MỤC LỤC

I.Vai trò quản lý kinh tế vĩ mô của Nhà nước đối với
NỀN KINH TẾ ………………………………………………………3
1. Vai trò của Nhà nước3 3
2. Chức năng kinh tế của Nhà nước3 3
3.Tính tất yếu khách quan vai trò quản lý vĩ mô của Nhà nước 4 4
II.NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG ĐỊNH HƯỚNG XÃ HỘI CHỦ NGHĨA
Ở NƯỚC TA6 6
1.Khái niệm6 6
2.Tính tất yếu khách quan tồn tại của kinh tế thị trường 7 7
3.Những đặc trưng cơ bản của nền kinh tế thị trường định hướng xã
hội chủ nghĩa Việt Nam 8 8
III.MỤC TIÊU VÀ CHỨC NĂNG QUẢN LÝ KINH TẾ CỦA NHÀ
NƯỚC THEO ĐỊNH HƯỚNG XHCN Ở NƯỚC TA HIỆN NAY …… 10
1.Mục tiêu 10 10
a.Cơ chế thị trường - Ưu điểm và khuyết tật10 10
b.Mục tiêu quản lý kinh tế của Nhà nước10 10
2.Chức năng quản lý vĩ mô của Nhà nước ta12 12
IV.MỘT SỐ GIẢI PHÁP CƠ BẢN CHUYỂN SANG KINH TẾ THỊ
TRƯỜNG CÓ SỰ QUẢN LÝ CỦA NHÀ NƯỚC THEO ĐỊNH HƯỚNG
XHCN …………………………………………………………………… 12
1.Thực trạng quản lý kinh tế của Nhà nước ta hiện nay12 12
2.Giải pháp
a.Nâng cao vai trò quản lý kinh tế vĩ mô nền kinh tế của Nhà nước .15
15
b.Hoàn thiện hệ thống công cụ quản lý kinh tế ở nước ta18 18
Đề án kinh tế chính trị
LỜI MỞ ĐẦU
Theo quan điểm của phái cấu trúc luận, chính phủ các nước đang phát
triển đóng vai trò trung tâm trong việc khắc phục tình trạng lạc hậu kinh tế, có

vai trò tích cực trong quá trình công nghiệp hóa, đặc biệt là trong việc tăng tích
lũy tư bản, yếu tố cần thiết hàng đầu cho phát triển kinh tế.Các nhà tư tưởng
của cấu trúc luận cho rằng, thị trường không đủ để đảm bảo một sự phát triển
kinh tế ổn định và vững chắc cho các nước đang phát triển, nó cũng không thể
giúp các nước đang phát triển cải tạo được cơ cấu kinh tế lạc hậu của mình.
Chính vì vậy, nhà nước cần đóng vai trò tích cực để thúc đẩy quá trình phát
triển, thực hiện việc chuyển đổi các nền kinh tế từ nông nghiệp sang công
nghiệp, tăng mức tích lũy, đầu tư và cải tạo cơ cấu đầu tư theo hướng chuyển
đổi cơ cấu để thực hiện quá trình công nghiệp hóa.
Khác với cấu trúc luận, coi trọng những vấn đề mang tính đặc thù của
các nước đang phát triển, chủ nghĩa tự do mới nhấn mạnh vào những quy luật
phổ biến của phát triển kinh tế.Điểm khác nhau chính giữa cấu trúc luận và
thuyết tự do mới là về vai trò của nhà nước.Luận cứ chính của thuyết tự do mới
là sự sai lệch về giá cả sẽ sinh ra phi hiệu quả, sự can thiệp trực tiếp và sâu của
nhà nước chính là yếu tố gây ra sù sai lệch về giá cả đó, vì thế cần giảm bớt sự
can thiệp trực tiếp của nhà nước, thay vào đó cần tự do hóa mậu dịch thông qua
việc giảm bớt các chính sách và biện pháp bảo hộ thuế quan và phi thuế quan.
Các quan điểm trên đây, mặc dù khác nhau về mặt lí luận và có thể có
những mặt hạn chế nhưng đều đề cao vai trò và năng lực của nhà nước đối với
sự phát triển kinh tế-xã hội đối với mỗi quốc gia,mà chủ yếu là các nước đang
phát triển.
Từ nền kinh tế kế hoạch hoá tập trung mang nặng tính hiện vật tự cung tự
cấp, vận hành theo cơ chế chỉ huy chuyển sang nền nền kinh tế hàng hoá nhiều
thành phần vận hành theo cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước, nền
kinh tế phải trải qua thời kỳ quá độ - đó là thời kỳ cơ chế cũ chưa hoàn toàn
Nguyễn Thị Chuẩn- Líp 31G
2
Đề án kinh tế chính trị
mất đi, cơ chế mới chưa thực sự ra đời hoạt động trên cơ sở của chính nó và
phát sinh tác dụng. Trong điều kiện đó, vai trò của Nhà nước cực kì quan trọng.

Trong lịch sử, phải mất hàng trăm năm, nền sản xuất hàng hoá tư bản chủ nghĩa
mới phát triển lên trình độ kinh tế thị trường có sự can thiệp của Nhà nước. Ở
nước ta, Nhà nước đóng vai trò rất quan trọng để rút ngắn chặng đường lịch sử
hàng trăm năm trong khoảng thời gian một vài chục năm.
Đứng trước quá trình đổi mới toàn diện đất nước,sự quản lý,điều tiết kinh
tế của nhà nước là một yếu tố không thể thiếu, một đòi hỏi khách quan của sự
phát triển nền kinh tế.Thực tế ở nhiều nước đã cho thấy, chức năng quản lý
kinh tế và hiệu quả hoạt động của nhà nước trên lĩnh vực này đã trở thành
thước đo và sức mạnh của bản thân nhà nước cũng như sự phát triển kinh tế và
tiến bộ xã hội.
Vấn đề quan trọng đặt ra là nhà nước sẽ quản lý nền kinh tế bằng công cụ
gì và quản lý như thế nào?
Trong quá trình làm đề án do giới hạn về thời gian và tài liệu thu thập
nên không tránh khỏi những sai sót. Mong thầy cô giáo thông cảm.
Em xin chân thành cảm ơn!
NỘI DUNG
Nguyễn Thị Chuẩn- Líp 31G
3
Đề án kinh tế chính trị
I.Vai trò quản lý vĩ mô của Nhà nước đối với nền kinh tế
Thực hiện công cuộc đổi mới đất nước chúng ta đã và đang chuyển từ
nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung sang nền kinh tế thị trường định hướng xã
hội chủ nghĩa. Để giữ được vai trò lãnh đạo,quản lí nền kinh tế trong giai đoạn
mới, Nhà nước phải có sự đổi mới cơ cấu tổ chức bộ máy. Đây chính là quá
trình hoàn thiện từng bước vai trò và chức năng quản lí kinh tế của Nhà nước
nhằm mang lại hiệu quả cao trong quản lý kinh tế-xã hội.
1.Vai trò quản lý của Nhà nước
Trong nền kinh tế thị trường, cái khác nhau cơ bản giữa các dạng kinh tế
thị trường chính là mục đích vận hành của nền kinh tế đó. Điều này lại xuất
phát từ đường lối chính trị, mục tiêu kinh tế - xã hội của giai cấp thống trị xã

hội, thông qua vai trò quản lý của Nhà nước, từ đó cũng có sự khác nhau về
phương pháp và biện pháp quản lí nền kinh tế thị trường đó.
Đối với nước ta, khi thực hiện quá trình chuyển nền kinh tế kế hoạch hoá
tập trung bao cấp sang vận hành theo cơ chế thị trường định hướng xã hội chủ
nghĩa , không thể hiểu mơ hồ, xem nhẹ vai trò quản lý của Nhà nước, đặc biệt
là trong lĩnh vực kinh tế.ở đây, cần phê phán mạnh mẽ một số người cho rằng,
đã chấp nhận nền kinh tế thị trường thì không cần hoặc xem nhẹ vai trò của
Nhà nước trong quản lí kinh tế, Nhà nước không nên can thiệp sâu vào kinh tế,
mà để mặc bản thân các qui luật kinh tế điều tiết các quan hệ kinh tế như quan
hệ cung cầu, quan hệ sản xuất và tiêu dùng Điều này trái ngược với sự vận
động khách quan, với con đường mà Đảng và nhân dân ta đã lùa chọn, traí với
bản chất của Nhà nước ta. Vì vậy, Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ VIII đã nêu
rõ: " Xây dựngnền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần, vận hành theo cơ chế thị
trường, đi đôi với tăng cường vai trò quản lý của Nhà nước theo định hướng xã
hội chủ nghĩa" và " Mở rộng hợp tác quốc tế, kết hợp sức mạnh của dân téc
và sức mạnh của thời đại". Sự quản lí của Nhà nước ta thông qua việc hoạch
định chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, các chương trình, kế hoạch, ban
hành pháp luật kinh tế, các chính sách kinh tế trên nhiều lĩnh vực nhằm : một
mặt,thúc đẩy lực lượng sản xuất phát triển, mặt khác không ngừng củng cố, xây
dựng quan hệ sản xuất mới theo định hướng xã hội chủ nghĩa trên cả ba mặt sở
hữu, quản lí và phân phối. Đề cao vai trò quản lí của Nhà nước ta cũng có nghĩa
là đề cao vai trò lãnh đạo của Đảng đối với nền kinh tế ở nước ta hiện nay. Đây
là nhân tố quyết định đảm bảo giữ vững định hướng xã hội chủ nghĩa của nền
kinh tế thị trường ở nước ta trong thời kì quá độ. Nói cách khác, đã sử dụng
kinh tế thị trường để xây dựng chủ nghĩa xã hội nhất thiết cần có vai trò quản lí
của Nhà nước, một Nhà nước của dân, do dân và vì dân, để nền kinh tế phát
triển lành mạnh, đúng hướng. Kinh tế thị trường có sự quản lí của Nhà nước
Nguyễn Thị Chuẩn- Líp 31G
4
Đề án kinh tế chính trị

theo định hướng xã hội chủ nghĩa có nội dung hết sức phong phú, đang ngày
càng được bổ sung, phát triển cả về lí luận cũng như thực tiễn ở nước ta. Nhà
nước ta là Nhà nước xã hội chủ nghĩa, Nhà nước thực sự của dân, do dân và vì
dân, Nhà nước của một nước đang phát triển, vừa hợp tác vừa đấu tranh để bảo
vệ lợi Ých chính đáng của mình trước thử thách của hội nhập quốc tế. Nhà
nước ta quản lí nền kinh tế theo nguyên tắc kết hợp thị trường với kế hoạch,
phát huy mặt tích cực, hạn chế, khắc phục mặt tiêu cực của cơ chế thị trường,
bảo vệ lợi Ých của nhân dân lao động, của toàn thể nhân dân.
Sự quản lí của Nhà nước trong định hướng phát triển của thị trường
nhằm bảo đảm định hướng chính trị của sự phát triển kinh tế phù hợp với mục
tiêu phát triển của đất nước. Bảo đảm cho sự vận động của thị trường được ổn
định. Hạn chế tới mức tối đa các biến động không đáng có và những lãng phí
do chúng gây ra nhằm tối đa hoá hiệu quả kinh tế. Hạn chế tối đa các tác động
xấu của thị trường đối với xã hội, đối với con người. Giảm bất công xã hội và
phân hóa giàu nghèo quá đáng. Hơn nữa, sự quản lí của Nhà nước còn nhằm
thực hiện phân phối chủ yếu theo kết quả lao động và hiệu quả kinh tế, đồng
thời phân phối theo mức đóng góp vốn và trí tuệ vào sản xuất kinh doanh và
thông qua phóc lợi xã hội, tăng trưởng kinh tế gắn liền với đảm bảo tiến bộ và
công bằng xã hội ngay trong từng bước phát triển.
Chóng ta sử dụng cơ chế thị trường, áp dụng các hình thức kinh tế và
phương pháp quản lí của kinh tế thị trường để kích thích sản xuất, phát huy tinh
thần năng động, sáng tạo của người lao động, giải phóng sức sản xuất, thúc đẩy
công nghiệp hoá, hiện đại hoá, lãnh đạo,quản lí nền kinh tế để phát triển đúng
hướng đi lên chủ nghĩa xã hội. Về cơ bản, nền kinh tế thị trường mà chúng ta
đang xây dựng là nền kinh tế mà ở đó các thành phần kinh tế được phát triển
bình đẳng trước pháp luật, nền kinh tế Êy lấy các thành phần kinh tế dùa trên sở
hữu toàn dân và sở hữu tập thể làm nền tảng, lấy kinh tế Nhà nước làm chủ đạo,
lấy việc xây dựng một xã hội dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ
và văn minh làm mục tiêu.
2.Chức năng kinh tế của Nhà nước

Vai trò của Nhà nước trong nền kinh tế thị trường rất quan trọng.Vai trò
đó được thực hiện qua các chức năng kinh tế của nó.Có thể nêu lên các chức
năng kinh tế của Nhà nước trong nền kinh tế thị trường như dưới đây:
Tạo ra những điều kiện cần thiết cho hoạt động kinh tế. Về nhiều
mặt,chức năng này vượt ra ngoài lĩnh vực kinh tế đơn thuần.Nhà nước tạo ra
hành lang luật pháp cho hoạt động kinh tế bằng cách đặt ra những điều luật cơ
bản về quyền sở hữu tài sản và sự hoạt động của thị trường, đặt ra những qui
Nguyễn Thị Chuẩn- Líp 31G
5
Đề án kinh tế chính trị
định chi tiết cho hoạt động của các doanh nghiệp. Khuôn khổ luật pháp mà Nhà
nước thiết lập có tác dụng sâu sắc tới các hành vi kinh tế của con người và cả
bản thân Chính phủ cũng phải tuân theo.
Hai là, điều tiết kinh tế để đảm bảo cho nền kinh tế thị trường phát triển
ổn định.Nền kinh tế thị trường khó tránh khỏi những chấn động bởi các cuộc
khủng hoảng kinh tế, đều phải trải qua các chu kì kinh doanh, tức là các giao
động lên xuống của GNP hoặc GDP, kèm theo là các giao động lên xuống về
mức độ thất nghiệp và lạm phát.
Nhà nước cần cố gắng làm dịu những giao động lên xuống chu kì kinh
doanh thông qua chương trình hoá kinh tế, chính sách tài chính và chính sách
tiền tệ. Chẳng hạn, chính phủ có thể làm giảm thuế trong cơn suy thoái với hi
vọng tăng chi tiêu của dân chúng, nhờ đó sẽ nâng cao GDP. Ngân hàng trung
ương là người kiểm soát khối lượng tiền tệ có thể áp dụng các biện pháp "nới
lỏng tiền tệ" trong cơn suy thoái; khi lạm phát cao, ngân hàng trung ương áp
dụng các biện pháp " thắt chặt tiền tệ" nhằm giảm lạm phát. Như vậy, thông
qua chính sách tài chính và chính sách tiền tệ Nhà nước cố gắng ổn định nền
kinh tế, duy trì nền kinh tế càng sát càng tốt với tình trạng có đầy đủ việc làm
và lạm phát thấp.
Hiển nhiên là Nhà nước không thể kiểm soát nền kinh tế một cách hoàn
hảo, nếu không thì chúng ta không phải chứng kiến những suy thoái và lạm

phát trầm trọng.
Ba là, đảm bảo cho nền kinh tế hoạt động có hiệu quả.
Mét trong những nguyên nhân dẫn đến tính kém hiệu quả của hoạt động
thị trường là những tác động, mà các nhà kinh tế gọi là tác động bên ngoài. Các
doanh nghiệp vì lợi Ých tối đa của mình có thể lạm dụng tài nguyên xã hội, gây
ô nhiễm môi trường sống của con người mà xã hội phải gánh chịu. Chính phủ
có thể buộc các doanh nghiệp phải trả tiền cho những thiệt hại do ô nhiễm, mà
doanh nghiệp đã gây ra. Sù can thiệp của Chính phủ nhằm ngăn chặn những tác
động bên ngoài để nâng cao hiệu quả.
Một nguyên nhân khác dẫn đến tính kém hiệu quả của hoạt động thị
trường là sự xuất hiện của độc quyền. Các tổ chức độc quyền có thể không tăng
thậm chí giảm số lượng hàng hoá mà chỉ tăng giá để tăng lợi nhuận. Một nền
kinh tế được thúc đẩy bởi cạnh tranh hoàn hảo sẽ đạt hiệu quả cao, nhưng cạnh
tranh làm hạn chế khả năng đạt lợi nhuận độc quyền nên các doanh nghiệp
thường cố gắng giảm bớt cạnh tranh. Vì vậy, Nhà nước có một nhiệm vụ rất cơ
bản bảo vệ cạnh tranh và chống độc quyền dể nâng cao tính hiệu quả của hoạt
động thị trường.
Nguyễn Thị Chuẩn- Líp 31G
6
Đề án kinh tế chính trị
Bốn là, đồng thời để đảm bảo tính hiệu quả thì Nhà nước phải sản xuất ra
hàng hoá công cộng, đảm bảo xây dựng kết cấu hạ tầng cho nền kinh tế, thực
hiện công bằng xã hội. Sự hoạt động của cơ chế thị trường có thể làm cho nền
kinh tế đạt hiệu quả cao. Nhưng cơ chế thị trường hoạt động phi nhân tính, nó
không tính đến các khía cạnh nhân đạo và xã hội, không mang lại những kết
quả mà xã hội cố gắng vươn tới. Việc phân phối và sử dụng tối ưu các nguồn
lực không tự động mang lại một sự phân phối thu nhập tối ưu.
Sù can thiệp của Nhà nước nhằm phân phối thu nhập công bằng, bảo vệ
các thành viên của xã hội chống lại những khó khăn về kinh tế, nâng cao mức
sống của các nhóm dân cư có thu nhập thấp nhất. Điều đó được thực hiện thông

qua chính sách phân phối, bảo hiểm xã hội và phóc lợi xã hội.
3. Tính tất yếu khách quan vai trò quản lý vĩ mô của Nhà nước
Kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam khác với
kinh tế thị trường tư bản chủ nghĩa ở chỗ nó do Đảng Cộng sản lãnh đạo và
Nhà nước xã hội chủ nghĩa quản lý.Đảng và Nhà nước Việt Nam có mối quan
hệ mật thiết với nhau không thể tách rời, nói đến vai trò quản lý của Nhà nước
Việt Nam, không thể không nói tới sự lãnh đạo của Đảng cộng sản.
Sự lãnh đạo của Đảng cộng sản và vai trò quản lý của Nhà nước đối với
nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam là tất yếu bởi
vì:
-Đây là một đặc điểm bản chất của kinh tế thị trường định hướng xã hội
chủ nghĩa. Không có Đảng cộng sản lãnh đạo và Nhà nước xã hội chủ nghĩa
quản lý thì không thể có kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa
-Kinh tế thị trường vốn có xu hướng tự phát tư bản chủ nghĩa. Đảng cộng
sản lãnh đạo bằng đường lối, chủ trương đúng đắn, phù hợp và sự quản lý của
Nhà nước xã hội chủ nghĩa bằng chính sách, pháp luật, bằng các công cụ quản
lý vĩ mô hạn chế tính tự phát tư bản chủ nghĩa, đảm bảo được định hướng xã
hội chủ nghĩa
-Kinh tế thị trường vốn có hai mặt:mặt thuận và mặt nghịch.Mặt nghịch
của kinh tế thị trường mâu thuẫn với bản chất của chủ nghĩa xã hội. Vì vậy, sự
lãnh đạo của Đảng Cộng sản và quản lý của Nhà nước xã hội chủ nghĩa sẽ phát
huy được mặt tích cực và hạn chế mặt tiêu cực của kinh tế thị trường.
-Đảng Cộng sản và Nhà nước xã hội chủ nghĩa là những lực lượng lãnh
đạo và quản lý xã hội,có khả năng nhận thức và vận dụng các quy luật kinh tế
khách quan, chuyển hoá chúng thành đường lối, chính sách, pháp luật, kế
hoạch để tổ chức thực hiện, đưa vào cuộc sống, nâng cao đời sống của quần
chúng nhân dân đông đảo
II. Nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta
Nguyễn Thị Chuẩn- Líp 31G
7

Đề án kinh tế chính trị
1.Khái niệm
Kinh tế thị trường là nền kinh tế vận hành theo cơ chế thị trường, ở đó
sản xuất cái gì, như thế nào, cho ai, được quyết định thông qua thị trường.
Kinh tế thị trường định hướng XHCN ở Việt Nam là một kiểu tổ chức
kinh tế-xã hội, trong đó quá trình sản xuất, phân phối, trao đổi, tiêu dùng gắn
vơí thị trường, được thực hiện thông qua thị trường dưới sự quản lý, điều tiết
của Nhà nước Việt Nam.
Kinh tế thị trường định hướng XHCN thực hiện phân phối chủ yếu theo
kết quả lao động và hiêụ quả kinh tế, theo mức đóng góp vốn và các nguồn lực
khác vào sản xuất, kinh doanh và thông qua phóc lợi xã hội
2.Tính tất yếu khách quan tồn tại của kinh tế thị trường
Việc chuyển đổi nền kinh tế tập trung bao cấp sang nền kinh tế thị trường
ở nước ta mang tính tất yếu, nó phù hợp với thực tế của nước ta, phù hợp với
các qui luật kinh tế và với xu thế của thời đại.
Nếu không thay đổi cơ chế kinh tế, vẫn giữ ở cơ chế cũ thì không thể nào
có đủ sản phẩm để tiêu dùng chứ chưa muốn nói đến tích luỹ vốn để mở rộng
sản xuất. Thực tế những năm cuối của thập tám mươi đã chỉ rõ thực hiện cơ chế
kinh tế cũ cho dù chúng ta đã liên tục đổi mới, hoàn thiện cơ chế quản lý kinh
tế, nhưng hiệu quả của nền sản xuất xã hội đạt mức rất thấp. Sản xuất không
đáp ứng nổi nhu cầu tiêu dùng của xã hội, tích luỹ hầu như không có, đôi khi
còn ăn lạm cả vào vốn vay của nước ngoài.
Do đặc trưng của nền kinh tế tập trung là rất cứng nhắc, do đó nó chỉ có
tác dụng thúc đẩy tăng trưởng kinh tế trong giai đoạn ngắn và chỉ có tác dụng
phát triển nền kinh tế theo chiều rộng.Nền kinh tế chỉ huy ở nước ta tồn tại quá
dài do đó nó không những không còn tác dụng đáng kể trong việc thúc đẩy sản
xuất phát triển mà nó còn sinh ra nhiều hiện tượng tiêu cực làm giảm năng
suất, chất lượng và hiệu quả sản xuất.
Phân công lao động xã hội ở nước ta ngày càng phát triển, nhiều ngành
nghề mới xuất hiện, một số ngành nghề truyền thống đã bị mai một thì nay

được khôi phục lại.Khi phân công lao động được đẩy mạnh thì trao đổi cũng
được mở rộng và diễn ra thường xuyên hơn.
Trong nền kinh tế nước ta còn tồn tại nhiều hình thức sở hữu, nhiều
thành phần kinh tế , đó là những chủ thể kinh tế độc lập, tự chủ trong hoạt động
kinh doanh. Vì thế việc trao đổi giữa họ thông qua hình thái quan hệ hàng-
tiền.Dựa trên sở hữu nhà nước nhưng các doanh nghiệp có trình độ sản xuất,
chi phí sản xuất rất khác nhau cho nên không thể trao đổi trực tiếp mà phải
thông qua hình thức tiền tệ.
Nguyễn Thị Chuẩn- Líp 31G
8
Đề án kinh tế chính trị
Trong các quan hệ kinh tế đối ngoại, nền kinh tế nước ta đang hoà nhập
với nền kinh tế thị trường thế giới, sự giao lưu về hàng hoá, dịch vụ và đầu tư
trực tiếp của nước ngoài làm cho sự vận động của nền kinh tế nước ta gần gũi
hơn với nền kinh tế thị trường thế giới, trao đổi giữa nước ta với các nước được
thực hiện thông qua hình thức hàng hóa-tiền tệ, vì thế trong điều kiện nước ta
hiện nay kinh tế thị trường tồn tại là tất yếu.
3.Những đặc trưng cơ bản của nền kinh tế thị trường định hướng xã
hội chủ nghĩa Việt Nam
Một là, nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam
phải được xây dựng trên cở sở đa dạng hóa sở hữu.
Kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa có nhiều hình thức sở
hữu, nhiều thành phần kinh tế, trong đó kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo,
kinh tế nhà nước cùng với kinh tế tập thể ngày càng trở thành nền tảng vững
chắc
Đa dạng hóa sở hữu hay sự tồn tại của một nền kinh tế nhiều hình thức
sở hữu là vấn đề tất yếu khách quan, lâu dài và xã hội càng phát triển thì ngày
càng có nhiều hình thức sở hữu.Bởi lẽ xã hội xã hội chủ nghĩa có trình độ phát
triển lực lượng sản xuất cao hơn so với xã hội tư bản chủ nghĩa, do vậy mối
quan hệ kinh tế giữa người và người tất yếu sẽ đa dạng, phong phú hơn, hay sẽ

còn xuất hiện nhiều quan hệ sản xuất mới hơn.
Hai là, kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa được xây dựng
trên nguyên tắc tự do kinh tế hay tù do cạnh trạnh, có cơ sở vật chất - kỹ thuật
ngày càng hiện đại.
Tù do cạnh tranh, tù do kinh tế là môi trường tồn tại và hoạt động của
nền kinh tế thị trường. Tự do cạnh tranh tạo áp lực bắt buộc và khuyến khích
nhà kinh doanh thường xuyên cải tiến, làm cho khoa học công nghệ của nền
kinh tế ngày càng hiện đại hơn. Trong môi trường tự do cạnh tranh, doanh
nghiệp phải cải tiến kỹ thuật, cải tiến tổ chức quản lí, tăng năng suất lao động
và hiệu quả sản xuất kinh doanh, từ đó thúc đẩy lực lượng sản xuất phát triển
mạnh mẽ, tăng trưởng kinh tế ngày càng cao, xã hội sau ngày càng phát triển và
văn minh hơn xã hội trước. Cái cốt lõi quyết định là nhờ có cạnh tranh đòi hỏi
con người phải cải tiến, đổi mới công nghệ, áp dụng khoa học kĩ thuật ngày
càng hiện đại hơn. Vì vậy, để phát triển kinh tế thị trường ở nước ta đòi hỏi và
cần phải tôn trọng nguyên tắc tự do kinh tế
Nội dung của nguyên tắc tự do kinh tế hay tù do cạnh tranh thể hiện
thông qua sự hoạt động kinh doanh, tù do đầu tư sản xuất những mặt hàng Nhà
nước qui định; tự do hình thành giá cả theo qui luật cung-cầu trên thị trường; tự
Nguyễn Thị Chuẩn- Líp 31G
9
Đề án kinh tế chính trị
do cạnh tranh theo luật pháp của Nhà nước. Như vậy, tự do kinh tế ở Việt Nam
không phải là tự do vô nguyên tắc, vô điều kiện, mà là tự do theo qui định của
chính phủ và luật pháp của Nhà nước Việt Nam.
Ba là, sự quản lý, điều tiết của Nhà nước phải tuân theo những nguyên
tắc thích hợp với kinh tế thị trường.
Nhà nước xã hội chủ nghĩa quản lý nền kinh tế bằng chiến lược, quy
hoach, kế hoạch, chính sách, pháp luật, bằng cả sức mạnh vật chất của lực
lượng kinh tế Nhà nước; đồng thời sử dụng cơ chế thị trường, áp dụng các hình
thức kinh tế và phương pháp quản lý của kinh tế thị trường để kích thích sản

xuất, giải phóng sức sản xuất, phát huy mặt tích cực, hạn chế, khắc phục mặt
tiêu cực của cơ chế thị trường, bảo vệ lợi Ých của nhân dân lao động, của toàn
thể nhân dân.
Sự phát triển tự do kinh tế cũng mang khuyết tật cố hữu của nó là dễ làm
cho nền kinh tế bị sai lệch. Vì vậy, cần thiết phải có sự can thiệp, điều tiết, quản
lí của Nhà nước. Tuy nhiên, Nhà nước can thiệp vào nền kinh tế như thế nào?
mức độ ra sao? và bằng công cụ gì? Đó là những vấn đề cần phải lí giải. Nhà
nước can thiệp phải theo nguyên tắc tương hợp với thị trường. Vai trò của Nhà
nước Việt Nam có ý nghĩa quyết định cho tính định hướng xã hội chủ nghĩa. Sự
phát triển kinh tế thị trường ở Việt Nam có đúng hướng hay chệch hướng xã
hội chủ nghĩa là phụ thuộc vào vai trò định hướng của Nhà nước Việt Nam ,
dưới sự lãnh đạo của Đảng cộng sản Việt Nam. Tuy nhiên, quản lí Nhà nước
đối với nền kinh tế ở nước ta cũng phải tuân theo nguyên tắc tương hợp với thị
trường. Nhà nước ta quản lí nền kinh tế thị trường không phải bằng sự duy ý
chí của mình, mà phải tuân theo qui luật kinh tế thị trường. Điều này thể hiện ở
những điểm sau đây:
- Nhà nước trước hết thông qua hệ thống luật pháp đảm bảo môi trường
pháp lý an toàn và ổn định cho dân trong quá trình sản xuất kinh doanh và cung
cấp thông tin, tạo điều kiện cho dân làm, hỗ trợ dân khi dân gặp khó khăn. Điều
này liên quan đến bảo vệ quyền sỡ hữu của dân và môi trường chính trị ổn định,
kể cả trong và ngoài nước, để người dân yên tâm sống, làm việc, sáng tạo.
Đồng thời, hệ thống luật pháp của Nhà nước cũng phải hướng vào đảm bảo môi
trường, sinh thái cho sự phát triển bền vững của đất nước.
-Đối với lĩnh vực sản xuất, Nhà nước là người sản xuất và cung cấp hàng
hoá công cộng cho xã hội. Nhà nước chủ yếu đầu tư phát triển các doanh
nghiệp sản xuất ra hàng hoá công cộng và lùa chọn một số ngành mòi nhọn để
đầu tư có tính chất dẫn dắt nền kinh tế phát triển. Đối với tuyệt đại bộ phận
Nguyễn Thị Chuẩn- Líp 31G
10
Đề án kinh tế chính trị

hàng hoá tư nhân, Nhà nước nên sớm chuyển giao sang cho các thành phần
kinh tế khác đầu tư.
-Nhà nước là người cung cấp và đảm bảo các dịch vụ xã hội cho toàn
dân. Người dân đóng thuế và Nhà nước mang lại cho họ dịch vụ xã hội. Vì vậy,
chức năng chủ yếu của các cơ quan quản lý hành chính Nhà nước, hay các cơ
quan hành chính công quyền là thực hiện nhiệm vụ quản lý hành chính, chứ
không làm nhiệm vụ quản lý sản xuất như hiện nay.
- Vai trò quản lý của Nhà nước về kinh tế chủ yếu được thực hiện thông
qua việc sử dụng công cụ chính sách vĩ mô để điều tiết nền kinh tế. Vấn đề then
chốt và cấp bách hiện nay là cần cải cách cơ bản về cơ chế chính sách tài chính
quốc gia đã lạc hậu. Việc cải cách này phải theo hướng Nhà nước không can
thiệp vào hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp và dùng thuế là
công cụ chủ yếu để điều tiết và quản lý doanh nghiệp.
Bốn là, kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa phải đảm bảo cho
mọi loại hình doanh nghiệp, mọi tổ chức dân cư, mỗi gia đình, mỗi người dân
được bình đẳng về kinh tế, chính trị, xã hội.
Đây là vấn đề cốt lõi của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ
nghĩa.
Mục đích của nền kinh tế thị trường định hướng XHCN là phát triển lực
lượng sản xuất, phát triển kinh tế để xây dựng cơ sở vật chất-kỹ thuật của
CNXH, nâng cao đời sống nhân dân. Phát triển lực lượng sản xuất hiện đại gắn
liền với xây dựng quan hệ sản xuất mới, tiên tiến.
III.MỤC TIÊU VÀ CHỨC NĂNG QUẢN LÝ KINH TẾ VĨ MÔ CỦA
NHÀ NƯỚC THEO ĐỊNH HƯỚNG XHCN Ở NƯỚC TA HIỆN NAY.
1.Mục tiêu quản lý kinh tế của Nhà nước
a)Cơ chế thị trường - Ưu điểm và khuyết tật
Như đã nói ở trên kinh tế thị trường là nền kinh tế vận hành theo cơ chế
thị trường. Cơ chế kinh tế đang hình thành ở nước ta là cơ chế thị trường có sự
quản lý của Nhà nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Có thể hiều cơ chế thị
trường là cơ chế tự điều tiết nền kinh tế hàng hóa do sự tác động của các quy

luật kinh tế vốn có của nó, cơ chế đó giải quyết ba vấn đề cơ bản của tổ chức
kinh tế là cái gì, như thế nào và cho ai.
Ưu điểm:
Cơ chế thị trường kích thích hoạt động của các chủ thể kinh tế và tạo
điều kiện thuận lợi cho sự hoạt động tự do của họ. Do đó làm cho nền kinh tế
phát triển năng động, huy động được các nguồn lực của xã hội vào phát triển
kinh tế .
Nguyễn Thị Chuẩn- Líp 31G
11
Đề án kinh tế chính trị
Cạnh tranh buộc những người sản xuất phải giảm hao phí lao động cá
biệt đến mức thấp nhất có thể bằng cách áp dụng kĩ thuật và công nghệ mới vào
sản xuất, nhờ đó thúc đẩy lực lượng sản xuất phát triển, nâng cao năng suất lao
động, nâng cao chất lượng và số lượng hàng hoá.
Sự tác động của cơ chế thị trường đưa đến sự thính ứng tự phát giữa khối
lượng và cơ cấu của sản xuất với khối lượng và cơ cấu cấu của nhu cầu xã hội,
nhờ đó có thể thoả mãn nhu cầu tiêu dùng cá nhân và sản xuất về hàng ngàn,
hàng vạn loại sản phẩm khác nhau. Những nhiệm vụ này nếu Nhà nước làm sẽ
phải thực hiện một khối lượng công việc khổng lồ, có khi không thực hiện được
và đòi hỏi chi phí cao trong việc ra các quyết định.
Cơ chế thị trường mềm dẻo hơn Nhà nước và có khả năng thích nghi cao
hơn khi những điều kiện kinh tế thay đổi, làm thích ứng kịp thời giữa sản xuất
với nhu cầu xã hội.
Nhờ vậy cơ chế thị trưòng giải quyết được những vấn đề cơ bản của tổ
chức kinh tế. Cần sản xuất loại hàng hóa gì với khối lượng bao nhiêu do người
tiêu dùng quyết định khi họ quyết định mua hàng hoá này mà không cần mua
hàng hoá kia. Lợi nhuận lôi cuốn các doanh nghiệp vào sản xuất mặt hàng có
mức lợi nhuận cao. Do đó mà đáp ứng được nhu cầu của xã hội. Sản xuất bằng
phương thức nào, bằng công nghệ gì được quyết định bởi cạnh tranh giữa
những người sản xuất hàng hoá. Cách duy nhất để các doanh nghiệp có thể

cạnh tranh được về giá cả và đạt được mức lợi nhuận tối đa cho mình là giảm
chi phí đến mức tối thiểu bằng cách áp dụng kỹ thuật và công nghệ vào sản
xuất. Hệ thống giá cả là tín hiệu cho một phương pháp công nghệ thích hợp.
Sản xuất hàng hoá cho ai hay là sản phẩm sản xuất ra được phân phối như thế
nào, một phần được quyết định bởi quan hệ cung - cầu trên thị trường các nhân
tố sản xuất ( đất đai, lao động, vốn ). Thu nhập của các tầng líp dân cư phụ
thuộc vào số lượng và giá cả các nhân tố sản xuất.
Khuyết tật
Lịch sử phát triển của sản xuất xã hội chứng minh rằng cơ chế thị trường
là cơ chế điều tiết nền nền kinh tế hàng hoá đạt hiệu quả kinh tế cao. Song cơ
chế thị trường không phải là hiện thân của sự hoàn hảo, mà nó vốn có những
khuyết tật, đặc biệt về mặt xã hội. Có thể chỉ ra một số khuyết tật dưới đây của
cơ chế thị trường.
Cơ chế thị trường chỉ thể hiện đầy đủ khi có sự kiểm soát của cạnh tranh
hoàn hảo. Một nền kinh tế được thúc đẩy bởi cạnh tranh hoàn hảo sẽ dẫn tới
phân bố và sử dụng hiệu quả nhất đầu vào của sản xuất và đầu ra, tức là nền
kinh tế đứng trên đường giới hạn khả năng sản xuất.
Nguyễn Thị Chuẩn- Líp 31G
12
Đề án kinh tế chính trị
Như vậy, hiệu lực của cơ chế thị trường phụ thuộc vào mức độ không
hoàn hảo của cạnh tranh, cạnh tranh càng không hoàn hảo thì hiệu lực của cơ
chế thị trường càng giảm.
Mục đích của các doanh nghiệp là lợi nhuận tối đa, vì vậy họ có thể lạm
dụng tài nguyên của xã hội, gây ô nhiễm môi trường sống của con người mà xã
hội phải gánh chịu do đó hiệu quả kinh tế-xã hội không được bảo đảm.
Có những mục tiêu xã hội mà dù cơ chế thị trường có hoạt động tốt cũng
không thể đạt được. Sự tác động của cơ chế thị trường đưa đến sự phân hoá
giàu nghèo, tác động xấu đến đạo đức và tình người. Một nhà nghiên cứu
phương Tây đã nhận xét về xã hội của các nước phát triển cao như sau: " Trong

các nền văn minh được gọi là phát triển của chúng ta, tồn tại một tình trạng
kém phát triển thảm hại về văn hoá, trí não, đạo đức và tình người".
Một nền kinh tế do cơ chế thị trường điều tiết khó tránh khỏi những
thăng trầm , khủng hoảng kinh tế có tính chu kì. Người ta nhận thấy rằng một
nền kinh tế hiện đại đứng trước một vấn đề nan giải của kinh tế vĩ mô không
một nước nào trong thời gian dài lại có được lạm phát , thất nghiệp thấp và
công ăn việc làm đầy đủ.
Như vậy, cơ chế thị trường có một loạt những khuyết tật vốn có của nó.
Do đó, ngày nay trong thực thế không tồn tại cơ chế thị trường thuần tuý mà
thường có sự can thiệp của Nhà nước, khi đó nền kinh tế gọi là nền kinh tế hỗn
hợp.
b.Mục tiêu
Cơ chế thị trường là cơ chế tốt nhất điều tiết nền kinh tế thị trường một
cách có hiệu quả, tuy nhiên cơ chế thị trường có một loạt các khuyết tật. Vì vậy,
ở tất cả các nước mà nền kinh tế do cơ chế thị trường điều tiết đều có sự can
thiệp của Nhà nước vào kinh tế nhằm sửa chữa " những thất bại của thị
trường".Đó chính là mục tiêu quản lý kinh tế vĩ mô của Nhà nước.
2.Chức năng quản lý vĩ mô của Nhà nước ta
Trong điều kiện chuyển sang nền kinh tế hàng hoá vận động theo cơ chế
thị trường có sự quản lý của Nhà nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa, Nhà
nước ở nước ta có các chức năng quản lí vĩ mô sau đây:
Một là, tạo môi trường và điều kiện thuận lợi cho hoạt động kinh tế như
đảm bảo sự ổn định về chính trị, xã hội, thiết lập khuôn khổ luật pháp thống
nhất, có hệ thống chính sách nhất quán dể tạo môi trường ổn định và thuận lợi
cho giới kinh doanh làm ăn có hiệu quả.
Hai là, định hướng cho sự phát triển, trực tiếp đầu tư vào một số lĩnh vực
để dẫn dắt nền kinh tế phát triển theo định hướng xã hội chủ nghĩa; ổn định môi
Nguyễn Thị Chuẩn- Líp 31G
13
Đề án kinh tế chính trị

trường kinh tế vĩ mô như chống lạm phát, chống khủng hoảng, ngăn ngõa
những đột biến xấu trong nền kinh tế .
Ba là, xây dựng kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội đảm bảo yêu cầu của
phát triển kinh tế.
Bốn là, quản lí tài sản công và kiểm kê, kiểm soát toàn bộ hoạt động kinh
tế, xã hội. Thực hiện đúng chức năng quản lí Nhà nước về kinh tế và chức năng
chủ sở hữu tài sản công của Nhà nước. Các Bộ và các cấp chính quyền không
can thiệp vào chức năng quản trị kinh doanh và quyền tự chủ của các doanh
nghiệp.
Năm là, khắc phục, hạn chế các mặt tiêu cực của cơ chế thị trường, phân
phối thu nhập quốc dân một cách công bằng, thực hiện tăng trưởng kinh tế gắn
với cải thiện đời sống nhân dân, với tiến bộ và công bằng xã hội.
IV- MỘT SỐ GIẢI PHÁP CƠ BẢN CHUYỂN SANG KINH TẾ THỊ
TRƯỜNG CÓ SỰ QUẢN LÝ CỦA NHÀ NƯỚC THEO ĐỊNH HƯỚNG XHCN.
1.Thực trạng quản lý kinh tế của Nhà nước ta hiện nay
Từ khi đổi mới nền kinh tế nước ta đã có những thay đổi căn bản. Nhưng
nền kinh tế thị trường ở nước ta mới chỉ sơ khai, chưa đầy đủ. Điều đó được thể
hiện rõ ở các điểm sau đây:
-Sản xuất hàng hóa trong các lĩnh vực , tiểu thủ công nghiệp còn ở trình
độ thấp, công nghệ sản xuất còn lạc hậu, chất lượng sản phẩm làm ra còn xấu.
Vì thế thị trường tiêu thụ hết sức hạn chế. Nếu có thị trường sức cạnh tranh của
hàng hoá trên thị trường kém.
- Tuy sản xuất nông - lâm - ngư nghiệp là ngành sản xuất chiếm tỷ trọng
lớn nhất, chiếm nhiều lao động xã hội trong cơ cấu kinh tế nhưng quá trình
thương phẩm hóa sản phẩm nông - lâm - ngư nghiệp chỉ diễn ra ở một số nơi có
cơ sở hạ tầng, giao thông vận tải thuận lợi, gần thị trường lớn và có bình quân
ruộng đất trên đầu người tương đối cao. Chỉ có ở những nơi này là sản xuất
được hàng hoá và cũng mới có một số sản phẩm nông nghiệp hàng hoá, với
khối lượng tương đối lớn và tỷ suất hàng hoá tương đối cao, phần còn lại vẫn
trong tình trạng sản xuất tự cung, tự cấp.

-Các hoạt động dịch vụ đã phát triển mạnh mẽ, nhưng mới chỉ tập trung
vào một số ngành như ăn uống, buôn bán nhỏ các hàng công nghiệp tiêu
dùng các ngành như du lịch, bảo hiểm, cung ứng kĩ thuật và công nghệ chưa
tướng xứng, chất lượng các hàng hoá dịch vụ nhìn chung còn thấp
-Nhiều điều kiện cần thiết cho sù ra đời của sản xuất hàng hoá như thị
trường đất đai, thị trường sức lao động, thị trường tiền tệ chưa được thiết lập
một cách hoàn chỉnh, công khai. Một số các yếu tố cấu thành đầu vào của sản
phẩm chưa phải là hàng hoá, hoặc đang trong trạng thái độc quyền.
Nguyễn Thị Chuẩn- Líp 31G
14
Đề án kinh tế chính trị
Chính vì nền kinh tế còn đang trong bước quá độ của sự chuyển đổi như
vậy nên Nhà nước cũng chưa kiên quyết từ bỏ ngay cách quản lý trực tiếp đối
với nền kinh tế để chuyển hẳn sang cách quản lý gián tiếp được mà vẫn phải
tiến hành đan xen cả hai phương thức, điều này thể hiện rõ trên các mặt sau
đây:
-Trong nền kinh tế thị trường, các cơ sở sản xuất là những đơn vị kinh tế
độc lập, tự chủ, họ tự lấy vốn, vật tư kĩ thuật để phục vụ sản xuất, tự chịu trách
nhiệm về kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh. Họ sản xuất cái gỉ, sản xuất
bao nhiêu và bán cho ai olà do họ tự định đoạt, Nhà nước không can thiệp trực
tiếp vào như trước nữa.Tuy nhiên trong thực tế nhiều cơ quan Nhà nước, nhiều
cấp chính quyền vẫn không muốn từ bỏ sự can thiệp này.Một số địa phương
vẫn còn giao kế hoạch sản xuất,kế hoạch giao nép và đóng góp cho các hợp tác
xã và nông dân hay can thiệp vào công tác tổ chức và nhân sự của các doanh
nghiệp đóng trên địa bàn của địa phương mình Trong sản xuất công nghiệp
chế độ bao cấp vẫn còn trên thực tế.
-Để cho sản xuất hàng hoá phát triển nhanh, phát triển đúng qui luật, Nhà
nước phải là người tạo ra môi trường kinh tế thuận lợi cho nó. Bằng chủ trương
xoá bỏ ngăn sông cấm chợ, xoá bỏ chế độ nhiều giá, chúng ta đã khuyến khích
sự ra đời nhanh của thị trường hàng hóa, thị trường vật tư kĩ thuật thông suốt và

thống nhất trong cả nước - đây là điều tốt - song những thị trường khác rất cần
thiết đối với sự hình thành và phát triển của sản xuất hàng hoá như thị trường
sức lao động, thị trường đất đai, thị trường tiền tệ, thị trường chất xám thì
Nhà nước vẫn chưa có giải pháp rõ ràng, dứt khoát và có hiệu lực để hình thành
nó. Đây chính là một trong những trở ngại đối với sự phát triển sản xuất hàng
hóa ở nước ta hiện nay.
-Trong nền kinh tế thị trường, công cụ chủ yếu Nhà nước sử dụng để
quản lý nền kinh tế là hệ thống pháp luật. Hệ thống pháp luật càng đầy đủ, đồng
bộ bao nhiêu, việc quản lý của Nhà nước càng chặt chẽ, thuận lợi bấy nhiêu.
Mấy năm qua Nhà nước ta cũng đã cố gắng giải quyết vấn đề này. Song phải
nói rằng luật kinh tế chưa làm được bao nhiêu, nền kinh tế đã chuyển sang nền
kinh tế sản xuất hàng hoá, song những luật rất cơ bản như luật lao động, luật
phá sản, luật doanh nghiệp Nhà nước, luật cạnh tranh và chống độc quyền vẫn
chưa có hoặc còn nhiều mặt hạn chế. Vì không có luật nên trong cách giải
quyết công việc hàng ngày các cơ quan có trách nhiệm của Nhà nước còn rất
lúng túng trong quản lý cả tầm vi mô lẫn vĩ mô. Cũng do chưa có luật nên một
số cơ quan Nhà nước có trách nhiệm lại buông lỏng quản lý để mặc cho các
Nguyễn Thị Chuẩn- Líp 31G
15
Đề án kinh tế chính trị
hoạt động sản xuất kinh doanh phi pháp hoạt động gây thiệt hại nghiêm trọng
cho nền kinh tế quốc dân.
-Trong nền kinh tế thị trường, bộ máy Nhà nước phải được tổ chức gọn
nhẹ, nhưng chất lượng phải tốt, hiệu lực chỉ đạo phải mạnh, nhất là bộ máy
công an - thuế vô - hải quan - toà án, những công cụ thi hành luật pháp chủ yếu
của Nhà nước. Việc cải tổ cơ bản bộ máy Nhà nước trong những năm gần đây
đã tạo điều kiện và đặt ra những yêu cầu mới cho việc nâng cao hiệu lực quản
lý kinh tế Nhà nước. Tuy nhiên, trong thực tiễn, công việc này tiến hành chậm,
còn nhiều lúng túng và vướng mắc, cụ thể là:
+ Bé máy Nhà nước trung ương vẫn chưa hợp lý, nhiều cơ quan chưa rõ

chức năng, nhiệm vụ, có người mới đẻ ra việc, nhiều người đứng đầu các cơ
quan Nhà nước vẫn chưa phải là những người tiêu biểu, đại diện cho trí tuệ của
cơ quan, của ngành đó.
+Chức năng, nhiệm vụ và cách tổ chức bộ máy chính quyền ở các cấp
vẫn chưa được phân định rõ ràng, còn gây nhiều nỗi băn khoăn trong cán bộ và
nhân dân.
+Các chức danh trong bộ máy quản lý chưa rõ, chính vì vậy việc bố trí
người còn rất tuỳ tiện, người được đào tạo, người có tài năng không được quan
tâm trọng dụng.
+Việc đãi ngộ cho đội ngò viên chức Nhà nước chưa xứng đáng, tệ tham
nhòng hối lé tràn lan, trở thành quốc nạn.
Những thiếu sót trên đây đã làm cho công việc quản lý của Nhà nước đối
với nền kinh tế kém hiệu lực và hiệu quả thấp.
Trong nền kinh tế thị trường, việc quản lý của Nhà nước được tiến hành
thông qua các chính sách của Nhà nước như thuế, giá cả, tiền tệ và tín dụng, lãi
suất, tỷ giá hối đoái
Trong những năm qua, Nhà nước ta cũng đã đề ra được nhiều chính sách
nhằm khuyến khích sản xuất hàng hoá phát triển. Tuy nhiên, chúng ta còn thiếu
một lé trình tổng quát để chỉ đạo quá trình đổi mới bọ máy Nhà nước, đổi mới
phương thức sử dụng các công cụ quản lý kinh tế cho phù hợp với cơ chế mới.
Chính vì vậy, để thúc đẩy nhanh việc cơ cấu lại nền kinh tế theo mô hình kinh
tế thị trường, Nhà nước cần phải xác định vai trò của mình, đổi mới và hoàn
thiện hệ thống công cụ quản lý kinh tế. Đó chỉ là một trong những nội dung cơ
bản đảm bảo cho sự thành công của đổi mới.
2.Giải pháp
a-Nâng cao vai trò quản lý vĩ mô nền kinh tế
Nguyễn Thị Chuẩn- Líp 31G
16
Đề án kinh tế chính trị
Phải xây dựng các chương trình kế hoạch phát triển phù hợp với điều

kiện kinh tế xã hội nước ta theo mục tiêu mong muốn.
Trong nền kinh tế của chúng ta hiện nay, doanh nghiệp được quyền tự do
lùa chọn phương án sản xuất kinh doanh, Nhà nước không can thiệp vào quyết
định của họ về sản xuất cái gì? bằng cách nào? tiêu thụ ở đâu? Trong khi lùa
chọn các phương án sản xuất kinh doanh, doanh nghiệp lấy lợi nhuận của mình
làm thước đo hiệu quả, đồng thời làm mục tiêu định hướng cho hành vi của họ.
Trong nền kinh tế của ta hiện nay có rất nhiều doanh nghiệp thuộc các thành
phần kinh tế khác nhau và cạnh tranh có thể dẫn đến sự triệt tiêu các nguồn lực
kinh tế làm cho môi trường kinh doanh bị phá hủy và nền kinh tế không thể nào
phát triển.
Khác với các doanh nghiệp, vai trò quản lý kinh tế của Nhà nước là ở
chỗ, Nhà nước không theo đuổi mục tiêu chung của dân téc là làm cho dân giàu
nước mạnh nền kinh tế tăng trưởng một cách ổn định, vững chắc đảm bảo hiệu
quả và công bằng xã hội.
Bằng việc định hướng sự phát triển của nền kinh tế Nhà nước quản lý và
can thiệp vào các doanh nghiệp với mục tiêu làm giàu cho đất nước.
Thực chất của việc định hướng sự phát triển của nền kinh tế là thống nhất
các lợi Ých khác nhau, qui tụ các lợi Ých khác nhau về một lợi Ých để sao cho
trong khi mỗi người theo đuổi lợi Ých cá nhân của mình cũng đồng thời góp
phần của mình vào việc theo đuổi lợi Ých dân téc. Chính vì vậy để có thể hoàn
thành chức năng định hướng nền kinh tế, Nhà nước phải tạo ra được công cụ
định hướng để qui tụ hành động của các doanh nghiệp và người tiêu dùng cá
biệt thành véc tơ vận động của nền kinh tế Để định hướng nền kinh tế phát triển
bền vững, Nhà nước cần phải có:
-Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội dài hạn
Vai trò định hướng kinh tế của Nhà nước thể hiện ở chỗ chính Nhà nước
là người hoạch định các chương trình phát triển kinh tế - xã hội mà mỗi
chương trình là mỗi cơ hội đầu tư mở rộng phát triển sản xuất cho các doanh
nghiệp. Như vậy, bằng việc hoạch định chiến lược phát triển kinh tế, Nhà nước
dẫn dắt các doanh nghiệp, chỉ cho họ thấy chỗ nào là có thể và cần phải đầu tư

vào nơi nào là có lợi cho mình, đồng thời cho dân téc. Bằng việc hoạch định
các chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, Nhà nước có thể thực hiện được ý đồ
chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo ngành, theo vùng lãnh thổ khai thác sử dụng
hiệu quả tài nguyên, đưa thị trường trong nước hoà nhập vào thị trường thế giới
làm cho nền kinh tế phát triển tăng trưởng ỏn định vững chắc, công bằng và có
hiệu quả.
Nguyễn Thị Chuẩn- Líp 31G
17
Đề án kinh tế chính trị
-Kế hoạch hoá định hướng
Kế hoạch, chương trình phát triển kinh tế - xã hội do Nhà nước đề ra.
Tuy nhiên, nội dung kế hoạch và phương thức kế hoạch hoá của Nhà nước ta
trong mô hình kinh tế mới phải đổi mới theo phương hướng sau:
+ Kế hoạch mang tính định hướng.
+ Kế hoạch hoá không phải chỉ là giao chỉ tiêu thực hiện mà còn là điều
phối sự thực hiện theo dự án.
Tạo môi trường thuận lợi cho nền sản xuất hàng hoá nhiều thành phần
phát triển
Mỗi cơ chế kinh tế chỉ có thể hoạt động khi có môi trường với những
điều kiện kinh tế - xã hội cần và đủ. Thực hiện cho thấy rằng: con đường lích
sử tự nhiên của các nước có nền kinh tế thị trường phát triển rất lâu dài. Ngày
nay, khi kinh nghiệm lịch sử của các nước đã trở thành lý luận các nước đi sau
có thể rút ngắn chặng đường phát triển của mình chỉ bằng cách: Nhà nước chủ
động sử dụng kiến trúc thượng tầng - Quyền lực Nhà nước để tạo ra môi trường
kinh doanh thuận lợi cho các doanh nghiệp yên tâm đầu tư mở rộng phát triển
sản xuất. Để hoàn thành vai trò đó ở nước ta, Nhà nước cần phải:
-Tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình tự do hoá giá cả, thương mại hoá
nền kinh tế .
-Qui định bà bảo đảm các quyền của người chủ sở hữu về tư liệu sản
xuất.

-Đa dạng hoá chế độ sở hữu về tư liệu sản xuất
-Xây dựng hệ thống pháp luật của nền kinh tế thị trường
-Ổn định về chính trị và xã hội.
Phân phối thu nhập quốc dân một cách công bằng - hiệu quả tạo ra
động lực của sản xuất
Trong nền kinh tế thị trường, thị trường càng mở rộng sự hoạt động của
qui luật càng dẫn đến sự phân hoá thu nhập giữa các tầng líp dân cư, chía sẻ
dân cư thành các tầng líp khác nhau trong quan hệ của họ đối với quyền lực
kinh tế và quyền lực chính trị. Tình trạng bất bình đẳng khi vượt quá khuôn khổ
cho phép sẽ dẫn đến sự phản ứng của dân cư trong lĩnh vực chính trị xã hội,
mâu thuẫn gay gắt về lợi Ých giữa các giai cấp có thể dẫn tới sự đe doạ ổn định
về mặt chính trị, tạo môi trường xã hội lành mạnh cho các doanh nghiệp làm
ăn. Nhà nước phải hoàn thành chức năng phân phối và phân phối lại thu nhập
của các tầng líp dân cư sao cho thoả mãn yêu cầu công bằng và hiệu quả.
Trong nền kinh tế thị trường, sự khác nhau về sở hữu của cải, về năng
lực sở trường, trình độ tay nghề và may mắn dẫn dến sự khác nhau trong thu
Nguyễn Thị Chuẩn- Líp 31G
18
Đề án kinh tế chính trị
nhập. Nhà nước cần phải biết lùa chọn phương án phân phối lại như thế nào đó
cho các hoạt động kinh tế có hiệu quả trong sự bất bình đẳng cho phép.
Để giải quyết tình trạng bất bình đăng trong thu nhập cần thiết phải xây
dựng lại hệ thống thuế để điều tiết một phần thu nhập của líp người giàu có.
Đồng thời cần giúp đỡ những người nghèo có cơ hội trở thành giàu có. Nhà
nước cần phải giúp đỡ họ, tạo công ăn việc làm, bồi dưỡng nâng cao trình độ
học vấn, trình độ nghiệp vụ, cho vay vốn ban đầu với chế đô ưu đãi thích đáng.
Đồng thời cần phải hình thành các quĩ trợ cấp bảo hiểm từ nguồn vốn ngân sách
và tự nguồn vốn huy động của dân đẻ giúp đỡ cho những người tạm thời thất
nghiệp, những người già yếu
Can thiệp vào quá trình kinh tế khi cần thiết

Định hướng, tạo môi trường, phân phối thu nhập là những công việc cần
thiết
thể hiện vai trò của Nhà nước trong một chiến lược dài hạn. Trong quá trình
thực hiện các chiến lược đó, dưới ảnh hưởng của cơ chế cung-cầu, giá cả trong
thị trường nội địa, đông thời dưới ảnh hưởng của quan hệ kinh tế quốc tế, chính
vì vậy trong quá trình thực hiện mục tiêu định hướng của các chương trình dài
hạn, những "cú sốc" làm chệch mục tiêu là điều không tránh khỏi. Trong trường
hợp đó, Nhà nước cần phải sử dụng những công cụ như lãi suất, thuế, khối
lượng tiền tệ và chi tiêu ngân sách để làm giảm những chấn động do "cú sốc"
gây ra, đưa nền kinh tế đi theo định hướng.
Quản lý tài sản quốc gia, phân bố các nguồn lực một cách hợp lý
Trong nền kinh tế thị trường hướng tới ở nước ta, Nhà nước cùng một
lúc phải hoàn thành hai nhiệm vụ trong lĩnh vực kinh tế :
-Điều khiển sự vận động của nền kinh tế bằng cách hoạch định các chiến
lược phát triển kinh tế - xã hội dài hạn và ngắn hạn, quyết định các phương án
phân phối và phân phối lại thu nhập quốc dân sao cho bình đẳng và công bằng,
hiệu quả, tạo môi trường thuận lợi, hướng dẫn các doanh nghiệp làm ăn can
thiệp vào nền kinh tế mỗi khi có " có sốc" để làm giàu các chấn động mục tiêu
hiệu quả để đạt được chung của toàn xã hội.
-Cùng với chức năng điều khiển nền kinh tế, Nhà nước còn phải đóng vai
trò là người quản lý tài sản quốc gia, phân bổ các nguồn lực của sản xuất một
cách hợp lý.
Nhà nước ta là người thay mặt nhân dân quản lý các đặc quyền, đặc lợi
về kinh tế trong cương vực quốc gia. Về mặt đối ngoại Nhà nước có trách
nhiệm bảo quản về các nguồn lực, ngăn chăn mọi âm mưu từ bên ngoài đến các
vùng đặc quyền, đặc lợi trong lòng đất, vùng trời và vùng biển.Về mặt đối nội,
Nguyễn Thị Chuẩn- Líp 31G
19
Đề án kinh tế chính trị
Nhà nước là người chủ sở hữu các nguồn lực này phân bố sử dụng giữa các

thành phần kinh tế sao cho hợp lý.
Đồng thời, Nhà nước còn phải là chủ sở hữu của khu vực doanh nghiệp
Nhà nước. Với tư cách là chủ sở hữu của doanh nghiệp Nhà nước, Nhà nước
quản lý trực tiếp và đóng vai trò độc quyền ở các thị trường quan trọng, quyết
định sự tồn tại của thể chế. Với tư cách là người chủ quản lý đất nước, Nhà
nước là người trọng tài, là chủ thể của quá trình phân công lại vại trò giữa các
thành phần kinh tế không làm triệt tiêu lợi Ých chung của toàn xã hội .
b)Hoàn thiện và đổi mới hệ thống công cụ quản lý kinh tế ở nước ta
Đối với mô hình kinh tế thị trường có sự quản lý của Nhà nước chúng ta
không thể nào sử dụng các công cụ quản lý trực tiếp.
Phương pháp quản lý vĩ mô nền kinh tế thị trường của Nhà nước ta cần
phải được xây dựng trên cơ sở của hai nguyên tắc sau:
-Không can thiệp trực tiếp, không áp đặt thô bạo ý chí của Nhà nước vào
các quá trình hình thành giá. Nhà nước chỉ có thể tác động gián tiếp vào nền
kinh tế thông qua các cơ chế cung-cầu giá cả của thị trường.Nói cách khác, Nhà
nước can thiệp vào quá trình kinh tế bằng cách tác động gián tiếp vào cơ chế
hoạt động của thị trường
-Nhà nước điều khiển sự hoạt động của nền kinh tế bằng các chiến lược,
các kế hoạch dài hạn, can thiệp vào các hiện tượng và quá trình kinh tế bằng
các công cụ lãi suất thuế và chỉ tiêu thông qua cơ chế lợi Ých theo nguyên tắc
mỗi cá nhân theo đuổi lợi Ých riêng, đạt được lợi Ých riêng bằng cách làm cho
xã hội
Hoàn thiện hệ thống pháp luật và các công cụ quản lý vĩ mô khác của
Nhà nước. Cụ thể là: cải cách hoạt động xây dựng pháp luật, xây dựng chiến
lược phát triển pháp luật, hoàn thiện các công cụ quản lý vĩ mô khác của Nhà
nước
Hoàn thiện bộ máy nhà nước, nâng cao trình độ, năng lực đội ngò cán bộ,
công chức Nhà nước trong quản lý kinh tế. Đó là:Đổi mới tổ chức và hoạt động
của Quốc hội, cải cách bộ máy hành chính, đổi mới tổ chức và hoạt động của
cơ quan tư pháp, nâng cao trình độ, năng lực đội ngò cán bộ, công chức trong

quản lý kinh tế
Hoàn thiện hệ thống doanh nghiệp nhà nước.
Nguyễn Thị Chuẩn- Líp 31G
20
Đề án kinh tế chính trị
Nguyễn Thị Chuẩn- Líp 31G
21
Đề án kinh tế chính trị
KẾT LUẬN
Bước vào những năm đầu của thế kỉ XXI, khi quá trình toàn cầu hóa ngày
càng mở rộng, công nghệ thông tin phát triển, những quan điểm mới về liên kết
quốc tế được bổ xung cho những tư duy kinh tế của các nước đang phát
triển.Trong đó vai trò của nhà nước và thị trường luôn luôn được bàn tới như một
cặp phạm trù, không ngừng được điều chỉnh cho phù hợp với tình hình thực tiễn
ngày càng biến đổi nhanh chóng và sâu sắc.
Kinh nghiệm phát triển của các nước trong khu vực cho thấy : muốn thúc
đẩy nền kinh tế tăng trưởng mạnh cần giải quyết triệt để các vấn đề sau đây:
Thứ nhất, đảm bảo sự ổn định chính trị trong nước nhằm tạo được môi
trường chính trị thuận lợi cho sự phát triển kinh tế - xã hội
Thứ hai, đảm bảo vai trò lãnh đạo, quản lý có hiệu quả của Nhà nước đối
với sự phát triển kinh tế - xã hội bằng việc xác định mục tiêu, chiến lược phát
triển kinh tế đúng hướng và ban hành chính sách kinh tế, pháp luật đầy đủ và phù
hợp với điều kiện phát triển kinh tế từng giai đoạn cụ thể.
Nếu trong cơ chế kế hoạch hoá tập trung trước đây, Nhà nước ta đã thực
hiện cơ chế quản lý bằng công cụ kế hoạch và phương pháp hành chính mệnh
lệnh, do vậy đã làm triệt tiêu tính chủ động, sáng tạo của các chủ thể kinh tế. Còn
trong điều kiện hiện nay thì vai trò của Nhà nước rất quan trọng trong việc điều
tiết vĩ mô nền kinh tế. Sự can thiệp của Nhà nước vào hoạt động kinh tế là cần
thiết, khách quan, dĩ nhiên không phải bằng hành động, mệnh lệnh mà bằng pháp
luật, kế hoạch và các công cụ quản lý kinh tế khác, trong đó pháp luật nổi lên

như là một công cụ quan trọng số một. Mặt khác, vai trò của hệ thống công cụ
quản lý vĩ mô của Nhà nước cũng không thể tách rời mà phải được đặt trong mối
liên hệ với vai trò của các loại công cụ quản lý xã hội khác. Trách nhiệm của
Nhà nước là phải đảm bảo tính tương hợp của các loại công cụ đó cũng như đảm
bảo giới hạn an toàn cho sự vận hành của mỗi loại công cụ nhằm phát huy tốt
nhất những khả năng tự điều chỉnh của chính các chủ thể kinh tế- xã hội, qua đó
Nguyễn Thị Chuẩn- Líp 31G
22
Đề án kinh tế chính trị
nêu cao và củng cố vai trò của pháp luật và các công cụ quản lý vĩ mô của Nhà
nước.
Tài liệu tham khảo
1. Vũ Tuấn Anh
Vai trò của Nhà nước trong nền kinh tế
2. GS.TS Chu Văn Cấp
Lý luận chính trịsố 5-2001 sè 5-2001
NXB Chính trị
3. PGS.TS Mai Ngọc Cường
Tạp chí kinh tế&phát triển số 71 - 2003
4.Trần Thái Dương
Nghiên cứu - Trao đổi
5. Đảng cộng sản Việt Nam :Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần
thứ VIII,
Nhà xuất bản chính trị quốc gia
6. Giáo trình kinh tế chính trị Mác-Lênin tập II
Trường đại học Kinh Tế Quốc Dân
Nhà xuất bản giáo dục
7.Th.sĩ Lê Thị Hương
Tạp chí quản lý nhà nước
8. PGS.TS Nguyễn Đình Kháng

Tổ chức nhà nước tháng 12-2000
9. Nguyễn Đăng Thông
Tổ chức nhà nước tháng 6-2000
Nguyễn Thị Chuẩn- Líp 31G
23
Đề án kinh tế chính trị
10. GS.TS Lưu Văn Sùng
Thông tin chính trị học số 1-2000
11. David Begg-Stanley Fischer-Rudiger DornbuschKinh tế học tập hai NXB Giáo dục
Nguyễn Thị Chuẩn- Líp 31G
24