KẾ HOẠCH BÀI DẠY
Người soạn : Nguyễn Hồng Hải
Ngày soạn : 10/1/2017
Lớp dạy : ……
BÀI 18 : THỜI TIẾT, KHÍ HẬU VÀ NHIỆT ĐỘ KHƠNG KHÍ
I/ Mục tiêu cần đạt
Học song bài học này học sinh cần đạt được :
1/ Kiến thức
- Học sinh trình bày được các khái niệm thời tiết và khí hậu.
- Học sinh trình bày được nhiệt độ khơng khí và cách đo nhiệt
độ khơng khí.
- Học sinh phân tích và đánh giá được sự thay đổi nhiệt độ
của khơng khí.
2/ Kỹ năng
- Giúp học sinh rèn luyện kỹ năng phân tích, nhận xét, và làm
việc nhóm.
- Rèn luyện cho học sinh cách khai thác tranh ảnh ( hình 47,
48 , 49 SGK ).
- Rèn luyện cho học sinh phát hiện mối quan hệ nhân quả địa
lí giữa thời tiết và khí hậu.
3/ Thái độ
- Giúp học sinh có thái độ bảo vệ mơi trường.
- Giúp học sinh u thích mơn học và có thái độ học tập đúng
đắn.


4/ Phát triển năng lực cho học sinh
- Năng lực phân tích, hoạt động nhóm, quan sát khai thác
thơng tin tranh ảnh. Tổng hợp nhận xét ý kiến.

II/ Phương tiện, phương pháp

1/ Phương tiện
1.1/ Giáo viên : sách giáo khoa, giáo án, sách giáo viên, tài
liệu tham khảo, Ao, tranh ảnh bài 18, Powerpoint…
1.2/ Học sinh : Vở ghi, sách giáo khoa, vở soạn, hình 47. Lều
khó tượng, hình 48 sự thay đổi nhiệt độ theo độ cao, Hình 49.
Sự thay đổi nhiệt độ theo vĩ độ.
2/ Phương pháp
- Phương pháp vấn đáp.
- Phương pháp nhóm.
- Phương pháp thuyết trình.
- Phương pháp khai thác tranh ảnh.
III/ Tiến trình bày dạy
1/ Ổn định lớp ( 1 phút )
2/ Kiểm tra bài cũ ( 3-5 phút )
Câu 1 : Lớp vỏ khí được chia làm mấy tầng ? nêu vị trí
và đặc điểm của tầng đối lưu ?
Đáp án :
Lớp vỏ khí gồm 3 tầng :


- Tầng đối lưu
- Tầng bình lưu
- Tầng cao của khí quyển
Vị trí : từ 0km đến 16km.
Đặc điểm : Tầng đối lưu ln có sự chuyển động của khơng
khí theo chiều thẳng đứng và là nơi sinh ra rất cả các hiện
tượng mây, mưa , sấm, chớp… Các hiện tượng này có ảnh
hưởng lớn tới đời sống và sinh vật trên Trái Đất.
Nhiệt độ trong tầng này giảm dần khi lên cao. Trung bình cứ
lên cao 100m, thì nhiệt độ lại giảm đi 0.6 độ C.


3/ Dạy bài mới ( 35 phút )
Khởi động : Thời tiết và khí hậu có ảnh hưởng lớn tới cuộc
sống hàng ngày của con người, từ ăn mặc, ở cho tới các hoạt
động sản xuất. Để nghiên cứu và có hiểu biết sâu sắc hơn về
thời tiết và khí hậu chúng ta cùng nhau tìm hiểu trong bài
học ngày hơm nay. Bài 18 : Thời tiết, khí hậu và nhiệt độ
khơng khí.

Hoạt động 1 : Cá nhân (7
BÀI 18 : THỜI TIẾT, KHÍ
HẬU VÀ NHIỆT ĐỘ KHƠNG
phút ).
KHÍ.
GV : Dựa vào hiểu biết của
em hãy nêu các đối tượng mà
họ thống báo qua chương 1/ Thời tiết và khí hậu.
trình dự báo thời gồm những
gì ?
HS : Lắng nghe và trả lời.
GV : Nhận xét và củng cố kiến
thức.


( Khu vực địa phương, nhiệt
độ trung bình, cấp gió, hướng
gió, độ ẩm, thời gian).
GV : Vậy một bạn bãy cho
thầy biết thời tiết là gì ?
HS : Lắng nghe và trả lời

GV : Nhận xét và củng cố kiến
thức.
( Mở rộng : Khí tượng là chỉ
những hiện tượng vật lí của
khí quyển phát sinh trong vũ
trụ, như gió mây mưa, tuyết,
sương mù, cầu vồng, sấm
chớp…).

GV : Trong một ngày thời gian
biểu hiện ở các địa phương có
khác nhau khơng ?
HS : Lắng nghe và trả lời.
GV : Nhận xét và củng cố kiến
thức.
GV : Dựa vào kiến thức trong
sách giáo khoa một bạn hãy
cho thầy biết khí hậu là gì ?
HS : Lắng nghe và trả lời.
GV : Nhận xét và củng cố kiến
thức.
GV : Thời tiết và khí hậu khác
nhau như thế nào ?
HS : Lắng nghe và trả lời.
GV : Nhận xét và củng cố kiến
thức.
Thời tiết
Khí hậu

- Thời tiết là sự biểu hiện

các hiện tượng khí tượng ở
một địa phương trong thời
gian ngắn nhất định.

- Thời tiết không giống nhau
ở khắp mọi nơi và luôn
thay đổi.

- Khí hậu là sự lặp đi lặp lại
của tình hình thời tiết ở
một địa phương trong thời
gian dài và trở thành quy
luật.


Diễn ra Diễn
ra
Khá thời gian trong thời
c
ngắn.
gian dài.
nha
u
Khơng
Mang tính
mang
quy luật.
tính quy
luật.
Hoạt động 2 : Hoạt động 2/ Nhiệt độ không khí và

nhóm cặp (13 phút ).
cách đo nhiệt độ khơng
GV: Các em thảo luận theo khí.
nhóm cặp 2 đến 4 người hãy
thảo luận các nội dung trong
phiếu học tập và cử đại diện
lên trình bày? Thời gian các
nhóm thảo luận là 3 phút.
Nhóm 1 : Nêu quy trình hấp
thụ nhiệt của đất và khơng
khí ?
(
Bức xạ Mặt Trời qua lớp
khơng khí. Trong khơng khí có
chưá bụi và hơi nước nên hấp
thụ phần nhỏ năng lượng
nhiệt từ Mặt Trời.
Phần lớn còn lại được mặt
đất hấp thụ do đó đất nóng
lên tỏa nhiệt vào khơng khí,
khơng khí sẽ nóng lên. Đó là
nhiệt độ khơng khí).
Nhóm 2 : Nhiệt độ khơng khí
là gì ? Dụng cụ đo nhiệt độ
khơng khí là gì ?

Nhóm 3 : Người ta đo nhiệt độ
khơng khí một ngày ít nhất

- Nhiệt độ khơng khí là độ

nóng lạnh của khơng khí.
- Dụng cụ đo nhiệt độ
khơng khí là nhiệt kế.
- Đo nhiệt độ khơng khí 3
lần 1 ngày . Vào các giờ 5
giờ, 13 giờ, 21 giờ.


mấy lần ? vào những khoảng
thời gian nào ? Tại sao lại vào
những khung giờ đó ? Sau đó
người ta làm gì về nhiệt độ đo
được ?
( Mở rộng : Đó là lúc bức xạ
Mặt Trời yếu nhất, mạnh nhất,
khi đã chấm dứt.
Tính nhiệt độ trung bình, ghi
vào sổ nhật ký, báo về trung
tâm khí tượng thủy văn).

Nhóm 4 : Tại sao khi đo nhiệt
độ khơng khí, người ta phải để
nhiệt kế trong bóng râm và
cách mặt đất 2m ?
( Để đo được nhiệt độ thực
của khơng khí. Tránh tiếp xúc
trực tiếp với ánh sáng Mặt
Trời và ở độ cao 2M để khơng
bị ảnh hưởng của nhiệt độ
mặt đất ).

Nhóm 5 : Gỉa sử có một ngày
ở phường Kim Liên – Đống Đa
– HN người ta đo được nhiệt
độ lần lượt lúc 6 giờ là 10 độ,
lúc 13 giờ là 15 độ và 21 giờ
là 11 độ . Hỏi nhiệt độ trung
bình ngày hơm đó là bao
nhiêu ?
Mở rộng :
*) Cơng thức đo nhiệt độ
trung bình ngày :
Tổng nhiệt độ đo được các
lần trong ngày / số lần đo


được.
*) Cơng thức đo nhiệt độ
trung bình tháng :
Tổng nhiệt độ đo được các
ngày trong tháng / số
ngày trong tháng.
*) Cơng thức đo nhiệt độ
trung bình năm :
Tổng nhiệt độ trung bình
đo được các tháng / số
tháng.
HS : Lắng nghe và thực hiện
yêu cầu.
GV : Nhận xét và củng cố kiến
thức.

Tuy nhiên nhiệt độ khơng khí
có sự thay đổi ở nơi này nơi
khác chúng ta cùng nhau tìm
hiểu Phần 3 “ Sự thay đổi
nhiệt độ của khơng khí”.
Hoạt động 3 : Nhóm ( 15 3/ Sự thay đổi nhiệt độ của
phút ).
khơng khí.
GV : Dựa vào kiến thức trong
sách giáo khoa một bạn hãy
cho thầy biết nhiệt độ khơng
khí thay đổi theo
những
phương diện nào ?
HS : Lắng nghe và trả lời.
GV : Nhận xét và củng cố kiến
thức.
(- Nhiệt độ khơng khí thay đổi
tùy theo vị trí.
- Nhiệt độ khơng khí thay đổi
theo độ cao.
- Nhiệt độ khơng khí thay đổi
theo vĩ độ).
GV : Các nhóm thảo luận các
nội dung sau trong vịng 5

a) Nhiệt độ khơng khí thay
đổi tùy theo vị trí gần
hay xa biển.
- Miền gần biển và xa biển



phút, sau đó cử đại diện nhóm
lên trình bày. Các nhóm khác
lắng nghe nhận xét và bổ
xung.

sẽ có khí hậu khác nhau.
- Sự khác nhau đó sinh hai
loại khí hậu : Khí hậu lục
địa, khí hậu đại dương.

Nhóm 1 :
Tại sao những mùa hè người
ta thường ra biển nghỉ ngơi và
tắm mát ?
Ảnh hưởng của biển đối với
nhiệt độ không khí vùng ven
biển như thế nào?
(- Vì mùa hè ở vùng ven biển
có khơng khí mát mẻ, khí hậu
ơn hịa, hơi nước từ biển vào
các vùng ven biển giúp điều
hòa khí hậu, đồng thời có khối
khí hải dương thống trị ở khu
vực này. Do đặc tính hấp thụ
và tỏa nhiệt của mặt đất và
mặt nước nên nhiệt độ khơng
khí của vùng xa biển và gần
biển khác nhau).

Nhóm 2 :
Nhận xét sự thay đổi nhiệt độ
theo độ cao ? Dựa vào kiến
thức đã học và hiểu biết của
em hãy giải thích sự thay đổi
đó ?
Nhóm 3 : Quan sát hình 49
SGK nêu nhận xét về sự thay
đổi giữa góc chiếu của ánh
sáng Mặt Trời và nhiệt độ từ
xích đạo lên cực ?
HS : Lắng nghe và thảo luận,
nhận xét các nhóm.
GV : Nhận xét và củng cố kiến
thức.

b) Nhiệt độ không khí thay
đổi theo độ cao.
- Càng lên cao nhiệt độ
khơng khí càng giảm, độ
ẩm càng tăng.
c) Nhiệt độ khơng khí thay
đổi theo vĩ độ.
- Nhiệt độ giảm dần từ xích
đạo về cực ( càng gần xích
đạo nhiệt độ càng tăng).
- Khơng khí ở các vùng vĩ độ
thấp, nóng hơn khơng khí
ở các vùng vĩ độ cao.


IV/ Củng cố và dặn dò ( 5 phút ).


1/ Củng cố.
Câu 1 : Điền từ còn thiếu vào chỗ chấm :
Thời tiết là sự biểu hiện các …………………ở một địa phương
trong thời gian ngắn nhất định.
( hiện tượng khí tượng).
Khí hậu là ………………của tình hình thời tiết ở một địa phương
trong thời gian dài và trở thành quy luật.
( sự lặp đi lặp lại ).
Câu 2 : Có mấy sự thay đổi nhiệt độ khơng khí nào ?
A. 2
B. 3
C. 4
D. 5
2/ Dặn dò
- Về nhà làm bài tập trang 57.
- Về nhà học bài và chuẩn bị bài 19 : Khí áp và gió trên Trái
Đất.

_____________________________


PHIẾU HỌC TẬP
NHĨM ………………………………………….

Nêu quy trình hấp thụ nhiệt của đất và
khơng khí ?



PHIẾU HỌC TẬP
NHĨM ………………………………………….
Nhiệt độ khơng khí là gì ? dụng cụ đo nhiệt độ
khơng khí là gì ?


PHIẾU HỌC TẬP
NHĨM ………………………………………….
Người ta đo nhiệt độ khơng khí một ngày ít nhất
mấy lần ? vào những khoảng thời gian nào ? Tại
sao lại vào những khung giờ đó ? Sau đó người ta
làm gì về nhiệt độ đo được ?


PHIẾU HỌC TẬP
NHĨM ………………………………………….
Tại sao khi đo nhiệt độ khơng khí, người ta phải
để nhiệt kế trong bóng râm và cách mặt đất 2m ?


PHIẾU HỌC TẬP
NHĨM ………………………………………….
1/ Gỉa sử có một ngày ở Nội, người ta đo nhiệt độ lúc 5
giờ được 20 độ C , lúc 13 giờ được 24 độ C và lúc 21 giờ
được 22 độ C. Hỏi nhiệt độ trung bình của ngày hơm đó
là bao nhiêu ?
2/ Gỉa sử có một ngày ở phường Kim Liên – Đống Đa – HN
người ta đo được nhiệt độ lần lượt lúc 6 giờ là 10 độ, lúc
13 giờ là 15 độ và 21 giờ là 11 độ . Hỏi nhiệt độ trung

bình ngày hơm đó là bao nhiêu ?