TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ

XUÂN SƠN
BÀI GIẢNG

HÓA HỌC
GIÁO VIÊN: LÊ THỊ KIM OANH

9

       


KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 1 :
Nêu các tính chất hố học của sắt ?
Bài tập 2 _ SGK trang 60 :
Từ sắt và các hoá chất cần thiết, hãy viết các phương trình
hố học để thu được các oxit riêng biệt : Fe3O4, Fe2O3,và ghi rõ
điều kiện phản ứng nếu có .
Bài tập 4 _ SGK trang 60 :
Sắt tác dụng được với chất nào sau đây :
a. Dung dịch muối Cu(NO3)2,
b. H2SO4 đặc nguội,
c. Khí Cl2
d. Dung dịch ZnSO4
Viết các phương trình hố học và ghi điều kiện nếu có .


Bài 20

HỢP KIM SẮT

GANG, THÉP
Thời gian 1 tiết


I. HỢP KIM CỦA SẮT
•

Các em hãy cho biết “ Hợp kim là gì ? “

• Hợp kim là chất rắn thu được sau khi làm
nguội hỗn hợp nóng chảy của nhiều kim
loại khác nhau hoặc của kim loại và phi kim
loại .
• Hợp kim sắt có nhiều ứng dụng là gang
và thép .


I. HỢP KIM CỦA SẮT
1. GANG LÀ GÌ ?
* Gang là hợp kim của sắt và cacbon
* Thành phần của gang :

Cacbon
Mangan

Sắt
Photpho


Silic
Lưu huỳnh


I. HỢP KIM CỦA SẮT
1. GANG LÀ GÌ ?
** Đặc điểm của gang :
* Gang cứng và giòn
** Ứng dụng của gang :
Gang trắng

Dùng để luyện thép

Gang
Gang xám

Dùng để đúc bệ máy,
ống nước, ...


I. HỢP KIM CỦA SẮT
2. THÉP LÀ GÌ ?
* Thép là hợp kim của sắt và cacbon
* Thành phần của thép :

Cacbon
Mangan

Sắt
Photpho


Silic
Lưu huỳnh


I. HỢP KIM CỦA SẮT
2. THÉP LÀ GÌ ?
** Đặc điểm của thép :
* Thép thường cứng, đàn hồi, ít bị ăn mòn
** Ứng dụng của thép :
* Dùng để chế tạo nhiều chi tiết máy, vật
dụng, dụng cụ lao động .
* Dùng để làm vật liệu xây dựng, chế tạo
phương tiện giao thông vận tải .


•

Gang và thép đều là hợp kim của sắt với

cacbon và một số nguyên tố khác .

    

•

Trong gang : hàm lượng cacbon chiếm từ
2% đến 5% .

•


Trong thép : hàm lượng cacbon ít hơn 2%
( dưới 2% ) .

Nhận xét


II. SẢN XUẤT GANG THÉP
1. SẢN XUẤT GANG :
Các nhóm thảo luận và trả lời theo nội dung sau :

a. Nguyên liệu để sản xuất gang .
b. Nguyên tắc để sản xuất gang .
c. Quá trình sản xuất gang trong lị cao .
Viết các phương trình phản ứng chính
xảy ra trong quá trình sản xuất gang .


II. SẢN XUẤT GANG THÉP
1. SẢN XUẤT GANG :
a. Nguyên liệu để sản xuất gang .
* Quặng manhetit ( chứa Fe3O4 ), quặng
hematit ( chứa Fe2O3 ) .
* Than cốc, khơng khí giàu oxi .
* Một số chất phụ gia khác : đá vôi ( CaCO3 ).
b. Nguyên tắc sản xuất gang .
* Dùng cacbon oxit khử sắt oxit ở nhiệt độ
cao trong lò luyện kim ( lò cao ) .



II. SẢN XUẤT GANG THÉP
1. SẢN XUẤT GANG :
c. Quá trình sản xuất gang trong lị cao .

* Các em hãy quan sát
q trình sản xuất gang
trong lị cao ? Viết các
phương trình phản ứng
chính ?


II. SẢN XUẤT GANG THÉP
1. SẢN XUẤT GANG :
c. Quá trình sản xuất gang trong lị cao .
* Quặng, than cốc, đá vơi có kích thước vừa phải
được đưa vào lò cao qua miệng lò và xếp thành
từng lớp xen kẻ nhau . Khơng khí nóng được thổi
từ hai bên lị từ dưới lên .
Phản ứng tạo thành khí CO
to
C ( r ) + O2 ( k )
C (r)

+

CO ( k )

to

CO2 ( k )

2CO ( k )


II. SẢN XUẤT GANG THÉP
1. SẢN XUẤT GANG :
c. Quá trình sản xuất gang trong lị cao .
* Khí CO khử oxit sắt trong quặng thành sắt .
Phương trình phản ứng
3CO ( k ) +

Fe2O3 ( k )

to cao

3CO2 ( k ) + 2Fe ( r )

* Một số oxit khác có trong quặng như MnO2,
SiO2, ... cũng bị khử tạo thành đơn chất Mn, Si, ...
* Sắt nóng chảy hoà tan một lượng nhỏ cacbon và
một số nguyên tố khác tạo thành gang lỏng chảy
xuống nồi lò và được đưa ra ngoài qua cửa tháo
gang .


II. SẢN XUẤT GANG THÉP
1. SẢN XUẤT GANG :
c. Quá trình sản xuất gang trong lị cao .
* Đá vơi bị phân huỷ thành CaO . CaO kết hợp với
các oxit SiO2, ... có trong quặng tạo thành xỉ .
Phương trình phản ứng

CaO ( r ) +

SiO2 ( r )

to

CaSiO3 ( r )

* Xỉ nhẹ nổi lên trên và được đưa ra ngồi ở cửa
tháo xỉ .
* Khí tạo thành trong lị cao được thốt ra ở phía
trên gần miệng lò .


II. SẢN XUẤT GANG THÉP
2. SẢN XUẤT THÉP :
Các nhóm thảo luận và trả lời theo nội dung sau :

a. Nguyên liệu sản xuất thép .
b. Nguyên tắc sản xuất thép .
c. Q trình sản xuất thép trong lị luyện
thép . Viết các phương trình phản ứng
chính xảy ra trong quá trình sản xuất thép .


II. SẢN XUẤT GANG THÉP
2. SẢN XUẤT THÉP :
a. Nguyên liệu để sản xuất thép .
* Gang, sắt phế liệu và khí oxi .
b. Nguyên tắc sản xuất thép .

* Oxi hoá một số kim loại, phi kim để loại ra
khỏi gang phần lớn các nguyên tố cacbon,
silic, mangan, ... .


II. SẢN XUẤT GANG THÉP
2. SẢN XUẤT THÉP :
c. Quá trình sản xuất thép trong lị luyện thép Bet-xơ-me
* Thổi khí oxi vào lị đựng gang nóng chảy ở nhiệt
độ cao . Khí oxi oxi hố sắt thành oxit sắt FeO .
Sau đó FeO sẽ oxi hố một số ngun tố trong
gang như C, Mn, Si, S, P, ...
Phương trình phản ứng
FeO + C

to

Fe + CO

* Sản phẩm thu được là thép


LUYỆN TẬP _ CỦNG CỐ
    

Em hãy nêu nội dung chính của bài :
Gang

Hợp kim
của sắt .


Thành phần của gang
Các loại gang : gang trắng, gang xám
Công dụng của gang

Thép

Thành phần của thép
Tính vật lí và tính hố học của thép
Cơng dụng của thép


LUYỆN TẬP _ CỦNG CỐ
    

Em hãy nêu nội dung chính của bài :
Gang

Sản xuất

Nguyên liệu sản xuất gang
Nguyên tắc sản xuất gang
Q trình sản xuất gang trong lị cao

Thép

Ngun liệu sản xuất thép
Nguyên tắc sản xuất thép
Quá trình sản xuất thép



LUYỆN TẬP _ CỦNG CỐ
Em hãy thực hiện bài luyện tập sau:

Bài tập : Tính khối lượng gang có chứa 95%Fe sản xuất
được từ 1,2 tấn quặng hematit ( có chứa 85% Fe2O3 ), biết
rằng hiệu suất của quá trình là 80% .
Các bước thực hiện bài tập :
* Viết phương trình phản ứng .
* Tính khối lượng Fe2O3 có trong 1,2 tấn quặng hematit .
* Tính khối lượng sắt thu được theo phương trình hố học .
* Tính khối lượng sắt thu được thực tế.
* Tính khối lượng gang thu được thực tế.


Gang ::
Thép

    

1. Gang
Thép là
là hợp
một kim
loại của
hợp sắt
kimvới
củacacbon
sắt vớivà
cacbon,

một sốtrong
đó hàm tố
nguyên
lượng
khác,
cacbon
trong đó
chiếm
hàmtừlượng
2% - cacbon
5% . chiếm
dưới 2% .
2. Trong gang cịn có lượng nhỏ một số ngun tố
2. Thép
khác như
được: Si,
luyện
Mn,S,
trong
... lị luyện thép bằng cách oxi
hố một số nguyên tố có trong gang như C, Mn, Si,
3. Gang được luyện trong lị cao bằng cách dùng khí
S, P, ...
CO khử oxit sắt .

Ghi nhớ


DẶN DỊ
• Chuẩn bị trước bài 21 _

“ SỰ ĂN MỊN KIM LOẠI VÀ BẢO VỆ KIM LOẠI
KHƠNG BỊ ĂN MỊN “

• Thực hiện các bài tập 5, 6 sách giáo
khoa _ trang 63