Họ và tên:

CẢM NHẬN VỀ TRUYỆN NGẮN
TIẾC THƯƠNG NHỮNG NGÀY
ĐÃ MẤT
CỦA LỖ TẤN


Cuộc cách mạng văn hóa Trung Hoa diễn ra đầu thế kỉ XX phải
nhắc đến một cái tên lớn trong nền văn học chính là Lỗ Tấn. Thế giới
văn hóa Trung Hoa đầy đủ màu sắc hiện lên một cách chân thực trong
sáng tác của ơng. Ngịi bút tinh tế của Lỗ Tấn chạm vào từng ngóc
ngách của đời sống người dân. Ơng phơi ra vơ vàn những vấn đề xã hội
nóng hổi mà đến ngày nay cịn trăn trở. Trên con đường chuyển biến nền
văn hóa, người tri thức là một thành phần góp mặt vơ cùng quan trọng.
Sự chuyển biến trong tư tưởng mới mẻ của người tri thức trong tình yêu
cùng bi kịch mà họ vấp phải được thể hiện rõ trong truyện ngắn “Tiếc
thương những ngày đã mất”.
Truyện phác họa hai nhân vật tri thức sống trong thời kì dân chủ
mới ở Trung Quốc. Họ khơng mang những tư tưởng cũ của xã hội trước
mà tràn ngập tinh thần con người mới khi tự do lựa chọn hôn nhân của


chính mình. Họ bỏ mặc sự dèm pha của mọi người xung quanh. Tuy
nhiên, sự mãnh liệt chất chứa trong tình cảm, đựng trong thế giới tư
tưởng mới mẻ của những ngưởi trẻ chưa đủ mang tới cho họ một kết cục
tốt đẹp. Cả hai nhân vật Quyên Sinh và Tử Quân đã tự kết liễu cuộc hôn
nhân tưởng chừng hạnh phúc của mình.
Đọc tác phẩm, chúng ta thấy một điểm mới trong quan niệm của
nhân vật nữ “Người em là của em, khơng ai có quyền can thiệp vào đời
em cả”. Đây là một sự cương quyết mang hơi hướng của nữ quyền. Rõ

ràng, trong xã hội nam quyền sâu nặng như Trung Quốc thì câu nói của
Tử Qn như một bản tuyên ngôn mới về thân phận của người phụ nữ.
Thậm chí ở phong thái của Tử Quân cũng mang dáng dấp của sự thay
đổi trong cái nhìn về phụ nữ, Tử Quân không quan tâm tới những lời
đàm tiếu xung quanh: “nàng bước đi một cách kiêu hãnh” trước những
con mắt dè chừng. Tử Quân còn “to tiếng với ông chú đến nỗi ông chú


giận không nhận nàng là cháu nữa”. Một người phụ nữ có tư tưởng đổi
mới, bất chấp tất cả chỉ vì và tự quyết định hạnh phúc hơn nhân, mặc
cho người thân ngăn cản như Tử Quân là một sự phản kháng mãnh liệt
và mới mẻ trong xã hội cũ Trung Quốc. Ngay cả Quyên sinh cũng rất
hạnh phúc khi Tử Quân cùng anh viết tiếp những trang mới của cuộc
đời. Anh hạnh phúc, vui sướng tràn ngập và hoan hỉ đến “tíu tít” cả lên.
Vậy, họ đến với nhau hoàn toàn là tự nguyện và họ hạnh phúc với tình
u của mình.
Tuy nhiên, lí tưởng tình u giữa hai nhân vật trong truyện khó
thực hiện khi họ về sống chung một nhà. Đặc biệt, Tử Qn đã khơng
cịn tha thiết với tư tưởng đấu tranh xã hội mà cô chỉ luẩn quẩn chuyện
bếp núc: “đã lâu, nàng không hề cầm đến sách nữa”. Cả hai nhân vật đều
lo lắng hơn khi Quyên Sinh mất việc. Họ dần dần không cịn nói chuyện
với nhau, cũng khơng chia sẻ nhiều suy nghĩ về đời sống với nhau. Nhân


vật nam cũng dần chìm vào sự vị kĩ cá nhân chứ khơng cịn cảm giác
mong chờ và mãnh liệt trong tình yêu như lúc ban đầu. Quyên Sinh cho
rằng: “Tình u phải được đổi mới ln, lớn dần lên và phải sáng tạo”.
Sự vị kỉ ngày một dâng trào bởi chính anh cũng nhận ra “tơi biết mấy lâu
nay, đối với nàng, tơi cịn lạnh lùng hơn nàng đối với tôi. Quyên Sinh cố
gạt Tử Quân ra khỏi đời sống của mình: “tơi nhận thấy chúng tơi có lìa

nhau ra thì mới có thể có một nguồn hi vọng mới được”, “tơi bỗng nghĩ
nàng có thể chết đi cho rảnh”. Anh ta nghĩ: “Nhân lúc chưa quen sử
dụng đôi cánh, từ đây tôi phải vút lên, bay liệng trong những khoảng trời
mới mẻ, rộng thênh thang”. Hẳn là anh ta đã mong Tử Quân chết đi
không dưới ba lần. Chính vì lao vào u mù qng nên họ đã rơi vào bi
kịch khơng thể thay đổi đó là cái chết của Tử Quân. Từ đây, dấy lên một
hồi chuông báo động cho những lớp người tri thức lúc bấy giờ tiếp thu
một cách hời hợt văn hóa mới của nước ngoài. Họ chưa chắt lọc sao cho


phù hợp với bối cảnh xã hội thực tế của Trung Hoa lúc bấy giờ. Chủ đề
tình yêu mà Lỗ Tấn nhắc tới rất hiếm khi thấy xuất hiện trong sáng tác
của ông. Nhưng với hai nhân vật này, Lỗ Tấn chạm đến tận đáy bi kịch
trong tình yêu của những con người trẻ trong thời kì đổi mới văn hóa.
Tử Quân lao vào một chữ “yêu”, nhưng chỉ nghĩ sẽ sống trong
tinh thần. Cô không tạo nền tảng vững chắc cho hơn nhân nên đẩy chính
mình vào “sự uy nghiêm của ông bố và sự khinh bỉ lạnh lùng của người
xung quanh”. Hình tượng Tử Quân dù được Lỗ Tấn nói đến cách đây
gần một trăm năm nhưng nó vẫn ln sống cùng thời đại. Ta thấy hình
tượng Tử Quân ở nhiều nơi khác nhau trên thế giới, ở thời mà nhân vật
được xây dựng, thời nay và có thể ở tương lai. Rõ ràng Lỗ Tấn muốn
nhắc khéo giới nữ. Trước khi muốn kết hôn phải suy nghĩ thật kĩ và hồn
thiện chính mình. Đề có chỗ đứng trong xã hội nam quyền phụ nữ càng
phải nỗ lực rất nhiều. Về cơ bản là họ cần phải tự nuôi sống bản thân


mình trước và u lấy chính bản thân mình rồi mới đủ khả năng yêu lấy
người khác. Điều đáng nói là cả hai nhân vật đều vượt qua định kiến xã
hội để đến với nhau. Tuy nhiên, họ không vượt qua được định kiến của
chính bản thân mình. Vậy suy cho cùng thì do định kiến xã hội hay do

chính bản thân con người? Họ cùng vượt qua bóng đen khủng khiếp
trong sự miệt thị của mọi người nhưng vấp phải sự miệt thị, yếu hèn của
chính mình.
Giọng điệu buồn nhớ, tiếc thương chiếm phần lớn tác phẩm
nhưng nó lại làm bật lên luồng sinh khí tươi mới nơi nhân vật Từ Quân ở
đầu tác phẩm. Một người phụ nữ mang tư tưởng mới trong bước chuyển
mình của xã hội. Nhưng màu sắc ấy lại nhuốm vẻ u buồn trôi theo dòng
chảy của câu chuyện. Cái chết của Tử Quân được nhắc đến vô cùng mờ
nhạt nhưng ẩn chứa đằng sau đó là rất nhiều vấn đề phức tạp. Định kiến
xã hội Trung Quốc vốn rất nặng nề. Nó bóp nghẹt đời sống của những


người trẻ tuổi. Hồn cảnh xã hội góp phần đẩy tình u của họ vào bi
kịch. Hàng xóm dèm pha, cha nghiêm khắc, công ty đuổi việc, và những
giá trị vật chất tủn mủn đã kéo tình yêu của họ rơi vào ngõ cụt.
Chính bi kịch cái chết của Tử Quân và sự vị kỉ của Quyên Sinh
đã đánh thức trách nhiệm trong mỗi con người đối với tình yêu.
Kết cấu tác phẩm được viết theo dòng hồi tưởng của nhân vật, mở
đầu ở hiện tại, nhớ về quá khứ để rồi quay trở lại tiếc thương những gì
đã mất. Tác giả sử dụng ngôi thứ nhất để dễ dàng bộc lộ cảm xúc và tự
vấn lương tâm mình giúp câu chuyện mang đậm trạng thái tâm lí nhân
vật, lơi cuốn người đọc vào dòng tâm thức của nhân vật. Người đọc
khơng thể thốt khỏi giọng điệu buồn thương, hối hận, tiếc nhớ của
Quyên Sinh. Sự hối hận, đau đớn tràn ngập tác phẩm “Nếu như có thể
được thì tơi sẽ vì hương hồn Tử Qn và vì chính mình mà ghi lại đây
lòng hối hận, nỗi đau thương của tôi” hay anh ta “cầu ngọn lửa độc của


địa ngục bao vây lấy tơi thiêu cho hết lịng hối hận, nỗi đau thương” của
chính mình. Nhưng phải thấy rằng anh ta cũng cố sức ngụy biện sự rũ bỏ

vơ trách nhiệm “Cịn sống thì nhất định tơi phải nhằm con đường sống
mà tiến lên”.
Tác phẩm “Tiếc thương những ngày đã mất” là tác phẩm đề cập
đến đề tài tình yêu duy nhất trong sáng tác của Lỗ Tấn. Tình yêu vốn
mang một sức mạnh to lớn khiến nhân vật nữ vượt lên định kiến xã hội
cũ. Làm mát tâm hồn và thúc đẩy tư tưởng trong nhân vật nam. Lỗ Tấn
đã thật tinh tế khi vạch ra đường ray bị trật giữa hai người trẻ yêu nhau.
Họ đã khơng cịn nắm tay nhau cùng song hành trên con đường tình yêu.
Quyên Sinh muốn chạy nhanh bao nhiêu thì Tử Quân tụt lại ở phía sau
bấy nhiêu. Một khi bị trật khỏi đường ray, tâm hồn, trái tim và con người
Tử Quân chắc chắn phải chịu tổn thương sâu sắc để rồi chết mịn trong
chính tuổi thanh xn của một cô gái từng rất cởi mở.


Một bức màn cuộc đời hạ xuống đầy bi kịch. Tử Quân không đơn
thuần là một người mà đại diện cho rất nhiều thân phận phụ nữ trong xã
hội đang xoay mình của Trung Hoa. Quyên Sinh cũng chẳng phải một
nhân vật trong câu chuyện hư cấu nhưng vẽ nên bao nhiêu bộ mặt nam
nhi trong xã hội cũ. Họ mang tư tưởng mới của những con người tri
thức. Họ chờ đón những thay đổi từ chính bản thân nhưng khơng hồn
thành nó đến cuối đường. Lỗ Tấn làm thức tỉnh cả một thế hệ người dân
Trung Quốc qua bi kịch của câu chuyện. Tác phẩm “Tiếc thương những
ngày đã mất” đã chìa ra bàn tay kéo những người trẻ đến gần hơn với
trách nhiệm đối với tình yêu trong cuộc đời đối với xã hội cũ Trung Hoa
và cả ngày hôm nay.