lOMoARcPSD|11029029

2

KHOA GIÁO DỤC QUỐC PHÒNG

TIỂU LUẬN
TÁC ĐỘNG CỦA HỘI NHẬP KINH TẾ QUỐC
TẾ ĐỐI VỚI PHÁT TRIỂN KINH TẾ VIỆT
NAM HIỆN NAY

Họ và tên:
Mã số sinh viên:
Mã lớp học phần:
Giảng viên hướng dẫn: ThS Nguyễn Văn Dũng

Thành phố Hồ Chí Minh, ngày … tháng … năm 2021
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU..................................................................................................................1


lOMoARcPSD|11029029

3

NỘI DUNG..............................................................................................................2
CHƯƠNG 1. HỘI NHẬP KINH TẾ QUỐC TẾ .....................................2
1.1.

Khái niệm về hội nhập kinh tế quốc tế.........................................2

1.2

Tính tất yếu khách quan của hội nhập kinh tế .........................2

1.3

Nội dung hội nhập kinh tế Quốc tế.................................................4

CHƯƠNG 2: TÁC ĐỘNG CỦA HỘI NHẬP KINH TẾ QUỐC
TẾ ĐỐI VỚI PHÁT TRIỂN KINH TẾ VIỆT NAM HIỆN NAY....5
2.1. Tác động tích cực của hội nhập kinh tế quốc tế đối
với phát triển kinh tế ViệtNam hiện nay..................................................5
2.2. Tác động tiêu cực của hội nhập kinh tế quốc tế đối với
phát triển kinh tế ViệtNam hiện nay ..........................................................6
KẾT LUẬN .............................................................................................................9


lOMoARcPSD|11029029

1

MỞ ĐẦU
Dưới tác động của cuộc cách mạng công nghệ và sự tích tụ tập trung tư bản dẫn
tới hình thành nền kinh tế thống nhất, hội nhập kinh tế là xu thế tất yếu thể hiện sự
nhảy vọt của lực lượng sản xuất do phân công lao động quốc tế diễn ra ngày càng sâu
rộng trên phạm vi toàn cầu. Sự hợp nhất về kinh tế của các quốc gia có tác động mạnh
mẽ và sâu sắc đến nền kinh tế chính trị của các nước nói riêng và của thế giới nói
chung. Và Việt Nam ta cũng đã và đang từng bước cố gắng hội nhập kinh tế quốc tế
theo xu hướng chung của thế giới. Đây chắc chắn không phải là một mục tiêu, nhiệm
vụ nhất thời mà là một vấn đề mang tính sống cịn đối với nền kinh tế Việt Nam hiện

nay. Và hơn thế nữa, đối với một nước đang phát triển từng trải qua chiến tranh tàn
khốc thì việc chủ động hội nhập kinh tế với khu vực và thế giới thì lại càng cần thiết
hơn bao giờ hết. Với nội lực dồi dào sẵn có cùng với ngoại lực, trong q trình hội
nhập sẽ tạo ra thời cơ phát triển kinh tế. Việt Nam sẽ mở rộng được thị trường xuất
khẩu, thu hút được lượng lớn vốn đầu tư nước ngoài, từ đó sẽ tiếp thu được và phát
triển cơng nghệ tiến tiến cũng như những kinh nghiệm quý báu của các nước kinh tế
phát triển và tạo ra môi trường thuận lợi để phát triển kinh tế. Tuy nhiên mọi vấn đề
ln ln có hai mặt đối lập. Hội nhập kinh tế quốc tế dù mang lại rất nhiều cơ hội
thuận lợi cho Việt Nam, song cũng có những tác động nhất định, mang lại khơng ít
những khó khăn, thử thách.
Để góp phần làm rõ, hiểu sâu hơn về Hội nhập kinh tế quốc tế cũng như để chỉ
ra chi tiết hơn về tác động của hội nhập kinh tế quốc Tế đối với sự phát triển kinh tế
của Việt Nam hiện nay, em chọn đề tài: “Hội nhập kinh tế quốc tế và tác động của hội
nhập kinh tế quốc tế đối với phát triển kinh tế Việt Nam hiện nay” làm tiểu luận mơn
học.
Bài tiểu luận gồm có: Phần mở đầu, phần nội dung gồm 2 chương, phần kết
luận và tài liệu tham khảo.


lOMoARcPSD|11029029

2

NỘI DUNG
CHƯƠNG 1. HỘI NHẬP KINH TẾ QUỐC TẾ
1.1.

Khái niệm về hội nhập kinh tế quốc tế
Hội nhập kinh tế quốc tế của một quốc gia là quá trình quốc gia đó thực hiện


gắn kết nền kinh tế của mình với nền kinh tế thế giới dựa trên sự chia sẻ lợi ích, đồng
thời tuân thủ các chuẩn mực quốc tế chung.
Hội nhập quốc tế có nhiều mức độ: từ một vài lĩnh vực tới nhiều lĩnh vực, từ
một và nước đến nhiều nước.
Chủ thể của hội nhập quốc tế trước hết là các quốc gia, chủ thể chính của quan
hệ quốc tế có đủ thẩm quyền và năng lực đàm phán, ký kết và thực hiện các cam kết
quốc tế. Bên cạnh chủ thể chính này các chủ thế khác cùng hợp thành lực lượng tổng
hợp tham gia vào q trình hội nhập quốc tế.
Ví dụ, Việt Nam sau khi gia nhập WTO: Sau 10 năm, Việt Nam đã đàm phán và
ký kết 16 hiệp định Thương mại tự do (FTA), song phương và đa phương với 58 đối
tác là thành viên của WTO. Năm 2016 Việt Nam tăng 9 bậc và năm 2017 tăng 14 bậc
(lên thứ hạng 68/190) theo xếp hạng môi trường Kinh Doanh của Ngân hàng Thế giới.
1.2

Tính tất yếu khách quan của hội nhập kinh tế
Thứ nhất, do xu thế khách quan trong bối cảnh tồn cầu hóa kinh tế.
Tồn cầu hóa kinh tế là sự gia tăng nhanh chóng các hoạt động kinh tế vượt mọi

biên giới quốc gia, khu vực, tạo nên sự liên kết và sự phụ thuộc lẫn nhau giữa các nền
kinh tế hương đến mọt nền kinh tế thế giới thống nhất.
Tồn cầu hóa diễn ra trên nhiều phương diện: kinh tế, chính trị, văn hóa xã
hội… trong đó, tồn cầu hóa kinh tế chính là sự gia tăng nhanh chóng các hoạt động
kinh tế vượt qua mọi biên giới quốc gia, khu vực, tạo ra sự phụ thuộc lẫn nhau giữa
các nền kinh tế trong sự vận động phát triển hướng tới một nền kinh tế thế giới thống
nhất.
Tồn cầu hóa đi liền với khu vực hóa. Khu vực hóa kinh tế chỉ diễn ra trong


lOMoARcPSD|11029029


3

một khơng gian địa lý nhất định dưới nhiều hình thức như: khu vực mậu dịch tự do,
đồng minh thuế quan, đồng minh tiền tệ, thị trường chung, đồng minh kinh tế,… nhằm
mục đích hợp tác, hỗ trợ lẫn nhau cùng phát triển, từng bước xóa bỏ những cản trở
trong việc di chuyển vốn, lực lượng lao động, hàng hóa dịch vụ… tiến tới tự do hóa
hồn tồn những di chuyển nói trên giữa các nước thành viên trong khu vực. Do đó,
nếu khơng hội nhập kinh tế quốc tế, các nước không thể tự đảm bảo được các điệu
kiện cần thiết cho sản xuất trong nước. Hội nhập kinh tế quốc tế tạo ra cơ hội để các
quốc gia giải quyết những vấn đề toàn cầu đã và đang xuất hiện ngày càng nhiều, tận
dụng được các thành tựu của cách mạng cơng nghiệp, biến nó thành động lực cho sự
phát triển. Không hội nhập kinh tế, các nước không thể đảm bảo điều kiện cần thiết để
sản xuất.
Thứ hai, hội nhập kinh tế quốc tế là phương thức phát triển phổ biến của các
nước, nhất là các nước đang và kém phát triển trong điều kiện hiện nay. Đối với các
nước đang và kém phát triển, hội nhập kinh tế quốc tế là cơ hội để tiếp cận và sử dụng
được các nguồn lực bên ngoài như tài chính, khoa học cơng nghệ, kinh nghiệm của
các nước cho sự phát triển của mình.
Hội nhập kinh tế quốc tế là con đường có thể giúp cho các nước đang và kém
phát triển có thể tận dụng thời cơ phát triển rút ngắn, thu hẹp khoảng cách với các
nước tiên tiến, khắc phục nguy cơ tụt hậu ngày càng rõ rệt.
Hội nhập kinh tế quốc tế cịn tác động tích cực đến việc ổn định kinh tế vĩ mô.
Số liệu: Trong những năm qua hội nhập kinh tế quốc tế của Việt Nam đã đạt
được một số thành tựu nhất định, đóng góp chung vào sự phát triển kinh tế - xã hội của
đất nước. Tổng kim ngạch xuất, nhập khẩu năm 2018 ước đạt 475 tỷ USD, trong đó
xuất khẩu đạt 239 tỷ USD, tăng 11.2% so với năm 2017. Hàng hóa Việt Nam đã tiếp
tục khai thác các thị trường truyền thống và mở rộng tìm kiếm, phát triển thêm nhiều
thị trường mới. Đặc biệt xuất khẩu sang thị trường các nước có hiệp định thương mại
tự do (FTA) với Việt Nam đều có tốc độ tăng cao so với năm 2017. Tỉ lệ tận dụng ưu



lOMoARcPSD|11029029

4

đãi từ các thị trường đã kí kết FTA đạt khoảng 40%, tăng mạnh so với con số khoản
35% các năm trước.
Việc mở của thị trường, thu hút vốn không chỉ thúc đẩy cơng nghiệp hóa mà
cịn tăng tích lũy, cải thiện thâm hụt ngân sách, tạo niềm tin cho các chương trình hỗ
trợ quốc tế trong cải cách kinh tế và mở cửa. Ngoài ra, hội nhập kinh tế quốc tế còn
tạo ra nhiều cơ hội việc làm mới và nâng cao mức thu nhập tương đối của các tầng lớp
dân cư.
Bởi vậy, các nước đang và kém phát triển phát triển cần phải có chiến lực hợp
lý, tìm kiếm các đối sách phù hợp để thích ứng với q trình tồn cầu hóa đa bình diện
và đầy nghịch lí. Tuy có lợi nhưng các nước đang và kém phát triển vẫn sẽ gặp những
thách thức, rủi ro nên cần có những chính sách hợp lý, phù hợp.
1.3

Nội dung hội nhập kinh tế Quốc tế
Một là, chuẩn bị các điều kiện để thực hiện hội nhập hiệu quả, thành công.
Hội nhập là tất yếu, tuy nhiên, đối với Việt Nam hội nhập khơng phải bằng mọi

giá. Q trình hội nhập phải được cân nhắc với lộ trình và cách thức tối ưu. Q trình
này địi hỏi phải có sự chuẩn bị các điều kiện trong nội bộ nền kinh tế cũng như các
mối quan hệ quốc tế thích hợp.
Hai là, thực hiện đa dạng các hình thức các mức độ hội nhập kinh tế quốc tế.
Hội nhập kinh tế quốc tế có thể diễn ra theo nhiều mức độ. Tiến trình hội nhập
kinh tế quốc tế được chia thành các mức độ cơ bản từ thấp tới cao là: Thỏa thuận
thương mại ưu đại (PTA), Khu vực mậu dịch tự do (FTA), Liên minh thuế quan
(CU),... Thị trường chung (hay thị trường duy nhất) Liên minh kinh tế - tiền tệ….



lOMoARcPSD|11029029

5

CHƯƠNG 2: TÁC ĐỘNG CỦA HỘI NHẬP KINH TẾ QUỐC TẾ ĐỐI VỚI
PHÁT TRIỂN KINH TẾ VIỆT NAM HIỆN NAY
2.1.

Tác động tích cực của hội nhập kinh tế quốc tế đối với phát triển kinh tế

ViệtNam hiện nay
Hội nhập kinh tế quốc tế không chỉ là yếu tố khách quan mà cịn mang lại
những lợi ích to lớn cho cả người sản xuất lẫn tiêu dùng như:
Mở rộng thị trường, thúc đẩy thương mại phát triển, tạo điều kiện sản xuất
trong nước, tận dụng các lợi thế của nước ta trong phân công lao động, phục vụ mục
tiêu tăng trưởng nhanh bền vững, hiệu quả.
Ví dụ: Sau khi gia nhập WTO thì tính đến tháng 10/2019, Việt Nam đã thu hút
30.136 dự án FDI với tổng vốn đăng ký đạt 358,53 tỷ USD. Nhiều tập đoàn kinh tế
hàng đầu thế giới đã chọn Việt Nam làm “điểm đến”, như: Intel, Microsoft, Samsung,
LG, Nokia, Canon, Mitsubishi, Toyota, Honda...
Hội nhập kinh tế quốc tế tạo động lực thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo
hướng hợp lý, hiện đại và hiệu quả hơn, qua đó hình thành các lĩnh vực kinh tế mũi
nhọn để nâng cao hiệu quả và năng lực cạnh tranh của nền kinh tế, của các sản phẩm
và doanh nghiệp trong nước; góp phần cải thiện mơi trường đầu tư kinh doanh, làm
tăng khả năng thu hút khoa học cơng nghệ hiện đại và đầu tư bên ngồi vào nền kinh
tế.
Ví dụ: Sau khi gia nhập WTO, kinh tế Việt Nam đã đạt được những kết quả
tăng trưởng ấn tượng và từng bước hội nhập sâu rộng vào kinh tế khu vực và toàn cầu.

Đặc biệt, trong giai đoạn 2015-2020, kinh tế Việt Nam có sự chuyển dịch cơ cấu ngành
kinh tế theo hướng hiện đại, giảm dần nguồn lực khu vực nông nghiệp, lâm nghiệp và
thủy sản (gọi là khu vực 1, KV1), nguồn lực phân bổ cho khu vực cơng nghiệp, khai
khống, xây dựng (khu vực 2, KV2) và khu vực dịch vụ (khu vực 3, KV3) tăng dần.
Nhờ đó, nền kinh tế thu hút ngày càng nhiều các nguồn lực quan trọng.
Từ sau năm 2015 tổng vốn FDI đăng ký vào Việt Nam có sự gia tăng mạnh mẽ
và liên tục, với tổng vốn đầu tư vào Việt Nam năm 2015 là 22,7 tỷ USD, thì đến năm
2019 con số này tăng lên 38,95 tỷ USD


lOMoARcPSD|11029029

6

Hội nhập kinh tế quốc tế giúp nâng cao trình độ của nguồn nhân lực và tiềm lực
khoa học công nghệ quốc gia. Nhờ đẩy mạnh hợp tác giáo dục - đào tạo và nghiên cứu
khoa học với các nước mà nâng cao khả năng hấp thụ khoa học công nghệ hiện đại và
tiếp thu công nghệ mới thông qua đầu tư trực tiếp nước ngồi và chuyển giao cơng
nghệ dễ thay đổi, nâng cao chất lượng nền kinh tế
Số liệu: Từ năm 2000 đến nay, có hơn 540 thỏa thuận, hợp đồng hợp tác quốc tế
được thực hiện tại các cơ sở nghiên cứu triển khai các cấp; hơn 400 nhiệm vụ nghiên
cứu song phương giữa các tổ chức KH&CN Việt Nam với các tổ chức KH&CN của
các nước đã và đang được thực hiện.
Hội nhập kinh tế quốc tế làm tăng cơ hội cho các doanh nghiệp trong
nước tiếp cận thị trường quốc tế, nguồn tín dụng và các đối tác quốc tế để thay đổi
công nghệ sản xuất, tiếp cận với phương thức quản trị phát triển để nâng cao năng lực
cạnh tranh quốc tế, thu hút vốn đầu tư nước ngồi.
Ví dụ: Theo tờ BNEWS Hệ thống Thương vụ Việt Nam ở nước ngoài cũng đã
làm tốtcông tác thị trường, thúc đẩy xuất khẩu, nhất là đã đưa được các mặt hàng nông
sản,hoa quả đặc trưng của Việt Nam tiếp cận thị trường các nước.

Hội nhập kinh tế quốc tế góp phần cải thiện tiêu dùng trong nước, được giao
lưu với quốc tế, người dân được sử dung hàng hóa giá cạnh tranh, tăng cơ hội tìm kiếm
việc làm.
Yushiteru Uramoto – Giám đốc ILO khu vực Châu Á thái Bình Dương đã đề
cập: “Nếu được quản lý hiệu quả trong thập kỷ tới, AEC sẽ thúc đẩy sự phát triển của
các nền kinh tế trong khu vực thêm 7,1% vào năm 2025, đồng thời tạo ra 14 triệu việc
làm mới. Tại Việt Nam, nơi tập trung một phần sáu lao động của cả khu vực, điều này
đồng nghĩa với tăng GDP thêm 14,5% và sẽ có thêm hàng triệu việc làm mới.Tại Việt
Nam, nơi tập trung một phần sáu lao động của cả khu vực, điều này đồng nghĩa với
tăng GDP thêm 14,5% và sẽ có thêm hàng triệu việc làm mới”
2.2.

Tác động tiêu cực của hội nhập kinh tế quốc tế đối với phát triển kinh tế

ViệtNam hiện nay
Ngồi những tác động tích cực đến nền kinh tế của Việt Nam, việc Hội nhập
còn mang lại những rủi ro, thách thức:


lOMoARcPSD|11029029

7

Hội nhập kinh tế làm gia tăng sự gay gắt khiến nhiều doanh nghiệp và nền kinh
tế nước ta gặp khó khăn trong phát triển, thậm chí là nhiều doanh nghiệp bị phá sản,
gây nhiều hậu quả bất lợi về mặt kinh tế - xã hội.
Số liệu: Theo thống kê, trong cộng đồng DN Việt Nam, trên 95% là DNNVV,
quy mơ nhỏ nên phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức trong cạnh tranh trên thị
trường trong và ngoài nước,nhất là trong bối cảnh hội nhập quốc tế và thị trường tồn
cầu do các cơng ty đa quốc gia, xuyên quốc gia chi phối.

Hội nhập kinh tế quốc tế có thể làm tăng sự phụ thuộc của nền kinh tế Quốc gia
vào thị trường bên ngoài, khiến nền kinh tế dễ bị tổn thương trước những biến động
khôn lường về chính trị, kinh tế và thị trường quốc tế.
Theo TS Vũ Thành Tự Anh, trong hơn 30 năm qua, nền kinh tế phụ thuộc ngày
càng nhiều vào nguồn đầu tư trực tiếp nước ngồi (FDI) là điều rất khó chấp nhận, và
nếu muốn tạo ra nội lực thì khơng thể phụ thuộc vào FDI như hiện nay. Việt Nam đã
rơi vào bẫy của công nghiệp chế tạo chế biến, gia công với giá trị thấp, kỹ năng thấp
và rất khó để rút ra. Chưa kể, tốc độ tăng năng suất lao động chỉ 2,2% nhưng tốc độ
tăng lương tối thiểu tăng 10,2%, và 10 năm nữa chi phí lao động ở Việt Nam sẽ giống
như Trung Quốc hiện nay. Lúc đó, Việt Nam khơng cịn lợi thế lao động nữa.
Kinh tế Việt Nam đang phụ phụ thuộc vào FDI, thể hiện qua các con số 70%
kim ngạch xuất khẩu, 50% giá trị sản xuất công nghiệp, 30% lao động... Nghiêm trọng
hơn, sự phụ thuộc này không phải ngắn hạn mà có tính cơ cấu, sẽ phụ thuộc trong
trung hạn và dài hạn vì các doanh nghiệp Việt Nam khơng kết nối vào được chuỗi giá
trị toàn cầu mà chỉ là nơi gia công.
Dẫn đến phân phối không công bằng lợi ích và rủi ro cho các nhóm khác nhau
trong xã hội, gây tăng khoảng cách giàu nghèo và bình đẳng xã hội.
Thực tế là theo một nghiên cứu của Oxfam về tình trạng bất bình đẳng tại Việt
Nam mới đây cũng cho thấy, khoảng cách giàu nghèo tại Việt Nam ngày càng tăng.
Thu nhập 1 năm của nhóm 210 người siêu giàu tại Việt Nam đủ sức để đưa 3,2 triệu
người thoát nghèo, chấm dứt nghèo cùng cực trên cả nước.
Trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế, các nước đang phát triển như nước ta
phải đối mặt với nguy cơ chuyển dịch cơ cấu kinh tế tự nhiên bất lợi, do thiên hướng


lOMoARcPSD|11029029

8

tập trung vào các ngành sử dụng nhiều tài nguyên, nhiều sức lao động nhưng có giá trị

gia tăng thấp. Có vị trí bất lợi và thua thiệt trong chuỗi giá trị toàn cầu.


lOMoARcPSD|11029029

9

KẾT LUẬN
Là một q trình với những lợi ích đan xen với thách thức, có thể nói Hội nhập
kinh tế quốc tế là một trong những chủ đề kinh tế có tác động tới tiến trình phát triển
kinh tế của nước ta hiện nay, liên quan trực tiếp đến quá trình thực hiện định hướng và
mục tiêu phát triển của đất nước. Sự lựa chọn tất yếu và đúng đắn trong bối cảnh tồn
cầu hố hiện nay đối với nước ta thể hiện ở việc nhà nước ta nhất quán về chính sách
đối ngoại mở rộng, tạo nên quan hệ quốc tế ổn định với các nước trên thế giới, tạo nên
cơ sở để nền kinh tế đất nước ta luôn đứng vững trên đường hội nhập và phát triển.
Hội nhập kinh tế thế giới đem lại những lợi ích vô cùng to lớn, thúc đẩy và tạo nên
một bước chuyển mình đầy ngoạn mục cho nền kinh tế Việt Nam, đưa nước ta hội
nhập với nền kinh tế thế giới. Song cũng mang lại cho nền kinh tế nước ta một số rủi
ro nhất định. Vì vậy, song song với quá trình hội nhập kinh tế quốc tế, Việt Nam ta
cần phải có những tính tốn kĩ lưỡng và những biện pháp phù hợp để phát huy được
tối đa sự tích cực trong việc gia tăng cơ hội, nguồn nhân lực, phát triển thị trường và
những lợi ích vơ cùng to lớn mà quá trình hội nhập kinh tế quốc tế đem lại.


lOMoARcPSD|11029029

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Giáo trình Kinh tế chính trị Mác - Lênin
2. Báo Hà Nội mới, Kinh tế Việt Nam sau 13 năm gia nhập WTO
Tại: />3.Tạp chí khoa học xã hội Việt Nam, Hội nhập kinh tế quốc tế của Việt Nam trong bối

cảnh cục diện kinh tế thế giới mới
Tại: />4. Tạp chí tài chính, Chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế ở Việt Nam và vấn đề đặt ra
Tại: />5. Tạp chí tài chính, Bước chuyển mình của kinh tế Việt Nam sau hơn một thập kỷ gia
nhập WTO
Tại: />6. Viện khoa học thủy lợi Việt Nam, Hội nhập quốc tế về khoa học và công nghệ
Tại: />7. Yoshiteru Uramoto- Giám đốc ILO khu vực châu á thái Bình Dương, Hội nhập
kinh tế đem lại lợi ích gì cho việt nam và Asean
Tại: />8. Vũ Thị Yến - Trường Đại học thương mại, Thực trang thu hút vốn đầu tư trực tiếp
từ nước ngoài vào Việt Nam giai đoạn 2010 - 2020
Tại: />

lOMoARcPSD|11029029

9. Sỹ Đông, Việt Nam ngày càng phụ thuộc vào doanh nghiệp FDI là điều khó chấp
nhận
Tại: />10. Trung tâm tin tức VTV24, Gia tăng khoảng cách giàu nghèo ở Việt Nam
Tại: />