LOGO
CHƯƠNG IV
TIẾN BỘ KHCN TRONG
NÔNG NGHIỆP
Trường Đại học KTQD
Giảng viên: Ths Hoàng Mạnh Hùng

I. Khái niệm và đặc điểm khoa học -
công nghệ
1. Khái niệm:
- Khoa học là hệ thống những kiến thức,
hiểu biết của con người về qui luật vận
động và phát triển khách quan của tự
nhiên, xã hội và tư duy
- Công nghệ là tập hợp những hiểu biết
về các phương thức và phương pháp
hướng vào cải tạo tự nhiên, phục vụ
nhu cầu của con người.
Công nghệ gồm:
-
Phần cứng: Máy móc, thiết bị, công cụ,
NVL…
-
Phầm mềm: Con người (Kỹ năng…);
Các định mức, chỉ tiêu kỹ thuật; Tổ
chức, chiến lược…
04/04/14 3
2. Đặc điểm
- Khoa học và công nghệ có mối quan hệ tác
động qua lại biện chứng và trong thời đại ngày
nay chúng có mối liên kết chặt chẽ với nhau

- Khoa học - công nghệ trong lĩnh vực sản
xuất của bất cứ ngành nào đều có quá trình
phát triển, lạc hậu và cuối cùng bị thay thế bới
tiến bộ khoa học - công nghệ mới hơn.
- Triển khai một tiến bộ khoa học - công nghệ
mới trong nền kinh tế nói chung và nông
nghiệp nói riêng: bao giờ cũng tạo nên những
tác động nhất định lên các mặt đời sống kinh
tế - xã hội.
2. Đặc điểm
- Tiến bộ khoa học công nghệ trong
nông nghiệp phải dựa vào những tiến
bộ về sinh vật học và sinh thái học.
- Việc nghiên cứu ứng dụng các tiến bộ
khoa học công nghệ trong nông nghiệp
mang tính vùng, tính địa phương cao
- Tính đa dạng hoá của các loại hình
công nghệ trong nông nghiệp
- Tính đồng bộ cân đối trong phát triển
tiến bộ khoa học – công nghệ trong
nông nghiệp
04/04/14 6
II.Nội dung tiến bộ KHCN trong
nông nghiệp

1. Thủy lợi hóa nông nghiệp
- Là quá trình thực hiện tổng hợp cụ thể
các biện pháp khai thác sử dụng và bảo
vệ các nguồn nước trên mặt đất và dưới
mặt đất cho nhu cầu sản xuất và sinh

hoạt ở nông thôn, hạn chế tác hại do
nước gây ra.
Nội dung thủy lợi hóa

Trị thủy các dòng sông lớn: Quy
hoạch, XD hồ chứa, nạo vét dòng chảy,
trồng rừng, XD đê, hiệp tác quốc tế…

Công tác thủy nông: Tưới và tiêu
nước
XD hệ thống công trình tưới tiêu hoàn chỉnh đồng bộ, hợp
lý và sử dụng tối đa công suất thiết kế. (bao gồm công
trình thủy lợi lớn,vừa và loại nhỏ gắn liền hữu cơ với
nhau, mỗi công trình có đầy đủ các bộ phận cần thiết
để có thể đưa nước thông suốt từ đầu nguồn tới chân
ruộng và nhanh chóng tháo nước ra khỏi ruộng khi cần
thiết
04/04/14 7
Nguồn vốn Đầu tư XD công trình
thủy nông

Hướng đầu tư thuỷ nông của Nhà
nước (bao gồm vốn ngân sách, vốn
nước ngoài, vốn do Nhà nước huy động
dưới dạng quỹ, tín phiếu, trái phiếu, cồ
phần theo từng dự án hay công trình cụ
thể)

Các hình thức tổ chức sử dụng, khai
thác hệ thống thuỷ nông: Gồm doanh

nghiệp khai thác thủy lợi, xí nghiệp
hoặc ban quản lý thủy nông
04/04/14 8
Bảo vệ nguồn tài nguyên nước

Phòng chống kạn kiệt nguồn nước:
+ Trồng rừng, phủ xanh đất trống đồi trọc, nhất là
rừng đầu nguồn, rừng phòng hộ.
+ Định canh định cư đối với đồng bào dân tộc
vùng cao.
+ Khai thác cây rừng hợp lý, vừa khai thác vừa
trồng rừng tạo lớp phủ chống xói mòn.
+ Xây dựng các công trình hồ chứa để điều tiết lại
nguồn nước, tăng lượng nước trong mùa khô và
chống lũ trong mùa mưa.
04/04/14 9
Bảo vệ nguồn tài nguyên nước

Phòng chống ô nhiễm nguồn nước.\
+ Giữ vệ sinh môi trường, dọn rác thải,
+ Xây dựng, phát triển các công trình xử lý chất
thải và nước thải của các nhà máy, xí nghiệp,
khu công nghiệp, khu dân cư.
+ Quản lý và bảo vệ môi trường biển.
+ XDvà thực hiện chương trình quốc gia bảo vệ
môi trường
+ Tham gia các chương trình hợp tác quốc tế về
chinh phục, cải tạo và bảo vệ môi trường
nước.
04/04/14 10

04/04/14 11
II.Nội dung tiến bộ KHCN
trong nông nghiệp

2. Cơ giới hóa nông nghiệp
Cơ giới hoá nông nghiệp là quá trình thay
thế công cụ thủ công thô sơ bằng công cụ
lao động cơ giới; thay thế động lực sức
người và gia súc bằng động lực của máy
móc; Thay thế phương pháp sản xuất thủ
công lạc hậu bằng phương pháp sản xuất
với kỹ nghệ cao
04/04/14 12
2. Cơ giới hóa nông nghiệp

Cơ giới hoá bộ phận được thực hiện ở những
khâu công việc nặng nhọc, tốn nhiều lao động
thủ công hay thời vụ căng thẳng và dễ dàng
thực hiện như khâu làm đất, vận chuyển, chế
biến thức ăn gia súc v.v

Cơ giới hoá tổng hợp sử dụng liên tiếp các hệ
thống máy ở tất cả các giai đoạn của quá trình
sản xuất trồng trọt hay chăn nuôi kể từ lúc bắt
đầu đến lúc ra sản phẩm.
04/04/14 13
2. Cơ giới hóa nông nghiệp

Tự động hoá gắn liền với cách thức
khai thác và sử dụng các nguồn năng

lượng mới, các phương tiện điều khiển tự
động để hoàn thành mọi khâu liên tiếp
của quá trình sản xuất từ khi chuẩn bị
đến lúc kết thúc cho sản phẩm.
04/04/14 14
Chú ý khi thực hiện cơ giới hoá

Điều kiện trước hết để tiến hành cơ giới
hoá nông nghiệp là phải có nền công
nghiệp phát triển có khả năng chế tạo
máy kéo và máy móc nông nghiệp, sản
xuất các phụ tùng thay thế và công
nghiệp sủa chữa phát triển.

Điều kiện tiếp nhận cơ giới hoá nông
nghiệp.

Điều kiện hoạt động của máy móc phải
thuận lợi
04/04/14 15
Đặc điểm kinh tế - kỹ thuật cần chú ý

Ngành cơ khí phải từng bước thực hiện việc
sản xuất và trang bị đủ công cụ thường và
công cụ cải tiến cho nông nghiệp.

Việc trang bị các máy móc, công cụ hiện đại
phải đảm bảo tính đồng bộ và cân đối.

Nâng cao hiệu quả sử dụng máy móc, công

cụ.

Chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn

Tạo ra những điển hình tiên tiến rút bài học
kinh nghiệm để nhân lên diện rộng.
04/04/14 16
3. Điện khí hóa NNNT

Điện khí hoá là một tiến bộ khoa học
công nghệ trong việc sử dụng nguồn
điện năng vào các hoạt động sản xuất
và phục vụ đời sống nông thôn
04/04/14 17
Điều kiện để thực hiện điện khí hoá
nông nghiệp nông thôn

Mạng lưới điện quốc gia thông suốt từ nơi
phát điện đến tận các cơ sở sử dụng điện
là các hộ gia đình, các trang trại trồng
trọt, chăn nuôi v.v ở mọi vùng nông
thôn.
04/04/14 18
Phương hướng sử dụng điện
- Năng lượng điện là cơ sở của việc cơ khí hoá lao
động
-
Điện năng là nguồn động lực chủ yếu
-
Tạo nhiệt năng hay quang năng để chiếu sáng, sấy

khô, ấp trứng, sưởi ấm gia súc …
-Tạo tia hồng ngoại, tia tử ngoại khử độc trong nước,
tiêu diệt các vi sinh vật, chữa bệnh gia súc …
- Sử dụng điện phục vụ sinh hoạt nông thôn.
04/04/14 19
Những vấn đề cần chú ý khi
thực hiện điện khí hoá

Trong qui hoạch xây dựng mạng lưới
điện nông thôn cần chú ý:
+ Khai thác nguồn điện lưới hiệu quả
+ Xây dựng các trạm thuỷ điện vừa, nhỏ
và cực nhỏ nhằm khai thác sức nước
của các dòng sông suối , kết hợp hợp lý
việc xây dựng nhiệt điện với thuỷ điện.
+ Kết hợp sức mạnh của Trung ương với
địa phương, kết hợp Nhà nước và nhân
dân cùng làm xây dựng mạng lưới điện
04/04/14 20
Trong quản lý vận hành mạng lưới điện
và sử dụng điện

Ưu tiên điện cho sản xuất. Nâng cao mức
độ sử dụng điện cho sinh hoạt trên cơ sở
khả năng sản xuất điện cho phép.

Trước hết đưa điện vào sử dụng ở những
khâu công việc tĩnh tại (chăn nuôi)

Hình thành các bộ phận chuyên trách

quản lý, bảo dưỡng

Cần có hướng dẫn về kỹ thuật an toàn sử
dụng điện
04/04/14 21
4. Hoá học hoá nông nghiệp

Hoá học hoá là quá trình áp dụng những
thành tựu của ngành công nghiệp hoá
chất phục vụ nông nghiệp, bao gồm việc
sử dụng các phương tiện hoá học vào
các hoạt động sản xuất nông nghiệp và
phục vụ đời sống ở nông thôn
04/04/14 22
Nội dung hóa học hóa

Bổ sung và tăng cường cung cấp thức
ăn cho cây trồng vật nuôi bằng việc sử
dụng các loại phân bón hoá học, thức
ăn gia súc có bổ sung các nguyên tố vi
lượng.

Bảo vệ cây trồng vật nuôi thông qua
việc sử dụng các loại thuốc bảo vệ thực
vật, thuốc diệt cỏ, thuốc trừ dịch bệnh
gia súc, gia cầm v.v
04/04/14 23
Nội dung hóa học hóa

Sử dụng các vật liệu hoá học trong xây

dựng các công trình phục vụ nông
nghiệp như công trình thuỷ lợi, cải tạo
đất, xây dựng chuồng trại v.v

Sử dụng các vật liệu hoá học trong sản
xuất các đồ dùng phục vụ sinh hoạt
nông thôn.
04/04/14 24
Những vấn đề cần chú ý

Sử dụng đúng liều lượng, kỹ thuật các
loại hoá chất. Kêt hợp phân bón hóa
học và phân chuồng…

Tăng cường quản lý Nhà nước đối với
việc sản xuất, tiêu thụ

Sử dụng đúng kỹ thuật các loại hóa
chất…

Phải có hướng dẫn kỹ thuật cho người
nông dân, đảm bảo an toàn
04/04/14 25
5. Sinh học hóa nông nghiệp

Sinh học hoá nông nghiệp là quá trình
nghiên cứu và áp dụng được những
thành tựu về khoa học sinh vật và khoa
học sinh thái vào nông nghiệp nhằm
nâng cao năng suất, chất lượng các sản

phẩm nông nghiệp và bảo vệ môi
trường sinh thái