Ngày soạn: 26/01/2018
Tiết 45
Bài 43: GIỚI THIỆU CHUNG HỆ THẦN KINH
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức
- Trình bày được cấu tạo và chức năng của nơron, đồng thời xác định rõ nơron là
đơn vị cấu tạo cơ bản của hệ thần kinh.
- Phân biệt được các thành phần cấu tạo của hệ thần kinh (bộ phận trung ương và
bộ phận ngoại biên).
- Phân biệt được chức năng quan sát, thái độ u thích mơn học.
2. Kĩ năng
- Rèn kĩ năng tư duy, dự đoán, tổng hợp kiến thức.
- Kĩ năng sống: Kĩ năng giải quyết vấn đề, tự tin, ra quyết định, hợp tác, ứng phó
với tình huống, lắng nghe, quản lí thời gian, kĩ năng tìm kiếm và xử lí thơng tin.
3. Thái độ
- Có ý thức bảo vệ, giữ gìn vệ sinh cơ thể.
- Giáo dục ý thức học tập, lịng u thích bộ mơn.
4. Định hướng phát triển năng lực học sinh
- Năng lực tự học, năng lực hợp tác, năng lực sử dụng ngôn ngữ.
II. PHƯƠNG PHÁP
PP Đàm thoại, đặt vấn đê, trực quan, thảo luận nhóm. Kỹ thuật động não.
III. CHUẨN BỊ GV- HS
1. Giáo viên
- BGĐT.
2. Học sinh
- Đọc và xem trước bài ở nhà.
IV. TIẾN TRÌNH DẠY- HỌC
1. Ổn định tổ chức :(1')
Lớp
Ngày giảng
Vắng

Ghi chú
8A
29/01/2018
8B
29/01/2018
2. Kiểm tra bài cũ: (7')
- Trình bày cấu tạo và chức năng của da
- Nêu các biện pháp giữ vệ sinh da và giải thích cơ sở khoa học của các biện pháp
đó? Nêu các hình thức và ngun tắc rèn luyện da?
3. Bài mới
Hoạt động 1: Nơron - đơn vị cấu tạo của hệ thần kinh
- Thời gian: 15’
- Hình thức tổ chức: dạy học cá nhân.
- Phương pháp: Đàm thoại, trực quan.
- Mục tiêu: Mô tả được cấu tạo của nơron điển hình và chức năng của nơron.
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS


- Yêu cầu HS quan sát H 43.1, cùng
với kiến thức đã học và trả lời câu hỏi:
- Nêu thành phần cấu tạo của mô thần
kinh?

- HS nhớ lại kiến thức đã học ở bài
phản xạ dể trả lời:
+ Mô thần kinh gồm: tế bào thần kinh
đệm.
+ Tế bào thần kinh đệm có chức năng
nâng đỡ, sinh dưỡng và bảo vệ tế bào

thần kinh.
+ Tế bào thần kinh (nơron) là đơn vị
cấu tạo và chức năng của hệ thần kinh.
- Mô tả cấu tạo 1 nơron?
- 1 HS gắn chú thích cấu tạo của
- GV lưu ý HS: nơron khơng có trung nơron, sau đó mơ tả cấu tạo.
thể.
- GV nhận xét câu trả lời của HS.
- Nêu chức năng của nơron?
- Chiếu cho HS quan sát tranh để thấy + Chức năng cảm ứng và dẫn truyền.
chiều dẫn truyền xung thần kinh của - Quan sát tranh, nghe GV giới thiệu
nơron.
và tiếp thu kiến thức.
- GV bổ sung: dựa vào chức năng dẫn
truyền, nơron được chia thành 3 loại.
Tiểu kết:
a. Cấu tạo của nơron gồm:
+ Thân: chứa nhân.
+ Các sợi nhánh: ở quanh thân.
+ 1 sợi trục: dài, thường có bao miêlin (các bao miêlin thường được ngăn
cách bằng eo Răngvêo tận cùng có cúc xinap – là nơi tiếp xúc giữa các nơron.
b. Chức năng của nơron:
+ Cảm ứng(hưng phấn)
+ Dẫn truyền xung thần kinh theo một chiều (từ sợi nhánh tới thân, từ thân tới
sợi trục).
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
Hoạt động 2: Tìm hiểu các bộ phận của hệ thần kinh
- Thời gian: 15’
- Hình thức tổ chức: dạy học theo nhóm.

- Phương pháp: Đàm thoại, đặt vấn đề, trực quan, thảo luận nhóm.
- Mục tiêu: Hiểu được các cách phân chia hệ TK theo cấu tạo & theo chức
năng.
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
- GV yêu cầu học sinh nghiên cứu và
cho biết có mấy cách phân chia các bộ
phận của hệ thần kinh (giới thiệu 2
cách).
+ Theo cấu tạo
+ Theo chức năng


- Yêu cầu HS quan sát H 43.2, đọc kĩ
bài tập, lựa chọn cụm từ điền vào chỗ
trống.
- Gọi 1 HS báo cáo kết quả.
Cho HS nhận xét, trả lời câu hỏi:
- Xét về cấu tạo, hệ thần kinh gồm
những bộ phận nào?

- HS thảo luận nhóm, làm bài tập điền
từ SGK vào vở bài tập.

- 1 HS trình bày kết quả, các HS khác
nhận xét, bổ sung.
1: Não
2: Tuỷ
3 + 4: bó sợi cảm giác và bó vận động.
- Dây thần kinh do bộ phận nào của + Do sợi trục của nơron tạo thành.

nơron cấu tạo nên?
- Căn cứ vào chức năng dẫn truyền + Có 3 loại dây thần kinh: dây hướng
xung thần kinh của nơron có thể chia tâm, dây li tâm, dây pha.
mấy loại dây thần kinh?
( kĩ thuật động não)
- Dựa vào chức năng hệ thần kinh gồm
những bộ phận nào? Sự khác nhau về
chức năng của 2 bộ phận này?
Tiểu kết:
a. Dựa vào cấu tạo hệ thần kinh gồm:
+ Bộ phận trung ương gồm bộ não, tuỷ sống
+ Bộ phận ngoại biên gồm dây thần kinh và các hạch thần kinh.
+ Dây thần kinh: dây hướng tâm, li tâm, dây pha.
b. Dựa vào chức năng, hệ thần kinh được chia thành:
+ Hệ thần kinh vận động (cơ xương) điều khiển sự hoạt động của cơ vân 9là
hoạt động có ý thức).
+ Hệ thần kinh sinh dưỡng: điều hoà hoạt động của các cơ quan sinh dưỡng
và cơ quan sinh sản (là hoạt động khơng có ý thức).
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
4. Củng cố (6’)
- GV chiếu tranh câm cấu tạo nơron, yêu cầu HS trình bày cấu tạo và chức
năng của nơron.
- Hoàn thành sơ đồ sau:
..............
.............
Hệ thần kinh
Tuỷ sống
..................
Bộ phận ngoại biên

Hạch thần kinh
5. Hướng dẫn học bài ở nhà (1')
- Học bài và trả lời câu hỏi 1, 2, 3 SGK.
- Đọc mục “Em có biết”.


Ngày soạn: 26/01/2018
Tiết 46
Bài 44: THỰC HÀNH
TÌM HIỂU CHỨC NĂNG (LIÊN QUAN ĐẾN CẤU TẠO)
CỦA TUỶ SỐNG
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức
- Tiến hành thành cơng các thí nghiệm quy định.
- Từ thí nghiệm và kết quả quan sát:
+ Nêu được chức năng của tuỷ sống, dự đoán được thành phần cấu tạo của tuỷ
sống.
+ Đối chiếu với cấu tạo của tuỷ sống để khẳng định mối quan hệ giữa cấu tạo và
chức năng.
2. Kĩ năng
- Rèn kĩ năng thực hành.
- Kĩ năng tìm kiếm và xử lí thơng tin khi đọc SGK, quan sát GV làm mẫu
để tìm hiểu chức năng của tủy sống.
- Kỹ năng hợp tác lăng nghe tích cực
- Kĩ năng ứng xử/ giao tiếp trong khi làm thí nghiệm
- Kĩ năng quản lí thời gian và đảm nhận trách nhiệm.
3. Thái độ
- Giáo dục ý thức học tập, lịng u thích bộ mơn.
- Có ý thức kỉ luật, ý thức vệ sinh.
Tích hợp GD đạo đức:

- Trung thực, khách quan, nghiêm túc trong làm việc và nghiên cứu khoa học
- Khiêm tốn, trách nhiệm, đoàn kết; phát huy tính sáng tạo của mỗi cá nhân,
độc lập tự chủ trong suy nghĩ và hành động vì lợi ích chung.
II. PHƯƠNG PHÁP
- PP thực hành, trực quan, hoạt động nhóm.
- Kỹ thuật chia nhóm, kĩ thuật đặt câu hỏi.
III. CHUẨN BỊ CỦA GV- HS
1. Giáo viên
- BGĐT
+ Ếch 1 con, 1 đoạn tuỷ sống lợn tươi.
+ Bộ đồ mổ: đủ cho các nhóm.
+ Dung dịch HCl 0,3%; 1%; 3%, cốc đựng nước lã, bông thấm nước.
2. Học sinh
- Đọc và xem trước bài ở nhà.
+ Ếch 1 con.
+ Khăn lau, bông.
+ Kẻ sẵn bangr 44 vào vở.


IV. TIẾN TRÌNH DẠY- HỌC
1. Ổn định tổ chức :(1')
Lớp
8A
8B

Ngày giảng
31/01/2018
31/01/2018

Vắng


Ghi chú

2. Kiểm tra bài cũ: (5')
- Kiểm tra câu 1, 2 SGK –Tr 138.
3. Bài mới
Hoạt động 1: Tìm hiểu chức năng của tuỷ sống
- Thời gian: 15’
- Hình thức tổ chức: Dạy học theo nhóm.
- Phương pháp: Đàm thoại, thực hành, trực quan.
- Kĩ thuật chia nhóm, kĩ thuật đặt câu hỏi.
- Mục tiêu: HS tiến hành thành công 3 TN (1,2,3 ở bảng 44). Từ kết qủa TN nêu
được chức năng của tuỷ sống.
Hoạt động của GV
- Yêu cầu HS huỷ não ếch, để nguyên
tuỷ.
- Yêu cầu HS tiến hành:
+ Bước 1: HS tiến hành thí nghiệm 1,
2, 3 theo giới thiệu ở bảng 44.
- GV lưu ý: sau mỗi lần kích thích
bằng axit phải rửa thật sạch chỗ có
axit, lau khơ để khoảng 3 – 5 phút mới
kích thích lại.
- Từ kết quả thí nghiệm và hiểu biết về
phản xạ, GV yêu cầu HS:
- Dự đoán về chức năng của tuỷ sống?
- GV ghi nhanh dự đốn của HS ra góc
bảng.

Hoạt động của HS

- Từng nhóm HS tiến hành:
+ Cắt đầu ếch hoặc phá não.
+ Treo lên giá 3 -5 phút cho ếch hết
chống.
- Từng nhóm đọc kĩ 3 thí nghiệm phải
làm, lần lượt làm thí nghiệm 1, 2, 3.
Ghi kết quả quan sát được vào bảng 44
(đã kẻ sẵn ở vở).

- Các nhóm dự đốn ra giấy nháp.
- 1 số nhóm đọc kết quả dự đốn.
+ Trong tuỷ sống chắc chắn phải có
nhiều căn cứ thần kinh điều khiển sự
vận động của các chi.
+ Các căn cứ đó phải có sự liên hệ với
nhau theo các đường liên hệ dọc (vì khi
kích thích chi dưới khơng chỉ chi dưới
+ Bước 2: GV biểu diễn thí nghiệm co mà 2 chi trên cũng co).
4,5.
- HS quan sát thí nghiệm, ghi kết quả
- Cắt ngang tuỷ ở đơi dây thần kinh thứ thí nghiệm 4, 5 vào bảng 44 trong vở.
1 và thứ 2 (ở lưng)
- Lưu ý: nếu vết cắt nơng có thể chỉ cắt
đường lên (trong chất trắng ở mặt sau
tuỷ sống) do đó nếu kích thích chi
trước thì 2 chi sau cũng co (đường


xuống trong chất trắng cịn).
- Em hãy cho biết thí nghiệm này nhằm

mục đích gì?
- HS thảo luận nhóm và nêu được:
- Thí nghiệm này chứng tỏ só sự liên
hệ giữa các căn cứ thần kinh ở các
phần khác nhau của tuỷ sống (giữa căn
cứ điều khiển chi trước và chi sau).
- HS quan sát phản ứng của ếch, ghi
+ Bước 3: GV biểu diễn thí nghiệm 6 kết quả thí nghiệm 6, 7 vào bảng 44.
và 7 (huỷ tuỷ ở trên vết cắt ngang rồi - HS trao đổi nhóm và rút ra kết luận.
tiến hành như SGK)
+ Tuỷ sống có nhiều căn cứ thần kinh
- Qua thí nghiệm 6, 7 có thể khẳng điều khiển sự vận động của các chi.
định điều gì?
- GV cho HS đối chiếi với dự đoán ban
đầu, sửa câu sai.
- Yêu cầu HS nêu chức năng của tuỷ
sống.
- HS nêu.
Tiểu kết:
Tiến hành thành cơng thí nghiệm sẽ có kết quả:
+ Thí nghiệm 1: Chi sau bên phải co.
+ Thí nghiệm 2: Co cả 2 chi sau.
+ Thí nghiệm 3: Cả 4 chi đều co.
+ Thí nghiệm 4: Cả 2 chi sau co.
+ Thí nghiệm 5: Chỉ 2 chi trước co.
+ Thí nghiệm 6: 2 chi trước khơng co.
+ Thí nghiệm 7: 2 chi sau co.
Kết luận: Tuỷ sống có các căn cứ thần kinh điều khiển sự vận động của các chi
(PXKĐK). Giữa các căn cứ thần kinh có sự liên hệ với nhau.
………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………
Hoạt động 2: Nghiên cứu cấu tạo của tuỷ sống
- Thời gian: 18’
- Hình thức tổ chức: Dạy học theo nhóm.
- Phương pháp: Đàm thoại, thực hành, trực quan.
- Mục tiêu: Cấu tạo trong của tuỷ sống, chức năng của chất xám, chức năng
của chất trắng.
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
- GV cho HS quan sát lần lượt H 44.1; - HS quan sát kĩ hình vé, đọc chú
44.2; mơ hình tuỷ sống lợn và 1 đoạn thích, quan sát mơ hình, mẫu vật để
tuỷ sống lợn.
nhận biết màu sắc của tuỷ sống lợn, trả
- Nhận xét về hình dạng, kích thước, lời câu hỏi:
mầu sắc, vị trí của tuỷ sống?
- 1 HS trả lời, các HS khác nhận xét,
bổ sung và rút ra kết luận.


- GV chốt lại kiến thức.
-Yêu cầu HS nhận xét màng tuỷ.
- HS trả lời, nhận xét, rút ra kết luận.
- GV cho HS quan sát kĩ mơ hình và
mẫu tuỷ lợn.
- Nhận xét cấu tạo trong của tuỷ sống? - Đại diện nhóm trình bày, các nhóm
- Từ kết quả thí nghiệm nêu rõ vai trị khác nhận xét, bổ sung.
của chất xám, chất trắng.
- Cho HS giải thích thí nghiệm 1 trên
sơ đồ cung phản xạ.
- Giải thích thí nghiệm 2 bằng nơron

liên lạc bắt chéo.
- Giải thích thí nghiệm 3 bằng đường
lên, đường xuống (chất trắng).
Tiểu kết:
a. Cấu tạo ngoài:
- Tuỷ sống nằm trong cột sống từ đốt cổ thức I đến thắt lưng II, dài 50 cm,
hình trụ, có 2 phàn phình (cổ và thắt lưng), màu trắng, mềm.
- Tuỷ sống bọc trong 3 lớp màng: màng cứng, màng nhện, màng ni. Các
màng này có tác dụng bảo vệ, nuôi dưỡng tuỷ sống.
b. Cấu tạo trong:
- Chất xám nằm trong, hình chữ H (do thân, sợi nhánh nơron tạo nên) là căn
cứ (trung khu) của các PXKĐK.
- Chất trắng ở ngồi (gồm các sợi trục có miêlin) là các đường dẫn truyền nối
các căn cứ trong tuỷ sống với nhau và với não bộ.
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
4. Củng cố (5')
- HS hoàn thành bảng 44 vào vở bài tập.
- Ghi lại kết quả thực hiện các lệnh trong các bước thí nghiệm.
5. Hướng dẫn học bài ở nhà (1')
- Học cấu tạo, chức năng của tuỷ sống.
- Hoàn thành báo cáo thực hành để nộp vào giờ sau.