A HÀM và NIKAYA -
MƯA PHÁP CHUY N HÓA PHI N NÃO Ể Ề
Ni Sư TN Gi i Hươngớ
Ngày 14 tháng 08 năm 2011
T i H i Ph t H c Đu c Tu , CAạ ộ ậ ọ ố ệ
7/21/20111

Kinh t ng Nikàya (Pàli) và A-hàm (Hán t ng) là nh ng b ạ ạ ữ ộ
kinh thu c Ph t giáo truy n th ng, còn g i là Kinh t ng ộ ậ ề ố ọ ạ
Nguyên th y. Đó là nh ng b kinh ch a đ ng nh ng gì Đ c ủ ữ ộ ứ ự ữ ứ
Ph t đã tuyên thuy t trong 12 năm đ u như T Thiên Thai ậ ế ầ ổ
nói:

 

“Hoa Nghiêm t i sơ tam th t nh t,ố ấ ậ

A Hàm th p nh phương đ ng bát,ậ ị ẳ

Nh th p nh niên Bát Nhã đàmị ậ ị

Pháp hoa, Ni t bàn c ng bát niên.”ế ộ

 

N i dung A-hàm và Nikaya nói v nh ng giáo lý căn b n như ộ ề ữ ả
T di u đ , Duyên kh i, Vô ngã, vô thư ng, vv…. ứ ệ ế ở ờ
I. S HÌNH THÀNH và C U TRÚCỰ Ấ
gi a A-HÀM và NIKAYAữ
7/21/20112
1.1. Ki t t p l n th nh tế ậ ầ ứ ấ

Sau khi Ph t nh p di t, 500 v A-la-hán t p h p trong ậ ậ ệ ị ậ ợ
hang Th t Di p, Vương Xá. A-nan t ng Pháp (Kinh). ấ ệ ụ
L n ki t t p này ch y u t ng Kinh t ng.ầ ế ậ ủ ế ụ ạ
Ngu n g c sâu xa c a Kinh A-hàm và Nikaya b t ngu n t ồ ố ủ ắ ồ ừ
lúc này.
1.2. Ki t t p l n th haiế ậ ầ ứ
Sau khi Ph t nh p di t kho ng 100 năm, 700 Tỳ-kheo ậ ậ ệ ả
t p h p t i thành Tỳ-xá-ly. ậ ợ ạ
L n ki t t p này ch y u t ng Lu t t ng.ầ ế ậ ủ ế ụ ậ ạ
 
1. CÁC KỲ KI T T PẾ Ậ
7/21/20113

1.3. Ki t t p l n th baế ậ ầ ứ

Sau khi Ph t nh p di t kho ng 236 năm, t c ậ ậ ệ ả ứ
là th i Vua A-d c, đ i chúng t p h p t i ờ ụ ạ ậ ợ ạ
thành Hoa Th .ị

Đ ng di p b (Tamrasatiyah) đã ki t t p năm ồ ệ ộ ế ậ
b Nikàya r t đ y đ . ộ ấ ầ ủ

3 kỳ ki t t p trên ch là do truy n kh u và ế ậ ỉ ề ẩ
h c thu c lòng.ọ ộ
7/21/20114
1.4. Ki t t p l n th tưế ậ ầ ứ
  Kho ng 400 năm sau khi Đ c Ph t nh p Ni t Bàn. ả ứ ậ ậ ế

L n ki t t p th tư này ch y u là lu n thích Tam T ng ầ ế ậ ứ ủ ế ậ ạ
và b t đ u đư c chép thành văn. ắ ầ ợ


Riêng 5 b Nikàya đư c Tỳ kheo Mahinda mang qua Tích ộ ợ
Lan v n gi phong cách truy n kh u cho đ n khi m t đ i ẫ ữ ề ẩ ế ộ ạ
h i ki t t p đư c t ch c t i Tích Lan làng Aluvihata. ộ ế ậ ợ ổ ứ ạ ở

 

Đây là l n đ u tiên, Ba t ng Pàli đư c chép b ng ch trên ầ ầ ạ ợ ằ ữ
lá buông vào năm 83 trư c Tây l ch. ớ ị

 

Tóm l i, Kinh A-hàm hay Nikaya đư c t ng vào lúc ki t ạ ợ ụ ế
t p l n th nh t, t l n ki t t p th hai đ n th tư, t c ậ ầ ứ ấ ừ ầ ế ậ ứ ế ứ ứ
vào kho ng th k III trư c công nguyên là th i kỳ Kinh ả ế ỷ ớ ờ
A-hàm hay Nikaya chính th c đư c thành l p.ứ ợ ậ

 
7/21/20115

Sau khi Ph t nh p di t kho ng 100 năm, ậ ậ ệ ả

Ph t giáo Nguyên Th y chia thành Đ i Chúng B và ậ ủ ạ ộ
Thư ng T a B . ợ ọ ộ

 

Kinh t ng c a Thư ng T a B phương Nam là 5 b ạ ủ ợ ọ ộ ở ộ
Nikaya (Trư ng B , Trung B , Tương Ưng B , Tăng-chi B , ờ ộ ộ ộ ộ
Ti u Bể ộ) chép b ng văn Pàli.ằ


Đây là năm b A-hàm Nam truy nộ ề hay g i là Nikaya.ọ

 

Kinh t ng c a Đ i Chúng B phương B c có b n b A-ạ ủ ạ ộ ở ắ ố ộ
hàm (Trư ng A-hàm, Trung A-hàm, Tăng Nh t A-hàm và ờ ấ
T p A-hàm) ạ đư c ghi b ng Ph n văn. ợ ằ ạ

Đây là b n b A-hàm B c truy n.ố ộ ắ ề

 
2. S TRUY N TH A C A KINH A-HÀM và NIKAYAỰ Ề Ừ Ủ
7/21/20116

Trư ng A-hàm ờ c a B c truy n tương đương v i ủ ắ ề ớ Trư ng B ờ ộ
kinh c a Nam truy n.ủ ề

Trung A-hàm c a B c truy n tương đương v i ủ ắ ề ớ Trung B kinh ộ
c a Nam truy n.ủ ề

T p A-hàm ạ c a B c Truy n tương đương v i ủ ắ ề ớ Tương Ưng B ộ
kinh c a Nam Truy n.ủ ề

Tăng Nh t A-hàm ấ c a B c Truy n tương đương v i ủ ắ ề ớ Tăng-chi
B kinh ộ c a Nam Truy n.ủ ề

A-hàm c a B c Truy nủ ắ ề không có kinh nào tương đương v i ớ
Ti u B Kinh ể ộ c a Nam Truy n .ủ ề


 
7/21/20117

Năm b kinh Nam truy n đư c ghi b ng văn Pàli, g n v i ộ ề ợ ằ ầ ớ
ngôn ng thư ng dùng th i Ph t.ữ ờ ở ờ ậ

Nam truy n giàu s c thái nguyên th y hơn B c truy n.ề ắ ủ ắ ề

 

Như v y, toàn b l i Ph t d y đư c chia làm hai nhóm: ậ ộ ờ ậ ạ ợ

Pháp (Dhamma) t c Kinh t ng g mứ ạ ồ

B n b A-hàm hay Năm b Nikaya.ố ộ ộ

 

Lu tậ (Vinaya) còn g i là lu t t ng, t c nguyên t c đ o ọ ậ ạ ứ ắ ạ
đ c, gi i lu t. ứ ớ ậ

 
7/21/20118

 

3.1. A-HÀM g m có 4 b :ồ ộ

 


1/. Trư ng A-hàm ờ (nh ng bài kinh dài)ữ

2/. Trung A-hàm (nh ng bài kinh b c trung)ữ ậ

3/. T p A-hàm ạ ( nh ng bài kinh ng n, nhi u ch đ , nhi u ữ ắ ề ủ ề ề
đ i tư ng)ố ợ

4/. Tăng Nh t A-hàm ấ (nh ng bài kinh s p x p theo con s , ữ ắ ế ố
pháp s th t tăng d n)ố ứ ự ầ
Như v y, kinh Ph t xu t hi n s m nh t là sau Ph t di t đ vài ậ ậ ấ ệ ớ ấ ậ ệ ộ
tháng, và mu n nh t là t Ph t di t đ 500 năm v sau. ộ ấ ừ ậ ệ ộ ề

 

Các kinh đư c d ch su t th i gian 60 năm m i hoàn thành.ợ ị ố ờ ớ

 
3. PHÂN LO I A-HÀM VÀ NIKÀYAẠ
7/21/20119

3.2. NIKAYA g m 5 B :ồ ộ

1/. Trư ng b kinh ờ ộ (nh ng bài kinh dài)ữ

2/. Trung b kinh ộ (nh ng bài kinh b c trung)ữ ậ

3/. Tương ưng b kinh ộ ( nh ng bài kinh ng n, ữ ắ
nhi u ch đ tương ng v i đ i tư ng)ề ủ ề ứ ớ ố ợ

4/. Tăng chi b ộ (nh ng bài kinh s p x p theo con ữ ắ ế

s , pháp s th t tăng d n)ố ố ứ ự ầ

5/. Ti u b kinhể ộ (nhi u đ tài phong phú)ề ề
7/21/201110

4. S LƯ NG T NG KINHỐ Ợ Ừ
4.1. KINH TRƯ NG A-HÀM VÀ TRƯ NG B KINHỜ Ờ Ộ

Kinh Trư ng A-hàm g m ờ ồ 30 kinh.

Trư ng B Kinh có ờ ộ 34 kinh.
4.2. KINH TRUNG A-HÀM VÀ TRUNG B KINHỘ

 Kinh Trung A-hàm có 222 kinh.

 Trung B Kinh có ộ 152 kinh.
4.3. KINH TĂNG NH T A–HÀM VÀ TĂNG CHI B KINHẤ Ộ

Tăng Nh t A-hàm g m có ấ ồ 472 kinh.

 
Tăng Chi B là ộ tuy n t p 9557 bài Kinh.ể ậ
7/21/201111
4.4. KINH T P A – HÀM VÀ TƯƠNG ƯNG B Ạ Ộ
KINH 

T p A Hàm cóạ 1362 ti u kinh.ể

Tương Ưng B g m có ộ ồ 2858 ti u kinh.ể


T ng k t: ổ ế B n B A-hàm kho ng ố ộ ả
(30+222+472+1362) 2086 b n kinhả

Trong khi B n B Kikaya kho ng ố ộ ả
(34+152+9557+2858) 12.601 b n kinh + 15 ả
kinh c a Ti u B kinh n a là 12.616ủ ể ộ ữ
7/21/201112

A-hàm không có b nào tương ng v i Ti u B Kinh. ộ ứ ớ ể ộ

Nên A-hàm ch có b n b trong khi Nikaya có năm b .ỉ ố ộ ộ

Ti u B Kinh là tuy n t p g m có 15 b Kinh theo ch ể ộ ể ậ ồ ộ ủ
đ như: ề
1. Kinh Ti u T ng ể ụ
2. Pháp Cú
3. Kinh Ph t T Thuy t, C m h ng ng ậ ự ế ả ứ ữ
4. Ph t thuy t như v y ậ ế ậ
5. Kinh t p ậ
6. Chuy n Thiên cung ệ
7. Chuy n Ng qu ệ ạ ỷ
7/21/201113
4.5. TI U B KINHỂ Ộ
8. Trư ng lão Tăng k ở ệ
9. Trư ng lão Ni k ở ệ
10. B n sanh hay Chuy n ti n thân Đ c Ph tổ ệ ề ứ ậ
11. Nghĩa tích
12. Vô ng i gi i đ o ạ ả ạ
13. S nghi p anh hùng ự ệ
14. Ph t s ậ ử

15. S h nh t ng ở ạ ạ
7/21/201114

5. Đi M KHÁC và GI NG Ể Ố

gi a TRUY N TH NG NGUYÊN TH Y và PHÁT TRI Nữ Ề Ố Ủ Ể

L i Ph t d y đư c phân làm hai truy n th ng:ờ ậ ạ ợ ề ố

Truy n th ng Nguyên th yề ố ủ

Truy n th ng Phát tri n. ề ố ể

 

5.1. ĐI M KHÁC gi a HAI TRUY N TH NGỂ ữ Ề Ố

 

Danh Tánh: v m t Đ a lý truy n th a thì g i là ề ặ ị ề ừ ọ

Ph t giáo B c tông (ậ ắ truy n bá Ph t Giáo phương B c c a n Đề ậ ở ắ ủ Ấ ộ)

Ph t giáo Nam tông (ậ phương Nam c a n Đủ Ấ ộ).

Tư tư ng Ph t giáo Phát tri n k th a giáo lý Nguyên th y.ở ậ ể ế ừ ủ

L ch S : Kinh A Hàm và Nikaya thuy t minh rõ: ị ử ế

Đ a đi m ị ể


Đ i tư ngố ợ

Tên ngư iờ

Th i gian ờ

Trong khi đa ph n kinh Đ i th a thư ng thi u v m t này. ầ ạ ừ ờ ế ề ặ

 
7/21/201115

Th c ti n và tri t lý: ự ễ ế A Hàm và Nikaya thư ng mang màu s c: ờ ắ

S ng đ ng c a đ i thư ng ố ộ ủ ờ ờ

Tâm tư c a t ng cá nhân ủ ừ

Nh ng th ng kh mà thân tâm con ngư i thư ng ph i đ i di n. ữ ố ổ ờ ờ ả ố ệ

Kinh T ng Nguyên Th y mô t c th :ạ ủ ả ụ ể

Tư tư ng h c thu tở ọ ậ

Sinh ho t ạ

T p quánậ

Tôn giáo


Văn hóa n ĐẤ ộ

Các b c xu t gia ngày xưa thư ng trì m t chú.ậ ấ ờ ậ

Mùa h bên n Đ thư ng nh m mùa mưa, Đ c Ph t m i ch đ nh pháp ki t h an ạ Ấ ộ ờ ằ ứ ậ ớ ế ị ế ạ
cư.

Kinh Đ i Th a thư ng nói v c nh gi i hoa t ng B tát và chư Ph t. ạ ừ ờ ề ả ớ ạ ồ ậ

 
7/21/201116

Ti m ti n: A Hàm và Nikaya nói r ngệ ế ằ
Ba đ c mà không đo n thì không th nào thoát ly sinh lão ộ ạ ể
b nh t . ệ ử

Ba đ c là tham d c, sân nhu và ngu si.ộ ụ ế

Mu n đo n tham sân si thì phương pháp ti m tu là gi gi i, ố ạ ệ ữ ớ
sanh đ nh và phát hu .ị ệ

Khác v i thi n tông là “tr c ch chân tâm, ki n tánh thành ớ ề ự ỉ ế
Ph t” t c đ n tu đ n ch ngậ ứ ố ố ứ

Th y bi t phi n não là gi ấ ế ề ả

Kh y móng tay là lên ngôi chánh giác.ả
7/21/201117

 


Quán logic chi ti t:ế

A Hàm và Nikaya, nh t là kinh Tăng Nh t A-Hàm hay Tăng Chi b ấ ấ ộ
kinh

Trình bày ý nghĩa c a các pháp s m t cách r t rõ ràng.ủ ố ộ ấ

Như ph i quán s c là t đ i, đ t nư c gió l a r t chi li.ả ắ ứ ạ ấ ớ ử ấ

Ngoài ra ph i quán n i s c, ngo i s c, s sanh kh i, s đo n di t ả ộ ắ ạ ắ ự ở ự ạ ệ
c a s c. ủ ắ

Th là c m th , tư ng, hành, th c cũng phân tích khá rõ như v y. ọ ả ọ ở ứ ậ

 Quan ni m sanh t c a:ệ ử ủ

Ngư i n Đ c đ iờ Ấ ộ ổ ạ

Tri t h c Hy L pế ọ ạ

Th i đ i Xuân Thu Chi n Qu cờ ạ ế ố

Trung Qu c hi n đ iố ệ ạ

Khoa h c c n đ i. ọ ậ ạ

 

 

7/21/201118

A Hàm và Nikaya trình bày r t rõ cách th c ấ ứ
đ :ể

Chuy n hóa phi n nãoể ề

Không còn sanh t luân h iử ồ

Không tái sanh n a n u mình mu n.ữ ế ố

 

Trong khi đó, kinh đi n Đ i th a thì khuy n ể ạ ừ ế
khích chúng ta nên nh n đư cậ ợ

Tánh thư ng l c, ngã t nhờ ạ ị

Tánh vô sanh b t t ấ ử

T t i gi a th gian này.ự ạ ữ ế
7/21/201119
5.2. S GI NG NHAU gi a KINH T NG NGUYÊN TH Y & Đ I TH AỰ Ố ữ Ạ Ủ Ạ Ừ

 

Truy n th ng Nguyên th y và Phát tri n có nh ng: ề ố ủ ể ữ

K th a khác bi tế ừ ệ


Đi m tương đ ng cơ b nể ồ ả

 

C hai đ u nhìn nh n Đ c Ph t Thích-ca Mâu-ni là b c Đ o sư, th y d y c a tr i ả ề ậ ứ ậ ậ ạ ầ ạ ủ ờ
ngư i.ờ

 

C hai đ u l y giáo lý T thánh đ , Bát chánh đ o, Duyên kh i, ba pháp n Kh , ả ề ấ ứ ế ạ ở ấ ổ
Không, Vô ngã và Gi i, đ nh, tu làm căn b n.ớ ị ệ ả

 

C hai đ u t ch i v quan ni m cho r ng có m t đ ng t i cao sáng t o và ng tr ả ề ừ ố ề ệ ằ ộ ấ ố ạ ự ị
th gi i.ế ớ

 

C hai cùng đ c p công h nh B tát. ả ề ậ ạ ồ

Nikaya đã có đ c p đ n công h nh v tha c a 60 v A-la-hán đ u tiên đi kh p vùng ề ậ ế ạ ị ủ ị ầ ắ
này thôn n đ thuy t pháp khai th cho dân làng. ọ ể ế ị

Chính tinh th n B tát t kinh Nguyên Th y này đã phát huy m nh m trong kinh ầ ồ ừ ủ ạ ẽ
đi n Phát tri n sau này. ể ể

 

 

7/21/201120
6. NH NG Đ C ĐI M c a A-HÀM và NIKAYAỮ Ặ Ể ủ

 

Tư tư ng c a hai truy n th ng đ u gi đư c phong cách và pháp v c a th i ở ủ ề ố ề ữ ợ ị ủ ờ
Nguyên th y Ph t giáo.ủ ậ

 

C hai đư c gi gìn b ng phương th c kh u truy n su t m t th i gian khá dài ả ợ ữ ằ ứ ẩ ề ố ộ ờ
kho ng 400 năm sau Ph t nh p di t.ả ậ ậ ệ

 

Di n đ t tư tư ng Ph t h c m t cách thi t th c g n gũi v i tâm lý con ngư i. ễ ạ ở ậ ọ ộ ế ự ầ ớ ờ

Ví d d hi u ụ ễ ể

Lý lu n gi n đơn nhưng r t ch t ch .ậ ả ấ ặ ẽ

Nh t là nh ng đ nh nghĩa căn b n c a thu t ng Ph t h c r t rõ ràng.ấ ữ ị ả ủ ậ ữ ậ ọ ấ

 

Trên phương di n Văn h c sệ ọ ử

Hình nh s ng đ ng nh t và chân th t nh t v cu c đ i Đ c Ph tả ố ộ ấ ậ ấ ề ộ ờ ứ ậ

Giáo đoàn tăng già ngày xưa là nh ng con ngư i hi n th c như chúng ta.ữ ờ ệ ự


A hàm và Nikaya cũng mô t quan đi m c a Ph t v :ả ể ủ ậ ề

V n đ tu t p ấ ề ậ

Phương cách s ngố

L i ng xố ứ ử

V n đ lý lu n, xã h i...ấ ề ậ ộ

r t d trích d n và d nh . ấ ễ ẫ ễ ớ

 
7/21/201121

V m t Tư tư ng s : ề ặ ở ử

Tư tư ng căn b n c a Ph t Giáo phát tri n.ở ả ủ ậ ể

Phương pháp ch d y đ gi gi i đ nh tuỉ ạ ể ữ ớ ị ệ

Li u sanh thoát t ,ễ ử

Ch ng nh p Ni t-bàn.ứ ậ ế

V phương di n công năng:ề ệ

L i Ph t d y th m đ m trí tu và t bi ờ ậ ạ ấ ẫ ệ ừ


S a phápữ

Có kh năng trư ng dư ng thánh thai c a thính chúng.ả ở ỡ ủ

 

V phương di n đ i tư ng: ề ệ ố ợ

L i Ph t d y đư c g i là “mưa pháp”ờ ậ ạ ợ ọ

Tư i mát đ u cho m i loài, không phân bi t ch ng lo i, tôn ớ ề ọ ệ ủ ạ
giáo, gi i tính, hay lão u. ớ ấ

Ai nghe đ u hư ng l i ích như mưa tư i đ u xu ng th gian. ề ở ợ ớ ề ố ế

 
7/21/201122

V phương di n đ c tính:ề ệ ặ

L i Ph t d y đư c g i là “bi n pháp” ờ ậ ạ ợ ọ ể

V a mênh mông, bao la, ừ

V a sâu th m v tư tư ng, tri t lý và đ i s ng tâm linh. ừ ẳ ề ở ế ờ ố

V phương di n ng d ng:ề ệ ứ ụ

S ch ng ng c a đ c Ph t như r ng sâu thăm th mự ứ ộ ủ ứ ậ ừ ẳ


Đ c Ph t ch gi ng nh ng gì thi t th c h u ích cho chúng ta. ứ ậ ỉ ả ữ ệ ự ữ

“N m lá trong lòng bàn tay c a ngài.” ắ ủ

 

Tóm l i, ạ

A-hàm và Nikaya còn g i là kinh t ng Nguyên th yọ ạ ủ

Ghi chép l i nh ng l i Ph t d y m t cách đ y đ và căn b n nh t. ạ ữ ờ ậ ạ ộ ầ ủ ả ấ

Mang tính thi t th c g n gũi v i ế ự ầ ớ

Tâm lý con ngư i và ờ

S sinh ho t c a xã h i. ự ạ ủ ộ
7/21/201123

Đ NH NGHĨA KINH A HÀM và NIKAYAỊ

 

A Hàm hay Nikaya, ti ng Hán d ch là Pháp Quy. ế ị

Quy là quay v . Pháp là v n pháp. ề ạ

T t c v n pháp quy v m t lo i kinh này.ấ ả ạ ề ộ ạ

A Hàm là m t khu r ng bát ngát mênh mông, bao la.ộ ừ


Ch a bao nhiêu ngàn bài kinh thuy t minh v đư ng l i: ứ ế ề ờ ố

Hi n ngu, t i phư c.ề ộ ớ

Chân, ng y, d , đ ngụ ị ồ

  
M C IIỤ
 
A-HÀM và NIKAYA: MƯA PHÁP CHUY N HÓA PHI N NÃO Ể Ề
(Còn g i là S ng D ng c a Mưa Pháp A-hàm và Nikaya)ọ ự Ứ ụ ủ
 
7/21/201124

CHÂN NG Y D Đ NG Ụ Ị Ồ  

Ng yụ là s không đúng v i l ph i, x o trá.ự ớ ẽ ả ả

Chân là chân th t, đ i v i ch ng y.ậ ố ớ ữ ụ

Ni m Ph t đ mà làm Ph t thì cái đó g i là chân.ệ ậ ể ậ ọ

Ni m Ph t đ c u ti n b c, ti ng khen là ng y. ệ ậ ể ầ ề ạ ế ụ

 

Th nào là đ ng? ế ồ

Có ngư i không ni m Ph t nhưng v y m t lòng: ờ ệ ậ ị ấ ộ


Chăm sóc b nh nhân,ị

Làm vi c t thi n,ệ ừ ệ

Cúng dư ng tam b o, ờ ả

B thí c u trố ứ ợ

Đ i v i nh ng ngư i ng i ni m Ph t là đ ng. ố ớ ữ ờ ồ ệ ậ ồ

 

Th nào là d ? ế ị

Hai cô tuy là cùng chu i tràng v i nhau, ng i ni m Ph t ỗ ớ ồ ệ ậ

Nhưng m t ngư i chánh ni m, ộ ờ ệ

Còn m t ngư i ng i đó đ mà suy nghĩ lung tung, g i là d .ộ ờ ồ ể ọ ị
7/21/201125