SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
VĨNH PHÚC
ĐỀ THI CHÍNH THỨC

KỲ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI LỚP 12
CHƯƠNG TRÌNH THPT CHUYÊN
NĂM HỌC 2021 - 2022
Mơn: ĐỊA LÍ
Thời gian: 180 phút (khơng kể thời gian giao đề)
Ngày thi: 12/10/2021
(Đề thi có 01 trang, gồm 7 câu)

Câu 1 (3,0 điểm)
a) Chuyển động biểu kiến hằng năm của Mặt Trời có ảnh hưởng như thế nào đến thời tiết các
mùa trong năm ở bán cầu Nam? Tại sao nhiệt độ trung bình năm ở cực Bắc cao hơn ở cực Nam?
b) Giải thích sự khác biệt về tính chất của gió Mậu dịch và gió Tây ơn đới?
Câu 2 (2,0 điểm)
a) Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến tỉ suất sinh thô.
b) Tại sao chăn ni gia cầm có mặt ở hầu hết các quốc gia trên thế giới?
Câu 3 (3,0 điểm)
a) Dựa vào Atlat Địa lí VIệt Nam và kiến thức đã học, phân tích sự phân hóa đa dạng của địa
hình đồng bằng ở nước ta.
b) Tại sao lũ trên hầu hết các con sông của nước ta đều dâng lên nhanh và thất thường?
Câu 4 (3,0 điểm)
a) Dựa vào Atlat Địa lí Việt Nam và kiến thức đã học, phân tích ảnh hưởng của gió Tín phong
bán cầu Bắc đến miền khí hậu phía Nam.
b) Dựa vào Atlat Địa lí Việt Nam và kiến thức đã học, chứng minh rằng nước ta có tính đa dạng
sinh học cao. Cần có những biên pháp gì để bảo vệ đa dạng sinh học ở nước ta?
Câu 5 (3,0 điểm)
a) Dựa vào Atlat Địa lí Việt nam và kiến thức đã học, hãy nhận xét và giải thích đặc điểm mạng
lưới đơ thị ở vùng Duyên hải Nam Trung Bộ.

b) Sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế có ảnh hưởng như thế nào đến cơ cấu lao động của nước ta?
Câu 6 (3,0 điểm)
Cho bảng số liệu:
SỐ LƯỢT HÀNH KHÁCH VẬN CHUYỂN PHÂN THEO NGÀNH VẬN TẢI
CỦA NƯỚC TA GIAI ĐOẠN 2010 - 2020
Năm
Tổng số
Đường sắt
Đường bộ
Đường thủy Đường hàng không
2010
2315,2
11,2
2132,3
157,5
14,2
2018
4291,5
8,7
4004,7
229,0
49,1
Sơ bộ 2020
3712,0
3,7
3436,9
239,1
32,3
(Nguồn:Niên giám thống kê Việt Nam 2020, NXB Thống kê, 2021)
Nhận xét và giải thích về quy mơ, cơ cấu số lượt hành khách vận chuyển phân theo ngành vận

tải của nước ta giai đoạn 2010 - 2020.
Câu 7 (3,0 điểm)
a) Dựa vào Atlat Địa lí Việt Nam và kiến thức đã học, hãy phân tích tác động của giao thơng
vận tải đến sự phát triển kinh tế - xã hội của vùng Bắc Trung Bộ.
b) Dịch Covid - 19 lan rộng đã gây ra những khó khăn gì cho các ngành dịch vụ ở vùng Đơng
Nam Bộ?
======= Hết=======
Thí sinh được sử dụng Atlat Địa lí Việt Nam. Cán bộ coi thi khơng giải thích gì thêm.

Edited by Nguyễn Địa Lý

1


ĐÁP ÁN – THANG ĐIỂM
Câu

Ý
a

1
(3đ)

b

a

2
(2đ)


3
(3đ)

b

a

Nội dung
Chuyển động biểu kiến hằng năm của Mặt Trời có ảnh hưởng như thế nào
đến thời tiết các mùa trong năm ở bán cầu Nam? Tại sao nhiệt độ trung
bình năm ở cực Bắc cao hơn ở cực Nam?
* Chuyển động biểu kiến hằng năm của Mặt Trời ảnh hưởng đến mùa ở bán cầu
Nam
- Khái quát chuyển động biểu kiến, hiện tượng mùa ở bán cầu Nam
- Tác động: chuyển động biểu kiến hằng năm của Mặt Trời làm cho thời gian
chiếu sáng và sự thu nhận bức xạ Mặt Trời ở bán cầu Nam thay đổi trong năm.
Cụ thể:
+ Mùa thu: 21/3 đến 22/6 Mặt Trời chuyển động từ xích đạo về chí tuyến Bắc
(diễn giải)
+ Mùa đông: 22/6 đến 23/9 Mặt Trời chuyển động từ chí tuyến Bắc về xích đạo
(diễn giải)
+ Mùa xuân: 23/9 đến 22/12 Mặt Trời chuyển động từ xích đạo về chí tuyến
Nam (diễn giải)
+ Mùa hạ: 22/12 đến 21/3 Mặt Trời chuyển động từ chí tuyến Nam về xích đạo
(diễn giải)
* Giải thích: Nhiệt độ cực Bắc cao hơn cực Nam
- Thời gian chiếu sáng ở cực Bắc (186 ngày) dài hơn cực nam (179 ngày)
- Cực Bắc là Bắc Băng Dương còn cực Nam là lục địa Nam Cực.
Giải thích sự khác biệt về tính chất của gió Mậu dịch và gió Tây ơn đới
- Gió Mậu dịch: khơ nóng, ít mưa do

+ Xuất phát từ áp cao cận chí tuyến về áp thấp xích đạo, di chuyển đến vùng có
nhiệt độ cao hơn, hơi nước càng xa độ bão hịa, khơng khí khơ.
+ Hoạt động trong vùng nội chí tuyến, góc chiếu sáng lớn, nền nhiệt độ cao.
- Gió Tây ơn đới: ấm và ẩm, thường gây mưa (chủ yếu mưa nhỏ, mưa phùn) do
+ Xuất phát từ áp cao cận chí tuyến về áp thấp ơn đới, di chuyển đến vùng có
nhiệt độ thấp hơn, hơi nước tiến đến độ bão hòa và gây mưa. Ngồi ra, gió Tây
ơn đới thường thổi trên dịng biến nóng nên độ ẩm khơng khí cao.
+ Hoạt động ở vĩ độ trung bình, góc chiếu sáng nhỏ hơn, nhiệt độ thấp hơn.
Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến tỉ suất sinh thô
- Tự nhiên sinh học
- Phong tục tập qn và tâm lí xã hội.
- Trình độ phát triển kinh tế xã hội
- Chính sách dân số của từng nước
Tại sao chăn ni gia cầm có mặt ở hầu hết các quốc gia trên thế giới
- Nhu cầu về thịt, trứng cho bữa ăn hàng ngày của con người và nhu cầu về
nguyên liệu công nghiệp chế biến thực phẩm có khắp trên thế giới.
- Nguồn thức ăn chủ yếu là ngũ cốc có ở khắp nơi và thức ăn công nghiệp chế
biến.
- Điều kiện nuôi gia cầm khơng phức tạp, hình thức ni đa dạng và thuận tiện
Dựa vào Atlat Địa lí VIệt Nam và kiến thức đã học, phân tích sự phân hóa
đa dạng của địa hình đồng bằng ở nước ta
- Phân hóa thành 3 khu đồng bằng. Ngay trong mỗi đồng bằng cũng có sự phân
hóa thành các khu vực
- Đặc điểm khu vực đồng bằng châu thổ sông Hồng:
+ Nguồn gốc, diện tích, hình dạng.
+ Cao ở rìa phía tây, tây bắc, bị chia cắt thành các ơ do có đê sơng (diễn giải)
- Đặc điểm khu vực đồng bằng châu thổ sơng Cửu Long:
+ Nguồn gốc, diên tích, hướng nghiêng.

Edited by Nguyễn Địa Lý


Điểm
2,0

0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
1,00
0,25
0,25
0,25
0,25
1,00
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
0,5
1,50

0,25
0,25
0,25

2


b

a

4
(3đ)
b

5
(3đ)

a

+ Thấp và bằng phẳng, cao ở gồng đất ven sông Tiền sông Hậu, nhiều vùng
trũng ngập nước quanh năm (diễn giải)
- Đặc điểm khu vực đồng bằng ven biển miền Trung:
+ Nguồn gốc, diên tích, hình dạng, hướng nghiêng.
+ Kéo dài, hẹp ngang, chia thành ba dải rõ rệt (diễn giải)
Tại sao lũ trên hầu hết các con sông của nước ta đều dâng lên nhanh và
thất thường?
- Lũ lên nhanh:
+ Đa số sơng nhỏ, ngắn, dốc, lịng sơng hẹp.
+ Địa hình chủ yếu là đồi núi, độ dốc lớn, tốc độ dòng chảy mạnh.
+ Mưa lớn, phân mùa rõ rệt, chủ yếu tập trung trong các tháng mùa mưa.
+ Nhiều nơi lớp phủ thực vật đã bị tàn phá.
- Lũ thất thường:
+ Chế độ mưa thất thường.

+ Hiện nay ảnh hưởng của biến đổi khí hậu tồn cầu và việc xây dựng các đập
thủy điện ở thượng lưu các con sơng.
Dựa vào Atlat Địa lí Việt Nam và kiến thức đã học, phân tích ảnh hưởng
của gió Tín phong bán cầu Bắc đến miền khí hậu phía Nam.
- Khái quát về Tín phong bán cầu Bắc: nguồn gốc, hướng, thời gian, tính chất,
hoạt động.
- Tháng 11 đến tháng 4 năm sau:
+ Tạo nên mùa khô sâu sắc cho Nam Bộ và Tây Nguyên
+ Gặp dãy Trường Sơn Nam chắn gió gây mưa cho vùng ven biến Nam trung
Bộ.
- Tháng 5 đến tháng 10:
+ Đầu mùa hạ, cùng với gió mùa tây nam từ Bắc Ấn Độ Dương thành dải hội tụ
theo chiều kinh tuyến vắt dọc theo dãy Trường Sơn gây mưa cho Tây Nguyên
và Nam Bộ.
+ Cuối mùa hạ, cùng với Tín phong bán cầu Nam thành dải hội tụ theo chiều vĩ
tuyến gây mưa cho cả miền Nam. Đỉnh mưa vào các tháng 9, 10, 11.
Dựa vào Atlat Địa lí Việt Nam và kiến thức đã học, chứng minh rằng nước
ta có tính đa dạng sinh học cao. Cần có những biên pháp gì để bảo vệ đa
dạng sinh học ở nước ta?
* Chứng minh rằng tính đa dạng sinh học ở nước ta
- Đa dạng về loài (diễn giải)
- Đa dạng về kiểu gen (diễn giải)
- Đa dạng về hệ sinh thái (diễn giải)
* Biên pháp bảo vệ đa dạng sinh học
- Xây dựng hệ thống vườn quốc gia và khu bảo tồn thiên nhiên.
- Ban hành sách đỏ Việt Nam.
- Quy định chặt chẽ việc khai thác về gỗ, động vật, thủy sản.
Dựa vào Atlat Địa lí Việt nam và kiến thức đã học, hãy nhận xét và giải
thích đặc điểm mạng lưới đơ thị ở vùng Duyên hải Nam Trung Bộ.
* Nhận xét

- Mật độ dân đô thị thấp, số lượng đô thị ít (dẫn chứng)
- Quy mô đô thị nhỏ và phân hóa (dẫn chứng).
- Chức năng hành chính là chủ yếu, ngồi ra chức năng cơng nghiệp (dẫn
chứng)
- Nhiều cấp đơ thị, chủ yếu đô thị cấp thấp (dẫn chứng)
- Phân bố đô thị không đều, tập trung chủ yếu ở ven biển.
* Giải thích
- Mật độ dân số thấp, số lượng ít, quy mơ dân số nhỏ... do trình độ phát triển
kinh tế thấp, tính chất nền kinh tế chủ yếu dựa vào nơng nghiệp cổ truyền, địa
hình bị chia cắt mạnh...

Edited by Nguyễn Địa Lý

0,25
0,25
0,25
1,50
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
1,50
0,50
0,25
0,25

0,25
0,25

1,50
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
2,00
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
0,5

3


b

6
(3đ)

7
(3đ)

a

- Phân bố không đều, tập trung ở ven biển chủ yếu do thuận lợi về vị trí, điều
kiện tự nhiên, sự phát triển kinh tế và giao thông (phân tích)

Sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế có ảnh hưởng như thế nào đến cơ cấu lao
động của nước ta
- Khái quát chuyển dịch cơ cấu kinh tế ở nước ta.
- Cơ cấu kinh tế thay đổi kéo theo cơ cấu lao động thay đổi.
+ Kết quả của quá trình cơng nghiệp hóa và hiện đại hóa cả nền kinh tế làm
tăng tỉ lệ lao động qua đào tạo, có trình độ khoa học kĩ thuật, có tay nghề.
+ Chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế làm giảm tỉ lệ lao động trong khu vực I,
tăng tỉ lệ ở khu vực II, III. Tuy nhiên tốc độ chuyển dịch chậm nên tỉ lệ lao
động khu vực I vẫn chiếm tỉ lệ lớn nhất.
+ Chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo thành phần làm tỉ trọng lao động trong khu
vực có vốn đầu tự nước ngoài tăng nhanh nhất.
+ Theo lãnh thổ, các vùng kinh tế trọng điểm, các khu công nghiệp tập trung
đang thu hút rất nhiều lao động, tạo nên sự chuyển dịch lao động theo lãnh thổ
rõ nét.
Nhận xét và giải thích về quy mơ, cơ cấu số lượt hành khách vận chuyển
phân theo ngành vận tải của nước ta giai đoạn 2010 - 2020
* Nhận xét:
- Quy mô hành khách vận chuyển phân theo ngành vận tải của nước ta tăng lên
nhưng không ổn định. Riêng đường sắt giảm liên tục (dẫn chứng).
- Cơ cấu hành khách vận chuyển không đồng đều giữa các ngành vận tải: tỉ tọng
đường bộ cao nhất, đường thủy đứng thứ 2, các loại hình cịn lại chiếm tỉ trọng
rất nhỏ (dẫn chứng)
- Cơ cấu hành khách vận chuyển phân theo ngành vận tải nước ta có sự thay
đổi:
+ Tỉ trọng đường sắt giảm liên tục, đường thủy giảm giai đoạn 2010 – 2018
nhưng đến 2020 lại tăng nhanh (dẫn chứng)
+ Tỉ trọng đường bộ và đường hàng không giai đoạn 2010 – 2018 tăng nhưng
đến 2020 lại giảm nhẹ (dẫn chứng)
* Giải thích
- Quy mơ số hành khách tăng do kinh tế phát triển, đời sống người dân được

nâng cao, nhu cầu đi lại tăng lên...
- Năm 2020 số lượt khách tất cả các ngành đều giảm do ảnh hưởng của đại dịch
Covid-19, giãn cách xã hội, du lịch bị ngừng trệ...
- Đường sắt giảm liên tục về quy mô và tỉ trọng do chậm đổi mới, dịch vụ chưa
đa dạng, chưa đáp ứng được nhu cầu người dân.
- Đường bộ chiếm tỉ trọng cao nhất và có tỉ trọng tăng do có nhiều ưu điểm: tiện
lợi, cơ động, khả năng phối hợp với các ngành vận tải khác...
- Đường hàng khơng chiếm tỉ trọng cịn nhỏ do cước phí đắt, chưa phù hợp với
thu nhập của đa số người dân. Tuy nhiên, sự phát triển của thuowgn mại và du
lịch đã tạo điều kiện cho đường hàng không phát triển mạnh hơn.
- Đường thủy chiếm tỉ trọng thứ 2 do là loại hình vận tải hành khách xuất hiện
sớm, cước phí rẻ...
Dựa vào Atlat Địa lí Việt Nam và kiến thức đã học, hãy phân tích tác động
của giao thơng vận tải đến sự phát triển kinh tế - xã hội của vùng Bắc
Trung Bộ
- Giao thông vận tải ở Bắc Trung Bộ đang được đầu tư phát triển mạnh
+ Đường bộ: nâng cấp quốc lộ 1A, xây dựng đường Hồ Chí Minh, các hầm
đường bộ, cải tạo các tuyến đường ngang (diễn giải)
+ Đường biển: xây dựng các cảng nước sâu, cải tạo cảng biển (dẫn chứng)
+ Đường hàng khơng: hiện đại hóa các sân bay...
- Tác động: Phát triển giao thơng vận tải sẽ góp phần tăng cường mối giao lưu,
quan hệ kinh tế, mở rộng hợp tác, phát triển kinh tế - xã hội.

Edited by Nguyễn Địa Lý

0,25
1,00

0,25
0,25

0,25
0,25
3,00
0,50
0,50
0,50

0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
2,00
0,50

0,25
4


b

+ Nâng cao vị trí cầu nối Bắc – Nam theo hệ thống quốc lộ 1A và đường sắt
Thống Nhất
+ Phát triển các tuyến đường ngang (7,8,9) và đường Hồ Chí Minh giúp khai
thác tiềm năng và thúc đẩy sự phát triển kinh tế khu vực phía Tây, tạo ra sự
phân cơng lao động hồn chỉnh hơn.
+ Phát triển hệ thống cảng biển, sân bay tạo ra thế mở cửa của nền kinh tế, tạo
điều kiện thu hút vốn đầu tư, hình thành các khu cơng nghiệp, khu chế xuất...
+ Giải quyết việc làm, nâng cao đời sống người dân....

+ Phân bố lại dân cư và lao động, hình thành mạng lưới đô thị mới...
Dịch Covid - 19 lan rộng đã gây ra những khó khăn gì cho các ngành dịch
vụ ở vùng Đông Nam Bộ?
- Nhu cầu dịch vụ y tế nâng cao, một số dịch vụ tiêu dùng khác lại giảm mạnh
- Du lịch: là ngành chịu tác động mạnh nhất của dịch Covid-19, số lượt khách
du lịch đặc biệt là khách du lịch quốc tế và doanh thu du lịch giảm mạnh...
- Nội thương: tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu từ dịch vụ tiêu dùng
giảm. Ngoại thương gặp nhiều khó khăn về xuất nhập khẩu hàng hóa.
- Các dịch vụ vận tải, lưu trú, ăn uống... bị thiệt hại nặng nề.
Tổng điểm toàn bài

0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
1,00

20,0

======= Hết=======

Edited by Nguyễn Địa Lý

5