MỞ BÀI
Đầu tư là việc các nhà đầu tư bỏ vốn, tài sản theo các hình thức và cách thức
do pháp luật quy định để thực hiện hoạt động nhằm mục đích lợi nhuận hoặc lợi
ích kinh tế, xã hội khác. Hiện nay, các dự án đầu tư ở trong nước cũng như ra
nước ngoài ngày càng nhiều. Để khuyến khích, hỗ trợ các nhà đầu tư thực hiện
các dự án đầu tư thì Luật đầu tư Việt Nam đã đưa ra một số quy định về ưu đãi
đầu tư. Và để tìm hiểu rõ hơn về các quy định này, em xin chọn đề bài: “Phân
tích đặc điểm các biện pháp ưu đãi đầu tư theo Luật Đầu tư năm 2020 va
cho ví dụ về việc thực hiện các biện pháp ưu đãi đầu tư ở Việt Nam”.
1
NỘI DUNG
1. Định nghĩa về ưu đãi đầu tư
Theo khoản 8 Điều 3 Luật đầu tư 2014 quy định: “8. Đầu tư kinh doanh là việc
nhà đầu tư bỏ vốn đầu tư để thực hiện hoạt động kinh doanh”. Như vậy, đầu tư là
một hình thức mà nhà đầu tư tìm kiến lợi nhuận. Để lợi nhuận thu về càng lớn thì
các nhà đầu tư sẽ tìm hiểu các ưu đãi đầu tư trước khi họ quyết định bỏ vốn để
thức hiện một dự án đầu tư bởi ưu đãi đầu tư là hình thức đối xử ưu tiên đặc biệt
nhằm tạo thuận lợi cho các nhà đầu tư khi thực hiện đầu tư.
Ưu đãi đầu tư là một trong những biện pháp mà Nhà nước áp dụng nhằm
khuyến khích đầu tư để thu hút vốn đầu tư. Qua đó, nhà đầu tư thực hiện đầu tư
vào những địa bàn, lĩnh vực nằm trong danh mục ưu đãi đầu tư mà nhà nước ban
hành sẽ được hưởng ưu đãi, thuận lợi hơn so với các nhà đầu tư khác theo quy
định. Đây là một biện pháp thu hút vốn đầu tư có hiệu quả.
2. Thẩm quyền ban hanh ưu đãi đầu tư
Ưu đãi đầu tư là một biện pháp bao gồm các quy định về ưu đãi do các cơ
quan có thẩm quyền ban hành nhằm tạo ra những lợi ích nhất định cho các nhà
đầu tư trong nước cũng như nước ngoài. Các văn bản cụ thể quy định về vấn đề
ưu đãi đầu tư bao gồm Luật đầu tư 2020, Nghi định 31/2021/NĐ-CP quy định
hướng dẫn thu hành Luật đầu tư. Như vậy, qua các văn bản trên ta có thể thấy rõ
2
các cơ quan nhà nước có thẩm quyền quy định, hưỡng dẫn về các ưu đãi đầu tư
như Quốc hội, Chính phủ, Bộ tài chính,...
3. Hình thức ưu đãi đầu tư
Theo quy định tại điều 15 Luật đầu tư 2020 quy định thì các hình thức áp
dụng ưu đãi đầu tư bao gồm Ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp, bao gồm áp
dụng mức thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp thấp hơn mức thuế suất thơng
thường có thời hạn hoặc toàn bộ thời gian thực hiện dự án đầu tư; miễn thuế,
giảm thuế và các ưu đãi khác theo quy định của pháp luật về thuế thu nhập doanh
nghiệp; Miễn thuế nhập khẩu đối với hàng hóa nhập khẩu để tạo tài sản cố định;
nguyên liệu, vật tư, linh kiện nhập khẩu để sản xuất theo quy định của pháp luật
về thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu; Miễn, giảm tiền sử dụng đất, tiền thuê đất,
thuế sử dụng đất; Khấu hao nhanh, tăng mức chi phí được trừ khi tính thu nhập
chịu thuế.. Hầu hết, các ưu đãi đầu tư ở trên là ưu đãi về thuế. Như vậy, các quy
định ưu đãi về thuế thu hút sự quan tâm lớn của nhà đầu tư và doanh nghiệp. Đây
là cách Nhà nước Việt Nam thu hút sự quan tâm của các nhà đầu tư và tạo sự hấp
dẫn cho môi trường kinh doanh, đầu tư tại Việt Nam.
Về ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp: các ưu đãi sẽ do luật thuế quy định
còn luật đầu tư 2020 chỉ quy định về điều kiện để nhà đầu tư nhận được ưu đãi
về thuế. Các dự án đầu tư được hưởng ưu đãi đầu tư thuế này theo mức tương
ứng áp dụng đối với thuộc ngành, nghề ưu đãi đầu tư hoặc địa bàn ưu đãi đầu tư
theo quy định. Chẳng hạn như các dự án mới vào địa bàn là khu kinh tế, khu
cơng nghệ cao thì được hưởng ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp theo mức áp
dụng cho dự án đầu tư mới tại khi kinh tế, khu công nghệ cao theo quy định của
pháp luật về thuế doanh nghiệp. Các loại ưu đãi đối với ưu đãi thuế thu nhập
doanh nghiệp bao gồm ưu đãi về thuế suất, các quy định miễn thuế, giảm thuế
như miễn thuế 04 năm, giảm 50% số thuế phải nộp trong 09 năm tiếp theo đối
với các doanh nghiệp thành lập tại địa bàn kinh tế có điều kiện kinh tế- xã hội
3
đặc biệt khó khăn...Ưu đãi về thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu: nhà đầu tư được
miễn thuế nhập khẩu đối với hàng hóa để tạo tài sản cố định, nguyên liệu... để
thực hiện dự án ở Việt Nam. Luật thuế xuất nhập khẩu và các văn bản hướng dẫn
đã quy định cụ thể các trường hợp được miễn, giảm thuế thể hiện các ưu đãi của
nhà nước dành cho nhà đầu tư...
Ưu đãi trong chính sách sử dụng đất, mặt nước, mặt biển: Luật đầu tư 2020
đã quy định cụ thể các nguyên tắc chung cho việc miễn, giảm tiền thuê đất, tiền
sử dụng đất, thuế sử dụng đất cho các nhà đầu tư theo đối tượng, ngành nghề, địa
bàn ưu đãi theo pháp luật về đất đai và pháp luật thuế. Ngoài ra, ưu đãi đầu tư
được thể hiện qua các loại ưu đãi tài chính khác như ưu đãi về chuyển lỗ trong
kinh doanh hay như ưu đãi về khấu hao tài sản cố định
4.Về đối tượng được hưởng ưu đãi:
Theo quy định tại khoản 2 Điều 15 Luật đầu tư 2020 Và Điều 19 Nghị định
31/2021/NĐ-CP quy định về đối tượng được hưởng ưu đãi bao gồm:
- Dự án đầu tư thuộc ngành, nghề ưu đãi đầu tư hoặc ngành, nghề đặc biệt ưu đãi
đầu tư theo quy định tại Phụ lục II của Nghị định 31/2021/NĐ-CP hướng dẫn
Luật đầu tư bao gồm: một số ngành nghề công nghệ cao, công nghệ thông tin,
công nghiệp hỗ trợ; một số ngành nghề nông nghiệp; một số ngành nghề bảo vệ
môi trường, xây dựng kết cấu hạ tầng;….
- Dự án đầu tư tại địa bàn có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn hoặc địa bàn có
điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn theo quy định tại Phụ lục III của
Nghị định 31/2021/NĐ-CP hướng dẫn Luật đầu tư bao gồm: Bắc Cạn; Cao
Bằng; Hà Giang; Lai Châu….
- Dự án đầu tư có quy mô vốn đầu tư từ 6.000 tỷ đồng trở lên được áp dụng ưu
đãi đầu tư khi đáp ứng đủ các điều kiện sau:
4
+ Thực hiện giải ngân tối thiểu 6.000 tỷ đồng trong thời hạn 03 năm kể từ ngày
được cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư, Quyết định chấp thuận chủ trương
đầu tư đồng thời với chấp thuận nhà đầu tư (đối với dự án không thuộc diện cấp
Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư) hoặc Quyết định chấp thuận nhà đầu tư (đối
với dự án không thuộc diện cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư);
+ Có tổng doanh thu tối thiểu đạt 10.000 tỷ đồng mỗi năm trong thời gian chậm
nhất sau 03 năm kể từ năm có doanh thu hoặc sử dụng từ 3.000 lao động thường
xuyên bình quân hằng năm trở lên theo quy định của pháp luật về lao động chậm
nhất sau 03 năm kể từ năm có doanh thu.
- Dự án đầu tư được hưởng ưu đãi đầu tư gồm:
+ Dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội theo quy định của pháp luật về nhà ở;
+ Dự án đầu tư tại vùng nông thôn sử dụng từ 500 lao động thường xuyên bình
quân hằng năm trở lên theo quy định của pháp luật về lao động (không bao gồm
lao động làm việc khơng trọn thời gian và lao động có hợp đồng lao động dưới
12 tháng);
+ Dự án đầu tư sử dụng từ 30% số lao động thường xuyên bình quân hằng năm
trở lên là người khuyết tật theo quy định của pháp luật về người khuyết tật và
pháp luật về lao động.
- Doanh nghiệp công nghệ cao, doanh nghiệp khoa học và công nghệ, tổ chức
khoa học và công nghệ; dự án có chuyển giao cơng nghệ thuộc Danh mục cơng
nghệ khuyến khích chuyển giao; cơ sở ươm tạo cơng nghệ và cơ sở ươm tạo
doanh nghiệp khoa học và công nghệ; doanh nghiệp sản xuất, cung cấp công
nghệ, thiết bị, sản phẩm và dịch vụ phục vụ các yêu cầu về bảo vệ môi trường
5
được hưởng ưu đãi đầu tư là các doanh nghiệp, tổ chức, cơ sở, dự án đầu tư đáp
ứng điều kiện theo quy định của pháp luật về khoa học và công nghệ; công nghệ
cao; chuyển giao công nghệ; bảo vệ môi trường.
- Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia được thành lập theo quyết định của Thủ
tướng Chính phủ;
- Trung tâm đổi mới sáng tạo khác do cơ quan, tổ chức, cá nhân thành lập nhằm
hỗ trợ thực hiện các dự án đầu tư khởi nghiệp sáng tạo, thành lập doanh nghiệp
đổi mới sáng tạo, thực hiện hoạt động thúc đẩy đổi mới sáng tạo, nghiên cứu và
phát triển tại trung tâm đáp ứng điều kiện quy định tại khoản 7 Điều này;
- Dự án đầu tư khởi nghiệp sáng tạo quy định tại khoản 8 Điều này;
- Dự án thành lập trung tâm nghiên cứu và phát triển.
- Trung tâm đổi mới sáng tạo - hưởng ưu đãi đầu tư khi đáp ứng các điều kiện
sau:
+ Có chức năng hỗ trợ, phát triển, kết nối doanh nghiệp đổi mới sáng tạo với hệ
sinh thái khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo;
+ Có một số hạng mục hạ tầng kỹ thuật để phục vụ hỗ trợ, phát triển và kết nối
hệ sinh thái khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo gồm: phịng thí nghiệm, phịng sản
xuất thử nghiệm và thương mại hóa cơng nghệ, hỗ trợ các doanh nghiệp phát
triển sản phẩm mẫu; cơ sở hạ tầng lắp đặt thiết bị kỹ thuật bảo đảm cung cấp một
hoặc nhiều hoạt động cho doanh nghiệp để thiết kế, thử nghiệm, đo lường, phân
tích, giám định, kiểm định sản phẩm, hàng hóa, vật liệu; có hạ tầng cơng nghệ
thơng tin hỗ trợ doanh nghiệp và mặt bằng tổ chức sự kiện, trưng bày, trình diễn
cơng nghệ, sản phẩm đổi mới sáng tạo;
6
+ Có đội ngũ quản lý chuyên nghiệp để cung cấp các dịch vụ hỗ trợ, phát triển và
kết nối cho doanh nghiệp hoạt động tại trung tâm; có mạng lưới chuyên gia và
cung cấp dịch vụ hỗ trợ, phát triển và kết nối cho doanh nghiệp.
- Dự án đầu tư khởi nghiệp sáng tạo theo một trong các dự án sau:
+ Sản xuất sản phẩm hình thành từ sáng chế, giải pháp hữu ích, kiểu dáng cơng
nghiệp, thiết kế bố trí mạch tích hợp bán dẫn, phần mềm máy tính, ứng dụng trên
điện thoại di động, điện tốn đám mây; sản xuất dịng, giống vật ni mới, giống
cây trồng mới, giống thủy sản mới, giống cây lâm nghiệp mới; tiến bộ kỹ thuật
đã được cấp văn bằng bảo hộ theo quy định của pháp luật về sở hữu trí tuệ,
quyền tác giả hoặc được công nhận đăng ký quốc tế theo quy định của điều ước
quốc tế mà Việt Nam là thành viên hoặc đã được cơ quan nhà nước có thẩm
quyền cơng nhận;
+ Sản xuất sản phẩm được tạo ra từ các dự án sản xuất thử nghiệm, sản phẩm
mẫu và hồn thiện cơng nghệ; sản xuất sản phẩm đạt giải tại các cuộc thi khởi
nghiệp, khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia, các giải thưởng về khoa học và
công nghệ theo quy định của pháp luật về giải thưởng khoa học và công nghệ;
+ Dự án của các doanh nghiệp hoạt động tại các trung tâm đổi mới sáng tạo,
trung tâm nghiên cứu và phát triển;
+ Sản xuất sản phẩm cơng nghiệp văn hố hình thành từ quyền tác giả, quyền
liên quan đến quyền tác giả đã được cấp văn bằng bảo hộ theo quy định của pháp
luật về sở hữu trí tuệ hoặc được cơng nhận đăng ký quốc tế theo quy định của
điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên.
7
- Chuỗi phân phối sản phẩm của doanh nghiệp nhỏ và vừa được hưởng ưu đãi
đầu tư là mạng lưới các trung gian thực hiện phân phối sản phẩm của doanh
nghiệp nhỏ và vừa đến người tiêu dùng và đáp ứng các điều kiện sau:
+ Có ít nhất 80% số doanh nghiệp tham gia là doanh nghiệp nhỏ và vừa;
+ Có ít nhất 10 địa điểm phân phối hàng hố đến người tiêu dùng;
+ Tối thiểu 50% doanh thu của chuỗi được tạo ra bởi các doanh nghiệp nhỏ và
vừa tham gia trong chuỗi.
- Cơ sở ươm tạo doanh nghiệp nhỏ và vừa; cơ sở kỹ thuật hỗ trợ doanh nghiệp
nhỏ và vừa; khu làm việc chung hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp
sáng tạo được hưởng ưu đãi đầu tư là cơ sở được thành lập theo quy định pháp
luật về hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa.
5. Việc thực hiện các biện pháp ưu đãi đầu tư trong thực tế ở Việt Nam
Các nguồn vốn đầu tư trong nước cũng như nước ngoài đã và đang đóng góp
một phần quan trọng vào sự phát triển nền kinh tế của Việt Nam. Cụ thể là hằng
năm vốn FDI luôn đại trên 20 tỷ USD. Vào năm 2016 vốn FDI đăng kí đạt gần
27 tỷ USD, tăng hơn 11% so với năm 2015, vốn đầu tư thực hiện đạt được 15,8%
tỷ USD, tăng 10,9% so với năm 2015. Tính riêng 06 tháng đầu năm 2017, tổng
vốn đàu tư trực tiếp nước ngoài là 7,720 triệu USD tăng 6,6% so với cùng kì
năm 2016. Theo số liệu thống kê số lượng dự án đầu tư trên cổng thông tin quốc
gia thì về giám sát và đánh gia đầu tư của Bộ kế hoạch và đàu tư thì tổng số dự
án đã hoàn thành là 3334 dự án, các dự án đang thực hiện là 7798 dự án, tổng dự
án đã phê duyệt là 1529 dự án, tổng vốn đăng kí cấp mới là 1183825 triệu USD,
tổng số vốn góp, vốn mua cổ phần là 224736 triệu USD và con số này ngày càng
tăng... Như vậy, qua số liệu này ta có thể thấy hiện nay, số vốn đầu tư vào Việt
8
Nam ngày càng tăng lên. Điều đó khẳng định nước ta đã có những chính sách ưu
đãi hợp lí nhằm thúc đẩy việc đầu tư kinh doanh.Chẳng hạn như ưu đãi về thuế
thu nhập doanh nghiệp: Dự án đầu tư mới A sản xuất vật liệu composit tại quận
Hoàng Mai, thành phố Hà Nội, có văn bản quyết định chủ trương đầu tư ngày
01/01/2016. Đối chiếu với quy định của Luật thuế Thu nhập doanh nghiệp và
Nghị định số 118/2015/NĐ-CP theo hướng dẫn tại Khoản 1 Điều này thì dự án
đầu tư mới A không thuộc danh Mục địa bàn ưu đãi đầu tư quy định tại phụ lục II
Nghị định số 118/2015/NĐ-CP , nhưng là dự án đầu tư thuộc lĩnh vực được ưu
đãi về thuế thu nhập doanh nghiệp quy định tại Điểm b Khoản 1 Điều 13 Luật
thuế thu nhập doanh nghiệp. Theo đó thu nhập của doanh nghiệp từ thực hiện dự
án đầu tư mới A được áp dụng thuế suất 10% trong thời gian 15 năm, được miễn
thuế tối đa không quá 4 năm và giảm 50% số thuế phải nộp tối đa không quá 9
năm tiếp theo theo quy định của pháp luật thuế thu nhập doanh nghiệp. Hay như
Dự án đầu tư mới G sản xuất ô tô chở người từ 9 chỗ trở xuống tại khu kinh tế
Chu Lai, tỉnh Quảng Nam, được cấp giấy chứng nhận đăng ký đầu tư ngày
20/01/2016. Theo hướng dẫn tại Điểm a Khoản 7 Điều này thì dự án đầu tư mới
G là dự án đầu tư mới tại khu kinh tế quy định tại Điểm a Khoản 1 Điều 13 Luật
thuế thu nhập cá nhân. Theo đó thu nhập của doanh nghiệp từ thực hiện dự án
đầu tư mới G được áp dụng thuế suất 10% trong thời gian 15 năm, được miễn
thuế tối đa không quá 4 năm và giảm 50% số thuế phải nộp tối đa không quá 9
năm tiếp theo theo quy định của pháp luật thuế Thu nhập cá nhân. Như vậy,
trong thực tế, các dự án đầu tư vào Việt Nam rất nhiều và số vốn đầu tư ngày
càng lớn. Việc tăng lên này một phần là nhờ vào việc Nhà nước ta áp dụng các
biện pháp ưu đãi đầu tư hợp lí nhằm thu hút các nhà đầu tư tiến hành đầu tư vào
Việt Nam.
9
KẾT LUẬN
Trên đây là bài phân tích của em về các đặc điểm của các biện pháp ưu đãi
đầu tư theo quy định của pháp luật. Việc pháp luật quy định về các biện pháp này
nhằm giúp cơ quan nhà nước áp dụng cấp ưu đãi cho dự dán đầu tư được dễ dàng
hơn, thuận tiện hơn và tránh hiện tượng lạm quyền. Đồng thời, việc quy điịnh
này nhằm thu hút, khuyến khích các nhà đầu tưtiến hành thưucj hiện các dự án
trên đất nước Việt Nam.
10
11