ĐẠI HỌC QUOC GIA HA NỌI
KHOA LUẢT
PHẠM THỊ THU HOAI
PHÁP LUẬT THI HÀNH ÁN DẢN sụ VIỆT NAM
•
•
•
VÊ ĐẤU GIÁ TÀI SẢN VÀ THựC TIỄN THựC
HIỆN TẠI TỈNH NAM ĐỊNH
Chuyên ngành : Luật Dân sự và Tô tụng dân sự
Mã số
: 8380101.04
LUẬN VĂN THẠC sĩ LUẬT HỌC
Người hướng dẫn khoa học'. PGS. TS Nguyễn Thị Thu Hà
Hà Nội ■ 2022
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan Luận văn là công trình nghiên cứu của riêng tơi. Các
kết quả nêu trong Luận văn chưa được công bố trong bất kỳ công trình nào
khác. Các số liệu, vỉ dụ và trích dẫn trong Luận văn đảm bảo tính chỉnh xác,
tin cậy và trung thực. Tơi đã hồn thành tất cả các mơn học và đã thanh toán
tất cả các nghĩa vụ tài chính theo quy định của Khoa Luật Đại học Quốc gia
Hà Nội.
Vậy tôi viết Lời cam đoan này đề nghị Khoa Luật xem xét đê tơi có thê
bảo vệ Luận văn.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
NGƯỜI CAM ĐOAN
Phạm Thị Thu Hoài
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU............................................................................................................. 1
rr*r
1
F
_ Ạ
J 1
r
• Ạ
_
• A
I
• A
F
Ạ
-» Ạ
J y •
1
. Tính cap thiêt cua việc nghiên cứu đê tài............................................. 1
1
2. Tình hình nghiên cứu................................................................................. 3
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài......................................... 4
•
•
•
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài.......................................... 5
5. Phương pháp nghiên cứu........................................................................... 5
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn................................................ 6
7. Cơ cấu của luận văn................................................................................... 7
CHƯƠNG 1 MỘT SÓ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÈ ĐÁU GIÁ TÀI SẢN VÀ
PHÁP LUẬT THI HÀNH ÁN DÂN sự VỀ ĐẤU GIÁ TÀI SẢN.............8
1.1. LÝ LUẬN VỀ ĐẤU GIÁ TÀI SẢN TRONG THI HÀNH ÁN DÂN
8
sự
1.1.1. Khái niệm đấu giá tài sản trong thi hành án dân sự........................ 8
1.1.2. Đặc điểm của đấu giá tài sản trong thi hành án dân sự.................. 12
1.1.3. Ý nghĩa của đấu giá tài sản trong thi hành án dân sự..................... 20
1.2. LÝ LUẬN VÈ PHÁP LUẬT THI HÀNH ÁN DÂN sụ VÈ ĐÁU
GIÁ TÀI SẲN............................................................................................... 23
1.2.1. Khái niệm về pháp luật thi hành án dân sự về đấu giá tài sản...... 23
1.2.2. Vai trò của pháp luật thi hành án dân sự về đấu giá tài sản...... 23
1.2.3. Nội dung cua pháp luật thi hành án dân sự về đấu giá tài sản ... 24
1.2.4. Cơ sở khoa học của việc pháp luật thi hành án dân sự quy định về
->A__
• z
A \ •
2__
đâu giá tài san............................................................................................... 27
1.2.5. Lịch sử hình thành và phát triển các quy định của pháp luật thi
hành án dân sự Việt nam về đấu giá tài sản.............................................32
Kết luận Chương 1....................................................................................... 38
CHƯƠNG 2 THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT THI HÀNH ÁN DÂN sự
VIỆT NAM HIỆN HÀNH VỀ ĐÁU GIÁ TÀI SẢN................................... 40
2.1. THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT THI HÀNH ÁN DÂN sự VIỆT
NAM HIỆN HÀNH VÈ QUYỀN, NGHĨA vụ VÀ TRÁCH NHIỆM
CỦA CÁC CHỦ THẺ TRONG ĐẤU GIÁ TÀI SẢN..............................40
2.1.1. Tổ chức đấu giá tài sản và đấu giá viên.................................... 40
2.1.2. Chấp hành viên............................................................................ 42
2.1.3. Người có tài sản đấu giá và người sở hữu tài săn đấu giá...... 43
2.1.4. Người tham gia đấu giá tài sản.................................................. 45
2.1.5. Ngưịi có quyền và nghĩa vụ liên quan trong đấu giá tài sản
trong thi hành án dân sự.......................................................................... 47
2.2. THỤC TRẠNG PHÁP LUẬT THI HÀNH ÁN DÂN sụ VIỆT
NAM HIỆN HÀNH VÈ TÀI SẢN ĐUA RA ĐÁU GIÁ......................... 47
2.3. THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT THI HÀNH ÁN DÂN sự VIỆT
XX
N
X
y
.
V
X
F
y
NAM HIỆN HÀNH VÊ TRÌNH Tự, THỨ TỤC ĐÂU GIÁ TÀI SÁN 50
2.3.1. Hợp đồng dịch vụ đấu giá tài sản..................................................... 50
2.3.2. Niêm yết, thông báo công khai và trưng bày tài sản đấu giá. 51
2.3.3. Đăng ký tham gia đấu giá........................................................... 53
2.3.4. Trình tự, thủ tục phiên đấu giá.................................................. 56
2.3.5. Họp đồng mua bán tài sản đấu giá............................................58
2.3.6. Xử lý tài sản đấu giá không thành.............................................58
KÉT LUẬN CHƯƠNG 2............................................................................ 60
CHƯƠNG 3 THỰC TIỄN THựC HIỆN PHÁP LUẬT THI HÀNH ÁN
DÂN Sự VIỆT NAM VÈ ĐÁU GIÁ TÀI SẢN TẠI TỈNH NAM ĐỊNH
VÀ KIẾN NGHỊ.............................................................................................. 61
3.1. THỰC TIỄN THỰC HIỆN PHÁP LUẬT THI HÀNH ÁN DÂN sự
VIỆT NAM VỀ ĐẤU GIÁ TÀI SẢN TẠI TỈNH NAM ĐỊNH.............. 61
3.1.1. Những kết quả đạt được................................................................... 61
3.1.2. Những hạn chế, bất cập trong thực tiễn thực hiện pháp luật thi hành
án dân sự Việt Nam về đấu giá tài sàn tại Nam Định................................ 68
3.1.3
Nguyên nhân của những hạn chế, bất cập................................ 72
3.2. MỘT SỐ KIẾN NGHỊ NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ ĐẤU GIÁ
TÀI SẢN TRONG THI HÀNH ÁN DÂN sự TẠI NAM ĐỊNH.......... 76
3.2.1. Kiến nghị hoàn thiện pháp luật pháp luật thi hành án dân sự Việt
Nam về đấu giá tài sản................................................................................ 76
3.2.2. Kiến nghị về thực hiện pháp luật thi hành án dân sự về đấu giá tài
sản tại Nam Định........................................................................................ 81
KÉT LUẬN CHƯONG 3............................................................................ 87
KÉT LUẬN....................................................................................................... 88
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO...................................................... 90
PHỤ LỤC.......................................................................................................... 93
MỞ ĐẦU
1.
Tính cấp thiết của việc nghiên cứu đề tài
Đấu giá tài sản là một trong những hình thức mua bán đặc biệt. Trên
thế giới, đấu giá có lịch sử lâu đời và trong nền kinh tế thị trường, bên cạnh
các phương thức mua bán thông thường, mua bán tài sản thơng qua đấu giá
ngày càng phố biến. Có nhiều mục đích được đặt ra khi các bên lựa chọn
phương thức mua bán này, nhưng mục đích thường được hướng tới là nham
đưa tài sản tiếp cận với đại chúng người mua, qua đó phát huy cao nhất giá trị
hàng hóa của tài sản hoặc đáp ứng cao nhất mục đích khác mà người bán tài
sản đấu giá mong muốn đạt được.
Đấu giá tài sản bảo đảm là một trong những cách thức để chuyển quyền
sở hữu, quyền sử dụng tài sản từ chủ thế này sang chủ thế khác, góp phần
thúc đẩy hoạt động kinh tế nói chung, hoạt động mua bán, trao đổi hàng hóa
nói riêng phát triển một cách đa dạng.
Ớ Việt Nam, đấu giá tài sản được hình thành và phát triến từ việc đấu
giá tài sản để thi hành án dân sự. Các quy định về đấu giá tài sản được xuất
hiện lần đầu tiên trong Pháp lệnh Thi hành án dân sự ngày 28/8/1989 (cụ thể
tại Điều 28 quy định về đấu giá tài sản đã kê biên). Đấu giá là giai đoạn cuối
cùng và quan trọng trong quá trình xử lý tài sản của người phải thi hành án đế
bảo đảm cho việc thi hành nghĩa vụ trả tiền trong thi hành án dân sự. Do được
sự quan tâm của cấp ủy, chính quyền các cấp, hiện trên nhiều địa bàn tỉnh
Nam Định đã thành lập được nhiều tổ chức thẩm định giá, đấu giá. Từ đó, tạo
điều kiện thuận lợi cho chấp hành viên trong việc lựa chọn những tổ chức có
đủ điều kiện, năng lực, uy tín, kinh nghiệm nên số lượng tài sản đấu giá thành
ngày càng nhiều hơn so với trước đây, góp phần giúp cho cơ quan thi hành án
dân sự hai cấp thực hiện đạt chỉ tiêu, nhiệm vụ được giao.
Đấu giá tài sản trong thi hành án dân sự là một hình thức xử lý tài sản
bị kê biên cưỡng chế. Mục đích đặt ra khi cơ quan thi hành án thực hiện biện
pháp cưỡng chế kê biên, đấu giá tài sản của người phải thi hành án là một
1
biện pháp nghiêm khăc đê đảm bảo hiệu lực thực thi của bản án, quyêt định
của Tòa án trên thực tế, khơi phục lại quyền và lợi ích hợp pháp cho người
được thi hành án, đồng thời cũng thể hiện tính nghiêm minh của pháp luật.
Thơng qua biện pháp bán cơng khai tài sản phải thi hành án thì quyền lợi của
chính người phải thi hành án cũng được đảm bảo. Sau 25 năm triển khai hoạt
động đấu giá tài sãn trong Thi hành án dân sự ở Việt Nam, pháp luật điều
chỉnh trong lĩnh vực này cũng đang dần được hoàn thiện, hoạt động đấu giá
tài sản trong Thi hành án dân sự đã đạt được một số kết quả đáng ghi nhận,
hoạt động đấu giá tài sàn thi hành án nhìn chung đã đạt được những mục đích
ban đầu đề ra. Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu đã đạt được, hoạt động
đấu giá tài sản trong Thi hành án dân sự vẫn còn hạn chế. Một trong những
nguyên nhân của hạn chế đó là do hành lang pháp lý cho hoạt động này chưa
thực sự hoàn thiện, đang bộc lộ nhiều điểm bất cập như một số quy định về
trinh tự, thù tục đấu giá còn thiếu cụ thể, không rõ ràng dẫn đến nhiều cách
hiểu khác nhau, không quy định số lần các bên đương sự được quyền yêu cầu
định giá lại tài sản, chế tài đối với đội ngũ đấu giá viên vi phạm nguyên tắc
nghề nghiệp cịn chưa hợp lý v.v... Từ đó dẫn đến tình trạng khách hàng có
tâm lý ngại mua tài sản đấu giá trong thi hành án dân sự, nhiều tài sản được
đem ra đấu giá nhiều lần nhưng không có ai mua mặc dù giá trị của nó lớn
hơn nhiều so với giá khởi điếm mà doanh nghiệp đấu giá đề xuất. Có nhiều
trường hợp tài sản đã đấu giá thành công nhưng không bàn giao được hay kéo
dài việc bàn giao gây bức xúc trong dư luận xã hội, quyền lợi của các bên
trong quan hệ đấu giá tài sản thi hành án chưa đảm bảo và ngay cả uy tín của
các tổ chức đấu giá tài sản cũng bị ảnh hưởng. Từ đỏ cho thấy, việc nghiên
cứu một cách tồn diện và có hệ thống các vấn đề về đấu giá tài sản trong thi
hành án dân sự này là vơ cùng cần thiết. Do đó, học viên lựa chọn đề tài
“Pháp luật thi hành án dân sự Việt Nam về đấu giá tài sản và thực tiễn
thực
• hiện
• tại
• tỉnh Nam Định
• ” làm đề tài nghiên cứu luận văn thạc sỹ luật
•
học với mong muốn sẽ góp phần hồn thiện hơn nữa các quy định của pháp
2
luật hiện hành vê vân đê đâu giá tài sản nhăm khăng định tâm quan trọng của
biện pháp này trong điều kiện nền kinh tể thị trường hiện nay. Đồng thời, qua
đó nhằm góp phần phát hiện những hạn chế của pháp luật về đấu giá cũng như
những khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực thi ở Việt Nam. Từ đó, đề
xuất, kiến nghị một số giải pháp nhằm hoàn thiện hơn hệ thống pháp luật đấu
giá, nâng cao hiệu quả áp dụng pháp luật ở nước ta trong giai đoạn hiện nay.
2.
Tình hình nghiên cứu
Trong những năm gần đây, trước những yêu cầu đối mới đất nước, cải
cách hành chính và cải cách tư pháp đã có nhiều cơng trình nghiên cứu khoa
học pháp lý đề cập đến vấn đề đấu giá tài sản ớ Việt Nam nói chung và Pháp
luật thi hành án dân sự Việt Nam về đấu giá tài sản nói riêng đã được cơng
bố. Có thể kể đến một số cơng trình nghiên cứu sau: đề tài “£>ấw giả tài sản
trong thi hành án dân sự theo pháp luật Việt Nam” của tác giã Bùi Thị Hiền,
Khoa Luật đại học Quốc gia Hà Nội năm 2014; đề tài “Đấu giá tài sản là
quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền trên đất đê thi hành án dân sự theo
pháp luật Việt Nam từ thực tiễn tỉnh Thải Nguyên” của tác giả Hoàng Nguyên
Khang năm 2018, tác giá đã phân tích tương đối đầy đủ các quy định của
pháp luật liên quan đến đấu giá tài sản để thi hành án, từ đó đưa ra các
phương hướng, giải pháp để hoàn thiện pháp luật; đề tài “Hoàn thiện pháp
luật về đẩu giá tài sản nhằm thúc đẩy thể chế kinh tế thị trường định hướng
xã hội chủ nghĩa Việt Nam” do Viện Khoa học pháp lý - Bộ Tư pháp thực
hiện năm 2011 là đề tài thuộc cơng trình cấp bộ, nghiên cứu tồn bộ pháp luật
về đấu giá tại thời điểm nghiên cứu, từ đó có cơ sớ đưa ra các biện pháp hồn
thiện pháp luật về đấu giá tài sản.
Ngồi ra cịn có nhiều bài báo, tạp chí nghiên cứu về vấn đề đấu giá tài
sản như “Những khó khăn vướng mac trong cơng tác kiêm sốt việc đấu giá
tài sản để thi hành ản ” của tác giả Nguyễn Hồng Sinh đăng trên tạp chí
3
Kiểm sát số 23, tháng 12/2011; “Đấu giá tài sản trong thì hành án dãn sự vẫn
cịn là điểm nghẽn” của tác giả Nguyễn Quang Thái và Đào Thị Thúy Lan
đăng trên tạp chí dân chủ và pháp luật số 4 (289) - 2016 năm 2016.
Có thể thấy các cơng trình nghiên cứu về đấu giá tài sản ở trên đã
nghiên cứu nhiều về lĩnh vực đấu giá tài sản để thi hành án, đề cập đến những
khó khăn bất cập trong đấu giá tài sản để thi hành án. Nhưng về đấu giá tài
sản trong thi hành án dân sự trên địa bàn tỉnh Nam Định vần chưa có các
nghiên cứu cụ thể. Vì vậy, việc nghiên cứu đề tài này nhằm đánh giá, phân
tích tương đối một cách toàn diện về Pháp luật thi hành án dân sự Việt Nam
về đấu giá tài sản và thực tiễn thực hiện tại tỉnh Nam Định để từ đó đưa ra
những phương hướng, giải pháp hoàn thiện cho hoạt động đấu giá tài sản để
việc thi hành án dân sự trên địa bàn tỉnh Nam Định đạt được hiệu quả cao.
•
•
3.
•
•
9
•
•
JL
Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài
•
•
•
CT
Mục đích của việc nghiên cứu nhằm làm rõ những vấn đề lý luận về
đấu giá tài sản trong thi hành án dân sự, nội dung các quy định pháp luật Việt
Nam về đấu giá tài sản trong thi hành án dân sự phát hiện ra những bất cập để
qua đó đề xuất một số giải pháp nâng cao hiệu quả của đấu giá tài sản trong
thi hành án dân sự.
9
Từ mục đích nêu trên, luận văn tập trung giải quyết những nhiệm vụ cụ
thể như:
Luận giải các vấn đề về lý luận về đấu giá tài sản trong thi hành án dân
sự và pháp luật thi hành án dân sự về đấu giá tài sản.
Phân tích và đánh giá các quy định của pháp luật thi hành án dân sự
Việt Nam hiện hành về đấu giá tài sán.
Khảo sát thực tiễn thi hành pháp luật thi hành án dân sự Việt Nam về
đấu giá tài sản tại Nam Định
4
Phát hiện những vướng mắc, bất cập của các quy định pháp luật thi
hành án dân sự Việt Nam hiện hành về đấu giá tài sản và thực tiễn thực
hiện tại Nam Định từ đó tìm ra các giải pháp khắc phục nhằm nâng cao
hiệu quả của đấu giá tài sản trong thi hành án dân sự.
4.
Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài
Đối tượng nghiên cứu đề tài là những vấn đề lý luận về đấu giá tài sản
trong thi hành án dân sự, các quy định của pháp luật thi hành án dân sự về đấu
giá tài sản và thực tiễn thực hiện các quy định của pháp luật về đấu giá tài sản
trong thi hành án dân sự.
Trong giới hạn cùa đề tài luận văn thạc sĩ, việc nghiên cứu tập trung
vào các vấn đề chủ yếu sau đây:
Luận văn nghiên cứu những vấn đề lý luận về đấu giá tài sản trong thi
hành án dân sự, nội dung pháp luật và thực tiễn áp dụng pháp luật về
đấu giá tài sản ở Việt Nam chú yếu được thực hiện trên cơ sở quy định
của pháp luật về đấu giá tài sản thi hành án dân sự trong thời gian từ
năm 2014 đến nay.
Luận văn nghiên cứu thực tiễn thực hiện pháp luật về đấu giá tài sản
trong thi hành án dân sự tại tinh Nam định.
5.
Phương pháp nghiên cứu
Đe đạt được các mục tiêu nghiên cứu mà đề tài đặt ra, trong quá trình
nghiên cứu luận vãn đã sử dụng những phương pháp nghiên cứu cơ bản sau:
Phương pháp phân tích - tống họp: Trước hết phân tích là phân tách
những vấn đề nhỏ, những yếu tổ cấu thành trong một đề tài, vấn đề và
bàn luận về nó. Từ đó, chúng ta có thể hiểu được một cách sâu sắc, chi
tiết và cụ thể nhất trong từng khía cạnh khác nhau. Sau khi phân tích
từng khía cạnh một cách tách bạch, chúng ta sẽ có cái nhìn tống qt
vào vấn đề, đề tài. Chính lúc ấy, chúng ta sử dụng phương pháp tống
5
hợp đê tóm gọn lại những nội dung chính, những vân đê cân lưu ý và
thông điệp của đề tài.
Phương pháp so sảnh: một phương thức để giúp cho bài luận của bạn
trở nên hấp dẫn hơn, có tính đối chiếu thực tế và tính cạnh tranh. Từ đó,
tạo sức hút cho vấn đề được bàn luận. Trong lúc so sánh, có thể linh
động kết hợp nhiều cách so sánh khác nhau như: so sánh tuyệt đối, so
sánh tương đối, so sánh bình qn, Bên cạnh đó, cũng có thể sử dụng
kiểu so sánh như so sánh theo chiều ngang, so sánh theo chiều dọc
Phương pháp liệt kê: liên quan phần nhiều đến các tài liệu tham khảo
và được dùng chủ yếu trong phần nêu dẫn chứng thực tế để thực hiện
đề tài.
Phương pháp quy nạp, phương pháp diễn dịch: Được vận dụng để triển
khai có hiệu quả các vấn đề liên quan đến thế chấp phần vốn góp, đặc
biệt là các kiến nghị hoàn thiện. Cụ thế như trên cở sở đưa ra những
kiến nghị mang tính khái quát, súc tích người viết dùng phương pháp
diễn dịch để làm rõ nội dung của kiến nghị đó
6.
Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
Luận văn đã luận giải thêm một số vấn đề lý luận về đấu giá tài sản
trong thi hành án dân sự, chỉ ra thực trạng đấu giá tài sản trong thi hành án
dân sự ở tỉnh Nam Định, những ưu điểm, hạn chế, khó khãn cũng như đề xuất
một số giải pháp nhàm đảm bảo nâng cao hơn nữa chất lượng đấu giá tài sản
trong thi hành án dân sự trong thời gian tới.
Luận văn là tài liệu tham khảo đổi với các nhà làm luật trong việc
hoạch định chính sách sửa đồi, bồ sung, ban hành mới pháp luật về đấu giá tài
sản; đối với các cơ quan nhà nước có thẩm quyền của tỉnh Nam Định trong
việc quản lý nhà nước, nâng cao hiệu quả hoạt động đấu giá tài sản tại địa
phương và đối với những ai quan tâm đến lĩnh vực này.
6
7.
Cơ câu của luận văn
Ngồi lời nói đầu, phần kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, luận
văn được cơ cấu bao gồm ba chương cụ thể như sau:
Chương 1: Một số vấn đề lý luận về đấu giá tài sản trong thi hành án dân sự
và pháp luật thi hành án dân sự về đấu giá tài sản
Chương 2: Thực trạng pháp luật thi hành án dân sự Việt Nam hiện hành về
đấu giá tài sản
Chương 3: Thực tiễn thực hiện pháp luật thi hành án dân sự Việt Nam hiện
•
•
•
JL
•
X
hành về đấu giá tài sản tại Nam Định và một số kiến nghị
7
•
•
•
CHƯƠNG 1
MỘT SÓ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÈ ĐẤU GIÁ TÀI SẢN VÀ PHÁP LUẬT
THI HÀNH ÁN DÂN sự VÈ ĐẤU GIÁ TÀI SẢN
1.1. LÝ LUẬN VÈ ĐẤU GIÁ TÀI SẢN TRONG THI HÀNH ÁN
DÂN Sự
1.1.1. Khái niệm đâu giá tài sản trong thi hành án dân sự
Đấu giá tài sản là một dịch vụ ngày càng có vị trí, vai trò quan trọng
trong đời sống kinh tế - xã hội. Đây là một trong những phương thức minh
bạch để chuyển quyền sở hữu tài sản từ chủ thể này sang chủ thể khác góp
phần thúc đẩy hoạt động kinh tế nói chung và hoạt động mua bán trao đổi tài
sản nói riêng phát triển một cách đa dạng. Trong những năm qua, hoạt động
đấu giá tài sản ở nước ta đã từng bước phát triến, hồ trợ đắc lực cho công tác
thi hành pháp luật, cụ thể như: thi hành án dân sự, xử lý tài sản bảo đảm thu
hồi nợ vay cho các tổ chức tín dụng, xử lý vi phạm hành chính, nhà nước giao
đất có thu tiền sử dụng đất hoặc cho thuê đất qua hình thức đấu giá,...
Hiện nay, phương thức đấu giá tài sản được sử dụng như một phương
thức mua bán thông thường, phổ biến và rộng khắp trên thế giới. Cùng với sự
phát triển của thương mại điện từ, đấu giá tài sàn mở rộng hơn rất nhiều và
phát triến lên một bước mới. Việc đấu giá tài sản được tổ chức bằng các hình
thức cơng khai hoặc theo hồ sơ niêm phong, theo phương thức đấu giá lên
hoặc đặt giá xuống.
Theo hình thức cơng khai thì tài sản chào bán tại một mức giá xác định,
người bán tiếp tục nâng mức giá lên cách mức giá cũ một khoảng nhất định cho
đến khi khơng cịn người nào đưa ra mức giá cao hơn. Người đã trả mức giá
cao nhất cuối cùng chính là người thắng cuộc. Đây là hình thức vẫn thường
được áp dụng nhiều nhất để giao dịch hàng hóa, sản phẩm, đặc biệt với các tài
sản là cổ vật, các bộ sưu tập tem, tiền, xe cổ, tác phẩm nghệ thuật,...
8
Theo hình thức niêm phong thì người tham gia cùng nộp giá một lúc mà
không được biết giá của người khác cũng như giữ kín giá mà mình đã trả cho
hàng hóa, sản phẩm muốn mua. Thơng thường người trả giá cao nhất sẽ là
người thắng cuộc, mua được tài săn. [4, tr. 10 - 11],
Ngoài ra, cũng với sự phát triển của thương mại điện tử, hiện nay còn
xuất hiện phương thức đấu giá ngược. Đây là một loại hình đấu giá đặc biệt
theo đó người trả giá thấp nhất và duy nhất sau khi kết thúc mồi phiên đấu sẽ
trở thành người được mua tài sân đấu giá. Ở phương thức này nếu bên bán
đưa ra giá khởi điểm thì giá khởi điểm là mức giá lớn nhất (ngược với phương
thức trả giá lên - phương thức đấu giá xuôi). [12]
Cùng với sự phát triển của xã hội, có thể nói ràng đến nay đấu giá phát
triển với tư cách là một phương thức mua bán tài sản thông thường, phổ biến
và không thể thiếu trong thương mại, kinh doanh của thế giới. Khái niệm đấu
giá đưa ra dưới nhiều góc độ khác nhau.
Theo tác giả p. Cramton, Y. Shoham and R. Steinberg trong tác phấm
Introduction to Combinatorial Auctions thì: “Đán giá là phươngphảp xác định
giá trị của một hàng hóa có mức giá khơng thể xác định hoặc biển đổi quá
nhiều. Thông qua đấu giả, người mua người bán có thể mua và bản được
hàng hố gần đủng với giá trị của hàng hoả đó ” [7]
Ở Việt Nam, Theo Đại Từ điển Bách khoa Việt Nam: “Đấu giá là hình
thức bán những tài sản hoặc tài sản thường thuộc loại đắt tiền, hàng quý hiếm.
Người bán đặt mức giá chuẩn, những người mua trả giá từ thấp đến cao, tài
sản được bán cho người mua trà cao nhất” [6, tr.136]. Bên cạnh đó, trong Luật
đấu giá tài sản năm 2016 khái niệm về đấu giá tài sản được quy định tại khoản
2 Điều 5 như sau: “Đấu giá tài sản là hình thức bán tài sản có từ hai người
trở lên tham gia đẩu giá theo nguyên tắc, trình tự và thủ tục được quy định tại
Luật này. ”
9
Ngồi ra, ở Việt Nam cịn khái niệm đâu giá tài sản. Trong Từ điên Luật
học: “Đâw giá tài sản là hình thức bán cơng khai một tài sản, một khối tài
sản; theo đó có nhiều người muốn mua tham gia trả giá, người trá giá cao
nhất nhưng không thấp hơn giá khởi điểm là người mua được tài sản” [2,
tr.31J.
Có thể thấy khái niệm đấu giá tài sản và đấu giá tài sản dưới góc độ là
quan hệ mua bán thì nội dung của hai khái niệm này khơng có gì khác nhau
về bản chất. Chính vì vậy, ở Việt Nam trong thời gian qua các nhà nghiên cứu
đưa ra khái niệm đấu giá, khái niệm đấu giá tài sản dưới góc độ là quan hệ
mua bán và sử dụng hai khái niệm này có nội dung như nhau. Khi so sánh hai
khái niệm đấu giá tài sản theo quy định tại Nghị định số 17/2010/NĐ-CP và
khái niệm đấu giá tài sản tại Luật đấu giá tài sản 2016 đều xác định đây là hình
thức bán tài sản cơng khai, có hai người trở lên tham gia đấu giá theo ngun
tắc và trình thủ tục
Chi có một
số
• tục
• luật
• định.
•
• điểm mới là nếu Nghị< định
•
17/2010/NĐ-CP chỉ thừa nhận phương thức trả giá lên còn Luật đấu giá tài sản
2016 ngồi phương thức thức trà giá lên cịn quy định thêm phương thức đặt
giá xuống. Dù có bán tài sản thông qua đấu giá theo phương thức trả giá lên
hay phương thức đặt giá xuống thì tài sản vẫn sẽ được bán cho người trả giá
cao nhất [7], Do đó, sử dụng khái niệm đấu giá tài sản thì hợp lý hơn và tương
thích với pháp luật của các nước trên thế giới. Do đó, trong luận văn tác giã sẽ
sử dụng thuật ngữ đấu giá tài sản.
Như vậy, cả trên thế giới và ngay tại Việt Nam cũng đang tồn tại khá
nhiều quan điểm, định nghĩa khác nhau về đấu giá tài sản. Mặc dù cịn có sự
khác biệt giữa Việt Nam so với thế giới về hình thức, phương thức đấu giá
nhưng nhìn chung đều cho thấy đấu giá tài sản là hình thức mua bán đặc biệt,
bản chất là một phương thức mua bán công khai tài sản, có nhiều người tham
gia trả giá, được tổ chức theo những nguyên tắc và trình tự, thủ tục nhất định.
10
Theo đó, người mua tự trả giá dựa trên giá khởi điêm do bên bán đưa ra.
Người nào trả giá đáp ứng điều kiện quy định trước của phiên đấu giá sẽ được
quyền mua tài sản đấu giá.
Trong hoạt động thi hành án dân sự, khi người phải thi hành án và người
được thi hành án không thỏa thuận được về việc nhận tài sản kê biên để thi
hành án thì Chấp hành viên căn cứ vào quy định của pháp luật về loại tài sản,
giá trị tài sản để xác định có thực hiện phương thức đấu giá hay không. Căn
cứ trên kết quả định giá tài sàn mà Chấp hành viên ký Hợp đồng với tổ chức
đấu giá tài sản hoặc tự đứng ra tổ chức đấu giá tài sản nhằm bảo đảm thi hành
bản án, quyết định cùa Tịa án.[ 15]
Để có thể đấu giá một tài sản thì cần thiết phải có tài sản để mang bán
hay về danh nghĩa phải nắm giữ được tài sản đó. Do đó, chấp hành viên chi có
thể đấu giá tài sản đã bị kê biên, định giá theo quy định của pháp luật thi hành
án dân sự. Hay nói cách khác, quá trình đấu giá tài sản thi hành án được bắt
đàu khi chấp hành viên đưa tài sản bị kê biên, định giá ra tiến hành đấu giá và
kết thúc khi tài sản đem đấu giá được bàn giao xong xuôi cho người thắng
cuộc trong phiên đấu giá. Như vậy, quá trình đấu giá tài sản trong thi hành án
dân sự gồm xác định tài sản bị kê biên, định giá để đưa ra đấu giá, tiến hành
đấu giá tài sản và giao taì sản đấu giá cho người mua được đấu giá.
Việc đấu giá tài sán trong thi hành án dân sự về bản chất vẫn là một
phương thức bán tài sản đặc biệt, được tổ chức cơng khai tại một nơi nhất
định, theo trình tự, thủ tục đấu giá pháp luật quy định. Trong quan hệ giữa
người mua và người bán tài sản thì chỉ có một người bán nhưng lại có rất
nhiều người mua. Tất cả người mua đều muốn mua tài sản nên sẽ cạnh tranh
với nhau, tăng giá của tài sản lên và đấy giá tài sản lên đến mức cao nhất có
thể và người sờ hữu tài sản có thể thu được số tiền cao nhất cho tài sản mà
mình phải bán. Tuy nhiên, đấu giá tài sản trong thi hành án dân sự khác với
11
đấu giá tài sản thông thường ở thủ tục trước và sau khi tổ chức đấu giá. Trước
khi tổ chức đấu giá, sự khác biệt thể hiện ở thủ tục chuyển giao tài sản đấu giá
được thực hiện giữa tổ chức thực hiện đấu giá với cơ quan thi hành án dân sự.
Cơ quan thi hành án dân sự tiến hành thủ tục định giá tài sản, ký hết Hợp
đồng dịch vụ đấu giá tài sản,... Sau khi kết thúc việc đấu giá tài sản thì cơ
quan thi hành án dân sự tiến hành thủ tục bàn giao, thanh toán chi phí đấu giá,
phối hợp làm thủ tục trong chuyển quyền sở hữu tài sản cho người mua được
tài săn đấu giá. [15]
Như vậy, đấu giá tài sản trong thi hành án dân sự là hình thức mua bán
đặc biệt, công khai đối với tài sàn bị kê biên, định giá để thi hành án, theo
nguyên tắc và trình tự, thủ tục do pháp luật quy định, người mua trả giá dựa
trên khởi điểm do cơ quan thi hành án xác định, người nào trả giá cao nhất sẽ
được quyền mua tài sản đấu giá.
1.1.2. Đặc điểm của đấu giá tài sân trong thi hành án dân sự
1.1.2. ỉ.
y7c ý chí của người có tài sản đấu giá trong thi hành án
dân sự
Trong đấu giá thơng thường thì người có tài sản chủ động mang tài sản,
hàng hóa của mình tham gia đấu giá với mong muốn thu được lợi nhuận cao
nhất từ hàng hóa, tài sản đó do đó họ tham gia với vai trị tích cực, chủ động
để việc đấu giá nhanh chóng thành cơng. Tuy nhiên, đấu giá tài sàn thi hành
án dân sự với tư cách là một biện pháp tiếp nối trong quá trình cưỡng chế tài
sản của người phải thi hành án nhằm bảo đảm thi hành án nên người có tài sản
đấu giá khơng tự nguyện mang tài sản của mình đến đấu giá mà bị cưỡng chế
bởi cơ quan có thẩm quyền (cơ quan thi hành án dân sự).
Khi tham gia đấu giá, người được thi hành án mong muốn việc đấu giá
nhanh chóng thành cơng để bản án, quyết định dân sự có hiệu lực thực thi
hành và bản thân nhanh chóng nhận được tài sản. Tuy nhiên, người phải thi
12
hành án (là người có tài sản bị mang ra đâu giá) thì mang tâm lý bị ép buộc,
cưỡng chế nên thường có tâm lý chây ỳ, cố tình gây khó khăn, cản trở cho q
trình đấu giá tài sản thi hành án. Sau khi quá trình đấu giá tài sản diễn ra
thành cơng thì người đang sờ hữu tài sản đấu giá tìm mọi cách cản trở, khơng
bàn giao tài sản đã đấu giá khiến cho người mua được tài sản đấu giá khá vất
vả trong quá trình trở thành chủ sở hữu hợp pháp cùa tài sản. [8]
1.1.2.2. Có sự tham gia của chấp hành viên trong quan hệ đẩu giá
tài sản trong thi hành án dân sự
Trong đấu giá thơng thường thì người có tài sản có thể tự mình tổ chức
đấu giá nhưng cũng có thể bán thông qua tổ chức trung gian làm dịch vụ đấu
giá. Tuy nhiên trong đấu giá tài sản thi hành án thì ngồi bên có tài sản đấu
giá (người phải thi hành án) và tố chức làm dịch vụ đấu giá thì cịn có tham
gia của chấp hành viên. Sự tham gia của chấp hành viên thể hiện ở việc chấp
chành viên tự mình đứng ra trực tiếp đấu giá tài sản phải thi hành án nếu tại
tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương nơi có tài sản bán để thi hành án dân sự
chưa có tổ chức đấu giá hoặc có nhưng tổ chức đấu giá từ chối ký hợp đồng
dịch vụ đấu giá tài sản hoặc đối với tài sàn là động sản có giá trị nhỏ. [12]
1.1.2.3. Phương thức, hình thức đẩu giá tài sản trong thi hành án
dân sự
Trong đấu giá thông thường, việc đấu giá có thể thực hiện bằng nhiều
phương thức khác nhau, có thể kể đến như trả giá công khai lên, trả giá cơng
khai xuống, trả giá bằng bị phiếu, và hiện đang triển khai hình thức đấu giá
tài sản trực tuyến, V.V.. miễn là hai bên (bên có tài sản mang đấu giá và bên
thực hiện dịch vụ đấu giá) thỏa thuận với nhau về hình thức thực hiện và thỏa
•
•
•
•
<^2
z
•
•
•
thuận đó tuân thủ theo đúng quy định pháp luật. Việc đấu giá tài sản trong thi
hành án dân sự với tư cách là một công đoạn trong cường chế thi hành án và
người trực tiếp sở hữu tài sản đang đấu giá thường có tâm lý bị ép buộc phải
13
thực hiện nên tìm mọi cách gây khó khăn, cản trở. Do vậy, đê giảm, tránh mọi
mâu thuẫn có thể phát sinh giữa các bên pháp luật đã có quy định chặt chẽ về
phương thức, hình thức đấu giá. Tại Việt Nam, việc đấu giá tài sản được thực
hiện theo hình thức đấu giá trực tiếp bằng lời nói và đấu giá bằng bỏ phiếu.
Tuy nhiên, trong thực tiễn thực hiện thì việc đấu giá tài sản thi hành án chỉ
thực hiện duy nhất bằng hình thức cơng khai, trực tiếp bằng lời nói trả giá lên
để đảm bảo tính an toàn và tránh những rủi ro khi tổ chức đấu giá tài sản. [3]
1.1.2.4. về tài sản đấu giá trong thi hành án dân sự
Trong đấu giá thông thường thì tài sản đem ra đấu giá có thể là bất kỳ
tài sản nào. Người bán hàng chỉ đưa ra mức giá cơ bản (giá khởi điểm) đề
người mua tham khảo giá, còn giá bán thực tế do những người tham dự cuộc
đấu giá xác định trên cơ sờ tự cạnh tranh giá với nhau. Lợi ích mà người bán
muốn thu được là giá trị lợi nhuận từ hàng hóa, tài sản mà mình đang sở hữu.
Xuất phát từ việc đảm bảo nghĩa vụ thi hành bản án, quyết định dân sự
nên tài sản được mang ra đấu giá để thi hành án có tính chất đặc thù về giá trị
và giá trị sử dụng. Tài sản mang ra đấu giá thường có giá trị tương đương
hoặc lớn hơn với giá trị phải thi hành của bản án, quyết định dân sự chứ
không phải là bất kỳ tài săn nào mà người phài thi hành án có. Đó có thể là
động sản, bất động sản hoặc quyền sở hữu trí tuệ nhưng chắc chắn là giá trị có
thể định giá theo cách thông thường chứ không phải là tài sản khó xác định
giá trị thực (như đồ đạc kỷ niệm hoặc các loại đồ sưu tập...).
Tài sản thi hành án đưa ra đấu giá là tài sản riêng cùa người phải thi
hành hoặc tài sản chung của người phải thi hành án với người khác đã bị cơ
quan thi hành án dân sự kê biên, định giá.
1.1.2.5. Sự phối hợp giữa các bên trong quá trình đẩu giá tài sản
trong thi hành án dân sự
14
Khác với đâu giá thông thường, việc đâu giá chỉ có sự tham gia cùa
người có tài sản mang đấu giá, người mua được tài sản đấu giá và cá nhân, tổ
chức thực hiện việc đấu giá. Đấu giá tài sản trong thi hành án dân sự là quá
trình phức tạp với sự tham gia của nhiều bên, bao gồm: Người sở hữu tài sản
bị mang đấu giá (người phải thi hành án); Cơ quan thi hành án dân sự (Chấp
hành viên); tổ chức đấu giá tài sản, Viện kiểm sát nhân dân, người có quyền
lợi liên quan đến việc đấu giá (người được thi hành án) và người mua được tài
sản đấu giá.
Việc đấu giá tài sàn trong thi hành án dân sự là quá trình phức tạp và có
thể gặp vướng mắc ngay từ q trình định giá tài sản nhất là khi hai bên phải
thi hành án và bên được thi hành án không thống nhất được về giá trị tài sản,
về tổ chức thẩm định giá và Chấp hành viên phải quyết định những công việc
này. Trong q trình tổ chức việc đấu giá có thể phát sinh tranh chấp giữa
những người tham gia đấu giá, người có tài sản đấu giá với tổ chức cung cấp
dịch vụ đấu giá và khi kết thúc việc đấu giá vẫn có thế xảy ra tranh chấp xung
quanh việc bàn giao tài sản đấu giá.
Do có nhiều bên tham gia trong đấu giá tài sàn thi hành án, việc đấu giá
tài sản thi hành án phức tạp và có thể gặp vướng mắc nên pháp luật quy định
trình tự, thủ tục đấu giá khá chặt chẽ và có cần sự phối hợp chặt chẽ giữa các
bên tham gia. Quá trình đấu giá tài sản để thi hành án dân sự địi hỏi những cá
nhân, tổ chức có thẩm quyền liên quan thực hiện trách nhiệm một cách công
tâm, khách quan, tuân thủ đầy đủ quy định của pháp luật, đồng thời có sự phối
hợp chặt chẽ, kịp thời với các người sở hữu tài sản bị đấu giá, người mua
được tài sản đấu giá và người được thi hành án để nhanh chóng giải quyết
những vướng mắc nảy sinh trong q trình thực hiện cơng việc này.
1.1.2.6. Trĩnh tự, thủ tục đấu giá tài săn trong thi hành án dân sự
15
Xuât phát từ bản chât và đặc thù của hoạt động đâu giá tài sản thi hành án
dân sự cần phải thực hiện việc kê biên, định giá tài sản theo đúng trình tự, thủ tục
trước khi đưa tài sản thi hành án dân sự ra đấu giá. Bên cạnh đó, cần phải bảo
đảm trình tự, thủ tục đấu giá tài sản theo quy định chung về đấu giá tài sản cũng
như phải bảo đảm việc bàn giao tài sản, chuyển quyền sở hữu, sử dụng tài sản
cho người mua được tài sản thông qua đấu giá, thu được tiền đấu giá tài sản để
chi trả cho người được thi hành án thì ý nghĩa, mục đích của các quy định của
pháp luật về đấu giá tài sản thi hành án dân sự mới được bảo đảm thực hiện trên
thực tế. Vì vậy trình tự, thủ tục khi đấu giá loại tài sản này như sau:
Thử nhất, giai đoạn trước khi đưa tài sản thi hành án dân sự ra đấu giá
Mặc dù ở các hệ thống pháp luật khác nhau và mỗi quốc gia đều xây
dựng trình tự thủ tục trước khi đưa tài sản thi hành án dân sự ra đấu giá khác
nhau nhưng xuất phát từ băn chất của hoạt động đấu giá tài sản là cần đưa tài
sản thi hành án dân sự ra đấu giá ở một tổ chức đấu giá độc lập trung gian,
phải khách quan, minh bạch, đầy đủ cơ sơ sở pháp lý thì trình tự, thủ tục trước
khi đưa tài sản thi hành án dân sự ra đấu giá bao gồm các hoạt động từ định
giá, định giá lại đối với tài sản thi hành án dân sự, lựa chọn tổ chức đấu giá để
đấu giá tài sản thi hành án dân sự, xác định các giấy tờ pháp lý cơ bản làm căn
cứ đưa tài sản thi hành án dân sự ra đấu giá.
Thứ hai, giai đoạn tiến hành đấu giá tài sản thi hành án dân sự
Việc đấu tài sản thi hành án dân sự với giá trị cao thơng qua đấu giá
chính là mục tiêu hướng đến đế bảo vệ quyền, lợi ích họp pháp của các chủ
thể tham gia vào hoạt động đấu giá loại tài sản này. Để các hoạt động để đấu
giá tài sản thi hành án dân sự bảo đảm sự công khai, minh bạch thì trình tự,
thủ tục để tiến hành các hoạt động đấu giá cần được tiến hành theo đúng quy
định của pháp luật về quy trình đấu giá tài sản nói chung, qua các bước sau:
16
Bước 1: Ký kêt hợp đông đê đưa tài sản thi hành án dân sự ra đâu giá:
Việc ký kết hợp đồng để đưa tài sản thi hành án dân sự ra đấu giá sẽ xác định
rõ trách nhiệm của tổ chức đấu giá phải bán tài sản thi hành án dân sự theo
đúng trình tự, thủ tục đấu giá và trách nhiệm cùa người có thẩm quyền đưa tài
sản thi hành án dân sự ra đấu giá. Bên cạnh đó pháp luật về đấu giá tài sản thi
hành án dân sự phải xác định rõ chủ thể có thẩm quyền ký kết hợp đồng để
thực hiện việc đấu giá tài sân thi hành án dân sự, xác định thời hạn để đấu giá
tài sàn thi hành án dân sự phải được tuân thủ như thời hạn để đấu giá như các
loại tài sản đấu giá khác, quy định cụ thể về việc đơn phương, hủy bở hoặc
tạm dừng hợp đồng làm cơ sở để các bên thực hiện trong quá trình đấu giá tài
sản thi hành án dân sự, bảo vệ quyền lợi ích của các chủ thể tham gia vào hoạt
động đấu giá tài sản thi hành án dân sự.
Bước 2: Xây dựng quy chế đấu giá tài sản thi hành án dân sự: mục đích
của việc xây dựng quy chế đấu giá tài săn thi hành án dân sự là bảo đảm cho
việc tuân thủ, trình tự thủ tục việc đấu giá tài sản thi hành án dân sự của tố
chức đấu giá, chấp hành viên và người tham gia đấu giá. Các nội dung được
quy định trong quy chế đấu giá tài sản thi hành án dân sự phải phù hợp với
quy định của pháp luật về đấu giá tài sản để bảo đàm thực hiện việc đấu giá
tài sản thi hành án dân sự.
Bưó’c 3: Niêm yết và thông báo công khai đấu giá tài sản thi hành án
dân sự: mục tiêu của hoạt động thông báo niêm yết là phải thông báo công
khai đến đông đảo người tham gia đấu giá và thông tin càng được thơng báo
rộng rãi bao nhiêu càng có cơ hội để cho nhiều khách hàng đăng ký tham gia
đấu giá bấy nhiêu. Khi xây dựng các quy định pháp luật về thơng báo, niêm
yết đấu giá tài sản nói chung, đấu giá tài sản thi hành án dân sự nói riêng có ý
kiến cho rằng cần thơng báo, niêm yết đấu giá tài sàn ở bất cứ địa chỉ nào,
trên bất kỳ phương tiện thông tin đại chúng nào chỉ cần hướng tới mục tiêu để
17
cho nhiêu người biêt được vê tài sản đâu giá và thu hút nhiêu khách hàng
đăng ký tham gia đấu giá. Ví dụ: có thể đăng thơng báo qua các trang mạng
xã hội như: facebook, zalo hay có thể dán thông báo đấu giá ở cổng chợ, cửa
siêu thị hay kể cả là quảng cáo trên kênh youtube,... Ý kiến khác lại cho rằng
cần phải thống nhất về trình tự, thủ tục thông báo niêm yết trong quy định của
pháp luật về thời gian, địa điểm, thông báo niêm yết để kiểm sốt việc thực
hiện thơng báo niêm yết đấu giá tài sản của tổ chức đấu giá tài sản. Theo đó,
đối với tài sản thi hành án dân sự thì tổ chức đấu giá tài sản sẽ tiến hành niêm
yết thông báo đấu giá tài sản là bất động sản tại trụ sở của tồ chức mình, nơi
tổ chức cuộc đấu giá và ủy ban nhân dân cấp xã nơi có bất động sản đấu giá
trong một thời gian luật định và phải trước ngày mở cuộc đấu giá. Thơng báo
cơng khai ít nhất 02 lần trên báo in hoặc báo hình của trung ương hoặc tỉnh,
thành phố trực thuộc trung ương nơi có tài sản đấu giá và trang thông tin điện
tử chuyên ngành về đấu giá tài sản. Tổ chức đăng ký tham gia đấu giá, cho
xem tài sản thi hành án dân sự: mục đích của việc tổ chức đăng ký tham gia
đấu giá là nham xác định những trường hợp không được đăng ký tham gia
đấu giá, kiểm soát những trường hợp đã đăng ký tham gia đấu giá hợp lệ, ràng
buộc những người tham gia đấu giá phải tuân thủ trình tự, thủ tục đấu giá
như: phải nộp tiền đật trước, thực hiện đúng quy chế của cuộc đấu giá nếu
không sẽ bị mất tiền đặt trước,... Đe bảo đảm tài sản thi hành án dân sự được
bán cơng khai, tránh thơng đồng dìm giá cần phải có quy định hạn chế những
đối tượng không được đăng ký tham gia đấu giá như: người có quan hệ thân
thích với người có thấm quyền đưa tài săn thi hành án dân sự ra đấu giá,
người có thấm quyền đấu giá tài sản thi hành án dân sự, những người cùng
đăng ký tham gia đấu giá trên một tài sản mà lại có quan hệ về huyết thống,
hôn nhân, nuôi dưỡng,....
Bước 4: Tổ chức cuộc đấu giá tài sản thi hành án dân sự: trình tự, thủ
tục tổ chức đấu giá phải rõ ràng và chặt chẽ nhàm bảo vệ quyền và lợi ích của
18
các bên. Vì vậy, quy định vê thủ tục đâu giá cân cơng khai rộng rãi, đơn giản
hóa thủ tục và mở rộng các hình thức đấu giá tài sản, với mục đích tạo mọi
thuận lợi cho người bán và người mua tài sản.
Thứ ba, giai đoạn sau khi đấu giá tài sàn thi hành án dân sự.
Sau cuộc đấu giá tài sản thi hành án dân sự có thể thành và có thể
khơng thành.
- Trường hợp đấu giá thành: trong trường hợp đấu giá thành, pháp luật
về đấu giá tài sản thi hành án dân sự phải đảm bảo bàn giao được tài sản,
chuyển quyền sở hữu, sử dụng cho người mua được tài sản thi hành án dân
sự. Tại Việt Nam, để bảo vệ quyền lợi ích hợp pháp của người mua được tài
sản thi hành án dân sự trên cơ sở các quy định tại Hợp đồng dịch vụ đấu giá;
quy chế và biên bãn đấu giá, chấp hành viên và người trúng đấu giá sẽ thống
nhất và ký kết Hợp đồng mua bán tài sản đấu giá với những nội dung như:
thời gian, địa điếm, cách thức thanh toán, bàn giao tài sản và các giấy tờ liên
quan đến tài sản cho người trúng đấu giá. về lý luận và thực tiễn cho thấy ở
những quốc gia mà trình độ dân trí cao và ý thức pháp luật tốt thì đa phần
người phải thi hành án tự nguyện giao tài sản cho người mua được tài sản.
Tuy nhiên ở những quốc gia trình độ dân trí còn thấp, ý thức tuân thủ pháp
luật còn hạn chế thì rất ít các trường hợp người phải thi hành án tự nguyện
giao tài sản cho người mua được tài sản đấu giá mà chấp hành viên phụ trách
thi hành phải tổ chức cưỡng chế giao tài sản. Khi tổ chức cưỡng chế giao tài
sản, chấp hành viên phải xây dựng kế hoạch cưỡng chế, họp bàn kế hoạch
cưỡng chế với cơ quan Cơng an, chính quyền địa phương và các cơ quan ban
ngành có liên quan. Do đó, pháp luật về đấu giá tài sản thi hành án dân sự cần
phải xây dựng về trình tự, thủ tục cưỡng chế bàn giao cho người mua được tài
sản thi hành án dân sự, bào đảm cơ chế tài chính, sức mạnh quyền lực Nhà
nước cho việc thực hiện bàn giao tài sản. Bên cạnh đó pháp luật về đấu giá tài
sản thi hành án dân sự cần tính đến bảo đảm quyền lợi ích hợp pháp của
19
người mua được tài sản đâu giá, trong thời gian chưa giao được tài sản, quy
định trách nhiệm của cơ quan nhà nước có thẩm quyền có trách nhiệm làm
thủ tục đăng ký, chuyển quyền sở hữu, sừ dụng cho người mua.
- Trường hợp đấu giá không thành: trong trường hợp đấu giá không
thành, pháp luật về đấu giá tài sản thi hành án dân sự đảm bảo tài sản thi hành
án dân sự sè được tiếp tục đưa ra đấu giá cho đến khi bán được tài sản với thủ
tục nhanh chóng, hiệu quả. Với nguyên lý tài sản thi hành án dân sự đưa ra
đấu giá đến khi nào bán được để thu tiền về cho người được thi hành án, do
đó pháp luật về đấu giá tài sản thi hành án dân sự đều quy định theo hướng
cần phải thực hiện đến cùng việc đấu giá tài sản bằng việc giảm giá tài săn.
Tuy nhiên để bảo đảm quyền lợi ích hợp pháp của các đương sự trong giai
đoạn thi hành án thì việc giảm giá tài sản là cần thiết để đạt được thỏa thuận
của các bên đương sự về mức giảm giá. Nếu các đương sự khơng thỏa thuận
được mức giảm giá thì pháp luật sẽ phải quy định về mức giảm giá để tiếp tục
đấu giá tài sản.
1.1.3. Ý nghĩa của đấu giá tài sản trong thi hành án dân sự
1.1.3.1. Đấu giá tài sản là một biện pháp nhằm bảo đảm thi hành án
dân sự
Trong hoạt động thi hành án dân sự, việc xử lý tài sản đế thi hành án
được thực hiện bằng nhiều hình thức, như thoả thuận nhận tài sản để thi hành
án, chuyển giao tài sản cho cơ quan tài chính để sung cơng, tiêu huỷ tài sản
khơng cịn giá trị sử dụng, bán tài sản không qua thủ tục đấu giá tài sản để thi
hành án. Đấu giá tài sàn trong thi hành án dân sự là một hình thức xử lý tài
sàn để thi hành án, thường được thực hiện nhằm bảo đảm cho việc thi hành
nghĩa vụ trả tiền trong thi hành án dân sự. Thông thường, đấu giá tài sản là
một công đoạn trong quá trình thực hiện cưỡng chế thi hành án dân sự và
được gọi là đấu giá tài sản đã kê biên đế thi hành án.
20