Phân tích chuyện người con gái Nam Xương




Trong văn học Việt Nam đã có không ít tác phẩm mang tên gọi truyền kì hoặc
mang tính chất truyền kí song được tôn vinh " thiên cổ kì bút " thì cho đến này chỉ có
1 Truyền Kì Mạn Lục của Nguyễn Dữ . Và Trong đó đoạn trích Chuyện người con gái
Nam Xương đặc sắc nhất : đã khắc họa thành công số phận của người phụ nữ dưới chế
độ xưa
Truyền Kì Mạn Lục là lọai văn chuyên gi chép tản mạn những điều kì lạ vẫn
được lưu truyền . Cho nên trước đó Chuyện người con gái Nam Xương cũng đã được
lưu truyền rộng rãi trong chốn dân gian . Hẳn không mấy ai không biết đến 2 bài thơ
viếng thăm nàng vũ thị trong hồng đức quốc âm thi tập . 2 bài thơ đó chứng tỏ rằng
câu chuyện bi thảm về người đàn bà họ Vũ vợ chàng Trương là có thật . Đã được dân
gian lưu truyền . Nhưng không phải Nguyễn Dữ chỉ có làm công việc đơn giản : biển
chép lại cho đúng 1 chuyện kể đã có sẵn từ những năm tháng trước đó mà còn phải
nhào nặn lại câu chuyện làm cho nó gần gũi với người đọc , mang dấu ấn của thời đại
mình
Truyện mở đầu bằng dòng chữ " Vũ Thị Thiết , người con gái quê ở Nam
Xương " Tên tuổi , quê quán của nhân vật chính đã được giới thiệu rõ ràng như thế
Chứ không giống như những nhân vật khác : Chàng họ Trương , ông họ Phan . Thật
lạ! . Vũ Thị Thiết là người duy nhất trong truyện được nêu đầy đủ họ tên , danh tính
để lưu truyền cho hậu thế . Nhưng Vũ Thị Thiết chỉ là 1 người đàn bà bình thường ,
thuộc giới nghèo hèn " vốn con kẻ khó " , dung mạo thì không có gì đặc biệt . Vậy mà
nàng đã là 1 nhân vật lưu truyền nơi hậu thế . Có lẽ Nguyễn Dữ đã có những nhận
thức tiến bộ về xã hội . Những ràng buộc khuôn pháp đã không còn vững chắc trong
tâm trí ông . Ông quan tâm đến đời sống của mọi người chứ không còn mải mê tìm
cảm hứng văn chương trong đội ngữ những người quý phái hay tuyệt sắc giai nhân
nữa
Phải Chính từ quan niệm đó Nguyễn Dữ đã cho ra đời 1 mẫu người phụ nữ lí

tưởng , tuy không phải là giai nhân những lại hội tụ những đức tính phẩm chất tốt đẹp
cần có ở người phụ nữ Vũ Thị Thiết! " tính tình thùy mị na lại thêm tư Dung tốt
đẹp " Tuy tác giả đã nói rằng 2 yếu tố bên trong và bên ngoài của nàng đều vẹn tòan .
chẳng khác nào Kiều xưa kia . Thế nhưng càng vào sâu trong tác phẩm ta mới nhận ra
rằng . Chữ dung đã thua chữ tài . Sau mấy lời giới thiệu đầu tiên, thì trong toàn truyện
sẽ không còn những câu nào miêu tả vẻ đẹp bên ngòai của nàng ta nữa . >>> Vũ
Nương đã chiếm được vị trí trong lòng chúng ta không phải là do tư dung mà do phẩm
hạnh . Phẩm chất ở đây không như cô gái hái dâu Ỷ Lan hay ả đào nương diệt giặc
miền Tiên Lữ . Phẩm chất Vũ Nương là về gia định . Từ khi về nhà chông Vũ Nương
luôn tỏ ra là 1 người con dâu hiểu thảo , đảm đang , hay làm , biết tình chồng hay
ghen Vũ Nương luôn cố gắng không để cho vợ chồng thất hòa , rồi còn lo lắng thuốc
than và ma chay tế lễ đầy đủ cho mẹ chồng nữa Vũ Nương đã làm tất cả để giữ gìn ,
vun vén cho hạnh phúc của gia đình Thật là 1 con người tiêu biểu cho công dung ngôn
hạnh ở xã hội xưa .
Trong xã hội xưa vai vế người phụ nữ trong gia đình thường là thấp hèn nhất .
Mẹ chồng kiếm con dâu chỉ cốt để đày đọa , hay kiếm đứa cháu nối dõi tông đường .
Cho nên mẹ chồng và con dâu thường thất hòa , không dễ hòa thuận .Nhưng trong tác
phẩm ta lại thấy Vũ Nương được chính người mẹ chồng này tô đậm phẩm giá của
mình . Những lời khen này càng trở nên ý nghĩa hơn , có giá trị hơn gấp bội " Chồng
con nơi xa xôi chưa biết sống chết thế nào không thể về đền ơn được . Sau này , trời
xét lòng thành , ban cho phúc đức , giống dòng tươi tốt , con cháu đông đàn , xanh kia
quyết chẳng phụ con , cũng như con đã chẳng phụ mẹ "
Đúng là như thế . Vũ Nương thật là 1 người con gái tài sắc vẹn tọan . sống trên
đời không để phụ ai , luôn đối xử ân cần với mọi người . vậy mà người con gái Nam
Xương ấy đã bị phụ . Tai họa bỗng chốc ập đến . Thật đột ngột! Thật nhanh chóng !
Đến khó tin kì lạ . Mới ngày nào người con gái ấy còn thổn thức cùng chồng những
lời nói thiết tha đẫm lệ : " Nhìn trăng soi thành cũ , lại sửa soạn áo rét gửi người ải xa ,
trông liễu rũ bãi hoang , lại thổn thức tâm tình thương người đất khách ! . Dù có thư
nghìn hàng cũng không sợ cánh hồng bay bổng " Mới ngày nào cuộc tiễn biết đầy
vương vấn nhơ nhung" Ngước mắt cảnh vật vẫn như cũ mà lòng người đã nhuộm mối

tình muôn dặm quan san ! " Những câu viết không vưt khỏi ước lê văn chương 1 thuở
nhưng lại có sức lay động lòng người lạ thường ! . Vì những tình cảm ấy rất chân
thành . Vậy mà trời đã phụ lòng người chỉ " qua năm sau " thôi tất cả đều tan nát .
Thay cho Trang , cho Liễu , cho " cánh hồng bay bổng " và mối tình muôn dặm quan
san " chỉ còn là nỗi nghi ngờ , những lời máng nhiếc đánh đập đến thậm tệ . Công lao
nuôi con dưỡng mẹ , làm tròn bổn phận con dâu đều đổ xuống sông xuông biển , tới
mức " không còn có thế lại lên núi Vọng Phu nữa " Nhưng đáng buồn thay ! Tai họa
này chỉ do 1 lí do không đáng nói ! . Do cái bóng ! . Vì nhớ chồng , con lại xa cách
cha lâu ngày nên nàng chỉ còn biết nói cái bóng là Cha Đản . Và lòng nàng cũng xem
nó là chồng . Thế là bé Đản ngây thơ nên đã tin cái bóng đó là sự thật . Và cứ lầm
tưởng rằng cha mình đêm nào cũng đến mẹ Đản đi cũng đi Mẹ Đản ngôi cũng ngồi .
Và khi qua tai Trương Sinh thì những lời nói hồn nhiên đó lại trở thành sự thật . Cái
bóng thành người . Hại cho đời người con gái tài sắc
Chắc hẳn trong các tác phẩm văn học , Có được sự sáng tào tài tình tinh sao
như chi tiết về chiếc bóng oan nghiệt này sẽ chỉ đếm trên đầu ngón tay 1 sự song trùng
thật kì ảo thật đáng ngạc nhiên Bóng dần biến thành người . Cái thực lẫn lộn pha trộn
cái hư , cái giả chập chờn trong cái thật . Không phải là người vô cũng thiết tha với
hạnh phúc của 1 gia đình được sum vầy , đoan tụ Vũ Nương không thể nào nghĩ ra trờ
chơi này . Nào ngờ chính nó đã làm tan nát đời nàng . Khi trở cái bóng in trên vách
chắc hẳn người thiếu phụ chỉ muốn nguôi đi cảm giác con mình đang sống vắng cha .
Nhưng hoa ra chính vì thế mà nàng đã mất chông , Đản đã mất mẹ . Nếu truyện được
kể thật đúng theo trình tự thời gian thì chi tiết chiếc bóng phải được kể trước khi
Trương Sinh chờ về . Nhưng không ngờ Nguyễn Dữ lại tài hoa đến như vậy . Đã ém
ngẹm lại cái chi tiết giật gân ấy . Rồi búng nén ra ở 1 vị trí thích hợp đã gây ra bão
giông , khuấy lên sóng gió . Không còn gì để ngăn được cơn tức tối của kẻ có tính hay
ghen Trương Sinh khỏi nổ bùng. " Thú vui nghi gia nghi thật, hạnh phúc duy nhất ,
niềm mong ước duy nhất của 1 đời Vũ Nương trong phút chốc trở nên hoàn toàn tan
vỡ .Bình đã rơi , trâm đã gãy , liễu đã tàn trước gió , sen đã rũ trong ao , người thiếu
phụ chung tình mà bạc mệnh chỉ còn có thể tìm đễn cái chết để giãi bày tấm lòng
trong trắng của mình

Nàng đã gieo mình xuống sông Hòang Giang tự vẫn . Và người đời sẽ lưu
truyền thêm 1 tấm bi kịch về số phận người phụ nữ . Tấm bi kich về cái đẹp bị chà nát
phũ phàng Tấm bi kịch này là sự đầu hàng số phận nhưng cũng là lời tố cáo thói ghen
tuông ích kỉ , sự hồ đồ vũ phu của gã đàn ông và luật lệ phong kiến hà kyhắc dung
túng cho sự độc ác hủ bại . Nàng đã gặp 1 người chồng tuy là con nha hào phú m song
ít học lại đa nghi đến mức ghen tuông mù quáng nên không thể nhận ra sự hoàn hảo
trong phẩm hạnh của nàng . Rõ ràng sự khiếm khuyết trong tính cách của nhân vật
Trương Sinh đã dồn nàng đến bước đường cùng . Giá như Trương Sinh bình tĩnh tìm
hiểu 1 chút thôi thì tấm bi kịch chết người kia sẽ không thể xảy ra . Nhưng đó chỉ là
giá như thôi vì Nguyễn Dũ đã đặt dấu chấm than cho mọi sự đã rồi