1


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU

2

NỘI DUNG
3
Chương I. Ý nghĩa, mục tiêu nhiệm vụ nghiên cứu của
3
đề tài.
3
I.Ý nghĩa
3
1.1 Ý nghĩa thực tiễn
3
1.2 Ý nghĩa lý thuyết
3
II. Mục tiêu nghiên cứu và nhiệm vụ nghiên cứu
3
1. Mục tiêu nghiên cứu :
3
2. Nhiệm vụ nghiên cứu
4
2.1.Đối tượng nghiên cứu
4
2.2.Phạm vi nghiên cứu
4
2.3. Mục đích

4
2.4. Nội dung
4
2.5. Phương pháp nghiên cứu
4
Chương 2. Nội dung chính về phân tích lợi ích và chính sách của Mỹ đối với
khu vực BĐ
4
I.Vấn đề chung trên BĐ
4
1.Khái quát chung về BĐ và các tranh chấp
4
2.Mỹ nhảy vào can thiệp ở biển Đơng
5
II. Về phân tích lợi ích và chính sách của Mỹ ở BĐ
6
1 Lợi ích tự do Hàng Hải
6
2. Lợi ích về kinh tế và an ninh
6
3. Lợi ích quân sự
7
III. Chính sách của Mỹ đối với vấn đề biển Đơng.
7
1. Các chính sách điều qua từng giai đoạn của Mỹ
8
2. Chính sách chung của Hoa Kỳ đối với các quốc gia BĐ
9
2.1. Củng cố mối quan hệ với đồng minh và đối tác
9

2.2 Tăng cường quan hệ với Trung Quốc
9
2.3 Ủng hộ và khuyến khích Asean
10
2.4 Mối quan hệ chân kiềng Trung Quốc - Asean - Mỹ ở biển Đơng 10
3. Vai trị của Mỹ ở biển Đông
10
KẾT LUẬN
11

2


MỞ ĐẦU
Hiện nay vấn đề tranh chấp ở Biển Đông của các nước của các nước lớn
được chú ý hơn bao giờ hết, xu hướng về BĐ mới xuất hiện ở Châu Á - Thái
Bình Dương được quan tâm. Sau khi Liên Xô sụp đổ một cường quốc mới xuất
hiện là Trung Quốc đối đầu với Mỹ, sự căng thẳng đối đầu giữa hai bên thể hiện
trên nhiều mặt trận nhất là mặt trận về quân sự - kinh tế, các chính sách đối
ngoại hạ bệ giữa hai nước ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương (hay nhiều
nhất là ở BĐ, đây là khu vực nhạy cảm gia tăng căng thẳng có thể có khả năng
xảy ra chiến tranh thế giới thứ 3 tuy nhiên điều đó là rất ít).
Bằng những động thái của Trung Quốc về vấn đề BĐ trong những năm
gần đây luôn làm cho các nước bé trong khu vực này phải dè chừng, Trung
Quốc trở thành tâm điểm chú ý của thế giới. Sự phô trương của Trung Quốc
đang dần làm giảm vị thế độc tôn của Mỹ, cùng với sự tranh chấp của đồng
minh là Philippin với Trung Quốc buộc Mỹ phải nhảy vào BĐ sau nhiều năm
vắng bóng. Đằng sau những chính sách của của Mỹ ở BĐ tác động đến lợi ích
như thế nào của nước này, bài tiểu luận lựa chọn đề tài “phân tích những lợi ích
và chính sách của Mỹ ở khu vực biển Đơng” nhằm đóng góp một phần nhỏ vào

công sức bảo vệ chủ quyền biển đảo VN cũng như phục vụ giảng dạy của bộ
môn. Tiểu luận cịn nhiều sai sót có những đánh giá chủ quan cá nhân, mong
được sự đóng góp của thầy cô!

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là sản phẩm nghiên cứu của bản thân, mọi kết qua
nghiên cứu đều là tham khảo.

3


NỘI DUNG
Chương 1. Ý nghĩa, mục tiêu nhiệm vụ nghiên cứu
của đề tài.
I.

Ý nghĩa

1.

Ý nghĩa thực tiễn

Trong bối cảnh nóng ở BĐ đang nổi lên các bên liên quan trong đó phần
lớn và tranh chấp đối với chủ quyền trên biển đảo việc nghiên cứu một phần
khía cạnh từ lợi ích và chính sách của Mỹ đối với BĐ, bài tiểu luận sẽ hướng tới
một phần nhỏ đóng góp vào công cuộc bảo vệ chủ quyền biển đảo của ta trên
biển Đông nhận thức của mọi người đối với vấn đề nóng này.
Bài tiểu luận nghiên cứu “phân tích lợi ích và chính sách của Mỹ trên
biển Đông” phản ánh về nhiều khía cạnh lợi ích của các quốc gia và phần
nguyên nhân sâu xa khiến Mỹ phải bận tâm đến khu vực này đó là quan hệ tam

giác Asean - Trung Quốc - Mỹ cũng được đưa vào nghiên cứu chuyên sâu hơn
trong bài tiểu luận trên.
2.

Ý nghĩa lý thuyết

Về mặt lý thuyết bài tiểu luận sẽ làm sáng tỏ kết quả nghiên cứu sao cho
phù hợp với nội dung chủ đề mà cịn thể hiện cách nhìn nhận khách quan từ tác
giả hay nhiều quan điểm từ những nhà chính trị, nhà nghiên cứu chuyên sâu.

II.
1.

Mục tiêu nghiên cứu và nhiệm vụ nghiên cứu
Mục tiêu nghiên cứu :

Bài tiểu luận nghiên cứu đưa ra những quan điểm và lí luận cá nhân nhằm
giải quyết vấn đề về phân tích lợi ích và chính sách của Mỹ ở BĐ.
2.

Nhiệm vụ nghiên cứu
2.1.Đối tượng nghiên cứu
Phân tích lợi ích và chính sách của Mỹ ở đối với BĐ.
2.2.Phạm vi nghiên cứu
Lợi ích về tự do hàng hải, kinh tế, quân sự - an ninh của Mỹ ở BĐ

4


Chính sách đối ngoại trong những năm gần đây của Mỹ đối với BĐ

2.3. Mục đích
Bài tiểu luận mong muốn đóng góp cơng trình nhỏ vào vấn đề nhận thức
bảo vệ chủ quyền biển đảo của Việt Nam trên BĐ thơng qua những phân tích về
lợi ích và chính sách của Mỹ đối với khu vực này.
2.4. Nội dung
Phân tích lợi ích và chính sách của Mỹ đối với khu vực BĐ.
2.5. Phương pháp nghiên cứu
Bài tiểu luận sử dụng phương pháp: phân tích tổng hợp - lý thuyết,
phương pháp lịch sử.

Chương 2. Nội dung chính về phân tích lợi ích và
chính sách của Mỹ đối với khu vực biển Đông
I.

Vấn đề chung trên BĐ
1. Khái quát chung về BĐ và các tranh chấp

Biển Đông là vùng biển rộng lớn trên thứ tư thế giới, là vùng biển nửa kín
rộng 3,5 km² 1 là một phần bể trong Thái Bình Dương thuộc chủ quyền của 9
quốc gia ( TQ, VN , Malaysia, Philippin, Brunei, Singapore, Thái Lan,
Indonesia, Campuchia). Xét về mặt vị trí địa lý BĐ nằm trên con đường giao
thơng thuận lợi khi vận tải hàng hóa lớn nhất trên thế giới, là tuyến đường huyết
mạch quan trọng nối 125 nước, ngồi ra BĐ cịn dự trữ lượng dầu mỏ chưa
được khai thác rất lớn, hai quần đảo Trường Sa, Hoàng Sa của Việt Nam nằm
trong trung tâm của BĐ có những lợi thế về mặt phịng thủ qn sự.

1 Là biển được bao bọc bởi hai hay nhiều quốc gia, nối liền với các biển khác thông qua một lối đi
nhỏ, bao gồm toàn bộ hoặc chủ yếu lãnh hải và vùng đặc quyền kinh tế của các quốc gia ven bờ.

5



Hình 1. Biển Đông

2. Mỹ nhảy vào can thiệp ở biển Đơng
Chính sách ngoại giao của Mỹ sau khi cục diện bành trướng quá mức của
Trung Quốc ở khu vực biển Đông, không thể không nhảy vào để đảm bảo lợi
ích của mình cũng như vừa thể hiện trách nhiệm của một nước lớn dẫn đầu thế
giới, đồng thời kiềm chế tham vọng lãnh thổ Không Biên Giới của Trung Quốc.
Từ sau Diễn đàn An Ninh khu vực Asean (ARF) 17 Tại Hà Nội Ngoại
trưởng Mỹ Hillary Clinton tuyên bố rằng “Mỹ có những lợi ích quốc gia ở biển
Đơng” . Tháng 6-2013 tại Hội thảo BĐ lần thứ 3 Mỹ đã nêu rõ Mỹ không can
thiệp vào lãnh thổ chủ quyền của các nước nhưng vẫn quan tâm sâu sắc đến việc
tranh chấp của đôi bên. Tuy nhiên Mỹ có mối quan tâm hàng đầu là tự do hàng
hải, giao thương buôn bán trên biển Đông và hoạt động khai thác tài nguyên
thiên nhiên dầu mỏ của các công ty Mỹ được hợp pháp hóa và bảo vệ ở khu vực
này.
Sau nhiều năm vắng bóng ở BĐ Mỹ can thiệp sâu rộng hơn phản ứng
trước những hành động của Trung Quốc ra sức bảo vệ đồng minh, Philippines,
Nhật Bản. 2014 Philippines kiện Trung Quốc ra tòa án quốc tế được Mỹ hết sức
ủng hộ, lên tiếng phê phán Yêu sách “đường chín đoạn” của nước này, bất cứ
tuyên bố nào của Trung Quốc đối với các quyền tự do hàng hải mà khơng dựa
trên những những đặc điểm tình hình đều khơng phù hợp với luật pháp quốc tế.

6


Với những diễn biến ở BĐ gần đây Mỹ tỏ rõ thái độ đối đầu với Trung
Quốc, có những hành động quyết đốn. Đây khơng chỉ là vấn đề về lợi ích mà
cịn là để bảo vệ danh dự uy tín của Hoa Kỳ, bởi vậy sự kiện Hải Dương 981

Mỹ đã phản ứng hết sức quyết liệt với những hành động nguy hiểm và trắng
trợn của Trung Quốc.
Cùng với vị trí địa chiến lược mà các nước lớn đang thèm muốn ở bên,
Mỹ cùng đồng minh đang ra sức ngăn chặn, kiềm chế TQ. Một chiến lược cho
các chính sách cụ thể của Hoa Kỳ đối với Bắc Kinh vừa là ngăn cản “ Giấc
mộng Trung Hoa”, giúp Nhật Bản và Philippin,, vừa ra sức hướng tới tự do
hàng hải và nguồn dầu khí dồi dào của BĐ. Mỹ dựa vào tình hình cụ thể tại
điểm nóng này để điều chỉnh sao cho phù hợp với chiến lược toàn cầu mà Mỹ
theo đuổi từ sau chiến tranh lạnh.

II. Về phân tích lợi ích và chính sách của Mỹ ở BĐ
Để bảo vệ lợi ích quốc gia của mình cũng như của đồng minh thì và sự
toan tính sâu xa của Mỹ ở khu vực này, các chính sách đối ngoại của Mỹ hướng
tới kiềm chế TQ , phô trương sức mạnh hải quân hùng mạnh. Những lợi ích và
động thái chính sách của Mỹ ở khu vực này sẽ được làm rõ dưới đây.
Hoa Kỳ có hai lợi ích lớn ở BĐ: quyền lực can thiệp ở BĐ và duy trì hịa
bình ổn định ở khu vực Đơng Nam Á. Tuy nhiên bài tiểu luận sẽ khai thác cạnh
cơ bản của các lợi ích đó.
1. Lợi ích tự do Hàng Hải
Tự do hàng hải là lợi ích then chốt đối với Mỹ trên BĐ.
Biển Đông đối với Mỹ là tuyến đường giao thơng quan trọng nhất nối liền
Thái Bình Dương - Ấn Độ dương, châu Âu - châu Á - châu Úc là tuyến đường
giao thông nhộn nhịp thứ 2 trên thế giới. Mỗi năm trên biển Đông sẽ có khoảng
300 tàu vận tải hàng hóa ra số lượng hàng hóa chiếm 1/3 tổng giá trị của thế
giới. Vì vậy, có thể nói kiểm sốt được Biển Đơng là kiểm sốt được 1/3 lượng
hàng hóa của thế giới vì thế thế lợi ích về tự do hàng hải của Mỹ tại vấn đề BĐ
luôn được coi trọng. Một phân tích của Mỹ nêu “Mối đe dọa đối với tự do hàng
hải qua biển Đông sẽ phá vỡ nghiêm trọng đến kinh tế khu vực. Sự tăng trưởng
của kinh tế và an ninh của Mỹ phụ thuộc vào việc duy trì tự do hàng hải với cả
tàu bn và tàu quân sự”2. Mỹ sẵn sàng chiến đấu với Trung Quốc để bảo vệ lợi


2 Ralph A. Cossa, “Security Implications of Conflict in the South China Sea: Exploring Potential
Triggers of Conflict”, A Pacific Forum CSIS, tháng 3/1998, tr. 7.
7


ích của mình tại đây hay nhảy vào can dự vào tranh chấp chủ quyền với các bên
liên quan.
2. Kinh tế và an ninh
Trữ lượng dầu khí trên BĐ được cho là chưa được khai thác rất lớn. Theo
bộ năng lượng Mỹ trữ lượng dầu mỏ ở biển Đông khoảng 7 tỷ thùng dầu, trong
khi đó Trung Quốc tuyên bố trữ lượng dầu mỏ có thể lên tới 200 tỷ thùng đủ để
cung cấp cho Trung Quốc trong vòng 30 năm.
Cuộc khủng hoảng Giá dầu năm 2008 đã làm kinh tế Mỹ bị tổn thương
nghiêm trọng vì thế cần một nguồn tài nguyên nguyên liệu giá trị là dầu mỏ để
phục hồi kinh tế. Mỹ luôn mong muốn được khai thác hợp lý và đảm bảo bảo vệ
được các công ty họ, Mỹ luôn dựa theo công ước quốc tế về BĐ vào đó để gắng
bảo vệ lợi ích của họ tại đây.
Tuy nhiên trữ lượng mỏ tại BĐ vẫn chưa được xác định nhưng với tốc độ
bộ khai thác dầu mỏ và giá dầu ngày càng tăng thì tình hình tranh chấp tại càng
ngày càng căng thẳng hơn về về mục đích thương mại3.
3. Lợi ích quân sự
Hai quần đảo Hồng Sa và Trường Sa nằm ở vị trí trung tâm BĐ. Eo Biển
Malacca cũng có những thuận lợi to lớn về phịng thủ qn sự, Mỹ duy trì các
căn cứ quân sự tại Nhật Bản, Philippines Hàn Quốc nhằm thực hiện nhiệm vụ
bảo vệ đồng thời củng cố quan sát các nước xung quanh nhằm thực hiện nhiệm
vụ bảo vệ củng cố lợi ích của Mỹ tại khu vực này
BĐ hiện có vị trí quan trọng trong bản đồ của Mỹ nhằm hướng tới khủng
bố hay Trung Quốc. Hai quần đảo Hồng Sa và Trường Sa có vị trí trung tâm tại
biển Đơng ln được các bên tranh giành kiểm sốt. .

Tiểu kết
Hoa Kỳ cịn có các lợi ích khác liên quan bao gồm việc ổn định ở khu
vực Đơng Nam Á, duy trì các cam kết của mình với đồng minh đồng thời khơng
bị đồng minh của mình bị lơi kéo bởi các thế lực khác hay bị lơi kéo bởi các
cuộc tranh chấp về lợi ích hay chủ quyền. Mặt khác Washington duy trì quan hệ
hợp tác và ổn định với Bắc Kinh trong khi đó tranh chấp hàng hải ở đây chỉ là
một phần nhưng lợi ích cuối cùng của Mỹ vẫn là duy trì lập trường trung lập về
chủ quyền của các bên liên quan ở BĐ.
3 Ralf Emmers, “The de-escalation of the Spratly dispute in Sino-Southeast Asian relations” in
“Security and International Politics in the South China Sea”, op cit., tr. 137.
8


III. Chính sách của Mỹ đối với vấn đề biển Đơng.
Những chính sách ảnh hưởng của Mỹ tại vấn đề BĐ khơng thể khơng phủ
nhận tầm ảnh hưởng của nó đến với các nước xung quanh. Kể từ sau Chiến
tranh lạnh Mỹ đứng ngoài cuộc trong các tranh chấp tại khu vực này, tuy nhiên
sự bành trướng của Trung Quốc tại BĐ đe dọa đến lợi ích của Mỹ làm cho Mỹ
phải điều chỉnh các chính sách tại khu vực này phù hợp với chiến lược toàn cầu
của Mỹ để nhằm gây sức ép, kiềm chế TQ hay bảo vệ đồng minh.

1. Các chính sách điều qua từng giai đoạn của Mỹ
1995: Thái độ của Mỹ trong việc Trung Quốc chiếm biển Đông
Sau sự kiện tại bãi Đá Vàng Anh giữa Trung Quốc và Philippines, tháng 2
năm 1995 chính quyền Mỹ đã phản ứng ảnh về vấn đề về tranh chấp giữa đôi
bên Người phát ngôn của bộ Ngoại giao tun bố “giải quyết Hịa Bình các
tranh chấp Hoa Kỳ phản đối mạnh mẽ việc sử dụng vũ lực để giải quyết các yêu
sách cạnh tranh và theo dõi tất cả các tranh chấp quốc tế và tránh các hành
động ổn định tại khu vực” 4
2010: Đối phó với căng thẳng ngày càng tăng từ các bên liên quan

Sau nhiều sự việc tranh chấp ở biển đông từ giai đoạn 2007 đến 2010 Mỹ
đã bắt đầu quan tâm nhiều hơn đến biển đông
Năm 2008, Trung Quốc thách thức trực tiếp các lợi ích thương mại quấy rối sự
sự tàu hải quân khảo sát của Mỹ tại đây. Đến 2010 Chính quyền Obama quyết
định là cần phải có một
tuyên bố mới về chính
sách của Hoa Kỳ đối với
biển Đơng kêu gọi một
chính sách mới tồn diện
hơn.
Tháng 7 năm 2010
diễn ra diễn đàn khu vực
Asean ARF 17 tại Hà Nội,
Hình 2. Diễn đàn khu vực ASEAN – ARF 17 tại Hà Nội
Hoa Kỳ và hơn 12 quốc
gia khác bày tỏ quan ngại
về tình hình căng thẳng ở BĐ, Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton tun bố Mỹ có
lợi ích quốc gia tại biển Đơng trong đó có tự do hàng ngày giải quyết các tranh
chấp bằng phương pháp hịa bình và vận động thương mại không bị cản trở.
4 Daily Press tại cuộc họp báo, Bộ Ngoại giao Mỹ, ngày 10 tháng 5 năm 1995,
tóm tắt / daily_ vắn tắt / 1995/9505 / 950510db.html
9


Với những động thái của Trung Quốc ở BĐ, Hoa Kỳ thì vẫn tiếp tục giữ
vững lập trường trung lập đối với các bên tranh chấp, tuy nhiên nhiều hành
động đe dọa của Trung Quốc tới lợi ích của Mỹ ở khu vực này đã làm thay đổi
các chính sách cách của các nhà cầm quyền Washington. Trong giai đoạn này
các quốc gia như Nhật Bản, Ấn Độ, Nga, Hàn Quốc và một vài nước nhỏ cũng
bắt đầu bày tỏ quan ngại về những căng thẳng trong khu vực. Trung Quốc được

coi là vấn đề chính trong làm căng thẳng giữa đơi bên thể tác động đến đến các
chính sách của họ.
2012: Tranh chấp Philippines và Trung Quốc tại Bãi cạn
Scarborough, xây dựng Thành phố Tam Sa
Trong năm 2012 diễn ra hai sự kiện chính là hải quân Philippines bắt giữ
ngư dân Trung Quốc đang hoạt động đánh bắt cá tại vùng biển của họ. Việc giúp
đỡ đồng minh của Mỹ làm trung gian cao thỏa thuận giữa Trung Quốc với
Philippines, tuy nhiên Trung Quốc đã từ chối tham gia thỏa thuận này5.
Tháng sáu 2012 Trung Quốc xây dựng thành phố Tam Sa trên quần đảo
Hoàng Sa việc này dẫn đến Việt Nam ban bố pháp luật hàng hải quốc gia tuyên
bố chủ quyền đối với Hoàng Sa và Trường Sa.
Trước những vấn đề này Hoa Kỳ đã làm rõ chính sách của mình, đưa ra
một tun bố trong vấn đề căng thẳng khuyến khích bộ quy tắc ứng xử và giải
quyết Hịa Bình các tranh chấp.
2014: Nỗ lực gia tăng của Trung Quốc để khẳng định quyền kiểm
soát BĐ và hành động mới của Mỹ
T2 - 2014 Hoa Kỳ ban hành tuyên bố chính sách sách tái cân bằng của ở
Châu Á - Thái Bình Dương, chính sách ban
hành phản ứng về sự kiện giữa Trung Quốc
và Philippines tại tòa án quốc tế về luật
biển, cuộc tập trận của Hải quân Trung
Quốc và giàn khoan 981.
Hình 3. Bản đồ đường lưỡi bị của TQ
Chính sách có hai điểm đáng chú ý
đầu tiên là chỉ định trong nước có những
hành vi gây căng thẳng ở khu vực BĐ, thứ
hai thảo luận chi tiết hơn về lập trường của
Mỹ theo luật quốc tế về yêu sách của
đường chín đoạn Trung Quốc, phát biểu tại một phiên điều trần tại Ủy ban Đối


5 Guy De Launey, “Liệu sức mạnh của Trung Quốc có khiến các quốc gia ASEAN tách rời nhau khơng ?,” BBC
News, ngày 19 tháng 7 năm 2012; phỏng vấn tác giả
10


ngoại thượng viện Mỹ, Ngoại trưởng Clinton nói rằng: “các yêu sách của Trung
Quốc tại Biển Đông vượt qua những gì mà UNCLOS cho phép” 6. Và Mỹ tuyên
bố ủng hộ Đồng Minh Philippines ra toàn quốc tế với Trung Quốc.

2. Chính sách chung của Hoa Kỳ đối với các quốc gia BĐ
2.1. Củng cố mối quan hệ với đồng minh và đối tác
Vì những lợi ích của mình trên BĐ Mỹ cùng quan hệ với đồng minh như
Nhật Bản và Philippines để triển khai lực lượng quân sự đảm bảo an ninh khu
vực và vị thế tại biển Đông, Liên minh an ninh Mỹ - Nhật đang hoạt động liên
kết với Asean có thể thúc đẩy một giải pháp lâu dài tại BĐ và nhấn mạnh ủng hộ
tầm quan trọng của liên minh quân sự xây dựng cơ chế đa phương hóa của
Asean7.
2.2 Tăng cường quan hệ với Trung Quốc
Quan hệ của Mỹ đối với Trung Quốc ở BĐ gây nên những chính sách
căng thẳng giữa hai nước hay nước tuy nhiên đồng thời Mỹ cũng muốn hợp tác
quan hệ ngoại giao với Trung Quốc để bảo vệ lợi ích kinh tế an toàn hàng hải ở
BĐ. Song Trung Quốc khơng muốn cải thiện quan hệ với Mỹ, ví dụ như ngừng
hoạt động trao đổi quân sự giữa hai nước ở Đài Loan do Mỹ công bố buôn bán
vũ khí cho Đài.
2.3 Ủng hộ và khuyến khích Asean
Sau những chính sách Tranh chấp Trung Quốc, Mỹ đã phát triển một cơ
chế hợp tác chính thức giúp cả hai nước dựa trên luật pháp quốc tế công ước
luật biển Liên Hợp Quốc, giảm căng thẳng trên khu vực này muốn đứng ra ra
giải quyết hịa bình giữa đơi bên tạo ra môi trường ổn định tiến tới hợp tác lâu
dài với Asean. Với hai văn bản ký kết giữa ASEAN và Trung Quốc và được xây

dựng để làm giảm căng thẳng tạo tiền đề để hàng hóa ra kinh tế thương mại của
Mỹ phát triển ở biển Đông8.

6 “China's Sea Claims Excessive, Says US”, />
7 “America: Adjustment in Foreign Policy”, Vietnam News, Reference No 10-2002, tr. 55-56.
8 Secretary Clinton said in her first visit to the ASEAN Secretariat, James B. Steinberg, “Engaging
Asia 2009: Strategies for Success”, Deputy Secretary of State, Bureau of Deputy Secretary, Remarks At
National Bureau of Asian Research Conference, Washington, DC, April 1, 2009,
/>
11


2.4 Mối quan hệ chân kiềng Trung Quốc - Asean - Mỹ ở biển Đông
Trong thời điểm hiện tại việc Trung Quốc chiếm ưu thế hơn trên các diễn
đàn ngoại giao hai mặt trận quân sự và Mỹ vẫn đang tìm cách ngăn chặn giấc
mộng Trung Hoa chỉnh sửa các chính sách sao cho phù hợp với chiến lược tồn
cầu mà Mỹ đã xây dựng trong
nhiều năm qua. Asean phần
nhiều một số nước phụ thuộc
vào Trung Quốc hy vọng có
thể tiếp cận ơn hịa hơn đối
với hai nước để bảo vệ lợi ích
và chủ quyền của mình.
Hình 4. Mối quan hệ chân kiềng ASENAN- MỸ- TQ

3. Vai trò của Mỹ ở
biển Đơng
Việc đánh giá nhìn nhận vai trị của Mỹ Cần Căn cứ vào tình hình cụ thể
thực tế của khu vực biển Đơng và các chính sách của Mỹ trong vấn đề này.
Sự can thiệp của Mỹ nhằm chủ yếu vì lợi ích thương mại và kiềm chế

Trung Quốc để duy trì ảnh hưởng của Mỹ ở Châu Á, vị thế độc tôn của Mỹ trên
thế giới được nâng tầm và duy trì hịa bình ổn định hợp tác phát triển. Một số
nước vẫn đầy tỏ quan ngại rằng đối đầu giữa Mỹ và Trung Quốc sẽ làm gia tăng
căng thẳng và tổn thương khu vực này và đều không muốn chọn theo Mỹ hay
Trung Quốc.
Một mặt Mỹ không có tham vọng bất cứ yêu sách chủ quyền nào tại biển
đông, chưa từng tham dự UNCLOS. Nhưng trong vấn đề biển Đông vẫn ủng hộ
việc tôn trọng và tuân thủ pháp luật quốc tế duy trì đổi ra hàng hải hàng khơng ,
phản đối việc đối phương kiểm sốt biển Đơng và phù hợp với lập trường lợi
ích chung của các nước trong khu vực.
Một số nước Asean nhất là Việt Nam âm thầm ủng hộ Mỹ nhưng cũng
duy trì quan hệ đối ngoại tốt đẹp với Trung Quốc nhằm hịa bình ổn định đất
nước vừa khơng muốn mất chủ quyền với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa
vừa tham gia đóng góp xây dựng vào cộng đồng quốc tế về BĐ, tuy nhiên vẫn
còn một số nước khác nhằm lơi kéo áo Trung Quốc về phía mình sự hợp tác của
Trung Quốc và Bắc Triều Tiên cũng là việc đáng để quan tâm và lo ngại. Asean
giữa thái độ trung lập giữa Mỹ và Trung Quốc vừa muốn ổn định kinh tế đất
nước vừa muốn không mất chủ quyền của mình, nhiều nước nhỏ đều mong
muốn Mỹ hay Trung Quốc có ứng xử có trách nhiệm và tôn trọng đầy đủ các
12


nguyên tắc cơ bản của hiến chương Liên hợp quốc về luật pháp quốc tế trong đó
hành động tranh chấp của Mỹ ở khu vực này cần được thực đảm bảo hịa bình
hay q hệ đối ngoại với các nước láng giềng và lợi ích kinh tế .
Tiểu kết
Các vấn đề lợi ích của Mĩ ở miền đơng đang dần dần thay đổi chính sách
thái độ của Hoa Kỳ đối với khu vực này Làm một nước có vai trị quan trọng
trên thế giới Mỹ Các chính sách của Mỹ đang dần dần hướng từ Trung Lập sang
đối đầu với Trung Quốc bảo vệ đồng minh Bảo vệ lợi ích thương mại kinh tế

của Mỹ ở khu vực này mối quan hệ tam giác Trung Quốc- Asean - Mỹ được coi
là kiềm chế lẫn nhau giữa các nước vừa đối đầu trực tiếp vừa quan hệ kinh tế an
ninh đối ngoại

KẾT LUẬN
Hành động của Trung Quốc đối với biển đông đã làm cho đồng minh và
các nước nhỏ ở khu vực này phải Hoa Kỳ phải nhúng tay để bảo vệ vị thế độc
tơn, sự uy tín trên trường quốc tế của mình.
Lợi ích đối với Mỹ trước đây tuy rằng chỉ là tự do Hàng Hải trên biển
nhưng sau đó đó là đối với các chính sách của Trung Quốc ở Biển Đơng đã làm
Mỹ có những cơ hội để nhằm bảo vệ lợi ích về quân sự- an ninh quốc của mình
ở đây tạo tiền đề cho một chính sách ngăn chặn bành trướng của Bắc Kinh và

13


phô trương sức mạnh của Mỹ, lôi kéo đồng minh tại ĐNA ( và có thể là mục
đích là theo dõi cả Triều Tiên và Nga).
Đối với những lợi ích ở biển Đơng Hoa Kỳ đã thay đổi các chính sách
của mình trước mức độ căng thẳng trong tranh chấp chính sách của Hoa Kỳ đối
với biển Đơng được hình thành trên nguyên tắc Duy trì sự xâm lược đối với các
quốc gia tuyên bố chủ quyền xung đột tham gia vào việc quản lý căng thẳng gia
tăng nhấn mạnh nguyên tắc giải quyết các tranh chấp bằng phương pháp hịa
bình thơng qua việc ký kết quy tắc ứng xử ràng buộc giữa ASEAN và Trung
Quốc. Chính sách của Hoa Kỳ là tìm cách ngăn chặn hành vi của Trung Quốc ở
Biển Đông nhấn mạnh cái giá phải trả cho việc theo đuổi các yêu sách không
phù hợp với luật pháp quốc tế. Trong tương lai sự tham dự của Hoa Kỳ trong
việc quản lý căng thẳng ở Biển Đôn1g có thể tiếp tục kéo các tranh chấp lãnh
thổ và quyền khai thác tài nguyên thiên nhiên,... Các quyền tài phán trên biển
đông vẫn chưa được giải quyết,các quốc gia thực hiện các tuyên bố của mình

hành động để khẳng định và bảo vệ chủ quyền tại đây

PHỤ LỤC
Hình 1. Biển Đơng......................................................................................5
Hình 2. Diễn đàn khu vực ASEAN – ARF 17 tại Hà Nội.........................8
Hình 3. Bản đồ đường lưỡi bị của TQ.......................................................9
Hình 4. Mối quan hệ chân kiềng ASENAN- MỸ- TQ............................11

14


TÀI LIỆU THAM KHẢO
Ralph A. Cossa, “Security Implications of Conflict in the South China Sea:
Exploring Potential Triggers of Conflict”, A Pacific Forum CSIS, tháng 3/1998, tr. 7.
Ralf Emmers, “The de-escalation of the Spratly dispute in Sino-Southeast
Asian relations” in “Security and International Politics in the South China Sea”, op
cit., tr. 137.
Daily Press tại cuộc họp báo, Bộ Ngoại giao Mỹ, ngày 10 tháng 5 năm 1995,
tóm tắt / daily_ vắn tắt / 1995/9505 / 950510db.html
Guy De Launey, “Liệu sức mạnh của Trung Quốc có khiến các quốc gia
ASEAN tách rời nhau không ?,” BBC News, ngày 19 tháng 7 năm 2012; phỏng vấn
tác giả
“China's Sea Claims Excessive, Says US”,
/>“America: Adjustment in Foreign Policy”, Vietnam News, Reference No 102002, tr. 55-56.
Secretary Clinton said in her first visit to the ASEAN Secretariat, James B.
Steinberg, “Engaging Asia 2009: Strategies for Success”, Deputy Secretary of State,
Bureau of Deputy Secretary, Remarks At National Bureau of Asian Research
Conference,
Washington,
DC,

April
1,
2009,
/>Phạm Thùy Trang, Lợi ích của Mỹ trên Biển Đông, ngày 19 tháng 2 năm 2020,
/>
15