TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP TP. HCM
KHOA THƯƠNG MẠI & DU LỊCH
-----------------------------------------------

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

ĐỀ TÀI: NGHIÊN CỨU NỀN VĂN HÓA ẨM THỰC MÙA NƯỚC NỔI
NHẰM QUẢNG BÁ DU LỊCH TỈNH AN GIANG

GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN

: TH.S VÕ THỊ THU THỦY

SINH VIÊN THỰC HIỆN

: LÊ ANH MINH

MÃ SỐ SINH VIÊN

: 14043841

CHUYÊN NGÀNH
UỐNG

: QUẢN TRỊ NHÀ HÀNG VÀ DỊCH VỤ ĂN

NIÊN KHÓA

: 2014 - 2018

TP.HCM, Tháng 06 năm 2020

LỜI CAM ĐOAN
Em xin cam đoan đề tài nghiên cứu: “Nghiên cứu nền văn hóa ẩm thực mùa nước
nổi nhằm quảng bá du lịch tỉnh An Giang” là cơng trình nghiên cứu của bản thân
thực hiện.
Các số liệu, kết quả nghiên cứu trong bài khóa luận được phân tích trung thực,
không sao chép từ bất kỳ tài liệu nào. Việc tham khảo các nguồn tài liệu đã được
thực hiện trích dẫn và ghi nguồn tài liệu đúng quy định.

Sinh viên

Lê Anh Minh

ii


LỜI CẢM ƠN
Em tên Lê Anh Minh hiện đang là sinh viên trường Đại Học Công Nghiệp TP
HCM. Trong suốt thời gian từ khi bắt đầu học tập ở giảng đường đại học đến nay,
em đã nhận được rất nhiều sự quan tâm, giúp đỡ của quý Thầy Cô, gia đình và bạn
bè. Bài báo cáo được hồn thành dưới sự tận tình chỉ bảo hướng dẫn, giúp đỡ của
các thầy cô cùng với lãnh đạo và các anh chị đồng nghiệp tại nhà hàng…Do thời
gian làm báo cáo thực tập cũng như chưa có nhiều kinh nghiệm về việc làm báo cáo
nên em rất kính mong được sự hướng dẫn, sự nhận xét nhiệt tình và chỉnh sửa chỉ
bảo cho em nếu có những sai sót và những điểm chưa đúng trong bài báo cáo. Em
xin chân thành cảm ơn!
Và để hồn thành bài báo cáo khóa luận này, em xin chân thành gửi lời cảm ơn đến
trường Đại Học Công Nghiệp TP.HCM, cảm ơn nhà trường đã tạo điều kiện cho em
tham gia đợt khóa luận này, giúp em tích lũy thêm được nhiều kinh nghiệm và kiến

thức thực tế. Với lòng biết ơn sâu sắc nhất, em xin gửi đến quý Thầy Cô ở Khoa
Thương Mại Du Lịch – Trường Đại Học Công Nghiệp TP.HCM lời cám ơn, quý
Thầy Cô đã cùng với tri thức và tâm huyết của mình để truyền đạt vốn kiến thức
quý báu cho em trong suốt thời gian học tập tại trường.
Em xin chân thành cảm ơn Cô Võ Thị Thu Thủy đã tận tâm hướng dẫn em qua từng
buổi gặp mặt, nói chuyện, thảo luận về cách thức nghiên cứu và thực hiện bài báo
cáo khóa luận này. Nếu khơng có những lời hướng dẫn, chỉ bảo của quý thầy cô thì
bài thu hoạch này của em rất khó có thể hoàn thiện được. Một lần nữa, em xin chân
thành cảm ơn.
Ngồi ra, trong q trình thực hiện khóa luận tơi còn nhận được rất nhiều sự động
viên và giúp đỡ từ phía gia đình và bạn bè. Vì vậy, kết quả của khóa luận này là lời
cảm ơn sâu sắc nhất của tôi gởi đến mọi người và là nguồn động viên cho tôi thêm
tự tin về những kiến thức và kỹ năng đã học được trong thời gian thực tập và hồn
thành khóa luận này.

iii


TRƯỜNG ĐH CƠNG

CỘNGHỊAXÃHỘICHỦNGHĨAVIỆTNAM
Độc lập-Tự do-Hạnh phúc

NGHIỆP TPHCM
KHOA THƯƠNG MẠI DU

- - - // - - -

LỊCH
- - - // - - -


NHIỆM VỤ KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP
Họ vè tên sinh viên: Lê Anh Minh
Lớp: DHNH10A

Khóa:2014 – 2018

MSSV:14043841
Chuyên ngành: Quản trị nhà hàng và dịch vụ ăn uống
Họ và tên giáo viên hướng dẫn: Th.S Võ Thị Thu Thuỷ
1.Tên đề tài khóa luận: Nghiên cứu văn hóa ẩm thực mùa nước nổi nhằm quảng bá du lịch
tỉnh An Giang
2. Nhiệm vụ: Tìm hiểu và khảo sát sự hài lịng của du khách về văn hóa ẩm thực mùa
nước nổi tỉnh An Giang nhằm đưa ra giải pháp nâng cao văn hóa ẩm thực và quảng bá du
lịch tỉnh An Giang
Chương 1: Cơ sở lý luận chung và tổng quan về văn hóa ẩm thực tỉnh An Giang
Chương 2: Thực trạng về văn hóa ẩm thực mùa nước nổi và sự hài lòng của khách du lịch
đối với du lịch tỉnh An Giang hiện nay
Chương 3: Giải pháp và kiến nghị nhằm phát triển văn hóa ẩm thực mùa nước nổi tỉnh An
Giang trong thời gian tới
4. Ngày giao khóa luận tốt nghiệp: 7/2020
5. Ngày hồn thành khóa luận tốt nghiệp:
Tp. Hồ Chí Minh, ngày…. tháng 07 năm 2020
Giáo viên hướng dẫn

Thơng qua bộ môn

iv



NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN
Họ và tên sinh viên: Lê Anh Minh
Lớp: DHNH10A

Khóa: 2014 - 2018

Tên đề tài tốt nghiệp: Nghiên cứu văn hóa ẩm thực mùa nước nổi nhằm quảng
bá du lịch tỉnh An Giang
Tính chất của đề tài: Khảo sát phân tích sự hài lịng của khách du lịch
Nơi dung nhận xét:
❖ Tiến trình thực hiện khóa luận:..........................................................................
❖ Nội dung của khóa luận:....................................................................................
•

Cơ sở lý thuyết:.......................................................................................

•

Các số liệu, tài liệu thực tế:.....................................................................

❖ Hình thức của khóa luận:...................................................................................
•

Hình thức trình bày:................................................................................

•

Kết cấu của khóa luận:............................................................................

❖ Những nhận xét khác:


I.

Đánh giá và cho điểm:

•

Tiến trình làm khóa luận:

..........

•

Nội dụng khóa luận:

...........

•

Hình thức khóa luận:

...........

Tổng cộng:

....../10 .....(Điểm:........)

Tp. Hồ Chí Minh, ngày......tháng......năm 20......
GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN


v


NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN PHẢN BIỆN
Họ và tên sinh viên: Lê Anh Minh
Lớp: DHNH10A

Khóa: 2014 - 2018

Tên đề tài tốt nghiệp: : Nghiên cứu văn hóa ẩm thực mùa nước nổi nhằm quảng
bá du lịch tỉnh An Giang
Tính chất của đề
tài:......................................................................................................
I.

Nội dung nhận xét:

1. Nội dung của khóa
luận:...........................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
..............................................................................................................................
2. Hình thức của khóa
luận:..........................................................................................
.......................................................................................................................................
...................................................................................................................................
3. Những nhận xét khác:.............................................................................
II. Đánh giá và cho điểm:
•


Tiến trình làm khóa luận:

..........

•

Nội dụng khóa luận:

...........

•

Hình thức khóa luận:

...........

Tổng cộng:

....../10 .....(Điểm:........)

Tp. Hồ Chí Minh, ngày......tháng......năm 20......
GIẢNG VIÊN PHẢN BIỆN

vi


MỤC LỤC
PHẦN A. MỞ ĐẦU ........................................................................................................................... 1
1.Lý do chọn đề

tài. …………………………………………………………………………………….. 1
2: Mục tiêu nghiên cứu ....................................................................................................................... 2
2.1: Mục đích nghiên cứu: .................................................................................................................. 2
2.2: Nhiệm vụ nghiên cứu: ................................................................................................................. 2
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu: .................................................................................................. 2
3.1. Đối tượng nghiên cứu: ................................................................................................................. 3
3.2. Phạm vi nghiên cứu: .................................................................................................................... 3
4. Phương pháp nghiên cứu: ............................................................................................................... 3
5. Nội dung nghiên cứu. ..................................................................................................................... 3
PHẦN B. NỘI DUNG ........................................................................................................................ 5
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CHUNG VÀ TỔNG QUAN VỀ ẨM THỰC TỈNH AN GIANG ..... 5
1.1. Khái niệm văn hóa, văn hóa ẩm thực và du lịch............................................................................ 5
1.2. Khái niệm về mùa nước nổi. ........................................................................................................ 5
1.2.1. Quan niệm về mùa nước nổi ĐBSCL. ....................................................................................... 5
1.2.2. Quan niệm về mùa nước nổi ở An Giang................................................................................... 7
1.3. Tổng quan về tỉnh An Giang. ....................................................................................................... 8
1.3.1. Vị trí địa lí. ............................................................................................................................... 8
1.3.2. Đặc điểm tự nhiên, đặt điểm kinh tế - xã hội tỉnh An Giang....................................................... 9
1.3.3. Đặt trưng mùa nước nổi tỉnh An Giang. ...................................................................................10
1.3.4. Đời sống sinh hoạt của người dân An Giang trong mùa nước nổi. ............................................14
1.4. Du lịch mùa nước nổi. ................................................................................................................15
1.4.1. Quan niệm du lịch mùa nước nổi..............................................................................................15
1.4.2. Đặc điểm du lịch mùa nước nổi. ...............................................................................................16
1.4.3. Sản phẩm du lịch mùa nước nổi. ..............................................................................................17
1.4.4. Mối quan hệ giữa du lịch mùa nước nổi với các hoạt động du lịch khác. ...................................19
TỔNG KẾT CHƯƠNG 1. .................................................................................................................20
CHƯƠNG II: THỰC TRẠNG VỀ VĂN HÓA ẨM THỰC MÙA NƯỚC NỔI VÀ SỰ HÀI LÒNG
CỦA KHÁCH DU LỊCH ĐỐI VỚI DU LỊCH ANG GIANG HIỆN NAY .........................................21
2.1. Đặc trưng văn hóa ẩm thực An Giang. ........................................................................................21
2.1.1. Các yếu tố tự nhiên. .................................................................................................................21

2.1.1.1. Địa hình. ...............................................................................................................................21
2.1.1.2. Khí hậu. ................................................................................................................................22
vii


2.1.1.3. Thủy văn. .............................................................................................................................22
2.1.1.4. Động, thực vật. .....................................................................................................................24
2.1.2. Các yếu tố văn hóa...................................................................................................................26
2.1.2.1. Lễ hội. ..................................................................................................................................26
2.1.2.2. Làng nghề. ............................................................................................................................29
2.1.2.3. Tập quán sinh hoạt của cộng đồng địa phương. .....................................................................32
2.1.2.4. Ẩm thực mùa nước nổi..........................................................................................................33
2.1.3. Các yếu tố kinh tế xã hội. .........................................................................................................41
2.1.3.1. Điều kiện cơ sở hạ tầng. ........................................................................................................41
2.1.3.2. Điều kiện cơ sở vật chất kỹ thuật...........................................................................................41
2.1.3.3. Điều kiện lao động. ...............................................................................................................42
2.1.3.4. Điều kiện hỗ trợ của chính quyền địa phương. .......................................................................44
2.2. Hiện trạng du lịch mùa nước nổi tỉnh An Giang. .........................................................................45
2.2.1. Hiện trạng phát triển du lịch tỉnh An Giang. .............................................................................45
2.2.2. Hiện trạng du lịch mùa nước nổi tỉnh An Giang. ......................................................................47
2.2.2.1. Các địa bàng phát triển du lịch mùa nước nổi. .......................................................................47
2.2.2.2. Tác động của hoạt động du lịch mùa nước nổi. ......................................................................53
2.3. Đánh giá tiềm năng và hiện trạng hoạt động du lịch mùa nước nổi ở An Giang. ..........................55
2.4. Sự khác biệt của du lịch mùa nước nổi An Giang so với các địa phương khác trong vùng
ĐBSCL. ............................................................................................................................................58
2.5. Mơ hình nghiên cứu và đề xuất ...................................................................................................60
2.6. Lập bảng câu hỏi khảo sát...........................................................................................................60
2.6.1. Thông tin của phiếu khảo sát....................................................................................................60
2.6.2. Nội dung bảng câu hỏi. ............................................................................................................71
2.7. Xử lý số liệu thống kê. ................................................................................................................81

2.7.1. Thông tin về đối tượng điều tra. ...............................................................................................81
2.7.2.Về mức độ hiểu biết văn hóa ẩm thực mùa nước nổi An Giang.................................................88
2.7.3. Về các món ăn đặc sản mùa nước nổi An Giang .......................................................................92
2.7.4. Về các thức uống đặt trưng mùa nước nổi An Giang ..............................................................102
2.8. Thống kê miêu tả qua SPSS ......................................................................................................105
2.9. Kiểm tra độ tin cậy của thang đo (Cronbach’s Alpha) ...............................................................108
TỔNG KẾT CHƯƠNG 2. ....................................................................................................................113
CHƯƠNG III: GIẢI PHÁP VÀ KIẾN NGHỊ NHẰM PHÁT TRIỂN VĂN HÓA ẨM THỰC MÙA
NƯỚC NỔI TỈNH AN GIANG TRONG THỜI GIAN TỚI .............................................................114
3.1. Giải pháp phát triển văn hóa ẩm thực An Giang trong thời gian tới. ..........................................114
viii


3.1.1. Giải pháp về quy hoạch phát triển văn hóa ẩm thực mùa nước nổi. .........................................114
3.1.2. Giải pháp về phát triển các món ăn đặc trưng mùa nước nổi An Giang ...................................116
3.1.3. Giải pháp về phát triển các loại thức uống đặt trưng mùa nước nổi An Giang .........................119
TỔNG KẾT CHƯƠNG 3. ...............................................................................................................120
PHẦN C. KẾT LUẬN.....................................................................................................................121
PHẦN D. PHỤ LỤC .......................................................................................................................122
TÀI LIỆU THAM KHẢO, PHỤ LỤC ĐÍNH KÈM .........................................................................123
THỐNG KÊ MƠ TẢ SPSS .............................................................................................................124

ix


DANH MỤC HÌNH ẢNH
Hình 1.1. con nước từ thượng nguồn sơng ........................................................................................ 6

Hình 1.2. Hàng cây thốt nốt ............................................................................................................... 7


Hình 1.3. Hồng hơn bng xuống ................................................................................................... 8

Hình 1.4. Bảng đồ hành chính ........................................................................................................... 8

Hình 1.5. Búng Bình Thiên ...............................................................................................................11

Hình 1.6. Cá linh .............................................................................................................................12

Hình 1.7. Lễ hội đua bị An Giang ....................................................................................................20

Hình 2.1. Gỏi tép bơng điên điển ......................................................................................................36

Hình 2.2. Món ăn đặc sản mùa nước nổi ...........................................................................................38

Hình 2.3. Canh chua bơng điên điển .................................................................................................40

Hình 2.4. Lẩu cá linh bơng điên điển ................................................................................................42

Hình 2.5. Châu Đốc An Giang ..........................................................................................................50

Hình 2.6. Búng Bình Thiên ...............................................................................................................53

Hình 3.1. Rừng tràm Trà Sư ........................................................................................................... 124

x


DANH SÁCH BẢNG
Bảng 2.1 Hiện trạng du khách đến với An Giang ....................................................... 49
Bảng 2.2. Bảng mã hóa thang đo ............................................................................... 64

Bảng 2.3 Bảng thông tin đối tượng điều tra ............................................................... 87
Bảng 2.4 Thơng tin về giới tính đối tượng khảo sát ................................................... 88
Bảng 2.5 Thông tin về độ tuổi của đối tượng khảo sát................................................ 90
Bảng 2.6 Thông tin về nghề nghiệp của đối tượng khảo sát ....................................... 91
Bảng 2.7 Thông tin về thu nhập của đối tượng khảo sát ............................................. 93
Bảng 2.8 Mức độ hiểu biết văn hóa ẩm thực An Giang .............................................. 94
Bảng 2.9 Thể hiện món ăn đặc sản mùa nước nổi An Giang ...................................... 99
Bảng 2.10 Thể hiện các thức uống đặc trưng mùa nước nổi An Giang ..................... 108
Bảng 2.11 Thống kê mô tả văn hóa ẩm thực............................................................. 113
Bảng 2.12 Thống kê mơ tả món ăn đặc sản .............................................................. 114
Bảng 2.13 Thống kê mô tả thức uống đặc trưng ( Nguồn phân tích dữ liệu điều tra) 115
Bảng 2.14 Thể hiện độ tin cậy thang đo Cronbach's alpha....................................... 115
Bảng 2.15 Kiểm tra độ tin cậy về văn hóa ẩm thực với hệ sơ Cronbach's Alpha ...... 115
Bảng 2.16 Thể hiện độ tin cậy với các món ăn đặc sản An Giang ............................ 116
Bảng 2.17 Kiểm tra độ tin cậy về món ăn đặc sản với hệ số Cronbach's Alpha ........ 117

xi


Bảng 2.18 Thể hiện độ tin cậy của thang đo với thức uống đặc trưng ...................... 118
Bảng 2.19 Kiểm tra độ tin cậy với thức uống đăc trưng so với hệ số Cronbach's
Alpha ....................................................................................................................... 119

xii


DANH MỤC BIỂU ĐỒ
Biểu đồ 2.1 Thể hiện giới tính của đối tượng khảo sát............................................... 89

Biểu đồ 2.2 Thể hiện độ tuổi của đối tượng khảo sát .................................................. 90


Biểu đồ 2.3 Thể hiện nghề nghiệp của đối tượng khảo sát.......................................... 92

Biểu đồ 2.4 Thể hiện mức thu nhập của đối tượng khảo sát ....................................... 93

Biểu đồ 2.5 Thống kê mức độ hiểu biết văn hóa ẩm thực An Giang ............................ 98

Biểu đồ 2.6 Thống kê các món ăn đặc sản An Giang ................................................ 107

Biêu đồ 2.7 Thống kê các thức uống đặc trưng An Giang ........................................ 111

xiii


PHẦN A. MỞ ĐẦU
1.Lý do chọn đề tài
“Ẩm thực là tiếng dùng khái quát nói về việc ăn và uống. Văn hóa ẩm thực bao gồm
cách chế biến, bày biện và thưởng thức từng món ăn, thức uống từ đơn giản,
đảm bạc đến cầu kì mỹ vị” Mỗi khu vực, mỗi quốc gia đều có nét riêng biệt trong
văn hóa ẩm thực của mình. Và trong đó, mơi trường tự nhiên góp phần khơng nhỏ
vào việc tạo nên những đặc trưng đó. Kênh rạch chằng chịt đã tạo cho vùng đất
miền An Giang trở thành một vùng đất đa sinh thái, rất giàu về hải sản như tôm,
cua, cá, mực… Từ những nguyên liệu tự nhiên này đã được người An Giang chế
biến ra những món ăn khác ăn. Qua thời gian con người ngày càng tìm hiểu các
cách kết hợp khác nhau đã làm cho nền văn hóa ẩm thực dân tộc khơng ngừng
phong phú nên. Có thể nói mùa nước nổi là một đặc ân của thiên nhiên, là một nét
văn hóa rấ riêng của sơng nước miền Tây Nam Bộ mà khơng phải vùng miền nào
cũng có được. Cũng bởi vì những điều kiện tự nhiên thuận lợi như vậy, mà vùng đất
An Giang đã trở thành một tuyến du lịch sinh thái. Du lịch mùa nước nổi ở ĐBSCL
đã trở thành một loại hình có sức hút cao, đặt biệt khi du lịch sinh thái và trải

nghiêm đang trở thành xu hướng của ngành du lịch trên tồn thế giới.
Khi tìm hiểu về văn hóa nói chung, và văn hóa ẩm thực mùa nước nổi An Giang nói
riêng ở khu vực ĐBSCL, yếu tố sơng nước ln đóng vai trị quan trọng , tạo nên
nét đặc sắc riêng, tính phong phú, đa dạng và sáng tạo của ẩm thực An Giang. Du
khách đến với ĐBSCL vào mùa nước nổi sẽ được đi xuồng hái bông điên điển,
bông súng, rau nhút, rau muống, sen…tắm đồng, đua ghe, chài lưới bắt cá…đây là
cơ hội để du khách khám phá thiên nhiên hoang sơ, thuần khiết đến khó tả, trải
nghiệm cuộc sống bình dị của người dân, tham dự các lễ hội sơi động, thưởng thức
văn hóa ẩm thực mùa nước nổi nô cùng độ đáo để cảm nhận sự hào phóng, trù phú
của vùng đất này.
Chính vì vậy, tìm hiểu về văn hóa ẩm thực mùa nước nổi của người Việt ở An
Giang là một đề tài phong phú, sẽ góp phần làm đa dạng hơn cho sắc thái văn hóa
An Giang nói riêng và văn hóa ĐBSCL nói chung.
Theo xu hướng du lịch hiện nay, hầu hết các loại hình du lịch đều chú trọng đến
việc khai thác văn hóa ẩm thực như một nguồn tài nguyên du lịch nhân văn. Trong
các tour du lịch, ngoài việc tham quan các danh lam thắng cảnh, còn kết hợp với
1


việc tìm hiểu văn hóa ẩm thực của nơi đến thơng qua các món ăn đặc sản. Tuy An
Giang đi vào khai thác các hoạt động du lịch có phần trễ hơn so với các vùng khác
trên đất nước nhưng vùng cũng đã xây dựng khá thành công những loại hình du lịch
phù hợp và đặc trưng của vùng như: du lịch sinh thái, miệt vườn sông nước Cửu
Long, du lịch văn hóa… trong đó, hầu như loại hình du lịch nào cũng đều có sự kết
hợp với văn hóa ẩm thực – những món ăn dân dã mang đậm sắc thái địa phương đã
thu hút một lượng khá đông du khách đến với nơi đây. Tuy nhiên, thực tế cho thấy
hiện nay nguồn tài nguyên du lịch này vẫn chưa được khai thác một cách hợp lý, các
món ăn chỉ được đưa vào thực đơn chứ chưa chú trọng đến giá trị văn hóa của nó,
ẩm thực An Giang đa phần chỉ là những món ăn gắn liền với đời sống của người
dân địa phương hơn là một sản phẩm du lịch đúng nghĩa, chưa thể đáp ứng được các

nhu cầu thị hiếu của các du khách trong và ngồi nước đến với An Giang. Đứng ở
vai trị là học viên ngành Du lịch, từ những nhận định trên, tơi đã quyết định chọn
“Văn hóa ẩm thực An Giang và vấn đề khai thác trong du lịch” làm đề tài cho khóa
luận tốt nghiệp của mình.
2: Mục tiêu nghiên cứu
2.1: Mục đích nghiên cứu
Tìm hiểu tìm năng, thực trạng phát triển du lịch mùa nước nổi nhằm phát huy điểm
mạnh, hạn chế những khó khăn, đề xuất một số giải pháp nhằm phát triển du lịch
mùa nước nổi ở An Giang.
2.2: Nhiệm vụ nghiên cứu
Tổng quan cơ sở lý luận về mùa nước nổi, du lịch mùa nước nổi.
Phân tích tiềm năng du lịch mùa nước nổi ở An Giang, từ đó góp phần đánh giá
tiềm năng của loại hình du lịch này.
Khảo sát, phân tích đánh giá hiện trạng phát triển du lịch mùa nước nổi ở An Giang.
Qua đó làm rõ những thuận lợi và khó khăn của du lịch mùa nước nổi.
Đề xuất định hướng và giải pháp phát triển của du lịch mùa nước nổi ở An Giang
trong thời gian sắp tới.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
2


3.1. Đối tượng nghiên cứu
Tập trung nghiên cứu loại hình du lịch văn hóa ẩm thực mùa nước nổi nhằm quảng
bá du lịch ở An Giang.
Không giang nghiên cứu: An Giang
Thời gian nghiên cứu: đề tài được tiến hành nghiên cứu từ 1/1/2020 đến 1/6/2020
3.2. Phạm vi nghiên cứu
Thu thập nghiên cứu phân tích số liệu liên quan đến mùa nước nổi tỉnh An Giang ở
những địa bàng khai thác mạnh loại hình du lịch mùa nước nổi như huyện Châu
Phú, huyện Tịnh Biên, huyện An Phú và huyện Châu Thành..

4. Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp thu thập thông tin bằng phỏng vấn trực tiếp, thu thập thông tin thông
qua việc trao đổi với người dân địa phương và du khách về tiềm năng, hiện trạng
phát triển của loại hình du lịch mùa nước nổi. Khảo sát đối tượng khách đã du lịch
An Giang và thu thập tài liệu trên sách, báo, Internet… Phương pháp xử lý, phân
tích số liệu tổng số phiếu điều tra là 200 phiếu.Trong quá trình lọc phiếu chọn được
178 phiếu hợp lệ và tiến hành xử lý, phân tích để đưa tra thơng tin cần thiết cho quá
trình nghiên cứu . Sử dụng phần mềm SPSS để thống kê đánh giá sự hài lòng của du
khách về văn hóa ẩm thực mùa nước nổi An Giang.
5. Nội dung nghiên cứu
Chương 1. Cơ sở lý luận chung và tổng quan về mùa nước nổi An Giang. Trình bày
các cơ sở lý luận về mùa nước nổi, những nét đặc trưng của An Giang, những khái
niệm và sản phẩm du lịch mùa nước nổi.
Chương 2. Thực trạng về văn hóa ẩm thực mùa nước nổi và sự hài lòng của khách
du lịch đối với du lịch An Giang hiện nay. Trình bày những tiềm năng phát triển du
lịch mùa nước nổi An Giang hiện nay và phân tích hiện trạng sự hài lịng của khách
du lịch.
Chương 3. Giải pháp và kiến nghị nhằm phát triển du lịch mùa nước nổi An Giang
trong thời gian tới. Trình bày những định hướng khai thác, những giải pháp cần thiết
3


nhằm khắc phục những hạn chế và phát huy thế mạnh của mùa nước nổi trong hoạt
động du lịch.

4


PHẦN B. NỘI DUNG
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CHUNG VÀ TỔNG QUAN VỀ ẨM THỰC

TỈNH AN GIANG
1.1. Khái niệm văn hóa, văn hóa ẩm thực và du lịch
Văn hóa ẩm thực theo nghĩa Hán Việt thì ẩm nghĩa là uống, thực nghĩa là ăn, nghĩa
hoàn chỉnh là ăn uống, là một hệ thống đặc biệt về quan điểm truyền thống và thực
hành nấu ăn, nghệ thuật bếp núc, nghệ thuật chế biến thức ăn, thường gắn liền với
một nền văn hóa cụ thể. Nó thường được đặt tên theo vùng hoặc nền văn hóa hiện
hành. Một món ăn chủ yếu chịu ảnh hưởng của các thành phần có sẵn tại địa
phương hoặc thông qua thương mại, buôn bán trao đổi. Những thực phẩm mang
màu sắc tơn giáo cũng có những ảnh hưởng rất lớn tới ẩm thực. Mở rộng ra thì ẩm
thực có nghĩa là một nền văn hóa ăn uống của một dân tộc, đã trở thành một tập tục,
thói quen. Ẩm thực khơng chỉ nói về "văn hóa vật chất" mà cịn nói về cả mặt "văn
hóa tinh thần".1
Văn hóa ẩm thực là những tập quán và khẩu vị ăn uống của con người, những ứng
xử của mỗi người trong ăn uống, những tập tục kiêng kỵ trong ăn uống, những
phương thức chế biến bày biện món ăn thẻ hiện giá trị nghệ thuật, thẩm mỹ trong
các món ăn, cách thức thưởng thức món ăn…
1.2. Khái niệm về mùa nước nổi
1.2.1. Quan niệm về mùa nước nổi ĐBSCL
Mùa nước nổi, cịn gọi là mùa lũ sơng Cửu Long, là một hiện tượng lũ lụt tự
nhiên, đặc trưng của vùng đồng bằng sông Cửu Long ở Việt Nam, vùng hạ lưu sông
Mekong, Biển Hồ và Tonle Sap ở Campuchia. Nhưng tên gọi Mùa nước nổi là để
gọi riêng cho mùa lũ ở Đồng bằng sông Cửu Long Việt Nam. Hiện tượng này mặc
dù là hiện tượng lũ lụt, nhưng lại khơng phải là thiên tai đối với tồn bộ dân cư nằm
trong ảnh hưởng của hiện tượng thiên nhiên này ở Nam Bộ Việt Nam và
Campuchia. Ở Đồng bằng sông Cửu Long, mùa nước nổi thường bắt đầu từ tháng
7 âm lịch đến tháng 10 âm lịch (khoảng tháng đến tháng 11 dương lịch) hàng năm.

1

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia


5


Ngược lại, cư dân đồng bằng sông Cửu Long lại coi mùa nước nổi là một mùa thay
đổi phương thức canh tác nơng nghiệp, thay vì canh tác nơng nghiệp họ chuyển
sang khai thác nguồn lợi thủy sản dồi dào đem lại nhờ hiện tượng ngập lụt mênh
mơng trên tồn bộ đồng bằng sông Cửu Long đem lại. Mùa nước nổi tạo điều kiện
cho đất đai cach tác nông nghiệp vùng hạ lưu sông Mekong ở cả Việt Nam và
Campuchia được nghỉ ngơi, rửa trơi và làm ngập chìm các nguồn sâu bệnh cho cây
trồng nông nghiệp, cung cấp một lượng phù sa màu mỡ cho thổ nhưỡng trong toàn
vùng đồng bằng sơng Cửu Long.2

Hình 1.1. Vào khoảng tháng 7 – tháng 10 âm lịch hằng năm, con nước từ thượng
nguồn sông Mekong lại đổ về tạo thành một biển nước trà đồng. (Nguồn internet
mở)

2

Về Tràm Chim giữa mùa nước nổi, báo Đồng Nai, đăng ngày 18/10/2014

6


Hình 1.2. Hàng cây thốt nốt soi bóng trên màu nước phù sa Tịnh Biên An Giang.
(Nguồn internet mở)
1.2.2. Quan niệm về mùa nước nổi ở An Giang
An Giang, mảnh đất miền Tây đất nước mà trong sử sách hay gọi là “chiếc lá dâu
cuối cùng” ở thời “tằm thực” do vua Chân Lạp đã dâng tặng vào thế kỷ XVIII. An
Giang có bốn dân tộc là Kinh, Chăm, Hoa và Kmer sinh sống hòa hợp, tạo nên bản

sắc văn hóa đa dạng, đậm nét mà chẳng nơi nào có thể tìm được.
Nếu như vào mùa khơ, An Giang là xứ nóng nhất nhì các tỉnh miền Tây thì khi
tháng 7, tháng 8 âm lịch về, nơi đây lại chìm trong biển nước, đâu đâu cũng là nước,
nước ngập ruộng vườn, nước ngập cả lối đi. Hình ảnh mà khách du lịch An Giang
có thể thấy được cịn lại chỉ là những ngôi nhà lấp lửng trong màn nước bạc, chỉ còn
lại hàng cây thốt nốt và rừng tràm xanh thẳm n mình, chỉ cịn lại cánh bèo trơi dạt
khắp nơi như mảnh đời người dân miền sông nước lắm cơ cực.
Mùa nước nổi An Giang chẳng giống mùa mưa lũ ở những miền quê khác trên
nước. Nếu như người miền Trung mong lắm cho cơn bão lũ năm nay ít đi, để đất
khơng bị xói mịn, để hoa màu khơng bị mất trắng thì cứ điểm hẹn lại lên, người dân
An Giang và cả miền Tây nói chung lại vui mừng khi cơn lũ to ùa về. Mùa nước
nổi, dòng phù sa thượng nguồn lại ồ ạt khỏa lấp cánh đồng An Giang, để mùa vụ
năm sau thêm màu mỡ.

7


Hình 1.3. Hồng hơn bng xuống bên con nước (Nguồn internet mở)
1.3. Tổng quan về tỉnh An Giang
1.3.1. Vị trí địa lí
An Giang có vị trí đầu nguồn sơng Cửu Long thuộc địa phận Việt Nam. Phía đơng
bắc giáp tỉnh Đồng Tháp, tây bắc giáp Campuchia với đường biên giới dài gần 100
km, nam và tây nam giáp tỉnh Kiên Giang và phía đơng giáp Thành phố Cần Thơ.
Diện tích: 3.506 km2. Khí hậu nhiệt đới gió mùa: mùa mưa và mùa khơ.

Hình 1.4. Bảng đồ hành chánh tỉnh An Giang (Nguồn internet mở)
An Giang, ngoài đồng bằng do phù sa sơng Mê Kơng trầm tích tạo nên, cịn có vùng
đồi núi Tri Tơn - Tịnh Biên. Do đó, địa hình An Giang có 2 dạng chính là đồng bằng
và đồi núi. Ngồi các sơng lớn, An Giang cịn có một hệ thống rạch tự nhiên rải rác
khắp địa bàn của tỉnh, với độ dài từ vài km đến 30km, độ rộng từ vài m đến 100m và

độ uốn khúc quanh co khá lớn. Các rạch trong khu vực giữa sông Tiền và sông Hậu
thường lấy nước từ sông Tiền chuyển sang sông Hậu. Các rạch nằm trong hữu ngạn
8


sơng Hậu thì lấy nước từ sơng Hậu chuyển sâu vào nội đồng vùng trũng Tứ giác Long
Xuyên. Điều kiện tự nhiên thuận lợi là một yếu tố quan trọng giúp An Giang có một
nền kinh tế nơng nghiệp phát triển mạnh với sản lượng lúa và thủy sản nước ngọt cao
nhất nước.
1.3.2. Đặc điểm tự nhiên, đặt điểm kinh tế - xã hội tỉnh An Giang
Ngồi nơng nghiệp và thủy sản, những lợi thế này đặc biệt phù hợp với các doanh
nghiệp và các nhà đầu tư khi quyết định đầu tư vào các lĩnh vực khác như công nghiệp
nhẹ, chế biến, sản xuất công nghiệp nặng, thương mại, du lịch, dịch vụ và các ngành
có trị giá gia tăng cao. Điều kiện tự nhiên và con người tại An Giang phù hợp với cả
các dự án đầu tư đòi hỏi sử dụng nhiều lao động và các ngành có giá trị gia tăng cao,
hàm lượng vốn và chất xám cao như nghiên cứu và phát triển, tài chính, ngân hàng,
công nghệ sinh học, dược phẩm…
Cùng với sự lớn mạnh của đất nước, nền kinh tế An Giang luôn đạt tốc độ phát triển
cao và bền vững trong suốt hai thập niên vừa qua. Tốc độ tăng trưởng được duy trì ở
mức hai con số, đạt mức 13,36% vào năm 2007. An Giang là một nền kinh tế có trình
độ ngoại thương tương đối cao, với tổng kim ngạch xuất khẩu năm 2007 đạt khoảng
540 triệu USD, chiếm khoảng 1% tổng kim ngạch xuất khẩu của cả nước và 13% tổng
kim ngạch xuất khẩu của toàn vùng Đồng bằng Sông Cửu Long. Thị trường xuất khẩu
liên tục được mở rộng. Tốc độ tăng trưởng xuất khẩu đạt mức 22% /năm, đạt ngang
múc trung bình của cả nước và cao hơn rất nhiều mức trung bình của tồn vùng đồng
bằng sơng Cửu Long là 13%. Hàng hóa xuất khẩu của An Giang đã có mặt tại nhiều
nước tại cả 5 châu.
Không chỉ dựa vào xuất khẩu, nền kinh tế của An Giang được phát triển trên diện
rộng với sự phát triển của nhiều ngành như thương mại, du lịch, chế biến. Nền kinh
tế của An Giang đồng thời cũng phụ thuộc rất nhiều vào sức mạnh nội lực của tỉnh

và vào sự liên kết kinh tế với toàn vùng Đồng bằng Sơng Cửu Long và với TP. Hồ
Chí Minh. An Giang có một thị trường tiêu dùng lớn với hơn 2,2 triệu dân và 3,9
triệu du khách trong và ngoài nước mỗi năm. Hàng năm, tổng mức bán lẻ dịch vụ
đạt con số 22 ngàn tỷ đồng. Đây hẳn là một thị trường không thể bỏ qua đối với các
nhà đầu tư và các doanh nghiệp lớn.
9


An Giang ngày một chú trọng hơn về chất lượng phát triển kinh tế, trong đó đặc biệt
quan tâm tới các yếu tố về phát triển con người, bảo vệ tài nguyên môi trường và
hiệu quả của nguồn vốn đầu tư. Nền kinh tế vững chắc, phát triển nhanh và ổn định
của An Giang sẽ là tiền đề quan trọng, đảm bảo sự thành công của các doanh nghiệp
khi đầu tư vào tỉnh.
1.3.3. Đặt trưng mùa nước nổi tỉnh An Giang
Mùa nước nổi đã tạo nên sự phong phú và đa dạng về nguyên liệu, mang đậm dấu
ấn của môi trường sinh thái tự nhiên, góp phần hình thành nên nét đặc trưng của ẩm
thực mùa nước nổi ở An Giang.
Là tỉnh chịu ảnh hưởng của gió mùa nhiệt đới nên hệ sinh thái động thực vật ở An
Giang vào mùa nước nổi cũng mang những đặc trưng của vùng Tây Nam Bộ. Vào
mùa nước nổi, các loài rau đồng tự nhiên có điều kiện phát triển phong phú và đa
dạng. Từ các loại rau trên cạn theo mùa nước như: Bông điên điển, bông so đũa, đọt
choại, đọt nhãn lồng, lá giang, sầu đâu, lá cách, lá lốt, cải trời, dây bầu, bí… đến các
loại rau dưới nước như: Bơng súng, củ ấu, lục bình, đọt mướp gai, mơn nước, bồn
bồn, rau dừa nước, hẹ nước, rau nhút, … và rất nhiều các loại rau tập tàng khác. Các
loài rau dại đã trở thành món ăn quen thuộc, thành phần không thể thiếu trong cơ
cấu bữa ăn của cư dân Tây Nam Bộ nói chung và cư dân An Giang nói riêng. Đây
được xem là những sản vật rất đặc trưng thể hiện nét văn hóa khá độc đáo mà dường
như chúng ta chỉ bắt gặp khi mùa nước về.

10



Hình 1.5. Tháng 9-11, búng Bình Thiên nhuộm sắc vàng của bông điên điển, bông
nhút, sắc hồng của hoa sen (Nguồn internet mở)
Bơng điên điển đã trở thành hình ảnh đặc trưng và được ví như “mai vàng mùa nước
nổi” ở miền Tây Nam Bộ. Tại các huyện đầu nguồn tỉnh An Giang, hàng năm, vào
mùa nước nổi, điên điển lại trổ bông vàng đồng. Điên điển trở thành thức ăn quen
thuộc của cư dân nơi đây với hàm lượng chất dinh dưỡng cao, có tác dụng giải
nhiệt, giải độc, có ích cho người suy nhược cơ thể, ăn ngủ kém. Tồn bộ cây điên
điển đều có thể được dùng để chế biến thức ăn: Lá luộc ăn như rau hoặc nấu canh
với tép bạc, cá rô; hạt điên điển dùng làm giá giống như các loại đậu hạt. Điên điển
có vị hơi nhẩn nhẹ, ngọt, bùi được cư dân An Giang sử dụng để chế biến nhiều món
ngon, bổ dưỡng như: điên điển xào tép, bánh xèo bông điên điển, bánh khọt bông
điên điển, bông điên điển muối chua, gỏi bông điên điển, canh chua cá linh bông
điên điển, điên điển xào trứng, xào thịt bò, …
Do nước từ thượng nguồn sông Mekong đổ về nên vô số các lồi thuỷ hải sản từ
Biển Hồ theo dịng nước về đồng bằng với chủng loại vô cùng phong phú như cá
linh, cá lóc, cá mè, cá trèn, cá thác lác, cá leo, cá chày, cá hô, cá trê, cá sặc, cá chốt,
cá chạch…; các loại tôm và các loại thủy hải sản khác như: Cịng, cua, ba khía, ếch,
lươn, sị, nghêu, ốc, … mùa nước nổi cũng đổ về nhiều và dễ đánh bắt. Về lồi bị
sát mùa nước nổi thì cũng đa dạng khơng kém như: Rắn, kỳ nhơng, kỳ đà, rắn mối,
... Với hệ sinh thái tự nhiên của An Giang cũng tạo điều kiện cho các loài chim sinh
11


trưởng, phát triển, số lượng không lớn nhưng khá đa dạng về chủng loại: Dơi, cò,
diệc, cồng cộc, sáo, le le, chàng nghịch, gà nước, cúm núm…

Hình 1.6. Đến Châu Đốc mùa nước nổi, bạn sẽ được thưởng thức những món ngon
từ cá linh và bơng điên điển. (Nguồn internet mở)

Trong các loại thuỷ sản mùa nước nổi, cá linh đã trở thành đặc sản, giàu chất dinh
dưỡng, là nguồn nguyên liệu chủ yếu trong chế biến món ăn của người dân An
Giang. Từ thượng nguồn sông Mekong, trứng cá linh hay cá bột trơi theo dịng nước
đổ về, cá vừa di chuyển theo con nước vừa phát triển nhờ vào nguồn thức ăn có
trong nước. Khi về đến khu vực trũng ở An Giang cũng là lúc cá linh vừa ăn nhất,
ngon nhất – cá linh non đầu mùa. Cá linh gồm hai loại: Cá linh non xương mềm, cá
linh già có nhiều mỡ, ăn béo.
Các món ngon mùa nước nổi chế biến từ cá linh, đầu tiên phải nhắc đến là lẩu cá
linh bơng điên điển. Để có lẩu cá linh ngon phải chọn cá linh non và tươi, nước lẩu
có thể dùng nước xương hoặc nước dừa tươi cho ngọt đậm. Nhúng cá linh vào nước
lẩu, ăn kèm với bông điên điển và các loại rau đồng khác như giá, bông so đũa, đậu
bắp, kèo nèo, bông súng,… chấm nước mắm nhĩ nguyên chất dằm ớt thì thật tuyệt
hảo. Ngồi ra, cịn những món ngon khác từ cá linh như cá linh kho tiêu ăn kèm
bông súng, bắp chuối, bông điên điển muối chua, kèo nèo, đọt choại…; mắm kho cá
12