GIÁO DỤC LÕNG YÊU NGHỀ CHO SINH VIÊN SƢ PHẠM LỊCH SỬ
QUA MỘT SỐ HÌNH THỨC HOẠT ĐỘNG NGOẠI KHĨA
CỦA CÂU LẠC BỘ "EM YÊU LỊCH SỬ"
Hoàng Thanh Tú1
Sinh viên Sư phạm Lịch sử (SPLS) sẽ trở thành những giáo viên (GV) trong
tương lai. Ngay từ khi học tại trường đại học, họ được học tập, thực hành công tác
giảng dạy, nghiên cứu nhằm hình thành những năng lực cần thiết của người GV.
Trong đó, giáo dục lịng u nghề là một trong những mục tiêu quan trọng của chương
trình đào tạo giáo viên môn Lịch sử. Bên cạnh những kiến thức chuyên môn và kỹ
năng nghề nghiệp cần thiết, lòng yêu nghề là động lực mạnh mẽ nhất cho hoạt động
sáng tạo của các giáo viên tương lai.
Trong những năm học gần đây, thực trạng thái độ HS ở trường phổ thông chán
học Lịch sử (LS), kết quả điểm thi mơn LS trong các kì thi tuyển sinh vào đại học, cao
đẳng q thấp ln là điểm nóng, thu hút sự quan tâm của tồn xã hội. Trong đó
phương pháp, hình thức tổ chức dạy học mơn học cịn đơn điệu, nhàm chán là một
trong những nhân tố ảnh hưởng nhiều nhất đến HS.
Chương trình hoạt động phối hợp giữa các trường tiểu học, THCS và THPT với
Bảo tàng Cách mạng Việt Nam (nay là Bảo tàng Lịch sử Quốc gia Việt Nam) được
triển khai từ năm 2007 đến nay qua hình thức Câu lạc bộ (CLB) “Em yêu lịch sử” là
một việc làm khơng chỉ có ý nghĩa trong việc bảo tồn, lưu giữ những giá trị lịch sử và
văn hóa truyền thống của dân tộc Việt Nam mà cịn góp phần đổi mới phương pháp,
hình thức tổ chức dạy học môn Lịch sử ở trường phổ thông. Vì vậy, việc triển khai
một số hoạt động ngoại khóa của CLB“Em yêu lịch sử” phù hợp với sinh viên SPLS
sẽ bồi dưỡng thêm lòng yêu nghề cho các giáo viên tương lai và đáp ứng yêu cầu dạy
học ở trường phổ thơng.
1. Vai trị của hoạt động ngoại khóa trong việc giáo dục lòng yêu nghề của sinh
viên Sƣ phạm Lịch sử
Lịng u nghề là tình cảm say mê và thái độ sẵn sàng đi tới cùng với nghề, luôn
suy nghĩ sáng tạo để tạo nên thành công trong nghề nghiệp đã lựa chọn. Lịng u
nghề khơng thể hình thành qua ngày một, ngày hai mà phải trải qua một q trình lâu
dài. Lịng u nghề của sinh viên SPLS được hình thành chủ yếu qua quá trình học tập

kiến thức các môn học ở trường Đại học, qua hoạt động kiến tập - thực tập sư phạm ở
1

TS – Trƣờng Đại học Giáo dục, Đại học Quốc gia Hà Nội

250


trường phổ thông, các hội thi nghiệp vụ sư phạm hàng năm và hoạt động ngoại khóa
bổ trợ... Tình cảm với nghề giáo còn tiếp tục được bồi đắp qua quá trình tự học, tự
nghiên cứu và quá trình giảng dạy ở trường phổ thông sau này.
Tham gia các hoạt động ngoại khóa của Câu lạc bộ “Em yêu lịch sử”, SV có cơ
hội học hỏi, giao lưu và trao đổi kinh nghiệm với nhau, cảm nhận một khơng khí học
tập mới, quan trọng hơn là họ được phát triển các kỹ năng nghề nghiệp cần thiết và
trong tương lai họ sẽ là người tổ chức các hoạt động ngoại khóa (như một hình thức tổ
chức dạy học mơn Lịch sử) cho học sinh. Hoạt động ngoại khóa khơng chỉ giúp SV
được bổ sung kiến thức chun mơn mà cịn rèn luyện năng lực sư phạm và hoàn
thiện bản thân. Câu lạc bộ “Em yêu lịch sử” cũng sẽ là nơi sinh viên SPLS được thể
hiện tài năng, sự năng động, sáng tạo của bản thân thông qua việc xây dựng nội dung
chương trình sinh hoạt cho học sinh và cho chính họ, thể hiện nhiều vai trị khác nhau
như: người chơi, người tổ chức, cộng tác viên, dẫn chương trình, kĩ thuật viên… Từ
đó góp phần phát triển, hồn thiện hơn những kĩ năng sống, hình thành thái độ sống
tích cực, tạo nên phong cách người giáo viên tương lai năng động, tài giỏi, say mê,
nhiệt huyết với nghề.
2. Một số hình thức hoạt động Câu lạc bộ phù hợp với sinh viên Sƣ phạm Lịch sử
2.1. Tổ chức các dự án học tập
Dạy học theo dự án góp phần gắn việc học tập trong nhà trường với thực tiễn đời
sống, xã hội. Triển khai các dự án học tập cho SV tham gia sẽ gắn những kiến thức
được học trong môn “Phương pháp dạy học lịch sử” với thực tiễn. Thông qua thực
hiện dự án sinh viên thu nhận những kiến thức, kĩ năng về tổ chức dạy học và những

yếu tố làm nên những giờ học hiệu quả, đồng thời bồi dưỡng thái độ đúng đắn với
nghề nghiệp. Các dự án được thiết kế gắn với hình thức tổ chức dạy học tại Bảo tàng
như: Thiết kế hoặc bổ sung các phòng chủ đề; Nghiên cứu về bảo tàng (theo chủ đề:
bảo tàng địa phương, khoa học kĩ thuật, lịch sử, dân tộc, nghệ thuật văn hóa…); Thu
thập hiện vật và phục chế; Thiết kế trưng bày, gian chủ đề của bảo tàng; Thiết kế
trang trí nội thất bảo tàng; Xây dựng đội hạt nhân của bảo tàng; Tổ chức các hoạt
động tìm kiếm, nghiên cứu, tham quan, tuyên truyền; Tổ chức các nhóm hướng dẫn
viên bảo tàng; Thành lập nhóm “Nhà sử học trẻ”; Triển khai chiến dịch “Về nguồn”,
“Tìm giá trị lịch sử”…; Xuất bản tờ báo; Xây dựng bộ phim tư liệu (chiếu trong bảo
tàng); Triển khai cuộc thi “Cội nguồn bất diệt”; Tổ chức hội thảo khoa học, cuộc thi,
đố vui, trò chơi...

251


Ví dụ, trong vai trị là cán bộ bảo tàng, SV tham gia dự án xây dựng phòng trưng
bày “ảo” với sự hỗ trợ của công nghệ (phần mềm Photo Album 3D), xây dựng bài
thuyết minh hướng dẫn học tập các chủ đề trong chương trình mơn LS qua phịng
trưng bày… Nhiệm vụ của các sinh viên là ứng dụng công nghệ để thiết kế “bảo tàng
ảo” nhằm phục vụ cho quá trình giảng dạy sau này. Trong quá trình tham quan hệ
thống trưng bày của bảo tàng, mỗi nhóm sinh viên sẽ chụp lại những hiện vật được
trưng bày trong bảo tàng, ghi chép thông tin về các hiện vật đó, tham khảo cách bố trí
các hiện vật, các phịng trưng bày. Sau đó, mỗi nhóm sẽ sử dụng phần mềm Photo 3D
Album để thiết kế các phòng trưng bày giống như bảo tàng. Có thể thiết kế các phòng
trưng bày của “bảo tàng ảo” theo cách sắp xếp của Bảo tàng Lịch sử Quốc gia Việt
Nam, hoặc các nhóm cũng có thể tự thay đổi vị trí của các phòng trưng bày, của tranh
ảnh, hiện vật theo ý tưởng riêng. Sau khi đã thiết kế xong “bảo tàng ảo”, mỗi nhóm
sẽ viết phần thuyết minh cho các phịng trưng bày của nhóm mình và đại diện của
nhóm sẽ đóng vai làm hướng dẫn viên bảo tàng đưa “khách du lịch” tham quan, khám
phá “bảo tàng ảo” đó.

2.2. Tổ chức các câu lạc bộ “Cộng tác viên”
Để tạo được sự kết nối giữa SV với hướng dẫn viên bảo tàng, các trường ĐH và
bảo tàng cần tổ chức các CLB “Cộng tác viên” nhằm hướng dẫn SV tham gia hoạt
động tại các bảo tàng như: kết hợp với cán bộ bảo tàng xây dựng chương trình hoạt
động ngoại khóa tại bảo tàng, tham gia làm hướng dẫn viên tại bảo tàng trong các
chương trình tham quan học tập, ngoại khóa của HS phổ thơng tại bảo tàng.
Bên cạnh đội ngũ cộng tác viên có trình độ chun mơn và kinh nghiệm làm
việc tại Bảo tàng Lịch sử Quốc gia Việt Nam, sinh viên SPLS có thể trở thành những
cộng tác viên đắc lực tham gia cùng với Ban chủ nhiệm CLB “Em yêu lịch sử”. Với
vốn kiến thức lịch sử chuyên sâu, với khả năng sư phạm và sự sáng tạo, nhiệt tình,
sinh viên SPLS sẽ là những cộng tác viên năng động, tích cực cùng với Ban chủ
nhiệm xây dựng chương trình sinh hoạt của CLB “Em yêu lịch sử” dành cho học sinh
các khối, nhất là khối THPT. Bên cạnh đó, sinh viên SPLS sẽ cùng với Ban chủ nhiệm
CLB “Em yêu lịch sử” xây dựng chương trình sinh hoạt cho đối tượng là sinh viên
các trường đại học. Cùng với việc xây dựng nội dung chương trình, các cộng tác viên
của CLB cịn có khả năng dẫn chương trình, làm cơng tác tổ chức, thiết kế sân khấu,
phụ trách kĩ thuật…
Để trở thành cộng tác viên của CLB “Em yêu lịch sử” tại Bảo tàng Lịch sử
Quốc gia Việt Nam, sinh viên SPLS khơng chỉ có kiến thức lịch sử vững vàng mà còn
252


say mê với hoạt động của CLB. Đây sẽ là cơ hội tốt để các GV trong tương lai được
trải nghiệm, tích lũy kiến thức phục vụ cho chun mơn giảng dạy cũng như học hỏi
kinh nghiệm tổ chức dạy học tại bảo tàng.
Trong vai hướng dẫn viên bảo tàng, trước khi tiến hành tham quan và sinh hoạt
tại Bảo tàng Lịch sử Quốc gia Việt Nam, Ban chủ nhiệm CLB của các bạn sinh viên
sẽ phải liên hệ, làm việc trước với Ban chủ nhiệm CLB “Em yêu lịch sử” và cán bộ
hướng dẫn viên của Bảo tàng Lịch sử Quốc gia Việt Nam để thống nhất nội dung,
chương trình của buổi tham quan. Sau đó, dựa trên những tài liệu do bảo tàng cung

cấp và học hỏi kinh nghiệm của cán bộ hướng dẫn viên bảo tàng, các bạn sinh viên sẽ
được thử sức mình với vai trị là hướng dẫn viên bảo tàng, đưa các sinh viên khác đi
tham quan các phòng trưng bày, thuyết minh về nội dung trưng bày tại bảo tàng theo
chủ đề định trước.
Hoạt động này rất bổ ích và thú vị vì các bạn sinh viên vừa được thử sức mình
trong vai trị hướng dẫn viên bảo tàng, vừa tích lũy thêm kiến thức vừa rèn luyện khả
năng thuyết trình tự tin và u nghề hơn.
2.3. Tổ chức chƣơng trình tại phịng sinh hoạt của CLB “Em yêu lịch sử”
Trước tiên, các bạn sinh viên sẽ tham quan hệ thống trưng bày của Bảo tàng
Lịch sử Quốc gia Việt Nam. Nội dung chính của mỗi buổi tham quan trên hệ thống
trưng bày sẽ gắn liền với chủ đề sinh hoạt của từng buổi. Hệ thống trưng bày của Bảo
tàng Lịch sử Quốc gia Việt Nam thể hiện một cách sinh động, khái quát lịch sử Việt
Nam từ thời kì Cổ đại - Trung đại - Cận hiện đại đến nay. Tham quan các hiện vật
được trưng bày, nghe các cán bộ bảo tàng thuyết minh, các bạn sinh viên có thêm
những tư liệu lịch sử quý giá để hỗ trợ cho việc học tập, nghiên cứu và giảng dạy sau
này. Sau đó sinh viên sẽ cùng nhau đến phòng sinh hoạt của CLB “Em yêu lịch sử”
tại Bảo tàng Lịch sử Quốc gia Việt Nam để tham gia các hoạt động bổ ích, phù hợp
như:
“Chào hỏi”: Yêu cầu các đội chơi phải giới thiệu được tên đội và ý nghĩa của
tên đội mình, giới thiệu các thành viên và khẩu hiệu của đội mình khi tham gia cuộc
chơi.
“Khởi động”: Ban tổ chức sẽ chuẩn bị gói câu hỏi bao gồm 10 câu thuộc về chủ
đề của buổi sinh hoạt. Trong phần “Khởi động”, cả hai đội chơi sẽ cũng tham gia chơi
một lúc. Mỗi đội sẽ được nhận 1 lá cờ và khi có câu trả lời thì phải nhanh chóng phất
cờ để giành quyền trả lời.
253


“Hộp quà bí ẩn”: Ban tổ chức sẽ chuẩn bị các hộp quà, mỗi hộp quà có chứa
một bức tranh về một sự kiện lịch sử, một nhân vật hay địa danh lịch sử thuộc chủ đề

của buổi sinh hoạt. Mỗi đội chơi sẽ lần lượt chọn một trong các hộp quà để khám phá
xem đó là nhân vật, sự kiện, địa danh nào. Sau khi đội chơi chọn hộp quà của đội
mình, ban tổ chức sẽ mở hộp quà đó ra và trong mỗi hộp quà sẽ là 4 gợi ý giúp đội
chơi tìm ra đáp án cuối cùng của hộp q bí ẩn. Người dẫn chương trình sẽ lần lượt
đưa ra các gợi ý cho đội chơi trả lời.
“Đối mặt”: Ở phần thi này, mỗi đội chơi sẽ đưa ra cho đội bạn một câu hỏi về
một sự kiện, nhân vật hay địa danh lịch sử… Hình thức hỏi có thể là đặt câu hỏi trực
tiếp, cũng có thể thông qua nội dung của một tiểu phẩm, một vở kịch ngắn, một đoạn
phim… để đưa ra câu hỏi cho đội bạn. Sau khi nghe rõ câu hỏi, đội chơi cịn lại có
nhiệm vụ đưa ra đáp án và trình bày những kiến thức lịch sử về sự kiện, nhân vật hay
địa danh đó.
“Đốn ý đồng đội”: Ban tổ chức sẽ chuẩn bị các gói câu hỏi, mỗi gói bao gồm 5
bức ảnh về 5 hiện vật lịch sử được trưng bày ở Bảo tàng Lịch sử Quốc gia Việt Nam.
Đó là các hiện vật tại các phịng trưng bày liên quan đến chủ đề của buổi sinh hoạt mà
trước đó các bạn sinh viên đã được tham quan. Mỗi đội chơi sẽ cử ra 2 cặp lên tham
gia phần chơi này. Lần lượt từng cặp sẽ lên bốc thăm gói câu hỏi, sau đó 1 người làm
nhiệm vụ hỏi, người còn lại sẽ trả lời. Người hỏi phải đưa ra gợi ý, diễn tả để người
cịn lại có thể trả lời đúng bức ảnh. Tuy nhiên, người hỏi khơng được phép nhắc đến
từ có trong đáp án, khơng sử dụng từ địa phương, tiếng nước ngoài… để gợi ý. Nếu
phạm luật thì câu đó khơng được tính điểm.
“Hướng dẫn viên tài ba”: Ban tổ chức sẽ đưa ra một số hiện vật lịch sử được
trưng bày tại Bảo tàng Lịch sử Quốc gia Việt Nam mà các bạn sinh viên đã được tham
quan và nghe hướng dẫn viên của bảo tàng thuyết minh. Mỗi đội chơi sẽ cử một thành
viên lên tham gia phần chơi “Hướng dẫn viên tài ba”. Thành viên đó sẽ chọn một
trong các hiện vật đó và đóng vai hướng dẫn viên bảo tàng, thuyết minh về hiện vật đã
chọn. Đội nào có phần thuyết minh hay nhất sẽ giành chiến thắng.
“Thiết kế đồ dùng dạy học sáng tạo”: Mỗi đội chơi sẽ có thời gian chuẩn bị từ
trước buổi sinh hoạt. Nhiệm vụ của các đội chơi là thiết kế các đồ dùng dạy học phục
vụ cho bài học có liên quan đến chủ đề của buổi sinh hoạt. Mỗi đội sẽ có thời gian 5
phút để thuyết trình về cách sử dụng và hiệu quả của đồ dùng dạy học do đội mình

thiết kế. Ban giám khảo sẽ chấm điểm, điểm tối đa cho mỗi đội là 20 điểm.

254


“Hùng biện”: Ban tổ chức sẽ đưa ra một chủ đề hùng biện chung cho các đội
chơi, gắn liền với chủ đề của buổi sinh hoạt. Mỗi đội sẽ có thời gian 3-5 phút để thảo
luận và khi hết thời gian, lần lượt các đội chơi sẽ cử một đại diện lên hùng biện. Ban
giám khảo sẽ đưa ra nhận xét, đánh giá sau khi các đội hoàn thành phần thi này.
“Văn nghệ”: Đây sẽ là những tiết mục do chính các bạn sinh viên dàn dựng và
biểu diễn, có thể là các tiết mục hát, múa, tiểu phẩm… có nội dung phù hợp với chủ
đề của buổi sinh hoạt.
Có thể nói phẩm chất quan trọng nhất với mỗi nhà giáo là lịng u nghề vì
chính lịng u nghề tạo ra động lực nâng cao trình độ chun mơn và rèn luyện phẩm
chất đạo đức của nghề giáo. Theo quy định chuẩn nghề nghiệp giáo viên THPT của
Bộ Giáo dục và Đào tạo, yêu nghề, gắn bó với nghề dạy học là yêu cầu đầu tiên thể
hiện đạo đức nghề nghiệp. Vì vậy, việc giáo dục lịng u nghề cho các giáo sinh là
nhiệm vụ quan trọng của các cơ sở đào tạo. Một số hình thức tổ chức hoạt động CLB
“Em yêu lịch sử” được đề xuất trong bài viết này hướng đến việc tạo cơ hội cho sinh
viên SPLS tăng cường thực hành kỹ năng tổ chức hoạt động dạy học sáng tạo, từ đó
định hướng cho các giáo viên tương lai cách thức đổi mới phương pháp, hình thức tổ
chức dạy học và giáo dục HS phổ thơng thêm u thích học mơn Lịch sử, góp phần
nâng cao chất lượng dạy học môn học.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Медведева Е.Б., Юхневич М.Ю, Музейная педагогика в школе, Вып. 2 –
СПб.: СпецЛит, 2000. – 208 с.
2. Phan Ngọc Liên (Chủ biên) (2009), Phương pháp dạy học lịch sử, tập 2, NXB
ĐHSP.
3. Nguyễn Thị Côi (1998), Bảo tàng lịch sử, cách mạng trong dạy học lịch sử ở
trường phổ thông, NXB Đại học Quốc gia Hà Nội.


255