Trường THCS Đạ Long
Tuần: 27
Tiết : 53

Giáo án vật lý 9
Ngày soạn: 03-03-2018
Ngày dạy : 05-03-2018

BÀI TẬP: THẤU KÍNH HỘI TỤ, THẤU
KÍNH PHÂN KỲ VÀ SỰ TẠO ẢNH
TRÊN PHIM TRONG MÁY ẢNH
I. Mục tiêu:
1. Kiến thức: - Củng cố cách vẽ ảnh của một điểm qua thấu kính hội tụ, xác định tính chất của
ảnh.
- Nêu được các đặc điểm về ảnh của một vật tạo bởi thấu kính phân kỳ. Dựng được ảnh của một vật
tạo bởi thấu kính phân kỳ bằng cách sử dụng các tia đặc biệt.
2. Kĩ năng: - Dựng được ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ bằng cách sử dụng các đặc biệt.
- Vận dụng được kiến thức đã học để giải một số bài tập.
3. Thái độ: - Biết làm việc tự lực để tiến hành có kết quả cơng việc.
II. Chuẩn bị:
1. GV: - Nội dung bài tập.
2. HS: - Kiến thức bi cũ.
III. Tổ chức hoạt động dạy và học:
1. Ổn định lớp: ( 1 phút ). 9A1:............................................................................
9A2:............................................................................
2. Kiểm tra bài cũ: - lồng ghép trong bài mới.
3. Tiến trình:
GV tổ chức các hoạt động
Hoạt động của học sinh
Kiến thức cần đạt
Hoạt động 1: Giới thiệu bài mới:( 5 phút)

- Cho hs làm các bài tập?
- Làm việc cá nhân vận dụng
- Hãy vẽ đường truyền của ba đường truyền của ba tia sáng đặc
tia sáng qua thấu kính hội tụ biệt qua thấu kính hội tụ:
mà em đã học?
+ Tia tới qua quang tâm cho tia
- Nêu đặc điểm của thấu kính ló tiếp tục truyền thẳng. Vẽ được
phân kì?
tia ló của tia tới (1).
- Nêu đặc điểm của trục chính, + Tia tới song song với trục
quang tâm, tiêu điểm, tiêu cự chính cho tia ló qua tiêu điểm F'.
của thấu kính phân kì?
Vẽ được tia tới của tia ló (3).
- Nêu đường truyền của 3 tia + Tia tới qua tiêu điểm F cho tia
sáng cơ bản?
ló song song với trục chính. Vẽ
- Nêu đặc điểm của ảnh tạo được tia tới của tia ló (2).
bởi thấu kính phân kì?
1. Đặc điểm của thấu kính phân
- Nêu cách dựng ảnh của một kì
điểm S qua thấu kính phân kì? 2. Đường truyền cơ bản của một
- Nêu cách dựng ảnh của 1 vật số tia sáng
sáng AB?
- Tia tới đến quang tâm thì tia ló
tiếp tục đi thẳng .
- Tia tới song song trục chính thì
tia ló có đường kéo dài đi qua F.

GV: Đặng Thị Hài


Năm học: 2017 - 2018


Trường THCS Đạ Long

Giáo án vật lý 9

3. ảnh tạo bởi thấu kính phân kì
- Vật sáng đặt ở mọi vị trí trước
thấu kính phân kì đều cho ảnh
ảo cùng chiều với vật, nhỏ hơn
vật, luôn nằm trong khoảng tiêu
cự của thấu kính.
4. Cách dựng ảnh
- Muốn dựng ảnh A’B’ của AB
qua thấu kính phân kì chỉ cần
dựng ảnh B’ của B bằng cách vẽ
đường truyền của 2 tia sáng đặc
biệt. Sau đó từ B’ hạ đường
vng góc ta có A’ là ảnh của A.
Hoạt động 2: Bài tập về thấu kính hội tụ:( 17 phút)
- GV gọi học sinh lên bảng Tóm tắt
Bài 1- Đặt một vật AB vng
ghi tóm tắt đề bài.
OF=OF’=f= 12cm
góc với một thấu kính hội tụ
- GV gọi HS đứng tại chỗ nêu OA= 30cm
có tiêu cự f = 12 cm. Điểm A
đường truyền của 3 tia sáng AB = 6 cm
nằm trên trục chính và cách

đặc biệt đi qua TKHT.
a/ OA’ = ?
thấu kính một khoảng 36 cm
- GV gọi HS khác nhận xét, b/ A’B’= ?
a/ Xác định vị trị của ảnh AB.
GV chốt lại.
b/ Tính độ cao của ảnh A’B’.
- Cho biết ảnh A’ của điểm A - A’ nằm trên trục chính.
Biết vật AB = 6cm
sẽ ở vị trí nào? vì sao?
Tóm tắt:
- GV vậy muốn vẽ ảnh của - Chỉ vẽ ảnh của B sau đó từ B’ OF=OF’=f= 12cm
AB ta chỉ cần vẽ ảnh của điểm hạ đường vuông góc xuống trục OA= 30cm
nào?
chính cắt trục chính tại A’.
AB = 6 cm
- GV gọi một học sinh lên
a/ OA’ = ?
bảng vẽ hình?
b/ A’B’= ?
- GV gọi HS khác nhận xét
cách vẽ.
- GV Cho biết tam giác nào
đồng dạng với tam giác vng
A’OB’? vì sao
- GV hãy lập tỉ số đồng dạng
các cạnh của 2 tam giác
- GV Cho biết tam giác nào
đồng dạng với tam giác
A’F’B’

- GV hãy lập tỉ số đồng dạng
các cạnh của 2 tam giác
- GV So sánh đoạn thẳng AB
và OI
- GV Vì sao AB = OI
HS vì tứ giác ABIO là hình
chữ nhật

GV: Đặng Thị Hài

Vì 2 tam giác vng có 1 góc
nhọn bằng nhau.

A ' OB ' ~ AOB
A ' B ' OA '

AB
OA (1)
A ' F ' B ' ~ OF ' I

A ' OB ' ~ AOB
A ' B ' OA '

AB
OA (1)
A ' F ' B ' ~ OF ' I

A' B ' A' F '

OI

OF ' (2)

A' B ' A' F '

OI
OF ' (2)

AB = OI (3 ) (vì ABIO là hình AB = OI (3 ) (vì ABIO là hình
chữ nhật)
chữ nhật)
OA ' A ' F '
OA ' A ' F '


OA OF '
OA OF '
A’F’ = OA’ – OF’
A’F’ = OA’ – OF’

Năm học: 2017 - 2018


Trường THCS Đạ Long

Giáo án vật lý 9

OA ' OA ' OF '
- GV từ (1), (2), và (3) ta suy OA ' OA ' OF '



ra được điều gì?
OA
OF '
OA
OF '
GV trên hình vẽ đoạn A’F’ OA ' OA ' 12
OA ' OA ' 12

18(cm)

18(cm)
bằng hiệu của 2 đoạn thằng 36
12
36
12
nào?
OA’= 18 cm
OA’= 18 cm
GV Thay A’F’= OA’ – OF’
Thay OA’ = 18cm vào pt (1)
Thay OA’ = 18cm vào pt (1)
vào trên ta được điều gì?
A’B’ = 3cm
A’B’ = 3cm
- Hãy thay giá trị của OA và
OF’ vào ta được gì ?
OA’= 18 cm
- Thay OA’ = 18cm vào pt (1)
hãy tính A’B’?
Hoạt động 3: Bài tập về thấu kính phân kì:(15 phút)

- GV gọi học sinh lên bảng Tóm tắt
Đặt vật AB vng góc với trục
ghi tóm tắt đề bài.
OF=OF’=f= 12cm
chính của TKPK có tiêu cự f =
- GV gọi một học sinh lên OA= 24cm
12 cm. Điểm A nằm trên trục
bảng vẽ hình.
AB = 6 cm
chính và cách thấu kính 24 cm.
- GV gọi HS khác nhận xét a/ OA’ = ?
a/ Xác định vị trí của ảnh
cách vẽ.
b/ A’B’= ?
A’B’.
b/ Tính độ cao của ảnh. Biết
AB = 6cm
Tóm tắt
OF=OF’=f= 12cm
OA= 24cm
AB = 6 cm
a/ OA’ = ?
b/ A’B’= ?

A
'
OB
'

AOB

- GV Cho biết tam giác nào
~
đồng dạng với tam giác A ' B ' OA '

A’OB’?
AB
OA (1)
- GV hãy lập tỉ số đồng dạng
các cạnh của 2 tam giác?
- GV Cho biết tam giác nào
đồng dạng với tam giác A’FB’ A ' FB ' ~ OFI
A' B ' A' F
HS tam giác OIF

A ' OB ' ~ AOB
- GV hãy lập tỉ số đồng dạng OI
OF
( 2)
các cạnh của 2 tam giác
A ' B ' OA '

- GV So sánh AB và OI
AB
OA (1)
AB = OI ( ABIO là HCN )(3 )
HS AB = OI (3 )
A ' FB ' ~ OFI
- Từ (1), (2), và (3) ta suy ra
Từ (1) , (2), và (3) ta được
A' B ' A' F

được điều gì?

OA
'
A
'
F
- GV trên hình vẽ đoạn A’F
OI
OF

( 2)
OA
OF
bằng hiệu của 2 đoạn thằng
AB = OI ( ABIO l HCN )(3 )
A’F = OF – OA’
nào?
Từ (1) , (2), và (3) ta được
GV thay A’F’ = OF – OA’vào
OA ' A ' F

trên ta được điều gì?
OA OF

GV: Đặng Thị Hài

Năm học: 2017 - 2018



Trường THCS Đạ Long
- Hãy thay giá trị của OA và
OF’ vào ta được gì?
- GV cho HS thay OA’ = 8 cm
vào pt (1) hãy tính A’B’?

Giáo án vật lyù 9
OA ' OF  OA

OA
OF

OA ' 12  24

24
12
OA’ = 24 – 2 OA’
OA’= 8 cm
Thay OA’ = 8 cm vào pt (1)

A' B ' 8 1
 
6
24 3
A’B’= 2 cm

A’F = OF – OA’
OA ' OF  OA

OA

OF

OA ' 12  24

24
12
OA’ = 24 – 2 OA’; OA’= 8 cm
Thay OA’ = 8 cm vo pt (1)

A' B ' 8 1
 
6
24 3

A’B’= 2 cm
Hoạt động 4: Bài tập về sự tạo ảnh trên phim trong máy ảnh:( 5 phút)
- Cho hs đọc đề bài 47.3 sbt
- Hs đọc đề bài
Bài 3:
- Cho hs tóm tắt
- AB= 8cm
- AB= 8cm
OA= 2m= 200cm
OA= 2m= 200cm
A’B’= 2cm
A’B’= 2cm
OA’= ?
OA’= ?
- Cho HS thảo luận nhóm và - HS tiến hành thảo luận nhóm
Suy ra: OA’= 5cm

lên bảng trình bày
OA’= 5cm
IV. Củng cố:( 1 phút)
- Củng cố lại các kiến thức đã học trong bài.
V. Hướng dẫn về nhà:( 1 phút)
- Chuẩn bị kiến thức bài ôn tập.
VI.Rút kinh nghiệm:
................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................

GV: Đặng Thị Hài

Năm học: 2017 - 2018