CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

Độc lập – Tự do – Hạnh phúc
MÔ TẢ SÁNG KIẾN
Mã số: …………………………………………
1. Tên sáng kiến: “Giải pháp rèn kĩ năng đọc diễn cảm cho học sinh lớp Bốn
thông qua hoạt động tập thể đạt hiệu quả tốt”
2. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Giảng dạy tiểu học.
3. Mô tả bản chất của sáng kiến:
3.1. Tình trạng giải pháp đã biết:
Dạy học mơn Tiếng Việt ở trường Tiểu học nói chung và phân mơn Tập
đọc nói riêng, có vị trí vơ cùng quan trọng, mang tính tổng hợp trong việc hình
thành, phát triển nhân cách cho học sinh. Phân môn Tập đọc không những giúp
các em biết đọc và rèn kĩ năng trau dồi ngôn ngữ, bồi dưỡng vốn kiến thức về
văn học. Thơng qua đó cịn giáo dục tình cảm, giáo dục thẩm mĩ cho các em.
Khảo sát việc đọc diễn cảm của học sinh đầu năm học 2016 - 2017:
- Tổng số học sinh khối 4 là 120 em, số học sinh chưa đọc diễn cảm là
97/120 em, chiếm tỉ lệ 81,92%
Qua khảo sát, đa số học sinh ngắt nghỉ hơi chưa đúng, chưa diễn cảm,
chưa phù hợp với nội dung, cảm xúc của nhân vật. Chính vì thế, chúng tơi quyết

1


định chọn đề: ““Giải pháp rèn kĩ năng đọc diễn cảm cho học sinh lớp Bốn
thông qua hoạt động tập thể đạt hiệu quả tốt”
3.2. Nội dung giải pháp đề nghị cơng nhận là sáng kiến:
3.2.1. Mục đích của giải pháp:
- Giúp học sinh có giọng đọc hay thu hút người nghe.
- Giúp học sinh mạnh dạn, tự tin thể hiện giọng diễn cảm trước đám đông.
- Giúp học sinh hình thành và phát triển các kĩ năng sử dụng Tiếng Việt (nghe,

nói, đọc, viết) để học tập và giao tiếp trong các môi trường hoạt động phù hợp với
lứa tuổi.
- Góp phần rèn luyện các thao tác tư duy, bồi dưỡng tình yêu Tiếng Việt, hình
thành nhân cách con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa cho học sinh.
3.2.2. Nội dung giải pháp:
3.2.2.1. Tính mới, sự khác biệt của giải pháp mới so với giải pháp cũ:
a) Giải pháp cũ:
Trước đây, muốn rèn đọc diễn cảm trong tiết Tập đọc, tới đoạn cần luyện
đọc diễn cảm giáo viên đọc mẫu sau đó gọi vài học sinh giỏi đọc lại. Chính vì
điều đó làm cho các em chưa tự tư duy, sáng tạo trong việc đọc diễn cảm, chỉ
đọc theo mẫu mà giáo viên đã đọc vì vậy làm cho tiết học nhàm chán, không sinh
động.
b) Giải pháp mới:
2


- Giáo viên phối hợp với cha mẹ học sinh hướng dẫn học sinh tự luyện
đọc diễn cảm ở nhà qua các tác phẩm sưu tầm. Giáo viên kịp thời uốn nắn, theo
dõi, động viên từng học sinh tự chủ, ý thức rèn luyện đọc diễn cảm và nắm được
sự tiến bộ, kịp thời khen thưởng động viên từng học sinh.
- Hướng dẫn, khuyến khích học sinh sưu tầm các tác phẩm văn học, tin
tức, câu chuyện, gương điển hình... phù hợp với lứa tuổi, chủ đề; tự nghiên cứu,
tìm tòi để cảm nhận một cách thuận lợi, dễ dàng, phù hợp với khả năng của từng
em.
- Học sinh nắm được việc đọc diễn cảm là phải làm chủ được chỗ ngắt
giọng, làm chủ tốc độ đọc, đọc nhanh, chậm. Nắm được cường độ giọng đọc:
To, nhỏ, nhấn giọng hay lơi giọng, nhấn giọng ở từ ngữ nào. Nắm được độ cao
của giọng đọc: Lên giọng hay hạ giọng ở những lời thoại của nhân vật; qua đó,
thể hiện biểu cảm, cảm xúc khi đọc thơ, văn xuôi, truyện, tin tức...
- Giáo viên chủ nhiệm thực hiện tốt công tác phối hợp và kiểm tra việc

đọc diễn cảm; tổng hợp kết quả vào cuối tuần, cuối tháng, sơ kết học kì, tổng kết
năm học biểu dương, khen thưởng cho các cá nhân có giọng đọc đạt kết quả tốt
nhất. Phối hợp với giáo viên tổng phụ trách đội tạo nguồn trong việc chọn lựa
học sinh đọc chương trình phát thanh măng non cho trường.
c) Tính mới, sự khác biệt của giải pháp mới so với giải pháp cũ:

3


- So với giải pháp trước đây thì giải pháp mới có nội dung và hình thức
phong phú đa dạng hơn, không nhàm chán và khô khan, phù hợp với tất cả các
đối tượng học sinh.
- Giải pháp mới làm cho tiết học trở nên sinh động hơn, các em hứng thú
và say mê thi đua đọc diễn cảm trong từng tiết học, đem lại hiệu quả cao hơn.
- Với giải pháp mới, chúng tơi khuyến khích, biểu dương tinh thần tự tìm
tịi, tự mình khám phá những kiến thức vơ giá có ở thư viện, mạng...Tuy nhiên,
chúng tơi cũng định hướng cho các em tìm những loại sách cần đọc, những nội
dung phù hợp với lứa tuổi và theo chủ đề trong tháng. Với cách làm này, chúng
tôi phát hiện được một số học sinh có năng khiếu kể chuyện theo sách; qua đó,
tạo nguồn cho trường trong các phong trào: kể chuyện theo sách hoặc chương
trình phát thanh măng non của trường.
3.2.2.2. Các bước thực hiện giải pháp mới:
Để“Giải pháp rèn kĩ năng đọc diễn cảm cho học sinh lớp Bốn thông qua
hoạt động tập thể đạt hiệu quả tốt”, chúng tôi thực hiện các bước như sau:
a/ Bước 1: Xây dựng chương trình: “Phát thanh măng non lớp em”
Giáo viên phổ biến hình thức, nội dung và hướng dẫn học sinh thực hiện:
- Giáo viên yêu cầu học sinh sưu tầm các văn bản theo chủ đề của tháng
với hai nội dung như sau:

4



+ “Người đưa tin”: Các tin tức ngắn gọn, thiết thực gần gũi phù hợp với
lứa tuổi như: y tế, cách phịng tránh các tệ nạn xã hội, an tồn giao thơng, bảo vệ
mơi trường, những gương vượt khó,..... những thơng tin cần cập nhật hàng tuần.
* Ví dụ: Học sinh sưu tầm cách phòng bệnh: “ Tay – chân – miệng”;
hoặc những gương vượt khó trong học tập qua các tờ báo Nhi Đồng, Khăn
quàng đỏ,...
+ “Đất nước và con người Việt Nam” : thông qua các bài văn, thơ, câu
chuyện....theo chủ đề của tháng.
* Ví dụ: Tháng 11: Chủ điểm “Tôn sư trọng đạo”: những bài văn, bài
thơ... nói về cơng ơn thầy cơ trên báo, mạng.
Tháng 12: Chủ điểm “Uống nước nhớ nguồn”: những bài văn, bài
thơ... nói về chú bộ đội, hoặc những người làm trong qn đội và có cơng với
đất nước...
- Thứ hai hàng tuần học sinh nộp các bài đã sưu tầm, giáo viên lựa chọn
nội dung phù hợp và trả về để tập luyện đọc diễn cảm (tổ trưởng phân công luân
phiên các bạn trong tổ đều được đọc trước lớp vào thứ sáu tiết hoạt động tập thể
(10 – 15 phút), nếu em nào đọc chưa đạt thì các bạn đọc tốt trong tổ sẽ hướng
dẫn và tập luyện cho đến khi nào đọc được thì thơi).
b/ Bước 2: Hướng dẫn luyện đọc
Giáo viên hướng dẫn các em thực hiện các việc như sau:

5


- Về nhà: Sau khi sưu tầm các tác phẩm hoặc tin tức thì các em tự
luyện đọc trước, khơng kể số lần đọc, khi nào đọc không vấp mới thơi. Dùng bút
chì gạch chân các tiếng từ chứa âm, vần mà em đọc cịn vấp, cịn nhầm sau đó
mới luyện đọc diễn cảm.

- Đến lớp: Yêu cầu học sinh giờ truy bài, giờ chơi thực hiện theo nhóm và
kiểm tra các việc sau:
+ Giáo viên có thể tổ chức đọc theo nhóm đơi, nhóm ba, hoặc nhóm
từng bàn,… theo dõi uốn nắn cho học sinh trong các nhóm.
+ Học sinh có điều kiện đọc cùng sự hỗ trợ các bạn trong nhóm để rèn
đọc diễn cảm, có thể tham khảo với giáo viên để tìm ra cách đọc đúng, hay.
c/ Bước 3: Thực hiện chương trình: “Phát thanh măng non lớp em”
- Giáo viên cho các tổ luân phiên đọc diễn cảm theo hai nội dung: “Người
đưa tin - Đất nước và con người Việt Nam” theo từng tuần trong tháng.
* Ví dụ: + Tuần 1: Tổ 1 và tổ 3 đọc nội dung: “Người đưa tin”; tổ 2 và tổ 4
đọc nội dung theo chủ đề tháng: “Đất nước và con người Việt Nam”
+ Tuần 2: Tổ 2 và tổ 4 sẽ đọc nội dung: “Người đưa tin”; tổ 1 và
tổ 3 đọc nội dung theo chủ đề tháng: “Đất nước và con người Việt Nam”; cứ
luân phiên nhau các nội dung giữa các tổ và các thành viên trong tổ sao cho mỗi
em ai cũng được đọc diễn cảm trước lớp.
- Vào tiết sinh hoạt tập thể học sinh các tổ thi đọc diễn cảm và bình bầu
bạn đọc hay nhất, sau đó cộng vào điểm thi đua hàng tuần ở bảng tổng kết, bạn
6


nào có số điểm bình bầu cao nhất sẽ được tuyên dương và cả tổ đó cũng được
tặng một phần quà. Cuối tháng bạn có số điểm cao nhất tuần thi đọc diễn cảm để
bình chọn bạn đọc hay nhất trong tháng; cuối học kì các bạn đọc diễn cảm hay
nhất tháng thi đua chọn bạn xuất sắc trong học kì (giáo viên tự chọn một văn bản
bất kì để thi đọc xem ai được bình bầu nhiều nhất) sẽ được giáo viên tặng phần
q khích lệ. Sau đó, giáo viên đưa danh sách học sinh được bình chọn đọc diễn
cảm hay nhất trong học kì cho tổng phụ trách đội.
* Lưu ý:
- Tạo điều kiện sao cho 100% học sinh được đọc diễn cảm trước lớp trong
suốt năm học.

- Giáo viên yêu cầu học sinh đọc bài phải hiểu nội dung, lời trao đổi trong
hội thoại, nhận ra thái độ, chủ đích của tác giả, hiểu các tác phẩm hoặc trích
đoạn văn học dân gian, thơ, truyện, kịch,…nhớ được nội dung, nhân vật, chi tiết
có giá trị nghệ thuật, biết nhận xét về nhân vật và sự kiện trong tác phẩm tự sự
để phân biệt cách đọc các loại văn bản hành chính, khoa học, báo chí, văn học
phù hợp với thể loại và nội dung văn bản, thể hiện được tình cảm, thái độ của tác
giả, giọng điệu nhân vật.
d/ Bước 4: Bình bầu cá nhân có giọng đọc diễn cảm:
- Giáo viên sẽ thiết kế mẫu bình bầu và giao tổ trưởng phát cho các thành
viên trong tổ trước giờ thi đọc diễn cảm.

7


- Mỗi tổ cử đại diện trong tổ đã được chỉ định và luyện tập trong tuần lên
trình bày.
- Sau khi 4 tổ đã đọc xong, tổ trưởng có nhiệm vụ thu phiếu bình bầu
cùng tổ phó tổng kết xem bạn nào được điểm cao nhất và báo cáo công khai
trước tập thể lớp. Bạn được điểmPhụ
caolụcnhất
1 cùng với tổ sẽ nhận phần quà của
Phiếu bình bầu

giáo viên đồng thời được cộng thêm điểm thi đua.

* Lưu ý:
- Học sinh phải được rèn đọc trong tất cả các môn học, kể cả khi tham gia
diễn đạt giao tiếp. Nếu học sinh phát âm sai giáo viên nhẹ nhàng uốn nắn, sửa
sai để rút kinh nghiệm cho lần đọc tiếp theo.
- Giáo viên khuyến khích các em tìm những câu chuyện có vai nhân vật

đọc để tập thể hiện giọng điệu khác nhau.
- Giáo viên cần nắm chắc và xác định đúng mục đích yêu cầu của từng tác
phẩm để hướng dẫn rõ ràng: Cần đọc to, nhỏ, nâng cao giọng, hạ thấp giọng,
ngắt nghỉ ở chỗ này, chỗ kia, kéo dài tiếng này, đọc nhanh tiếng kia,…cần sửa cụ
thể như thế thì học sinh mới tiếp thu tốt.
* Ví dụ: Khi hướng dẫn học sinh đọc diễn bài sưu tầm : “Thầy” theo chủ
đề tháng 11 như sau: Đọc giọng nhẹ nhàng, thể hiện tình cảm của người học trị,

8


đối với người thầy của mình, nhấn giọng ở câu hỏi, những từ gợi cảm, gợi tả (là
những từ gạch chân), ngắt nhịp thơ ở những câu có dấu gạch chéo:
THẦY
Cơn gió vơ tình / thổi mạnh sáng nay//
Con bỗng thấy/ tóc thầy bạc trắng//
Cứ tự nhủ rằng / đó là / bụi phấn//
Mà sao lịng xao xuyến mãi/ khơng nguôi//
Bao năm rồi? / Đã bao năm rồi hở?/ Thầy ơi...//
Lớp học trò ra đi, còn thầy ở lại//
Mái chèo đó / là những viên phấn trắng
Và thầy / là người đưa đò cần mẫn
Cho chúng con / định hướng tương lai...//
3.3. Khả năng áp dụng của giải pháp:
Giải pháp này được áp dụng vào thực tế đối với học sinh lớp Bốn tại đơn
vị chúng tôi công tác đạt hiệu quả tích cực. Chúng tơi nhận thấy, giải pháp trên
có thể áp dụng đạt hiệu quả tốt cho học sinh lớp Bốn của các trường trên địa bàn
thành phố Bến Tre.
3.4. Hiệu quả, lợi ích thu được do áp dụng giải pháp:
- Từ khi áp dụng tốt những giải pháp nêu trên, chúng tôi nhận thấy giờ học

thật sự có hiệu quả:

9


+ Học sinh vận dụng việc đọc diễn cảm vào các tiết Tập đọc sinh động hơn,
mạnh dạn thi đua đọc diễn cảm, tạo nhiều hứng thú hơn trong học tập, hiểu bài
nhanh, đạt hiệu quả, khơng khí lớp học nhẹ nhàng, thoải mái.
+ Khi các em đọc lưu loát, diễn cảm hay thì cả lớp im lặng lắng nghe, trầm
trồ thán phục. Qua đó chúng tơi có sự đánh giá động viên cho từng đối tượng học
sinh.
+ Mặt khác, góp phần vào việc lựa chọn nguồn nhân lực cho việc rèn các
cuộc thi kể chuyện hoặc chương trình phát thanh măng non của trường.
- Rèn kĩ năng đọc diễn cảm cho học sinh lớp Bốn là một quá trình lâu dài.
Với sự nhiệt tình và nỗ lực theo khả năng chúng tơi cũng tích lũy được một số bài
học thực tiễn và đạt kết quả.
- Kết quả cuối năm học 2016 – 2017 cụ thể như sau:
+ Đầu năm số học sinh chưa đọc diễn cảm là 97/120 em, chiếm tỉ lệ
81,92%.
+ Đến cuối năm học, số học sinh chưa đọc diễn cảm còn lại 40/120 em
chiếm tỉ lệ 33,3%.
3.5. Tài liệu kèm theo:
1. Mẫu phiếu bình bầu (tháng, học kì).(2 bản)
2. Phiếu bình bầu học sinh thực hiện. (2 bản)

10


Bến Tre, ngày 29 tháng 1 năm 2018


11


12