MỘT SỐ VẤN ĐỀ TRONG THỰC HIỆN ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP/
CHUYÊN ĐỀ TỐT NGHIỆP CÁC ĐỀ TÀI THIẾT KẾ VÀ LẬP
TRÌNH ỨNG DỤNG WEB CỦA KHOA CƠNG NGHỆ THƠNG TIN
- ĐẠI HỌC NHA TRANG
Nguyễn Đình Hồng Sơn
Bộ mơn Hệ thống thông tin – Khoa Công nghệ thông tin – Đại học Nha Trang
Email:
Điện thoại: 08 3870 5124
Tóm tắt – Theo xu hướng phát triển ngành nghề trong thời đại công nghệ 4.0 hiện nay,
các học phần liên quan thiết kế và lập trình web chiếm một tỷ trọng đáng kể trong
chương trình đào tạo của Khoa Cơng nghệ thơng tin - Đại học Nha Trang [1]. Do đó,
các đề tài đồ án nghiệp (ĐATN)/chuyên đề tốt nghiệp (CĐTN) thiết kế và lập trình web
được sinh viên lựa chọn rộng rãi. Tuy nhiên, do sự lạm dụng việc lựa chọn các đề tài
loại này cũng như sự kiểm duyệt chưa đầy đủ của các cấp liên quan mà chất lượng thực
hiện ĐATN/CĐTN thiết kế và ứng dụng web chưa tốt trong những năm qua. Bài viết
này thảo luận một số vấn đề trong việc triển khai thực hiện ĐATN/CĐTN các đề tài
thiết kế và lập trình web nhằm nâng cao chất lượng đánh giá cũng như tạo thuận lợi cho
sinh viên.
Từ khóa – tốt nghiệp, đồ án, chuyên đề, rubrics, thiết kế, lập trình, web.
1. Đặt vấn đề
Đồ án tốt nghiệp/Chun đề tốt nghiệp là chun khảo mang tính tởng hợp sau
khi kết thúc chương trình đại học kỹ thuật chuyên môn, bao gồm: những nghiên cứu về
một vấn đề kỹ thuật hoặc tồn bộ cơng nghệ, cơng trình kỹ thuật thiết kế mang tính tởng
hợp về tồn bộ dây chuyền cơng nghệ hoặc một cơng trình kỹ thuật. ĐATN/CĐTN là
một loại luận văn khoa học và được xem như một cơng trình nghiên cứu khoa học và
được tính với số lượng tín chỉ lớn (ĐATN có khối lượng 10 tín chỉ và CĐTN với 5 tín
chỉ) [1]. Vì vậy sinh viên viết ĐATN/CĐTN phải cần thời gian để chuẩn bị khơng chỉ
nội dung khoa học mà cịn cả phương pháp luận nghiên cứu dưới sự hướng dẫn của
giảng viên. Cũng vì tầm quan trọng của ĐATN/CĐTN mà Trường Đại học Nha Trang

15

đã ban hành Quyết định 506/QĐ-ĐHNT, ngày 15/06/2019 về Hướng dẫn công tác tốt
nghiệp kèm theo là Phụ lục Hướng dẫn đánh giá ĐATN.CĐTN nhằm nâng cao chất
lượng của ĐATN/CĐTN [2].
Theo xu thế nghề nghiệp xã hội hiện nay, sinh viên Khoa Công nghệ thông tin
Đại học Nha Trang khi thực hiện đề tài ĐATN/CĐTN đã lựa chọn các đề tài lĩnh vực
thiết kế và lập trình website chiếm phần lớn. Ví dụ như với khóa 57 có 11/26 đồ án,
khóa 58 có 5/24 đồ án (chỉ tính riêng ngành Cơng nghệ thơng tin). Tuy nhiên CĐTN thì
số lượng đề tài về website chiếm số lượng rất lớn với khóa 58 có 18/48 đề tài). Bên
cạnh một số đề tài website có chất lượng, áp dụng những cơng nghệ mới, có tính ứng
dụng cao, thể hiện sự đầu tư nghiên cứu nghiêm túc của sinh viên thì vẫn có các đề tài
gặp một số vấn đề sau:
Thứ nhất, sinh viên cịn mơ hồ về đề tài mình sẽ thực hiện, mặc dù các đề tài
được mô tả rõ ràng trong đề cương. Điều này xảy ra do sinh viên chủ quan hoặc không
đọc kỹ đề cương, cứ nghĩ là làm website giống như những gì mình đã đọc được trên
Internet hoặc tham khảo những người khác. Do đó sản phẩm làm ra khơng hồn chỉnh,
khơng đáp ứng được đầy đủ những yêu cầu đặt ra và việc sửa chữa cũng gặp rất nhiều
khó khăn.
Thứ hai, phần lớn sinh viên thực hiện đề tài ĐATN, CĐTN thường không theo
đúng với quy trình nghiên cứu, phát triển phần mềm (ở đây là website). Sinh viên
thường tập trung vào việc xây dựng cơ sở dữ liệu sau đó đi thẳng vào viết code mà bỏ
qua hoặc thực hiện sơ sài việc phân tích, đánh giá thực trạng cũng như sự thay đổi của
hệ thống sau khi cài đặt website. Việc này cũng có một phần trách nhiệm của giảng viên
hướng dẫn (GVHD) khi chưa kiểm tra chặt chẽ kế hoạch các bước thực hiện đề tài của
sinh viên.
Thứ ba, một trong những sai lầm lớn nhất của các sinh viên là không tham khảo
ý kiến của GVHD thường xuyên. Sinh viên vì nhiều lý do khác nhau (đi thực tập xa, đi
làm thêm…) mà tự mình làm đến sát ngày hết hạn nộp đồ án mới trình bày GVHD xem,
góp ý về đồ án thậm chí cịn tự ý in báo cáo đem đi nộp. Mặc dù việc liên lạc với GVHD

không phải là gặp mặt trực tiếp, có thể thơng qua email hoặc các phương tiện liên lạc

16


khác để có thể báo cáo cho GVHD biết được tiến độ và kết quả thực hiện để có biện
pháp đánh giá và điều chỉnh.
Thứ tư, đối với ĐATN, CĐTN, việc viết báo cáo là là một cơ sở quan trọng để
đánh giá quá trình thực hiện đồ án. Đại học Nha Trang đã ban hành mẫu báo cáo để sinh
viên có thể dựa vào đó để hồn thành báo cáo. Tuy nhiên, đối với phần cơ sở lý thuyết,
sinh viên thường không kết hợp với sản phẩm website của mình mà viết rất tùy tiện,
phần lớn là copy/paste từ những nguồn trên Internet khơng đáng tin cậy. Vì vậy có
những báo cáo trình bày những kiến thức chủ quan, sai lầm hoặc trình bày văn phong
khơng phù hợp với một cơng trình khoa học. Đối với kết quả làm ra sinh viên cịn viết
sơ sài về tính ứng dụng thực tiễn cũng như hướng phát triển cải tiến của đề tài.
Thứ năm, khi áp dụng rubric trong đánh giá ĐATN/CĐTN đã liệt kê chi tiết
những tiêu chí đánh giá chung cũng như các tiêu chí thành phần khi thực hiện giúp
giảng viên hướng dẫn, giảng viên phản biện (GVPB) cũng như Hội đồng bảo vệ
(HĐBV) có cơ sở cho điểm [2]. Tuy nhiên, rubric chỉ tính tởng cộng điểm các tiêu chí
mà khơng đưa ra hướng dẫn khi sinh viên không đạt mức chất lượng của một trong
những tiêu chí đó.
2. Một sớ giải pháp để nâng cao chất lượng thực hiện ĐATN/CĐTN
Hiện nay, xu hướng chọn các đề tài thiết kế và lập trình website trong sinh viên
vẫn rất phở biến, để có thể nâng cao chất lượng các đề tài loại này thì tác giả nêu một
số giải pháp như sau:
Một là, không nên xem các đề tài thiết kế và lập trình website là những đề tài
đơn giản bởi vì website cũng chỉ là sản phẩm phần mềm có mục đích sử dụng cụ thể.
Vấn đề ở đây là GVHD đưa vào đề tài những kiến thức cần sinh viên phải bỏ công ra
nghiên cứu tương xứng với trình độ và thời gian quy định. Đối với các đề tài thiết kế
website, cần bắt buộc sinh viên nghiên cứu các công nghệ web hiện đại trong thực tế và

đưa vào đề tài, ví dụ như thiết kế đáp ứng cho nhiều thiết bị khác nhau (bootstrap,
Progressive Web Apps, Accelerated Mobile Pages…), áp dụng các thư viện, framework
frontend hỗ trợ hiển thị (ReactJS, AngularJS và Vue.JS…), lập trình dựa trên mơ hình
lập trình (3-Layers hoặc MVC), ứng dụng điện toán đám mây, thiết kế và ứng dụng các
dịch vụ web…GVHD có thể đưa các thuật tốn đề nghị để sinh viên nghiên cứu thêm.
17


Tóm lại, thiết kế và lập trình web chỉ là một trong những phương pháp phát triển phần
mềm minh họa cho kết quả nghiên cứu, khơng thể nói nó đơn giản và dễ dàng hơn các
phương pháp khác.
Hai là, GVHD cần xác định rõ ràng mục tiêu nghiên cứu, giới hạn nội dung hợp
lý cho sinh viên dựa theo chuẩn đầu ra của chương trình học, tránh việc sinh viên quá
"tham lam" dẫn đến trường hợp nội dung thực hiện quá nhiều làm giảm chất lượng
chung của đề tài. GVCN cần kiểm soát kế hoạch thực hiện của sinh viên mơt cách chặt
chẽ, đúng quy trình, bắt buộc sinh viên phân tích rõ ràng hệ thống được xác định trước
khi thiết kế. Nói chung GVHD phải xác định cho sinh viên là đề tài ĐATN/CĐTN của
họ là duy nhất có tính ứng dụng cao, gắn liền với một đơn vị, sản phẩm hay dịch vụ cụ
thể, không thể áp dụng vào hệ thống khác, dịch vụ khác.
Ba là, mặc dù Trường Đại học Nha Trang đã áp dụng ứng dụng Turnitin trong
chống đạo văn đối với sản phẩm học thuật [3], tuy nhiên những kiến thức cơ bản sinh
viên đều không thể tự viết được mà chỉ chép lại trong sách hoặc giáo trình. Do đó GVCN
kiểm sốt và hướng dẫn sinh viên trình bày cơ sở lý thuyết từ những nguồn xác định tin
cậy và minh họa ví dụ bằng chính kết quả nghiên cứu của sinh viên chứ khơng lấy ví
dụ mẫu có sẵn. Sinh viên cũng phải nêu được hạn chế của đề tài và nêu được cơ sở phát
triển thêm của đề tài trong tương lại một cách hợp lý. Bên cạnh đó, việc hướng dẫn sinh
viên viết và trình bày báo cáo trình diễn trước HĐBV cũng cần được coi trọng vì lúc
này HĐBV chủ yếu kiểm tra khả năng ứng biến cũng như năng lực hiểu rõ chi tiết trong
đề tài. Ngoài ra, trong một số trường hợp sẽ có khách mời tham gia dự thính và đây là
dịp để quảng bá năng lực của sinh viên.

Bốn là, cần bổ sung nội dung vào quy chế đánh giá ĐATN/CĐTN bằng rubric
theo hướng phải tối thiểu đạt yêu cầu tất cả tiêu chí đánh giá, đảm bảo đề tài phải do
sinh viên tự nghiên cứu và thực hiện. Không thể để xảy ra trường hợp sinh viên hoàn
thành tốt hầu hết các tiêu chí nhưng khơng đạt một tiêu chí nào đó và tởng điểm là đạt
yêu cầu trở lên. Hoặc là sinh viên nhờ hoặc thuê làm sản phẩm sau đó viết lại báo cáo
rất tốt nhưng khi trình bày nội dung cho GVPB lại không đạt. Đối với các đề tài
ĐATN/CĐTN thiết kế và lập trình web cần chi tiết hóa tiêu chí nội dung đạt được. Có

18


thể tham khảo các cơng ty hợp tác để hồn thiện các tiêu chí này theo hướng thực tế
trong xã hội.
Rút kinh nghiệm từ việc giao, hướng dẫn và tổ chức bảo vệ ĐATN/CĐTN cho
sinh viên các khóa trước, nhằm tạo sự thống nhất và giúp cho sinh viên có được kết quả
tốt khi thực hiện nhiệm vụ làm ĐATN/CĐTN, tác giả đã nêu ra những tồn tại và phương
hướng giải quyết trong việc chủ động, tích cực thiết kế và lựa chọn đề tài, nhiệm vụ của
GVHD hướng dẫn sinh viên... để bảo đảm đạt mục tiêu về chất lượng làm và bảo vệ
ĐATN/CĐTN, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo và chuẩn bị tốt các điều kiện cho
các khố tiếp theo.
Tài liệu tham khảo
[1] Chương trình đào tạo ngành Công nghệ thông tin, Đại học Nha Trang,
/>[2] Công tác tốt nghiệp, Đại học Nha trang, />[3] Sử dụng Turnitin trong chống đạo văn đối với sản phẩm học thuật, Đại học Nha
Trang, />
19