TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

BÁO CÁO TỔNG KẾT

ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU KHOA HỌC

MỨC ĐỘ SỬ DỤNG THƯ VIỆN PHỤC VỤ VIỆC HỌC CHUYÊN
NGÀNH CỦA SINH VIÊN NGÀNH TIẾNG TRUNG KHOA NGOẠI NGỮ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

TP. HỒ CHÍ MINH, THÁNG 03 NĂM 2015


TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

BÁO CÁO TỔNG KẾT
ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU KHOA HỌC

MỨC ĐỘ SỬ DỤNG THƯ VIỆN PHỤC VỤ VIỆC HỌC CHUYÊN
NGÀNH CỦA SINH VIÊN NGÀNH TIẾNG TRUNG KHOA NGOẠI NGỮ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

Sinh viên thực hiện: Huỳnh Huệ Phương

Giới tính: Nữ

Dân tộc: Hoa
Lớp: DH12HV01 - Khoa Ngoại Ngữ

Năm thứ: 03

Số năm đào tạo: 04

Ngành học: Tiếng Trung Quốc
Người hướng dẫn: Thạc sĩ La Thị Thúy Hiền

TP.HỒ CHÍ MÍNH, THÁNG 03 NĂM 2015


MỤC LỤC

CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN ......................................................................................... 1
1.1 Lý do chọn đề tài ............................................................................................... 1
1.2 Lịch sử nghiên cứu ............................................................................................ 2
1.3 Mục tiêu nghiên cứu .......................................................................................... 3
1.4 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ..................................................................... 4
1.5 Ý nghĩa khoa học và thực tiễn ........................................................................... 4
CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT ............................................................................. 6
2.1 Định nghĩa thư viện ........................................................................................... 6
2.2 Vai trò của thư viện.......................................................................................... 10
2.2.1 Vai trò của thư viện trong trường đại học ............................................. 10
2.2.2 Vai trò của thư viện trong việc đổi mới phương pháp dạy và học ....... 12
2.3 Chức năng và nhiệm vụ của thư viện .............................................................. 14
2.3.1 Chức năng ............................................................................................. 14
2.3.2 Nhiệm vụ .............................................................................................. 15
CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU....................................................... 17


3.1 Quy trình nghiên cứu ....................................................................................... 17
3.1.1 Xác định cơ sở lý thuyết ....................................................................... 18
3.1.2 Tiến hành khảo sát ................................................................................ 18

3.1.3 Quy trình khảo sát ................................................................................ 20
3.2 Phương pháp phân tích số liệu ........................................................................ 22
CHƯƠNG 4: PHÂN TÍCH DỮ LIỆU ....................................................................... 24
4.1 Phương pháp tính tỷ lệ phần trăm ................................................................... 25
4.2.1 Mục đích sinh viên sử dụng thư viện ................................................... 26
4.2.2 Hình thức tra cứu tư liệu....................................................................... 27
4.2.3 Loại hình dịch vụ trong thư viện .......................................................... 27
4.2.4 Loại hình tư liệu trong thư viện ............................................................ 28
4.3 Phương pháp tính điểm trung bình, xếp thứ bậc ............................................. 28
4.4 Phân tích dữ liệu phỏng vấn ............................................................................ 34
CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT ................................................................. 38
5.1 Kết luận ........................................................................................................... 38
5.1.1 Tình hình sử dụng thư viện .................................................................. 38
5.1.2 Chất lượng thư viện .............................................................................. 39
5.1.3 Tài liệu của thư viện ............................................................................. 40


5.2 Đề xuất............................................................................................................. 41
5.2.1 Về phía thư viện ................................................................................... 41
5.2.2 Về phía sinh viên .................................................................................. 42
TÀI LIỆU THAM KHẢO........................................................................................... 45
PHỤ LỤC ..................................................................................................................... 46
Phụ lục 1: Phiếu khảo sát ...................................................................................... 46
Phụ lục 2: Các câu hỏi phỏng vấn ......................................................................... 50


DANH MỤC BẢNG BIỂU
Bảng 3-1 Bảng thông tin dữ liệu quá trình tiến hành khảo sát ...............................21
Bảng 4-1 Mức độ sử dụng thư viện ............................................................................25
Bảng 4-2 Thời gian sử dụng thư viện .........................................................................25

Bảng 4-3 Mục đích sử dụng thư viện .........................................................................26
Bảng 4-4 Hình thức sử dụng thư viện ........................................................................27
Bảng 4-5 Loại hình dịch vụ sử dụng trong thư viện .................................................27
Bảng 4-6 Loại hình tư liệu sử dụng trong thư viện ..................................................28
Bảng 4-7 Bảng đánh giá chung về thư viện ...............................................................29
Bảng 4-8 Bảng đánh giá về tư liệu tiếng Trung của thư viện ..................................31


DANH MỤC HÌNH
Biểu đồ 4-1 Mức độ nhận xét của sinh viên đối với thư viện trường ......................35


DANH MỤC VIẾT TẮT
ĐH: Đại học
SV: Sinh viên
TB: Trung bình
TP.HCM: Thành Phố Hồ Chí Minh


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ TP.HCM

THÔNG TIN KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU CỦA ĐỀ TÀI
1. Thông tin chung:
-Tên đề tài: Mức độ sử dụng thư viện phục vụ việc học chuyên ngành của sinh
viên Ngành tiếng Trung, Khoa Ngoại ngữ, Trường Đại học Mở Thành phố Hồ
Chí Minh.
- Sinh viên thực hiện: Huỳnh Huệ Phương
Huỳnh Thư Vân
Võ Thị Ly

Nguyễn Thị Mỹ Trinh
- Lớp: DH12HV01

Khoa: Ngoại Ngữ

Năm thứ: 3

Số năm đào tạo: 4

- Người hướng dẫn: Thạc sĩ La Thị Thúy Hiền
2. Mục tiêu đề tài:
Đề tài tập trung giải quyết những vấn đề sau:
-

Đánh giá sinh viên ngành tiếng Trung khai thác và sử dụng thư viện trong
việc phục vụ các môn học chuyên ngành. Đồng thời nhận xét về mức độ
đáp ứng của thư viện đối với nhu cầu tìm kiếm tư liệu của sinh viên.

-

Đưa ra những ý kiến và đề xuất nhằm nâng cao chất lượng phục vụ của thư
viện để từ đó cải thiện kết quả học tập của sinh viên.

3. Tính mới và sáng tạo:


Quá trình nghiên cứu khoa học là hoạt động mang tính mới mẻ, sáng tạo, khơng
được trùng lấp với các đề tài nghiên cứu trước đó, muốn khơng lặp lại những gì đã
được thí nghiệm kiểm tra, người nghiên cứu phải dấn thân tìm tịi, học hỏi, đúc kết
kinh nghiệm từ những người đi trước để tìm cho mình hướng đi mới, như vậy kết quả

nghiên cứu mới thật sự có giá trị. Hiểu được điều này, chúng tơi quyết định chọn đề tài
“Mức độ sử dụng thư viện phục vụ việc học chuyên ngành của sinh viên Ngành tiếng
Trung, Khoa Ngoại ngữ, Trường Đại học Mở Thành phố Hồ Chí Minh.”
Theo phạm vi năng lực tìm kiếm nhóm nghiên cứu nhận thấy đây là một đề tài mới
trong nhóm đề tài nghiên cứu về thư viện nói chung và đề tài nghiên cứu khoa học của
trường Đại học Mở TPHCM nói riêng. Vì vậy, kết quả nghiên cứu ngồi việc sẽ được
bổ sung vào ngôi nhà chung của các đề tài nghiên cứu về thư viện, nó cịn là bước tiên
phong khơi nguồn cảm hứng cho các đề tài nghiên cứu đi sau.

4. Kết quả nghiên cứu:
Qua kết quả nghiên cứu, nhóm nghiên cứu muốn làm rõ mức độ ảnh hưởng của
thư viện đối với quá trình học tập của sinh viên, xác định vai trò của thư viện trong quá
trình đào tạo cử nhân ngành tiếng Trung Quốc. Từ đó, định hình lại phương pháp học
tập của sinh viên theo hướng tích cực, chủ động về việc tìm kiếm tư liệu, bồi dưỡng tri
thức cho bản thân.
Kết quả nghiên cứu sẽ là tư liệu tham khảo cho ban lãnh đạo nhà trường nói chung
và các thủ thư nói riêng trong việc cải thiện, bổ sung và hoàn chỉnh thư viện nhằm mục
đích nâng cao hiệu quả hoạt động của thư viện cũng như khả năng đáp ứng yêu cầu tra
cứu tài liệu của bạn đọc.


5. Đóng góp về mặt kinh tế - xã hội, giáo dục và đào tạo, an ninh, quốc
phòng và khả năng áp dụng của đề tài:
Đề tài có đóng góp quan trọng về mặt giáo dục và đào tạo như sau:
-

Góp phần đổi mới phương pháp giảng dạy của giảng viên.

-


Cơ sở thay đổi phương thức học tập trong sinh viên theo hướng tích cực,
chủ động.

-

Một trong những nhân tố góp phần đào tạo nguồn nhân lực dồi giàu tri
thức.

6. Công bố khoa học của sinh viên từ kết quả nghiên cứu của đề tài (ghi rõ
tên tạp chí nếu có) hoặc nhận xét, đánh giá của cơ sở đã áp dụng các kết quả
nghiên cứu (nếu có):
Ngày

tháng

năm

Sinh viên chịu trách nhiệm chính
thực hiện đề tài

Huỳnh Huệ Phương


Nhận xét của người hướng dẫn về những đóng góp khoa học của sinh viên
thực hiện đề tài (phần này do người hướng dẫn ghi):
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________

_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________

Ngày
Xác nhận của đơn vị

tháng
Người hướng dẫn

La Thị Thúy Hiền

năm


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ TP.HCM

THÔNG TIN VỀ SINH VIÊN
CHỊU TRÁCH NHIỆM CHÍNH THỰC HIỆN ĐỀ TÀI

I. SƠ LƯỢC VỀ SINH VIÊN:

Họ và tên:
Sinh ngày:
Nơi sinh:
Lớp:
Khoa:

Địa chỉ liên hệ:
Điện thoại:
Email:

Ảnh 4x6
Huỳnh Huệ Phương
23 tháng 12 năm 1994
TP.HCM
DH12HV01
Khóa: 2012 - 2016
Ngoại Ngữ
005 Lơ H chung cư Ngơ Gia Tự, Phường 2, Quận 10
01203.443.933


II. QUÁ TRÌNH HỌC TẬP (kê khai thành tích của sinh viên từ năm thứ 1 đến năm
đang học):

* Năm thứ 1:
Ngành học:
Tiếng Trung Quốc
Kết quả xếp loại học tập: Giỏi
Sơ lược thành tích:

* Năm thứ 2:
Ngành học:
Tiếng Trung Quốc
Kết quả xếp loại học tập: Giỏi
Sơ lược thành tích:


Khoa: Ngoại Ngữ

Khoa: Ngoại Ngữ


Ngày
Xác nhận của đơn vị
(ký tên và đóng dấu)

tháng

năm

Sinh viên chịu trách nhiệm chính
thực hiện đề tài
(ký, họ và tên)

Huỳnh Huệ Phương


TÓM TẮT
Thư viện là một trong những đề tài nghiên cứu phổ biến, những nghiên cứu trước
đã làm rõ các vấn đề về thư viện theo những khía cạnh khác nhau, cho ra những kết
quả nghiên cứu khác nhau, nhưng nhìn chung đề tài về thư viện vẫn là một trong các
đề tài nghiên cứu thu hút các nghiên cứu sinh tìm những hướng đi mới, nghiên cứu
trên phạm vi mới nhằm phát hiện những khía cạnh cịn đang tìm ẩn về thư viện, điều
này đã phần nào khơi dậy niềm đam mê nghiên cứu, khả năng tìm tịi, học hỏi của
nhóm sinh viên nghiên cứu chúng tơi.
Mặc dù đã có khơng ít các bài nghiên cứu về thư viện, nhưng nhóm nghiên cứu
nhận thấy đề tài nghiên cứu “Mức độ sử dụng thư viện phục vụ việc học chuyên ngành

của sinh viên Ngành tiếng Trung, Khoa Ngoại ngữ, Trường Đại học Mở Thành phố Hồ
Chí Minh.” là một đề tài mới. Vì vậy, quá trình tìm kiếm dữ liệu phục vụ cho đề tài
cũng là một trong những thách thức khơng nhỏ đối với chúng tơi.
Thơng qua q trình khảo sát bao gồm phát phiếu khảo sát ( gồm 100 phiếu với 20
câu hỏi) và phỏng vấn trực tiếp (12 sinh viên) kết hợp với việc tổng hợp và phân tích
kết quả thu được đã phản ánh tần suất sinh viên sử dụng thư viện, kết quả cho thấy
sinh viên ngành tiếng Trung sử dụng thư viện phục vụ cho việc học vẫn cịn hạn chế.
Ngồi ra các đầu sách cũng như các loại hình tư liệu tiếng Trung chưa đa dạng, chưa
đáp ứng được nhu cầu tra cứu trong sinh viên. Bên cạnh đó, nghiên cứu cũng cho thấy
mức độ đánh giá tổng quát về thư viện trường dưới góc nhìn của sinh viên.
Những kết quả nghiên cứu trên sẽ là tư liệu hữu ích hỗ trợ các đơn vị có liên quan
trong việc hồn thiện cơng tác thư viện trường cũng như đại diện cho các bạn sinh viên


đóng góp ý kiến, nói lên nguyện vọng của mình nhằm góp phần cải thiện thư viện cả
về lượng và chất.


CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN
1.1 Lý do chọn đề tài
Với sự phát triển khơng ngừng của thế giới, địi hỏi mọi người đặc biệt là thế hệ
sinh viên phải thường xuyên cập nhật và tiếp thu kiến thức và nơi để truy cập thơng tin
nhanh chóng, tiện lợi nhất chính là thư viện trường. Do đó, có thể thấy thư viện trường
đóng vai trị rất quan trọng, khơng chỉ trong việc cung cấp kiến thức cho sinh viên mà
cịn có đóng góp lớn trong việc nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo.
Trong khuôn viên của một trường đại học, khoảng khơng gian sinh viên thường
xun tìm đến khơng ngồi các giảng đường, phịng thí nghiệm, xưởng thực hành và
thư viện. Dĩ nhiên, hoạt động của một trường đại học diễn ra chủ yếu ở bốn khu vực
trên đặc biệt là thư viện. Goethe – Đại thi hào Đức đã từng nói: “Đến thư viện giống
như đi vào một nơi phơ hiện sự giàu sang tột đỉnh, ở đó lãi suất hậu hĩnh đang được

thanh toán một cách thầm lặng.”1 Quả thật, đúng như những gì đại thi hào Goethe đã
nói, thư viện chính là nơi có thể đánh giá được phần nào về chất lượng hoạt động của
một trường đại học.
Từ đó có thể thấy, thư viện là yếu tố rất đáng được quan tâm vì thư viện là bộ phận
không thể thiếu trong việc cung cấp thông tin, tạo điều kiện cho người học phát triển
toàn diện về mọi mặt. Nếu sinh viên ngoài giờ học trên lớp có thể đến thư viện để
nghiên cứu và tra cứu thơng tin thì những kiến thức sinh viên tìm được trong thư viện

1

Dẫn lại theo: Nguyễn Minh Hiệp (2004) Thế giới thư viện số, trang 3

/>
1


sẽ giúp họ đào sâu và mở rộng thêm kiến thức cũng như phương pháp làm việc của họ
về môn học. Khi đó, kiến thức về mơn học của họ sẽ sâu sắc hơn nhiều những gì họ
được học ở trên lớp.
Xuất phát từ lí do kể trên, nhóm nghiên cứu đã lựa chọn đề tài: “Mức độ sử dụng
thư viện phục vụ việc học chuyên ngành của sinh viên Ngành tiếng Trung, Khoa
Ngoại ngữ, Trường Đại học Mở thành phố Hồ Chí Minh.” nhằm cho thấy được mối
quan hệ chặt chẽ giữa thư viện và sinh viên trường cũng như vai trò của thư viện trong
việc phục vụ cho việc học tập của sinh viên.

1.2 Lịch sử nghiên cứu
Như chúng ta đã biết, đề tài nghiên cứu về thư viện là một đề tài phổ biến thu hút
khơng ít các nghiên cứu sinh tiến hành tìm hiểu chuyên sâu, đào sâu nghiên cứu với
những mục đích khác nhau, trên những phạm vi khác nhau cũng như nghiên cứu trên
nhiều góc độ với nhiều hình thức nghiên cứu riêng biệt. Chẳng hạn như

Luận văn Thạc sĩ của tác giả Lê Thu Hoài với đề tài “Đánh giá hoạt động khai thác
và sử dụng thư viện nhà trường phục vụ cho việc học tập của sinh viên năm cuối hệ
đại học chính quy, Học viện Chính trị - Hành chính Quốc gia Hồ Chí Minh” vào năm
2010. Ở đề tài này tác giả tập trung khai thác sử dụng thư viện trường phục vụ cho
việc học của sinh viên năm cuối hệ đại học chính quy tại Học viện Hành chính với
mục đích nhằm đánh giá mức độ khai thác và sử dụng thư viện của sinh viên năm cuối
và sự đáp ứng của thư viện đối với nhu cầu tìm kiếm tài liệu của sinh viên để từ đó đưa
ra những giải pháp và khuyến nghị nhằm nâng cao hiệu quả phục vụ của thư viện, với
phương pháp khảo sát bằng bảng hỏi, phỏng vấn chọn lọc và phân tích số liệu bằng
phần mềm SPSS và Quest tác giả đã làm rõ được sự tác động của thư viện đến việc
2


học của sinh viên cũng như thư viện đã góp phần hỗ trợ vào quá trình tự học và tăng
nguồn thông tin giúp sinh viên mở rộng kiến thức.
Đề tài “Đánh giá chất lượng thư viện tại trường Đại học Mở Thành phố Hồ Chí
Minh” của sinh viên nhóm ngành Kế tốn - Kiểm tốn vào năm 2012. Nhóm nghiên
cứu đã tiến hành đề tài này dựa trên mục đích nâng cao chất lượng dịch vụ của thư
viện nhằm đáp ứng tốt hơn nhu cầu của sinh viên và với phương pháp định lượng kết
hợp với định tính thơng qua bảng hỏi cùng với phỏng vấn 201 sinh viên trường Đại
học Mở Thành phố Hồ Chí Minh đề tài đã đúc kết được kết quả về mức độ hài lòng
của sinh viên với chất lượng dịch vụ thư viện cũng như việc thiếu xót về phương diện
giao tiếp giữa cán bộ thư viện và sinh viên.
Mặc dù đã có khơng ít đề tài nghiên cứu về thư viện, nhưng theo phạm vi và năng
lực tìm kiếm, hiện tại nhóm chúng tơi nhận thấy vẫn chưa có đề tài nghiên cứu trùng
lấp với đề tài nghiên cứu của chúng tôi: “Mức độ sử dụng thư viện phục vụ việc học
chuyên ngành của sinh viên Ngành tiếng Trung, Khoa Ngoại ngữ, Trường Đại học Mở
thành phố Hồ Chí Minh.”

1.3 Mục tiêu nghiên cứu

Mục đích của việc nghiên cứu là khảo sát mức độ sinh viên hệ đại học chính quy
ngành Tiếng Trung khai thác, sử dụng thư viện phục vụ cho việc học chuyên ngành để
nâng cao kiến thức và rèn luyện kỹ năng thông qua các phương tiện cung cấp thông tin
trong thư viện trường đại học bên cạnh các phương thức tự học ở nhà và tham dự các
tiết học trên lớp.
Nghiên cứu sẽ làm rõ mức độ ảnh hưởng của thư viện đối với thành tích và hiệu
quả học tập của sinh viên trong q trình tìm tịi và mở mang kiến thức. Từ đó đưa ra
3


những giải pháp và kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả phục vụ của thư viện cũng như
thu hút sinh viên đến với thư viện là nơi lưu trữ, tổ chức và truy cập thơng tin đồng
thời góp phần làm thay đổi phương pháp học tập, nghiên cứu phù hợp với tính năng
động, tích cực của sinh viên.

1.4 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Như đã đề cập, thư viện là một kho tàng tri thức vô cùng phong phú và đa dạng
với nhiều lĩnh vực khác nhau. Ngoài việc tìm hiểu các yếu tố về cơ sở vật chất, trang
thiết bị, điều kiện học tập. Quan trọng hơn nhóm chúng tôi sẽ tập trung nghiên cứu về
mảng tài liệu tiếng Trung mà thư viện cung cấp cho bạn đọc cụ thể hơn là sinh viên
chuyên ngành tiếng Trung cả về số lượng, chất lượng, loại hình tư liệu, nguồn tư
liệu…
Nghiên cứu sẽ được thực hiện tại trường Đại học Mở Thành phố Hồ Chí Minh
bằng cách tiến hành điều tra thông qua phiếu khảo sát kết hợp với phỏng vấn sinh viên
hệ đại học chính quy, Khoa Ngoại ngữ, chuyên ngành tiếng Trung Quốc của ba khóa
2011, 2012, và 2013. Cụ thể hơn là bốn lớp DH11HV01, DH12HV01, DH12HV02 và
DH13HV01.

1.5 Ý nghĩa khoa học và thực tiễn
Thư viện trường là nơi học tập của sinh viên, ở đó mỗi sinh viên có khơng gian để

học tập, nghiên cứu, trao đổi thông tin, kiến thức, phương pháp,...để trau dồi và rèn
luyện bản thân.

4


Thư viện là nơi cung cấp nguồn thông tin quan trọng, điểm kết nối giữa nguồn
thông tin của xã hội và nhu cầu thông tin của sinh viên, môi trường rèn luyện và phát
huy năng lực độc lập trong việc khám phá và tư suy sáng tạo của sinh viên.
Với đề tài này phần nào phản ánh đúng thực trạng sinh viên Khoa Ngoại ngữ
Ngành tiếng Trung Trường Đại học Mở Thành phố Hồ Chí Minh sử dụng thư viện cho
việc học để từ đó:
Qua việc nghiên cứu giúp sinh viên cũng như nhà trường phát hiện những
thiếu xót về cơ sở vật chất, trang thiết bị, vốn tài liệu và nguồn thông tin, bộ máy
tổ chức, phong cách phục vụ của cán bộ nhân viên và các loại hình dịch vụ khác...
Đề xuất kịp thời những ý kiến đóng góp hay hành động cụ thể giúp việc sử
dụng thư viện cho việc học một cách hiệu quả và triệt để nhất.
Biết được lợi ích và tầm quan trọng của thư viện phục vụ cho việc học tiếng
Trung.
Giúp sinh viên có cách nhìn nhận mới về vấn đề để đưa ra cách nhìn nhận đúng
đắn nhất, từ đó mỗi sinh viên có ý thức tự giác hay vận dụng thư viện cho việc học
nhiều hơn đem lại hiệu quả tốt nhất cho sinh viên.

5


CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT
Mỗi đề tài nghiên cứu đều cần một cơ sở lý luận làm nền tảng hướng cơng trình
nghiên cứu theo một hướng đi nhất định. Trên cơ sở lý thuyết đã được hình thành, dữ
liệu thực nghiệm sẽ đóng vai trị bổ sung, kiểm nghiệm và để diễn giải dữ liệu thì ta

phải sử dụng đến lý thuyết, đây là mối quan hệ song song giữa lý thuyết và thực tiễn
mà trong đó lý thuyết diễn giải đóng vai trị trung tâm. Do vậy, chương này sẽ đảm
nhận vai trò là kim chỉ nam xác định khung lý thuyết cho cả đề tài.

2.1 Định nghĩa thư viện
Thuật ngữ thư viện xuất phát từ chữ Hy Lạp “Bibliotheca”. Trong đó “biblio”
nghĩa là “sách”, “theca” có nghĩa là “bảo quản”, hiểu theo nghĩa đen thư viện là nơi
bảo quản sách, là nơi tàng trữ sách báo. Người Trung Hoa cổ cho rằng “thư” là “sách”,
“viện” là “nơi tàng trữ”. Theo quan niệm này, thư viện theo ý nghĩa truyền thống là nơi
lưu trữ, bảo quản các loại sách, báo, luận án, luận văn, các đề tài nghiên cứu khoa
học,… là nơi cung cấp thông tin, dữ liệu cho người đọc. Có thể nói thư viện là hệ
thống trung tâm dữ liệu phục vụ người đọc trong công tác điều tra, nghiên cứu, học tập
mang lại tri thức, góp phần hỗ trợ sự nghiệp giáo dục của nhân loại. Định nghĩa của tác
giả Nguyễn Hùng Cường về thư viện trong quyển “Thư viện học” cũng đã khẳng định:
“Danh từ <<Thư-viện>> do hai chữ chắp lại: <<Thư>> là sách,
<<Viện>> là nơi, sở. Vậy <<Thư-viện>> là nơi lưu-trữ sách báo.
Trong Pháp văn, chữ <<Bibliothèque>> bắt nguồn từ hai chữ Hy-lạp
<<Biblion>> chỉ sách và << thêkê>> chỉ cái tủ đựng sách hay nơi chứa
sách.
6


Trong Anh văn, chữ <<Library>> ở chữ La-tinh <<liber>> nghĩa là
sách.
Tuy nhiên, <<Thư viện>>, theo nghĩa rộng ngày nay trên thế giới, không
những là một nơi tàng trữ sách báo, mà cịn phải có một tổ chức khoa học
để cống hiến nhanh chóng độc-giả một loại sách hay tài-liệu nào đó tùy
theo tính cách chun biệt của mỗi thư-viện và nhiệm vụ của người
Thủ-thư là phải tìm hiểu độc-giả để hướng dẫn họ trong việc sưu tầm hay
học hỏi.”


2

Khác thư viện của những thế kỷ trước, nơi lưu trữ các loại tư liệu dưới hình thức
văn bản, theo đà phát triển của công nghệ thông tin, thư viện đã không cịn mang vẻ
khơ khan với hình thức cung cấp thơng tin, dữ liệu một cách đơn điệu. Với sự phát
triển của mạng máy tính, kỷ nguyên của Internet, thư viện cũng thay đổi diện mạo của
mình bằng cách mở rộng hình thức cung ứng tài liệu cho bạn đọc thơng qua các
phương tiện tra cứu điện tử như máy vi tính, băng, đĩa. Ngồi ra, tiêu chuẩn đánh giá
thư viện cũng thay đổi bao gồm những yếu tố cấu thành nên một thư viện đạt chuẩn
như chất lượng và số lượng đầu sách, cơ sở vật chất, cũng như đội ngũ cán bộ thư viện
phải được rèn luyện đầy đủ những kỹ năng cần có như sự khéo léo trong giao tiếp, thái
độ phục vụ, kỹ năng chuyên môn của người quản lý thư viện. Bên cạnh đó, thư viện
cũng là nơi lý tưởng cho bạn đọc khi muốn tìm đến một khơng gian tĩnh lặng để thực
hiện q trình đào sâu nghiên cứu, tìm tịi tri thức, mở mang tầm nhìn, nâng cao hiểu
biết, đồng thời là địa chỉ đáng tin cậy với người đọc khi muốn giải đáp những thắc mắc
về tri thức là nguồn tài nguyên vô hạn của nhân loại. Quá trình thay đổi này đã có tác

2

Nguyễn Hùng Cường 1972: 3

7


động tích cực đến việc gây hứng thú, thu hút người đọc đến với thư viện, việc này
đồng nghĩa với nâng cao tri thức nhân loại, góp phần đào tạo nhân tài cho nước nhà.
Tuyên ngôn của UNESCO về thư viện năm 1994 có đoạn viết:
“Thư viện cơng cộng mở ra cơ hội cho người dân ở cơ sở tiếp cận tới tri
thức, đảm bảo cho họ học tập liên tục và tự quyết định sự phát triển văn

hoá của mình, của nhóm cộng đồng”.3
Đối với thư viện nói chung và thư viện trường đại học nói riêng thì thuật ngữ “thư
viện” đều mang nghĩa là nơi cung cấp thông tin, tin tức giúp người đọc mở mang kiến
thức, mở rộng tầm nhìn, đem lại giá trị nhân văn, nhân đạo cho con người. Có chăng
sự khác biệt giữa thư viện công cộng và thư viện trường đại học chỉ là phạm vi hoạt
động.
Theo định nghĩa của tác giả Reitz (2005) trong cuốn “Từ điển thông tin thư viện”
(Dictionary for Library and Information Science) thì Thư viện trường đại học là:
“một thư viện hoặc một hệ thống thư viện do nhà trường thành lập, quản lý
và cấp ngân sách hoạt động để đáp ứng các nhu cầu về thông tin, tra cứu
và thông tin về môn học của sinh viên, các khoa và cán bộ của trường”.4
3

Công tác quản lý thư viện: />
4

Dẫn lại theo: Lê Thu Hoài (2010) Đánh giá hoạt động khai thác và sử dụng thư viện nhà trường phục vụ cho

việc học tập của sinh viên năm cuối hệ đại học chính quy, Học viện Chính trị - Hành chính Quốc gia Hồ Chí
Minh.
/>
8


Có thể nói thư viện trường đại học là giảng đường thứ hai sau các lớp học tại giảng
đường chính, sự khác biệt ở đây là hình thức tiếp thu tri thức của sinh viên. Trên lớp,
sinh viên tiếp thu kiến thức thông qua các bài giảng của giảng viên, nhưng khi bước
chân vào thư viện, việc tiếp thu tri thức khơng cịn phụ thuộc vào người khác mà từng
kiến thức được dung nạp sẽ hoàn toàn phụ thuộc vào bản thân của mỗi người. Với mục
đích đến thư viện phục vụ cho nhu cầu trau dồi tri thức, sinh viên sẽ tự thiết lập cho

mình tính chủ động trong học tập từ đó sẽ mang lại hiệu quả tích cực trong q trình
học hành và làm việc tại mơi trường đại học.
Hiện nay với sự phát triển của các phương tiện truyền thơng khơng khó để có thể
tìm được những thông tin giải đáp mọi vướng mắc của người đọc, nhưng vì sao thư
viện vẫn giữ được bản sắc và nhiệm vụ vốn có của nó. Vấn đề này khơng khó để tìm ra
câu trả lời vì từ lâu thư viện đã đóng một vai trị quan trọng trên bước đường khám phá
thế giới của nhân loại, giá trị của thư viện được xác định bởi việc cung cấp thông tin
và dữ liệu, thông tin được cung cấp sẽ càng giá trị hơn nữa khi nó hữu ích với người
đọc. Ngồi ra thư viện cịn là cầu nối tri thức giữa thế hệ đi trước và những ý tưởng,
kiến thức, những phát minh, mọi cống hiến của nhóm người đi trước sẽ được định hình
và chuyển giao đến các thế hệ sau thông qua các phương tiện truyền bá kiến thức của
thư viện, đặc biệt là sách. Chúng ta khơng cịn gì có thể bàn cãi về giá trị của sách, lợi
ích mà sách mang lại cho nhân loại là vơ hạn, vậy làm sao ta có thể tìm được những
quyển sách theo một hệ thống nhất định và có tổ chức, khi đó giá trị của thư viện lại
một lần nữa được khẳng định. Có thể ví thư viện như một kho báu, kho báu về tri thức,
kiến thức, bí quyết của sự thành cơng và người nắm giữ chìa khóa của kho báu này
khơng ai khác ngồi bạn, việc cần làm để đạt được kho báu chỉ đơn giản là mở cửa

9