BỨC THƯ CỦA THỦ LĨNH DA ĐỎ
Hoạt động của GV và HS
Hoạt động 1: Hướng dẫn HS đọc – tìm hiểu chú thích.
(10p)
GV hướng dẫn HS đọc, GV đọc, gọi HS đọc.
GV nhận xét, sửa sai.
?Cho biết đôi nét về tác giả, tác phẩm?
 Lưu ý một số từ ngữ khó SGK
Hoạt động 2: Hướng dẫn HS phân tích VB. (60p)
?Bức thư chia làm mấy phần? Nội dung của từng phần?
*3 phần:
- Từ đầu… tiếng nói của cha ơng chúng tơi: Những điều
thiêng liêng trong kí ức người da đỏ.
- Tiếp đến “đều có sự ràng buộc”: Những lo âu của người
da đỏ về đất đai, môi trường thiên nhiên sẽ bị tàn phá bởi
người da trắng.
- Còn lại: Kiến nghị của người da đỏ về việc bảo vệ môi
trường, đất đai.
? - Trong kí ức của người da đỏ ln hiện lên những
điều tốt đẹp nhất, đó là những điều gì?
HS: Trả lời
- Đất là thiêng, đất là bà mẹ.
- Chúng tôi không thể nào quên được mảnh đất tươi đẹp
này.
- Chúng tôi là một phần tử của mẹ và mẹ cũng là một
phần của chúng tôi.
- Hoa là chị, là em ... vũng nước, mõm đá, chú ngựa con
... tất cả đều chung một gia đình.
- Dịng sơng, con suối là máu của tổ tiên, là anh em, ...
- Tiếng thì thầm của dịng nước là tiếng nói của cha
ơng.

- Khơng khí là q giá...
- Đất đai giàu có được là do nhiều mạng sống bồi đắp
nên.
- Đất là mẹ.
?Tại sao vị thủ lĩnh da đỏ nói rằng đó là “những điều
thiêng liêng” ?
-Những thứ đó đều đẹp đẽ, cao quý không thể tách rời với
sự sống của người da đỏ (là máu của tổ tiên… là chị, là
em, là gia đình).
- Những thứ đó khơng thể mất, cần được tơn trọng và giữ
gìn.
Những điều thiêng liêng đó phản ánh cách sống như
thế nào của người da đỏ?
HS: Quan hệ gắn bó, biết ơn, hài hồ, thân u, thiêng

Nội dung bài học
I. Đọc – Tìm hiểu chú thích:
1. Đọc:
1. Tác giả: Xi-át-tơn
2. Tác phẩm:
- Văn bản là bức thư của thủ lĩnh Xi-áttơn gửi Tổng thống Mĩ Phreng-klin Piơ-xơ.
- Bức thư của thủ lĩnh da đỏ thuộc kiểu
văn bản nhật dụng về chủ đề thiên
nhiên và môi trường.
2. Chú thích:
Chú thích (*) SGK/138.
II. Phân tích văn bản
1. Những điều liêng liêng trong kí ức
người da đỏ:
- Đất đai… cây là… hạt sương… tiếng côn

trùng… những bông hoa… vũng nước…
dịng nhựa chảy trong cây cối…

Þ Người da đỏ tơn trọng, u q gắn
bó và sống hịa nhập với thiên nhiên.
Bảo vệ đất đai, môi trường thiên nhiên
như mạng sống của mình.


liêng mà gần gũi ... như trong một gia đình, như với
người anh, chị em ruột thịt, như với bà mẹ hiền minh,
vĩ đại.
GDHS tình yêu quê hương, yêu và có ý thức bảo vệ
mơi trường.
?Trong đoạn văn này, tác giả sử dụng chủ yếu là biện
pháp tu từ nào? Biểu hiện cụ thể ở những lời văn nào?
a) Đoạn đầu của bức thư, thủ lĩnh da đỏ đã sử dụng những
hình ảnh nhân hóa:
- Mảnh đất này là bà mẹ của người da đỏ.
- Bông hoa ngát hương là người chị, người em.
- Người da đỏ, mỏm đá, vũng nước, chú ngựa đều "cùng
chung một gia đình".
Các phép so sánh được sử dụng:
- Nước óng ánh, êm ả trơi dưới những dịng sơng, con
suối là máu của tổ tiên.
- Tiếng thì thầm của dịng nước chính là tiếng nói của cha
ơng.
b?Tác dụng của nhân hố trong những lời văn đó?
)
Nhờ có sự so sánh và nhân hóa, mối quan hệ của đất với

con người được thể hiện gắn bó hết sức thân thiết, như là
anh chị em, như là những người con trong một gia đình,
như là con cái với người mẹ..
-Sự vật hiện lên gần gũi thân thiết với con người bộc lộ
cảm nghỉ sâu xa của tác giả với thiên nhiên, môi trường
sống.
Giáo dục HS ý thức bảo vệ và giữ gìn mơi trường sống.
Hết tiết 1 chuyển sang tiết 2
?Người da đỏ đã lo lắng điều gì trước khi bán đất cho
người da trắng?
-Những lo âu đó đã được thủ lĩnh da đỏ bày tỏ như thế
nào trên các phương diện:
Đạo đức, cách cư xử của người da trắng với đất đai, môi
trường.
Về đạo đức: Mảnh đất này không phải anh em của họ mà
là kẻ thù của họ, mồ mả của họ họ còn quên.
Về cư xử với đất đai môi trường: Họ lấy từ trong lịng đất
những gì họ cần, họ cư xử với đất mẹ và anh em bầu trời
như những vật mua được bán đi, lòng thèm khát của họ sẽ
ngấu nghiến đất đai để lại đằng sau những bãi hoang mạc,
họ hít thở khơng khí nhưng chẳng để ý gì đến bầu khơng
khí mà họ hít thở, cả ngàn con trâu rừng bị người da trắng
bắn mỗi khi tàu chạy qua.
?Những lo âu đó đã phản ánh sự đối lập nào giữa cách
sống của người da trắng với cách sống của người da đỏ?

2. Những lo âu của người da đỏ về đất
đai, môi trường, thiên nhiên:
- Đất đai, môi trường, thiên nhiên sẽ bị
người da trắng tàn phá.


- Nghệ thuật: so sánh, đối lập, nhân hoá,
điệp từ ngữ.

 Bộc lộ những âu lo của người da đỏ về khi
đất đai của họ thuộc về người da trắng.
 Tôn trọng sự hoà hợp với thiên nhiên, yêu
quý và đầy ý thức bảo vệ mơi trường, thiên
nhiên như mạng sống của mình.

QUAN
NIỆM

. a,
• Sự khác biệt của người da đỏ và da trắng thể hiện ở thái
độ đối với đất đai
- Người da trắng:

NGƯỜI DA
ĐỎ
- Đất là mẹ

Đất đai

NGƯỜI DA
TRẮNG
- Họ lấy đi từ
lịng
đất
những gì họ

cần
- Chinh phục
được họ sẽ
lấn tới.


+ Xa lạ với đất, coi đất là kẻ thù.
+ Cư xử như mua được, tước đoạt được, bán đi như mọi
thứ hàng hóa.

Thiên
nhiên

+ Chỉ biết khai thác, lấy đi những thứ cần, ngấy nghiến
đất để lại đằng sau là bãi hoang mạc.
- Người da đỏ:

Khơng
khí

+ Trân trọng đất, coi đất như mẹ, như phần máu thịt.
• Sự khác biệt thể hiện ở lối sống:

Muông
thú

- Say sưa
với tiếng lá
cây
lay

động,
âm
thanh êm ái
của
tiếng
gió thoảng.

- Chẳng có
nơi nào yên
tĩnh, chỉ là
những tiếng
ồn ào, lăng
mạ.

-Quý giá là - Chẳng để ý
của chung
gì.
- Chỉ giết để - Bắn chết cả
duy trì sự
ngàn con.
sống

- Người da trắng:
+ Sống ồn ào trong nhịp sống công nghiệp căng thẳng.
+ Khơng quan tâm đến khơng khí
+ Khơng biết thưởng thức "những làn gió thấm đượm
hương hoa đồng cỏ".

Þ Kết luận:
- Người da đỏ: Tôn trọng yêu quý bảo

vệ môi trường.
- Người da trắng: Có cách sống vật chất
thực dụng, coi thiên nhiên đất đai như
một thứ hàng hóa.

+ Khơng quý trọng muông thú.
->Cách sống vật chất thưc dụng >< cách sống tôn trọng
giá trị tinh thần
?Đoạn văn sử dụng biện pháp tu từ nào?
Chỉ ra? ?Nghệ thuật ấy có những tác dụng gì?
Phép đối lập
anh em >< kẻ thù
Yên tĩnh >< ồn ào
Xa lạ >< thân thiết
- Điệp ngữ: Tôi biết... Tôi biết... Tôi thật không hiểu... Tôi
đã chứng kiến... ngài phải phải nhớ... Ngài phải gìn giữ...
ngài phải dạy... ngài phải bảo...
Phép so sánh: - Đất là bầu trời – như những vật mua
được, tước đoạt được… như những con cừu và những hạt
kim cương sáng ngời. - Các muôn thú sống trên mảnh đất
này như những người anh em.
Phép nhân hóa: - Mảnh đất này – những người anh em,
kẻ thù. - Mẹ - đất, an hem – bầu trời. (3) Phép lặp - Tôi
biết… Tôi biết, cách sống của… - Tơi là người da đỏ…
Có lẽ người da đỏ hoang dã… - Tôi là kẻ hoang dã,… Tôi
là kẻ hoang dã,…
(5) Các kiểu câu: - Kiểu câu trùng lặp để nhấn mạnh: Tôi
biết người da trắng… Tôi biết, cách sống của chúng tôi…
Tôi thật không hiểu nổi điều đó. Tơi khơng hiểu điều đó.
Tơi khơng hiểu bất cứ một cách sống nào khác.

- Kiểu câu nghi vấn để củng cố lập luận: + Có lẽ, người
da đỏ hoang dã và tăm tối chăng? + Và cái gì sẽ xảy ra... 3. Kiến nghị của người da đỏ:
ban đêm bên hồ? + Con người là gì, nếu cuộc sống thiếu - Phải biết kính trong đất đai.


những con thú?
- Câu luận: Tôi là người da đỏ, tơi thật khơng thể hiểu nỗi
điều đó. Tơi là kẻ hoang dã…

- Hãy khuyên bảo chúng: Đất là mẹ.
- Điều gì xảy ra với đất đai… tức là xảy ra
với những đứa con của đất.

(6) Từ ngữ gợi tả, gợi cảm: - Người anh em, mẹ đất, an
=> Bức thông điệp: Con người phải sống
hem bầu trời. - Ngấu nghiến đất đai. - Nhức nhối. - Lá
hòa hợp với thiên nhiên, chăm lo, bảo vệ
cây lay động vào mùa xuân… - Chia sẻ linh hồn…
môi trường và thiên nhiên như bảo vệ
?Những lo âu về đất đai môi trường, thiên nhiên bị xâm mạng sống của chính mình.
hại cho em hiểu gì về cách sống của người da đỏ?
?Những lời kiến nghị nào được nhắc tới ở phần cuối bức
thư của thủ lĩnh da đỏ?
?Em hiểu thế nào về câu nói “Đất là mẹ”?
-Đất là nơi sinh sản ra mn lồi là nguồn sống của mn
lồi.
Cái gì con người làm cho đất đai là làm cho ruột thịt của
mình.
Con người cần phải sống hoà hợp với con người đất đai và
phải biết cách bảo vệ nó.

?Em nhận thấy giọng điệu trong đoạn thư này có gì khác
trước?
-Giọng vừa thống thiết, vừa đanh thép hùng hồn (người
phải dạy, phải bảo, phải kính trọng đất đai).
?Tại sao người viết thay đổi giọng điệu như thế?
- Nhằm khẳng định sự cần tiết phải bảo vệ đất đaimôi
trường sống, dạy cho người da trắng biết cư xử đúng đắn
với đất đai và môi trường.
Hoạt động 3: Hướng dẫn tổng kết. (10p)
?Theo em, Bức thư… quan tâm và khẳng định điều quan
trọng nào trong cuộc sống của con người?
? Nghệ thuật nổi bật nhất của văn bản này là gì?
HS trả lời, GV nhận xét, chốt ý.
Gọi HS đọc ghi nhớ SGK.
?Tại sao Bức thư… cách đây hơn một thế kỉ nhưng vẫn
được xem là một trong những văn bản hay nhất nói về
mơi trường, thiên nhiên?

III. Tổng kết:

* Ghi nhớ: SGK/140.
-Nó đề cập đến một vấn đề chung cho mọi
thời đại, đó là vấn đề: quan hệ giữa con
người với môi trường, thiên nhiên. Nó
được viết bằng sự am hiểu bằng trái tim
tình u mãnh liệt dành cho đất đai, mơi
trường, thiên nhiên. Nó được trình bày
trong một lời văn đầy tính nghệ thuật
(giàu hình ảnh, các biện pháp tu từ).
 GD HS ý thức cao trong vấn đề bảo

vệ môi trường sống.
GD kĩ năng sống: làm chủ, nâng cao ý
thức bảo vệ thiên nhiên.