1
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trong thời gian gần đây, hoạt động trải nghiệm cho học sinh ở các trường
tiểu học quận Nam Từ Liêm, thành phố Hà Nội được triển khai và đạt được
những thành tựu nhất định như: Các trường tiểu học đã chủ động kế hoạch hoạt
động trải nghiệm cho học sinh, trong đó có điều kiện tăng cường các nội dung
hoạt động giáo dục gắn với thực tiễn. Theo đó, hoạt động trải nghiệm thời gian
qua tại các trường tiểu học quận Nam Từ Liêm, Hà Nội đã có nhiều khởi sắc đa
dạng về hình thức cũng như phương pháp thực hiện. Bên cạnh thành tựu đạt
được vẫn còn những hạn chế, bất cập trong hoạt động trải nghiệm và quản lý
hoạt động trải nghiệm cho học sinh tiểu học như: công tác xây dựng kế hoạch
chưa bám sát thực tế, công tác tổ chức chỉ đạo triển khai chưa mang lại hiệu
quả, Việc kiểm tra, giám sát hoạt động trải nghiệm cho học sinh chưa có có tiêu
chuẩn cụ thể, việc tổ chức phối hợp giữa nhà trường và các lực lượng giáo dục
trong tổ chức hoạt động trải nghiệm thiếu đồng bộ …Tổ chức các HĐTN cho
HS không phải là vấn đề mới song cần được nhận thức đầy đủ hơn, có cách làm
thiết thực hơn. Quản lý HĐTN cũng cần tìm kiếm cách làm thiết thực phù hợp
với điều kiện của nhà trường và địa phương.
Từ những lý do trên, tác giả chọn đề tài “Quản lý hoạt động trải nghiệm
cho học sinh các trường tiểu học quận Nam Từ Liêm, thành phố Hà Nội theo
chương trình giáo dục phổ thơng 2018” làm đề tài luận văn thạc sĩ.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở lý luận và thực trạng về hoạt động trải nghiệm và quản lý hoạt
động trải nghiệm cho học sinh các trường tiểu học quận Nam Từ Liêm, thành
phố Hà Nội để đề xuất các biện pháp để quản lý các hoạt động trải nghiệm cho
HS nhằm nâng cao chất lượng hoạt động trải nghiệm, góp phần nâng cao chất
lượng toàn diện cho học sinh.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu: Hoạt động trải nghiệm cho học sinh tiểu
học theo chương trình giáo dục phổ thông năm 2018.
3.2. Đối tượng nghiên cứu: Quản lý hoạt động trải nghiệm cho học sinh
các trường tiểu học quận Nam Từ Liêm, thành phố Hà Nội theo chương trình
giáo dục phổ thơng năm 2018.
4. Giả thuyết khoa học
Trong những năm gần đây hoạt động trải nghiệm cho học sinh các trường
tiểu học quận Nam Từ Liêm, thành phố Hà Nội đã triển khai và đạt được những
thành tựu nhất định. Tuy nhiên, trong quá trình xây dựng kế hoạch, tổ chức, chỉ
đạo, kiểm tra đánh giá vẫn còn bộc lộ một số hạn chế bất cập. Nếu đề xuất
được các biện pháp quản lý dựa trên cơ sở lý luận và thực tiễn được phân tích
2
khoa học, phù hợp với bối cảnh của các nhà trường và địa phương thì các biện
pháp quản lý sẽ có tính khả thi và góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn
diện của các trường tiểu học.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1.Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý hoạt động trải nghiệm cho học sinh
tiểu học theo chương trình giáo dục phổ thơng 2018.
5.2. Khảo sát, đánh giá thực trạng quản lý hoạt động trải nghiệm cho học sinh
các trường tiểu học quận Nam Từ Liêm, thành phố Hà Nội.
5.3. Đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động trải nghiệm cho học sinh các
trường tiểu học quận Nam Từ Liêm, thành phố Hà Nội theo chương trình giáo dục
phổ thơng 2018.
6. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu hoạt động trải nghiệm
Biện pháp quản lý hoạt động trải nghiệm cho học sinh của Hiệu trưởng tại
các trường tiểu học, quận Nam Từ Liêm, thành phố Hà Nội. Khảo sát thực trạng
tại 03 trường tiểu học quận Nam Từ Liêm, thành phố Hà Nội gồm (Trường Tiểu
học Cầu Diễn; Trường Tiểu học Mỹ Đình 2; Trường Tiểu học Lý Nam Đế).
Thời gian thu thập thông tin thực tiễn từ năm học 2017-2018; 2018-2019;
2019-2020.
7. Phương pháp nghiên cứu
7.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận
Phân tích, nhận xét, khái qt hóa, tổng hợp, tóm tắt hoặc trích dẫn các
tài liệu về quản lý, quản lý giáo dục, hoạt động trải nghiệm, bao gồm: Các văn
kiện Đảng, chính sách Nhà nước về giáo dục, các tài liệu khoa học về quản lý,
quản lý hoạt động trải nghiệm, các tài liệu báo cáo khoa học, các bài báo khoa
học..có liên quan đến đề tài.
7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
7.2.1. Phương pháp điều tra
Điều tra bằng bảng hỏi để lấy ý kiến của các đối tượng khảo sát về mức
độ nhận thức, mức độ thực hiện hoạt động trải nghiệm và quản lý hoạt động trải
nghiệm cho học sinh.
7.2.2. Phương pháp phỏng vấn:
Trao đổi trực tiếp với CBQL, GV, HS và phụ huynh HS các trường nhằm
tìm hiểu kỹ hơn về thực trạng quản lý HĐTN trong nhà trường và việc HS đã
biết vận dụng các kỹ năng được học trong nhà trường vào cuộc sống như thế
nào để lý giải nguyên nhân của vấn đề đáp ứng yêu cầu đổi mới.
7.2.3. Phương pháp quan sát
7.3. Phương pháp xử lý số liệu
Các số liệu thu được sẽ xử lý bằng thống kê toán học và phần mềm
chuyên dùng Excel.
3
8. Những đóng góp mới của luận văn
8.1. Đóng góp về mặt lý luận
Đề tài nghiên cứu tổng thuật những vấn đề lý luận cho quản lý hoạt động
trải nghiệm cho học sinh ở trường tiểu học.
8.2. Đóng góp về mặt thực tiễn
Nghiên cứu này làm sáng tỏ thực trạng cũng như các yếu tố liên quan đến
thực trạng về quản lý hoạt động trải nghiệm cho học sinh ở các trường tiểu học
quận Nam Từ Liêm, thành phố Hà Nội thơng qua việc phân tích đánh giá thực
trạng, chỉ ra các hạn chế bất cập cần giải quyết trong công tác quản lý.
Việc đánh giá đúng thực trạng là cơ sở để đưa ra những biện pháp nâng
cao hiệu quả quản lý hoạt động trải nghiệm cho học sinh các trường tiểu học
quận Nam Từ Liêm, thành phố Hà Nội theo chương trình giáo dục phổ thơng
2018.
9. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận - khuyến nghị, tài liệu tham khảo và phụ
lục, luận văn gồm 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động trải nghiệm cho học sinh
trường tiểu học theo chương trình giáo dục phổ thơng 2018.
Chương 2: Thực trạng quản lý hoạt động trải nghiệm cho học sinh các
trường tiểu học quận Nam Từ Liêm, thành phố Hà Nội.
Chương 3: Biện pháp quản lý hoạt động trải nghiệm cho học sinh các
trường tiểu học quận Nam Từ Liêm, thành phố Hà Nội theo chương trình giáo
dục phổ thơng 2018.
4
Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM
CHO HỌC SINH CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC THEO
CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG 2018
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
Cho đến nay, chưa có một cơng trình nào nghiên cứu về tổ chức hoạt
động trải nghiệm cho học sinh ở trường tiểu học và quản lý hoạt động trải
nghiệm cho học sinh các trường tiểu học quận Nam Từ Liêm, thành phố Hà Nội
theo chương trình giáo dục phổ thơng 2018. Vì vậy mà tác giả luận văn chọn đề
tài này để nghiên cứu.
1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài
1.2.1. Quản lý
Quản lý là một quá trình tác động có chủ định, hướng đích của chủ thể
quản lý lên đối tượng quản lý nhằm tạo ra các hoạt động hướng tới đạt mục
đích chung của tổ chức dưới sự tác động của môi trường
1.2.2. Quản lý giáo dục
QLGD thực chất là những tác động của chủ thể quản lý vào quá trình giáo
dục (được tiến hành bởi tập thể GV và HS, với sự hỗ trợ đắc lực của các lực
lượng xã hội) nhằm hình thành và phát triển toàn diện nhân cách HS theo mục
tiêu đào tạo của nhà trường
1.2.3. Quản lý nhà trường
Quản lý trường tiểu học là quá trình lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo và
kiểm tra công việc của giáo viên, học sinh và các lực lượng xã hội khác tham
gia vào các hoạt động của nhà trường, việc sử dụng các nguồn lực phù hợp
hướng vào việc hoàn thành chất lượng và hiệu quả các mục tiêu giáo dục đã đề
ra. Bản chất của hoạt động quản lý này là tác động có mục đích của chủ thể
quản lý tới các thành viên trong một hệ thống đơn vị nhằm mục đích đã định.
1.2.4. Hoạt động trải nghiệm
Theo chương trình giáo dục phổ thông 2018, hoạt động trải nghiệm và
Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp là hoạt động giáo dục do nhà giáo dục
định hướng, thiết kế và hướng dẫn thực hiện, tạo cơ hội cho học sinh tiếp cận
thực tế, thể nghiệm các cảm xúc tích cực, khai thác những kinh nghiệm đã có và
huy động tổng hợp kiến thức, kĩ năng của các môn học để thực hiện những
nhiệm vụ được giao hoặc giải quyết những vấn đề của thực tiễn đời sống nhà
trường, gia đình, xã hội phù hợp với lứa tuổi; thơng qua đó, chuyển hố những
kinh nghiệm đã trải qua thành tri thức mới, hiểu biết mới, kĩ năng mới góp phần
phát huy tiềm năng sáng tạo và khả năng thích ứng với cuộc sống, môi trường
và nghề nghiệp tương lai[8]
5
1.2.5. Quản lý hoạt động trải nghiệm
Từ khái niệm quản lý và khái niệm HĐTN ở trên có thể hiểu quản lý
HĐTN là quá trình lập kế hoạch tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra đánh giá việc thực
hiện HĐTN trong nhà trường, nhằm hướng tới mục tiêu phát triển năng lực và
phẩm chất, hoàn thiện nhân cách cho người học.
1.3. Hoạt động trải nghiệm cho học sinh các trường tiểu học theo
chương trình giáo dục phổ thơng 2018
1.3.1. Mục tiêu hoạt động trải nghiệm ở tiểu học
Hoạt động trải nghiệm hình thành cho học sinh thói quen tích cực trong
cuộc sống hằng ngày, chăm chỉ lao động; thực hiện trách nhiệm của người học
sinh ở nhà, ở trường và địa phương; biết tự đánh giá và tự điều chỉnh bản thân;
hình thành những hành vi giao tiếp, ứng xử có văn hố; có ý thức hợp tác nhóm
và hình thành được năng lực giải quyết vấn đề[8].
1.3.2. Nội dung hoạt động trải nghiệm ở tiểu học
Nội dung của HĐTN rất đa dạng và mang tính tích hợp, tổng hợp kiến
thức, kỹ năng của nhiều môn học, nhiều lĩnh vực học tập và giáo dục như: Giáo
dục đạo đức, giáo dục trí tuệ, giáo dục kỹ năng sống, giáo dục giá trị sống,
giáo dục thẩm mỹ, giáo dục thể chất, giáo dục lao động, giáo dục an tồn giao
thơng, giáo dục mơi trường, giáo dục phịng chống ma túy, giáo dục phẩm chất
người laođộng,...
Nội dung hoạt động trải nghiệm được thực hiện từ lớp 1 đến lớp 5, riêng
nội dung hoạt động hướng nghiệp thì bắt đầu thực từ lớp 2. Đây là điểm mới
trong chương trình giáo dục phổ thông năm 2018, điều này phù hợp giai đoạn
đổi mới giáo dục hiện nay và bối cảnh kinh tế ngày càng phát triển định hướng
nghề nghiệp cần triển khai từ rất sớm cho các em học sinh.
1.3.3. Hình thức tổ chức hoạt động trải nghiệm ở tiểu học
Trong chương trình giáo dục phổ thông năm 2018 đưa ra hoạt động trải
nghiệm được thực hiện thơng qua bốn loại hình hoạt động chủ yếu: sinh hoạt
dưới cờ, sinh hoạt lớp, hoạt động giáo dục theo chủ đề và hoạt động câu lạc bộ
(trong đó câu lạc bộ là loại hình tự chọn). Hoạt động trải nghiệm được tổ chức
được tổ chức trong và ngoài lớp học, trong và ngoài trường học theo quy mơ
nhóm, lớp học, khối lớp hoặc quy mơ trường; Kế hoạch tổ chức Hoạt động trải
nghiệm.
1.4. Quản lý hoạt động trải nghiệm cho học sinh trong trường tiểu học
1.4.1. Tổ chức xây dựng kế hoạch hoạt động trải nghiệm cho học sinh ở
trường tiểu học
Tổ chức xây dựng kế hoạch hoạt động giáo dục chung trong năm học của
nhà trường trong đó có kế hoạch cho hoạt động trải nghiệm. Định hướng mục
tiêu quản lý các hoạt động giáo dục để làm cơ sở xác định mục tiêu hoạt động
6
trải nghiệm. Trong đó có mục tiêu của các hoạt động giáo dục trên cơ sở mục
tiêu chung và được trình bày dưới dạng các chỉ tiêu cụ thể, mục tiêu xã hội và
mục tiêu điềukiện.
Lựa chọn các nhóm hoạt động cần thực hiện trong năm học phù hợp theo
các chủ đề tháng và năm học để làm căn cứ cho giáo viên xây dựng kế hoạch
hoạt động của từng lớp hay khối lớp trongtrường.
Hiệu trưởng phê duyệt kế hoạch của từng giáo viên, kế hoạch được triển
khai chỉ sau khi có sự phê duyệt của hiệutrưởng.
1.4.2. Xây dựng để tổ chức thực hiện kế hoạch hoạt động trải nghiệm
cho học sinh ở trường tiểu học
Xây dựng cơ cấu tổ chức trong thực hiện kế hoạchhoạt động trải nghiệm
cho học sinh; Phâncơngcánbộquảnlýnhàtrườngphụtrách:TrongBangiámhiệu cần
có sự phân cơng rõ ràng; cử một Hiệu phó phụ trách trực tiếp các HĐTN cho
học sinh.
Phân cơng GV chủ nhiệm: GV chủ nhiệm giữ vai trị chính trong tổ chức
HĐTN cho HS lớp chủ nhiệm. Do đó, Hiệu trưởng căn cứ vào trình độ, năng
lực của mỗi GV trong trường, để phân công chủ nhiệm hợplý; Phân công các
GV khác phối hợp tổ chức các HĐTN cho HS (GV Thể dục, GV Mỹ thuật, GV
Tiếng Anh, GV Tin học, GV Tổng phụ tráchĐội).
Căn cứ kế hoạch tổng thể triển khai kế hoạch hoạt động theo từng học kỳ,
từng tháng, từng tuần qua họp hội đồng giáo dục, qua TCM, qua thơng báo trên
bảngtin,...Phát huy vai trị của TCM, GV chủ nhiệm trong tổ chức các HĐTN
ngoài giờhọc.
1.4.3. Chỉ đạo triển khai thực hiện kế hoạch hoạt động trải nghiệm cho
học sinh ở trường tiểu học
Chỉ đạo Tổ chun mơn hướng dẫn GV thực hiện tích hợp hoặc lồng
ghép nội dung trải nghiệm qua một số môn học; Chỉ đạo các TCM tham gia tổ
chức HĐTN khuyến khích các TCM xây dựng các câu lạc bộ, các buổi ngoại
khóa và đầu tư cho chất lượng hoạt động của các câu lạcbộ.
Chỉ đạo GV thực hiện đúng chương trình qui định trong dạy học và tổ
chức các HĐTN, chú ý đổi mới PPDH, phương pháp hoạt động đồng bộ với đổi
mới kiểm tra, đánh giá HS. Trong quá trình tổ chức HĐTN yêu cầu GV phải
chú ý quản lý HS về nền nếp, thái độ, tính tích cực tham gia và đảm bảo an toàn
cho HS trong quá trình tham gia HĐTN.
1.4.3. Kiểm tra, đánh giá thực hiện kế hoạch hoạt động trải nghiệm cho
học sinh ở trường tiểu học
Xây dựng lực lượng kiểm tra, xác định tiêu chuẩn kiểm tra, đánh giá việc
thực hiện HĐTN trong trường tiểu học cụ thể, phùhợp; Đa dạng hóa hình thức
và phương pháp kiểm tra; Đánh giá công bằng hợp lý các kết quả thực hiện của
7
GV, HS để làm cơ sở cho việc triển khai các hoạt động tiếp theo. Sau mỗi lần
kiểm tra phải có đánh giá cụ thể, cơng khai, kịp thời việc triển khai thực hiện
các HĐTN. Trong phần đánh giá cần làm rõ 2 việc:
1.4.4. Quản lý cơ sở vật chất thiết bị phục vụ hoạt động trải nghiệm cho
học sinh ở trường tiểu học
- Rà soát CSVC, thiết bị để bổ sung, chuẩn bị các điều kiện cho GV và
HS tham gia vào các hoạt động thựctiễn; Chỉ đạo các TCM căn cứ vào kế hoạch
tổ chức các HĐTN của các GV trong tổ, đề xuất nhu cầu sử dụng CSVC, thiết
bị dạy học phục vụ cho các HĐTN để hiệu trưởng có căn cứ bổ sung và phân bổ
hợplý.
- Hướng dẫn GV, TCM và các bộ phận khác khai thác, sử dụng có hiệu
quả CSVC, thiết bị hiện có trong tổ chức các HĐTN choHS; Huy động cộng
đồng, phối hợp với cộng đồng để khai thác các điều kiện vật chất sẵn có ở địa
phương vào tổ chức các HĐTN cho HS (nhà văn hóa, sân vận động, di tích lịch
sử, nghĩa trang liệt sĩ, đơn vị bộ đội, trang trại, nhà máy,...).
1.5. Những yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động trải nghiệm cho học
sinh ở các trường tiểu học (Chương trình, sách giáo khoa, điều kiện phục vụ
hoạt động trải nghiệm; Chủ chương chính sách về tổ chức các hoạt động trải
nghiệm; Sự tham gia, phối hợp của gia đình, nhà trường, xã hội trong hoạt
động trải nghiệm; Năng lực đội ngũ cán bộ quản lý; Năng lực đội ngũ giáo
viên; Đặc điểm tâm sinh lý học sinh tiểu học)
Kết luận chương 1
Trên cơ sở tìm hiểu tổng quan nghiên cứu vấn đề, tác giả đã phân tích và
làm sáng tỏ các vấn đề lý luận về hoạt động trải nghiệm cho học sinh và quản lý
các hoạt động trải nghiệm cho học sinh tiểu học, đề cập đến một số khái niệm
công cụ như: quản lý, quản lý giáo dục, quản lý nhà trường, hoạt động trải
nghiệm, quản lý hoạt động trải nghiệm.Hiệu trưởng thực hiện q trình tác
động đó qua các chức năng: Lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra đánh giá
việc thực hiện hoạt động trải nghiệm với một loạt các công việc cụ thể để triển
khai các hoạt động theo qui định của chương trình giáo dục tiểu học, nhằm
hướng tới mục tiêu phát triển năng lực và phẩm chất, hoàn thiện nhân cách cho
học sinh. Quản lý Hoạt động Trải nghiệm cho HS tiểu học chịu tác động của
nhiều yếu tố, như: trình độ, năng lực đội ngũ cán bộ quản lý, đội ngũ GV, đặc
điểm học sinh; sự tham gia của CMHS, cộng đồng, cơ sở vật chất thiết bị giáo
dục phục vụ Hoạt động Trải nghiệm... Đây là những luận cứ cơ bản, là cơ sở để
tác giả xem xét thực trạng Quản lý Hoạt động Trải nghiệm cho HS ở các trường
tiểu học trên địa bàn quận Nam Từ Liêm, thành phố Hà Nội trong chương 2 và
chương 3.
8
Chương 2
THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM
CHO HỌC SINH CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC
QUẬN NAM TỪ LIÊM, THÀNH PHỐ HÀ NỘI
2.1. Khái quát chung về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội và tình hình
giáo dục quận Nam Từ Liêm, Hà Nội
- Vài nét về điều kiện tự nhiên, kinh tế- xã hội của quận Nam Từ Liêm,
thành phố Hà Nội
- Tình hình giáo dục ở các trường Tiểu học quận Nam từ Liêm, thành phố
Hà Nội
- Đội ngũ cán bộ quản lý, GV của các trường tiểu học quận Nam Từ
Liêm, thành phố Hà Nội (đa số đạt chuẩn và trên chuẩn)
2.2. Tổ chức khảo sát thực trạng
2.1.1. Mục tiêu khảo sát
Mục đích khảo sát thực trạng là nhằm thu thập, xử lý số liệu, phân tích và
đánh giá được thực trạng quản lý hoạt động trải nghiệm cho học sinh ở các
trường tiểu học quận Nam Từ Liêm, thành phố Hà Nội, làm cơ sở cho việc đề
xuất các biện pháp quản lý hoạt động trải nghiệm cho hiệu trưởng các trường
tiểu học trên địa bàn quận Nam Từ Liêm, thành phố Hà Nội nhằm nâng cao
chất lượng giáo dục tiểu học trong giai đoạn đổi mới chương trình giáo dục phổ
thơng 2018.
2.1.2. Khách thể khảo sát
Tác giả phát phiếu khảo sát đến 02 nhóm khách thể của 03 trường:Hiệu
trưởng, Phó Hiệu trưởng, Tổ trưởng Chuyên môn: 20 người; Giáo viên:120 người
2.1.3. Nội dung khảo sát
- Thực trạng về hoạt động trải nghiệm cho học sinh ở các trường tiểu học
quận Nam Từ Liêm, thành phố Hà Nội
-Thực trạng quản lý hoạt động trải nghiệm cho học sinh ở các trường tiểu
học quận Nam Từ Liêm, thành phố Hà Nội
2.1.4. Công cụ khảo sát
- Tác giả xây dựng 02 mẫu phiếu khảo sát dành cho đối tượng là Cán bộ
Quản lý, Giáo viên (Phụ lục số 01; 02).
2.1.5. Tiến hành khảo sát và xử lý dữ liệu
2.1.5.1. Tiến hành khảo sát
- Tổ chức nghiên cứu hồ sơ nhà trường; Quan sát thực tế hoạt động trải
nghiệm của nhà trường, quản lý hoạt động trải nghiệm của Hiệu trưởng và dự
giờ các tiết hoạt động tập thể, các tiết dạy với tích hợp trải nghiệm...để có
những nhận định xác thực hơn về mức độ thực hiện.
- Phát phiếu cho các khách thể đã xác định và thu về để xử lý, số phiếu
9
phát ra 140 phiếu, thu về được 140 phiếu, các phiếu đẩy đủ thông tin
2.1.5.2. Xử lý số liệu
Việc xử lý kết quả các phiếu hỏi dựa vào phương pháp toán thống kê định
lượng kết quả nghiên cứu. Đề tài sử dụng hai phương pháp đánh giá là: định
lượng theo tỷ lệ % và phương pháp tính điểm trung bình.
2.3. Thực trạng về hoạt động trải nghiệm cho học sinh ở các trường
tiểu học, quận Nam Từ Liêm, thành phố Hà Nội
2.3.1. Thực trạng nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên về hoạt động
trải nghiệm cho học sinh
Đa số cán bộ quản lý, giáo viên nhận thức hoạt động trải nghiệm ở mức
độ quan trọng và rất quan trọng, trong đó, 90% cán bộ quản lý đánh giá ở mức
độ quan trọng và rất quan trọng, đội ngũ giáo viên tỉ lệ này ít hơn đó là có
87,5% ý kiến đánh giá mức độ nhận thức của giáo viên là quan trọng và rất
quan trọng. Đội ngũ cán bộ cần tiếp tục quán triệt nhằm nâng cao hơn nữa nhận
thức đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên về hoạt động trải nghiệm. Đây là những
nội dung mà đội ngũ cán bộ quản lý cần có những biện pháp để nâng cao nhận
thức của các đối tượng về nội dung này.
2.3.2.Thực trạng thực hiện nội dung hoạt động trải nghiệm cho học
sinh ở các trường tiểu học, quận Nam Từ Liêm, Hà Nội
Nội dung: “Hoạt động tìm hiểu nghề nghiệp”, có điểm trung bình thấp
nhất 2,55 đối với các trường tiểu học quận Nam Từ Liêm, thành phố Hà Nội;
Thực tế trong những năm gần đây, hoạt động hướng nghề nghiệp cho học sinh
tiểu học đã được đề cập đến, tuy nhiên việc chỉ đạo thực hiện khá mờ nhạt, có
thể thấy đây là hạn chế mà các nhà quản lý giáo dục đã nhận thấy, chính vì vậy
trong chương trình giáo dục phổ thơng 2018 đã đề cập nội dung này. Do vậy,
đội ngũ CBQL cần có biện pháp chỉ đạo triển khai đáp ứng yêu cầu đổi mới
hiện nay.
2.3.3. Thực trạng hình thức hoạt động trải nghiệm cho học sinh các
trường tiểu học quận Nam Từ Liêm, Hà Nội
Các hình thức khác như: Tổ chức diễn đàn; Hoạt động nhân đạo; Hoạt
động giao lưu, được đánh giá ở mức điểm trung bình. Hình thức: Hoạt động
chiến dịch, có điểm trung bình thấp nhất 2,48. Đây là những hạn chế, bất cập
đội ngũ cán bộ quản lý cần có biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả của việc vận
dụng những hình thức trải nghiệm vào cuộc sống.
2.3.4. Thực trạng kiểm tra đánh giá hoạt động trải nghiệm cho học sinh
các trường tiểu học quận Nam Từ Liêm, Hà Nội
Đa số các nội dung đánh giá ở mức đạt trở lên, trong đó nội dung Xác
định mục tiêu đánh giá kết qủa hoạt động trải nghiệm cho HS, có điểm trung
bình là 4,29- đạt mức Tốt. Qua đây đội ngũ cán bộ quản lý đã quan tâm đến nội
10
dung này. Trong khi đó, nội dung Thực hiện đánh giá theo năng lực, có điểm
trung bình thấp nhất theo đánh giá của CBQL, GV là 2,53. Qua đây, đội ngũ
cán bộ quản lý cần có biện pháp khắc phục nội dung này.
2.3.5. Thực trạng cơ sở vật chất và thiết bị phục vụ hoạt động trải
nghiệm cho học sinh các trường tiểu học quận Nam Từ Liêm, thành phố Hà
Nội
Nội dung được đánh giá ở mức khá, tốt còn những nội dung như: Cơ sở
vật chất và thiết bị giáo dục được bổ sung về số lượng và chất lượng có điểm
trung bình thấp nhất là 2,48. Đây là những hạn chế đội ngũ cán bộ quản lý cần
quan tâm để đầu tư cơ sở vật chất góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động trải
nghiệm cho học sinh.
2.4. Thực trạng quản lý hoạt động trải nghiệm cho học sinh các trường tiểu
học quận Nam Từ Liêm, thành phố Hà Nội
2.4.1. Thực trạng xây dựng kế hoạch hoạt động trải nghiệm cho học
sinh các trường tiểu học quận Nam Từ Liêm, Hà Nội
Bảng 2.12. Tổng hợp kết quả khảo sát thực trạng tổ chức xây dựng
kế hoạch hoạt động trải nghiệm cho học sinh ở các trường tiểu học
TT
1
2
3
4
5
6
Nội dung
Hiệu trưởng tổ chức xây dựng kế
hoạch hoạt động trải nghiệm cho
học sinh phù hợp với thực tiễn
Huy động các lực lượng (GV, TPT
đội, Bí thư đồn TN, ban đại diện
CMHS …) tham gia xây dựng kế
hoạch.
Hiệu trưởng chỉ đạo tổ chuyên môn
xây dựng kế hoạch tổ chức hoạt
động trải nghiệm
Hiệu trưởng chỉ đạo giáo viên xây
dựng kế hoạch tổ chức hoạt động
trải nghiệm
Hiệu trưởng hướng dẫn GV xây
dựng kế hoạch tổ chức hoạt động
trải nghiệm HS thông qua dạy học
môn học
Hiệu trưởng hướng dẫn GV xây
dựng kế hoạch tổ chức hoạt động
trải nghiệm cho HS thông qua các
hoạt động ngồi giờ học
Tốt
Mức độ thực hiện
Điểm
Trung
Khá
Yếu Kém TB
bình
0
25
52
35
21
2,57
31
19
41
31
18
3,1
41
43
37
19
0
3,75
37
42
40
21
0
3,67
31
43
41
22
3
3,55
34
37
39
25
5
3,5
11
TT
Nội dung
Tốt
Hiệu trưởng phê duyệt kế hoạch
37
của từng giáo viên,
Xác định các tiêu chuẩn kiểm tra
8 đánh giá việc thực hiện các hoạt 24
động theo kế hoạch phù hợp
7
Mức độ thực hiện
Điểm
Trung
Khá
Yếu Kém TB
bình
40
39
24
0
3,64
32
40
29
15
3,15
Nội dung: Hiệu trưởng tổ chức xây dựng kế hoạch hoạt động trải nghiệm
cho học sinh khoa học, phù hợp với thực tiễn có điểm trung bình 2,57 đạt mức
thấp nhất điều này phù hợp thực tiến hiện nay, cũng như lập kế hoạch của
trường, kế hoạch hoạt động trải nghiệm phần lớn cịn hình thức, chưa có sự
đầu tư và sáng tạo, phân bổ nguồn lực cho từng hoạt động chưa có sự lựa chọn
mà chủ yếu căn cứ vào các GV chủ nhiệm cố định ở các khối lớp, chưa biết
cách khai thác các nguồn lực (Tổng phụ trách đội, Đoàn thanh niên, Cha mẹ
HS...). Qua phỏng vấn phụ huynh 100% đều trả lời chưa được tham gia vào
xây dựng kế hoạch hoạt động trải nghiệm cho học sinh. Định hướng nội dung
và các chuyên đề chưa được sát với từng chủ đề năm học. Do vậy biện pháp
thực hiện của mỗi nội dung trong kế hoạch thiếu tính khả thi. Khi duyệt kế
hoạch của TCM và GV, hiệu trưởng chưa phát hiện được những nội dung chưa
đạt yêu cầu.
2.4.2. Thực trạng tổ chức thực hiện kế hoạch hoạt động trải nghiệm
cho học sinh các trường tiểu học quận Nam Từ Liêm, Hà Nội
Việc tổ chức bồi dưỡng nâng cao năng lực thực hiện HĐ trải nghiệm cho
giáo viên được các CBQL và GV đánh giá ở mức độ thấp. Điểm trung bình theo
đánh giá là 2,49 ở mức độ yếu. Thực tế hiện nay các nhà trường làm chưa tốt
việc này. Họ mới chỉ dừng lại ở việc tham dự các buổi hội thảo chun mơn các
cấp, các chun đề ngoại khóa do Phịng GD& ĐT chỉ đạo mà chưa có kế
hoạch bồi dưỡng cụ thể phù hợp với nhà trường. Trong đó số lượng các buổi
hội thảo chuyên môn và các buổi hoạt động ngoại khóa khơng nhiều, dẫn đến
nhiều GV chưa thật sự hiểu rõ về hoạt động trải nghiệm nên không biết cách tổ
chức một hoạt động trải nghiệm theo định hướng phát triển năng lực học sinh.
2.4.2. Thực trạng chỉ đạo triển khai thực hiện kế hoạch hoạt động trải
nghiệm cho học sinh các trường tiểu học quận Nam Từ Liêm, thành phố Hà
Nội
12
Bảng 2.14. Đánh giá của CBQL, GV đối với việc chỉ đạo triển khai thực
hiện kế hoạch hoạt động trải nghiệm cho học sinh ở các trường tiểu học
TT
1
2
4
5
6
7
8
9
10
Nội dung
Chỉ đạo tổ khối chun mơn
hướng dẫn GV thực hiện tích hợp
hoặc lồng ghép nội dung trải
nghiệm qua một số môn học
Chỉ đạo thực hiện các HĐ trải
nghiệm theo đúng chương trình
quy định.
Chỉ đạo GV thực hiện qua HĐ trải
nghiệm lên lớp bằng hình thức đa
dạng phù hợp với lứa tuổi HS tiểu
học.
Động viên khích lệ kịp thời GV,
HS trong các hoạt động trải
nghiệm.
Chỉ đạo đảm bảo an toàn cho HS
trong quá trình tổ chức hoạt động
trải nghiệm
Chỉ đạo GV quan tâm đến mọi đối
tượng HS trong quá trình tổ chức
các hoạt động trải nghiệm
Hiệu trưởng chỉ đạo các bộ phận
khác trong nhà trường phối hợp
với GV chủ nhiệm trong tổ chức
các hoạt động trải nghiệm
Chỉ đạo GVCN phối hợp với
CMHS hướng dẫn trải nghiệm
cho các con ở nhà
Giám sát, điều chỉnh kịp thời việc
thực hiện hoạt động trải nghiệm
theo mục tiêu giáo dục tiểu học
Tốt
Mức độ thực hiện
Trung
Khá
Yếu
bình
Điểm
Kém TB
48
43
37
12
0
3,90
58
47
35
0
0
4,16
38
40
36
21
5
3,60
58
35
30
17
0
3,95
61
40
37
2
0
4,14
56
42
35
7
0
4,05
1
32
53
35
19
2,72
0
21
53
41
25
2,5
3
21
52
41
23
2,57
Các trường tiểu học đã chỉ đạo thực hiện các hoạt động trải nghiệm đến
từng tổ chuyên môn, giáo viên và các lực lượng trong nhà trường. Việc chỉ đạo
của cán bộ quản lý cơ bản đã đạt được những thành tựu nhất định. Tuy nhiên,
có những nội dung cịn nhiều ý kiến thực hiện mức độ yếu.
13
2.4.3. Thực trạng kiểm tra, đánh giá thực hiện kế hoạch hoạt động trải
nghiệm cho học sinh các trường tiểu học quận Nam Từ Liêm, Hà Nội
Bảng 2.15. Tổng hợp kết quả đánh giá thực trạng kiểm tra, đánh giá
hoạt động hoạt động trải nghiệm cho học sinh ở các trường tiểu học
TT
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Nội dung
Xây dựng lực lượng kiểm tra, đánh
giá việc thực hiện hoạt động trải
nghiệm trong trường tiểu học
Xây dựng tiêu chuẩn kiểm tra, đánh
giá việc thực hiện hoạt động trải
nghiệm trong trường tiểu học
Xác định nội dung kiểm tra, đánh giá
theo từng hoạt động trên cơ sở mục
tiêu của hoạt động trải nghiệm
Kiểm tra việc triển khai và thực hiện
các hoạt động trải nghiệm ở TCM
Kiểm tra việc triển khai và thực hiện
các hoạt động trải nghiệm của GV
thông qua dạy học các môn học
Kiểm tra việc triển khai và thực hiện
các hoạt động trải nghiệm của GV
thông qua hoạt động giáo dục ngoài
giờ học
Sử dụng linh hoạt các phương pháp
kiểm tra, đánh giá hoạt động trải
nghiệm
Đa dạng hố hình thức kiểm tra,
đánh giá hoạt động trải nghiệm cho
HS
Sử dụng kết quả kiểm tra để phát
huy hay điều chỉnh việc thực hiện
các hoạt động trải nghiệm
Dùng kết quả đánh giá để xếp loại
thi đua
Mức độ thực hiện
Điểm
Trung
Tốt Khá
Yếu Kém TB
bình
53
37
35
15
0
3,91
0
19
54
43
24
2,48
38
23
35
32
12
3,30
72
21
40
7
0
4,12
33
54
36
17
0
3,73
20
54
35
31
0
3,45
31
49
31
29
0
3,58
46
23
35
21
15
3,45
2
35
32
43
28
2,57
53
37
30
20
0
3,87
Nội dung xây dựng tiêu chuẩn kiểm tra, đánh giá việc thực hiện hoạt động
trải nghiệm trong trường tiểu học, được đánh giá ở mức độ thấp nhất. Đây là
nội dung Hiệu trưởng các trường cần có biện pháp khắc phục hạn chế đó.
14
2.4.5. Thực trạng quản lý cơ sở vật chất thiết bị phục vụ hoạt động trải
nghiệm cho học sinh các trường tiểu học quận Nam Từ Liêm, thành phố Hà
Nội
Bảng 2.16. Tổng hợp kết quả đánh giá thực trạng quản lý điều kiện cơ sở vật
chất thiết bị phục vụ hoạt động hoạt động trải nghiệm cho học sinh ở các
trường tiểu học
TT
1
2
3
4
5
Nội dung
Thường xuyên rà soát CSVC, thiết
bị phục vụ các hoạt động trải
nghiệm
Chỉ đạo các tổ chuyên môn và GV
có kế hoạch sử dụng hợp lý, có hiệu
quả CSVC, TB phục vụ HĐ trải
nghiệm.
Hiệu trưởng quan tâm bổ sung
CSVC, thiết bị hiện có của trường
trong tổ chức các HĐ trải nghiệm.
Hướng dẫn GV khai thác sử dụng
thiết bị hiện có của trường trong tổ
chức các HĐ trải nghiệm.
Khai thác sử dụng các điều kiện vật
chất sẵn có ở địa phương.
Mức độ thực hiện
Trung
Tốt Khá
Yếu
bình
Điểm
Kém TB
0
27
54
44
21
2,53
27
41
42
30
0
3,46
0
28
57
46
24
2,42
52
32
35
21
0
3,82
43
24
33
23
17
3,37
Nội dung: Hiệu trưởng quan tâm bổ sung CSVC, thiết bị hiện có của
trường trong tổ chức các HĐ trải nghiệm, có điểm trung bình 2,46 đạt mức yếu.
Qua đây cho thấy, đội ngũ cán bộ quản lý chưa quan tâm đến nội dung này. Đây
là hạn chế đội ngũ cán bộ quản lý cần đề ra các biện pháp nhằm khắc phục hạn
chế đó.
2.5. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động trải nghiệm
cho học sinh các trường tiểu học quận Nam Từ Liêm, thành phố Hà Nội
Đa số các ý kiến đánh giá, các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động
trải nghiệm cho HS các trường tiểu học quận Nam Từ Liêm ở mức độ ảnh
hưởng và rất ảnh hưởng. Tuy nhiên, có một số yếu tố cịn ý kiến đánh giá ít ảnh
hưởng. Đội ngũ cán bộ quản lý cần có biện pháp khắc phục hạn chế trên.
2.6. Đánh giá thực trạng quản lý hoạt động trải nghiệm cho học sinh các
trường tiểu học quận Nam Từ Liêm, thành phố Hà Nội
2.6.1. Những mặt mạnh
Đa số CBQL và GV các trường đều nhận thức đúng về mục đích ý nghĩa
của hoạt động trải nghiệm cho học sinh, đều nhận thức đúng vai trò của đội ngũ
15
CBQL, GV và các lực lượng giáo dục trong nhà trường trong việc tổ chức, quản
lý hoạt động trải nghiệm cho học sinh.
Hiệu trưởng các trường đã quan tâm đến công tác chỉ đạo, bồi dưỡng
nâng cao nhận thức và phương pháp tổ chức các hoạt động trải nghiệm cho đội
ngũ GV, do đó bước đầu thực hiện hoạt động trải nghiệm cho HS đã có những
chuyển biến tích cực. Bên cạnh đó cơng tác liên quan tới vấn đề tạo động lực
cho bộ máy tổ chức và nhân lực tổ chức hoạt động trải nghiệm cũng đã được
quan tâm. Phụ huynh đã quan tâm và hỗ trợ kinh phí tổ chức các hoạt động trải
nghiệm qua đó hình thành kĩ năng cho học sinh.
2.6.2. Những mặt hạn chế
Một bộ phận CBQL, GV trong các nhà trường chưa nhận thức đầy đủ về
tầm quan trọng và sự cần thiết của hoạt động trải nghiệm cho học sinh.
Việc xây dựng kế hoạch trải nghiệm cho học sinh còn chưa khoa học.
Việc kiểm tra, giám sát hoạt động trải nghiệm cho học sinh chưa có có tiêu
chuẩn cụ thể, điều đó ảnh hưởng đến việc vận dụng kết quả kiểm tra để điều
chỉnh các hoạt động trải nghiệm còn hạn chế; Trong quản lý, việc phối hợp giữa
nhà trường với gia đình HS, các tổ chức và lực lượng ngoài xã hội trong tổ chức
các hoạt động trải nghiệm cho học sinh cịn yếu, chưa đồng bộ, thiếu nhất qn,
mang nặng tính hành chính, kém hiệu lực. Hiệu trưởng chưa quan tâm đầu tư cơ
sở vật chất, tài liệu phục vụ cho hoạt động trải nghiệm, điều đó dẫn tới hiệu quả
quản lý hoạt động trải nghiệm chưa cao.
2.6.3. Những nguyên nhân hạn chế
Một bộ phận cán bộ quản lý, giáo viên chưa quan tâm đến hoạt động trải
nghiệm cho học sinh dẫn tới có nhận thức chưa đầy đủ về tầm quan trọng của
hoạt động này; Đội ngũ cán bộ quản lý, tổ trưởng chuyên môn và giáo viên
chưa quan tâm xây dựng kế hoạch hoạt động trải nghiệm cho học sinh một cách
khoa học, bài bản.
Năng lực tổ chức hoạt động trải của GV còn hạn chế, một bộ phận GV
còn lúng túng trong việc tổ chức các hoạt động trải nghiệm cho HS, nhất là thực
hiện lồng ghép trong các tiết học, phương tiện dạy học chưa đáp ứng đầy đủ;
Do nguồn tài chính cịn hạn hẹp nên CSVC phục vụ cho tổ chức hoạt động trải
nghiệm mặc dù đã được Phòng GD& ĐT, UBND quận Nam Từ Liêm quan
tâm, nhưng vẫn chưa đáp ứng đủ, một số trường còn thiếu điều kiện để tổ chức
hoạt động trải nghiệm cho học sinh.
Tiểu kết chương 2
Trên cơ sở nghiên cứu thực trạng công tác quản lý hoạt động trải nghiệm
cho học sinh các trường tiểu học quận Nam Từ Liêm, thành phố Hà Nội, tác giả
nhận thấy rằng: Công tác quản lý, tổ chức thực hiện hoạt động trải nghiệm cho
16
học sinh của các trường tiểu học trên địa bàn quận Nam Từ Liêm, thành phố Hà
Nội đã đạt được một số kết quả nhất định. Tuy nhiên, Trong quản lý hoạt động
trải nghiệm cho học sinh ở các trường tiểu học quận Nam Từ Liêm, thành phố
Hà Nội còn gặp nhiều khó khăn. Bên cạnh những khó khăn về điều kiện CSVC,
nhận thức của các lực lượng giáo dục, về năng lực của đội ngũ CBQL, GV và
thành phần chun trách thì tính chính thống về mục tiêu, nội dung, chương
trình và hệ thống tiêu chí đánh giá dành cho hoạt động trải nghiệm cho học sinh
ở trường tiểu học cũng là một trong những yếu tố khách quan tác động không
nhỏ đến việc triển khai các hoạt động trải nghiệm cho học sinh của các nhà
trường.
Đây chính là những luận chứng cần thiết làm cơ sở để tác giả đề xuất các
biện pháp quản lý hoạt động trải nghiệm cho HS ở chương 3.
Chương 3
BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM
CHO HỌC SINH CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC QUẬN NAM TỪ LIÊM,
THÀNH PHỐ HÀ NỘI THEO CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC
PHỔ THÔNG 2018
3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp
3.1.1. Đảm bảo mục tiêu giáo dục
3.1.2. Đảm bảo tính hiệu quả
3.1.3. Đảm bảo tính khả thi
3.1.4. Đảm bảo tính thực tiễn
3.2. Các biện pháp quản lý hoạt động trải nghiệm cho học sinh các trường
tiểu học quận Nam Từ Liêm, thành phố Hà Nội theo chương trình giáo dục
phổ thơng 2018
3.2.1. Biện pháp 1: Tăng cường hoạt động tuyên truyền nâng cao
nhận thức cho cán bộ quản lý, giáo viên cha mẹ học sinh về hoạt động trải
nghiệm theo chương trình giáo dục phổ thơng năm 2018
3.2.1.1. Mục tiêu biện pháp
Mục tiêu của biện pháp nâng cao nhận thức nhằm giúp các nhà quản lý, giáo
viên, cha mẹ HS và các lực lượng giáo dục khác có những hiểu biết sâu sắc về
hoạt động trải nghiệm cho học sinh (bao gồm hiểu biết về tầm quan trọng, nội
dung, phương pháp, hình thức tổ chức hoạt động,...)
3.2.1.2. Nội dung biện pháp
Hiểu đầy đủ mọi chủ trương, nghị quyết của Đảng và các văn bản chỉ đạo
của tổ chức Đoàn, Đội để có định hướng hoạt động xuyên suốt trong năm học
với nhiều hình thức hoạt động phong phú, đa dạng thiết thực, nhằm góp phần
nâng cao hiệu quả hoạt động trải nghiệm cho học sinh.Nâng cao hiểu biết, thấm
nhuần mọi chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách của Nhà nước, các quy
17
chế chỉ đạo của Sở, Phòng GD&ĐT về mục tiêu hoạt động trải nghiệm, trong
đó chú trọng đến hoạt động trải nghiệm theo định hướng phát triển năng lực.
3.2.1.3. Cách tiến hành biện pháp
Hiệu trưởng các trường tiểu học quận Nam Từ Liêm, thành phố Hà Nội
cần thực hiện tốt những việc dưới đây để tổ chức bồi dưỡng nâng cao nhận
thức cho cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên nhà trường, cha mẹ học sinh về
hoạt động trải nghiệm trong trường tiểu học.
Kết hợp trao đổi trong các kỳ họp Đảng ủy, Hội đồng nhân dân, UBND
phường đối với việc tổ chức hoạt động trải nghiệm thông qua mơn học, thơng
qua các hoạt động ngồi giờ lên lớp, nêu rõ cách thức thực hiện, nhu cầu hỗ trợ
tổ chức hoạt động trải nghiệm; báo cáo kế hoạch HĐTN với UBND phường, để
chính quyền địa phương nắm được từ đó có kế hoạch hỗ trợ nhà trường.
3.2.1.4. Điều kiện thực hiện
Hiệu trưởng phải hiểu rõ về hoạt động trải nghiệm và các văn bản chỉ đạo
của các cấp về các hoạt động trải nghiệm, giải thích cho GV, NV và các lực
lượng giáo dục khác về các vấn đề liên quan đến hoạt động trải nghiệm.
3.2.2. Biện pháp 2: Xây dựng kế hoạch thực hiện hoạt động trải
nghiệm cho học sinh đảm bảo đúng quy định của chương trình phù hợp
với nhà trường
3.2.2.1. Mục tiêu biện pháp
Việc lập kế hoạch cịn giúp các nhà trường tiểu học có kế hoạch, có biện
pháp đối phó kịp thời với sự thay đổi của môi trường giáo dục; đề ra được
phương án tối ưu để phối hợp các nguồn lực và tạo ra sự thống nhất ý chí, hành
động của các lực lượng vào việc thực hiện mục tiêu hoạt động trải nghiệm.
3.2.2.2. Nội dung biện pháp
Xác định mục tiêu chung và mục tiêu cụ thể của các hoạt động trải
nghiệm cho học sinh tiểu học tại các nhà trường; Đảm bảo chắc chắn có các
nguồn lực để đạt được các mục tiêu hoạt động trải nghiệm; Xác định các nhiệm
vụ, các hoạt động cần thiết và các biện pháp để đạt được mục tiêu hoạt động trải
nghiệm.
3.2.2.3. Cách thức thực hiện biện pháp
Để xây dựng kế hoạch thực hiện hoạt động trải nghiệm cho học sinh,
Hiệu trưởng cần thực hiện các bước sau:
Bước 1: Phân tích điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức của hoạt
động trải nghiệm ở trường tiểu học.
Bước 2: Xác định mục tiêu và nhiệm vụ đặt ra
Bước 3: Nghiên cứu các quy định về hoạt động trải nghiệm của Bộ
GD&ĐT, Nghị quyết về “Đổi mới giáo dục căn bản, tồn diện, Chương trình
giáo dục Phổ thông 2018”, để hiểu rõ các căn cứ pháp lý khi xác định mục tiêu
18
cũng như kế hoạch hoạt động trải nghiệm.
Bước 4: Xác định các nguồn lực cần thiết để tổ chức hoạt động trải
nghiệm.
Bước 5: Lập bản kế hoạch hoạt động trải nghiệm cho học sinh tiểu học.
Chỉ đạo tổ chuyên môn và GV căn cứ vào kế hoạch của nhà trường xây
dựng kế hoạch của tổ, của cá nhân; Hiệu trưởng phê duyệt để đưa vào thực hiện
và cung cấp cơ sở để kiểm tra, đánh giá việc thực hiện trong năm học.
3.2.2.4. Điều kiện thực hiện
Cán bộ quản lý trường tiểu học phải nắm vững các văn bản chỉ đạo của
các cấp. Hiểu đúng các văn bản chỉ đạo các cấp về hoạt động trải nghiệm; có
khả năng giải thích cho GV, NV và các lực lượng tham gia để có căn cứ xây
dựng kế hoạch đúng.
3.2.3. Biện pháp 3: Tổ chức bồi dưỡng năng lực tổ chức hoạt động
trải nghiệm trong trường tiểu học cho giáo viên, cán bộ quản lý và tổng
phụ trách đội
3.2.3.1. Mục đích biện pháp
Nhằm huy động được các lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường tham
gia tổ chức các hoạt động trải nghiệm cho HS.
3.2.3.2. Nội dung biện pháp
Hiệu trưởng phân công trách nhiệm cụ thể rõ ràng của từng thành viên về
triển khai tổ chức, thực hiện hoạt động trải nghiệm cho học sinh.
Tổ chức phối hợp với phụ huynh học sinh tham gia vào các hoạt động trải
nghiệm cho học sinh. Xây dựng quy chế hoạt động của nhà trường, của từng tổ
chức xã hội để gắn trách nhiệm của từng tổ chức, cá nhân trong việc thực hiện
các hoạt động trải nghiệm. Chỉ đạo, tổ chức thực hiện và kiểm tra thực hiện
hoạt động trải nghiệm của các tổ chức, cá nhân.
Tập trung việc bồi dưỡng nâng cao năng lực tổ chức thực hiện hoạt động
trải nghiệm cho đội ngũ giáo viên, nhân viên và các lực lượng giáo dục khác.
3.2.3.3. Cách thức thực hiện biện pháp
Xác định rõ trong các cuộc họp hội đồng về trách nhiệm tổ chức hoạt
động trải nghiệm là của toàn thể hội đồng sư phạm nhà trường bao gồm: đội
ngũ cán bộ quản lý, giáo viên và nhân viên; Tổ chức các hoạt động trải nghiệm
thơng qua động ngoại khóa nhân dịp Tết Trung thu, Tết Cổ truyền như: “Phá cỗ
đêm trăng”, “Chợ quê ngày Tết”, “Tết Cổ truyền quê em”, thăm làng nghề,... để
làm tốt các hoạt động này rất cần sự tham gia của lực lượng phụ huynh.
3.2.3.4. Điều kiện thực hiện
Hiệu trưởng phải nắm vững về đội ngũ của mình, hiểu rõ vai trò của từng
lực lượng trong tổ chức các hoạt động trải nghiệm để huy động, phân công và
sử dụng đúng, phát huy tốt vai trò của từng cá nhân.
19
3.2.4. Biện pháp 4: Đầu tư kinh phí, cơ sở vật chất, trang thiết bị
phục vụ hoạt động trải nghiệm cho học sinh
3.2.4.1. Mục tiêu của biện pháp
Tăng cường chỉ đạo đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ hoạt
động trải nghiệm cho học sinhgóp phần đảm bảo chất lượng hiệu quả của hoạt
động trải nghiệm trong nhà trường.
3.2.4.2. Nội dung của biện pháp
Xây dựng kế hoạch huy động vật lực, tài lực hục vụ cho tổ chức hoạt động
trải nghiệm. Tạo nguồn lực đảm bảo cho việc đầu tư cơ sở vật chất trang thiết bị
phục vụ hiệu quả hoạt động trải nghiệm; Sử dụng có hiệu quả nguồn kinh phí
đầu tư cho các hình thức tổ chức hoạt động trải nghiệm trọng điểm. Sử dụng
nguồn kinh phí tự có do cơng tác xã hội hóa.
3.2.4.3. Cách thức thực hiện biện pháp
- Nhà trường cần có kế hoạch tăng cường cơ sở vật chất cho hoạt động
này. Cơ sở vật chất cho hoạt động trải nghiệm của trường cần đảm bảo đáp ứng
theo yêu cầu, để các hoạt động trải nghiệm được tiến hành thuận lợi.
- Để thực hiện có hiệu quả cơng tác quản lý hoạt động trải nghiệm, nhằm
nâng cao chất lượng hoạt động trải nghiệm cho học sinh các trường tiểu học
quận Nam Từ Liêm, thành phố Hà Nội. Hiệu trưởng cần đầu tư đầy đủ cơ sở vật
chất phục vụ cho hoạt động trải nghiệm, vì vậy người Hiệu trưởng cần chỉ đạo
thực hiện tốt các yêu cầu sau:
3.2.4.4. Điều kiện thực hiện biện pháp
Hiệu trường xây dựng quy chế quản lý, sử dụng, bảo quản, khấu hao, bổ
sung cơ sở vật chất trang thiết bị phục vụ cho hoạt động trải nghiệm.
Giám sát chặt chẽ việc sử dụng nguồn tài chính. Đảm bảo chi, dùng có
hiệu quả theo hướng tiết kiệm, sử dụng có trọng tâm, trọng điểm đúng luật ngân
sách, đúng mục đích và đúng đối tượng.
Phát động việc tự làm đồ dùng phục vụ cho hoạt động trải nghiệm, mơ
hình học cụ, kéo dài thời gian sử dụng các mơ hình tiên tiến tạo thành nền nếp ý
thức tự giác đối với cả thầy và trò.
Làm tốt việc quản lý cơ sở vật chất kỹ thuật, không chỉ là xây dựng kế
hoạch tăng cường trang thiết bị vật tư thực hành, mà điều quan trọng là tổ chức
thực hiện kế hoạch và chỉ đạo người sử dụng chủ động trong quản lý thiết bị vật
tư. Khi cần thiết phải điều chuyển, thay đổi phải được sự phê chuẩn của cấp có
thẩm quyền. Hiệu trưởng cần thường xuyên có kế hoạch và tổ chức kiểm tra
định kỳ hoặc đột xuất nhằm đánh giá đúng thực trạng việc sử dụng cơ sở vật
chất có hiệu quả.
20
3.2.5. Biện pháp 5: Tổ chức phối hợp với các lực lượng cộng đồng
trong việc triển khai hoạt động trải nghiệm cho học sinh
3.2.5.1. Mục tiêu biện pháp
Biện pháp này có mục tiêu là tạo sự đồng thuận, phối hợp với phụ huynh
học sinh và các lực lượng GD khác để họ hiểu, hỗ trợ trong việc tổ chức hoạt
động trải nghiệm cho học sinh, tạo sức mạnh tổng hợp, góp phần nâng cao chất
lượng và hiệu quả hoạt động trải nghiệm qua đó phát triển phẩm chất, năng lực
của học sinh tiểu học.
3.2.5.2. Nội dung biện pháp
Phối hợp với các đoàn thể trong nhà trường đẩy mạnh hoạt động trải
nghiệm trong mọi góc độ, sâu sát với thực tế nhằm nâng cao năng lực cho học
sinh Phối hợp với Ban đại diện cha mẹ học sinh để cùng tham gia hoạt động trải
nghiệm cho các em nhằm giúp các em phát triển tốt năng lực, phẩm chất phù
hợp với bản thân
3.2.4.3. Cách thực thực hiện biện pháp
Đối với tổ chức các đoàn thể trong nhà trường:Xây dựng quy chế phối
hợp của tổ chức Đoàn TNCSHCM với các tổ chức đoàn thể trong nhà trường về
tổ chức các hoạt động trải nghiệm.Xây dựng kế hoạch phối hợp giữa Đoàn
TNCSHCM - Giáo viên chủ nhiệm - Ban đại diện cha mẹ học sinh để cùng tổ
chức các hoạt động trải nghiệm góp phần giáo dục hình thành các kĩ năng cho
học sinh đạt được hiệu quả cao.
- Đối với cha mẹ học sinh: Xây dựng kế hoạch phối hợp với phụ huynh
học sinh thông qua cuộc họp phụ huynh học sinh đầu năm, bàn bạc thống nhất
các nội dung phối hợp giữa nhà trường - gia đình trong tổ chức các hoạt động
trải nghiệm cho các em ngay từ khi bắt đầu vào lớp 1.
- Đối với các lực lượng giáo dục ngồi xã hội (Chính quyền địa phương,
Đồn TNCS, Hội đồng giáo dục địa phương, Hội khuyến học, Hội phụ nữ, Hội
Cựu chiến binh, Công an phường,...):
3.2.5.4. Điều kiện thực hiện biện pháp
Hiệu trưởng phải xây dựng quy chế phối hợp các hoạt động giữa nhà
trường và CMHS, các lực lượng giáo dục một cách rõ ràng. Tránh trường hợp
lạm dụng hình thức hỗ trợ vật chất của CMHS sử dụng vào việc khác, đẩy hoạt
động của nhà trường chạy theo bệnh thành tích, đi lệch mục tiêu tổ chức hoạt
động trải nghiệm.
3.2.6. Biện pháp 6: Chỉ đạo kiểm tra đánh giá việc thực hiện hoạt
động trải nghiệm cho học sinh
3.2.6.1. Mục tiêu biện pháp
Tăng cường kiểm tra đánh giá việc thực hiện kế hoạch tổ chức các hoạt
động trải nghiệm cho HS để thu thập các thông tin minh chứng cụ thể, đánh giá
21
đúng ưu điểm, hạn chế trong việc thực hiện kế hoạch hoạt động trải nghiệm cho
học sinh của đội ngũ. Qua đó kịp thời khen thưởng phát huy các thành tích, hỗ
trợ, tư vấn, uốn nắn kịp thời các sai lệch để đảm bảo các hoạt động được thực
hiện đúng hướng và có chất lượng.
3.2.6.2. Nội dung biện pháp
Xây dựng đồn, tổ kiểm tra và có sự phân cơng nhiệm vụ hợp lý; Kiểm
tra việc thực hiện nội dung, chương trình, phương pháp, hình thức tổ chức hoạt
động trải nghiệm; Những quy định của trường về cách đánh giá cho điểm được
bàn bạc công khai, dân chủ.
3.2.6.3. Cách thức thực hiện biện pháp
Xây dựng tiêu chí kiểm tra và thang đánh giá rõ ràng về hoạt động trải
nghiệm; thống nhất và thông qua trong hội đồng nhà trường; Phải tiến hành
kiểm tra tồn diện q trình hoạt động từ khâu chuẩn bị hoạt động (kiểm tra
trước hoạt động), khâu triển khai hoạt động (kiểm tra trong hoạt động) và kiểm
tra đánh giá kết quả hoạt động (kiểm tra sau hoạt động) để phát huy tốt chức
năng của kiểm tra trong quản lý trường học.
Kiểm tra học sinh để đánh giá giáo viên theo các hình thức: Phỏng vấn,
làm bài test, thăm dò ý kiến phụ huynh...
3.2.5.4. Điều kiện thực hiện
Xây dựng được lực lượng tham gia kiểm tra phải là những người có năng
lực quản lý, tổ chức các hoạt động trải nghiệm cho học sinh; Kết quả kiểm tra
hoạt động trải nghiệm cho học sinh phải được xử lý khách quan, công bằng.
3.3. Mối liên hệ giữa các biện pháp
Theo phân tích trên, mỗi biện pháp đều giữ một vị trí và vai trị quan
trọng riêng. Tuy vậy, các biện pháp lại có mối quan hệ hữu cơ với nhau. Khi
các biện pháp hợp lại tạo nên sự thống nhất có tác động qua lại với nhau, tương
tác hỗ trợ nhau tạo nên động lực thúc đẩy hoạt động trải nghiệm cho học sinh
tiểu học tại quận Nam Từ Liêm, thành phố Hà Nội.
3.4. Khảo nghiệm mức độ cần thiết và tính khả thi của các biện pháp
quản lý hoạt động trải nghiệm cho học sinh các trường tiểu học quận Nam
Từ Liêm, thành phố Hà Nội
22
2,94
2,92
2,93
2,91
2,91
2,9
2,9
2,88 2,88
2,88
2,86 2,86
2,86
2,85
2,84
2,83
2,83
2,82
2,82
2,8
2,78
2,76
BP1
BP2
BP3
Cần thiết
BP4
BP5
BP6
Khả thi
Từ kết quả khảo nghiệm trên cho thấy, Cán bộ quản lý, giảng viên, cán
được hỏi đều đánh giá cao tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp mà
tác giả đề xuất. Cụ thể: 100% các ý kiến đều cho rằng việc áp dụng các hoạt
động quản lý hoạt động trải nghiệm cho học sinh các trường tiểu học quận Nam
Từ Liêm, thành phố Hà Nội mà tác giả đề xuất đều cần thiết và có tính khả thi
cũng được đánh giá cao.
Kết luận chương 3
Trong chương 3, tác giả xác định các nguyên tắc đề xuất biện pháp và
trình bày 6 biện pháp quản lý của hiệu trưởng đối với hoạt động trải nghiệm cho
học sinh. Mỗi biện pháp đều làm rõ mục đích, nội dung, cách thực hiện và điều
kiện thực hiện. Các biện pháp được trình bày một cách hệ thống từ việc nâng
cao nhận thức cho GV và các lực lượng GV về hoạt động trải nghiệm để làm
tiền đề cho các biện pháp tiếp theo. Các biện pháp còn lại được đề cấp đến cách
thức thực hiện các hoạt động theo cách tiếp cận các chức năng quản lý. Nếu
triển khai đồng bộ và có hệ thống các biện pháp trên sẽ góp phần nâng cao chất
lượng hoạt động trải nghiệm của nhà trường. Đồng thời, những biện pháp mà
tác giả đã đề xuất cũng là những gợi ý có giá trị nhất định cho các trường tiểu
học khác trong quá trình nghiên cứu, tìm hiểu và triển khai các biện pháp nhằm
nâng cao chất lượng hoạt động trải nghiệm góp phần nâng cao chất lượng giáo
dục của nhà trường.
23
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
1. Kết luận
Từ kết quả nghiên cứu thực hiện luận văn “Quản lý hoạt động trải nghiệm
cho học sinh các trường tiểu học quận Nam Từ Liêm, thành phố Hà Nội theo
chương trình giáo dục phổ thơng 2018” có thể rút ra kết luận:
1.1. Tổ chức hoạt động trải nghiệm góp phần hình thành, phát triển các
phẩm chất chủ yếu, năng lực chung và các năng lực đặc thù cho học sinh; nội
dung hoạt động được xây dựng dựa trên các mối quan hệ của cá nhân học sinh
với bản thân, với xã hội, với tự nhiên và với nghề nghiệp
Quản lý hoạt động trải nghiệm cho HS là quá trình tác động của chủ thể
quản lý nhà trường đến tập thể GV, nhân viên, HS và các lực lượng giáo dục
khác, để tiến hành tổ chức các hoạt động trải nghiệm theo mục tiêu, nội dung,
chương trình qui định, bằng phương pháp, hình thức phù hợp với điều kiện thực
tế của nhà trường, địa phương. Q trình tác động đó được chủ thể quản lý nhà
trường đứng đầu là hiệu trưởng thực hiện các chức năng: Lập kế hoạch, tổ chức,
chỉ đạo và kiểm tra đánh giá việc thực hiện hoạt động trải nghiệm cho học sinh
thông qua một loạt các công việc cụ thể để triển khai các nội dung theo qui định
của chương trình giáo dục cấp học, nhằm hướng tới mục tiêu hình thành phẩm
chất năng lực cho học sinh. Trong quá trình quản lý hoạt động trải nghiệm cho
HS tiểu học chịu tác động của nhiều yếu tố, như yếu tố trình độ, năng lực của
hiệu trưởng, của đội ngũ GV, đặc điểm học sinh của trường, cơ chế chính sách;
nhận thức và sự tham gia của CMHS, cộng đồng. Trong quản lý hoạt động trải
nghiệm cho HS hiệu trưởng phải lựa chọn được các biện pháp quản lý phù hợp
với điều kiện nhà trường và địa phương, đảm bảo các yêu cầu khoa học để đạt
được mục tiêu giáo dục.
1.2. Bằng phương pháp quan sát, khảo sát bằng phiếu hỏi, phỏng vấn trực
tiếp, nghiên cứu hồ sơ nhà trường, tác giả đã phân tích, đánh giá thực trạng
cơng tác quản lý hoạt động trải nghiệm ở các trường tiểu học quận Nam Từ
Liêm, thành phố Hà Nội, thấy rằng: Công tác quản lý, tổ chức thực hiện hoạt
động trải nghiệm của các trường tiểu học quận Nam Từ Liêm, thành phố Hà
Nội đã đạt được một số kết quả nhất định.Việc lập kế hoạch hoạt động đã được
quan tâm thực hiện với sự tham gia chủ yếu là các lực lượng giáo dục trong nhà
trường. Các hình thức tổ chức hoạt động trải nghiệm thông qua các hoạt động
giáo dục ngoài giờ lên lớp được tổ chức với sự tham gia tích cực của học sinh.
Nhưng trong q trình tổ chức thực hiện kế hoạch chưa huy động được đông
đảo các lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường cùng tham gia. Một bộ
phận lực lượng tham gia chỉ đạo còn yếu về năng lực quản lý hoạt động trải
nghiệm; trong kiểm tra đánh giá hoạt động trải nghiệm vẫn cịn mang nặng yếu
tố tình cảm.Trong quản lý hoạt động trải nghiệm cho HS ở các trường tiểu học
quận Nam Từ Liêm, thành phố Hà Nội còn gặp nhiều khó khăn. Bên cạnh
những khó khăn về điều kiện CSVC, nhận thức của các lực lượng giáo dục, về
24
năng lực của đội ngũ CBQL, GV và thành phần chun trách thì tính chính
thống về mục tiêu, nội dung, chương trình và hệ thống tiêu chí đánh giá dành
cho hoạt động trải nghiệm ở trường tiểu học cũng là một trong những yếu tố
khách quan tác động không nhỏ đến việc triển khai các hoạt động trải nghiệm
của các nhà trường.
1.3. Để khắc phục các bất cập, nâng cao chất lượng giáo dục cấp tiểu học
ở quận Nam Từ Liêm, thành phố Hà Nội, luận văn đã đề xuất 06 biện pháp
quản lý dành cho hiệu trưởng các trường tiểu học. Các biện pháp này tập trung
khắc phục những khâu yếu trong quản lý hoạt động trải nghiệm của các trường
tiểu học quận Nam Từ Liêm, thành phố Hà Nội.
Qua xác định các điều kiện thực hiện biện pháp trong khả năng điều kiện
của các nhà trường kết hợp với khảo sát xin ý kiến chuyên gia, CBQL, GV
trường tiểu học, cho thấy các biện pháp đề xuất là cần thiết, có tính khả thi. Kết
quả đó cho phép bước đầu khẳng định mục đích nghiên cứu đã đạt được, giả
thuyết khoa học đã được chứng minh. Tuy nhiên để phát huy tác động tích cực
của các biện pháp, các trường tiểu học quận Nam Từ Liêm, thành phố Hà Nội
cần tiến hành đồng bộ các biện pháp, điều chỉnh kịp thời những hạn chế cũng
như huy động nguồn lực một cách hợp lý để các biện pháp phát huy hiệu quả
góp phần nâng cao chất lượng giáo dục của nhà trường.
2. Khuyến nghị
2.1. Với UBND quận Nam Từ Liêm
Có chủ trương cụ thể về xây dựng cơ chế phối kết hợp giữa các lực lượng
trong và ngoài nhà trường trong việc tổ chức các hoạt động trải nghiệm cho học
sinh; Đầu tư cơ sở vật chất, thiết bị phục vụ cho hoạt động trải nghiệm cho học sinh.
2.2. Với Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội
Tích cực tham mưu với Sở Tài chính kế hoạch dành nguồn ngân sách cho
tổ chức tập huấn, tổ chức các chuyên để mẫu; Tổ chức các hội nghị chuyên đề
nhằm nâng cao năng lực quản lý các hoạt động trải nghiệm cho CBQL, năng
lực tổ chức các hoạt động trải nghiệm cho giáo viên.
2.3. Đối với Phòng GD&ĐT quận Nam Từ Liêm
Thường xuyên cập nhật các văn bản có nội dung hoạt động trải nghiệm,
triển khai kịp thời tới các trường trong quận; Xây dựng kế hoạch chỉ đạo,
thực hiện hoạt động trải nghiệm cụ thể, rõ ràng và triển khai trước khi vào
năm học mới.
2.4. Đối với Ban giám hiệu các trường tiểu học quận Nam Từ Liêm
Triển khai áp dụng các biện pháp quản lý được đề xuất trong luận văn vào
thực tiễn; Bổ sung các điều kiện cần thiết để nâng cao tính khả thi của các biện
pháp;
Hiệu trưởng phải chủ động tích cực trong cập nhật thơng tin, bồi dưỡng
năng lực quản lý, chú trọng bồi dưỡng và giúp đỡ GV trong tổ chức các hoạt
động trải nghiệm.