệch dương so với
nhóm học sinh khơng được tác động giải pháp (B) là 44 %
+ Về tính tích cực, tự tin trong các hoạt động: Nhóm A đạt 90%, chênh
lệch dương so với nhóm B là 48%.
+ Về sự hịa đồng với bạn bè: Nhóm A chênh lệch dương so với nhóm B
là 62%.
Như vậy, các học sinh được tác động giải pháp có sự tiến bộ rõ rệt về mặt
nhận thức. Từ chỗ có kĩ năng kiểm soát cảm xúc, học sinh cảm thấy vui tươi,
thoải mái hơn khi đến trường, mạnh dạn, tự tin hơn trong các hoạt động. Tình
trạng học sinh xích mích, đánh nhau, bỏ học, tảo hôn, vi phạm nội quy giảm
đáng kể. Học sinh cảm thấy yêu trường mến bạn, đi học đầy đủ, tích cực hơn dù
hồn cảnh hết sức khó khăn. Sau khi thực nghiệm các giải pháp tại trường THPT
số 2 Sa Pa, chúng em nhận thấy từ sự thay đổi của học sinh, các thầy cô giáo
cũng ngày càng nhiệt huyết hơn không chỉ trong công tác giảng dạy mà cả trong
các hoạt động giáo dục khác.


PHẦN KẾT LUẬN
Chúng em thiết nghĩ việc xây dựng và gìn giữ đạo đức, truyền thống văn
hóa dân tộc là cả một q trình lâu dài và địi hỏi những giải pháp đồng bộ
nhưng nó cũng chỉ đơn giản bắt đầu từ những việc nhỏ của mỗi cá nhân, ngay

từ trong mỗi gia đình và mỗi nhà trường. Rèn luyện kỹ năng kiểm soát cảm
xúc, loại bỏ những cảm xúc tiêu cực trong mỗi chúng ta thật sự không phải là
một việc đơn giản. Tuy nhiên, nếu cố gắng rèn luyện từng ngày chúng ta sẽ đạt
được mục tiêu và góp phần xây dựng cuộc sống hạnh phúc, xã hội văn minh.
Kiểm sốt cảm xúc khơng chỉ thể hiện sự văn minh ứng xử nơi cơng
cộng mà cịn thể hiện sự tự trọng cá nhân, sự tôn trọng cộng đồng và tự tôn dân
tộc. Nếu tất cả chúng ta bắt đầu hành động ngay từ ngày hôm nay, cùng nhau
nhắc nhở, cùng nhau thực hiện thì nhất định nét văn hóa đẹp này sẽ được tiếp
nối và một ngày khơng xa nữa việc kiểm sốt cảm xúc trở thành thói quen, trở
thành kĩ năng, trở thành truyền thống. Như vậy với các trường học sẽ góp phần
xây dựng nhà trường “kỉ cương - tình thương - trách nhiệm” “nói khơng với bạo
lực học đường và hành xử thiếu văn hóa”; với xã hội sẽ ngày càng công bằng dân chủ - văn minh hơn, và góp phần tích cực tạo nên một đất nước Việt Nam
ngày càng tiến bộ và phát triển không ngừng.


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Tống Mặc (Hà Giang dịch) (2017), Nóng giận là bản năng, tĩnh lặng là bản
lĩnh, NXB Thế Giới.
2. Richard Nicholls (Phương Nguyễn dịch) (2019),Cân bằng cảm xúc, cả lúc bão
giông, NXB Thế Giới.
3. Lê Thẩm Dương (2018), Cảm Xúc Là Kẻ Thù Số 1 Của Thành Cơng, NXB
Báo Sinh viện và Hoa học trị.
4.  Fujii Masako (2015), Hóa giải giận dữ, NXB Thế Giới.
5. Nguyễn Thị Hải (2019), Kĩ năng quản lý cảm xúc của bản thân sinh viên sư
phạm,
/>6. Rèn kỹ năng kiểm soát cảm xúc cho HS THCS, />