TIỂU LUẬN
HỌC PHẦN
ĐẢNG LÃNH ĐẠO CÁCH MẠNG DÂN TỘC DÂN CHỦ NHÂN DÂN
Đề tài:
Căn nguyên sự khác biệt giữa Chính cương Hồ Chí Minh
và Luận cương Trần Phú
Mở đầu
Trong sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước, sự ổn định chinh trị- xã
hội và tính tích cực sáng tạo của các tầng lớp nhân dân lao động có tầm quan
trọng đặc biệt. Sau khi đã có một định hướng cơ bản đúng đắn, sự ổn định chính
trị- xã hội là tiền đề, điều kiện thiết yếu đảm bảo cho khả năng phát huy mọi
tiềm lực của đất nước, mọi thời cơ thuận lợi của thời đại nhằm tăng cường chất
lượng và đẩy mạnh tốc độ xây dựng kinh tế, củng cố quốc phòng cũng như cải
thiện nâng cao đời sống nhân dân. Mặt khác, lực lượng thực hiện các nhiệm vụ
lịch sử đặt ra không ai khác là ngoài nhân dân. Chất lượng và nhịp điệu phát
triển đất nước phần quyết định phụ thuộc vào tính tích cực sáng tạo, ý thức
trách nhiệm cơng dân của quần chúng. “Dân giàu, nước mạnh” đó là quan niệm
truyền thống, bài học lịch sử to lớn của dân tộc. “Lấy dân làm gốc” là quan
niệm nhất quán của Đảng ta trong tổ chức nội bộ cũng như lãnh đạo nhân dân
tiến hành cuộc chiến tranh, giải phóng, giành độc lập tự do cho Tổ quốc, xây
dựng đất nước theo con đường xã hội chủ nghĩa.
Đề phục vụ được quan điểm trên, chính sách bồi dưỡng sức dân, giáo
dục, động viên, nâng cao tinh thần tự giác, ý thức trách nhiệm, nâng cao trình
độ nhận thức mọi mặt của nhân dân là công việc đặt ra đối với các cơ quan của
Đảng và Nhà nước. Là một bộ phận không thế thiếu của đời sống xã hội, các
phương tiện thông tin đại chúng giữ vai trò đặc biệt quan trọng trong việc thực
hiện nhiệm vụ phức tạp ấy. Chúng đảm bảo thông tin cho nhân dân tất cả các
vấn đề, sự kiện của đời sống xã hội và thế giới cung quanh một phạm vi rộng
lớn, tham gia vào việc hình thành dư luận xã hội đúng đắn, xây dựng thế giới
quan khoa học và thái độ sống tích cực, có trách nhiệm của con người Việt
Nam hiện đại. đó chính là hiệu quả xã hội khi báo chí thực hiện chức năng văn
hóa của mình.
Hiệu quả của chức năng văn hóa của báo chí thể hiện ở sự tác động đối với xã
hội mà báo chí đã và đang mang lại.
Khơng thể phủ nhận những kết quả to lớn mà báo chí đạt được trong khi
thực hiện chức năng văn hóa của mình. Thế nhưng, xã hội ngày càng phát triển,
những yêu cầu đặt ra đối với cơng tác báo chí ngày càng nhiều và phức tạp hơn,
để khẳng định được vai trò và vị trí của mình trong xã hội, cơng tác báo chí
cũng phải thường xun nhìn nhận và đánh giá lại những kết quả mình đã làm
được. Qua đó, trong thực tiễn hoạt động nhà báo sẽ rút ra những kinh nghiệm
để thực hiện tốt hơn những yêu cầu này.
Đề cập đến vấn đề này, trong phạm vi bài tiểu luận, tác giả sẽ giải thích
những khái niệm và các nội dung liên quan về chức năng văn hóa của báo chí,
hiệu quả xã hội. ngồi ra, tiểu luận cũng đưa ra những nhận xét, đánh giá về
hiệu quả xã hội của báo chí trong khi thực hiện chức năng văn hóa.
Nội dung
I/ Khái niệm chung
1.1Hiệu quả xã hội
Bất cứ hoạt động truyền thơng đại chúng nào cũng có nhiều mục đích.
Hiệu quả của truyền thơng đại chúng là việc đạt được mục đích thực tế của hoạt
động truyền thơng đai chúng. Hiệu quả của truyền thông đại chúng thể hiện ở
nhiều mức độ khác nhau. Có thể chia ra làm 3 mức độ:
Mức độ thấp nhất là hiệu quả tiếp nhận. Hiệu quả tiếp nhận là cấp độ
thấp nhất đánh giá tác động của truyền thông đại chúng đối với xã hội. Đó là sự
đánh giá về số lượng, cách thức tiếp cận và chấp nhận nguồn thông tin từ các
phương tiện truyền thơng đại chúng. Ví dụ, đối với báo in, người ta đánh gí
hiệu quả tiếp cận qua các thơng số như : có bao nhiêu người đọc, đọc trong
hoàng cảnh nào , thành phần người đọc ra sao, đhọc có thường xun khơng…
Tuy chỉ là mức độ thấp nhưng hiệu quả tiếp nhận lại là điều kiện đầu tiên để
dẫn tới những cấp độ hiệu quả sau.
Mức độ thứ hai của hiệu quả truyền thông đại chúng là hiệu ứng xã hội.
Hiệu ứng xã hội của truyền thông đại chúng là những biểu hiện của xã hội hình
thành do sự tác động của thơng tin từ các phương tiện truyền thông đại chúng.
Hiệu ứng xã hội của trun thơng đại chúng cũng rất phong phú. Nó bao gồm từ
những phản ứng tâm lý, trạng thái tình cảm đến những xáo động trong sinh
hoạt, sự thay đổi về cách ứng xử, những hành vi cụ thể của các cá nhân và cộng
đồng.
Có những biểu hiện của hiệu ứng xã hội của truyền thơng đại chúng xuất
hiện tức thì như hệ quả trực tiếp của việc tiếp nhận các thơng điệp. Đó là những
trạng thái tình cảm như: vui, buồn, giận dữ, lo lắng , hồi hộp, thương cảm, hăng
hái . Có những biểu hiện của hiệu ứng xã hội dưới dạng những phản ứng, hành
vi xã hội rộng lớn, trở thành những phong trào, những chuyển động ở nhiều
khâu, nhiều mối quan hệ trong phạm vi rộng lớn. Có những biểu hiện dược hình
thành như hiệu quả tác động lâu dài của các thông diệp từ hệ thống truyền
thơng đại chúng. Đó là những thói quen, cách ứng xử của người dân được hình
thành dưới ảnh hưởng của truyền thông đại chúng.
Dư luận xã hội là một hình thức phổ biến, dễ nhận biết của hiệu ứng xã
hội của truyền thông đại chúng. Trong xã hội hiện đại, dư luận xã hội được đặc
biệt quan tâm, được coi là một chỗ dựa, một căn cứ để đánh giá xã hội và hoạch
định chính sách quản lí xã hội. Dư luận xã hội là thái dộ, là phản ứng của cộng
đồng xã hội trước các sự kiện mới mẻ. Với sức tác đông jnhanh, đồng loạt trong
phạm vi xã hội hầu như tuyệt đối, truyền thơng đại chúng có vị trí hàng đầu,
quyết định trong việc hình thành cà chi phối dư luận xã hội. Cũng vì thế các
phương tiện truyền thơng đại chúng càng có vai trị quan trọng trong đời sống,
được cả xã hội quan tâm.
Dư luận xã hội cũng được coi là hiệu quả tức thì của truyền thơng đại
chúng. Dư luận xã hội tích cực là một điều kiện dẫn đến ổn định chính trị - xã
hội. Từ dư luận xã hội sẽ dần dần dẫn đến các hành vi xã hội rộng lớn, tạo ra
sức ép thúc đẩy, tạo ra những khuôn khổ bắt buộc đối với việc nhận thức và giải
quyết các vấn đề chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội. Ở một mức độ nhất định, dư
luận có khả năng lơi kéo, dẫn dắt định hướng định hướng vận động các tiến
trình xã hội,
Về cơ bản, quy mơ, tính chất của hiệu ứng xã hội bị quy định bởi quy
mơ, tính chất thơng điệp mà truyền thơng đại chúng mang lại cho xã hội. Mặt
khác, chính điều kiện tiếp nhận thông điệp như: trạng thái tâm lý, trình độ nhận
thức, kinh nghiệm sống, v…v… cũng tham gia cho phối quy mơ, tính chất của
hiệu ứng xã hội truyền thơng đại chúng. Vì thế, trong một số trường hợp có
những hiệu ứng xuất hiện ngồi mục đích của nhà truyền thông.
Mức độ cao nhất của hiệu quả xã hội của truyền thông đại chúng là hiệu
quả thực tế. Hiệu quả thực tế của truyền thông đại chúng là những thay đổi, vận
động của thực tế đời sống xã hội dưới tác động của truyền thông đại chúng.
Hiệu quả thực tế là mục đích hướng tới cao nhất của hoạt động truyền thơng đại
chúng. Đó là những vận động tạo nên biến đổi về chất lượng, số lượng của các
lĩnh vực trong đời sống xã hội.
Việc đánh giá hiệu quả thực tế khơng đơn giản bởi vì hiệu quả thực tế là
hiệu quả gián tiếp vì nó được đánh giá dựa trên những vận động của tiến trình,
lĩnh vực khác nhau trong xã hội. vì thế, đơi khi lại đánh giá quá cao hoặc ngược
lại, không nhận thấy đầy đủ vai trị vị trí của truyền thơng đại chúng trong
những vận động xã hội cụ thể.
1.2Chức năng văn hóa
Hoạt động của truyền thông đại chúng là một phần của đời sống văn hóa
xã hội hiện đại. Bản thân hoạt động truyền thơng đại chúng giữ vai trị quan
trọng trong việc xây dựng và phát triển nền văn hóa xã hội. Đó là chức năng
văn hóa của truyền thơng đại chúng. Chức năng này là việc nâng cao trình độ
hiểu biết chung của nhân dân, khẳng định và phát huy những giá trị văn hóa tốt
đẹp, hình thành và khơng ngừng hồn thiện lối sống tích cực trong xã hội.
Chức năng văn hóa trong truyền thơng đại chúng là các hoạt động nhằm
nâng cao trình độ hiểu biết mọi mặt cho nhân dân. Bao gồm từ việc trang bị
những kiến thức phổ thơng có hệ thống, xã hội hóa các kinh nghiệm sống,
truyền bá những trí thức về các nền văn hóa của các dân tộc đến việc phổ biến
những kiến thức phổ thơng về khoa học, kỹ thuật, luật pháp, chính trị- xã hội.
II/ Hiệu quả xã hội của truyền thông đại chúng trong việc thực hiện
chức năng văn hóa
Xã hội ngày càng phát triển thì yêu cầu của nhân dân về nâng cao trình
độ hiểu biết càng cao và càng phong phú . Điều này không thể thực hiện tốt ở
nhà trường được. Trong khí đó đời sống văn hóa, xã hội, khoa học, kinh tế,
chính trịn vận động khơng ngừng và địi hỏi con người để sống thích nghi được
phải khơng ngừng cập nhật, bổ sung, hồn thiện vốn hiểu biết của mình. Truyền
thơng đại chúng hiện đại là phương tiện lý tưởng thực hiện công việc này thơng
qua những hình thức đa dạng, giàu sức hấp dẫn, dễ dàng trong tiếp nhận. Mỗi
loại hình truyền thơng lại có những phương thức khác nhau. Sự đa dạng về
phương pháp, hình thức, cách thức truyền tải khơng chỉ tạo cho cơng chúng khả
năng lựa chọn mà cịn giúp họ có nhiều cơ hội hơn trong việc học tập, nâng cao
hiểu biết cho mình.
Trong điều kiện tồn cầu hóa truyền thông đại chúng hiên nay,các nguồn thông
điệp ngày càng nhiều, các rào cản thông tin ngày càng giảm thiểu. trong điều
kiện đó, cách ứng xử với hiệu ứng xã hội của truyền thông đại chúng vẫn là
việc phát triển một hệ thống truyền thông đại chúng hiện đại, đủ mạnh để cung
cấp cho xã hội đủ lượng thông tin với chất lượng tích cực, vừa đáp ứng nhu cầu
của cư dân, vừa phù hợp với mục tiêu phát triển của chế độ.
Nội dung thứ 2 của chức năng văn hóa là giáo dục, phát huy những giá trị
văn hóa tốt đẹp. trong điều kiện tồn cầu hóa của truyền thơng đại chúng, việc
truyền bá văn hóa mở rộng ra cả khơng gian địa lý tồn cầu, mỗi người, mỗi
quốc gia lại càng có điều kiện toeeps nhận có chọn lọc các giá trị văn hóa của
các dân tộc khác. Tuy nhiên, việc truyền bá, giáo dục những giá trị văn hóa
truyền thống của dân tộc mình được ưu tiên hàng đầu. nó bao gồm cái hay, cái
đẹp trong nền văn hóa tinh thần, những tục lệ, lễ hội có ý nghĩa tích cực đối với
đời sống xã hội cho đến những tình cảm tốt đẹp của cộng đồng như tình u đất
nước, q hương, sự cảm thơng, chia sẻ, đoàn kết của dân tộc, những truyền
thống đáng được trân trọng phát huy như hiếu học, cần cù lao động.
Giáo dục phát huy những giá trị văn hóa tốt đẹp cũng chính là việc nâng cao
trình độ hiểu biết cho nhân dân. Mặt khác nó tạo cơ sở cho việc giáo dục, xây
dựng một lối sống tốt đẹp trong xã hội.
Thứ 3: giáo dục, xây dựng lối sống tích cực cho nhân dân. Mục đích của
chức năng này là hình thành một lối sống tích cực, có trách nhiệm cao của mỗi
công dân. Đây là một việc thường xuyên mà bất cứ xã hội nào, bất cứ giai đoạn
nào trong sự phát triển của xã hội hiện đại cũng phải quan tâm thực hiện. yêu
cầu về chức năng này xuất phát từ:
Các thế hệ mới trưởng thành ln có nhu cầu tiếp nhận sự giáo dục để hình
thành lối sống thích hợp
Bant hân cuộc sống với những điều kiện vật chất, tinh thần luôn vận động và
ảnh hưởng, quy định một phần đến lối sống của con người trong xã hội.
Với việc truyền tải lượng thông tin khổng lồ, phong phú, đa dạng, tác động
hàng ngày hàng giờ vào đời sống xã hội, truyền thơng đại chúng có tác dụng
giáo dục, hướng dẫn nhân dân về lối sống. nhận thức được vai trị tác động của
truyền thơng đại chúng nên các nhà lãnh đạo luôn tận dụng các khả năng của
truyền thông đại chúng nhằm giải quyết các nhiệm vụ đặt ra trong việc giáo dục
lối sống theo chiều hướng xác định.
Việc giáo dục lối sống được thực hiện một cách sinh động, đa dạng dưới nhiều
hình thức khác nhau và qua nhiều loại hình của truyền thơng đại chúng.
Giáo dục, phát huy những giá trị văn hóa tốt đẹp, xây dựng một nền văn hóa
vừa tiên tiến, vừa hiện đại, vừa đậm đà bản sắc dân tộc là một đòi hỏi khách
quan của xã hội, một điều kiện đảm bả cho sự phát triển bền vững của quốc gia,
dân tộc. Trên cơ sở nhận thức sâu sắc vai trò của văn hoa và mối quan hệ biện
chứng giữa văn hóa và đời sống vật chất mà Đảng cộng sản Việt Nam luôn luôn
quan tâm đến việc phát triển nền văn hóa tồn diện, đồng thời với phát triển
kinh tế. Đảng ta đã xác định: “xây dựng và phát triển kinh tế phải nhằm mục
tiêu văn hóa, vì xã hội công bằng, văn minh, con người phát triển tồn diện.
Văn hóa là kết quả của kinh tế đồng thời là động lực của sự phát triển kinh tế.
các nhân tố văn hóa phải gắn kết chặt chẽ với đời sống và hoạt động xã hội trên
mọi hương diện chính trị, kinh tế, xã hội, luạt pháp…biến thành nguồn lực nội
sinh quan trọng trong nhất của phát triển.”
Truyền thông đại chúng là một hệ thống các phương tiên có khả năng và vai trò
quan trọng trong đời sống văn hóa. Bản thân nó cũng là một bộ phận của văn
hóa, xã hội. Mặt khác, nó tác động mạnh mẽ, thường xun vào q trình vận
động của văn hóa, vào việc hình thành tính chất, khuynh hướng phát triển của
văn hóa.
Sự phát triển của các phương tiện thơng tin đại chung là điều kiện quan trogj để
đại chung hóa những giá trị vận động tinh thần của nhân loại, giúp cho mỗi
thành viên của xã hội có cơ hội khơng ngừng bổ sung vốn tri thức, làm phong
phú đời sống tinh thần của mình. Đây cũng là điều kiện, phương tiện để thực
hiện việc phát triển con người một cách tồn diện, thực hiện đúng mục đích
nhân đạo cao cả của chế độ xã hội chủ nghĩa.
Với những phương thức, loại hình thơng tin đa dạng, phong phú, hệ
thống báo chí hiện đại chuyển tải đến cơng chúng lượng tri thức to lớn, phong
phú về nhiều vấn đề, nhiều lĩnh vực hoạt động của con người. Hầu như báo chí
cố gắng tiếp cận, phân tích, đánh giá, phản ánh tất cả những gì vừa xảy ra và
đang xảy ra trong tự nhiên, xã hội có liên quan đến con người, được con người
quan tâm. mối quan tâm hàng đầu của báo chí trong việc thực hiện chức năng
văn hóa là các tác phẩm văn học, nghệ thuật tạo hình, âm nhạc, các hoạt động
văn hóa, lễ hội, liên hoan phim ảnh, âm nhạc, các cơng trình kiến trúc nổi tiếng.
Với mỗi thể loại của mình, bằng những ngơn ngữ đặc thù, báo chi đã truyền tải
đến công chúng những nội dung, kiến thức mới, góp phần nâng cao dân trí, làm
giàu cuộc sống tinh thần cho người dân. Công chúng có thể tiếp cận trên báo in
qua con chữ, hình ảnh; qua âm thanh, tiếng nói của phát thanh. Báo phát thanh
ra đời đã thu hút số lượng động đảo cơng chúng ở mọi lứa tuổi, trình độ. Phát
thanh đi đến những ngõ ngách, vào từng ngôi nhà giúp cho người dân tiếp cận
các thông tin nhanh và thuận lợi hơn. Những chương trình phát thanh trở thành
một ngơi trường văn hóa tổng hợp, món ăn tinh thần bổ ích, giáo dục, hướng
dẫn con người từ những tri thức, kiến thức về cuộc sống đời thường, cách đối
nhân xử thế, lối sống trong tập thể, ngoài xã hội, những vấn đề văn hóa, gia
đình, thái độ ứng xử hợp lý của các thế hệ cho đến tình yêu quê hương đất
nước, lòng biết ơn đối với những người đi trước.
Sự xuất hiện của truyền hình thực sự là một cuộc cách mạng trong thông
tin đại chúng, tạo ra những điều kiện tốt nhất cho báo chí thực hiện chức năng
văn hóa của mình. Cơng chúng truyền hình được trực tiếp thưởng thức các buổi
biểu diễn nghệ thuật, các cơng trình kiến trúc, danh lam thắng cảnh cũng như
các chương trình nghệ thuật một cách sinh động. đó là cách tốt nhất cho khán
giả truyền hình nhận thức được những giá trị tinh thần của các tác phẩm nghệ
thuật, các hoạt động văn hóa. Truyền hình tạo điều kiện cho sự giao lưu văn
hóa, làm cho các dân tộc hiểu biết lẫn nhau. Sự hiểu biết về đời sống tinh thần
của con người được nâng cao phong phú với sự tiếp thu hợp lý và phê phán
đúng đắn những giá trị tri thức của cả thế giới về văn hóa, nghệ thuật.
Xã hội ngày càng phát triển, trình độ giáo dục chung của cơng dân ngày
càng cao, sự hình thành nhân cách, lỗi sống văn hóa của con người chịu ảnh
hưởng của càng niều yếu tố, và mạnh mẽ nhất là từ các phương tiện thông tin
đại chúng. Sự tiếp nhận những tri thức khoa học phù hợp trình độ tiếp nhận của
cơng chúng rơng rãi có ảnh hưởng tích cực hình thành và củng cố thế giới quan.
Qua những phân tích ở trên, chúng ta có thể thấy rằng truyền thơng nói
chung và báo chí nói riêng đã thực hiện tốt chức năng văn hóa của mình. Thực
tế trong đời sống xã hội đã chứng mình được điều đó. Thơng qua việc thực hiện
chức năng văn hóa bằng việc đưa những thông tin, những kiến thức, những
chương trình giải trí, phổ biến kiến thức trên tất cả các loại hình của mình, báo
chí đã nâng cao được nhận thức, hiểu biết cho người dân. Từ những thông tin
đó, cơng chúng đã có điều kiện tiếp nhận thơng tin một cách thuận lợi nhất và
theo đúng quy trình của nhận thức, họ biết, họ hiểu, và làm theo. Như vậy,
những thơng tin trên báo chí đã tạo ra hiệu ứng xã hội lớn. Qua đó chúng ta
thấy rằng, các sản phẩm truyền thơng đại chúng có tầm ảnh hưởng lớn đối với
quần chúng nhân dân. Nó khơng chỉ là một sản phẩm truyền thơng thơng
thường mà qua đó nó góp phần định hướng dư luận xã hội. Vì vậy, trách nhiệm
của những người quản lý, những người làm báo là làm sao phải xác định cho
mình một mục đích trong hoạt động nghề nghiệp, một hệ tư tưởng để rồi từ đó
mới xác định được góc độ tiếp cận vấn đề , cách đưa thông tin theo đúng mục
đích của mình đề ra.