1. Các dạng văn hóa doanh nghiệp tại Tập đồn Viễn Thơng Qn đội Viettel
1.1. Mơ hình văn hóa gia đình
-
Lãnh đạo, quyền lực và mối quan hệ giữa các thành viên
Thiếu tướng Nguyễn Mạnh Hùng – người nổi tiếng với những quyết định táo
bạo được giới truyền thơng ví như “linh hồn” hay “kiến trúc sư trưởng” của Viettel.
Ông được xem như “người cha” - có giàu kinh nghiệm, có tiếng nói và có quyền hành
lớn đối với nhân viên của mình – “người con”.
Nhờ vào tài năng và phong cách lãnh đạo của mình, ơng lấy được lịng tin
tưởng của tồn bộ nhân viên trong cơng ty. Họ coi công ty là một phần trong cuộc
sống, như nhà của mình, họ ln cống hiến hết mình cho cơng việc.
-
Tư duy, học hỏi và thay đổi
Các dự án của Viettel sẽ làm nền tảng phát triển cho các dự án phục vụ Quốc
Phòng. Do vậy sự thay đổi trong các yếu tố mang tính chính trị sẽ làm thay đổi các
chính sách của cơng ty. Viettel cũng có thể phản ứng nhanh với sự thay đổi của môi
trường gây ảnh hưởng tới quyền lực vì vị thế chính trị của họ rất mạnh.
Viettel luôn quan tâm đến vấn đề người nhân viên của mình có phù hợp với mơi
trường cơng việc hay không, nên việc tuyển chọn, đào tạo nhân lực hết sức được chú
trọng. Ông Nguyễn Mạnh Hùng khẳng định: “Với những người phù hợp với tổ chức
thì khơng cần dạy họ nhiều lắm, tự họ sẽ giỏi nhưng nếu những người khơng phù hợp
sẽ rất khó thay đổi. Nếu cố tình dùng người khơng phù hợp thì vơ tình mình đã giết
chết chính con người đó”. Ở Viettel, người thực hiện ln quan trọng hơn cơng việc
được thực hiện.
-
Khích lệ, khen thưởng và giải quyết mâu thuẫn
Nhân viên làm việc tại Viettel luôn quan niệm rằng “Phần thưởng về vật chất
mà tập đoàn trao tặng là đáng quý, nhưng phần thưởng giá trị hơn gấp nhiều lần đó là
tinh thần, sự ghi nhận của tổ chức đối với phần việc mình đã thực hiện,…”
Mọi người ở Viettel tập trung vào việc xử lý công việc, phối hợp thực hiện công
việc thay vì ganh ghét, đố kị nhau.
1.2. Mơ hình văn hóa lị ấp trứng
Năm 2020, cùng với tun bố thực hiện sứ mệnh Kiến tạo xã hội số, Viettel đã
xây dựng văn hóa số gồm 5 đặc tính: Sáng tạo (Innovation); Hướng tới khách hàng
(customer centric); Linh hoạt (Agility); Văn hóa mở và hợp tác (Open Culture); Tư
duy số (Digital First mindset); Với mục tiêu là giải phóng con người khỏi những lề lối
quen thuộc, trở nên sáng tạo, mạnh mẽ và chủ động hơn.
-
Lãnh đạo, quyền lực và mối quan hệ giữa các thành viên
Người nắm quyền là những cá nhân nghiên khắc, có những ý tưởng gây hứng
thú 1 cách tự nhiên và có khả năng tạo ra nguồn cảm hứng cho nhân viên cấp dưới.
Viettel lấy việc làm nhóm để phát triển cá nhân. Mỗi người, mỗi đơn vị phối hợp như
những bộ phận trên cơ thể. Do mối quan hệ thân thiết, sẻ chia nguồn cảm hứng và mục
tiêu chung, mơ hình có thể tạo được sự gắn kết chặt chẽ và phát huy được sức sáng tạo
của các thành viên tham gia.
-
Tư duy, học hỏi và thay đổi
Thay đổi trong mơ hình này thường thay đổi rất nhanh chóng vì sự hịa hợp và
tư duy logic giữa các thành viên.
Người Viettel nhận thức rằng có hai nền văn hố với hai cách thức tư duy, ln
nhìn thấy hai mặt của một vấn đề chứ khơng phải pha trộn, góp phần đa dạng hoá văn
hoá ứng xử trong nội bộ doanh nghiệp Viettel.
-
Khích lệ, khen thưởng và giải quyết mâu thuẫn
Qua mỗi khó khăn, thất bại thì người Viettel ln động viên nhau vượt qua và
ngày càng hoàn thiện hơn.
Chế độ khen thưởng tại Viettel cũng cực kỳ được chú trọng. Ở Viettel đã có
những phần thưởng đột xuất lên đến 210 triệu đồng cho một sáng kiến kỹ thuật. Hay
như việc khen thưởng với công tác cán bộ, nhân viên.
2. Vai trò của hoạt động Quản trị nguồn nhân lực trong việc hình thành văn hóa
của Viettel
2.1. Cách thức Viettel duy trì văn hóa doanh nghiệp
Làm cho triết lý của Viettel thấm sâu vào mọi thành viên và biểu hiện trong thực
tế hoạt động của tập đoàn.
Triết lý kinh doanh của Viettel “Mỗi khách hàng là một con người - mỗi cá thể
riêng biệt một cần được tôn trọng ảnh quan tâm và lắng nghe nghe thấu hiểu và phục
vụ một cách riêng biệt”. Liên tục đổi mới cùng với khách hàng sáng tạo ra các sản
phẩm dịch vụ ngày càng hoàn hảo triết lý kinh doanh - triết lý hành động của Viettel
trong hoạch định chiến lược và phương thức quản trị điều hành hoạt động kinh doanh
và hoạt động xã hội của tập đoàn là:
-
Tiên phong, đột phá trong việc ứng dụng công nghệ hiện đại, sáng tạo đưa ra
các giải pháp nhằm tạo ra sản phẩm mới, dịch vụ mới, chất lượng cao với giá
cước phù hợp đáp ứng nhu cầu và quyền được lựa chọn của khách hàng
-
Luôn quan tâm, lắng nghe khách hàng như những cá thể riêng biệt để cùng họ
tạo ra các sản phẩm dịch vụ ngày càng hoàn hảo.
-
Gắn kết các hoạt động kinh doanh với các hoạt động nhân đạo, hoạt động xã hội
-
Sẵn sàng hợp tác chia sẻ và các đối tác kinh doanh để cùng phát triển
-
Chân thành với đồng nghiệp cùng nhau gắn bó góp phần xây dựng mái nhà
chung Viettel
Thống nhất chỉ đạo Phương Châm Hành động Viettel
Thống nhất chỉ đạo Phương Châm Hành động của Viettel giúp cho người lao
động thực hiện tốt hơn những việc họ cần thực hiện và người quản lý đưa ra các quyết
định, các chính sách phù hợp với Triết lý, định hướng mà Viettel tên bố trong nội bộ
và bên ngoài.
Xây dựng, hoàn thiện quy chế ứng xử trong nội bộ Viettel
Viettel xây dựng bộ quy trình ứng xử trong nội bộ thể hiện quan hệ giữa cá
nhân với công việc với khách hàng, với đối tác, với đồng nghiệp,... vào luôn xem xét
định kỳ hàng quý/6 tháng/hàng năm.
Xem xét đột xuất khi phát hiện vấn đề: hàng tháng/hàng quý/6 tháng/năm hay xem
xét tổng thể hàng năm.
Duy trì và phát triển truyền thống tốt đẹp các truyền thuyết giai thoại có sức
thuyết phục:
-
Thường xuyên tổ chức các hoạt động mang tính chất truyền thống như ngày
-
Hội gia đình, Ngày chợ quê,... gắn với các giai thoại mà Viettel đang xây dựng.
-
Gắn liền các nội dung với chương trình đào tạo cho người mới gia nhập Viettel.
-
Tổ chức các cuộc thi tìm hiểu hoặc các cuộc thi xây dựng những truyền thuyết
giai thoại mới phù hợp.
-
Ngắm hình ảnh với các truyền thuyết giai thoại theo từng giai đoạn quá trình
phát triển của Viettel.
Nâng cao nhận thức về văn hóa doanh nghiệp trong mỗi cán bộ cơng nhân viên
bằng nhiều hình thức sinh động
Bồi dưỡng cho cán bộ nhân viên một cách hệ thống ngay buổi đầu họ hội nhập
và Viettel là một cơng việc quan trọng của lãnh đạo Tập đồn cũng như lãnh đạo các
đơn vị. Trong các chương trình đào tạo nguồn lãnh đạo Viettel cần tiếp tục công việc
này. Đây là một truyền thống trong quản trị nguồn nhân lực của Tập đồn cần tiếp tục
duy trì và phát triển trong thời kỳ mới ở các chi nhánh nước ngồi của Viettel.
Cách thức thay đổi văn hóa doanh nghiệp của Tập đoàn Viettel
Tổ chức lại bộ máy quản lý: Mỗi quản lý các cấp ở Viettel sẽ quản lý không quá
20 người cấp dưới trực tiếp như vậy mỗi người giao việc và đánh giá khơng có 20
người cấp dưới nên sẽ sâu sát hơn. Trên thực tế mơ hình quản lý này thật ra lại có thể
giảm bớt bộ máy quản lý được tổ chức như vậy để giúp cho người lãnh đạo phải biết
hết và quan tâm đến những người cấp dưới của mình thậm chí kể cả ngày sinh nhật
của các nhân viên.
Áp dụng quy chế mới: theo quy định người đứng đầu các đơn vị Viettel nếu 6
tháng khơng hồn thành kế hoạch thì tự nguyện xin chuyển cơng tác. Viettel khơng áp
dụng hình thức kỷ luật trừ trường hợp vi phạm các quy định nhưng thông thường con
người chỉ khác với 20% khả năng của mình.
Nâng cao vai trị của người lãnh đạo: Viettel có sự lãnh đạo : “3 trong 1” Viettel
định nghĩa người lãnh đạo là người vừa định hướng, vừa huy động nguồn lực, vừa dẫn
dắt, vừa truyền cảm hứng.
Tổ chức các lễ hội và các phong trào: các hoạt động lễ hội I và và hoạt động
phong trào của công ty rất được quan tâm. Mỗi buổi sáng nghi lễ chào cờ được tổ chức
rất long trọng. Đây cũng là một nghi lễ đặc thù của những người lính trong quân đội.
Hàng năm vào các dịp lễ lớn như mùng 8 tháng 3 Ba Ngày thành lập công ty điều
được tổ chức cùng với việc tổng kết thành tích kinh doanh và khen thưởng cho các cá
nhân xuất sắc để khích lệ, động viên. Ngồi ra cơng ty được tổ chức hàng năm cho
nhân viên của mình đi tham quan các di tích gắn liền với lịch sử hình thành và phát
triển của dân tộc Việt Nam nhằm khơi dậy tinh thần u nước và tồn cơng ty khẳng
định nét đẹp “uống nước nhớ nguồn”. Mọi nhân viên của công ty khi được tuyển dụng
vào đều được giáo dục về lịch sử phát triển và 8 giá trị cốt lõi cơng ty.
2.2. Đánh giá chung về văn hóa doanh nghiệp tại Viettel
4.2.1. Thành tựu
Ngày 8/11/2020, Viettel đã được ban tổ chức cuộc vận động Xây dựng văn hóa doanh
nghiệp Việt Nam vinh danh là doanh nghiệp có thành tích xuất sắc trong xây dựng và
thực hành văn hóa doanh nghiệp. Để đạt được danh hiệu này, Viettel luôn là doanh
nghiệp thượng tôn pháp luật và thực hiện tốt trách nhiệm xã hội của mình.
Với việc tích cực thực hiện trách nhiệm xã hội, Viettel đã thực sự tạo ra cho riêng mình
một nền văn hóa doanh nghiệp đặc trưng. Chính nền văn hóa đó đã giúp cơng ty không
chỉ cải thiện chất lượng làm việc của các nhân viên mà cịn tạo hiệu ứng tích cực của
người tiêu dùng đối với doanh nghiệp. Do đó, góp phần gia tăng doanh thu cũng như
khẳng định được uy tín thương hiệu của cơng ty. Theo số liệu thống kê chính thức của
Tập đồn Viễn thơng Qn đội Viettel, tốc độ tăng trưởng doanh thu của
Viettel luôn đạt mức cao và ổn định từ 30% đến 120%/năm trong giai đoạn 2000-2012.
Năm 2012, Viettel đã được xếp hạng thứ 6 trong 10 doanh nghiệp lớn nhất Việt Nam.
Viettel cũng ln tích cực xây dựng và thực thi văn hóa với việc xác định 8 giá trị cốt
lõi Viettel, chuẩn mực Viettel, quy tắc ứng xử Viettel. Với 8 yếu tố văn hóa cốt lõi này,
Viettel có đầy đủ các yếu tố để duy trì và tiếp tục phát triển văn hóa của doanh nghiệp
mình như tư duy sáng tạo, có hệ thống, sự cạnh tranh lành mạnh, tinh thần chung cao,
có sự kết hợp đầy đủ văn hóa phương Đơng và phương Tây, khơng sợ thất bại, có khả
năng thích ứng nhanh với sự thay đổi từng giây từng phút… và tiếp tục bổ sung thêm
những văn hóa nhằm nâng cao tinh thần của nhân viên công ty và phát huy lợi thế một
cách tối đa.
Mỗi giá trị văn hóa Viettel đều để suy nghĩ và hành động nên được chia đều thành hai
phần: nhận thức và hành động. Một tổ chức thì phải thống nhất về nhận thức mới có
thể đồn kết, cùng ý chí và cùng hành động. Phương châm hành động là cách làm,
được áp dụng tùy giai đoạn, quy mô, điều kiện cụ thể. Trong bộ giá trị cốt lõi, phần
nhận thức được coi là lý luận đã được đúc kết, không thay đổi. Phần hành động cần
được thay đổi liên tục, ngày hôm nay phải làm khác ngày hôm qua, năm sau phải làm
khác năm trước. Liên tục thay đổi là một trong những yếu tố tạo nên thành công của
Viettel.
Viettel định nghĩa “Văn hóa doanh nghiệp là tài sản vơ hình, là sức mạnh cạnh tranh
của doanh nghiệp. Nó đảm bảo sự trường tồn của doanh nghiệp, giúp nâng cao hình
ảnh của doanh nghiệp trong tâm thức của khách hàng và xã hội”. Văn hóa Viettel chính
là sợi dây mà những người làm trong Viettel bám vào đó để cùng vượt qua khó khăn,
cùng nhau hưởng thụ thành quả. Văn hóa Viettel có thể coi là “nếp nhà” trong mỗi gia
đình, để mỗi thành viên dù có lớn lên, có trưởng thành, có nghề nghiệp, có gia đình
riêng... thì vẫn có những nếp nghĩ, thói quen giống nhau.
Có thể nói Viettel đã rất thành công trong công tác xây dựng một nền văn hóa doanh
nghiệp lành mạnh, giúp phát huy lợi thế của doanh nghiệp đến mức tối đa đồng thời
cũng hạn chế các mặt yếu điểm.
4.2.2. Hạn chế
Mặc dù văn hóa doanh nghiệp Viettel đã được các nhà lãnh đạo tập đoàn chú trọng xây
dựng ngay từ những ngày đầu thành lập doanh nghiệp và đã có những kết quả rõ rệt
nhưng vẫn còn nhiều vấn đề tồn tại, địi hỏi tập thể lãnh đạo và cán bộ cơng nhân viên
của tập đoàn nỗ lực hơn nữa để phát triển văn hóa doanh nghiệp như: vấn đề hịa hợp
giữa văn hóa quân đội và văn hóa doanh nghiệp; bất đồng trong văn hóa địa phương,
vùng miền giữa các nhân viên,...
Viettel là doanh nghiệp hoạt động sản xuất kinh doanh dựa trên nguồn vốn 100% của
nhà nước, điều hành hoạt động theo chi tiêu kế hoạch mà nhà nước thông qua nên sức
ép về hiệu quả kinh doanh ít nhiều sẽ bị giảm đi và từ đó dẫn tới tính chủ động, tự giác
sẽ thấp hơn so với các doanh nghiệp tư nhân.
2.3. Giải pháp hồn thiện văn hóa doanh nghiệp của Viettel
Trên cơ sở tìm hiểu và nghiên cứu về những đặc trưng cũng như ưu nhược điểm trong
việc xây dựng văn hóa doanh nghiệp của tập đồn Viettel, nhóm chúng em xin được
đưa ra một số giải pháp nhằm phát triển văn hóa doanh nghiệp tại Viettel.
4.3.1 Xây dựng văn hóa doanh nghiệp phải gắn với nền văn hóa truyền thống của
dân tộc, tránh đi ngược với xu hướng chung của xã hội
Để văn hóa doanh nghiệp trở thành một sức mạnh vơ hình trong cạnh tranh, địi hỏi
các doanh nghiệp phải tạo ra được những giá trị riêng, khác biệt với các tổ chức khác.
Các giá trị đó phải được xây dựng dựa trên chuẩn mực đạo đức, quan điểm và tiêu chí
đúng đắn. Hơn nữa chúng ta đều biết rằng văn hóa doanh nghiệp là một phần khơng
thể tách rời của văn hóa dân tộc. Mỗi một cá nhân, một thành viên trong doanh nghiệp
đều thuộc một nền văn hóa nhất định và họ chịu ảnh hưởng mạnh mẽ từ nền văn hóa
đó. Chính vì vậy khi xây dựng nền văn hóa doanh nghiệp cần phải gắn chặt với nền
văn hóa dân tộc và các giá trị văn hóa của tổ chức đó khơng được tách rời khỏi các giá
trị văn hóa truyền thống dân tộc. Có như vậy mới tạo được sức mạnh cho doanh
nghiệp đồng thời giảm thiểu được những mâu thuẫn trong tổ chức.
4.3.2. Học hỏi có chọn lọc những giá trị văn hóa tốt đẹp từ các tổ chức khác
Không một doanh nghiệp nào có thể khẳng định những giá trị văn hóa của mình là duy
nhất, tốt nhất và do đó việc học hỏi các giá trị văn hóa từ các tổ chức khác luôn là việc
làm cần thiết. Chẳng hạn như việc học hỏi nghĩa cử cao đẹp của Vinamilk, hay học hỏi
20 phong cách làm việc nghiêm túc và chuyên nghiệp của các nhân viên Vietinbank...
Tất cả những giá trị đó giúp doanh nghiệp hình thành và phát triển một nền văn hóa
mạnh.
4.3.3. Tăng cường tính kỷ luật, kỉ cương trong tổ chức
Việc tạo được tính kỷ luật kỷ cương trong tổ chức sẽ khiến các thành viên có cảm giác
mình đang được sống và làm việc trong mơi trường có trật tự. Việc tạo ra bầu khơng
khí dân chủ, bình đẳng trong tổ chức là một điều cần thiết, song mọi hoạt động của các
thành viên trong tổ chức đó cần phải nằm trong một khuôn khổ nhất định.
4.3.4. Chia sẻ rộng rãi với các thành viên về tầm nhìn, triết lý kinh doanh, các giá tị
cốt lõi... của tổ chức nhằm nâng cao sự nhận thức của họ.
Việc giải thích cho các thành viên trong tổ chức đặc biệt là các thành viên mới về các
giá trị cốt lõi, triết lí kinh doanh... sẽ giúp cho họ có nhận thức đúng đắn về văn hóa
doanh nghiệp. Các thành viên hồn tồn rơi vào tình trạng hiểu sai hoặc cố tình hiểu
sai về ý nghĩa cũng như những tôn chỉ mà tổ chức mình theo đuổi để từ đó có những
hành vi sai trái không phù hợp với nguyên tắc và chuẩn mực đã được tuyên bố. Hơn
nữa việc các thành viên của tổ chức hiểu biết về giá trị, chuẩn mực hành vi của tổ chức
mình sẽ cải thiện được tính nhất qn trong tổ chức.
4.3.5. Nâng cao trình độ và năng lực lãnh đạo
Trình độ và năng lực của nhà lãnh đạo có vai trị quan trọng trong việc xác định định
hướng phát triển và tầm nhìn chiến lược cho doanh nghiệp của mình. Hơn nữa nhà
lãnh đạo nhờ vào trình độ và khả năng thuyết phục sẽ giúp các thành viên trong công
ty hiểu và thấm nhuần giá trị niềm tin chung của công ty.
4.3.6. Xây dựng và phát triển văn hóa doanh nghiệp theo hướng tăng cường khả
năng thích ứng
Mơi trường kinh doanh ln biến đổi khơng ngừng và địi hỏi các doanh nghiệp phải
nhanh chóng nắm bắt được những dấu hiệu thay đổi đó. Như vậy việc xây dựng văn
hóa tổ chức theo hướng tăng cường khả năng thích ứng của doanh nghiệp thơng qua sự
đổi mới học hỏi và định hướng khách hàng. Doanh nghiệp phải lắng nghe và thấu hiểu
khách hàng của mình để từ đó đưa ra những dự đốn về mong muốn, nhu cầu trong
tương lai của khách hàng
Kết luận:
Tập đoàn Viettel là một trong những doanh nghiệp có văn hóa nổi bật tại Việt Nam mà
khi nhắc đến người ta có thể hình dung ra những đặc điểm nhất định chỉ Viettel mới
có. Viettel đã xây dựng được văn hóa tốt trong cả hoạt động truyền thơng ra bên ngồi
cũng như xây dựng trong chính nội bộ của mình. Mỗi hành động, hoạt động hàng ngày
của Viettel đều góp phần trong việc xây dựng, truyền tải văn hóa Viettel, để văn hóa
Viettel có thể thấm nhuần vào trong mỗi con người, mỗi bộ phận và toàn tập đoàn.