CHƯƠNG 1
ĐỐI TƯỢNG, PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN
CỨU VÀ CHỨC NĂNG CỦA KINH TẾ
CHÍNH TRỊ MÁC- LÊNIN


CHƯƠNG 1. ĐỐI TƯỢNG, PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
VÀ CHỨC NĂNG CỦA KTCT MÁC -LÊNIN
MỤC ĐÍCH
Chương này cung cấp cho người học những tri thức cơ bản về sự ra

đời và phát triển của môn học KTCT Mác-Lênin, về đối tượng nghiên
cứu, phương pháp nghiên cứu và chức năng của khoa học KTCT MácLênin trong nhận thức cũng như trong thực tiễn. Trên cơ sở lĩnh hội

một cách hệ thống những tri thức như vậy, sinh viên hiểu được sự hình
thành phát triển nội dung khoa học củ môn học KTCT Mác –Lênin,
biết được phương pháp nghiên cứu và ý nghĩa của môn học đối với

bản thân khi tham gia các hoạt động kinh tế - xã hội


CHƯƠNG 1. ĐỐI TƯỢNG, PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
VÀ CHỨC NĂNG CỦA KTCT MÁC -LÊNIN
U CẦU

• Nắm được q trình hình thành và phát triển của Kinh tế
chính trị học và Kinh tế chính trị Mác –Lênin

• Hiểu được đối tượng phương pháp nghiên cứu của KTCT
Mác-Lênin
• Hiểu được vì sao phải học tập môn KTCT Mác -Lênin

CHƯƠNG 1 ĐỐI TƯỢNG, PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
VÀ CHỨC NĂNG CỦA KTCT MÁC -LÊNIN
KẾT CẤU NỘI DUNG

1.1

1.2

1.3

Khái quát sự hình thành và phát triển
của kinh tế chính trị Mác- Lênin
Đối tượng, mục đích và phương pháp
nghiên cứu của KTCT Mác-Lênin
Chức năng của kinh tế chính trị MácLênin


1.1 Khái quát sự hình thành và phát triển của kinh tế chính
trị Mác-Lênin

Giai đoạn thứ
nhất từ thời
cổ đại đến
cuối thế kỷ 18

Giai đoạn thứ
hai từ sau thế
kỷ 18 đến nay



Những tư tưởng kinh tế thời
kỳ cổ đại, trung đại (từ thời
cổ đại – thế kỷ XV)

Giai đoạn từ
thời cổ đại đến
cuối thế kỷ
XVIII

Chủ nghĩa trọng thương (từ
thế kỷ XV – cuối thế kỷ XVII)

Chủ nghĩa trọng nông (từ giữa
thế kỷ XVII – nửa đầu thế kỷ
XVIII)
Kinh tế chính trị tư sản cổ điển
Anh (từ giữa thế kỷ XVII – cuối
thế kỷ XVIII)


Giai đoạn từ
thời cổ đại đến
cuối thế kỷ
XVIII

A. Montehretien
(1575-1621)


Francois Quesnay (1694 - 1774) lần đầu
tiên chuyển lĩnh vực kinh tế chính trị từ
lưu thơng sang lĩnh vực sản xuất vật chất


Giai đoạn từ
thời cổ đại đến
cuối thế kỷ
XVIII

William Petty
(1623-1687)
Adam. Smith
(1723-1790)

David.Ricardo
(1772-- 1823)


Dịng lý thuyết kinh tế
chính trị Mác – Lê nin
(cuối thế kỷ XIX – nay)

Giai đoạn thứ
hai từ sau thế
kỷ XVIII đến
nay

Dịng lý thuyết kinh tế
chính trị tầm thường (cuối

thế kỷ XIX đến nay)

Một số lý thuyết kinh tế
của các nhà tư tưởng xã
hội chủ nghĩa không
tưởng (thế kỷ XV - XIX


Karl. Marx
(1818-1883)

Friedrich Engels
(1820-1895)


C. Mác và Ph. Ăngghen kế thừa một cách có chọn lọc
và xây dựng lý luận kinh tế chính trị của riêng mình

Tập trung nghiên cứu cơ sở hình thành, phát triển
và bản chất của nền sản xuất TBCN.
Giá trị hàng hóa là cơ sở chung nhất cho việc trao đổi
giữa các hàng hóa có giá trị sử dụng khác nhau
Luận giải một cách khoa học các điều kiện cần
thiết cho nền sản xuất hàng hóa TBCN ra đời.
Luận giải các nhân tố ảnh hưởng tới quy mơ tích lũy, quy
luật phổ biến của tích lũy tư bản, tích lũy ngun thủy cơ
bản và vai trị của nó đối với sự ra đời của CNTB


C. Mác và Ph. Ăngghen kế thừa một cách có chọn lọc

và xây dựng lý luận kinh tế chính trị của riêng mình

-Chỉ ra sự thống nhất giữa 3 hình thái của q trình
tuần hồn; sự chu chuyển của tư bản.

-Phân tích những điều kiện thực hiện tổng sản phẩm xã
hội trong tái sản xuất giản đơn và tái sản xuất mở rộng.

-Phân tích bản chất, nguồn gốc của tư bản thương
nghiệp và lợi nhuận thương nghiệp; tư bản cho vay tiền
tệ và lợi tức; tư bản kinh doanh trong lĩnh vực nông
nghiệp và địa tô


Tập trung sản xuất và tư bản đạt tới mức độ phát
triển cao tạo ra những tổ chức độc quyền có vai
trị quyết định trong nền kinh tế

Các cường quốc
TBCN lớn nhất
phân chia lãnh thổ
thế giới

Sự hình thành của
những liên minh
độc quyền quốc tế
của tư bản

Dung hợp tư bản ngân hàng với tư
bản cơng nghiệp hình thành tư bản tài

chính mà đứng đầu là đầu sỏ tài chính

Xuất khẩu tư bản
trở thành yếu tố
đóng vai trị đặc
biệt


Lênin giai đoạn những thập kỷ cuối thế
kỷ XIX,
đầu thế kỷ XX

Luận giải rõ hơn tính tất yếu
khách quan của thời kỳ quá
độ lên CNXH cộng sản giai
đoạn thấp – CNXH, mà còn
chỉ ra những đặc điểm nổi
bật nhất của thời kỳ này

Đối với một nước kém phát
triển mà thực hiện quá độ lên
CNXH thì việc thực hiện nền
kinh tế nhiều thành phần
trong thời kỳ quá độ đó là tất
yếu khách quan


Kinh tế chính trị là một mơn khoa
học kinh tế nghiên cứu các quan
hệ kinh tế để tìm ra các quy luật

chi phối sự vận động của các hiện
tượng và quá trình hoạt động kinh
tế của con người tương ứng với
những trình độ phát triển nhất
định của nền sản xuất xã hội


1.2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU KTCT
MÁC-LÊNIN

1.2.1 Đối
tượng và mục
đích nghiên
cứu KTCT
Mác-Lênin

1.2.2 Phương
pháp nghiên
cứu của
KTCT MácLênin


Chủ nghĩa trọng
thương

Đối tượng nghiên cứu của KTCT là lĩnh vực lưu thông,
mà chủ yếu là ngoại thương

Chủ nghĩa trọng nông


Là lĩnh vực sản xuất (giới hạn ở sản xuất nông nghiệp)

KTCT Tư sản cổ điển

Là khoa học Khảo sát về bản chất và nguyên nhân của
sự giàu có. Phát hiện nhất định về những quy luật KT
chi phối nền SX TBCN. (phủ định tính lịch sử của
CNTB)

KTH hiện đại

tách chính trị khỏi kinh tế, biến KTCT thành khoa học
kinh tế thuần túy, che đậy bản chất QHSX TBCN và
mâu thuẫn giai cấp trong CNTB

KTCT Mác-Lênin

Đối tượng nghiên cứu của KTCT Mác –Lênin là các
quan hệ xã hội của sản xuất và trao đổi mà các quan
hệ này được đặt trong sự liên hệ biện chứng với trình
độ phát triển của lực lượng sản xuất và kiến trúc
thượng tầng tương ứng của phương thức sản xuất
nhất định


Mục đích nghiên cứu KTCT Mác-Lênin

Mục đích nghiên cứu của
KTCT Mác –Lênin là nhằm
tìm ra những quy luật kinh tế

chi phối sự vận động và phát
triển của phương thức sản
xuất


1.2.2 Phương pháp nghiên cứu KTCT Mác-Lênin

Phương pháp
trừu tượng hóa
khoa học
Phương pháp
logic kết hợp
với lịch sử


Phương pháp
trừu tượng hóa
khoa học

Là cách thức thực hiện nghiên cứu bằng cách gạt bỏ những
yếu tố ngẫu nhiên, những hiện tượng tạm thời xảy ra trong
các hiện tượng quá trình nghiên cứu để tách ra được những
hiện tượng bền vững, mang tính điển hình, ổn định của đối
tượng nghiên cứu. Từ đó nắm được bản chất, xây dựng được
các phạm trù và phát hiện được tính quy luật và quy luật chi
phối sự vận động của đối tượng nghiên cứu.


Phương pháp
logic kết hợp

với lịch sử

Cho phép nghiên cứu, tiếp cận bản chất,
các xu hướng và quy luật kinh tế gắn với
tiến trình hình thành, phát triển của các
quan hệ xã hội sản xuất và trao đổi.


1.3 Chức năng của KTCT Mác-Lênin

1.3.1

Chức năng nhận thức

1.3.2

Chức năng thực tiễn

1.3.3

Chức năng tư tưởng

1.3.4

Chức năng phương pháp luận


1.3.1

Chức năng nhận thức


Kinh tế chính trị Mác – Lênin cung cấp những
phạm trù kinh tế cơ bản, bản chất, phát hiện
và nhận diện các quy luật kinh tế của kinh tế
thị trường làm cơ sở lý luận cho nhận thức các
hiện tượng kinh tế trong xã hội, góp phần
nâng cao nhận thức, tư duy kinh tế cho chủ thể
nghiên cứu.


1.3.2

Chức năng thực tiễn

Kết quả nghiên cứu của kinh tế chính trị Mác
– Lênin là phát hiện ra các quy luật, và tính
quy luật chi phối sự vận động của các quan hệ
xã hội trong sản xuất và trao đổi. Trong hoạt
động thực tiễn nếu vận dụng đúng quy luật sẽ
mang lại hiệu quả cao cho hoạt động, vì thế,
kinh tế chính trị Mác – Lênin mang trong nó
chức năng cải tạo thực tiễn, thúc đẩy sự phát
triển của xã hội.


1.3.3

Chức năng tư tưởng

Kinh tế chính trị Mác – Lênin góp phần tạo lập nền

tảng tư tưởng cộng sản cho những người lao động
tiến bộ và yêu chuộng tự do, u chuộng hịa bình,
củng cố niềm tin cho những ai phấn đấu vì mục tiêu
dân giàu, nước mạnh, xã hội dân chủ, cơng bằng, văn
minh; góp phần xây dựng thế giới quan khoa học cho
những chủ thể có mong muốn xây dựng một chế độ
xã hội tốt đẹp, hướng tới giải phóng con người, xóa
bỏ dần những áp bức, bất công giữa con người với
con người.