Cơng trình được hồn thành
tại Khoa Luật - Đại học Quốc gia Hà Nội
Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS NGUYỄN THỊ THU HÀ
Phản biện 1: TS. Hoàng Thế Anh
Phản biện 2'. TS. Nguyễn Cơng Bình
Luận
• văn được
• bảo vệ• tại
• Hội
• đơngơ châm luận
• văn, họp>
tại
Luật
Đại
học
Quốc
gia
Hà
Nội.
• Khoa
•
•
•
“
•" _ _
A
Vào hơi.... giờ...., ngày
tháng năm 2022
Có thế tìm hiếu luận văn tại
Trung tâm tư liệu Khoa Luật - Đại học Quốc gia Hà Nội
Trung tâm tư liệu - Thư viện Đại học Quốc gia Hà Nội
MỤC LỤC CỦA LUẬN VĂN
Trang
Trang phụ bìa
Lời cam đoan
Mục lục
MỞ ĐÀU.......................................................................................................... Error! Bookmark not defined.
CHƯƠNG 1: MỘT SÓ VẤN ĐÈ LÝ LUẬN VÈ ĐẤU GIÁ TÀI SÃN VÀ PHÁP LUẬT THI HÀNH
ÁN DÂN Sự VỀ ĐẤU GIÁ TÀI SẢN.......................................................................................................... 7
1.1. LÝ LUẬN VỀ ĐÁU GIÁ TÀI SÁN TRONG THI HÀNH ÁN DÂN sự...7
1.1.1. Khái niệm đấu giá tài sản trong thi hành án dân sự......................................................................7
1.1.2. Đặc điểm của đấu giá tài sản trong thi hành án dân sự................................................................ 7
1.1.3. Ý nghía của đấu giá tài sản trong thi hành án dân sự.................................................................... 9
1.2. LÝ LUẬN VÈ PHÁP LUẬT THI HÀNH ÁN DÂN sụ VÈ ĐẤU GIÁ TÀI SẢN............. 10
1.2.1. Khái niệm về pháp luật thi hành án dân sự về đấu giá tài sản................................................... 10
1.2.2. Vai trò của pháp luật thi hành án dân sự về đấu giá tài
sản...................................................................................10
1.2.3. Nội dung của pháp luật thi hành án dân sự về đấu giá tài sản..................................................... 10
1.2.4. Co sở khoa học của việc pháp luật thi hành án dân sự quy định về đấu giá tài sản................. 11
1.2.5. Lịch sử hình thành và phát triển các quy định của pháp luật thi hành án dân sụ Việt nam về đấu
giá tài sản................................................................................................................................................ 11
Kết luận Chuong 1.................................................................................................................................11
CHUÔNG 2: THỤC TRẠNG PHÁP LUẬT THI HÀNH ÁN DÂN sụ VIỆT NAM HIỆN HÀNH VÈ
ĐẤU GIÁ TÀI SẢN...................................................................................................................................... 13
2.1. THỤC TRẠNG PHÁP LUẬT THI HÀNH ÁN DÂN sụ VIỆT NAM HIỆN HÀNH VÈ QUYỀN,
NGHĨA VỤ VÀ TRÁCH NHIỆM CỦA CÁC CHỦ THẾ TRONG ĐẤU GIÁ TÀI SẲN
......... 13
2.1.1. Tổ chức đấu giá tài sản và đấu giá viên...................................................................................... 13
2.1.2. Chấp hành vicn.............................................................................................................................. 13
2.1.3. Người có tài sản đấu giá và người sở hữu tài sản đấu giá............................................................ 13
2.1.4. Người tham gia đấu giá tài sản......................................................................................................13
2.1.5. Người có quyền và nghĩa vụ liên quan trong đấu giá tài sản trong thi hành án dân sự............ 14
2.2. THỤC TRẠNG PHÁP LUẬT THI HÀNH ÁN DÂN sự VIỆT NAM HIỆN HÀNH VÈ
TÀI SẢN ĐU A RA ĐÁU GIÁ............................................................................................................ 14
2.3. THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT THI HÀNH ÁN DÂN sự VIỆT NAM HIỆN HÀNH VÈ TRÌNH
TỤ, THU TỤC ĐÁU GIÁ TÀI SẢN........................................
14
2.3.1. Họp đồng dịch vụ đấu giá tài sản............................................................................................... 14
2.3.2.
Niêm yết, thông báo công khai và trưng bày tài sán đấu giá............................................... 15
2.3.3.
Đãng ký tham gia đấu giá...................................................................................................... 15
2.3.4.
Trình tự, thủ tục phiên đấu giá............................................................................................. 15
2.3.5.
Hợp đồng mua bán tài sản đấu giá........................................................................................ 15
2.3.6.
Xử lý tài sản đấu giá không thành.......................................................................................... 16
KÉT LUẬN CHƯƠNG 2....................................................................................................................16
CHƯƠNG 3: THựC TIÊN THựC HIỆN PHÁP LUẬT THI HÀNH ÁN DÂN sự VIỆT NAM VÈ
ĐÁU GIÁ TÀI SAN tại Tỉnh nam định và KIEN NGHỊ.............................
17
3.1. THỤC TIỄN THỤC HIỆN PHÁP LUẬT THI HÀNH ÁN DÂN sụ VIỆT NAM VÈ ĐÁU
GIÁ TÃI SẢN TẠI TỈNH NAM ĐỊNH...... '................................................
17
3.1.1. Những kết quả đạt được.............................................................................................................. 17
3.1.2. Những hạn chế, bất cập trong thực tiễn thực hiện pháp luật thi hành án dân sự Việt Nam về đấu
giá tài sản tại Nam Định.........................................................................................................................19
3.1.3. Nguyên nhân của những hạn chế, bất cập.................................................................................. 20
3.2. MỘT SỐ KIÉN NGHỊ NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUA ĐÁU GIÁ TÀI SẢN TRONG THI
HÀNH ÁN DÂN Sự TẠI NAM ĐỊNH.............................. ?................................................................. 21
3.2.1. Kiến nghị hoàn thiện pháp luật pháp luật thi hành án dân sự Việt Nam về đấu giá tài sản
21
3.2.2. Kiến nghị về thực hiện pháp luật thi hành án dân sự về đấu giá tài sản tại Nam Định........... 22
KÉT LUẬN CHƯƠNG 3.................................................................................................................... 23
KÉT LUẬN....................................................................................................................................................24
DANH MUC TÀI LIÊU THAM KHẢO...................................................... Error! Bookmark not defined.
Error! Bookmark not defined.
PHỤ LỤC
MỞ ĐẦƯ
1.
Tính cấp thiết của việc nghiên cứu đề tài
Đấu giá tài sản là một trong những hình thức mua bán đặc biệt. Trên thế giới, đấu giá
có lịch sử lâu đời và trong nền kinh tế thị trường, bên cạnh các phương thức mua bán thông
thường, mua bán tài sản thông qua đấu giá ngày càng phổ biến. Có nhiều mục đích được đặt
ra khi các bên lựa chọn phương thức mua bán này, nhưng mục đích thường được hướng tới
là nhằm đưa tài sản tiếp cận với đại chúng người mua, qua đó phát huy cao nhất giá trị hàng
hóa của tài sản hoặc đáp ứng cao nhất mục đích khác mà người bán tài sản đấu giá mong
muốn đạt được.
Đấu giá tài sản bảo đảm là một trong nhũng cách thức để chuyển quyền sở hữu,
quyền sử dụng tài sản từ chủ thể này sang chủ thể khác, góp phần thúc đẩy hoạt động kinh
tế nói chung, hoạt động mua bán, trao đổi hàng hóa nói riêng phát triến một cách đa dạng.
Ớ Việt Nam, đấu giá tài sản được hình thành và phát triển từ việc đấu giá tài sản đế
thi hành án dân sự. Các quy định về đấu giá tài sản được xuất hiện lần đầu tiên trong Pháp
lệnh Thi hành án dân sự ngày 28/8/1989 (cụ thể tại Điều 28 quy định về đấu giá tài sản đã
kê biên). Đấu giá là giai đoạn cuối cùng và quan trọng trong quá trinh xử lý tài sản của
người phải thi hành án đế bảo đảm cho việc thi hành nghĩa vụ trả tiền trong thi hành án dân
sự. Do được sự quan tâm của cấp ủy, chính quyền các cấp, hiện trên nhiều địa bàn tỉnh Nam
Định đã thành lập được nhiều tổ chức thẩm định giá, đấu giá. Từ đó, tạo điều kiện thuận lợi
cho chấp hành viên trong việc lựa chọn những tố chức có đủ điều kiện, năng lực, uy tín,
kinh nghiệm nên số lượng tài sản đấu giá thành ngày càng nhiều hơn so với trước đây, góp
2
phần giúp cho cơ quan thi hành án dân sự hai cấp thực hiện đạt chỉ tiêu, nhiệm vụ được
giao.
Đâu giá tài sản trong thi hành án dân sự là một hình thức xử lý tài sản bị kê biên
cưỡng chế. Mục đích đặt ra khi cơ quan thi hành án thực hiện biện pháp cưởng chế kê biên,
đấu giá tài sản cùa người phải thi hành án là một biện pháp nghiêm khắc để đảm bảo hiệu
lực thực thi của bản án, quyết định của Tòa án trên thực tế, khơi phục lại quyền và lợi ích
họp pháp cho người được thi hành án, đồng thời cũng thể hiện tính nghiêm minh của pháp
luật. Thơng qua biện pháp bán cơng khai tài sản phải thi hành án thì quyền lợi của chính
người phải thi hành án cũng được đảm bảo. Sau 25 năm triển khai hoạt động đấu giá tài sản
trong Thi hành án dân sự ở Việt Nam, pháp luật điều chỉnh trong lĩnh vực này cũng đang
dần được hoàn thiện, hoạt động đấu giá tài sản trong Thi hành án dân sự đã đạt được một số
kết quả đáng ghi nhận, hoạt động đấu giá tài sản thi hành án nhìn chung đà đạt được những
mục đích ban đầu đề ra. Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu đã đạt được, hoạt động đấu
giá tài sản trong Thi hành án dân sự vẫn còn hạn chế. Một trong những nguyên nhân của
hạn chế đó là do hành lang pháp lý cho hoạt động này chưa thực sự hoàn thiện, đang bộc lộ
nhiều điểm bất cập như một số quy định về trình tự, thù tục đấu giá cịn thiếu cụ thể, khơng
rõ ràng dẫn đến nhiều cách hiểu khác nhau, không quy định số lần các bên đương sự được
quyền yêu cầu định giá lại tài sản, chế tài đối với đội ngũ đấu giá viên vi phạm nguyên tắc
nghề nghiệp còn chưa hợp lý v.v... Từ đó dẫn đến tinh trạng khách hàng có tâm lý ngại mua
tài sản đấu giá trong thi hành án dân sự, nhiều tài sản được đem ra đấu giá nhiều làn nhưng
khơng có ai mua mặc dù giá trị của nó lớn hơn nhiều so với giá khởi điểm mà doanh nghiệp
đấu giá đề xuất. Có nhiều trường hợp tài sản đã đấu giá thành công nhưng không bàn giao
được hay kéo dài việc bàn giao gây bức xúc trong dư luận xã hội, quyền lợi của các bên
trong quan hệ đấu giá tài sản thi hành án chưa đảm bảo và ngay cả uy tín của các tổ chức
đấu giá tài sản cũng bị ảnh hưởng. Từ đó cho thấy, việc nghiên cứu một cách tồn diện và
có hệ thống các vấn đề về đấu giá tài sản trong thi hành án dân sự này là vô cùng cần thiết.
Do đó, học viên lựa chọn đề tài “Pháp luật thi hành án dân sự Việt Nam về đấu giá tài
sản và thực
tiễn thực
hiện
tại
” làm đề tài nghiên
cứu luận
vãn thạc
sỹ luật
•
•
•
• tỉnh Nam Định
•
C2
•
•
•
học với mong muốn sẽ góp phần hoàn thiện hơn nữa các quy định của pháp luật hiện hành
về vấn đề đấu giá tài sản nhằm khẳng định tầm quan trọng của biện pháp này trong điều
kiện nền kinh tế thị trường hiện nay. Đồng thời, qua đó nhằm góp phần phát hiện nhừng hạn
chế của pháp luật về đấu giá cũng như nhũng khó khăn, vướng mắc trong quá trinh thực thi
ở Việt Nam. Từ đó, đề xuất, kiến nghị một số giải pháp nhằm hoàn thiện hơn hệ thống pháp
luật đấu giá, nâng cao hiệu quả áp dụng pháp luật ở nước ta trong giai đoạn hiện nay.
2.
Tình hình nghỉên cứu
Trong những năm gần đây, trước những yêu cầu đối mới đất nước, cải cách hành
chính và cải cách tư pháp đã có nhiều cơng trình nghiên cứu khoa học pháp lý đề cập đến
vấn đề đấu giá tài sản ở Việt Nam nói chung và Pháp luật thi hành án dân sự Việt Nam về
đấu giá tài sản nói riêng đã được cơng bố. Có thể kể đến một số cơng trỉnh nghiên cún sau:
đề tài “Đấu giá tài sán trong thi hành án dân sự theo pháp luật Việt Nam” của tác giả Bùi
Thị Hiền, Khoa Luật đại học Quốc gia Hà Nội năm 2014; đề tài “Đấu giá tài sản là quyền
3
sử dụng đât và tài sản găn liên trên đât đê thi hành án dần sự theo pháp luật Việt Nam từ
thực tiễn tỉnh Thải Nguyên" của tác giả Hoàng Nguyên Khang năm 2018, tác giả đã phân
tích tương đối đầy đủ các quy định của pháp luật liên quan đến đấu giá tài sản đế thi hành
án, từ đó đưa ra các phương hướng, giải pháp để hoàn thiện pháp luật; đề tài “Hoàn thiện
pháp luật về đấu giá tài sản nhằm thúc đẩy thể chế kỉnh tế thị trường định hướng xã hội chủ
nghĩa Việt Nam" do Viện Khoa học pháp lý - Bộ Tư pháp thực hiện nàm 2011 là đề tài
thuộc công trinh cấp bộ, nghiên cứu toàn bộ pháp luật về đấu giá tại thời điểm nghiên cứu,
từ đó có cơ sở đưa ra các biện pháp hoàn thiện pháp luật về đấu giá tài sản.
Ngồi ra cịn có nhiều bài báo, tạp chí nghiên cứu về vấn đề đấu giá tài sản như
“Những khó khăn vướng mắc trong cơng tác kiêm sốt việc đấu giả tài sản để thi hành án ”
của tác giả Nguyễn Hồng Sinh đăng trên tạp chí Kiểm sát số 23, tháng 12/2011; “Đấu giả
tài sản trong thi hành án dân sự vẫn còn là diêm nghẽn" của tác giả Nguyễn Quang Thái và
Đào Thị Thúy Lan đăng trên tạp chí dân chủ và pháp luật số 4 (289) - 2016 năm 2016.
Có thể thấy các cơng trinh nghiên cứu về đấu giá tài sản ở trên đã nghiên cứu nhiều
về lĩnh vực đấu giá tài sản để thi hành án, đề cập đến những khó khăn bất cập trong đấu giá
tài sản để thi hành án. Nhung về đấu giá tài sản trong thi hành án dân sự trên địa bàn tỉnh
Nam Định vẫn chưa có các nghiên cứu cụ thể. Vì vậy, việc nghiên cứu đề tài này nhằm
đánh giá, phân tích tương đối một cách tồn diện về Pháp luật thi hành án dân sự Việt Nam
về đấu giá tài sản và thực tiễn thực hiện tại tỉnh Nam Định để từ đó đưa ra những phương
hướng, giải pháp hoàn thiện cho hoạt động đấu giá tài sản để việc thi hành án dân sự trên
địa
bàn tỉnh Nam Định
đạt
được
hiệu
quả
cao.
•
•
•
•
•
1
3.
Mục
vụ• nghiên
cứu của đê tài
• đích và nhiệm
•
“
Mục đích của việc nghiên cứu nhằm làm rõ những vấn đề lý luận về đấu giá tài sản
trong thi hành án dân sự, nội dung các quy định pháp luật Việt Nam về đấu giá tài sản trong
thi hành án dân sự phát hiện ra những bất cập để qua đó đề xuất một số giải pháp nâng cao
hiệu quả của đấu giá tài sản trong thi hành án dân sự.
Từ mục đích nêu trên, luận văn tập trung giải quyết những nhiệm vụ cụ thể như:
Luận giải các vấn đề về lý luận về đấu giá tài sản trong thi hành án dân sự và pháp
luật thi hành án dân sự về đấu giá tài sàn.
Phân tích và đánh giá các quy định của pháp luật thi hành án dân sự Việt Nam hiện
hành về đấu giá tài sản.
Khảo sát thực tiễn thi hành pháp luật thi hành án dân sự Việt Nam về đấu giá tài sản
tại Nam Định
Phát hiện những vướng mắc, bất cập của các quy định pháp luật thi hành án dân sự
Việt
• Nam hiện
• hành về đấu giá tài sản và thực
• tiễn thực
• hiện
• tại
• Nam Định
• từ đó tìm
ra các giải pháp khắc phục nhằm nâng cao hiệu quả của đấu giá tài sản trong thi hành
án dân sự.
4.
Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài
Đối tượng nghiên cứu đề tài là những vấn đề lý luận về đấu giá tài sản trong thi hành
án dân sự, các quy định cùa pháp luật thi hành án dân sự về đấu giá tài sản và thực tiễn thực
hiện các quy định của pháp luật về đấu giá tài sản trong thi hành án dân sự.
4
Trong giới hạn của đê tài luận văn thạc sĩ, việc nghiên cứu tập trung vào các vân đê
chủ yếu sau đây:
Luận văn nghiên cứu nhũng vấn đề lý luận về đấu giá tài sản trong thi hành án dân
sự, nội dung pháp luật và thực tiễn áp dụng pháp luật về đấu giá tài sản ở Việt Nam
chủ yếu được thực hiện trên cơ sở quy định cùa pháp luật về đấu giá tài sản thi hành
án dân sự trong thời gian từ năm 2014 đến nay.
Luận văn nghiên cứu thực tiễn thực hiện pháp luật về đấu giá tài sản trong thi hành
án dân sự tại tỉnh Nam định.
5.
Phương pháp nghiên cứu
Đe đạt được các mục tiêu nghiên cửu mà đề tài đặt ra, trong quá trình nghiên cứu
luận văn đã sử dụng những phương pháp nghiên cứu cơ bản sau:
Phương pháp phản tích - tổng họp: Trước hết phân tích là phân tách những vấn đề
nhỏ, nhũng yếu tố cấu thành trong một đề tài, vấn đề và bàn luận về nó. Từ đó, chúng
ta có thể hiểu được một cách sâu sắc, chi tiết và cụ thể nhất trong từng khía cạnh
khác nhau. Sau khi phân tích từng khía cạnh một cách tách bạch, chúng ta sẽ có cái
nhìn tổng qt vào vấn đề, đề tài. Chính lúc ấy, chúng ta sử dụng phương pháp tồng
họp để tóm gọn lại những nội dung chính, những vấn đề cần lưu ý và thông điệp của
đề tài.
Phương pháp so sánh: một phương thức để giúp cho bài luận của bạn trở nên hấp
dẫn hơn, có tính đối chiếu thực tế và tính cạnh tranh. Từ đó, tạo sức hút cho vấn đề
được bàn luận. Trong lúc so sánh, có thể linh động kết hợp nhiều cách so sánh khác
nhau như: so sánh tuyệt đối, so sánh tương đối, so sánh bình qn, Bên cạnh đó, cũng
có thể sử dụng kiểu so sánh như so sánh theo chiều ngang, so sánh theo chiều dọc
Phương pháp liệt kê: liên quan phần nhiều đến các tài liệu tham khảo và được dùng
chủ yếu trong phần nêu dẫn chứng thực tế để thực hiện đề tài.
Phương pháp quy nạp, phương pháp diễn dịch: Được vận dụng để triển khai có hiệu
quả các vấn đề liên quan đến thế chấp phần vốn góp, đặc biệt là các kiến nghị hoàn
thiện. Cụ thể như trên cở sở đưa ra những kiến nghị mang tính khái quát, súc tích
người viết dùng phương pháp diễn dịch để làm rõ nội dung của kiến nghị đó
6.
Ý nghĩa lý luận và thực tiễn cùa luận văn
Luận vàn đã luận giải thêm một số vấn đề lý luận về đấu giá tài sản trong thi hành án
dân sự, chỉ ra thực trạng đấu giá tài sản trong thi hành án dân sự ở tỉnh Nam Định, những ưu
điểm, hạn chế, khó khăn cũng như đề xuất một số giải pháp nhằm đảm bảo nâng cao hơn
nữa chất lượng đấu giá tài sản trong thi hành án dân sự trong thời gian tới.
Luận
• văn là tài liệu
• tham khảo đối với các nhà làm luật
• trong việc
• hoạch
• định
• chính
sách sửa đổi, bố sung, ban hành mới pháp luật về đấu giá tài sản; đối với các cơ quan nhà
nước có thẩm quyền của tỉnh Nam Định trong việc quản lý nhà nước, nâng cao hiệu quả
hoạt động đấu giá tài sản tại địa phương và đối với những ai quan tâm đến lĩnh vực này.
7.
Cơ cấu cũa luận văn
Ngoài lời nói đầu, phần kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, luận vàn được cơ
cấu bao gồm ba chương cụ thể như sau:
5
Chương 1: Một sô vân đê lý luận vê đâu giá tài sản trong thi hành án dân sự và pháp luật
thi hành án dân sự về đấu giá tài sản
Chưo’ng 2: Thực trạng pháp luật thi hành án dân sự Việt Nam hiện hành về đấu giá tài sản
Chương 3: Thực tiễn thực hiện pháp luật thi hành án dân sự Việt Nam hiện hành về đấu giá
tài sản tại Nam Định và một số kiến nghị
6
CHƯƠNG 1
MỘT SỐ VẤN ĐÈ LÝ LUẬN VÈ ĐẤU GIÁ TÀI SÃN VÀ PHÁP LUẬT
THI HÀNH ÁN DÂN sự VỀ ĐẤU GIÁ TÀI SẢN
1.1. LÝ LUẬN VÈ ĐẤU GIÁ TÀI SẢN TRONG THI HÀNH ÁN DÂN sự
1.1.1. Khái niệm đấu giá tài sản trong thi hành án dân sự
Đấu giá tài sản là một dịch vụ ngày càng có vị trí, vai trị quan trọng trong đời sống
kinh tế - xã hội. Đây là một trong những phương thức minh bạch để chuyển quyền sở hữu
tài sản từ chủ thể này sang chủ thể khác góp phần thúc đẩy hoạt động kinh tế nói chung và
hoạt động mua bán trao đổi tài sản nói riêng phát triển một cách đa dạng. Trong những năm
qua, hoạt động đấu giá tài sản ở nước ta đã từng bước phát triển, hỗ trợ đắc lực cho công tác
thi hành pháp luật, cụ thể như: thi hành án dân sự, xử lý tài sản bảo đảm thu hồi nợ vay cho
các tổ chức tín dụng, xử lý vi phạm hành chính, nhà nước giao đất có thu tiền sử dụng đất
hoặc cho thuê đất qua hình thức đấu giá,...
Trong hoạt động thi hành án dân sự, khi người phải thi hành án và người được thi hành
án không thỏa thuận được về việc nhận tài sản kê biên để thi hành án thì Chấp hành viên căn
cứ vào quy định của pháp luật về loại tài sản, giá trị tài sản để xác định có thực hiện phương
thức đấu giá hay khơng. Càn cứ trên kết quả định giá tài sản mà Chấp hành viên ký Hợp
đồng với tổ chức đấu giá tài sản hoặc tự đủng ra tổ chức đấu giá tài sản nhằm bảo đảm thi
hành bản án, quyết định của Tòa án.
Như vậy, đấu giá tài sản trong thi hành án dân sự là hình thức mua bán đặc biệt, cơng
khai đối với tài sản bị kê biên, định giá để thi hành án, theo nguyên tắc và trình tự, thủ tục
do pháp luật quy định, người mua trả giá dựa trên khởi điểm do cơ quan thi hành án xác
định, người nào trả giá cao nhất sẽ được quyền mua tài sản đấu giá.
1.1.2. Đặc điểm của đấu giá tài sản trong thi hành án dân sự
1.1.2.1.
về ý chí của người có tài sản đấu giá trong thi hành án dãn sự
Khi tham gia đấu giá, người được thi hành án mong muốn việc đấu giá nhanh chóng
thành cơng để bản án, quyết định dân sự có hiệu lực thực thi hành và bản thân nhanh chóng
nhận được tài sản. Tuy nhiên, người phải thi hành án (là người có tài sản bị mang ra đấu
giá) thì mang tâm lý bị ép buộc, cưỡng chế nên thường có tâm lý chây ỳ, cố tỉnh gây khó
khăn, cản trở cho quá trình đấu giá tài sản thi hành án. Sau khi q trình đấu giá tài sản diễn
ra thành cơng thì người đang sở hữu tài sản đấu giá tìm mọi cách cản trở, không bàn giao tài
sản đà đấu giá khiến cho người mua được tài sản đấu giá khá vất vả trong quá trình trở
thành chủ sở hữu hợp pháp của tài sản.
1.1.2.2. Có sự tham gia của cơ quan nhà nước cỏ thẩm quyền trong quan hệ đấu
giá tài sản trong thi hành án dân sự
Trong đấu giá tài sản thi hành án thi ngồi bên có tài sản đấu giá (người phải thi hành
án) và tố chức làm dịch vụ đấu giá thì cịn có tham gia của cơ quan thi hành án dân sự, chấp
hành viên. Sự tham gia cùa cơ quan thi hành án dân sự, chấp hành viên thể hiện ở việc quyết
định lựa chọn tổ chức đấu giá tài sản, ở việc ký hợp đồng dịch vụ đấu giá... Trong một số
7
trường hợp hâp chành viên cịn tự mình đứng ra trực tiêp đâu giá tài sản phải thi hành án
nếu tại tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương nơi có tài sản bán để thi hành án dân sự chưa
có tổ chức đấu giá hoặc có nhưng tổ chức đấu giá từ chối kỷ hợp đồng dịch vụ đấu giá tài
sản hoặc đối với tài sản là động sản có giá trị nhỏ.
1.1.2.3. Phương thức, hình thức đấu giá tài sản trong thi hành án dân sự
Việc đấu giá tài sản trong thi hành án dân sự với tư cách là một công đoạn trong
cưỡng chế thi hành án và người trực tiếp sở hữu tài sản đang đấu giá thường có tâm lý bị ép
buộc phải thực hiện nên tìm mọi cách gây khó khăn, cản trở. Do vậy, để giảm, tránh mọi
mâu thuẫn có thế phát sinh giữa các bên pháp luật đã có quy định chặt chẽ về phương thức,
hình thức đấu giá. Tại Việt Nam, việc đấu giá tài sản được thực hiện theo hình thức đấu giá
trực tiếp bằng lời nói và đấu giá bằng bở phiếu. Tuy nhiên, trong thực tiễn thực hiện thì việc
đấu giá tài sản thi hành án chỉ thực hiện duy nhất bằng hình thức cơng khai, trực tiếp bằng
lời nói trả giá lên đế đảm bảo tính an tồn và tránh những rủi ro khi tổ chức đấu giá tài sản.
1.1.2.4.
về tài sản đấu giá trong thi hành án dân sự
Tài sản thi hành án đưa ra đấu giá là tài sản riêng của người phải thi hành hoặc tài
sản chung của người phải thi hành án với người khác đã bị cơ quan thi hành án dân sự kê
biên, định giá.
1.1.2.5. Sự phối họp giữa các hên trong quá trình đấu giả tài sản trong thi hành
án dãn sự
Đấu giá tài sản trong thi hành án dân sự là quá trình phức tạp với sự tham gia của
nhiều bên, bao gồm: Người sở hữu tài sản bị mang đấu giá (người phải thi hành án); Cơ
quan thi hành án dân sự (Chấp hành viên); tổ chức đấu giá tài sản, Viện kiểm sát nhân dân,
người có quyền lợi liên quan đến việc đấu giá (người được thi hành án) và người mua được
tài sản đấu giá.
Do có nhiều bên tham gia trong đấu giá tài sản thi hành án, việc đấu giá tài sản thi
hành án phức tạp và có thể gặp vướng mắc nên pháp luật quy định trình tự, thủ tục đấu giá
khá chặt chẽ và có cần sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên tham gia. Quá trình đấu giá tài sản
để thi hành án dân sự đòi hỏi những cá nhân, tố chức có thẩm quyền liên quan thực hiện
trách nhiệm một cách công tâm, khách quan, tuân thủ đầy đủ quy định của pháp luật.
1.1.2.6.
Trình tự, thủ tục đấu giá tài sản trong thi hành án dân sự
Thứ nhất, giai đoạn trước khi đưa tài sản thi hành án dãn sự ra đấu giả
Trình tự, thủ tục trước khi đưa tài sản thi hành án dân sự ra đấu giá bao gồm các hoạt
động từ định giá, định giá lại đối với tài sản thi hành án dân sự, lựa chọn tổ chức đấu giá đế
đấu giá tài sản thi hành án dân sự, xác định các giấy tờ pháp lý cơ bản làm căn cứ đưa tài
sản thi hành án dân sự ra đấu giá.
Thứ hai, giai đoạn tiến hành đấu giá tài sản thi hành án dân sự
Bước 1: Ký kết hợp đồng đề đưa tài sản thi hành án dân sự ra đấu giá
Bước 2: Xây dựng quy chế đấu giá tài sản thi hành án dân sự
Bước 3: Niêm yết và thông báo công khai đấu giá tài sản thi hành án dân sự:
8
Bước 4: Tô chức cuộc đâu giá tài sản thi hành án dân sự
Thứ ba, giai đoạn sau khỉ đấu giá tài sản thỉ hành án dân sự.
Sau cuộc đấu giá tài sản thi hành án dân sự có thể thành và có thế khơng thành.
- Trường hợp đấu giá thành: trong trường hợp đấu giá thành, pháp luật về đấu giá tài
sản thi hành án dân sự phải đảm bảo bàn giao được tài sản, chuyển quyền sở hữu, sử dụng
cho người mua được tài sản thi hành án dân sự.
- Trường hợp đấu giá không thành: trong trường hợp đấu giá không thành, pháp luật về
đấu giá tài sản thi hành án dân sự đảm bảo tài sản thi hành án dân sự sẽ được tiếp tục đưa ra
đấu giá cho đến khi bán được tài sản với thủ tục nhanh chóng, hiệu quả.
1.1.3. Ý nghĩa của đấu giá tài sản trong thi hành án dân sự
1.1.3.1.
Đấu giá tài sản là một biện pháp nhằm bảo đảm thi hành án dân sự
Trong hoạt động thi hành án dân sự, việc xử lý tài sản để thi hành án được thực hiện
bằng nhiều hình thức, như thoả thuận nhận tài sản đế thi hành án, chuyển giao tài sản cho cơ
quan tài chính để sung cơng, tiêu huỷ tài sản khơng cịn giá trị sử dụng, bán tài sản không
qua thủ tục đấu giá tài sản để thi hành án. Đấu giá tài sản trong thi hành án dân sự là một
hình thức xử lý tài sản để thi hành án, thường được thực hiện nhằm bảo đảm cho việc thi
hành nghĩa vụ trả tiền trong thi hành án dân sự.
1.1.3.2. Đấu giá tài sản trong thỉ hành án dân sự là một biện pháp bảo đảm
quyền lọi của các bên trong quan hệ thi hành án dân sự
Với tính chất cơng khai, minh bạch của mỉnh, đấu giá tài sản trong thi hành án dân sự
là một cuộc cạnh tranh về giá giữa những người có nhu cầu tham gia đấu giá. Họ được tự do
tham gia đấu giá, được có cơ hội tiếp cận với tài sản như nhau và trả giá dựa theo giá trị mà
họ tự định đoạt mà không bị giới hạn ở các điều kiện “thích thì bán, khơng thích thì thơi”
như trong mua bán hàng hóa, tài sản thơng thường.
Với tính cơng khai, đại chúng nên tất yếu cuộc đấu giá sẽ có nhiều người tham gia,
tài sản bán được dễ dàng hơn và giá trị tài sản thu được là cao nhất. Do vậy, đảm bảo thực
hiện được bản án, quyết định dân sự đã có hiệu lực.
Mặt khác, đấu giá trong thi hành án dân sự góp phần bảo vệ quyền lợi của chính
người có tài sản mang đấu giá (người phải thi hành án). Nếu khơng có biện pháp chào bán
tài sản cơng khai và người bán có quyền lựa chọn người mua thì tài sản có thể bị bán thấp
hơn rất nhiều so với giá có thể bán thơng qua biện pháp đấu giá, do đó sẽ gây thiệt hại cho
chủ sở hừu tài sản.
1.1.3.3. Đấu giá tài sản trong thi hành án dân sựgỏp phần hoàn thiện thủ tục thi
hành án dân sự
Với tính chất ưu việt của mình, đấu giá tài sản góp phần bảo đảm tính độc lập, khách
quan của Chấp hành viên khi tham gia thực hiện công vụ. Đây là một biện pháp kliồng tách
rời nghiệp vụ thi hành án dân sự, nằm trong tổng thể các hoạt động cưỡng chế, kê biên thi
hành án, đấu giá tài sản thi hành án dân sự góp phần hồn thiện thủ tục thi hành án dân sự.
9
1.2. LÝ LUẬN
VÈ PHÁP LUẬT
THI HÀNH ÁN DÂN sụ• VÈ ĐẤU GIÁ TÀI
•
•
SẢN
1.2.1. Khái niệm về pháp luật thi hành án dân sự về đấu giá tài sản
Pháp luật thi hành án dân sự về đấu giá tài sản là hệ thống nhũng quy tắc xử sự mang
tính bắt buộc chung do Nhà nước ban hành hoặc thừa nhận và đảm bảo thực hiện, thể hiện ý chí
của giai cấp thống trị và điều chỉnh các quan hệ phát sinh trong quá trình cơ quan thi hành dân sự
tổ chức việc đấu giá tài sản đã bị kê biên, định giá nhằm thực hiện các bản án, quyết định dân sự
có hiệu lực thi hành.
1.2.2. Vai trị của pháp luật thi hành án dân sự về đấu giá tài sản
Pháp luật thi hành án dân sự về đấu giá tài sản có những vai trị sau đây:
Góp phần tạo chuyển biến cơ bản trong công tác thi hành án dân sự về đấu giá tài
sản, khắc phục tình trạng tồn đọng án kéo dài; nâng cao hiệu quả hoạt động thi hành
án, kỷ cương phép nước và tính nghiêm minh của pháp luật.
Bảo vệ tốt hơn quyền của người được thi hành án, quyền và lợi ích hợp pháp của cá
nhân, tổ chức và Nhà nước.
Xác định rõ hơn chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, tăng cường vị trí, vai trò của cơ
quan thi hành án, Chấp hành viên; xác định rõ hơn trách nhiệm, cơ chế phối hợp giữa
các cơ quan, tổ chức có liên quan trong hoạt động thi hành án dân sự về đấu giá tài
sản, cũng như công tác quản lý nhà nước về thi hành án dân sự về đấu giá tài sản.
Là cơ sở pháp lý quan trọng đế cơ quan thi hành án dân sự, đấu giá viên thực hiện
việc tổ chức đấu giá tài sản trong thi hành án dân sự cũng như người tham gia đấu giá
có căn cứ để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình trong thi hành án dân sự.
1.2.3. Nội dung của pháp luật thi hành án dân sự về đấu giá tài sản
Thứ nhất, nhóm quy phạm pháp luật thi hành án dân sự điều chỉnh về tài sản đấu giá,
bao gồm:
Tài sản mà pháp luật quy định phải bán thông qua đấu giá
Tài sản thuộc sở hữu của cá nhân, tổ chức tự nguyện lựa chọn bán thơng qua đấu giá
theo trình tự, thủ tục quy định.
Thứ hai, nhóm quy phạm pháp luật thi hành án dân sự điều chỉnh về trinh tự, thú tục
đấu giá tài sản thi hành án, bao gồm các bước:
Người có tài sản đấu giá ký kết Hợp đồng dịch vụ đấu giá tài sản với tổ chức đấu giá
tài sản đế thực hiện việc đấu giá tài sản.
Tổ chức đấu giá tài sản ban hành Quy chế cuộc đấu giá.
Tố chức đấu giá tài sản niêm yết việc đấu giá tài sản.
Tổ chức đấu giá tài sản tố chức cho người tham gia đấu giá được trực tiếp xem tài sản
hoặc mẫu tài sản.
Cá nhân, tổ chức đăng ký tham gia đấu giá.
Các bên tiến hành đấu giá.
Lập biên bản đấu giá sau khi kết thúc đấu giá.
Ký kết Hợp đồng mua bán tài sản đấu giá.
10
Thứ ba, nhóm quy phạm pháp luật thi hành án dân sự điêu chỉnh vê chủ thê tham gia
đấu giá, cụ thể:
Tổ chức đấu giá.
Người có tài sản đấu giá.
Người trúng giá.
1.2.4. Cơ sở khoa học của việc pháp luật thi hành án dân sự quy định về đấu giá
tài sản
1.2.4.1. Cơ sở lý luận của việc pháp luật thi hành án dãn sự quy định đâu giá tài
sản
Pháp luật thi hành án dân sự vê đâu giá tài sản trong ra đời xuât phát từ những
nguyên nhân tất yếu khách quan sau:
Thú' nhất, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cùa các bên trong đấu giá tài sản thi
hành án dân sự.
Thứ hai, bắt nguồn từ yêu cầu thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng về hoàn
thiện hệ thống pháp luật và cải cách tư pháp.
Thú' ba, pháp luật thi hành án dân sự vê đâu giá tài sản tạo cơ sở pháp lý cho việc
nâng cao hiệu lực, hiệu quả của công tác quản lý Nhà nước đối với hoạt động thi hành án
dân sự.
I.2.4.2. Cơ sở thực tiễn của việc pháp luật thi hành án dân sự quy định về đấu giá
tài sản
Trong lịch sử thi hành án dân sự, việc Chấp hành viên cưỡng chế tài sản là vật diễn
ra khá phổ biến và có thế được coi là biện pháp nghiệp vụ chủ yếu. Hiệu quả của việc thi
hành án chỉ đạt được khi tài sản bị kê biên, cưỡng chế bán được thành công. Tuy nhiên, từ
thực tiễn hoạt động bán tài sản trong thi hành án dân sự cho thấy, nếu đế Chấp hành viên tụ'
bán tài sản kê biên, cường chế như thơng thường thì sẽ dẫn đến một số hậu quả tiêu cực.
Thú' nhất, khó bán được những tài sản có giá trị lớn.
Thứ hai, khơng đảm bảo quyền lợi cho các bên liên quan trong quan hệ mua bán tài
sản thi hành án.
Thứ ha, Chấp hành viên là người vừa kê biên cưỡng chế, vừa là người bán tài sản, dễ
dẫn đến sự lạm quyền khi thi hành cơng vụ.
1.2.5. Lịch sử hình thành và phát triên các quy định của pháp luật thi hành án
dân sự Việt nam về đấu giá tài sản
1.2.5.1. Giai đoạn từ năm 1945 đến trước 1975
1.2.5.2. Giai đoạn từ năm 1975 đên trước 1995
1.2.5.3. Giai đoạn từ năm 1995 đến trước 2005
1.2.5.4. Giai đoạn từ năm 2005 đên nay
Kết luận Chương 1
Đấu giá tài sản là một công đoạn trong quá trình thực hiện cường chế thi hành án dân
sự nhằm đảm bảo cho nghĩa vụ trả tiền trong thi hành án dân sự.
11
Với ý nghĩa là một biện pháp cưỡng chê nhăm bảo đảm thi hành án dân sự; đảm bảo
quyền lợi của các bên; đấu giá cũng góp phần hồn thiện thủ tục thi hành án dân sự. Sau khi
Việt Nam thực hiện đối mới tồn diện năm 1986, với tính ưu việt của mình, đấu giá tài sản
nhanh chóng được nhìn nhận là phương pháp chủ yếu trong đấu giá tài sản đã kê biên đề
thực
hiện
thi hành án dân sự.
•
•
•
Quá trình phát triển quy định đấu giá tài sản trong thi hành án dân sự từ giai đoạn
1945 đến nay trải qua 04 giai đoạn. Từ chưa có quy định cụ thể đến một số quy định bước
đầu và đến nay là những quy định mang tính tồn diện và hệ thống về đấu giá tài sản trong
thi hành án dân sự.
12
CHƯƠNG2
THựC TRẠNG PHÁP LUẬT THI HÀNH ÁN DÂN sự
VIỆT NAM HIỆN HÀNH VỀ ĐẤU GIÁ TÀI SẢN
2.1. THựC TRẠNG PHÁP LUẬT THI HÀNH ÁN DÂN sự VIỆT NAM HIỆN
HÀNH VỀ QUYỀN, NGHĨA vụ VÀ TRÁCH NHIỆM CỦA CÁC CHỦ THẺ TRONG
ĐẤU GIÁ TÀI SẢN
rr
_1
F_ _
-> Ặ
• z
4 V • _ •?
A
-> Ặ
• f
•
2.1.1. Tô chức đâu giá tài sản và đâu giá viên
Luật đấu giá tài sản 2016 quy định khá rõ ràng về điều kiện đăng ký kinh doanh của
doanh nghiệp đấu giá tài sản. Đe hoạt động trong lĩnh vực đấu giá tài sản, “Doanh nghiệp
đấu giá tư nhân có chủ doanh nghiệp là đấu giá viên, đồng thời là Giám đốc doanh nghiệp;
Công ty đấu giá hợp danh có ít nhất một thành viên hợp danh là đấu giá viên, Tổng giám
đốc hoặc Giám đốc của công ty đấu giá hợp danh là đấu giá viên”.
Đấu giá viên là người được cấp Chứng chỉ hành nghề đấu giá. Là chủ thế tham gia
quan hệ đấu giá tài sản thi hành án dân sự thì đấu giá viên phải làm việc trong tổ chức hành
nghề đấu giá chuyên nghiệp. Muốn trở thành đấu giá viên, điều kiện đầu tiên là người đó
phải có bằng tốt nghiệp đại học ngành luật hoặc kinh tế và đăng ký tham dự khóa đào tạo
nghề đấu giá tại cơ sở đào tạo nghề đấu giá. Người hồn thành chương trình đào tạo nghề
đấu giá được cơ sở đào tạo nghề đấu giá cấp Chứng chỉ đào tạo nghề đấu giá..
2.1.2. Chấp hành viên
Theo Luật Thi hành án dân sự 2008, sửa đổi năm 2014 thì: “Chấp hành viên là người
được Nhà nước giao nhiệm vụ thi hành các bản án, quyết định theo Luật Thi hành án dân
sự”. Chấp hành viên do Bộ trưởng Bộ Tư pháp bổ nhiệm.
Khi tham gia đấu giá tài sản thi hành án dân sự, Chấp hành viên cần phải tuân thủ theo
đúng nguyên tắc, trình tự, thủ tục đấu giá tài sản thì mới bảo đảm hiệu lực của việc đấu giá.
Nếu vi phạm các quy định này, có thể việc đấu giá sẽ dẫn đến tranh chấp và bị Tòa án hủy
kết quả đấu giá tài sản.
2.1.3. Người có tài sản đấu giá và người sở hữu tài sản đấu giá
Người có tài sản đấu giá trong thi hành án dân sự, khác với người có tài sản đấu giá
thơng thường. Người có tài sản đấu giá trong thi hành án dân sự không phải là chủ sở hữu
tài sản hoặc được chủ sở hữu ủy quyền bán tài sản. Người có tài sản đấu giá là Chấp hành
viên, cơ quan thi hành án dân sự. Chấp hành viên là chức danh do Bộ trưởng Bộ Tư pháp bổ
nhiệm.
Người sở hữu tài sản đấu giá trong thi hành án dân sự tham gia với vai trò bị động
trong quan hệ đấu giá tài sản, tuy không phải là một bên trong hợp đồng đấu giá tài sản
nhưng việc đấu giá ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của họ. Người sở hữu tài sản thường
là người phải thi hành bản án, quyết định dân sự của Tòa án.
2.1.4. Người tham gia đấu giá tài sán
13
Người tham gia đâu giá là cá nhân, tô chức có nguyện vọng, nhu câu tham gia đâu giá.
Đối với pháp nhân việc tham gia giao dịch đấu giá phải thông qua người đại diện hợp pháp
hoặc người đại diện theo pháp luật và việc mua bán tài sản này phù hợp với chức năng,
nhiệm vụ của pháp nhân theo quy định của Bộ luật dân sự năm 2015.
2.1.5. Ngưòi có quyền và nghĩa vụ liên quan trong đấu giá tài sản trong thi
hành án dân sự
Trong thi hành án dân sự, người được thi hành án cũng có quyền lợi liên quan đến việc
đấu giá. Họ được quyền thỏa thuận với người sở hữu tài sàn là người phải thi hành án trong
việc quyết định tổ chức thẩm định giá, tổ chức đấu giá. Sau khi định giá tài sản, nếu thấy giá
trị khơng phù hợp gây khó khăn đến việc đấu giá (định giá quá cao) hoặc ảnh hưởng đến
quyền lợi của mình (giá trị q thấp khơng đủ thi hành bản án), họ có quyền yêu cầu định
giá lại giá trị tài sản.
2.2. THỤC TRẠNG PHÁP LUẬT THI HÀNH ÁN DÂN sụ VIỆT NAM HIỆN HÀNH
VÈ TÀI SẢN ĐƯA RA ĐẤU GIÁ
Trong pháp luật thi hành án dân sự chưa có quy định cụ thể nào xác định tài sản thi
hành án dân sự nào được đưa ra đấu giá mà chỉ có quy định về tài sản không được kê biên
để đảm bảo thi hành án, điều kiện để kê biên đối với tài sản là quyền sử dụng đất, nhà ở tại
các Điều 87, 95, 110, 111 trong Luật thi hành án dân sự 2008 sửa đồi năm 2014. Thực tế
cho thấy, các chấp hành viên đều xác định kê biên tài sản là sẽ phải đưa tài sản kê biên đế
thực hiện việc đấu giá tài sản và phải bảo đảm chuyển quyền sở hữu, sử dụng tài sản họp
pháp cho người mua. Tuy nhiên, trong thực tiễn kê biên tài sản cho thấy điều kiện để kê
biên tài sản là quyền sử dụng đất trong của Luật thi hành án dân sự hiện hành lại không phù
hợp với điều kiện chuyển quyền sử dụng đất được quy định trong Luật đất đai năm 2013, do
đó đã gặp phải những vướng mác khi thực hiện đấu giá tài sản này:
(ì) Vướng mắc đối với việc xác định quyền sử dụng đất nào được kê hiên đê đưa ra
đấu giá để bảo đảm thỉ hành án
(ii) Bất cập khi tài sản kê biên là quyền sử dụng đất đưa ra đấu giá cỏ sự chênh lệch
về diện tích kê biên thực tế và diện tích được ghi trong giấy chứng nhận quyền sử dụng đất
của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền.
2.3. THỤC TRẠNG PHÁP LUẬT THI HÀNH ÁN DÂN sụ VIỆT NAM HIỆN
HÀNH VÈ TRÌNH Tự, THỦ TỤC ĐẮƯ GIÁ TÀI SẢN
2.3.1. Hợp đồng dịch vụ đấu giá tài sản
Theo Luật thi hành án dân sự 2008 sửa đổi năm 2014, tài sản đà kê biên được bán
theo các hình thức: Đấu giá và bán khơng qua thủ tục đấu giá. Đương sự có quyền thoả
thuận về tố chức bán đấu giá trong thời hạn không quá 05 ngày làm việc, kể từ ngày định
giá. Chấp hành viên ký hợp đồng dịch vụ bán đấu giá tài sản với tố chức bán đấu giá do
đương sự thoả thuận. Trường họp đương sự không thoả thuận được thì Chấp hành viên lựa
chọn tổ chức bán đấu giá để ký họp đồng dịch vụ bán đấu giá tài sản. Việc ký hợp đồng dịch
vụ bán đấu giá tài sản được tiến hành trong thời hạn 10 ngày, kể từ ngày định giá. Việc bán
14
đâu giá đôi với động sản phải được thực hiện trong thời hạn là 30 ngày, đôi với bât động sản
là 45 ngày, kể từ ngày ký hợp đồng.
2.3.2. Niêm yết, thông báo công khai và trưng bày tài sản đấu giá
2.3.2.1. Niêm yết việc đấu giá tài sản
Tài sản đấu giá phải được niêm yết, thông báo công khai để nhiều người muốn mua
tài sản được biết và tham gia trả giá, càng nhiều người tham gia trả giá càng đảm bảo tính
cạnh tranh lành mạnh của việc đấu giá.
Mục đích của việc thơng báo đấu giá tài sản được quy định chặt chẽ như trên để thế
hiện sự khách quan trong tiến trình đấu giá, mở rộng được các đối tượng có nhu cầu mua tài
sản, góp phần cho việc thiết lập giá mua tài sản hợp lý nhất.
2.J.2.2. Xem tài sản đấu giá
Cùng với q trình thơng báo, pháp luật cũng quy định về việc xem tài sản đấu giá để
đảm bảo những thông tin cụ thề, chi tiết rõ ràng được đến với tất cả những người tham gia
đấu giá. Quy định này nhằm tạo điều kiện cho người tham gia đấu giá được tận mắt xem tài
sản và hồ sơ gốc, giúp họ an tâm về chất lượng cũng như xuất xứ họp pháp của tài sản để
đưa ra quyết định đúng đắn khi tham gia đấu giá tài sản.
2.3.3. Đăng ký tham gia đấu giá
Theo quy định của pháp luật về đấu giá tài sản hiện hành, cá nhân, tổ chức muốn
tham gia đấu giá phải đăng ký tham gia đấu giá thông qua việc nộp hồ sơ tham gia đấu giá
hợp lệ và tiền đặt trước cho tổ chức đấu giá tài sản. Việc quy định như vậy là cần thiết để tổ
chức đấu giá có thể nắm được số lượng cũng như tư cách của nhũng người tham gia đấu giá
để có thể có sự điều chỉnh kịp thời và thích hợp trước khi cuộc đấu giá diễn ra. Khoản tiền
đặt trước này là biện pháp đảm bảo cho việc tham gia đấu giá tài sản của bên tham gia đấu
giá trong quá trình tố chức đấu giá.
2.3.4. Trình tự, thủ tục phiên đâu giá
Trình tự, thủ tục đấu giá tài sản được quy định chi tiết tại Luật đấu giá tài sản 2016.
Trước tiên, đấu giá viên sẽ giới thiệu bản thân, người giúp việc; công bố danh sách người
tham gia đấu giá và điểm danh để xác định người tham gia đấu giá, thông báo quy chế cuộc
đấu giá, giới thiệu từng tài sản đẩu giá; nhắc lại mức giá khởi điếm trong trường hợp công
khai giá khởi điểm; thông báo bước giá và khoảng thời gian tối đa giữa các lần trả giá, đặt
giá; phát số cho người tham gia đấu giá; hướng dẫn cách trả giá, chấp nhận giá và trả lời câu
hởi của người tham gia đấu giá.
Diễn biến cuộc đấu giá tài sản được ghi vào biên bản đấu giá tài sản. Đấu giá viên,
người tham gia đấu giá hoặc đại diện người tham gia đấu giá ký tên vào biên bản. Kết quả
cuộc đấu giá tài sản được ghi vào sồ đăng ký đấu giá tài sản.
2.3.5. Họp đông mua bán tài sản đâu giá
Hợp đồng mua bán tài sản đấu giá được ký kết giữa người có tài sản đẩu giá với
người trúng đấu giá hoặc giữa người có tài sản đấu giá, người trúng đấu giá và tố chức đấu
giá tài sản nếu các bên có thỏa thuận, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác. Hợp đồng
mua bán tài sản đấu giá được thực hiện theo quy định của pháp luật về dân sự.
15
2.3.6. Xử lý tài sản đấu giá không thành
Trong thời hạn 03 ngày làm việc kể từ ngày cuộc đấu giá không thành, tổ chức đấu
giá tài sản trả lại tài sản, giấy tờ liên quan đến tài sản đấu giá cho người có tài sản đấu giá,
trừ trường hợp các bên có thỏa thuận hoặc pháp luật có quy định khác.
Việc xử lý tài sản đấu giá không thành được thực hiện theo quy định của pháp luật
hoặc đấu giá lại theo thoa thuận giữa người có tài sản đấu giá và tố chức đấu giá tài sản.
KÉT LUẬN CHƯƠNG 2
Có thể thấy rằng pháp luật thi hành án dân sự Việt Nam về đấu giá tài sản đang dần
từng bước hoàn thiện và được sự quan tâm rất lớn của Đảng và nhà nước. Đặc biệt là trong
chỉ đạo quản lý nhà nước của Chính phủ, Thú tướng Chính phủ đã có sự quan tâm rất sâu
sát và kịp thời đối với lĩnh vực đấu giá, thể hiện qua việc ban hành các văn bản Quy phạm
pháp luật chỉ đạo trong lĩnh vực này. Song do những điều kiện và lý do nhất định, việc nhận
thức của các Bộ, ngành và các địa phương cũng còn chưa thống nhất nên trong việc tố chức
thực hiện nhất là chủ trương xã hội hóa đối với hoạt động đấu giá cịn có nhũng biểu hiện
chưa nghiêm. Đó là một trong nhũng nguyên nhân rất lớn mà chúng ta cần mạnh dạn chỉ ta
đế thấy trách nhiệm chung và trách nhiệm riêng của các Bộ, ngành và địa phương trong thực
hiện nhiệm vụ được giao, từ đó có quyết tâm làm tròn trọng trách mà Đảng, Nhà nước và
nhân dân giao cho.
16
CHUÔNG 3
THỰC TIỄN THỰC HIỆN PHÁP LUẬT THI HÀNH ÁN DÂN sự VIỆT NAM VÈ
ĐÁU GIÁ TÀI SẢN TẠI TỈNH NAM ĐỊNH VÀ KIÉN NGHỊ
3.1. THỰC TIẺN THỤC HIỆN PHÁP LUẬT THI HÀNH ÁN DÂN sự VIỆT
NAM VÈ ĐÁU GIÁ TÀI SẢN TẠI TỈNH NAM ĐỊNH
3.1.1. Những kết quả đạt được
3.1.1.1. Tổ chức đấu giá tài sản và đấu giá viên
Hiện nay trên địa bàn tỉnh đã có 02 tơ chức hành nghề đấu giá tài sản chuyên nghiệp
bao gồm Trung tâm dịch vụ đấu giá tài sản thuộc Sở Tư pháp Nam Định và Công ty đấu giá
hợp danh Xuân Trường, cùng với 08 chi nhánh của tố chức đấu giá tài sản. Ngoài ra, úy ban
nhân dân tỉnh đã có nhiều vãn bản chỉ đạo, hướng dẫn các Sở, ngành: Kế hoạch và Đầu tư,
Tư pháp, Cục Thuế phối hợp trong công tác quản lý nhà nước từ việc cấp đăng ký kinh
doanh, đăng ký đấu giá viên, cấp thẻ đấu giá viên tạo điều kiện thuận lợi cho các tổ chức
đấu giá chuyên nghiệp hoạt động theo quy định của pháp luật.
3.1.1.2. Tiếp nhận yêu cầu, nghiên cứu hồ sơ đề nghị và kỷ kết Họp đồng đấu giá
tài sản
Các tô chức đâu giá tài sản và các tơ chức, cá nhân có tài sản đâu giá trên địa bàn tỉnh
thực hiện nghiêm các quy định của pháp luật về ký kết Hợp đồng đấu giá tài sản. Nhìn
chung, việc thực hiện pháp luật về ký kết Họp đồng đấu giá tài sản trên địa bàn tỉnh Nam
Định được thực hiện nghiêm chỉnh. Hình thức, nội dung của Hợp đồng và chủ thể ký kết
Họp đồng đấu giá tài sản thực hiện đúng theo luật định. Qua thanh tra, kiếm tra không phát
hiện trường hợp sai phạm khi ký kết Họp đồng đấu giá tài sản.
3.1.1.3. Niêm yết, thông báo công khai việc đấu giả tài sản
Việc thực hiện pháp luật về niêm yết, thông báo công khai việc đấu giá tài sản cũng
được thực hiện nghiêm chỉnh trên địa bàn tỉnh Nam Định.
Sau khi ký kết Hợp đồng đẩu giá tài sản với tổ chức, cá nhân có tài sản, các tổ chức
đấu giá chuyên nghiệp tổ chức buổi làm việc với thành phần tham gia bao gồm: đại diện tổ
chức bán đấu giá, người có tài sản đẩu giá, chính quyền địa phương nơi có tài sản đấu giá và
người có tài sản bị xử lý đấu giá đề thống nhất các nội dung cần niêm yết, thông báo đấu
giá. Sau khi đã thống nhất được các nội dung niêm yết thông báo đấu giá, tố chức đấu giá
chuyên nghiệp và các thành phần làm việc nêu trên cùng thực hiện việc niêm yết thông báo
đấu giá tài sản.
3.1.1.4. Đăng ký, thu phí tham gia đấu giá và tiền đặt trước tham gia đấu giá
Tại Nam Định, các tố chức đấu giá chuyên nghiệp quy định hình thức đãng ký tham
gia đấu giá là nộp đơn đăng ký tham gia đấu giá. Tức là, khi đăng ký tham gia đấu giá các tổ
chức, cá nhân phải nộp đơn đáng ký tham giá đấu giá cho các tố chức đấu giá tài sản.
Ngoài nộp đơn đăng ký tham gia đấu giá, người tham gia đấu giá phải nộp phí tham
gia đấu giá và khoản tiền đặt trước. Mức phí do tỉnh Nam Định ban hành đều nằm trong
khung quy định. Các khoản thu từ phí tham gia đấu giá (Cùng với khoản phí thu của người
17
có tài sản), cơ bản đã đáp ứng các chi phí cho việc tơ chức đâu giá tài sản và có lợi nhuận
cho tổ chức đấu giá.
3.1.1.5. Hình thức đấu giá
Trong quá trình thực hiện pháp luật về đấu giá tài sản, tuỳ theo số lượng tài sản của
một cuộc đấu giá mà các tổ chức đấu giá trên địa bàn tỉnh Nam Định quy định hình thức đấu
giá trong quy chế đấu giá cho phù hợp. Thông thường đối với tài sản là quyền sử dụng đất
đấu giá khi nhà nước giao đất có thu tiền sử dụng đất hoặc cho th đất có số lượng ơ đất
đấu giá nhiều và thường có nhiều người tham gia đấu giá thì áp dụng hình thức đấu giá bằng
bỏ phiếu kín, nhiều vòng. Còn đối với các loại tài sản khác thì áp dụng hỉnh thức trả giá trực
tiếp bằng lời nói tại cuộc đấu giá.
3.1.1.6. Trình tự tiến hành cuộc đấu giá tài sản
Trình tự tiến hành cuộc đấu giá tài sản được tiến hành cụ thể như sau: mở đầu cuộc
đấu giá tài sản, đấu giá viên điều hành cuộc đấu giá giới thiệu bản thân, người giúp việc,
thông báo nội quy của cuộc đấu giá tài sản, công bố danh sách những người đăng ký tham
gia đấu giá và điểm danh để xác định người tham gia đấu giá, giới thiệu tài sản đấu giá,
nhắc lại giá khởi điềm, thông báo bước giá và khoảng thời gian tối đa các lần trả giá, trả lời
các câu hởi của người tham gia đấu giá, đấu giá viên yêu cầu người tham gia đấu giá trả giá.
Sau mỗi lần người tham gia đấu giá trả giá, đấu giá viên thông báo công khai về giá đã trả
cho những người tham giá đấu giá. Đấu giá viên nhắc lại giá đã trả 03 (ba) lần nếu khơng có
người trả giá cao hơn thì đấu giá viên cơng bố kết quả đấu giá. Sau khi đấu giá viên công bố
người trúng đấu giá thì được coi là đã chấp nhận giao kết Hợp đồng mua bán tài sản. Quá
trinh điều hành cuộc đấu giá, đấu giá viên thường áp dụng hình thức thi hành pháp luật và
tuân thủ pháp luật. Bên cạnh đó cũng có những trường hợp người tham gia vi phạm quy chế
đấu giá, đấu giá viên phải sử dụng hình thức áp dụng pháp luật đế giải quyết. Đối với người
tham gia đấu giá sử dụng hình thức tuân thủ pháp luật và thi hành pháp luật.
Đấu giá viên điều hành cuộc đấu giá lập biên bản đấu giá đế ghi diễn biến của cuộc
đấu giá tài sản.
Nhìn chung, về trình tự, thủ tục đấu giá tại cuộc đấu giá ở Nam Định được các tố
chức đấu giá chuyên nghiệp và người tham gia đẩu giá thực hiện nghiêm chỉnh theo quy
định của pháp luật và đạt hiệu quả quả cao. Đen nay, về trình tự, thủ tục đấu giá tài sản ở
Nam Định thời gian vừa qua không phát sinh kiến nghị, khiếu nại, tố cáo nào.
3.1.1.7. Vê kêt quả hoạt động đâu giá tài sản
Tại các huyện, thành phố trên địa bàn tỉnh Nam Định đã thành lập hội đồng đấu giá
đất trong trường hợp đặc biệt. Ket quả của việc đấu giá quyền sử dụng đất của các huyện đã
thành lập hội đồng đấu giá quyền sử dụng đất trên địa bàn tỉnh Nam Định như sau: Tống giá
trị tài sản tính theo giá khởi điểm là: 526.014.427.000 đồng; Tổng giá trị tài sản đã đấu giá
thành là: 662.118.104.089 đồng; Giá trị chênh lệnh so với giá khởi điểm là:
136.103.677.089 đồng.
Hội đồng đấu giá tài sản là tang vật, phương tiện vi phạm hành chính ở các huyện:
tổng giá trị tài sản tính theo giá khởi điểm là: 3.525.478.500 đồng; tổng giá trị tài sản đã đấu
18
giá thành là: 3.651.472.700 đông; giá trị chênh lệnh so với giá khởi điêm là: 125.994.200
đồng. [17]
về tổng thể, kết quả hoạt động đấu giá trong thời gian vừa qua đã từng bước khẳng
định hiệu quả của xã hội hóa, chuyên nghiệp hóa hoạt động đấu giá tài sản, đóng góp tích
cực cho sự phát triển kinh tế - xã hội trong đó các Trung tâm dịch vụ đấu giá tài sản giữ vai
trò nòng cốt. Tại nhiều địa phương, nguồn thu từ việc đấu giá tài sản nhà nước, tài sản là
quyền sử dụng đất đóng góp khá lớn cho ngân sách.
3.1.2. Những hạn chế, bất cập trong thực tiễn thực hiện pháp luật thi hành án
dân sự Việt Nam về đấu giá tài sản tại Nam Định
3.1.2.1. Hạn chế, vướng mắc trong pháp luật thi hành án dân sự về đấu giá tài săn
Thứ nhất, pháp luật quy định vấn đề thông báo đấu giá tài sản thi hành án chưa
rõ ràng nên việc hiếu trên thực tế chưa thống nhất
Việc thông báo đấu giá tài sản thi hành án do cơ quan thi hành án dân sự thực hiện
trong trường hợp chấp hành viên trực tiếp đấu giá tài sản. Đối với trường hợp Chấp hành
viên ký Hợp đồng uỷ quyền đấu giá tài sản với tố chức đấu giá tài sản thì Chấp hành viên
thơng báo về đấu giá tài sản ở giai đoạn trước khi ký Hợp đồng uỷ quyền với tổ chức đấu
giá, tố chức đấu giá thông báo về ban đấu giá tài sản trong giai đoạn đấu giá tài sản. Tuy
nhiên, việc thông báo về giao tài sản cho người trúng đấu giá do đơn vị nào thực hiện thì
chưa được quy định cụ thể và trách nhiệm cụ thể cùa Chấp hành viên, tổ chức đấu giá tài
sản chưa phân định rõ ràng.
Thứ hai, pháp luật vê đâu giá tài sản trong thi hành án dân sự còn chưa bảo đảm
quyền lợi của người mua được tài sản
Trong thực tiền thi hành án dân sự, có trường hợp tài sản thi hành án đã đấu giá
thành, cơ quan thi hành án dân sự đã thu đủ số tiền mua tài sản của người trúng đấu giá
nhưng chưa giao tài sản cho người trúng đấu giá thì bản án quyết định trước đó bị kháng
nghị và quyết định giám đốc thấm của Toà án tuyên huỷ bản án đế xét xử lại, mặc dù thủ tục
đấu giá đúng quy định, khi cơ quan thi hành án kê biên tài sản có căn cứ, đúng pháp luật. Cơ
quan thi hành án cưỡng chế giao tài sản cho người trúng đấu giá thỉ cơ quan điều tra khởi tố
vụ án về tội ra quyết định trái pháp luật (quyết định cưỡng chế giao tài sản cho người trúng
đấu giá) đối với Chấp hành viên vì cho rằng bản án thi hành đã bị huỷ để xét xử lại. Vì vậy,
quyền lợi của người trúng đấu giá không được bảo đảm.
Thứ ba, pháp luật quy định cơ chế kiếm sát hoạt động đấu giả tài sản chưa rõ
ràng, cụ thể
Hoạt động thi hành án dân sự hiện nay được xác định là hoạt động tư pháp, do đó
Viện kiểm sát có quyền kiểm sát đối với hành vi của cán bộ, công chức cơ quan tư pháp,
trong đó có cơ quan thi hành án dân sự, vi vậy trong trường hợp Chấp hành viên trực tiếp
đấu giá tài sản thi hành án thì hoạt động đấu giá cùa Chấp hành viên chịu sự kiềm sát của cơ
quan kiểm sát. Tuy nhiên, trong trường họp Chấp hành viên ký Họp đồng uỷ quyền với tổ
chức đấu giá tài sản thì hoạt động đấu giá tài sản của tố chức đấu giá tài sản (Trung tâm dịch
19
vụ đâu giá tài sản hoặc doanh nghiệp đâu giá tài sản) có chịu sự kiêm sát của Viện kiêm sát
khơng thì chưa được quy định rõ và cịn nhiều tranh cãi.
3.1.2.2. Hạn chế, vướng mắc trong thục tiễn đấu giá tài sản thi hành án dãn sự tại
Nam Định
♦
Thứ nhất, chấp hành viên là người có thẩm quyền đấu giá tài sản thi hành án
nhưng chưa được đào tạo chuyên nghiệp về đấu giả
Theo quy định hiện nay thì Chấp hành viên là người có thẩm quyền đấu giá một số
loại tài sản. Như vậy, bên cạnh việc tổ chức đấu giá chuyên nghiệp có Đấu giá viên được
đào tạo bài bản về đấu giá tài sản thì Chấp hành viên cơ quan thi hành án dân sự cũng là
người có thấm quyền đấu giá tài sản thi hành án, điều hành cuộc đấu giá tương tự như Đấu
giá viên. Tuy nhiên, Chấp hành viên chưa được đào tạo chuyên nghiệp về đấu giá tài sản,
không được cấp thẻ Đấu giá viên, nên không thề khẳng định trong mọi trường hợp thực hiện
đấu giá hiệu quả, đúng như Đấu giá viên.
Thứ hai, trong quá trình thực hiện nghiệp vụ, Chấp hành viên, Đấu giá viên còn
sai phạm
Đấu giá tài sản trong thi hành án dân sự như đã nêu ở trên, là một q trình vơ cùng
phức tạp và liên quan đến quyền lợi của rất nhiều bên. Neu chỉ sai sót một trong các khâu
thì nguy cơ rất lớn là việc đấu giá nói riêng và thi hành án nói chung sẽ khơng có hiệu lực
và tất nhiên, người thực hiện hành vi sai phạm khi thi hành công vụ sẽ phải chịu trách nhiệm
trước pháp luật về việc xảy ra sai sót đó.
Thứ ba, sai phạm trong đấu giá ở Nam Định vẫn còn tồn tại và chưa được khắc
phục
Thực tế tổ chức đấu giá đất tại Nam Định cho thấy vẫn còn nhiều hạn chế tạo kẽ hở
cho các đối tượng xã hội lợi dụng can thiệp, dàn xếp hoạt động đấu giá đất để trục lợi. Thậm
chí, các đối tượng xã hội cịn khống chế, đe dọa người tham gia đấu giá nhàm mục đích
giảm bớt được những người tham gia đấu giá hoặc khống chế người tham gia đấu giá trả giá
cao.
Ngoài ra, quy định nộp đơn tham gia đấu giá không giới hạn về nơi cư trú, nên đà có
nhiều cá nhân, tổ nhóm “chuyên nghiệp” tham gia đấu giá dùng các thủ đoạn tinh vi gây áp
lực, đe dọa, dìm giá đế trúng thầu và bán lại kiếm lời chứ không thực sự có nhu cầu sử dụng
đất.
3.1.3 Nguyên nhân của những hạn chê, bât cập
3.1.3.1. Nguyên nhân khách quan
Hệ thống văn bản quy phạm pháp luật làm cơ sở pháp lý cho đấu giá tài sản ở nước ta
hiện nay còn một số hạn chế, bất cập.
Chưa thống nhất trong việc quy định thẩm quyền của cơ quan cho phép thành lập và
quản lý các doanh nghiệp đấu giá.
Thể chế pháp lý chưa tạo nên chính sách thống nhất, đồng bộ để phát triển đội ngũ
đấu giá viên chuyên nghiệp.
20
Cơ sở vật chât, trang thiêt bị phương tiện phục vụ cho việc đâu giá tài sản còn hạn
chế.
3.I.3.2. Nguyên nhân chủ quan
Sự lãnh đạo của cấp uỷ Đảng và sự quản lý điều hành của ủy ban nhân dân tỉnh về
đấu giá tài sản còn nhiều hạn chế.
Nhận thức pháp luật về đấu giá tài sản của người dân cịn hạn chế.
Việc chấp hành pháp luật trong q trình thực hiện pháp luật về đấu giá tài sản của
một số tổ chức đấu giá chuyên nghiệp chưa nghiêm túc, cịn vi phạm trong q trình
tổ chức điều hành đấu giá.
Trình độ và năng lực của một số đấu giá viên còn hạn chế, kinh nghiệm thực tiễn
chưa nhiều.
Bên cạnh đó ngồi u câu vê trình độ chun mơn, đạo đức nghê nghiệp là đòi hởi
hết sức quan trọng đối với đấu giá viên khi hành nghề. Thực tế hiện nay trong một số tồ
chức hành nghề đấu giá tài sản, một số đấu giá viên còn chạy theo lợi nhuận nên thực hiện
công việc không theo đúng quy định của pháp luật nhàm trục lợi.
Sự thiếu chủ động, quản lý chứa sát sao của Sờ Tư pháp cũng là một nguyên nhân
quan trọng dẫn đến thực hiện pháp luật trong hoạt động đấu giá tài sản kém hiệu quả.
Công tác giám sát, thanh tra, kiểm tra trong quá trình thực hiện pháp luật về đấu giá
tài sản ở tỉnh Nam Định chưa được thực hiện thường xuyên, vẫn còn biểu hiện của
tình trạng nể nang, né tránh và thiếu kiên quyết.
3.2. MỘT SỐ KIẾN NGHỊ NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUÁ ĐẤU GIÁ TÀI
SẢN TRONG THI HÀNH ÁN DÂN sự TẠI NAM ĐỊNH
3.2.1. Kiến nghị hoàn thiện pháp luật pháp luật thi hành án dân sự Việt Nam về
đấu gỉá tàỉ sản.
Một là, hoàn thiện quy định vê Trung tâm dịch vụ đâu giá tài sản
Luật Đấu giá tài sản cần quy định rõ chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và vị trí pháp
lý của Trung tâm dịch vụ Đấu giá tài sản thuộc Sở Tư pháp đế xác định vị trí pháp lý của
đơn vị này trong q trình hoạt độngvà giải quyết vấn đề hiện nay là các Trung tâm đang
tồn tại. Thực tiễn trong thời gian qua, các Trung tâm là một chủ thể quan trọng trong hoạt
động đấu giá, vừa thực hiện nhiệm vụ chính trị, vừa phát huy được vai trò trong việc tạo
nguồn thu cho ngân sách và nhất là bảo vệ, đảm bảo cho lợi ích, tài sản của nhà nước. Do đó
cần quan tâm một cách thấu đáo để phát huy vai trò của tổ chức này trong thời gian tới.
Hai là, cân có quy định khung tơi thiêu và tơi đa trong việc xác định bước giá
Thực tiễn cho thấy, tố chức đấu giá tài sản chuyên nghiệp gặp nhiều khó khăn trong
việc xác định bước giá vì chưa có một quy định nào về nguyên tắc xác định bước giá, chưa
có một khung giới hạn bước giá. Vi vậy, đế bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của người tham
gia đấu giá, Luật đấu giá tài sản cần quy định một khung phù hợp trong việc xác định bước
giá, chẳng hạn từ 1% đến 5% giá trị tài sản.
Ba là, hổ sung điều luật quy định về những nội dung cơ bản trong quy chế đấu giá
tài sản
21
Quy chê đâu giá tài sản được coi là “luật chơi” của cả tơ chức đâu giá, người có tài
sản, người tham gia đấu giá khi đấu giá bất kỳ một tài sản nào. Do đó, trong Luật Đấu giá
tài sản cần phải có một điều luật quy định những nội dung cơ bản của quy chế đấu giá, làm
cơ sở cho tổ chức đấu giá xây dựng quy chế, tránh sự tuỳ tiện, cục bộ địa phương trong việc
ban hành quy chế, bảo đảm sự công khai, minh bạch trong thủ tục đấu giá, bảo vệ quyền và
lợi ích của người có tài sản đấu giá, người tham gia đấu giá.
Bơn là, quy định trường hợp nhũng người có quan hệ huyêt thông không được
đăng ký tham gia đấu giá đối với cùng một tài sản tránh việc thông đồng, dìm giá
Có thể nói việc thơng đồng, dìm giá trong hoạt động đấu giá tài sản là một bài tốn
rất nan giải. Đe có thể lành mạnh, minh bạch hoạt động đấu giá khi chúng ta xây dựng dịch
vụ đấu giá chuyên nghiệp thì việc hạn chế tối đa việc thơng đồng, dìm giá là rất quan trọng.
Hiện nay, việc cấm những người trong một hộ gia đình có quan hệ thuyết thống cùng đăng
ký tham gia đấu giá chỉ áp dụng đối với đấu giá quyền sử dụng đất. Do đó, tác giả kiến nghị
nên nghiên cứu quy định này để áp dụng đối với mọi tài sản đấu giá, ngăn chặn việc thơng
đồng, dìm giá của người đăng ký tham gia đấu giá.
Năm là, bổ sung chế tài xử lý đối với người mua được tài sản đấu giá mà không
nộp tiền đúng thời hạn
Thực tế cho thấy, trong đấu giá quyền sử dụng đất, tiến độ nộp tiền của người trúng
đấu giá rất chậm do pháp luật khơng có quy định cụ thể việc chậm nộp tiền sẽ bị xử lý như
thế nào? Do đó cần phải có quy định cụ thể về việc xử lý người mua được tài sản đấu giá
không nộp tiền mua tài sản đúng hạn.
Sáu là, sửa đôi quy định niêm yet, thông báo công khai đâu giá tài sản
Trên thực tế, việc niêm yết các loại tài sản đấu giá là bất động sản như quyền sử dụng
đất và tài sản gắn liền trên đất thì tổ chức đấu giá tài sản khó có thể niêm yết tại nơi có bất
động sản. Trên thực tế đa số người dân biết được các thông tin đấu giá tài sản thông qua các
phương tiện thơng tin đại chúng, vì vậy nên bỏ quy định việc niêm yết tại nơi có bất động
sản cho phù hợp với thực tế.
Bảy là, giải quyết vấn đề hình thức tổ chức đấu giá
Nhằm minh bạch hóa, cơng khai hóa hơn nữa q trình đấu giá tài sản, khắc phục
tinh trạng những người tham gia đấu giá liên kết với nhau để thơng đồng, dìm giá và tình
trạng người tham gia đấu giá bị tác động, khống chế khi trả giá, ngồi hình thức đấu giá trực
tiếp bằng lời nói và bằng hình thức bở phiếu như quy định của pháp luật hiện hành, cần
nghiên cứu thêm các hình thức đấu giá khác để khắc phục được các hạn chế nêu trên.
3.2.2. Kiến nghị về thực hiện pháp luật thi hành án dân sự về đấu giá tài sản tại
Nam Định
3.2.2.1. Xã hội hóa mạnh mẽ hoạt động đấu giá tài sản và tuân thủ các nguyên tắc
của thị trường
Hoạt động đấu giá tài sản trong những năm qua đã có những chuyển biến tốt, góp
phần tăng nguồn thu cho ngân sách địa phương, đóng góp vào quá trình phát triển kinh tế xã hội của đất nước.
22
Bên cạnh những kêt quả đạt được, hiện nay, công tác xã hội hóa đâu giá tài sản trên
địa bàn tỉnh Nam Định cịn gặp khơng ít tồn tại, khó khăn. Việc thực hiện quy định của
Pháp luật về tố chức đấu giá ở một số địa phương còn chưa nghiêm; cịn tình trạng vi phạm
thẩm quyền, trình tự, thủ tục đấu giá. Công tác phối hợp kiểm tra, đôn đốc và xử lý vi phạm
pháp luật trong hoạt động đấu giá của các ngành, các cấp chưa chặt chẽ. Các tổ chức bán
đấu còn hạn chế về số lượng, năng lực và sức cạnh tranh thấp, cơ sở vật chất, trụ sở của một
số doanh nghiệp còn nhiều bất cập; đội ngũ đấu giá viên còn thiếu về số lượng, hạn chế về
chất lượng.
Nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên là do hệ thống pháp luật đấu giá tài sản chưa
hoàn thiện, thiếu nhũng quy định, hướng dẫn cụ thế, dẫn đến việc tổ chức đấu giá tài sản ở
một số địa phương còn nhiều lúng túng, một số nội dung chưa rõ rang. Chính vì những tồn
tại đó, nhiệm vụ hoàn thiện pháp luật đấu giá tài sản lại càng trở nên cần thiết hơn bao giờ
hết.
3.2.2.2. Tăng cường công tác tuyên truyên và phô biên giáo dục pháp luật vê đâu
giá tài sản cho nhăn dân
Thực tế trong Những năm qua, những bất cập hạn chế trong thực hiện pháp luật về
đấu giá tài sản ở nước ta cũng như ở tỉnh Nam Định có một phần nguyên nhân là do chưa
thực hiện tốt công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật. Đe khắc phục những hạn
chế, bất cập này Cần phải đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật về
đấu giá tài sản để các tổ chức, cá nhân nhất là các chù thế có nhu cầu tham gia đấu giá hiểu
rõ những quy định của pháp luật về nội dung, hình thức, trình tự thủ tục, quyền và nghĩa vụ
của mình để nghiêm túc thực hiện.
KẾT LUẬN CHƯƠNG 3
Trong những năm qua, Đảng và Nhà nước đã có những chỉ đạo mạnh mẽ và kiên
quyết trong vấn đề tìm ra giải pháp nhàm hoàn thiện pháp luật về đấu giá tài sản ở Việt Nam
hiện nay. Trước hết có thể thấy đó là những quan điểm chỉ đạo hết sức đúng đắn phù hợp
với nguyện vọng của nhân dân, đặc biệt là các doanh nghiệp không chỉ tạo sự cơng bằng,
bình đẳng trong kinh doanh mà cịn phù hợp với xu hướng phát triển của đất nước trong hội
nhập kinh tế quốc tế. Nếu được nhận thức đúng đắn và đầy đủ, nhừng quan điểm đó sẽ là
tiền đề để những nhà hoạch định chiến lược, những nhà quản lý có thể tham chiếu và đưa ra
lựa chọn để thống nhất một hệ thống những giải pháp đồng bộ, chặt chẽ. Qua đó giải quyết
những khó khăn, vướng mắc đang làm cản trở việc thực hiện xã hội hóa hoạt động đấu giá
tài sản cũng như phá vỡ tính thống nhất trongviệc hoàn thiện pháp luật về đấu giá.
23
KÊT LUẬN
Đấu giá là một hình thức mua bán cơng khai theo một thủ tục nhất định. Trong đó
đấu giá tài sản thi hành án dân sự là trọng tâm cần được lưu ý đến.
Đấu giá tài sản trong thi hành án dân sự là một công đoạn trong quá trình thực hiện
cưỡng chế thi hành án dân sự nhằm đảm bảo cho nghĩa vụ trả tiền trong thi hành án dân sự.
Khác với đấu giá thông thường, đấu giá tài sản thi hành án có mục đích là giải quyết xung
đột lợi ích giữa các bên.
Hoạt động đấu giá tài sản nói chung phải dựa trên co sở các quy định của pháp luật.
Pháp luật về đấu giá tài sản thi hành án đã góp phần tạo lập mơi trường cơng khai, minh
bạch, cạnh tranh bình đẳng, chống gian lận và góp phần bảo vệ lợi ích họp pháp của tổ
chức, cá nhân trong quan hệ mua bán tài sản đấu giá.
Tuy nhiên, trong thời gian qua, đấu giá tài sản trong thi hành án dân sự cũng còn bộc
lộ những hạn chế nhất định mà nguyên nhân là do hệ thống pháp luật còn chưa thực sự đồng
bộ, thống nhất cùng với việc thực hiện của nhừng người tham gia vào q trình này cịn
nhiều khiếm khuyết khiến cho hoạt động này chưa phát triển và mang lại hiệu quả như
mong muốn.
Những tồn tại và hạn chế cùa đấu giá tài sản trong thi hành án dân sự ở tỉnh Nam
Định xuất phát từ một số nguyên nhân cơ bản là: hệ thống pháp luật chưa hoàn chỉnh; chưa
thống nhất trong việc quy định thẩm quyền của cơ quan liên quan; năng lực của đội ngũ Đấu
giá viên và Chấp hành viên chưa đồng đều; nhận thức pháp luật về đấu giá tài sản của người
dân còn hạn chế. Để khắc phục những hạn chế này, cần phải hoàn thiện các quy định pháp
luật trong lĩnh vực đấu giá tài sản, mặt khác phải tăng cường các biện pháp tố chức thực
hiện pháp luậtvề lĩnh vực này.
về hoàn thiện pháp luật, cần ban hành Luật đấu giá; bổ sung các quy định về đấu giá
quyền sở hữu trí tuệ; sửa đổi quy định nơi niêm yết bất động sản đấu giá; hướng dẫn đấu giá
tài sản thi hành án không thành và xử lý đấu giá tài sản thi hành án không thành, về thực
hiện pháp luật, cần nâng cao trình độ năng lực đội ngũ đấu giá viên, nhân viên nghiệp vụ và
tăng cường tuyên truyền, phố biến pháp luật để người dân hiểu rõ hơn về hoạt động đấu giá
tài sản trong thi hành án dân sự, đặc biệt thông qua các phương tiện thông tin đại chúng,
điện tử công nghệ để người dân tiếp cận công khai, rộng rãi với đấu giá tài sản thi hành án
dân sự.
Thực hiện đông bộ các giải pháp trên sẽ góp phân vào việc nâng cao hiệu quả đâu giá
tài sản trong thi hành án dân sự ở tỉnh Nam Định, góp phần thực hiện chủ trương xà hội hoá
hoạt động đấu giá tài sản theo tinh thần cải cách tư pháp của Đảng và Nhà nước, nâng cao
chất lượng loại hỉnh dịch vụ công này, phục vụ cho sự nghiệp cơng nghiệp hố, hiện đại hóa
đất nước. Vì vậy, kết quả nghiên cứu đề tài “Pháp luật thi hành án dân sự Việt Nam về
đấu giá tài sản và thực tiễn thực hiện tại tỉnh Nam Định” sẽ góp phần hồn thiện cơ sở
lý luận và thực tiễn về đấu giá tài sản trong thi hành án dân sự và là nguồn tham khảo cho
các tố chức đấu giá tài sản chuyên nghiệp và các cơ quan, tổ chức, cá nhân liên quan trong
quá trinh chỉ đạo, kiểm tra, giám sát về đấu giá tài sản.
24