Libe (Phloem)
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (191.13 KB, 10 trang )
Libe (Phloem)
Libe là tập hợp của tất cả các tế bào đã chuyên hoá có
nhiệm vụ dẫn truyền
các sản phẩm hữu cơ đã được tổng hợp ở lá đi tới tất
cả các cơ quan khác của cây.
Tuỳ theo sự xuất hiện sớm hay muộn trong quá trình
sinh trưởng của cây,
người ta phân biệt 2 loại:
Libe sơ cấp: được hình thành trong quá trình sinh
trưởng sơ cấp của cây.
Libe thứ cấp: hình thành trong quá trình sinh trưởng
thứ cấp của cây.
Libe có thể nằm ngoài gỗ gọi là libe ngoài và cũng có
thể nằm ở phía trong gỗ
gọi là libe trong; libe ngoài giống libe trong về mặt
cấu tạo nhưng hình thành sớm
hơn.
4.2.1. Mạch rây (Ống rây)
Được cấu tạo bởi những tế bào sống chuyên hoá cao
gọi là thành phần rây (là
những tế bào rây có cấu tạo chuyên hóa cao): đó là
những tế bào dài, nhọn đầu, chất
tế bào làm thành một lớp mỏng ở sát vách tế bào.
Trong quá trình phát triển nhân bị
mất đi, màng mỏng bằng cellulose; trên màng của
những tế bào rây có những vùng
thủng lỗ đặc biệt gọi là vùng rây; nhiều vùng rây tập
hợp trên 1 vách gọi là phiến
rây. Vách tế bào ở vùng rây có nhiều lỗ nhỏ trong đó
có chứa đầy các dải chất tế
bào gọi là các dải liên kết, được bao bọc bởi 1 lớp
đặc biệt gọi là bao caloza, dải này
có nhiệm vụ liên kết các tế bào rây lại với nhau.
44
- Tế bào rây: là tế bào có vùng rây ít chuyên hoá,
phân bố rải rác trên vách dọc
và vách ngang, phiến rây ở đây là phiến rây kép gồm
nhiều vùng rây. Các tế bào rây
thường có đầu nhọn, tiếp xúc với nhau không tạo
thành những ống hoặc dãy thẳng
hàng. Tế bào rây thường gặp ở cây Hạt trần, Dương
xỉ, ở thực vật hạt kín chỉ gặp ở
phần non của cây.
Trong quá trình tiến hoá các vách tận cùng của tế bào
rây bớt xiên đi dần tiến
tới nằm ngang: từ phiến rây kép với nhiều vùng rây
tới ít vùng rây hơn và cuối cùng
trở thành phiến rây đơn với một vùng rây, đồng thời
chiều dày của tế bào thu ngắn
lại và tăng cường chiều ngang - Các tế bào rây có cấu
tạo như vậy gọi là thành phần
rây, chúng tập hợp lại thành mạch rây - thường gặp ở
cây thực vật hạt kín.
4.2.2. Tế bào kèm
Trong thành phần của libe đã chuyên hoá cao, nằm
bên cạnh mạch rây thường
có từ 1-2 tế bào sống, có nhân lớn, chất tế bào đậm
đặc và một số nội bào quan khác
đó là các tế bào kèm, giữa các tế bào kèm và ống rây
có rất nhiều sợi liên bào. tế
bào kèm chỉ gặp ở cây thực vật hạt kín.
Về nguồn gốc: tế bào kèm được hình thành từ tế bào
khởi sinh của tế bào rây.
Tế bào khởi sinh phân chia thành 2 tế bào không
bằng nhau: tế bào lớn phân hoá
thành tế bào rây, còn tế bào nhỏ phân chia cho ra các
tế bào kèm.
Số lượng các tế bào kèm bên cạnh mạch rây luôn
luôn thay đổi, chúng có thể dài
ngắn, xếp chồng lên nhau thành dãy dọc hoặc theo
các phía khác nhau.
Các tế bào kèm liên hệ với các ống rây bằng những
sợi liên bào thông qua
những phần màng mỏng của ống rây, mối liên hệ này
rất mật thiết đến nỗi khi các
phần tử rây chết đi thì các tế bào kèm cũng chết theo.
Tế bào kèm có khả năng hình
thành các enzyme giúp mạch rây hình thành các phản
ứng sinh hoá trong mạch để
đảm bảo việc vận chuyển các sản phẩm hữu cơ tổng
hợp được.
Hình 2.9. Mạch rây (Cucurbita pepo): A. Cắt
ngang; B. Cắt dọc
