I. MỞ ĐẦU
Phụ nữ được đàn ông âu yếm gọi là phái đẹp. Mỗi người phụ nữ là một nét đẹp
riêng biệt, độc đáo. Chính vì vậy mà đề tài vẻ đẹp người phụ nữ luôn là đề tài thu hút rất
nhiều nghệ sĩ. Trong dân gian, vẻ đẹp người phụ nữ được cụ thể hóa:
“Cổ tay em trắng như ngà
Con mắt em liếc như là dao cau
Miệng cười như thể hoa ngâu
Cái khăn đội đầu như thể hoa sen.”
Hay:
“Hai má có hai đồng tiền
Càng nom càng đẹp càng nhìn càng ưa.”
Vẻ đẹp bí ẩn của người phụ nữ cũng từ lâu đã được đi vào hội họa với bao tác
phẩm. Mỗi họa sĩ đều lựa chọn cho mình cách khắc họa nhân vật nữ của mình theo những
gì mà họ cảm nhận. Ngoài những bức tranh về thiên nhiên, phong cảnh, tĩnh vật…thì vẻ
đẹp lắng động của người phụ nữ được coi là một mạch nguồn cảm xúc trong sáng tạo của
rất nhiều họa sĩ. Nói về cái đẹp, Kant có nhận xét "Cái đẹp không nằm trong đối tượng,
mà nằm trong sự đánh giá của chủ thể”. Và vẻ đẹp của người phụ nữ cũng được người
họa sĩ gửi gắm trong từng bức tranh và tùy theo thú vui thưởng ngoạn của mỗi người mà
có những cách hiểu, cách cảm tranh khác nhau. Trong bài tiểu luận này nhóm xin trình
bày một vài nét cơ bản, những cách cảm tranh về đề tài người thiếu nữ với những vẻ đẹp
bí ẩn mà người họa sỹ muốn người xem tranh hiểu được ý nghĩa ngầm ẩn của từng bức
tranh.
1
II. NỘI DUNG
1. Vài nét về hội họa
1.1 Khái niệm:
Hội họa là một ngành nghệ thuật trong đó con người sử dụng màu vẽ để tô lên một
bề mặt như là giấy, hoặc vải, để thể hiện các ý tưởng nghệ thuật. Kết quả của công việc
đó là các tác phẩm hội họa hay còn gọi là các tranh vẽ, người tạo nên các bức vẽ thường
là các họa sỹ. Hội họa là một trong những loại hình nghệ thuật quan trọng và phổ biến
nhất. Nói cách khác, hội họa là một ngôn ngữ để truyền đạt ý tưởng của người nghệ sỹ

bằng các tác phẩm hội họa sử dụng kỹ thuật (nghệ) và phương pháp (thuật) của họa sỹ.
Hội họa là một bộ môn của chuyên ngành Mỹ thuật, ở đó người hoạ sỹ đã phản
ánh thế giới quan, những tư duy, trí tuệ của mình trước những sự vật hiện tượng khách
quan. Trong một tác phẩm đạt được vẻ đẹp hoàn chỉnh ta luôn luôn nhận thấy một tư duy
sáng tạo thẩm mỹ, một phong cách biểu đạt nghệ thuật và trên tất cả là một hình tượng
nghệ thuật mang tính thống nhất cao độ. Hội hoạ là một ngôn ngữ nghệ thuật. Người họa
sỹ phải vẽ làm sao thể hiện được cái điều mình muốn nói trong một ngôn ngữ mà người
khác có thể đọc được, hiểu được, nhằm truyền đạt được những ý tưởng, những cảm xúc,
chinh phục được cái gu thẩm mỹ của người khác.
Hội họa là loại hình nghệ thuật tạo hình, dùng đường nét, bố cục, hình khối, màu
sắc và sáng tối để xây dựng hình tượng nghệ thuật, để biểu hiện cuộc sống phong phú và
đa dạng trên một mặt phẳng được gọi là tác phẩm hội họa hay là tranh. Cũng có thể nói,
hội họa là môn tạo hình đặc trưng bởi sự biểu hiện không gian trên một mặt phẳng bằng
các yếu tố tạo hình. Không gian mà ta đề cập tới ở trong tranh chỉ là một không gian ảo
và chỉ có thể cảm nhận bằng thị giác. Bức vẽ có thể giống hoàn toàn hiện thực hoặc được
2
giản lược và ước lệ đi rất nhiều. Cũng có những tác phẩm diễn tả được không gian hư cấu
nhưng vẫn gợi lên sự liên tưởng về thực tế.
1.2 Lịch sử hội họa
Hội họa đã có từ rất lâu, những hình vẽ về thú vật đã xuất hiện vào khoảng 30.000
tới 10.000 năm trước Công nguyên trên trong các hang động miền Nam nước Pháp và
Tây Ban Nha. Theo các nhà khoa học, người hang động dùng mỡ động vật trộn với các
loại bột màu làm màu nước và dùng lông thú hay cành cây để vẽ.
Tiêu biểu là những bức hình trong hang Chauvet tại Pháp có 32.000 năm tuổi được
xem là tác phẩm hội họa cổ nhất được biết đến ngày nay. Ở đây, người nguyên thủy đã
dùng đất đỏ và than để có thể vẽ ngựa, tê giác, sư tử, bò và voi mammoth. Đây là những
bức vẽ thuộc hội họa hang động.
Cách đây 30.000 năm, con người đã phát minh ra các dụng cụ căn bản để vẽ tranh
và không ngừng cải tiến trong các thế kỷ tiếp theo. Người Ai Cập khoảng 5000 năm
trước, đã phát huy kỹ thuật vẽ tranh của riêng mình bằng cách sơn màu nước trên bùn

thạch cao hay đá vôi.
1.3 Những yếu tố cơ bản tạo nên tác phẩm hội họa
• Đường nét:
Theo định nghĩa khoa học thì đường nét là tập hợp những điểm trong chuyển
động, như vậy sẽ có rất nhiều đường: đường thẳng, đường cong, đường tròn, đường
xoáy ốc, đường gẫy khúc. Như vậy, trong thụ cảm thị giác bao giờ thị giác cũng tạo
thành những phương hướng nhất định, gợi lên những cảm xúc thẩm mỹ rất cao.
 Những đường thẳng đứng và nằm ngang tạo sự ổn định, chắc chắn và
tĩnh.
 Những đường xiên tạo cảm giác nghiêng ngả, bấp bênh, không ổn định.
 Nếu những đường xiên nhịp nhàng uốn lượn không gãy khúc tạo cảm
giác xao động, lung linh hay sự hồi tưởng.
3
Khi tạo hình cho những nhân vật có tính cách dịu dàng, quyến rũ thì đường
cong là những đường chủ đạo và ngược lại những nhân vật gai góc, phản diện
thường được mô tả bằng những đường nét gấp khúc, thô ráp.
• Hình khối:
Đây là hiệu quả thụ cảm của thị giác đối với vật thể trong không gian do tác
động của ánh sáng. Điều kiện để có một hình khối đó là: ánh sáng, vật thể và thị
giác. Các họa sỹ thường dùng yếu tố đường nét để tạo thành hình thể trên một mặt
phẳng. Và một vật thể phải có một hình dáng nhất định và nó chiếm chỗ tức là
chiếm một phần thể tích nào đó của không gian trong mặt phẳng bức tranh.
• Màu sắc:
Nghệ thuật hội họa còn được ví là “bà chúa của màu sắc”. là một đặc trưng
của ngôn ngữ hội họa, màu sắc đã góp phần tạo ra bức tranh đẹp, hấp dẫn và lộng
lẫy, đem lại cho người xem sự lạc quan, yêu đời, niềm vui sướng, phấn khởi. Ngược
lại, nó cũng đem đến cho người xem sự sợ hãi, buồn bã hay chán nản. Màu sắc có
nguồn gốc tự nhiên và đồng thời cả nguồn gốc xã hội. Điều này do sự liên tưởng và
kinh nghiệm sống của con người tạo nên. Màu đỏ cho người ta liên tưởng tới cảm
giác nồng cháy, sự hy sinh, đổ máu, màu cờ của một số nước, tổ quốc. Màu xanh

đem lại cảm xúc tươi mát, hòa bình, hạnh phúc.
• Bố cục:
Đường nét, hình khối và màu sắc là những thuộc tính vốn có của sự vật và nó
ở trạng thái tự nhiên. Thế nhưng quan sát nó dưới những góc nhìn và dặt trong
những không gian khác nhau. Chính điều đó đặt ra cho người nghệ sĩ phải có sự sắp
xếp lại để khi tái hiện lại cho hiệu quả thẩm mỹ cao hơn. Điều này khác hẳn với máy
móc của nghệ sỹ nhiếp ảnh. Bởi vì ngoài việc khám phá giá trị sâu lắng bên trong
tác phẩm thì người họa sỹ phải làm cho những hình ảnh ấy vượt khỏi trạng thái tự
nhiên và trở lên thuận mắt, ưa nhìn, đồng thời mang những ý nghĩa của giá trị nhân
sinh.
4
• Kĩ thuật vẽ bao gồm:
Sơn dầu, Màu nước, Lụa, Sơn mài, Gốm, Đơn sắc, Vẽ chấm, Sfumato, Thủy mặc,
Vật liệu mới (hội họa), Hội họa số…
• Vật liệu vẽ bao gồm: Giấy, Vải, Gỗ, Tường…
• Màu vẽ:
Có nhiều loại màu vẽ khác nhau. Các màu vẽ gồm chất màu được trộn lẫn
trong một chất mang. Các tính chất của hai thành phần này như độ nhớt, độ hòa
tan, tốc độ bay hơi,…quyết định đặc trưng của các loại màu khác nhau.
Ví dụ như: Sơn dầu, Màu nước trộn dầu, Sơn acrylic, Màu bột, Mực, Pastel,
Tempera, Màu sáp, Màu nước, Bích họa, Màu phun.
• Phong cách:
Từ phong cách được sử dụng với hai nghĩa:
 Dùng để chỉ các yếu tố kĩ thuật và phương pháp để phân biệt một họa
sĩ này với các họa sĩ khác.
 Dùng để chỉ một trường phái hội họa trong đó phân loại một nhóm các
họa sĩ có chung một kĩ thuật và phương pháp thể hiện.
• Một vài trường phái hội họa:
Ấn tượng, Baroc, Cấu trúc, Chấm học, Dã thú, Graffiti, Hard-edge, Hậu ấn
tượng, Hậu hiện đại, Hiện đại, Hiện thực, Hiện thực lãng mạn, Hiện thực xã hội,

Lãng mạn, Lập thể, Mannerism, Ngây thơ, Pop-Art, Siêu thực, Tân cổ điển, Thị
giác (Op-Art), Trừu tượng…
2. Vẻ đẹp bí ẩn của người phụ nữ trong hội họa
“Những bức tranh cũng có linh hồn, và linh hồn chúng lấy từ linh hồn của
người họa sĩ” (Vincent Van Gogh).
Cũng như các nhà thơ, họa sĩ nào cũng ít nhiều sáng tác về đề tài thiếu nữ. Từ
những danh họa tên tuổi đến những họa sĩ mới bước vào nghề, phái đẹp luôn là nguồn
cảm hứng dồi dào.
Mỗi họa sĩ có một phong cách sáng tác, và hình ảnh người thiếu nữ trong tranh
của họ cũng có đặc trưng riêng biệt, không ai giống ai. Tuy nhiên, tranh của các danh họa
Việt Nam có nhiều sự khác biệt đối với các họa sĩ trẻ, nhất là ở phong cách, nhìn vào có
thể nhận biết được ngay. Có những bức tranh đã quá nổi tiếng, ăn sâu vào ký ức của
người yêu hội họa, như bức “Thiếu nữ bên hoa huệ” của danh họa Tô Ngọc Vân. Ông vẽ
5
bức này năm 1943, mô tả chân dung một thiếu nữ mặc áo dài trắng bên cạnh lọ hoa huệ
tây (hoa loa kèn) trắng muốt, tinh khôi.
Bức tranh “Thiếu nữ bên hoa huệ” (Sơn dầu) – Tô Ngọc Vân.
Tuyệt tác này được coi là một tác phẩm tiêu biểu cho sự nghiệp sáng tác của họa sĩ
Tô Ngọc Vân, và cho cả nền mỹ thuật Việt Nam đầu thế kỷ 20. “Thiếu nữ bên hoa huệ”
mô tả chân dung của một người thiếu nữ mặc áo dài trắng đang nghiêng đầu một cách tự
nhiên về phía lọ hoa huệ tây trắng. Hình dáng cô gái cùng những chi tiết và màu sắc xung
quanh tạo thành một hình khối giản dị, toát lên một nét buồn vương vấn, nhẹ nhàng. Hoa
huệ cắm trong lọ bên cạnh cô gái không phải là loại hoa huệ bông nhỏ thường dùng trong
các ngày rằm mà là hoa huệ tây hay tên phổ biến là hoa loa kèn. Hoa loa kèn là thứ hoa
chỉ có vào tháng ba, tháng tư Hà Nội. Màu chủ đạo là màu trắng thuần khiết của những
bông hoa, bên cạnh dáng vẻ trang nhã của một thiếu nữ Hà Nội cùng với chiếc áo dài
trắng cổ điển, gợi cho người xem những mỹ cảm về tuổi thanh xuân. Đấy là vẻ đẹp của
cả hoa lẫn người và mùa xuân. Người phụ nữ trong tranh của Tô Ngọc Vân luôn được thể
hiện với lòng trân trọng chứ không sa vào khoái cảm nhục thể, nhưng cũng không quá
mơ hồ, ẻo lả hoặc kiêu kỳ như tranh của các họa sĩ đương thời.

Vẽ phụ nữ là sở trường của Tô Ngọc Vân. Khi theo học Trường cao đẳng Mỹ
thuật Đông Dương (1926 - 1931) ông đã say mê hình tượng thiếu nữ với tà áo dài truyền
6
thống. Sau này, ông thuê người mẫu đến nhà vẽ tranh sơn dầu, sơn mài. Một nhà phê
bình mỹ thuật đã viết về ông: “Những thiếu nữ trong tranh Tô Ngọc Vân đều có vẻ đẹp
dịu dàng, thuần khiết, giàu nữ tính. Họ duyên dáng, kín đáo và tế nhị, lịch sự, quý phái
trong từng cử chỉ, dáng điệu khiến người xem có cảm tưởng họ sinh ra từ không khí, ánh
sáng và những cánh hoa. Và dường như chung quanh họ được bao bọc bởi một không
gian êm đềm, thơ mộng. Vẻ đẹp của họ là vẻ đẹp của phụ nữ Hà Nội, phụ nữ Á Đông:
mong manh mà bền vững, bí ẩn mà quyến rũ, lúc nào cũng như đắm chìm, soi rọi vào thế
giới nội tâm chính mình, ngay cả nỗi buồn thành thực, ngây thơ của họ cũng hết sức
đáng yêu”.
Nếu Tô Ngọc Vân đã từng nhận xét : “Không ai vẽ mắt thiếu nữ ươn ướt như sắp
khóc tài bằng Mai Trung Thứ”, thì người đương thời lại nhận xét: “Không ai vẽ thiếu nữ
duyên dáng, gợi cảm, đa tình tài bằng Tô Ngọc Vân” .
Mọi người đều công nhận người hoạ sĩ duy sắc mải miết chạy theo ánh sáng mặt
trời Tô Ngọc Vân là chủ nhân những tranh sơn dầu thiếu nữ nổi tiếng một thời. Từ cô gái
e ấp bên song cửa đọc bức thư, chị em trong buổi trưa hè tịch mịch, cô gái áo trắng dưới
bóng nắng đến chị em đi du xuân, ngắm trăng, lả luớt bên hoa huệ, hoa sen, tư lự bên án
thư. Trong đó phải kể đến tác phẩm “Hai thiếu nữ và em bé”. Là một trong những tác
phẩm đẹp nhất của Tô Ngọc Vân sáng tác năm 1944 về đề tài thiếu nữ. Tác giả đã chọn
một góc ấm cúng nhất của ngôi nhà cổ để chị em có thể tâm sự bên nhau. Người chị mặc
áo vàng trong dáng ngồi đoan trang trên chiếc chõng tre, dáng dấp thiếu phụ toát lên từ
cử chỉ hai bàn tay chắp vào nhau, nếp áo dài rủ là mềm mại. Sự xuất hiện đứa bé trai
đang ngồi nghịch dưới sàn nhà cho thấy đây
là một thiếu phụ hạnh phúc với cuộc sống gia
đình viên mãn.
Cô em mặc áo trắng, nếp áo bối rối xô lệch
theo dáng ngồi bồn chồn bất an. Trong lòng
cô đang dâng trào sóng gió tình yêu ban đầu

khó nói, cần sự khuyên bảo nơi người chị.
7
Bức mành buông lơ lửng cho ta thấy ngoài kia là cành cây phù dung hoa trắng tinh khiết,
ánh nắng phản chiếu làm đôi má hai chị em phớt hồng trên khuôn mặt trái xoan kiều
diễm. Cảnh gia đình Việt Nam xưa hiện lên trong từng chi tiết kiến trúc cảnh vật, con
người. Toàn bộ bức tranh là hòa sắc vàng tươi lộng lẫy chan hoà ánh sáng thiên nhiên gần
gũi.
Bức tranh “Hai thiếu nữ và em bé” – Tô Ngọc Vân
Danh họa Trần Văn Cẩn cũng sáng tác nhiều
tranh thiếu nữ, và thường gắn với một loài
hoa nào đó. Theo ông, đó là biểu trưng của sự
sống của cái đẹp. Đặt thiếu nữ bên hoa là thể
hiện cho một kiểu so sánh, đối trọng, phù trợ.
Bức “Em Thúy” của Trần Văn Cẩn được coi
là một trong những tác phẩm chân dung thành
công nhất của mỹ thuật Việt Nam thế kỷ 20.
"Em Thúy", tác phẩm sơn dầu của họa sĩ Trần
Văn Cẩn được vẽ năm 1943, khi chiến tranh
thế giới lần hai đang trở nên quyết liệt. Sự tàn
bạo và đau thương của chiến tranh đã đổ sụp xuống đầu những người dân vô tội, trong đó
có biết bao phụ nữ và trẻ em. Đó cũng là nỗi lo xen lẫn những thương cảm, xót xa đang
xâm chiếm tâm hồn họa sĩ. Phải làm sao khắc họa được một vẻ đẹp dung dị, thơ ngây, để
nhắc nhở người xem về trách nhiệm đối với những người sống xung quanh Tác phẩm
được hoàn thành chỉ sau vài buổi vẽ, em Thúy ngồi trên ghế mây, đôi vai gầy nhỏ, đôi
mắt mở to, tin tưởng dù có vẻ hơi ngỡ ngàng. Cách vẽ thật nhẹ nhàng, trong trẻo, tinh tế
như một lời tâm sự về cái đẹp dịu dàng, về sự thanh khiết của tuổi thơ, khiến ta rung cảm.
bồi hồi, xúc động.
8
Nguyễn Gia Trí (1908 - 1993) - hoạ sĩ, nhà đồ hoạ, biếm hoạ Việt Nam. Ông cùng
với Tô Ngọc Vân, Nguyễn Tường Lân, Trần Văn Cẩn là bốn cây đại thụ của nền mỹ

thuật hiện đại của Việt Nam (nhất Trí, nhì Vân, tam Lân, tứ Cẩn). Tốt nghiệp trường
Cao Đẳng Mĩ thuật Đông Dương năm 1936, ông là người đi đầu trong việc chuyển
những bức tranh sơn mài từ trang trí thành những tuyệt phẩm nghệ thuật và từ đó ông đã
được mệnh danh là "người cha đẻ những bức tranh sơn mài tân thời của Việt Nam". Cây
cọ tài hoa của Nguyễn Gia Trí thể hiện bức “Thiếu nữ trong vườn” cũng được đánh giá
là một trong những tác phẩm tranh xuân về thiếu nữ hoàn mỹ nhất. Bức tranh khắc họa
vườn hoa muôn sắc màu,
trong đó các cô gái đang vui
đùa, giá trị hiện thực toát lên
từ hình khối, động tác. Sắc
vàng kim được dát trên nền
trời, trên những tấm áo điểm
xuyết vỏ trứng, những vệt
vàng lộng lẫy trên từng
đường lượn như tôn vẻ đẹp
thanh tân thiếu nữ.
Bức tranh “Thiếu nữ trong vườn”(Sơn mài)- Nguyễn Gia Trí
Các họa sĩ bậc thầy Việt Nam luôn để lại những dấu ấn cá nhân về mặt bút pháp.
Nếu như Tô Ngọc Vân tài hoa, mẫu mực; Nguyễn Sáng chính xác, ngang tàng; Nguyễn
Tư Nghiêm thâm trầm, khúc triết; Dương Bích Liên chắt lọc, tinh tế; Bùi Xuân Phái nặng
tình, run rẩy… thì nghệ thuật Nguyễn Phan Chánh thấm đẫm hồn quê, chân phương, bình
dị. Xuất thân từ Trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương do người Pháp đào tạo, nhưng
Nguyễn Phan Chánh lại thành công và thành danh ở lĩnh vực tranh lụa - một loại hình
nghệ thuật mang đậm chất Á Đông từ chất liệu cho đến cách tạo hình.
9
Với mảng tranh lụa, danh họa Nguyễn Phan Chánh thật sự là người thành công với
đề tài thiếu nữ. Những bức “Chơi ô ăn quan”, “Lên đồng”, “Cô gái rửa rau”, “Em cho
chim ăn” là những đỉnh cao trong nghệ thuật sáng tạo của ông. Đó là những tác phẩm
nghệ thuật, xác lập tên tuổi và khẳng định Nguyễn Phan Chánh là người đặt nền móng
cho tranh lụa Việt Nam. Đặc biệt phải nhắc đến bức: “Chơi ô ăn quan”, “rất Nhật mà

không phải Nhật, rất Tây
mà không phải Tây”.
Nguyễn Phan Chánh làm
người xem ngỡ ngàng khi
vẽ những em bé vui chơi
mà không nghịch ngợm,
chăm chú mà điềm tĩnh,
ngây thơ mà tư lự đã gây
một tiếng vang lớn trong
cuộc Triển lãm đấu xảo
Quốc tế Pa-ri năm 1931.
Bức tranh “Chơi ô ăn quan” – (Tranh lụa) Nguyễn Phan Chánh
Sau này ông còn có những bức tranh về phụ
nữ với vẻ đẹp rất đời thường, khiến cho
người xem không thể bỏ qua: “Hai thiếu
nữ đội nón thúng quai thao”, “Thiếu nữ
chải tóc”, “Hái rau muống”, “Tối cho con
bú”, “Kỳ lưng”, “Tắm ao”
10
Tranh lụa “Cô gái rửa rau” – Nguyễn Phan Chánh.
Trong bóng dáng và diện mạo con người và thiên nhiên cố đô, hình bóng nguời
phụ nữ xứ Huế từ lâu đã được khắc sâu trong nghệ thuật hội họa với bao tác phẩm, dáng
hình và tình cảm sâu nặng, với những vẻ đẹp sâu lắng hài hòa xao động lòng người.
Những tác phẩm ấy đã có ý nghĩa nhân văn lớn lao trong việc khẳng định và làm tỏa sáng
hơn những giá trị tinh thần, phẩm chất của người phụ nữ Huế nói chung và của người
phụ nữ Việt Nam nói riêng. Vẽ đẹp lắng đọng, kín đáo của người phụ nữ Huế được coi là
một mạch nguồn xúc cảm say đắm trong sáng tạo của các họa sĩ Việt Nam trong suốt thế
kỷ XX. Trải qua bao năm tháng, cảnh sắc, con người Huế cũng có nhiều thay đổi, nhưng
cốt cách, phẩm chất thẩm mỹ bên trong của người phụ nữ Huế thì vẫn bền chặt, sâu lắng
những cảm xúc, chiều sâu chất Huế. Hình ảnh của người phụ nữ Huế hiện ra với bao vẻ

đẹp đời thường, bình dị, mộc mạc. Những bóng hình và tâm trạng, tình cảm và nghĩ suy
của người phụ nữ Huế xưa dường như còn đó trong tranh dân gian làng Sình như tranh
“Con ảnh nữ”, “ Đồ cô”, “ Bà mối” và trong bộ tranh “Bát Âm rực rỡ sắc màu”. Đến
đầu thế kỷ XX cùng với sự xuất hiện của các chất liệu hội họa Châu Âu và kỷ thuật,
phong cách tạo hình mới, một số tranh chân dung các Bà Hoàng đã được thể hiện với bút
pháp hiện thực trong phẩm phục cung đình cao sang, quý phái. Nửa đầu thế kỷ XX nhiều
họa sĩ hàng đầu của Việt Nam đã từng đến sống và vẽ về Huế, vẽ về những tà áo dài tím
đã đi vào thi ca, âm nhạc, những tà áo trắng mộng mơ, tinh trắng trong thơ Hàn Mạc Tử.
Mỗi thành công trong tác phẩm của họ là sự kết tinh của việc dày công nghiên cứu tìm tòi
sáng tạo nghệ thuật riêng biệt, độc đáo. Dưới ảnh hưởng không thể khác của mỹ thuật
phương Tây, nhiều họa sĩ đã để lại những dấu ấn tạo hình đặc sắc như Lê Văn Miến, Tôn
Thất Sa, Lương Quang Duyệt, Mai Trung Thứ, Tôn Thất Đào, Nguyễn Khoa Toàn,
Nguyễn Đỗ Cung, Tô Ngọc Vân, Phạm Đăng Trí, Phạm Viết Song, Lương Xuân Nhị…
Nhiều người đã để lại những tác phẩm hội họa có giá trị nghệ thuật cao không chỉ ghi
nhận vẻ đẹp của cảnh sắc và xứ Huế mà còn khám phá vẻ đẹp chiều sâu, ẩn dấu thầm
lặng của người phụ nữ Huế. Chính những cái lắng đọng, trầm tư ở phong thái và lối ứng
11
xử của người phụ nữ Huế đã tiềm ẩn một vẻ đẹp cuốn hút, lôi cuốn sự khám phá ở nhiều
họa sĩ.
Trong các tác phẩm của Mai Trung Thứ có bức “Thiếu nữ Huế” vẽ năm 1939. Đây
là một bức tranh đẹp và khá lạ đối với thời kỳ đó, cô gái có một vẻ trầm tư, đường nét
thanh mảnh, đôi mắt to tròn lặng nhìn một cách hồn nhiên. Bàn tay đặt hờ hững trông thật
dịu dàng, nữ tính, tà áo dài với vệt sáng phấn màu
hồng trắng gợi lên bao cảm xúc về vẻ đẹp nội tâm
của người con gái Huế những năm 1930. Phong thái
của người thiếu nữ trong tranh của Mai trung Thứ
được biểu đạt tinh tế, kín đáo với đôi chút trầm
lắng, rụt rè của thiếu nữ Huế vùng “đây thôn Vỹ”,
Kim Luông nền nã, giản dị đời thường mà có một
sức hút kỳ lạ về vẻ đẹp nội tâm chứ không phải là một

thiếu nữ đài các, “cành vàng lá ngọc”.
Bức tranh “Thiếu nữ Huế” – Mai Trung Thứ
Đặc biệt với Tôn Nữ Tường Hoa –một họa sĩ sinh ra và lớn lên ở mảnh đất cố đô
này nên những cảm nhận của bà về thiếu nữ Huế thật độc đáo, tinh tế và mang những vẻ
đẹp bí ẩn. Bà thuộc dòng dõi quý tộc triều đình. Bà có rất nhiều tranh vẽ các thiếu nữ, đặc
biệt là những thiếu nữ tuổi đôi mươi trong những tà áo dài trắng tinh khôi, thuần khiết và
trong sáng, thuần khiết từ hình thể được vuốt mảnh trong tà áo dài như hé gợi một thoáng
nội tâm nhân vật, thầm thì trong sắc màu lộng lẫy hoặc trầm ấm. Cách diễn hình và sắc
mơ màng, thơ mộng, với bố cục thông thoáng giữa diễn tả và gợi tả. Tôn Nữ Tường Hoa
đã làm cho người xem được đắm mình trong mạch chảy dân tộc, cảm nhận trọn vẹn được
sự êm ả, thanh thản, bình dị, trữ tình của con người Việt Nam. Bút pháp và lối diễn hình
mềm mại, uyển chuyển, tinh tế gây ra những hiệu quả thẩm mỹ vô cùng thú vị. Trong
tranh, người thiếu nữ e ấp, thướt tha nhưng mang một vẻ đẹp đầy sức sống. Ở đây, tài
năng kỳ lạ của Tôn Nữ Tường Hoa như cho thấy được vẻ đẹp của tự do trong tinh thần
12
mỗi con người. Ta bắt gặp những cô gái lơ đãng, những cặp mắt không đến một đích nào
đôi khi man dại và mộng mị, có cái gì đẹp và quyến rũ người xem. Những đóa hoa trong
tranh lược tả một cách lập lòe, hoặc những khóm hoa lẫn vào trời đất đầy huyền hoặc bên
cạnh những thiếu nữ má hồng tân thời e ấp làm dáng. Sự chuyển động hình thể của cô gái
cho thấy một sức sống tươi trẻ và trong sáng tuổi đôi mươi yêu cái đẹp. Búp tay nõn nà
nâng nhẹ những chiếc lá. Những cử chỉ động tác đều toát lên những cảm xúc lay động
lòng người.
Tranh
“Thiếu nữ 2”, “Thiếu nữ 3” (Sơn dầu) – Tôn
Nữ Tường Hoa
Hình ảnh thiếu nữ và hoa là những hình ảnh gần gũi và biểu trưng của cuộc sống
và cái đẹp. Đó cũng chính là điều mà tâm hồn người nghệ sỹ khát khao đạt tới. Cái đẹp
trong bức tranh lụa của Tường Hoa thật mộc mạc, dung dị bởi chất liệu cổ truyền. Tôn
Nữ Tường Hoa vẽ bức “Thiếu nữ và hoa sen” là chủ động biểu hiện hệ đối tượng: thiếu
nữ - hoa sen. Thiếu nữ má hồng tân thời e ấp làm dáng. Sự chuyển động hình thể của cô

gái cho thấy một sức sống tươi trẻ và trong sáng tuổi đôi mươi yêu cái đẹp. Búp tay nõn
nà nâng nhẹ cánh hoa trắng tinh. Những cử chỉ động tác đều toát lên những cảm xúc lay
động lòng người. Bức tranh diễn tả một tâm hồn và một đôi mắt biết nói của nhân vật,
có điều gì đó rất thiêng liêng được họa sỹ gửi gắm trong đóa sen trắng tinh khôi. Nhà phê
13
bình mỹ thuật Thái Bá Vân đã nói "Hoạ sĩ vẽ không phải để nói, mà là để im lặng", "Cái
ta đọc thấy nơi tác phẩm nghệ thuật, là nằm ở phần ngầm của tảng băng mà Hemingway đã
một lần thức giấc", quả thật tranh của Tường Hoa ẩn chứa một vẻ đẹp tinh tế, một tâm hồn
đa cảm của nhân vật. Bức tranh thật đẹp, một vẻ đẹp trong suốt của màu, và một vẻ đẹp ngây
thơ của hình. Cái vẻ đẹp đầy tính bản năng đã hiện ra trước cả sự điêu luyện của kỹ thuật và
trải nghiệm. Đấy là một khả năng mà nếu không có nó, người ta không thể trở thành nghệ sĩ.
Sự kết hợp hài hòa giữa bố cục, đường nét, màu sắc, chất liệu đã làm cho bức tranh trở nên
hấp dẫn hơn. Màu trắng của hoa sen tượng trưng cho sự đơn sơ, thanh khiết, trung thực, sự
điêu luyện của nét và hình, bảng màu tế nhị không phô trương, ẩn chứa nét đẹp trong sạch,
thanh cao, thể hiện sự u buồn nơi đôi mắt người thiếu nữ. Bức tranh họa hình chân dung
của một thiếu nữ với mái tóc xõa dài mặc áo dài trắng, khuôn mặt nghiêng nhìn bông hoa
sen trắng đang cầm trên tay một cách tự nhiên bằng vẻ u sầu, suy tư đã làm rung động
biết bao trái tim người thưởng thức tranh. Hình dáng cô gái cùng những chi tiết và màu
sắc xung quanh tạo thành một hình khối giản dị, toát lên một nét buồn vương vấn, nhẹ
nhàng. Bộ áo dài trắng làm tôn lên vẻ đẹp thanh tú, mềm mại, nuột nà của cô thiếu nữ
xuân thì. Bên hoa sen chỉ bố cục một người, người thiếu nữ đang ngồi ngắm hoa sen, một
tay nâng hoa, tay kia cầm bó hoa, gương mặt trong sáng và tinh tú, những bông hoa trắng
ngần như càng tôn thêm vẻ trinh nguyên của nhân vật. Tà áo dài trắng, mái tóc ôm ấp
khuôn mặt ngây thơ, trầm tư đã hội tụ những yếu tố đẹp của thiếu nữ Huế thấm đượm
công, dung, ngôn, hạnh. Toàn bộ tác phẩm như một bài thơ xuất sắc ca ngợi vẻ đẹp thuần
khiết và trinh trắng của người thiếu nữ Việt.
Bên cạnh hoa sen, hoa cát đằng cũng là một biểu tượng được Tường Hoa đưa vào
tranh cùng hình ảnh cô thiếu nữ duyên dáng, e ấp. Bức tranh “Thiếu nữ và hoa cát đằng”
với chất liệu lụa đã tôn lên vẻ đẹp của người thiếu nữ. Những đường cong tròn trịa, cái
nghiêng mình mềm mại của cơ thể, những mảng nhấn đậm ở tóc, màu áo, cánh hoa…

càng làm cho bức họa thêm sinh động. Tranh vẽ với gam màu nhẹ nhàng, tinh tế làm cho
bức tranh vừa mang đậm tính dân tộc vừa mang đậm tính hiện đại. Phụ nữ luôn là nguồn
cảm hứng bất tận của các họa sỹ, với người nghệ sỹ đó không chỉ là vẻ đẹp của hình sắc
mà còn là cái đẹp trong quan niệm. Đó là hình ảnh bất biến nhưng không bất định mà
14
uyển chuyển, biến tấu kỳ diệu trong từng cây cọ, khi mờ khi tỏ trong vô vàn sắc điệu.
Hình ảnh thiếu nữ hiện ra trong bức tranh với dáng vẻ trữ tình, trong sáng, gợi điều gì đó
vừa thanh cao vừa bình lặng. Hoa cát đằng tượng trưng cho sức sống trường tồn mãnh
liệt của người thiếu nữ đang tuổi xuân thì.

“Thiếu nữ và hoa sen”, “Thiếu nữ và hoa cát đằng” (tranh lụa) – Tôn Nữ Tường
Hoa
Họa sĩ Hoàng Đình Tài, một họa sĩ với nhiều ký họa chiến trường, là học trò của
danh họa Nguyễn Sáng khẳng định: “Họa sĩ nào trong đời cũng vẽ thiếu nữ. Bản thân tôi
cũng không ngoại lệ. Vì vẽ về phụ nữ là vẽ về vẻ đẹp, về sự phồn vinh và hơn nữa, họ là
một nửa của thế giới”. Trong sự nghiệp hội họa của mình, Hoàng Đình Tài cũng vẽ hàng
chục chân dung thiếu nữ, nhiều bức tranh sơn mài miêu tả phong cảnh thiếu nữ du xuân,
đi hội với sự thể hiện những khát vọng thanh bình và một tình yêu mãnh liệt.
15
Cũng với đề tài thiếu nữ và hoa với sự dịu dàng, e ấp của người thiếu nữ, tuy
nhiên, khi đến với bức tranh “Thiếu nữ bên hoa sen” thì sự dịu dàng e ấp đó không còn
nữa mà ta thấy nó mang một vẻ đẹp khác.
“Thiếu nữ bên hoa sen” – Nguyễn Sáng
Những đường nét vuông vắn vừa thẳng đứng vừa nằm ngang tạo cho chúng ta một
sự ổ định chắc chắn và tĩnh. Những đường ngang với màu sắc không rõ nét nhưng nó lại
mang nhiều sắc độ.
Không gian tại nên trong bức tranh là một không gian rõ nét, không gian đó như
được cắt xén đi trong góc của một ngôi nhà trước một bức tường chắc nịch.
Một cô gái với đôi mắt mở to nhìn thẳng vào chúng ta đó là một sự táo bạo không
e lệ, ngại ngùng. Cái nhìn thẳng đó tạo nên một nét khỏe khoắn cho bức tranh. Mái tóc

dài được xõa ra với sự bồng bềnh trong chiếc áo dài làm nên nét hiện đại của cô gái trong
trang phục truyền thống. Thế nhưng trong sự táo bạo khỏe khoắn đó chúng ta vẫn nhận ra
được sự dịu dàng không phải e ấp ngại ngùng của người thiếu nữ với một dáng ngồi điệu
đà, bàn tay dài cong lên trông như rất chắc chắn nhưng nó lại giống như một dải lụa dài
mềm mại.
Bình hoa sen được đạt gần bên, nó không phải để khoe sắc. Nếu tác giả vẽ người
thiếu nữ ngồi trước hồ sen với một hồ nước mênh mông bát ngát thì người con gái hiện
ra sẽ là một cô gái quê, một cô gái mang sự e ấp, ngại ngùng để làm duyên làm dáng với
những bông hoa. Nhưng ở đây tác giả vẽ với một không gian cố định tạo nên nét hiện đại
và sự khỏe khoắn, táo bạo của người thiếu nữ.
16
Hoa sen tranh không phải để cho cô gái làm duyên với nó mà nó được dặt như
dang góp vào tinh thần tự do của cô gái. Nó mang một vẻ đẹp tự do trong tinh thần. cô
không còn bị đè lên bởi cảnh vật xung quanh mà thoát ra khỏi nó đẻ mang nét tuiow vui,
khỏe khoắn cho bức tranh làm nên nét đẹp riêng cho người thiếu nữ.
Về bố cục, bức tranh được tạo nên với đường thẳng đứng và dường nằm ngang ẩn
khuất đằng sau cô gái, nhưng nó vẫn hiện ra rõ nét. Cô gái ngồi ngay giữa bức tranh trở
thành đối tượng trung tâm cho tác phẩm nhằm tô đậm thêm nét đẹp ẩn khuất bên trong
tinh thần của người thiếu nữ. Bức tranh gần giống với tranh dân gian, tranh Đông Hồ,
tranh Hàng Trống nó tạo nên sự khỏe khoắn nhất quán trong bức tranh. Nguyễn Sáng đã
đặt những đường nét, màu sắc, hình khối để phán ánh những giá trị sâu lắng bên trong
tinh thần của người thiếu nữ, và còn cho chúng ta thấy được bức tranh không nằm trong
trạng thái của tự nhiên mà nó còn được tác giả phối hợp rất nhuần nhuyễn đường nét màu
sắc, hình khối để tạo nên bố cục bức tranh làm cho nó trở nên thuận mắt hơn. Đồng thời
tác phẩm cho chúng ta thấy một giá trị nhân sinh về một lối sống tự do và hiện đại, mang
vẻ đẹp tươi vui khỏe khoắn.
Cũng có cảm hứng về đề tài phụ nữ, nhưng họa sĩ Nguyễn Thanh Bình lại có cách
thể hiện khá riêng biệt so với các họa sĩ đương đại. Ai xem tranh của ông cũng thoáng
giật mình vì vẻ đẹp nhòe mờ của các cô gái với sắc đen trắng. Sự hòa tan giữa hình thể và
không gian đã làm cho người mẫu trở nên huyền ảo hơn, dù dáng vóc thân quen của mỗi

ai đó đang hiện hữu
Là họa sĩ dân tộc Tày, Vi Quốc Hiệp cũng rất thành công khi đưa hình ảnh người
phụ nữ dân tộc phía bắc vào tranh. Ông từng tâm sự: “Trong cuộc sống, phụ nữ (đặc biệt
là phụ nữ dân tộc thiểu số) thường là những người vất vả và thiệt thòi bởi quan niệm
trọng nam khinh nữ. Tiếp xúc với chị em dân tộc thiểu số, tôi thấy họ tuy vất vả nhưng
luôn tự hào trước mọi người về trang phục của dân tộc mình. Với họ, dù đi lao động trên
nương rẫy hay làm việc trong nhà, đi chợ hay sang nhà hàng xóm, bao giờ họ cũng diện
bộ trang phục dân tộc đẹp nhất ”
17
Lợi thế của nhà văn là thông qua thuật ngôn từ, nhà văn đưa người đọc vào thế
giới tưởng tượng phong phú với những cung bậc cảm xúc thăng hoa khi thâm nhập vào
những ngóc ngách tâm hồn sâu kín nhất, nhạy cảm nhất của mỗi con người, có thể dẫn
người đọc đến bất cứ tầng nào của nội tâm. Mỗi người bằng sự cảm nhận và hiểu biết
riêng sẽ có như sự tưởng tượng mang tính cảm quan riêng. Hội họa không thể làm được
điều này. Hội họa là nghệ thuật của đường khối, màu sắc chủ yếu gây ấn tượng với
người xem qua thị giác.
Trong bức Chợ trái cây , họa sĩ Nguyễn Quang Vinh đã sử dụng chất liệu sơn dầu
trong bức tranh của mình. .
“Chợ trái cây” (Sơn dầu) - Nguyễn Quang Vinh
Sơn dầu là loại chất liệu dễ bảo quản, dễ vẽ, vì vậy đây là chất liệu được các họa sĩ
sử dụng nhiều nhất trong hội họa.
Trong tranh của mình, họa sĩ Nguyễn Quang Vinh sử dụng chất liệu sơn dầu với
sự hòa sắc hết sức phong phú. Hình ảnh người phụ nữ hiện lên rất đời thường, mộc mạc ở
một phiên chợ. Người Á Đông quan niệm việc đi chợ là việc của người phụ nữ. Khi đi
chợ, chúng ta dễ dàng bắt gặp ở đó số đông là hình ảnh các bà, các mẹ, các chị ở chợ còn
nam giới thì số lượng ít hơn rất nhiều. Ở phiên chợ trong tranh tác giả cũng có thể hiện
18
bóng dáng mờ nhạt của những người đàn ông nhưng đó chỉ là hình ảnh khuất sau làm tôn
lên hình ảnh những người phụ nữ.
Qua bức tranh của mình, tác giả làm nổi bật lên hình ảnh người phụ nữ ở hai vai

trò: người mua hàng và người bán hàng. Người mua đang lựa chọn cho mình những trái
cây ưng ý nhất, người bán thì dường như không thiết tha lắm với khách mua hàng, bởi
những rổ trái cây tươi ngon đẹp mắt của họ dường như rất thu hút người mua. Không
phải ngẫu nhiên mà tác giả lựa chọn hình ảnh người phụ nữ ở phiên chợ để phản ánh.
Người Việt ta thường có cách đánh giá người phụ nữ qua việc đi chợ thông qua cách chi
tiêu, cách chọn những món đồ sẽ mua. Trước đây, khi chế độ khoa cử còn tồn tại, người
vợ còn phải tảo tần buôn bán, là trụ cột kinh tế gia đình. Người chồng chỉ chăm lo đèn
sách, đến kỳ thi thì lên kinh ứng thí. Văn học dân gian đã ghi nhận lại nhiều hình ảnh
người vợ tảo tần nuôi chồng như vậy:
“Em thời canh cửi trong nhà
Nuôi anh đi học đăng khoa bảng vàng
Trước là vinh hiển tổ đường
Bõ công đèn sách lưu phương đời đời.”
Hay:
“Em là con gái Phụng Tiên
Bán rau mua bút mua nghiên cho chồng
Nữa mai chồng chiếm bảng rồng,
Bỏ công tẩm tưới vun trồng cho rau.”
Thông qua “Chợ trái cây”, một mặt tác giả giới thiệu và tôn vinh những sản vật
quê hương, nhưng đồng thời cũng ca ngợi những tấm gương lao động những người tạo ra
những hoa thơm trái ngọt dâng tặng cho đời. Việc tạo ra những nông sản đã là cả một quá
trình, nhưng đi bán những thành quả lao động cũng là một công đoạn đòi hỏi sự khéo léo
và tinh tế.
19
Điều đặc biệt ở bức tranh là tác giả đã chú ý tạo lớp nan tiền cảnh hậu cảnh. Vị trí
sắp xếp các loại trái cây, các nhân vật giúp tạo ra một chiều sâu trên không gian mặt
phẳng. Điều ấy đặc biệt kích thích thị giác người xem, giúp người xem hình dung ra một
phiên chợ sinh động như phiên chợ hiện hữu ngoài đời.
Trong suốt chiều dài của dòng lịch sử và chiều sâu của lòng dân tộc, phụ nữ Việt
Nam đã liệt oanh viết nên những trang sử vàng son làm vẻ vang giống nòi như Bà Trưng,

Bà Triệu; nữ tướng Bùi Thị Xuân của Quang Trung; Cô Giang, Cô Bắc của Việt Nam
Quốc Dân Đảng Còn về thi văn, ta có Bà Đoàn Thị Điểm, Bà Huyện Thanh Quan, Bà
Hồ Xuân Hương, Bà Sương Nguyệt Ánh đều là những nữ sĩ tài hoa, nức tiếng trên văn
đàn, là những cánh hồng tươi thắm trong vườn hoa văn học. Ngoài ra, còn có biết bao
nhiêu phụ nữ Việt Nam khác sống một cuộc sống bình thường, thầm lặng nơi thôn trang,
xóm làng mà những nét đẹp về tâm hồn của họ được dân gian ca tụng bằng những áng
văn, những vần thơ, điệu hát, câu hò hay qua những vần ca dao phong phú.
Trong bức tranh “Cổng làng”
của mình, họa sĩ Nguyễn Đăng
Khoát họa lên một bức vẽ
cổng làng với vẻ thâm trầm, cổ
kính như bao cổng làng quen
thuộc ở những làng quê Bắc
bộ. Một nhân tố vô cùng quan
trọng và không thể thiếu trong
nghệ thuật hội họa là màu sắc.
Mỗi một màu sắc khác nhau
thì đem lại những cảm nhận
khác nhau cho người xem. Việc kết hợp tinh tế những mảng màu “Cổng làng” –
Nguyễn Đăng Khoát
sáng tối, tạo nên một cổng làng cổ kính, rêu phong gợi cho người xem cảm giác u tịch,
trầm buồn. Hình ảnh chiếc cổng làng sừng sững, cao lớn, thâm trầm bao nhiêu thì hình
ảnh người phụ nữ trong tranh hiện lên nhỏ bé, đơn lẻ, cô quạnh bấy nhiêu.
20
Hình ảnh người phụ nữ hiện lên tần tảo, lam lũ là đại diện tiêu biểu cho bao thế hệ
phụ nữ Việt Nam. Khi đề cập đến phụ nữ Việt Nam, ai ai cũng đều thừa nhận rằng từ
ngàn xưa cho đến nay họ là những người phụ nữ dịu hiền, thùy mị, đoan trang, đảm đang,
trung trinh tiết hạnh, giàu lòng hy sinh. Trong gia đình thì hiếu thảo với cha mẹ, tảo tần lo
cho chồng con, ra ngoài là những bậc anh thư liệt nữ. Chính những đức tính cao đẹp này
đã nâng cao phẩm giá của những người phụ nữ Việt.

Lê Hải Triều là một trong những họa sĩ trẻ của nền hội họa Việt Nam. Ông sinh
năm 1972 tại Nha Trang. Hải Triều đã tốt nghiệp trường Đại học mĩ thuật TP.HCM và
hiện nay đang là hội viên hội mĩ thuật TP.HCM. Đối với Hải Triều thì ông không chỉ
khai thác vẻ đẹp bề ngoài mà còn đi sâu vào khám phá thế giới nội tâm đầy phong phú
của người phụ nữ qua những tác phầm hội họa của mình. Nhan sắc bề ngoài của họ có thể
phai màu nhưng cốt cách, tâm hồn bên trong thì vẫn bền chặt, sâu lắng những cảm xúc và
chiều sâu mà không gì có thể làm chúng phai nhòa.
Trong số rất nhiều các tác phẩm về chủ
đề phụ nữ thì tác phẩm “Em Thư” được coi
là một trong những tác phẩm rất đẹp của ông.
Hình ảnh người phụ nữ hiện ra với bao vẻ
đẹp bí ẩn không những về đường nét, màu
sắc, hình dáng…mà vẻ đẹp ấy còn được toát
lên cả bên trong tâm trạng, tình cảm và
suy nghĩ dường
“Em Thư”(Sơn dầu) - Lê Hải Triều
như quá sâu lắng. bức họa chủ yếu sử dụng gam màu trắng phối hài hòa trên nền của
những gam màu tối, nhạt như màu vàng, màu xanh đậm đen,…để toát lên hình dáng cô
gái với những đường cong và nét uyển chuyển dịu dàng nhưng cũng pha chút cá tính
trong bộ áo dài trắng tinh khôi. Qua bộ trang phuc truyền thống của người phụ nữ Việt
Nam chúng ta có thể cảm nhận thấy nét dịu dàng đầy nữ tính nhưng cũng khá mạnh mẽ
21
được biểu hiện trên đôi mắt của cô gái to tròn, sắc nét đến khó cưỡng. Cô đang tựa tay
chống cằm ngồi suy nghĩ hay chỉ là mơ hồ nhìn về một phía xa xăm nào đó. Nhưng có lẽ
ánh mắt cô không phải là ánh nhìn xa xăm mơ màng mà nó thật sự có điểm nhấn rất
mạnh mẽ, ánh mắt ánh lên vẻ tập trung vào một điểm gì đó mà ta cũng khó có thể hình
dung. Nét mặt của cô mang vẻ gợi buồn về một nỗi lo của cuộc sống mà cô đang hoang
mang tìm lối thoát cho bản thân chăng? Nhưng dù nó có là gì thì chúng ta cũng không thể
phủ nhận được rằng bên cạnh vẻ mền yếu mong muốn có người che trở thì hiện sâu trong
đó vẫn nổi lên một tốt chất mạnh mẽ, quyết tâm của một cô gái dịu dàng và đằm thắm.

Vẻ đẹp truyền thống không bao giờ cho phép mình được ủ rũ vì dù có trong hoàn cảnh
khó khăn đến đâu thì cô và biết bao người phụ nữ việt nam vẫn đứng vững và hoàn thành
tốt mọi việc. Nét cân đối hài hòa trong cách phối hợp đường nét, màu sắc cùng như biểu
cảm của bức tranh khiến cho nó thực sự toát lên được nét đẹp bỉ ẩn nhưng cũng đầy nét
quyến rũ của người con gái Việt Nam.Và như để đối lập với một nét truyền thống và một
nét hiện đại Hải Triều đã mang đến cho ta một trong những tác phẩm tuyệt đỉnh cho tài
năng nghệ thuật của ông. Bức tranh “Người mẫu” là một bức tranh khỏa thân. Cô người
mẫu với dáng hình thật quyến rũ đã lấy đi bao nhiêu ánh mặt ngơ ngàng của những ai
thích ngắm cái đẹp. Trong tác phẩm này ông sử dụng một gam màu vàng làm chủ nhưng
ông lại phối nó trên nền của những màu tối để làm giảm đi cái độ lèo loẹt của màu vàng
tươi tắn. Cô người mẫu đang tạo dáng chụp hình trên một cây cầu và ở phía sau nó là một
phong cảnh rất xa xăm mờ mờ ảo ảo. Đằng sau cô thực sự là một dấu chấm hỏi mà chưa
ai có thể trả lời? dấu chấm hỏi này cùng chính là dấu chấm hỏi cho số phận nghễ người
mẫu của cô vậy. Tay cô không tạo cảm giác nhẹ nhàng mà thay vào đó là đôi chút mạnh
mẽ của người con gái cá tính, chúng được nép vào phía sau để đưa phần đẹp nhất của cơ
thể nhô lên như một sự khơi gợi cho những cái đẹp trong sáng nhưng lại rất hiện thực.
Bức tranh chủ động làm mờ nhạt đi những thứ xung quanh để làm nổi lên hình ảnh một
cô gái bán nude nhưng cũng đầy chất kiêu xa.
22
Thân hình gợi cảm của cô không được phô hết ra mà nó được trang bị kín
đáo ở phần dưới của cơ thể mướt mát như để tăng thêm nét đẹp mang tính chất hiện thực
sâu sắc nhất, vừa khơi gợi nhưng cũng đầy bí ẩn. Tuy vậy nhưng chúng ta cũng có thể dễ
dàng nhận thấy một gương mặt nặng buồn trên một thân hình duyên dáng nhưng cũng
mang trong đó một chút mạnh mẽ của tuổi trẻ một chút kiêu kì của vẻ đẹp trời phú. Có lẽ
cô buồn cho mình và bao nhiêu người sống bằng nghề người mẫu. vì nghề nghiệp họ
chưa thể được tôn trọng trong xã hội ngày nay. Dù họ cũng đã phải lao động đổ mồ hôi
mới có thể làm ra những đồng tiền mà có một số người không hiểu nên tưởng đó là dễ
dàng. Nhưng bên cạnh chúng ta cũng không thể phủ nhận rằng có một số bạn trẻ ngày
nay lợi dụng vào sắc đẹp của mình để kiếm tiền và tham danh vọng. bất chấp thủ đoạn. vì
vậy chúng ta cần có những hiểu biết đúng đắn hơn về nghề người mẫu để tránh làm tổn

thương những con người lao động chân chính. Hải Triều làm mờ ảo đi những quanh cảnh
xung quanh bằng những sắc màu vàng pha trộn trên nền màu đen để làm nổi bật lên thân
hình cứng rắn nhưng cũng không kém phần quyến rũ bởi mái tóc đen dài, đôi mắt trầm
buồn nhưng lại vô cùng gợi cảm của cô người mẫu xinh đẹp. Đến với bức tranh này là
đến với một điều bí ẩn không chỉ ở vẻ bề ngoài đầy khơi gợi mà bên trong tâm hồn của
cô là bao suy nghĩ, cảm xúc mà những ai không nhìn nhận nó với một tấm lòng cảm
thông và chia sẻ thì bức tranh sẽ hoàn toàn trở nên vô nghĩa.
23
Mỗi họa sĩ có một phong
cách sáng tác, và hình ảnh
người thiếu nữ trong tranh
của họ cũng có đặc trưng riêng
biệt, không ai giống ai.
Tuy nhiên, tranh của các
danh họa Việt Nam có
nhiều sự khác biệt đối với
các họa sĩ trẻ, nhất là ở phong
cách, nhìn vào có thể nhận
biết được ngay.
“ Cô gái và hoa cúc” (Sơn dầu, 446*380 cm) - Dương Bích Liên
Dương bích liên là một trong những họa sĩ lỗi lặc của nền hội họa Việt Nam. Ông
đặc biệt thành công với những tác phẩm về chân dung thiếu nữ (Phố Phái, gái Liên).
Dương Bích Liên là một trong nhóm tứ kiệt của làng hội hoạ Việt Nam: Nghiêm, Liên,
Sáng, Phái. Dương Bích Liên sinh tại Hà Nội trong một gia đình trí thức quan lại. Ông là
con trai duy nhất của một quan tri phủ. Rất nhiều người đã đắm chìm vào không gian
nghệ thuật khi xem tranh Dương Bích Liên vẽ về các thiếu nữ. Các cô gái trong tranh ông
đầy nữ tính: dịu dàng, thùy mị, đằm thắm và rất Việt Nam. Tranh ông thường quan tâm
đặc tả chi tiết (chủ yếu là ánh mắt). Dưới nét cọ của ông hiện lên cái thần người phụ nữ,
điều không phải họa sĩ nào cũng làm được. Thiếu nữ trong tranh Dương Bích Liên không
sắc sảo, lộng lẫy, kiêu sa nhưng đều có tố chất riêng. Ông phản ảnh cái đẹp qua lăng kính

của người nghệ sĩ trí thức: không thích cái đẹp rực rỡ, bên ngoài mà quý cái duyên lặng
thầm bên trong.
Bức tranh “Thiếu nữ và hoa cúc” là một trong rất nhiều bức tranh sơn dầu nổi
tiếng của ông qua nhiều thế hệ. Tác phẩm mang hình hài và diện mạo rất riêng. Đây là
bức tranh vẽ chân dung cô thiếu nữ đang e ấp bên những cành hoa cúc nở rộ. Hoa cúc nở
24
biểu hiện cho mùa xuân, một mùa của những cái đẹp được sinh sôi và nảy nở vô cũng
làng mạn. Là mùa bắt đầu cho một năm mới đến với bao nhiêu ước mơ, niềm vui và hành
phúc của không chỉ cô thiếu nữ trong tranh mà còn của tất cả mọi người. Cô gái đang tuổi
xuân sắc tràn trễ sức sống như những bông hoa cúc đang nở rộ vậy. Hình ảnh cô hiện lên
thật giản dị mộc mạc nhưng cũng không kém phần tươi trẻ và xuân sắc. Tác giả đã sử
dụng những nét vẽ đậm chất cho khuôn mặt cô gái. Một khuôn mặt xinh đẹp và trong
sáng đến lạ thường, với mái tóc đen láy, đôi mắt to tròn, mũi dọc dừa nhỏ nhắn và một
khóe miệng hình trái tim xinh xinh khiến cô khuôn mặt cô trở thành một hình mẫu lý
tưởng cho vẻ đẹp bí ẩn của người phụ nữ Việt Nam. Bích Liên không lấy màu hoa cúc là
một màu gì khác mà lại sử dùng màu trắng là để tôn lên vẻ đẹp thuần khiết, tinh khôi của
cô gái mới lớn đang tuổi xuân sắc. Trên gương mặt cô không thể hiện quá lố hình ảnh
tươi vui nhưng qua đôi mắt chúng ta có thế thấy nó ánh lên một niềm tin, một niềm hạnh
phúc dường như đang ẩn khất bên trong sâu thẳm tâm hồn cô. Sự xuất hiện của cô không
quá ồn ào nhưng đủ để chúng ta có thể cảm nhận rõ những niềm vui ánh lên đằng sau đôi
mắt đem láy của cô. Tác phẩm chủ yếu dùng màu trắng sữa, màu vàng pha đen, màu
vàng pha trắng, …đây được coi là cách pha màu mang nét tươi sáng cho một bức tranh
hoàn hảo. tuy nhiên đúng với phong cách sáng tạo của ông thì đôi mắt là điểm nhấn vì
vậy trong tác phẩm này cũng không ngoại lệ. toàn cảnh bức tranh thì đôi mắt được tô
đậm khác hẳn với màu sắc trắng đục của những hình khối còn lại. Cách tạo hình duyên
dáng hơi nghiêng đầu đủ nhẹ để làm toát lên một tâm hồn đầy nữ tính trong cô. Nhưng có
lẽ nét hạnh phúc của cô chưa thể trọn vẹn khi niềm hạnh phúc mà cô mong muốn trong
mùa xuân này chưa đến, đôi mắt cô vẫn nhìn xa xăm như để tìm kiếm và ánh mắt đó vui
khi cô biết rằng những điều mình hi vọng chắc chắn đang tới và sẽ đến với mình trong
một ngày gần nhất. Đến lúc đó ánh mắt cô sẽ không nhìn xa xăm nữa mà nó sẽ nhìn vào

một hướng và chỉ một hướng mà thôi. Hướng đó chắc chắn sẽ mang lại niềm hạnh phúc
hoàn hảo cho một cô gái mang vẻ đẹp bên ngoài thuần khiết, tinh khôi và tâm hồn biết
cảm thông bên trong. Không phải một hoạ sĩ nào cũng có thể làm tốt nhiềm vụ là vừa nói
lên được vẻ đẹp bề ngoài của người phụ nữ và vẻ đẹp sâu lắng bên trong tâm hồn của họ.
Nhưng Bích Liên đã làm được điều đó. Đối với ông một bức tranh đẹp là không chỉ có sự
25