1
TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN
Giáo trình này thuộc loại sách giáo trình nên các nguồn thơng tin có thể đƣợc
phép dùng nguyên bản hoặc trích dùng cho các mục đích về đào tạo và tham khảo.
Mọi mục đích khác mang tính lệch lạc hoặc sử dụng với mục đích kinh doanh
thiếu lành mạnh sẽ bị nghiêm cấm.


2
LỜI GIỚI THIỆU
Ngày nay, ôtô đƣợc sử dụng rộng rãi nhƣ một phƣơng tiện giao thơng thơng
dụng. Ơtơ hiện đại thiết kế nhằm cung cấp tối đa về mặt tiện nghi cũng nhƣ tính năng
an tồn cho ngƣời sử dụng. Các tiện nghi đƣợc sử dụng trên ôtô hiện đại ngày càng
phát triển, hồn thiện và giữ vai trị hết sức quan trọng đối với việc đảm bảo nhu cầu
của khách hàng, một trong những tiện nghi phổ biến đó là hệ thống điều hồ khơng khí
trong ơtơ.
Để thực hiện biên soạn giáo trình đào tạo nghề Kỹ thuật máy lạnh và điều hịa
khơng khí ở trình độ CĐ và TC, giáo trình mơ đun Bảo dƣỡng sửa chữa hệ thống điều
hịa khơng khí ơ tơ là một trong những giáo trình đào tạo đƣợc biên soạn theo nội
dung chƣơng trình đào đạo đã đƣợc Trƣờng Cao đẳng nghề Kỹ thuật Cơng nghệ phê
duyệt.
Nhóm biên soạn đã cố gắng cập nhật những kiến thức mới có liên quan đến nội
dung chƣơng trình đào tạo và phù hợp với mục tiêu đào tạo, nội dung lý thuyết và thực
hành đƣợc biên soạn gắn với nhu cầu thực tế trong sản xuất đồng thời có tính thực tiễn
cao.
Nội dung giáo trình đƣợc biên soạn với dung lƣợng thời gian đào tạo 45 giờ gồm
có:
Bài 1: Kiểm tra chẩn đốn hệ thống điều hịa khơng khí
Bài 2: Bảo dƣỡng sửa chữa hệ thống điều hịa khơng khí.
Bài 3: Bảo dƣỡng sửa chữa mạch điện điều khiển hệ thống điều hịa khơng khí.
Những kiến thức của tôi cũng chỉ nhỏ bé và mong cùng trao đổi, học hỏi và

cùng chia sẻ với mọi ngƣời trong cùng lĩnh vực. Nếu có sai sót và bổ sung mong
sự giúp đỡ của tất cả những bạn bè trong cùng lĩnh vực giúp.
Hà Nội, ngày

tháng

năm 2019

BAN CHỦ NHIỆM BIÊN SOẠN GIÁO TRÌNH
NGHỀ: KỸ THUẬT MÁY LẠNH VÀ ĐIỀU HÕA KHƠNG KHÍ
TRƢỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ KỸ THUẬT CƠNG NGHỆ


3
MỤC LỤC
ĐỀ MỤC

TRANG

TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN ............................................................................................ 1
LỜI GIỚI THIỆU ........................................................................................................... 2
MỤC LỤC ...................................................................................................................... 3
Tên mô đun: BẢO DƯỠNG SỬA CHỮA HỆ THỐNG ĐIỀU HÕA KHƠNG
KHÍ Ơ TƠ ..................................................................................................................... 5
Bài 1 : KIỂM TRA, CHẨN ĐOÁN HỆ THỐNG ĐIỀU HÕA KHƠNG KHÍ .............. 5
1. Các hoạt động dịch vụ cơ bản. ................................................................................ 5
1.1. Cách nhìn nhận về cơng việc sửa chữa ............................................................. 5
1.2. Các nguyên tắc cho kỹ thuật viên để làm việc tốt hơn ..................................... 5
2. Nguyên lý của hệ thống lạnh ................................................................................... 9
3. Quy trình chẩn đốn, xác định Pan hệ thống điều hịa khơng khí ......................... 12

3.1 Quy trình chẩn đốn. ........................................................................................ 12
3..2 Xác định triệu chứng. ...................................................................................... 12
4. Kiểm tra chẩn đốn hệ thống điều hịa khơng khí ................................................. 13
4.1. Kiểm tra chẩn đốn hệ thống điều hịa khơng khí bằng lắng nghe và quan sát
................................................................................................................................ 13
4.2. Kiểm tra chẩn đốn hệ thống điều hịa khơng khí bằng cách sử dụng đồng hồ
đo áp suất................................................................................................................ 16
Khi sử dụng đồng hồ để kiểm tra, chẩn đoán cần đảm bảo các điều kiện sau: ......... 16
Bài 2: BẢO DƢỠNG, SỬA CHỮA HỆ THỐNG ĐIỀU HÕA KHƠNG KHÍ ............ 29
1. Bảo dƣỡng ............................................................................................................. 29
1.1. Bảo dƣỡng thƣờng xuyên ................................................................................ 29
1.2. Bảo dƣỡng định kỳ .......................................................................................... 30
Đảm bảo các cách tản nhiệt của két nóng khơng bị tắc, nghẹt bởi rác, lá cây hay côn
trùng .............................................................................................................................. 31
2. Sửa chữa ................................................................................................................ 32
2.1. Kiểm tra ga điều hòa ....................................................................................... 32
2.2. Sửa chữa dàn bay hơi, dàn nóng và van tiết lƣu ............................................. 61
2.3. Sửa chữa máy nén và ly hợp từ ....................................................................... 76


4
Bài 3: BẢO DƢỠNG SỬA CHỮA MẠCH ĐIỆN ĐIỀU KHIỂN HỆ THỐNG HỆ
THỐNG ĐIỀU HÕA KHƠNG KHÍ ............................................................................. 98
1. Hệ thơng điều hồ khơng khí tự động ................................................................... 98
2. Sơ đồ mạch điện điều khiển tổng quát hệ thống điều hịa khơng khí trên ơ tơ. .... 99
2.1. Bộ điều khiển đóng ngắt máy nén. ................................................................. 99
2.2.1. Mơ tơ trợ động trộn khí ................................................................................. 102
2.2.3 Mơ tơ trợ động thổi khí .................................................................................. 104
2.3. Nhiệt độ khơng khí cửa ra (TAO) ................................................................. 105
Nhiệt độ khơng khí cửa ra (TAO) đƣợc hạ thâ'p trong những điều kiện sau: ......... 106

2.4. Điều khiển nhiệt độ dịng khí ........................................................................ 106
2.5. Điểu khiển dịng khí (thổi khí ra) .................................................................. 108
2.6. Điều chỉnh tốc độ quạt. ................................................................................. 108
2.7. Điểu khiển việc hâm nóng ............................................................................ 109
2.8. Điểu khiển dẫn khí vào ................................................................................. 110
3. Một số triệu chứng thƣờng gặp, nguyên nhân và biện pháp xử lý, phòng tránh
................................................................................................................................. 111
4 Bài tập áp dụng ................................................................................................. 112
BÀI THỰC HÀNH SỐ 1 ........................................................................................ 113
KIỂM TRA RELAY, CẦU CHÌ VÀ CƠNG TẮC ĐIỀU KHIỂN ......................... 113
Thời lƣợng : 1 giờ .................................................................................................... 113
BÀI THỰC HÀNH SỐ 2 LẮP MẠCH ĐIỆN ĐIỀU KHIỂN DÀN NĨNG VÀ
CƠNG TẮC ÁP SUẤT Thời lƣợng : 2 giờ ............................................................. 119
BÀI THỰC HÀNH SỐ 3 LẮP MẠCH ĐIỆN ĐIỀU KHIỂN DÀN LẠNH Thời
lƣợng : 2 giờ ............................................................................................................ 125
BÀI THỰC HÀNH SỐ 4 ........................................................................................ 134
KIỂM TRA HƢ HỎNG TRONG MẠCH ĐIỆN TỔNG THÀNH Thời lƣợng : 2 giờ
................................................................................................................................. 134
BÀI THỰC HÀNH SỐ 5 ........................................................................................ 147
THỰC HÀNH HỆ THỐNG TỰ CHUẨN ĐOÁN Thời lƣợng : 1 giờ ................... 147
CÂU HỎI ÔN TẬP ................................................................................................. 150
PHỤ LỤC.................................................................................................................... 153
TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................................... 155


5
GIÁO TRÌNH MƠ ĐUN
Tên mơ đun: BẢO DƯỠNG SỬA CHỮA HỆ THỐNG ĐIỀU HÕA
KHƠNG KHÍ Ơ TƠ
Mã mơ đun: MĐ ĐL 25

Bài 1 : KIỂM TRA, CHẨN ĐOÁN HỆ THỐNG ĐIỀU HÕA KHƠNG KHÍ
1. Các hoạt động dịch vụ cơ bản.
1.1. Cách nhìn nhận về cơng việc sửa chữa
- Điều quan trọng là phải hiểu rằng tính đồng đội giữa những nhân viên của
phòng dịch vụ là tối cần thiết để cung cấp dịch vụ chất lƣợng cao đƣa đến kết quả là
khách hàng hài lòng, giữ đƣợc khách hàng và lợi nhuận ổn định.
- Tiến hành công việc sửa chữa và dịch vụ với giá cả cạnh tranh bằng những kỹ
thuật viên lành nghề, có thể chiếm đƣợc lịng tin của khách hàng.
- Hiễu rõ chức năng của từng cơng việc, cố vấn dịch vụ, ngƣời điều hành/đốc
cơng, nhóm trƣởng và kỹ thuật viên làm việc trong một tập thể nhằm đem lại sự hài
lòng cao nhất cho khách hàng.

Hình 1.1 Team work
1.2. Các nguyên tắc cho kỹ thuật viên để làm việc tốt hơn
1.2.1. Làm việc và đối xử với xe ôtô cẩn thận
- Hãy luôn sử dụng bọc ghế, tấm phủ sƣờn, tấm phủ đầu xe, bọc vôlăng và thảm
trải sàn.
- Lái xe của khách hàng cẩn thận.
- Không bao giờ hút thuốc trong xe khách hàng.
- Không bao giờ sử dụng thiết bị âm thanh hay điện thoại trong xe khách hàng.


6
- Lấy hết khay và hộp phụ tùng ra khỏi xe.

Hình 1.2 Vị trí che chắn trên xe ơtơ khi làm việc
1.2.2. An tồn mơi chất lạnh
a. Khi sử dụng mơi chất lạnh (ga điều hồ) cần tn theo các chú ý sau
- Không đƣợc xử lý môi chất trong phịng kín hoặc gần lửa.


- Ln ln đeo kính bảo vệ mắt

- Cẩn thận khơng để mơi chất dính vào mắt hoặc da.


7

- Nếu mơi chất dính vào mắt hoặc da thì:
+ Không đƣợc chà sát.
+ Rửa khu vực bị thƣơng bằng nƣớc lạnh.
+ Bôi mỡ vazơlin sạch lên da, đến ngay bác sĩ, bệnh viện để có đƣợc sự chăm
sóc chữa trị cần thiết.
+ Không đƣợc tự cố gắng chữa trị.
b. Khi thay thế các chi tiết trên đƣờng dẫn môi chất lạnh.
- Thu hồi ga điều hoà vào thiết bị thu hồi ga để dùng lại.
- Nút ngay các chi tiết vừa tháo để ngăn không cho bụi, hơi ẩm chui vào.
- Khơng đƣợc để giàn nóng mới hoặc bình chứa/Bộ sấy khơ.v.v. nằm xung
quanh mà khơng đƣợc nút kín.
- Xả khí Nitrogen ra khỏi van nạp trƣớc khi tháo nút ra khỏi máy nén mới. Nếu
khơng xả khí Nitrogen trƣớc thì dầu máy nén sẽ phun ra cùng với khí Nitrogen khi
tháo nút.
- Khơng dùng mỏ hàn để uốn cong hoặc kéo dài các đƣờng ống.
1.2.3. Lập kế hoạch và chuẩn bị
- Xác nhận “những hạng mục chính” (nguyên nhân chính mà khách hàng mang
xe đến trạm).


8

Hình 1.3 Lập kế hoạch và chuẩn bị

- Hãy chắc chắn rằng bạn đã nắm đƣợc yêu cầu của khách hàng và hƣớng dẫn
của cố vấn dịch vụ. Hãy thật cẩn thận tìm hiểu trong trƣờng hợp cơng việc phản tu.
- Nếu tìm thấy bất kỳ cơng việc cần bổ sung thêm so với cơng việc đã có kế
hoạch trƣớc, hãy báo cáo cho cố vấn dịch vụ. Chỉ thực hiện công việc bổ sung sau khi
đã đƣợc khách hàng chấp thuận.
- Lập kế hoạch cho công việc của bạn (trình tự cơng việc và chuẩn bị).
- Kiểm tra để xem phụ tùng cần thiết có trong kho khơng.
- Tiến hành công việc theo sách Hƣớng dẫn sửa chữa để tránh sai sót.
1.2.4. Làm việc nhanh chóng và chắc chắn
- Hãy sử dụng đúng SST (dụng cụ sửa chữa chuyên dùng) và dụng cụ.
- Làm việc theo sách Hƣớng dẫn sửa chữa, Sơ đồ mạch điện và Hƣớng dẫn
chẩn đóan để tránh làm mị.
- Ln cập nhật thơng tin kỹ thuật mới nhất, nhƣ các bản tin kỹ thuật.
- Hãy hỏi cố vấn dịch vụ hay ngƣời điều hành/đốc công nếu bạn khơng chắc
lắm về một điều gì đó.
- Hãy báo cáo cho cố vấn dịch vụ hay ngƣời điều hành/đốc cơng nếu bạn phát
hiện thấy rằng có cơng việc phát sinh cần thiết không thấy nhắc đến trong phiếu Yêu
cầu sửa chữa.
- Hãy tận dụng những khóa đào tạo


9

Hình 1.4 Làm việc nhanh chóng và chắc chắn
2. Ngun lý của hệ thống lạnh
Điều hồ khơng khí điều khiển nhiệt độ trong xe. Nó hoạt động nhƣ là một máy
hút ẩm có chức năng điều khiển nhiệt độ thay đổi từ cao đến thấp. Điều hồ khơng khí
cũng giúp loại bỏ các chất cản trở tầm nhìn nhƣ sƣơng mù, băng đọng trên mặt trong
của kính xe. Điều hồ khơng khí là một bộ phận để:
- Điều khiển nhiệt độ và thay đổi độ ẩm trong xe.

- Điều khiển dịng khơng khí trong xe
- Lọc và làm sạch khơng khí
- Khơng khí đƣợc lấy từ bên ngồi vào và đi qua giàn lạnh (bộ bốc hơi). Tại đây
khơng khí bị giàn lạnh lấy đi rất nhiều năng lƣợng thông qua các lá tản nhiệt, do đó
nhiệt độ khơng khí sẽ bị giảm xuống rất nhanh đồng thời hơi ẩm trong khơng khí cũng
bị ngƣng tụ lại và đƣa ra ngồi.
- Tại giàn lạnh khi mơi chất ở thể lỏng có nhiệt độ, áp suất cao sẽ trở thành mơi
chất thể hơi có nhiệt độ, áp suất thấp. Khi quá trình này xảy ra mơi chất cần một
nănglƣợng rất nhiều, do vậy nó sẽ lấy năng lƣợng từ khơng khí xung quanh giàn lạnh
(nănglƣợng không mất đi mà chỉ chuyển từ dạng này sang dạng khác).
- Khơng khí mất năng lƣợng nên nhiệt độ bị giảm xuống, tạo nên không khí
lạnh. Trong hệ thống, máy nén làm nhiệm vụ làm môi chất từ dạng hơi áp suất, nhiệt
độ thấp trở thành hơi có áp suất, nhiệt độ cao. Máy nén hút môi chất dạng hơi áp
suất,nhiệt độ thấp từ giàn lạnh về và nén lên tới áp suất yêu cầu: 12-20 bar. Môi chất ra
khỏi máy nén sẽ ở dạng hơi có áp suất, nhiệt độ cao đi vào giàn nóng (bộ ngƣng tụ)


10

Hình 1.5. Sơ đồ thiết bị hệ thống
A. Máy nén còn gọi là blốc lạnh .

I. Bộ tiêu âm.

B. Bộ ngƣng tụ, hay giàn nóng.

H . Van xả phía thấp áp.

C. Bình lọc/hút ảm hay fin lọc.


1. Sự nén.

D. Van giãn nở hay van tiết lƣu .

2. Sự ngƣng tụ.

E. Van xả phía cao áp.

3. Sự giãn nở.

F. Van giãn nở.

4. Sự bốc hơi.

Hình 1.6. Sơ đồ chu trình làm lạnh khép kín
- Khi tới giàn nóng, khơng khí sẽ lấy đi một phần năng lƣợng của môi chất
thông qua các lá tản nhiệt. Khi môi chất mất năng lƣợng, nhiệt độ của môi chất sẽ bị


11
giảm xuống cho đến khi bằng với nhiệt độ, áp suất bốc hơi thì mơi chất sẽ trở về dạng
lỏng có áp suất cao.
- Mơi chất sau khi ra khỏi giàn nóng sẽ tới bình lọc hút ẩm. Trong bình lọc hút
ẩm có lƣới lọc và chất hút ẩm. Mơi chất sau khi đi qua bình lọc sẽ tinh khiết và khơng
cịn hơi ẩm. Đồng thời nó cũng ngăn chặn áp suất vƣợt quá giới hạn.
- Sau khi qua bình lọc hút ẩm, môi chất tới van tiết lƣu: Van tiết lƣu quyết định
lƣợng môi chất phun vào giàn lạnh, lƣợng này đƣợc điều chỉnh bằng 2 cách: bằng áp
suất hoặc bằng nhiệt độ ngõ ra của giàn lạnh. Việc điều chỉnh rất quan trọng nó giúp
hệ thống hoạt động đƣợc tối ƣu.


Hình 1.7. Vị trí lắp đăt các thiết bị trên ô tô con
Môi chất lạnh đƣợc bơm đi từ máy nén dƣới áp suất cao và dƣới nhiệt độ cao,
giai đoạn này môi chất lạnh đƣợc bơm đến dàn nóng ở thể hơi. Tại dàn nóng, nhiệt độ
của mơi chất cao, quạt gió làm mát dàn nóng, mơi chất ở thể hơi đƣợc giải nhiệt,
ngƣng tụ thành thể lỏng dƣới áp suất cao nhiệt độ thấp. Môi chất lạnh dạng thể lỏng
tiếp tục lƣu thơng đến bình lọc hay bộ hút ẩm, tại đây môi chất lạnh đƣợc làm tinh
khiết hơn nhờ đƣợc hút hết hơi ẩm và tạp chất. Van giãn nở hay van tiết lƣu điều tiết
lƣu lƣợng của môi chất lỏng chảy vào bộ bốc hơi, làm hạ thấp áp suất của môi chất
lạnh. Do giảm áp nên môi chất từ thể lỏng biến thành thể hơi trong dàn lạnh. Trong
q trình bay hơi, mơi chất lạnh hấp thụ nhiệt trong cabin ơ tơ, có nghĩa là làm mát
khối khơng khí trong cabin. Khơng khí lấy từ cabin vào đi qua dàn lạnh, do đó nhiệt độ
của khơng khí sẽ bị giảm xuống rất nhanh đồng thời hơi ẩm trong khơng khí cũng bị


12
ngƣng tụ lại và đƣa ra ngồi. Mơi chất lạnh ở thể hơi sau khi ra khỏi dàn bay hơi đƣợc
hồi về máy nén.
3. Quy trình chẩn đốn, xác định Pan hệ thống điều hịa khơng khí
3.1 Quy trình chẩn đốn.

Hình 1.8 Qui trình chẩn đốn pan hệ thống điều hịa khơng khí
3..2 Xác định triệu chứng.
Để định dạng hƣ hỏng và kiểm tra các triệu chứng ngƣời thợ cần kiểm tra kỹ
lƣỡng các triệu chứng và tình trạng khí nó xảy ra. Nếu triệu chứng xảy ra khơng liên
tục, cần hỏi về những điều kiện khi nó xảy ra.

Hình 1.9 Phương pháp xác định triệu chứng pan hệ thống điều hịa khơng khí


13

4. Kiểm tra chẩn đốn hệ thống điều hịa khơng khí
4.1. Kiểm tra chẩn đốn hệ thống điều hịa khơng khí bằng lắng nghe và quan sát
4.1.1. Kiểm tra bảng điều khiển

Hình 1.10. Bảng điều khiển
- Cho các cần gạt và công tắc trên bảng điều khiển hoạt động. Kiểm tra sự
chuyển động nhẹ nhàng của các cửa. Cùng kiểm tra độ tin cậy hoạt động của các
chức năng điều hịa khơng khí ơ tơ.
- Đặc biệt kiểm tra một cách kỹ lƣỡng tốc độ không tải so với giá trị tiêu
chuẩn.
- Các giá trị tiêu chuẩn tìm thấy trong sổ tay bảo trì xe.
4.1.2. Kiểm tra sức căng dây curoa (dây đai)
Kiểm tra vết nứt và mức hƣ hỏng của dây curoa, kiểm tra sức căng dây curoa cả
khi sức căng đúng. Sử dụng thiết bị đo sức căng dây curoa để kiểm tra.

Hình 1.11 Phương pháp kiểm tra dây curoa


14
4.1.3. Kiểm tra chất lượng lãnh chất bằng cách qua sát trên mắt ga

Hình 1.12 Phương pháp kiểm tra lãnh chất
Lƣợng lãnh chất nạp vào có thể kiểm tra dễ dàng bằng cách sử dụng mắt
gas. Sự quan sát trên mắt gas bi ảnh hƣởng nhỏ bởi nhiệt độ bên ngồi. Lƣợng
lãnh chất là đúng khi khơng thấy bọt và lãnh chất trở nên trong khi tốc độ động cơ
tăng lên

Hình 1.13 Hình dạng của mắt gas
4.1.4. Kiểm tra rị rỉ tại các ống nối


Hình 1.14 Vị trí kiểm tra rò rỉ
Nếu vết dầu xuất hiện tại khớp nối ống thì lãnh chất có thể bị rị. Hãy làm
sạch vết dầu và tiến hành kiểm tra rò rỉ.
4.1.5. Nghe tiếng ồn bên trong máy nén
Tiếng ồn có thể do các chi tiết bên trong bị hỏng.


15

Hình 1.15 : Kiểm tra bằng quan sát và nghe
4.1.6. Cánh tản nhiệt của giàn nóng bị bụi bẩn
Nếu các cánh tản nhiệt của giàn nóng bị bụi bẩn, thì áp suất của giàn nóng sẽ
giảm mạnh. Cần phải làm sạch tất cả các bụi bẩn ở giàn nóng.
4.1.7. Các vết dầu ở chỗ nối của hệ thống làm lạnh hoặc các điểm nối.
Vết dầu ở chỗ nối hoặc điểm nối cho thấy mơi chất đang rị rỉ từ vị trí đó. Nếu
tìm thấy vết dầu nhƣ vậy thì phải xiết lại hoặc phải thay thế nếu cần thiết để ngăn chặn
sự rị rỉ mơi chất.
4.1.8. Nghe thấy tiếng ồn gần quạt giàn lạnh
Quay motor quạt giàn lạnh tới các vị trí LO, MED và HI. Nếu có tiếng ồn hơng
bình thƣờng hoặc sự quay của motor khơng bình thƣờng, thì phải thay thế motor quạt
giàn lạnh. Các vật thể lạ kẹp trong quạt giàn lạnh cũng có thể tạo ra tiếng ồn và việc
lắp ráp motor cũng có thể làm cho motor quay khơng đúng do đó tất cả các nguyên
nhân này cần phải kiểm tra đầy đủ trƣớc khi thay thế motor quạt giàn lạnh.
4.1.9. Kiểm tra lượng mơi chất qua kính quan sát
Nếu nhìn thấy lƣợng lớn bọt khí qua kính quan sát, thì có nghĩa là lƣợng mơi
chất khơng đủ do đó phải bổ sung mơi chất cho đủ mức cần thiết. Trong trƣờng hợp
này cũng cần phải kiểm tra vết dầu nhƣ đƣợc trình bày ở trên để đảm bảo rằng khơng
có sự rị rỉ mơi chất. Nếu khơng nhìn thấy các bọt khí qua l ỗ quan sát ngay cả khi giàn
nóng đƣợc làm mát bằng cách dội nƣớc lên nó, thì có nghĩa là giàn nóng có q nhiều
mơi chất do đó cần phải tháo bớt mơi chất chỉ cịn một lƣợng cần thiết.Khi hệ thống sử

dụng giàn nóng loại làm mát phụ, mơi chất có thể khơng đủ ngay cả khi khơng nhìn
thấy bọt khí.


16
4.2. Kiểm tra chẩn đốn hệ thống điều hịa khơng khí bằng cách sử dụng đồng hồ đo
áp suất
4.2.1 Trình tự thực hiện
a. Điều kiện thực hiện
Việc kiểm tra áp suất mơi chất trong khi điều hồ làm việc cho phép bạn có thể
giả định những khu vực có vấn đề. Do đó điều quan trọng là phải xác định đƣợc giá trị
phù hợp và để chẩn đoán sự cố
Khi sử dụng đồng hồ để kiểm tra, chẩn đoán cần đảm bảo các điều kiện sau:
- Cửa: mở
- Công tắc dịng khí vào: để ở vị trí gió trong
- Tốc độ động cơ: 1500 v/ph đối với hệ thống lạnh sử dụng R-134a.
- Nhiệt độ vào A/C : 25 - 350C
- Tốc độ quạt gió: ở mức HI
- Cài đặt nhiệt độ: ở vị trí lạnh nhất (Max Cold)
1. Hệ thống làm việc bình thường
Nếu hệ thống làm việc bình thƣờng, giá trị áp suất đồng hồ đƣợc chỉ ra nhƣ sau:
- Phía áp suất thấp : Từ 0,15 đến 0,25 MPa (1,5 đến 2,5 kgf/cm2)
- Phía áp suất cao : 1,37 đến 1,57 MPa (14 đến 16 kgf/cm2)

Hình 1.16 Giá trị đồng hồ báo khi hệ thống lạnh làm việc bình thường
2. Lượng mơi chất khơng đủ
Nếu lƣợng mơi chất khơng đủ, thì áp suất đồng hồ ở cả hai phía áp suất thấp và
áp suất cao đều thấp hơn mức bình thƣờng



17

Hình 1.17 Giá trị đồng hồ báo khi hệ thống lạnh thiếu gas
3. Thừa môi chất hoặc việc làm mát giàn nóng kém.
Lúc này áp suất đồng hồ ở cả 2 phía áp suất thấp và áp suất cao đều cao hơn
mức bình thƣờng.

Hình 1.18 Giá trị đồng hồ báo khi hệ thống lạnh thừa gas hay giải nhiệt kém
4. Hơi ẩm trong hệ thống làm lạnh
Khi hơi ẩm lọt vào hệ thống làm lạnh, áp suất đồng hồ ở mức bình thƣờng khi
điều hồ làm việc, sau một thời gian phía áp suất thấp của đồng hồ chỉ độ chân không
tăng dần, sau vài giây tới vài phút áp suất đồng hồ trở về giá trị bình thƣờng. chu kỳ
này đƣợc lặp lại. Hiện tƣợng này xảy ra khi hơi ẩm lọt vào gây ra sự lặp đi lặp lại chu
kỳ đóng băng (tắc ẩm) và tan băng gần van giãn nở

Hình 1.19 Giá trị đồng hồ báo khi hệ thống lạnh có hơi ẩm


18
5. Sụt áp trong máy nén
Khi xảy ra sụt áp trong máy nén, thì áp suất đồng hồ ở phía áp suất thấp cao
hơn giá trị bình thƣờng. Áp suất đồng hồ ở phía áp suất cao sẽ thấp hơn giá trị bình
thƣờng

Hình 1.20 Giá trị đồng hồ báo khi máy nén của hệ thống lạnh làm việc yếu
6. Tắc nghẽn trong chu trình làm lạnh
Khi mơi chất khơng thể tuần hồn (do tắc nghẽn trong chu trình làm lạnh), thì
áp suất đồng hồ ở phía áp suất thấp chỉ áp suất chân khơng. Áp suất đồng hồ ở phía áp
suất cao chỉ giá trị thấp hơn giá trị bình thƣờng.


Hình 1.21 Giá trị đồng hồ báo khi hệ thống lạnh bị tắc nghẽn
7. Khơng khí ở trong hệ thống làm lạnh
Khi khơng khí lọt vào hệ thống làm lạnh, thì áp suất đồng hồ ở cả hai phía áp
suất thấp và áp suất cao đều cao hơn mức bình thƣờng.

Hình 1.22 Giá trị đồng hồ báo khi hệ thống lạnh bị bọt khí


19
8. Độ mở của van giãn nở quá lớn
Khi van giãn nở mở quá rộng, thì áp suất đồng hồ ở phía áp suất thấp cao hơn
mức bình thƣờng (áp suất ở phía áp suất cao hầu nhƣ khơng đổi). Điều này làm giảm
hiệu quả làm lạnh. Lúc này cần kiểm tra tình trạng lắp đặt của ống cảm nhận nhiệt
cũng nhƣ van giãn nở.

Hình 1.23 Giá trị đồng hồ báo khi van tiết lƣu của hệ thống lạnh mở quá lớn
b. Kiểm tra rò rit ga
Nếu hệ thống điều hịa xác định là thiếu ga thì cần phải tìm ra nguyên nhân và
khắc phục. Có một số phƣơng pháp kiểm tra rò rỉ ga nhƣ sau:
- Kiểm tra bằng mắt
- Kiểm tra bằng dụng cụ điện tử
- Bằng chất nhuộm màu
- Bằng bọt xà phòng
4.2.2

Một số triệu chứng thƣờng gặp, nguyên nhân và biện pháp xử lý, phòng

tránh.
* Lƣợng môi chất không đủ
Triệu chứng


Nguyên nhân

- Áp suất thấp ở cả hai vùng

-

Thiếu

- Có bọt ở mắt gas.

chất

- Lạnh yếu.

- Rò rỉ gas

Biện pháp xử lý, phòng tránh

lãnh - Kiểm tra sửa chữa rò rỉ gas.
- Nạp thêm gas.

* Thừa mơi chất hoặc việc làm mát giàn nóng kém.
Triệu chứng

Ngun nhân

Biện pháp xử lý, phòng tránh

- Áp suất cao ở cả hai vùng


- Thừa lãnh chất

- Kiểm tra, sửa chữa hệ thống

- Khơng có bọt ở mắt gas.

- Giải nhiệt giàn làm mát (quạt giải nhiệt).

- Lạnh yếu.

nóng kém

- Vệ sinh giàn nóng
- Điều chỉnh đúng lƣợng gas.


20
* Hơi ẩm trong hệ thống làm lạnh
Triệu chứng

Nguyên nhân

Biện pháp xử lý, phòng tránh

Khi mới bật máy lạnh hệ - Hơi ẩm bên trong

- Thay bình chứa hoặc lọc gas.

thống


- Xả hơi ẩm trong hệ thống bằng

hoạt

động

bình hệ thống sẽ đóng

thƣờng. Sau một thời gian, băng tại lỗ của van

cách tiến hành xả khí lặp đi lặp

phía áp thấp giảm tới áp tiết lƣu, làm gián

lại

suất chân khơng, tính năng đoạn chu trình làm

- Hút chân khơng triệt để trƣớc

làm lạnh giảm.

lạnh.

khi nạp gas

- Tuy nhiên, khi

- Nạp một lƣợng ga điều hoà


tan chảy ra sẽ trở

mới phù hợp

về bình thƣờng
* Sụt áp trong máy nén
Triệu chứng

Nguyên nhân

Biện pháp xử lý, phịng tránh

- Áp suất phía áp thấp: cao hơn

Máy nén bị hƣ.

Kiểm tra sửa chữa máy nén

bình thƣờng
- Áp suất phía áp cao: thấp hơn
bình thƣờng
- Khi tắt máy lạnh thì áp suất
phía áp thấp và phía áp cao
bằng nhau ngay lập tức.
- Khi sờ thân máy nén khơng
thấy nóng
- Khơng đủ lạnh
* Tắc nghẽn trong chu trình làm lạnh
STT Triệu chứng

1

Nguyên nhân

Biện pháp xử lý, phòng tránh

- Áp suất phía áp

- Gas bị bẩn.

- Kiểm tra, sửa chữa bộ phận bị

thấp: rất thấp

- Gas bị ẩm, đóng băng

nghẹt.

(bằng áp suất

thành khối tại van tiết

- Hút hết chân không trong hệ

chân không)

lƣu, EPR và các lỗ làm

thống


- Không thể làm

ngăn dòng lãnh chất.

lạnh.

- Rò rỉ gas trong đầu
cảm ứng nhiệt.


21
* Khơng khí ở trong hệ thống làm lạnh
STT Triệu chứng
1

Nguyên nhân

- Giá trị áp suất ở cả hai -

Khí

Biện pháp xử lý, phòng tránh

xâm - Thay lãnh chất

vùng áp cao và áp thấp đều nhập

- Hút chân khơng

cao.

- Tính năng làm lạnh giảm
- Nếu gas đủ, có sự sủi bọt
tại mắt gas giống nhƣ lúc
hoạt động bình thƣờng
* Độ mở của van giãn nở quá lớn
STT Triệu chứng
1

Nguyên nhân

Biện pháp xử lý, phòng tránh

- Áp suất ở vùng áp thấp - Hƣ van tiết - Kiểm tra, sửa chữa đầu cảm
tăng
- Tính năng làm lạnh giảm
-Tuyết bám trên ống áp
suất thấp.

4.2.3 Bài tập áp dụng

lƣu

ứng nhiệt.


22
BÀI THỰC HÀNH SỐ 1
NHẬN DẠNG CÁC PHẦN TỬ TRONG HỆ THỐNG LẠNH TRÊN Ô TÔ
(Thời lượng : 1 giờ)
I. Mục tiêu bài thực hành

Sau khi học xong bài học này, ngƣời học có khả năng:
- Xác định đƣợc tên gọi và vị trí các chi tiết trong hệ thống lạnh trên ơ tơ
- Hình thành tác phong cơng nghiệp và ý thức về an tồn lao động,vệ sinh cơng
nghiệp.
II. Các trang thiết bị, dụng cụ và vật tƣ hỗ trợ cho bài thực thực hành
STT

Chủng loại – Quy cách

S.L/ HSSV

Ghi chú

Trang bị - Dụng cụ
1

Sách hƣớng dẫn sửa chữa

1 sách/ 1 HS

2

Mơ hình điều hịa khơng khí

1 máy/ 4 HS

(còn hoạt động đƣợc)
Vật tƣ
1


Giẻ lau

0,1kg / 4 HS

III. Yêu cầu công việc
- Xác định đúng tên gọi các chi tiết trong hệ thống điều hịa khơng khí trên ơ tơ.
- Xác định đúng vị trí các chi tiết bố trí trên mơ hình hoặc trên xe thực tế.
IV. Hồn thành các câu hỏi dẫn dắt.


23
PHIẾU HƯỚNG DẪN THỰC HÀNH
Tên bài học: Thực hiện điền vào chỗ trống tên gọi đúng bằng tiếng anh và tiếng
việt của các chi tiết trong hệ thống điều hòa trên ô tô


24
BÀI THỰC HÀNH SỐ 2
Thực hành kiểm tra chuẩn đoán hệ thống lạnh ô tô và viết lại báo cáo về
Tình trạng hoạt động của hệ thống trên xe.
(Thời lƣợng : 4 giờ)
I. Mục tiêu bài thực hành
Sau khi học xong bài học này, ngƣời học có khả năng:
- Kiểm tra chuẩn đoán trạng thái hoạt động trong hệ thống lạnh trên ô tô
- Xác định các thông số kỹ thuật định mức trong hệ thống
- Hình thành tác phong cơng nghiệp và ý thức về an tồn lao động,vệ sinh công
nghiệp.
II. Các trang thiết bị, dụng cụ và vật tƣ hỗ trợ cho bài thực thực hành
Chủng loại – Quy cách


STT

S.L/ HSSV

Ghi chú

Trang bị - Dụng cụ
1

Sách hƣớng dẫn sửa chữa

1 sách/ 1 HS

2

Mơ hình điều hịa khơng khí

1 máy/ 4 HS

(còn hoạt động đƣợc)
Đồng hồ đo áp suất.

1 bộ/ 4 HS

Dây nguồn, bút điện, kìm điện,

1 bộ/ 4 HS

kéo, tuốc nơ vít, ...
Vật tƣ

1

Giẻ lau

0,1kg / 4 HS

III. u cầu cơng việc
- Kiểm tra chuẩn đốn trạng thái hoạt động trong hệ thống lạnh trên ô tô
- Xác định các thông số kỹ thuật định mức trong hệ thống
- Xác định đúng vị trí các chi tiết bố trí trên mơ hình hoặc trên xe thực tế.
Mục tiêu
Kiến thức

Nội dung
- Phải viết đƣợc quy trình chẩn đốn hệ thống điều hịa khơng
khí

Điểm
3

- Kiểm tra chẩn đốn hệ thống điều hịa khơng khí bằng lắng
Kỹ năng

nghe và quan sát;
- Kiểm tra chẩn đốn hệ thống điều hịa khơng khí bằng cách
sử dụng đồng hồ đo áp suất

6



25
Năng lực tự

- Cẩn thận, lắng nghe, ghi chép, từ tốn, thực hiện tốt vệ sinh

chủ và trách

cơng nghiệp

1

nhiệm
Tổng

10

IV. Trình tự thực hiện lắp bộ áp kế vào hệ thống
Bƣớc 1. Chuẩn bị phƣơng tiện nhƣ sau :
TT

Nội Dung

1

Trang phục

2

Bảo vệ xe


Yêu Cầu
- Luôn mặc đồng phục sạch sẽ.
- Phải đội mũ và đi giày bảo hộ.
Sử dụng tấm phủ lƣới che két nƣớc, tấm phủ sƣờn, tấm phủ
ghế và tấm phủ sàn xe trƣớc khi bắt đầu công việc.
- Trong trƣờng hợp làm việc với nhiều hơn 2 ngƣời, hãy kiểm
tra an toàn lẫn nhau.
- Khi làm việc với động cơ đang nổ máy, chú ý đến yếu tố

3

Vận hành an
tồn

thơng gió trong xƣởng.
- Nếu làm việc với những vị trí có nhiệt độ cao, áp suất cao
và các bộ phận quay, chuyển động và rung động, thì phải
mang thiết bị an tồn tƣơng ứng.
- Trong trƣờng hợp kích xe lên, ln đỡ ở những vị trí thích
hợp bằng gía đỡ cứng.

4

Dụng cụ và

Trƣớc khi bắt đầu làm việc, chuẩn bị giá để dụng cụ, SST,

đồng hồ đo

đồng hồ đo, dầu và phụ tùng dùng để thay thế.


Bƣớc 2 Tháo nắp đậy cắc cửa kiểm Ƣa phía cao áp và phía thếp áp bố trí trên máy nén
hoặc trên các ống dẫn mơi chát lạnh.
Bƣớc 3. Khóa kín cả hai van của hai đổng hổ đo.
Bƣớc 4. Ráp các Ống nối dồng hổ đo vào máy nén (hình 96), thao tác nhƣ sau :
- Vặn tay ống nốì màu xanh của đổng hổ thếp áp vào cửa hút (cửa phía thấp ắp)
của hệ thống.
- Vặn tay ống nốí màu đỏ của đồng hồ cao áp vào cửa xả máy nén (cửa phía cao
áp)
Bƣớc 5. Xả sạch khổng khí trong hai ống nối đồng hồ vừa ráp vào hệ thống bằng cách
thao tác nhƣ sau :