LỜITỰA
Cácbạnđộcgiảthânmến!
“Sáchbỏtúi”-mộttrongnhữngdịngsảnphẩmmớicủaAlpha
Books-xuấthiệntrênthịtrườngsáchViệtNamnăm2011đãmang
đếnchobạntrẻcơhộitiếpcậnnhữngcuốnsáchhayvàhữuíchvới
mứcgiávừaphải.Nỗlựccủachúngtơiđãđượccácbạnhàohứng
đónnhậnvớicáccuốnsáchnhư:Cúđánhthứctỉnhtrísángtạo,Bạn
cóthểđàmphánbấtcứđiềugì,Kinhtếhọchàihước,Bímậtcủamột
trínhớsiêuphàm,v.v…
Tiếptụcnỗlựcđó,cùngvớisựhưởngứngnhiệttìnhcủađộcgiả,
chúngtơixingửitớicácbạnấnphẩmPeaklearning-cuốnsáchmà
chúngtơichọntênlàNgườithơngminhhọctậpnhưthếnào?Đâylà
cẩmnanghữuíchchotấtcảnhữngaimuốntìmkiếmphươngpháp
họctậpmới,hiệuquảhơn,pháttriểntồndiệnhơnvàhọctậpsuốt
đời.Trongbốicảnhđổimớiviệchọctậpđangdiễnratrêncảnước,
cuốnNgườithơngminhhọctậpnhưthếnào?sẽhữuíchđốivớicác
độcgiả,đặcbiệtlànhữngngườiđangmongmuốncócáchhọcsáng
tạo,đạtkếtquảcao.
AlphaBooksxintrọnggiớithiệuvớiđộcgiả!

CƠNGTYSÁCHALPHA


LỜINĨIĐẦU
Cuốnsáchnàyđượcviếtnhằmmụcđíchrấtđơngiản:Tơimong
muốnthayđổinhữngquanniệmcủacácbạnvềphươngpháphọc
tập.Tơimuốnchỉchobạncáchtạochomìnhmộtphongcáchhọctập
nhanh,hiệuquả,tồndiện,cónăngsuấtcao,vàthúvịhơnnhiều
nhữnggìbạnđãbiết.Tơimuốnchỉchocácbạnthấycáchhọctậpsuốt
đời.

Hệthốngcácphươngpháphọctậpđỉnhcaođượcmiêutảởđây
làtậphợpcáchthứcbạncóthểsửdụngđểđạtđượcnhữngkỹnăng
họctậprộng,sâuvàphùhợpvớicánhânhơnbấtcứphươngpháp
nàobạntừngthửnghiệmtrongqtrìnhhọctậptrướcđây.Mỗingày
quađiđềucóthểtrởthànhmộtcuộchànhtrìnhđầyắpkhámphá,
vớinhữngcơhộithunạpthêmkinhnghiệmvàkiếnthức,tạodựng
thêmnhiềumốiquanhệmớivàthấyđượcnhữngkhnmặtmớicủa
bảnthâncũngnhưthếgiớiquanhbạn.Thayvìphảinỗlựcđểtheo
đuổinhữngcáchhọcthơngthường,bạncóthểbiếnmỗithángquađi
trởthànhmộtcộtmốcđánhdấuqtrìnhthámhiểm,tìmtịivàphát
triểnliêntụckhơngngừngcủabạn.
Phươngpháphọctậpđỉnhcaolàcáchthứchọctậpmớimẻngày
càngđượccácnhàgiáodụccơngnhậnlàcầnthiếtchomọicánhân.
Đâylàmộtchươngtrìnhtựđịnhhướngsựpháttriểncủamỗicá
nhân.Điềuđónghĩalànắmbắtnhữngkỹnăngmớiđểhiểubảnthân
mìnhvàthếgiới-thứtàisảnđíchthựcmàcóthểbạnchưabaogiờ
đánhmất.Đólàsựđầutưvàochínhbảnthânmìnhđểtậndụngtốt
hơncơhộipháthuyhếtnănglựccủamình.
Banđầu,rấtnhiềungườigặprắcrốivớiýtưởngtựđịnhhướng
việchọctập,bởivìhọđượcđàotạotrongmộtxãhộimàkiếnthức
thuđượcchỉngangbằngvớinhữngđiềuđượcdạytrongtrườnghọc.
Họtinrằngcáchhọcđúngnhấtlàngồitronglớphọcnghethầycơ
giảngbài,xemsáchgiáokhoa,nghelờinhữngchungiauytín,đọc
phầntàiliệuđượcgiao,ghinhớnhữngthơngtinnhàmchán,cũrích
cầnchonhữngbàikiểmtravàthilênlớp.


Nhưngtrongphươngpháphọctậpđỉnhcaokhơngtồntạicách
họccóchủýbắtbuộchayphảighinhớnhữngđiềungườikhácnói
vớibạn,haytheođuổimộthệthốngmơnhọccốđịnhmàmộtsố

trườngcholàquantrọng.Thayvàođólàmộtphươngpháphọctập
độclập,khơngràngbuộc,khơngbịthểchếhốvàđóchínhlàcách
giáodụcđúngđắnnhấthiệncó.Từnhữngquanđiểmvàkỹthuật
đượcmiêutảtrongnhữngchươngsauđây,cácbạncóthểtựmình
đạtđượcnhữngđiềusau:
Sựtựtinmớimẻvềbảnthânbạnnhưlàmộtngườicókhảnăng
tựhọc.Bạnsẽtừbỏđượcnhữngquanđiểmsailệchvàcáchhọctự
hạnchếbảnthânđãđeobámbạntừngàycịnngồitrênghếnhà
trường.Bạnđượcthửnghiệmphươngpháphọctậpmới-mộtcon
đườngrộngmởhướngbạntrởthànhmẫungườibạnmongmuốn.
Nhữngkỹnănghọctậpđầyhiệuquảdựatrênkhámphámớivề
cáchthứchoạtđộngcủanãobộvàcácphươngphápbạnápdụng
khámpháđóchophongcáchhọctậpcủariêngmình.Đểpháttriển
phongcáchhọctậpcủariêngbạn,bạncầnphảitìmhiểuxemlàmthế
nàođểmìnhcóthểhọctốtnhấtvàlàmsaocóthểsắpxếpviệchọctập
củamìnhđạthiệuquảcao,dễdàngvàhứngthúnhất.
Nhữngcáchthứcđểtìmnguồntàiliệuhọctậptừkhắpnơitrên
hànhtinhlnsẵnsàngkhibạncầnđếnchúng.Bạnsẽkhámphára
cáchsửdụngkiếnthứctrong“trườngđạihọcvơhình”,nơitậphợp
vơsốnguồnthơngtin,nhữnglờikhunvàsựtrợgiúpchobạntrong
họctập.
Nhữnghướngdẫnchitiếtsẽchophépbạnứngdụngnhữngkỹ
nănghọctậpđótrongchínhcuộcsốngcủamình.Khiđọccuốnsách
này,bạnsẽtìmthấynhữngbàitậpgiúpbạnbiếnkỹnănghọctậptrở
thànhmộtphầntronghoạtđộnghàngngàycủabạn.Tựmìnhứng
dụngchúngsẽgiúpbạnthấuhiểuvàcảmthấythíchthúhơntấtcả
nhữngchỉdẫntrừutượngmangnặngtínhlýluận.
Tơicócảmhứngviếtcuốnsáchnàytừmộtloạttrảinghiệm
phươngpháphọctậpđỉnhcaotrongcuộcđờimình.Đólànhữnglúc
tơithuđượckiếnthức,hiểubiếthaytrithứccótácdụnglàmthayđổi

sâusắcconngườitơi.
Nhữngtrảinghiệmđầutiênlàvớichatơi,ơngMichaelGross,


mộtngườitựhọctheophongcáchriêng,tựđàotạomìnhcóđược
trìnhđộkiếnthứccaonhấtởbậcđạihọc(saukhibỏhọcởtrườngtừ
nămlớp6).Chađãchotơithấychúngtacóthểhọcđượcbaonhiêu
điềutrênxeđiệnngầmtừnhàtớicơngsởvàtừcơngsởvềnhà,hay
trongphịngđọcsáchcủathưviệncơngcộnglớnnằmtrênphố42ở
đạilộ5.
Trảinghiệmthứhaivềphươngpháphọctậpđỉnhcaođếnvớitơi
khitơiđanglàmviệctạiBangiáodụccủaquỹFordvàviếtmộtsố
sáchvềcảicáchtrườnghọcvàocácbuổitối.Chínhvàothờiđiểmđó
tơiđiđếnkếtluậnrằngnângcấptrườnghọcvàcaođẳng,thậmchí
vớinguồntrợcấpđángkể,cũngkhơngphảilàlờigiảichocácvấnđề
giáodục.Thayvàođó,giáodụccầnphảitrởthànhhoạtđộngkéodài
suốtđờitrongtồnthểxãhội.Conngườiởmọilứatuổivàtrongmọi
hồncảnhsốngđềucầnđượctrợgiúpđểcókhảnănghọctập,thay
đổivàpháttriển.
TơiđãthànhlậpmộtkhốhọcthửnghiệmtạiĐạihọcNewYorkkhốhọcđạihọcđầutiênkhơngcógiáotrìnhcụthể,khơngcósách
giáokhoa,khơngcónhữngbàigiảngđượcsoạnsẵncũngnhưkhơng
cócáckỳkiểmtravàkhơngphânchiathứhạng.Thayvìchosinhviên
họcnhữnggìgiáoviênmuốndạy,chúngtơigiúphọhọcnhữnggìhọ
muốn.Thửnghiệmhọctập,theonghĩanàođó,làkhốhọccho
nhữngngườitốtnghiệpchỉbằngviệcthamgiavàokhốhọcmà
khơngcầnquacáckỳthi.
Nămđầutiêntơilàmviệcvới20người,từnhữngtiếnsĩkhoahọc
đếnnhữnghọcsinhtrunghọcbỏhọcnửachừng,trongsốđócóvài
ngườilàbạnthânnhấtcủatơi.Kinhnghiệmnàydạychotơirằngbất
cứlĩnhvựcnàomàchúngtaquantâm,vớicùngnhữngkháiniệmcơ

bảnvàcáchthứcápdụngchotấtcảmọingười-chúngtađềucần
phảicómụcđích,kếhoạchhọctậpchophùhợpvớiphongcáchhọc
tậpcủatừngngười,thiếtlậpvàtruycậpnguồndữliệuvàkiểmtra
cáchthứcchúngtađangtiếnhànhnhữngđiềuđó.Tơicũngnhận
thứcđượcrằngviệchọctậpsuốtđờilàđiềuhồntồncóthểvàcực
kỳthoảimái,nhưngnóđịihỏiđikèmnhữngkỹnăngmớicùng
nhữngsángkiếnmới.Nhữnghọcviênxuấtsắccầncókỹnăngđặc
biệtđểkiểmsốtsựtiếnbộcủabảnthânsuốtđời
Cuốicùng,tơicũngtrởthànhTổngbiêntậpcủatờAdultand
ContinuingEducationToday(Họctậpsuốtđờidànhchongườiđã


trưởngthành).Tơiđãcócơhộiđượcgặp,đượcgiúpđỡvàhọchỏitừ
nhiềuhọcviênxuấtsắcnhấttrênkhắpnướcMỹvàởnướcngồi.Bất
cứkhinàovàởđâu,tơiđềuthấynhữngngườiđànơngvàphụnữsử
dụngkiếnthứcđểtrởnêngiàucóhơn,khoẻmạnhhơn,thànhcơng
hơn,vàsốngcóíchhơn.Mộtsốnhữnghiểubiếtsâusắccủatơiđược
lấytừtrongcuốnsáchtơiviếtnăm1977vớinhanđềTheLifelong
Learner(Họctậpsuốtđời),đượcgiớithiệulầnnàyđểgiúptruyềnbá
nhữngứngdụngcủanó.
Đượckhuyếnkhíchbởinhữngkhámphánày,tơibắtđầumởcác
cuộchộithảo,lớphọcvàcáckhốđàotạogiáoviên.Năm1980,tơi
đượcLiênbangtàitrợkhoảnđầutiênđểđiềutravềnhữnghọcviên
vượttrộivànhậndạngnhữngkỹnăngvànăngkhiếugiúphọhọctập
tốtđếnnhưvậy.Hơnhaitrămcuộcphỏngvấnđãchotơicâutrảlời.
Trongsuốtmườinămgầnđây,tơiđãápdụngrấtthànhcơng
nhữngphươngphápnàychocáchọcviênởđủmọithànhphầnkhác
nhau,từngườiđứngđầucáctổchức,hiệphội,ngườiđiềuhànhcác
khuvựccơngcộng,chođếnnhữngngườithiểunăngtrầmtrọngvềtrí
tuệvàthểchất.Trongsuốtmộttuầntổchứchộithảochunđề

thườngniên,tơithườnglàmviệcvớicácnhàlãnhđạocấpcaocủa
McDonnell-DouglasCooperationhayUnitedWayofGreaterNew
Yorkvàothứhaivàthứba,vàvàothứnămhaythứsáuthìlàmviệc
vớinhữngcụgiàhưutrí80đến90tuổi,mộtvàingườitrongsốđócó
dấuhiệucủacănbệnhParkinson.Họđềurấthứngthúhọctậpvàsử
dụngnhữngkỹnăngcơbảnđểtựchịutráchnhiệmpháttriểnvàrèn
luyệnbảnthân.
Khicuốnsáchnàyđượcxuấtbản,băngghiâmhướngdẫnmột
vàikỹnăngchínhtrongsáchđãtrởthànhsảnphẩmbánchạynhất
trongnướcnhưlàminhchứngchotínhhữudụngcủanhữngphương
pháptrên.Mỗingàycóhàngnghìnngườiđangtìmhiểuvềnhững
phươngphápnàyvàsửdụngchúngđểcóđượcnhữnggìhọmuốn
biếtvàcầnphảibiết.
Thêmvàođó,tơicómộtvàiphươngpháphọctậpđỉnhcaophát
triểnkhoảngchụcnămgầnđâytrongmộtsốlĩnhvựcnhưpháttriển
conngười,đàotạotrongcáctổchứckinhdoanh,chínhphủ,qn
đội,vàcácliênhiệp.
Tớithờiđiểmnày,cóthểbạnsẽthắcmắccógìmớimẻvàkháclạ


đếnvậytrongcáchtiếpcậnphươngpháphọctậpđỉnhcaotơitrình
bàyởđâysovớihệthốngnhữngphươngpháphọctậpđỉnhcaovà
cáchọcthuyếtkhác.Từkinhnghiệmpháttriểnvàứngdụng,tơixin
đưarabốnlýdotạisaophươngpháphọctậpđỉnhcaođãchứng
minhđượcsứcmạnhvàlàmchonhữnghọcviêncủatơicảmthấy
hứngthúnhất.
Đầutiên,hệthốngnàyđượcthiếtkếdànhchonhucầuhọctập
củangườitrưởngthành.Bạnsẽđượclựachọnnhữngphươngpháp
vàtưliệuphùhợpvớidạngmơnhọcmàbạnmuốntheođuổi.Phần
lớncáchệthốnghọctậpkhácđưaramộtbiệnphápnhưchiếcchìa

khốdẫnđếnthànhcơng.VídụnhưnhàgiáodụcnổitiếngMortimer
Adlersẽnóichobạnrằngcómộtmơnhọcđángđểhọchơncả(những
tácphẩmnghệthuậtkinhđiểntheotrườngpháitựdo)vàcáchđểhọc
mơnnày(thơngquađọcsáchvàthảoluận).Tơitinrằng,chínhbạnlà
ngườiđưaraquyếtđịnhcáigìđángđểhọcnhất.Theođó,những
phươngphápcủatơikhuyếnkhíchcácbạnquyếtđịnhvàlênkếhoạch
dựđịnhhọctậpcủamình,cảnhữngphươngphápvàtưliệucầnthiết
kèmtheo.Phươngpháphọctậpđỉnhcaođưarachobạnhệthống
cơngcụđểbạnquyếtđịnhcáigìgiúpíchnhiềunhấtchophongcách
họctậpcủabạnvàmơnhọcbạnmuốnnghiêncứu.
Thứhai,khơnggiốngnhưcáchệthốngkhác,phươngpháphọc
tậpđỉnhcaođềcậpđếncảkỹnăngtâmlýnhằmcảithiệnviệchọctập
vàlêndanhsáchnhữngnguồntưliệusẵncóngàynayđểkhơinguồn
cảmhứngvàlàmgiàuthêmtrithứccủabạn.Việchọctậpcóthành
cơnghaykhơngphụthuộcnhiềuvàokhảnăngtìmkiếmthơngminh
tưliệuhọctậptốtnhấtcũngnhưphụthuộcvàonhữngkỹnăngtâm
lý.Hệthốngcủatơichỉracáchsửdụngthếgiớinhưmộtkhotưliệu
họctập.
Thứba,phươngpháphọctậpđỉnhcaogiúpbạnkhámpháphong
cáchhọctậpcánhâncủamình.Mộtvàihệthốngnóiđếnởtrêncó
cânnhắcđếnvấnđềnày.Đốivớitơi,hiểuchínhbảnthânmìnhlà
mộtlờidạybảocơbản.Bởimỗichúngtađềukhácnhau,nênkhơng
cómộtphươngpháptồnnăngnàokhảthinhấtchoviệchọctập.
Phươngpháphọctậphiệuquả,năngsuấtvàthoảimáiđếntrựctiếp
từviệclựachọnnhữngphươngphápphùhợpvớibạncũngnhưcho
mơnhọcmàbạnmuốnhọc.
Cuốicùng,mộtvàiphươngpháphọctậpphụthuộcchủyếuvào


chungianhưgiáoviênhayvàotrangthiếtbịđắttiền,hoặcđơikhi

cảhai.Thườngthìcácnhàcảicáchkèmtheotronghệthốngcủahọ
mộtvàiyếutốpháttriểntừkinhnghiệmvàphongcáchriêngcủabản
thânmìnhthayvìtừnhữngbằngchứngthựcnghiệmhayhọcthuyết
đúngđắn.Nhữngnhântốnàycóthểvơdụng,hoặcchỉcótácdụng
khicácgiáoviêndiễnđạtchúng.
Bằngcáchtổnghợptừnhiềunguồntốtnhấtkhácnhau,cuốn
Ngườithơngminhhọctậpnhưthếnào?táchbiệtcácphươngpháp
khỏinhữngngườitạonênchúng.Trongkhitơimiêutảnhiềuloạitư
liệunguồn,bạncóthểlựachọnđểsửdụng,nhữngđiềucầnthiếtnhất
trongphươngpháphọctậpđỉnhcaokhơngucầuđếncáctrang
thiếtbịđặcbiệt.Bấtcứcơngcụnàobạncầnđềudễdàngtìmđượcở
khắpmọinơi.
RONALDGROSS


1.HỌCTẬPĐỈNHCAO-KỸNĂNG
CẦNTHIẾTCHOHIỆNTẠIVÀ
TƯƠNGLAI
Thếnàolàhọcviênxuấtsắcnhất?Đólàngườicóphươngpháp
họctậpđỉnhcao-mứcđộcaonhấtcủaviệchọctập.Dùkháiniệm
“họctậpđỉnhcao”cólẽvẫncịnlạlẫm,nhưngbạnđãcócơhộiquen
biếtvớinhữnghọcviênxuấtsắc.Cũngcóthểbạnchínhlàmộtngười
trongsốhọ.Vídụ,nhữngthờiđiểmmàtrínãobạncókhảnăng
nhanhchóngtiếpnhậnlượngthơngtinthúvịvềchủđềmới-chodù
đólànhữngcơngthứcmớihoặctínhtrungbìnhcộngtrongnháymắt
màkhơngcầnphảinỗlực.Đóchínhlàkhoảnhkhắcbạncóphương
pháphọctậpđỉnhcao.
Cóthểbạncịnnhớngườiđãkểvớibạnthơngtinmớinhấthọ
vừacóđượcvềnhữnggìthíchthúmàhọthamgiahaybiếtđược.Khi
kểlạimọithứtrongtâmtrạngphấnkhíchđó,sựthíchthúvàniềm

vuisướngmànhữngkhámphámớiđemlạichohọdườngnhưcóthể
lantoảrakhắpmọingườixungquanh.Họlànhữnghọcviênxuấtsắc
nhất.
Họctậpđemtớichonhữnghọcviênxuấtsắcnhấtmộtcảmgiác
khácbiệt.Ởđâyvấnđềkhơngđơnthuầnlàviệcquaytrởlạitrường
học,ngồitrongphịnghọcnghethầycơgiáogiảngbài,vàcàngchẳng
liênquanmấytớibàikiểmtravàđiểmsố.Thayvàođó,nhucầutiếp
thutrỗidậytừtrongbảnthânconngườihọđãdẫnđếnviệctựhọc.
Chodùxuấtpháttừcảmhứnghaybịbắtbuộc,tựhọcvẫnchứngtỏ
mongmuốntrởthànhmộtnhânvậtnàođó,nhữngviệchọlàmđược
đểngườikhácbiếtvềhọ.
Nhữnghọcviênxuấtsắcnhấtcóvàiđặcđiểmnổibật.Thứnhất,
họcảmnhậnđượckhảnăngcủabảnthânrõràngnhấtkhihọtiếpthu
kiếnthứcmới.Họsẵnsàngtiếpthuvàhứngthúmộtcáchkỳlạvới
nhữngkinhnghiệm,ýtưởngvàthơngtinmớimẻchodùlàhọthử
nghiệmcáchthứcnấuănmới,nghemộtnhàkhoahọcmiêutảcơng
việccủacơtahayđọcbàibáovềnhữngvụsápnhậpcơngty.Đốivới
họhọctậptrởthànhmộtthóiquentrongcuộcsốngthườngngàychứ


khơngphảimộtcơngviệcđặcbiệt.Họthấyhãnhdiệnkhiđốiđầuvới
nhữngthửthách,dùđólàmộttrịchơiơchữhayviệcsửdụngthành
thạomộtchươngtrìnhmáytínhmới.
Mộtđặctrưngkháccủanhữnghọcviênxuấtsắclàhọlnnhận
thứcrõràngrằngcịnrấtnhiềuđiềumàbảnthânchưabiết,nhưng
điềuđókhơnglàmhọbănkhoănlolắng.Họbiếtlncónhiềuđiều
mớilạcầnhọchỏi,nghiêncứusâuhơnhayhọccáchthựchiệnnó.
Nhữnghọcviênxuấtsắckhơnghềsợhãitrướcsựkémcỏicủabản
thân,họkhơngngầnngạiđưaranhữngcâuhỏi“ngốcnghếch”hay
thừanhậnrằnghọchưahiểuđiềugìđókhiđượcgiảnggiảilầnđầu

tiên.
Nhữnghọcviênxuấtsắcnhấtthuđượckhốilượngkiếnthức
khổnglồtừkinhnghiệmsốngvàbằngphươngthứcmới.Họtìm
kiếmtưliệucầnthiếtchoviệchọctậptrongmộtphạmvirộnglớn
thayvìtừbỏnếunhữngnguồnthơngtinthơngthườngkhơngthểđáp
ứngđềtàicụthể.
Tựtinvàokhảnăngtiếpthuvàhọchỏicủabảnthânchínhlàđức
tínhquantrọngcủanhữnghọcviênxuấtsắc.Họhiểurằngmộtkhiđã
cóngườinắmbắtđượcmộtkiếnthứcnàođóthìcáccánhânkhác
cũnghồntồncóthểlĩnhhộiđượckiếnthứcđónếusẵnsànghọc
hỏi.Họbiếtcáchxétđốnnguồnthơngtinkhéoléohaythuhẹpsơ
hởkhigiảithích.Nhữnghọcviênnàytuysửdụngnhữngchitiếtđơn
giản,nhưngnólạilànhữngcơngcụhữuhiệugiúphọtrongqtrình
xửlývàlựachọnnhữngthơngtinmàhọcầnđểlưugiữvàobộnhớvà
sửdụngnó.
Cuốicùng,họcviênxuấtsắcnhấttinrằngđầutưthờigianvàosự
tiếnbộcủachínhhọlàcáchđầutưtốtnhấtchotươnglaidùxéttheo
khíacạnhnghềnghiệphaycánhân.Họbắtđầuhọckiếnthứcmới
ngayngàyhơmnayđểchuẩnbịchocuộcsốnghọmuốnđạtđếntrong
nămđóhaynhữngnămtới.
Cuộcsốnghiệnđạithúcđẩymỗingườichúngtatrởthànhmột
họcviênxuấtsắcnhất.Khibạnnghĩvềnhữngngườimàbạnkhâm
phụchayvềchínhnhữngkhảnăngcaonhấtmàbạncóthểđạtđến,
dễthấyphươngpháphọctậpnàylàyếutốquyếtđịnhdẫnđếnmột
cuộcsốngtốtđẹp.


TẠISAOPHẢITRỞTHÀNHMỘTHỌCVIÊNXUẤT
SẮC?
Chúngtalàthếhệđầutiêncủanhânloạiđượcsinhravàsẽsống

cảcuộcđờitrongmộtthếgiớiđangthayđổimạnhmẽ.Mộtvàiđiều
cóthểthayđổinhưngkếtcấucơbảnvàchấtlượngcủacuộcsốngsẽ
vẫnduytrìnhưvậytrongsuốtkhoảngthờigianhọsống.Đơngiảnlà
dovàothờiđómọithứthayđổichậmhơnhiệnnay.
Năm1970,AlvinTofflerđãđưarathuậtngữ“cúsốctươnglai”để
miêutảphảnứngtồndiệnmàơngnhậnthấyđangpháttriển:con
ngườidườngnhưbịchơnvùidướinhữngthayđổingàycàngnhanh.
Trênmọilĩnhvực,lượngkiếnthứctănglêngấpđơitrongkhoảngmột
thậpkỷhoặcíthơn.Cácbácsỹ,kỹsưđềunhậnthấymộtnửalượng
kiếnthứcchunmơnmàhọđãphảinỗlựcđểtíchluỹtrongkhoảng
15nămbỗngkhơngcịnthíchhợp.Dườngnhưtuầnnàocũngcóhàng
loạtpháthiệnmớidẫnđếnmỗingàylạicónhiềuphươngpháplàm
việccũngnhưloạidụngcụmớiđượctạora.
Ngàynay,tốcđộthayđổivẫnkhơnghềgiảm.Tạichínhthờiđiểm
này,ngơntừvềbùngnổthơngtinđãtrởnênlỗithờikhimàmáytính
đãmạnhmẽhơnbaogiờhết,tạoralượnglớnthơngtinmới,con
ngườihiệnnayngàycàngchịunhiềutháchthứcđểcóthểtiếptụchọc
tậpvàgiữchotrithứcliêntụcđượccậpnhật.Sựtiếnbộkhơngngừng
đãtrởthànhmộtphầnthiếtyếutrongcuộcsốnghiệnđại,từđóđịi
hỏichúngtaphảicókhảnănglàmchủhiệnthựcvànhữngkỹnăng
mới,thậmchícảquanđiểmlẫnđứctinmới.
Tươngtựđốivớinhữngvấnđềcủacánhân,sựbiếnđổinhanh
chóngvàbấtthườngcủađờisốngxãhộikhiếnchúngtadễdàngthích
nghihơn,tiếpthunhữngcáimớinhanhhơn.Hãythửxemxéttrong
nămquabạnđãphảitìmhiểubaonhiêuvấnđềtrongnhữnglĩnhvực
sauđểđápứngnhucầucủabảnthân,giađình,bạnbèvàcơngviệc:
Nhữngtiếnbộtrongytế,baogồmcảnhữngkiếnthứcmớivềăn
kiêng,cácbàitậpthểdục,stresshayphươngphápchữatrịmới
chocáccănbệnhcụthể.
Sựpháttriểnkinhtếvớicácchínhsáchthuếmới,cơhộiđầutư

haycácrủirovàđổimớitàichínhcóthểảnhhưởngđếnnghề
nghiệpvàcơngviệckinhdoanhcủabạn.


Cơngnghệpháttriểndẫnđếnsựrađờicủamáymóc,thiếtbị,
ngunvậtliệuvàphươngthứctruyềnthơngmớitácđộngđáng
kểđếnbạntrongcảcuộcsốngvàsựnghiệp.
Nhữngpháttriểncủaxãhộinhưxuhướngvềnhàở,chínhsách
vềviệclàmhaykiếnnghịvềluậtpháptạiđấtnướchaytrong
cộngđồngnơibạnđangsinhsốngcũngảnhhưởnglớntớiphong
cáchsốngcủabạn.
Sựthayđổitrongcácmốiquanhệcơngviệchaycánhânđịihỏi
bạnphảitìmhiểunhiềuhơnvềnhữnghànhvixửsựcủabản
thânvàcủanhữngngườikhác.
Tómlại,họctậpđãtrởthànhucầubứcthiếttrongthờiđạinày.
TRUYỀNTHỐNGHỌCTẬP
Mộttrongnhữngcộinguồnsớmnhấtcủanềnvănhốphương
TâylàthànhphốAthenscủaHyLạp,qhươngcủaPlatovàSocrates
vàlàkhởinguồncủahìnhthứchọctậpnăngđộngvượtxatrườnglớp
haybằngcấp.Thayvàođó,cáccơngdânthànhphốthảoluậnnhững
vấnđềquantrọngởcáckhuchợngồitrời,cịngọilàagora,tạibể
bơihayphịngtậpthểdục,hoặctạinhữngbữaăntốimuộnđược
phụcvụtrướccácvởkịch.Họctậpgắnbóchặtchẽvớicuộcsống,
cơngviệcvànghỉngơi;từđódẫntớimọinguồnlựccủacộngđồng:
nghệthuật,nghềthủcơng,giớichức,lịchsửvàluậtpháp.Socratesđã
tunbố:“Khơngphảitơi,màchínhthànhphốnàydạycácbạn”.
Niềmtinvàohìnhthứchọctậptươngtựchínhlàđiểmthenchốt
trongtưtưởngcủanhữngngườikhaisinhraHợpchủngquốcHoa
Kỳ.Nềncộnghồcủahọchỉcóthểthựchiệnđượcnếumọingười
biếttựđánhgiávềnhucầuvànguyệnvọngcủabảnthân.

Mỗingườitrongchúngta,dùởmứcđộkhiêmtốnnhất,đềutin
rằnghệthốngchínhtrịcủaquốcgiachúngtagiốngnhưtrungtâmtrí
tuệ,phánquyếtvàhànhđộngđộclập,tựdosuynghĩ.Chúngtađãvà
đangkhuyếnkhíchtựdongơnluậnvàtựdobáochíbởichúngtabiết
cáchtốtnhấttìmrasựthậtchínhlàđểdânchúngđượctựdotranh
luận.
Ngàynay,truyềnthốngđóđangđốimặtvớimộtthờikỳkhó


khăn.Trongkhichỉmộtkhốilượngnhỏthơngtincũngvượttrênkhả
năngđọchiểucủanhiềungười,chúngtanhậnrarằngniềmtincủa
bảnthânvàoviệcsuynghĩđộclậpvàtựhọcđãbịđedoạbởiáplực
phảitntheonhữngphươngtiệntruyềnthơngđạichúnglnln
hiệnhữu,lnlnlàmtasaonhãng-NeilPostman,ngườihaychỉ
tríchtruyềnhìnhđãnóinhưvậy.Sựcânnhắccủachúngtavềnhững
vấnđềxãhộisốngcịngiờđâygiảmxuốngcịnhaiphútbảntintrên
truyềnhình.
Mộtmốiđedoạkhácpháttriểntừniềmtinsailệchcủachúngta
rằngbằngcấp,chứngchỉlàđủđảmbảochonănglực.Ngàycàngcó
nhiềungànhnghềcốgắngbảovệdanhtiếngcủanhữngngườiđang
hànhnghềbằngcáchđịihỏichứngchỉ.Vàdođó,họkhơngthểtránh
khỏiviệctạorangàycàngnhiềunhữngngườihànhnghềmànănglực
duynhấthọcólàkhảnăngvượtquakỳthisáthạchlấychứngchỉ.
Nhàphêbình,tiểuthuyếtgiaPhilipWylieđãnóikhơnglâutrước
khimất:“NếucóngườiMỹnàođủhọcvấnđểchotanhữnglờiphê
bìnhcóíchvàlờikhuncótínhxâydựng,tacóthểchắcchắnmột
điềurằng:Họlàngườicókhảnăngtựhọc...Họlànhữngngườihọc
đượccáchhọctậpvàmuốnhọctập-nhữngngườiđãkhơngngừng
họctậpngaycảkhihọđãnhậnđượcbằngcấphayrấtnhiềubằngcấp
-nhữngngườiđãpháttriểnphươngtiệnđánhgiákiếnthứcnhằm

xácđịnhđiềugìhọphảibiếtđểđưaraýkiếnhữudụng,nhữngngười
biếtđượcđiềumàhọchưabiếtvàhọcnhữnggìlàcầnthiết”.
Nhữnghọcviênxuấtsắcnhấtlànhữngngườinhưvậy.Khảnăng
biếnhọctậpthànhmộthoạtđộngliêntụctrongcuộcsốngcủahọđã
mangđếnchochúngtacơhộithíchnghitốtnhấtnhưmộtnềnvăn
hố,mộthànhtinh.
VƯƠNTỚIPHƯƠNGPHÁPHỌCTẬPTỐIƯU
Tớithờiđiểmnày,tơihyvọngđãđưatớichocácbạnmộtý
tưởngđầyđủvềnộidungcủaphươngpháphọctậpđỉnhcao,vìsao
nóquantrọng,vàbằngcáchnàonóđãkhơiphụcđượcmộtphần
truyềnthốngvănhốphươngTâymàchúngtađãthờơ.Tơiđốn
rằng,đếnđâycácbạnđãdầnthíchthúvớiýtưởngtrởthànhhọcviên
xuấtsắchơn-nhưngbạnvẫncịnmộtvàiedèđốivớiqtrìnhtrở
thànhmộthọcviênxuấtsắc.


Tồnbộqtrìnhnàylàtựnhiên.Trongcáchộithảodotơitổ
chức,khoảng85%ngườithamdựcócảmgiácnhưvậy.Đólàlýdotại
saochúngtathườngkhởiđầuvớiviệcrũbỏmọiámảnh.Chúngta
đánhtannhữngnỗisợhãivàlolắng,chủyếutronghọctập,vẫn
ngấmngầmámảnhhầuhếtchúngtakhicịntrênghếnhàtrường.
Chúngtasẽgiảiquyếtnhữngvấnđềnàychitiết,nhưngchophéptơi
điểmmặtchúngởđâyđểđảmbảovớicácbạnrằngchúngsẽkhơng
gâytrởngạitớiviệchọctậpkhicácbạnsửdụngphươngpháphọc
tậpđỉnhcao.
Nỗilovềhọctập.Trảiquanhữngngàythángtrongtrườngphổ
thơngvàđạihọc,chúngtaliêntụcđượcnhắcnhởphảihọcnhiềuthứ
-nhưngkhơngbaogiờđượcnóichobiếtbằngcáchnào.Vídụ:“Học
cáctừvựngtrongchươngnàychobuổithivấnđápngàythứsáu”là
mộtnhiệmvụđiểnhình.Cịnsauđó?Hoặcchúngtangồixuốngvàcố

gắngnhìnchằmchằmvàodanhsáchtừvựngchođếnkhibằngcách
nàođóchúngtatìmramộtphươngphápđểnhồinhétchúngvàođầu
chotớingàythi,hoặcnếukhơngtìmracáchnào,chúngtasẽtrởnên
sợhãivànảnchí,bởichúngtakhơngbiếtsẽphảilàmgìkhingồivào
lớphọc.Nhưngmộtkhicácbạnthựcsựhọcđượcphươngpháphọc,
nỗilolắngđósẽbiếnmất.Phươngpháphọctậpđỉnhcaovơcùng
thoảimáivàthúvịbởinósẽchobạnnhiềuchiếnlượccụthểđểnắm
vữngcáccơsởlậpluận,kháiniệm,vàcácnguntắc.
Nỗilovềthờigian.Chủyếunhữngngườiđếnhộithảocủatơiđã
cókếhoạchlàmviệckínđặc,cảcánhânlẫncơngviệc.Họthựcsự
khơngthểdànhthêmthờigianchoviệchọctập.Nhưngphươngpháp
họctậpđỉnhcaodiễnrađồngthờivớinhữnghoạtđộngkháccủacác
bạn.Việchọctậpcủabạnlàmộtphầnqtrìnhlênkếhoạchvàđưa
raquyếtđịnhcủabảnthân,mộtphầncủasựhiểubiếtnghềnghiệpvà
cánhân,mộtphầncủasựgiaotiếpxãhộivàthờigianrảnhrỗi,một
phầncơngviệcvàthờigiandànhchogiađình.
Nhữngquanniệmtiêucựcvềviệchọctập:Qtrìnhtrảinghiệm
trongtrườnghọcđãđểlạitrongchúngtamộtquanniệmtiêucựcvề
họctập,mộtcảmgiácđeođẳngchúngtarằnghọctậpthậtbuồntẻ,
nhạtnhẽo,cơđộchoặckhơngliênquangìđếnlợiíchthậtsựcủa
chúngta.Điềuđódễdẫnđếnýnghĩrằnghọctậpphảithụđộng,gồm
cảviệcngồinghethầygiáogiảngbàihaycốgắngthunhậnthơngtin
từmộtcuốnsách.Khơngcóđiềugìởtrênlàđúngvớiphươngpháp
họctậpđỉnhcao,phươngpháphọctậpđầutiênvàtiếnbộnhấtsẽ


khiếnbạnhứngthúvàquantâm.Hơnnữa,phươngpháphọctập
đỉnhcaovềcơbảnmangtínhthiếtthực.Bạnkhơngchỉlựachọn
mìnhsẽhọccáigì,màcịnchọnlựaxemmìnhsẽhọcnhưthếnàotừ
mộtloạtcáccáchthứcphùhợpnhấtvớiphongcáchhọctậpcủabản

thânbạn.
Bâygiờcácbạncóthểtinchắcrằngphươngpháphọctậpđỉnh
caokhơngchỉlàđiềuđángaoước,mộtcáchđểpháttriểnsựđánhgiá
hồnthiệnhơnvềcuộcsống,màcịnlàđiềunằmtrongtầmtayđối
vớibấtkỳaimuốnthửnó.
CÁCNGUNTẮCCƠBẢNCỦAPHƯƠNGPHÁPHỌC
TẬPĐỈNHCAO
Cácnguntắccủaphươngpháphọctậpđỉnhcaodựatrênmột
sốchânlýcơbảnvềhọctậpvàpháttriển-nhiềunguntắcvẫncịn
bịcácnhàgiáodụccholàdịgiáo-cóthểgiảiphóngbạnkhỏisựlệ
thuộcqvàotrườnghọcvàthúcđẩybạnvàoconđườngtựphát
triểnbảnthân.Mộtsốchânlýtrongsốđólà:
Nhữngngườitrưởngthànhnắmquyềnchủđộngtrongviệchọc
tậpcủabảnthânthườngtinhthơngnhiềuthứhơnvànắmvững
nhữngđiềuđótốthơnnhữngngườitrơngchờvàosựdạydỗ.Họ
cóxuhướnghứngthúvớiviệchọctập,ghinhớtốthơnnhững
thứhọđãhọcvàứngdụngchúngtốthơntrongđờisống.
Ngườitrưởngthànhcónhiềucáchđểhọchơntrẻem.Chúngta
cómộtýthứcriêngkhácvềbảnthân,vềthờiđạicủachúngtavà
vềđiềugìđángđểhọcvàtạisao.
Khơngaicóthểhọcthaychobạn,cũngnhưkhơngaicóthểăn
thaychobạn.
Khơngcócáchhọccụthểnàovượttrộihẳnsovớicáccáchhọc
khác.Thànhcơngtronghọctậpkhơngphụthuộcvàobảnthân
mơnhọchayđiềukiệnhọctập(nhưthếnào,ởđâuvàkhinào),
màchủyếuphụthuộcvàocảmhứngcủahọcviênđốivớimơn
học.
Hệthốngcácphươngpháphọctậpđỉnhcaođượcđịnhnghĩabởi
sáunguntắccơbản:



1.Bạncókhảnănghọcđượcphươngpháphọc.Nhưbạnsẽthấy
trongChương2,phươngpháphọctậpđỉnhcaokhơngdựatrên
nhữngsuynghĩmongmuốnhayhyvọnghãohuyềnmàdựatrên
khámphácócăncứkhoahọc.Haicuộccáchmạngsonghànhtrong
nghiêncứubộnãoconngườivàtâmlýhọctậpđãđảolộnnhữngcâu
chuyệnhoangđườnglâuđờirằnghọctậplàkhảnăngbẩmsinhvà
ngườigiàkhơngthểhọctập.Ngàynay,chúngtanhậnthấyrằngbộ
nãođượctổchứcbằngnhiềucáchphứctạp,vànãobộlàcơquanxử
lýchủđộng,chịuảnhhưởngbởichínhcơthểcũngnhưcảmxúccủa
chúngta,vàbộnãovớisựkíchthíchhợplýsẽliêntụcpháttriển
trongsuốtcuộcđờimỗiconngười!
2.Bảnthânbạnđơilúcđãlàmộthọcviênxuấtsắc,vàbạncóthể
dựatrênkhảnăngtựnhiênđóđểbiếntồnbộviệchọctậptrởnên
dễdàng,hứngthúvàhữuích.Chương3bànvềnhữngtrởngạitrong
việchọctậpmàchúngtathừahưởngtừngàycịnngồitrênghếnhà
trườngvàchỉraphươngpháploạibỏchúng.Bạnsẽnhậnthấyrằng
trongmộttrạngtháigọilà“họctậptrơichảy”việchọchànhđếnvới
chúngtathậtthúvịngaytừnhữngthờikhắchọctậpđầutiên,trước
khitiềmnăngcủachúngtabịchặnlại.Chương4sẽdựavàotrạng
tháihọctậpnàyđưarathêmhaichiếnlượchọctậpkhácđểtăng
cườngsựtintưởngtronghọctậpcủabạn.
3.Bạncóphongcáchhọctậpcủariêngmình,vàbạncóthểxác
định,tậndụng,vàcủngcốnóđểtrởthànhmộthọcviênhồnhảo
hơnnữa.Ngàynay,chúngtanhậnthứcđượcrằngmỗingườicómột
sựkếthợpriêngcáckỹxảo,tàinăngvàsởthíchđểnắmbắtvàsử
dụngthơngtin.Chương5trìnhbàymộtsốcáchđểbạncóthểxác
địnhsựtiếpcậntốtnhất.Bạnsẽhọccáchđểtìmrasựphatrộnchuẩn
xácgiữathựctế,cảmgiác,chỉdẫn,sựđộclập,vàcácsángkiếngiúp
bạnsửdụngphươngpháphọctậptựnhiênnhấtđốivớimình.

4.Bạnhọctốtnhấtkhibạnchủđộngnhấtvềmặttinhthần(và
đơikhicảthểxác),đưaraquyếtđịnhcủamìnhvềviệchọccáigì,
nhưthếnào,ởđâuvàkhinàovàsửdụngcácchiếnlượcđểthúcđẩy
trítuệhoạtđộng.Chương6và7baogồmcácchiếnlượcvàcáchthức
tốtnhấtchoviệchọctậpchủđộng.Nhữngcáchtiếpcậncụthểvà
thựctếnàygiúpbạnhọccáchkiểmsốtbảnthân,mangđếnchobạn
nguồntàiliệudồidàođểđịnhhướngphươngpháphọctậptheocách
bạnthấythoảmãnnhấtvàgiúpbạnthànhcơngtrênconđườngcủa
mình.


5.Bạncóthểthiếtkếmơitrườnghọctậptốiưuchobảnthânđể
việchọctậpthoảimáihơnvàdođótrởnênhiệuquảhơn.Thậtdễ
dàngkhilàmchomọingườitinrằngviệctiếpthukiếnthứcchỉxảyra
khibạnphảingồikhơngthoảimáitronglớphọc,phịngthuyếttrình
haythưviện.Sựthậtlạilàđiềungượclại.Chương8chỉchobạncách
tạoramơitrườnghọctậplýtưởngvànhữngkếtquảtíchcựcmànó
manglại.Sauđó,Chương9đưaracáinhìntổngqtvềnhữngcơ
hộilạthườngtrongqtrìnhhọctậptrênmạngInternet.
6.Bạnsẽcảmthấythúvịnhấtkhiđượchọctậpbằngcáchlựa
chọntừmộtnguồnphongphúcácphươngtiệnthơngtin,phương
phápvàkinhnghiệm.Chương10mờibạntựthànhlậpbộphận
nghiêncứuvàpháttriểnriêngđểthựchiệnmộtsốdựánhọctập
cùngmộtlúc.Ngàynay,điềunàythựcsựdễdàngkhichúngtacóthể
sửdụngtồnbộkhobáutrítuệvàtinhthầnconngườibằngnhững
biệnphápchưatừngxảyratrướcđây.
Nóitómlại,cơngnghệhiệnđạiđãtạoracáchthứcmớilàmcho
việchọctậptrởnênthíchhợpvớitấtcảmọingười,mọinơi,vàvào
bấtcứthờiđiểmnàotrongcuộcđời.CáchtruycậpvàoTrườngđại
họcvơhìnhchứađựngnhữngnguồntàiliệuhọctậpphongphúđược

bậtmíởChương12.
7.Bạncóthểtiếnxatrongnghềnghiệpbằngcách:“Họctừcuộc
sống”-nắmbắtnhữngkỹnăngvàtrithứcmớimỗingàyngaytừ
trongcơngviệc.Chương11sẽgiớithiệuchobạnmộtcáchthúvịvà
hữuíchđểkhởiđộng“Guồngquayhọctập”trongnghềnghiệphay
cơngviệccủabạn.Bạncóthểtạoracáccơhộipháttriểnvàlàmtốt
nhiệmvụđượcgiao,đượccơngnhậnvàkhenthưởngchodùbạnlàm
việctrongmộttổchứchaytựlàmchủ.
LÀMCHOPHƯƠNGPHÁPHỌCTẬPĐỈNHCAOTRỞ
NÊNHIỆUQUẢ
Chìakhốđểtrởthànhmộthọcviênxuấtsắclàxâydựngchobản
thânbạnmộtchươngtrìnhriêng-mộttậphợpcóhệthốngcáckỹ
nănghọctập.Hầuhếtchúngtakhơngcóchươngtrìnhđó.Chúngta
đãcóthểgópnhặtíthaynhiềukỹxảotronghọctậpmộtcáchngẫu
nhiênquanămtháng,mộtvàinguntắcđểđọcnhanh,vàikỹxảođể
tăngkhảnăngghinhớ,vàcólẽmộtvàilờigợiýđểchọnđúngnhững
điềumìnhcần.


Nhữngkỹnăngtáchbiệtnàychỉcótácdụngrấthạnchế.Vídụ,
liệucóíchlợigìkhitậptrungvàomộtcuốnsáchkhơngthíchhợphay
bỏrabốngiờhọctậptrongkhibạncóthểrútranhiềuthơngtinhơn
hẳnchỉtrongvịnghaigiờ?Nếuchúngtakhơngcókỹnăngđểsử
dụngnhữnggìchúngtahọcđượccóhiệuquả,chươngtrìnhđàotạo
tuyệtvờinhấttrênthếgiớicũngchẳngđemlạichobạnmấygiátrịlâu
dài.
Đólàđiềumàcuốnsáchnàysẽgiúpbạncókhảnăngthựchiện.
Bằngcácphươngpháphọctậpcótrongcuộcsống,nắmđượctồnbộ
sẽtốthơnlàcộnglạitừngphầncủanó.Phươngpháphọctậpđỉnh
caosẽgiúpbạnthànhcơngnhờkhaithácnhữngkỹnăngtốtnhấtbạn

đãcó,bổsungvàkếthợpchúngvớinhữngkỹnăngbạnsẽhọctrong
cuốnsáchnàyđểbiếntấtcảthànhkhảnăngcủabạn.
NHẬTKÝHỌCTẬP
Trướchết,cuốnnhậtkýsẽlànơiđểbạnlàmnhữngbàitậpxuất
hiệnxunsuốtcáctrangsách.Vídụ,bạnsẽphảitạoranhữngbản
đồtưduy,kiểmsốtsựlậplạitứcthờicáckinhnghiệmcóýnghĩa,
nidưỡngýtưởngđểtạoranhữnghọcthuyếtmớicủariêngbạn,
đặtracáccâuhỏixunsuốtdẫnđườngchoucầucủabạntrong
nhữnglĩnhvựcmới,vàsửdụnghàngchụccáckỹnăngkhác.
Thứhai,việcghichépsẽmangtớinhữnglợiíchtolớnchoviệc
họctậpcủabạn.Mộtcuốnnhậtkýhọctậplàtốicầnthiếtbởibản
thânghichépđãlàmộttrongnhữngqtrìnhhọctậpcótácdụng
nhất.
Íchlợiquantrọngnhấtmànhậtkýhọctậpcủabạnmanglại
chínhlàhìnhảnhbảnthânbạnđượcxâydựngnhưmộthọcviênxuất
sắc.Cuốnnhậtkýsẽhiểnthịrõràngnhữngphươngphápvàkỹnăng
màbạnthấytâmđắcnhất.Nósẽtiếtlộ,đặcbiệtcócânnhắc,loại
hìnhhoạtđộnghọctậpbạnthíchthúvàcóthểsửdụngđểđạtđược
lợithếlớnnhấttrongmụctiêuhọctậpcủacánhânbạn.
Nóitómlại,nhậtkýhọctậpcủabạntrởthànhmộthồsơbằng
hìnhảnhcủacáchoạtđộngtrínãocủabạntronghọctập.Nhữnglợi
íchđặcbiệtcủanó(khácvớinhữnglợiíchtừnhữngcuốnnhậtký
thơngthườnghaycánhân)là:


Bạnsẽtạorachobảnthânmìnhbứctranhsốngđộngvềnhữngý
tưởngtrongcáclĩnhvựccóýnghĩavớibạn.
Bạnsẽpháttriểnmộtsânchơilinhhoạtchoviệcthoảmãnphong
cáchhọctậpcánhâncủamìnhbằngcáchdịchchuyểnvàchuyển
đổinhữngmơnhọcnàysangmơitrườngtrunggianmàbạncó

cảmhứnghơn.Bạncóthểviết,vẽhoặcnguệchngoạctrongcuốn
nhậtkýcủamìnhđểgiúpbảnthânghinhớvàkhámphánhữngý
tưởngmới.
Bạnsẽpháttriểnsángtạonhữngđiềubạnđanghọcdựatrênsự
hiểubiếtcủabảnthânvàkhámphámốiliênhệgiữachúngmàcó
lẽbạnkhơngthểpháthiệnrabằngcáccáchkhác.
Bạnsẽcóthểdễdàngtruycậpnhữngtàiliệuquantrọngnhấtđã
thuthậpchocơngviệchiệntạihoặcđểdànhpháttriểnvềsau.
Bạnsẽhàilịngvớimộthồsơvềkhốilượngkiếnthứcđãhọcvà
cáchthứcpháttriểncáckỹnănghọctậpcủabạn,điềucólẽ
chứngtỏsựhữudụngnhấtlàkhicầncóthểchỉchonhữngngười
khácthấybạnđãhọccáigìvànhưthếnào.
Bạnsẽthoảmãnvớimộthồsơghichépcótácdụngơntậplạibởi
nóđượchìnhthànhtừsởthíchcủacánhânbạn.
Phíasauthànhcơngcủanhữnghọcviênxuấtsắclnlànhững
cuốnnhậtkýhọctậpnhưvậy.
Tuynhiên,hầuhếtchúngtakhơngnhậnthứcđượcvaitrịcần
thiếtcủanhữngcuốnnhậtkýtrongqtrìnhhọctập.Khichúngta
thấynhữngsảnphẩmhồnthiệncủamộthọcviênhồnhảo,dùhọlà
nghệsĩ,doanhnhânhaychínhtrịgia,chúngtadễdàngqnmất
nhữngnămthánghọchànhtrướcđócủahọ.
Sựsángtạothườngđượcmiêutảnhưnhữngtiachớpllênmột
cáchbíẩn,nhưngkhơngbiếttừđâura.Tuynhiên,cóthểmơtảbằng
mộtmơhìnhtổong,tuyítấntượngnhưnghữudụnghơnnhiều.
Nhữngconongmậtkhơngmệtmỏivovexungquanh,thămnhững
bơnghoavàthửtừngbơngmột.Hàngnghìncuộcthămviếngcuối
cùngtạorakếtquảlàmộtkhốilượnglớnmậtngọt,kếttinhtừmật
củakhơngbiếtbaonhiêubơnghoa.



THITLPNHTKíHCTP
Muamtvicunsghinhmbncúthmangtheobtc
õu.Bnphiphỏttrinthúiquenghichộplicỏcsuynghkhinú
xuthintrongu.Hóyquờnivicghinhtrongu-thayvo
úhóyvitnúra.Núimtcỏchngin,trớnhcachỳngtakhụng
ctorachuynnhngýnghtphỏtthnhkýclõudi.Bn
smt90%nhngýtnghaynhtcamỡnhnubnkhụngluli
mtvitrongschỳngvoỳngthiimchỳngxuthin.Nubn
munkhiumtcỏchngin,bncúthmangtheomtmnh
giycúkớchthc8ẵx11gplmthocmttpgiyghinhcú
kớchthc5ẵx3ẳ,nhvylchtrngchocỏcýtngtc
thicabncúkhnngxuthintrongsutmtngy.
Btckhinobnvittgiyghinh,bnhóynhtruynti
nhngýtngnyvonhtkýcabncựngngyhụmúhocch
trongmtthigianngnsauú.iunychobnmtchighi
nhnhngsuynghcabntrờnnhtkývxemxộtlinhngý
tngbanu.
Chỳngtaliờntcghinhnhngchititnhvytrờngiy.Tuy
nhiờn,chỳngchcútỏcdngrtnhnuchỳngtakhụngghilivo
nhtký,xemlihayngmnghvchỳng.Cunnhtkýcabnchớnh
ltrunggian.Núchớnhlcỏinụinuụidngnhnghtgingcm
hng,nukhụngthỡchỳngsbnhngskinsptithibay.
Sdnghthngghichỳhaimt:dỏncỏconmbncc
(haycỏctranhminhho,kýhiuõmnhc,ghinhcỏccụngvic)trờn
mttrỏicunnhtkýcabnkhimra,vtrỡnhbyrừrngýkin
cabn(dựchlmtthaymthỡnhnh)votrangidin.
Btucunnhtkýcabnngaytbõygichodựbncha
khingbtckhochhctpno.Thmchớbncúthsdng
nhtkýkhỏmphỏramtsiubnmunhcngaylptc.
Hngngy,nờnchỳýnnhngchdnnhnhtcanhngknng

haykhnngcbit,dựchochỳngdngnhcúvngcnghch
haykhụngquantrngivibn.Ghichộpnhngỏnhgiỏcabn
bốvhhngkhihnúiiugỡúlinhỡnhcabn.ỳngthi
im,nhtkýhctpcabnstrthnhvtbỏucúgiỏtr,ỏnh
duhnhtrỡnhnviphngphỏphctpnhcao.



2.KHOAHỌCCHỨNGMINH:BẠN
LÀHỌCVIÊNXUẤTSẮC!
Đãcórấtnhiềuhọcthuyếtvềphươngpháphọctập,nhưngchỉcó
mộtvàihọcthuyếtmangtínhcáchmạngbắtđầudiễnratrongvài
thậpniêngầnđây.Phầnlớnnhờvàonhữngthơngtinmớigâyngạc
nhiêntronghailĩnhvựcnghiêncứu-cáchthứchoạtđộngcủabộnão
vàtâmlýhọcduylý-từđólàmthayđổisâusắccáchọcthuyếtcủa
chúngtavềbảnchấtcủaphươngpháphọctậpvàcáchthứcứngdụng
củanó.Nhữngcâutrảlờimớiđãđượcđưarađểgiảiđápchonhững
câuhỏitươngtựnhư:
Chúngtacóthểhọctậpliêntụccảđờikhơng?
Nhữngngườikhácnhaucóphongcáchhọctậpkhácnhauhay
khơng?
Bằngcáchnàochúngtacóthểhọcđượcmọithứ?
Tạisaonhữngnghiêncứuvềbộnãolạiquantrọngđếnnhưvậy?
Hơn50nămqua,nhữngcơngnghệvàthiếtbịnghiêncứumớiđãmở
cánhcửachochúngtakhámphábộnão,vượtxanhữnggìchúngta
từngmơtới.Cáccơngtrìnhnghiêncứuvềnãobộngàynaythuhútcả
nhữnghọcgiảvànhànghiêncứuxuấtsắctừhàngloạtcáclĩnhvực
khácnhaunhưnhânloạihọc,tríthơngminhnhântạo,ngơnngữhọc,
thầnkinhhọcvàtâmlýhọc.Nhữngthiếtbịcơngnghệcaovàdữliệu
thựcnghiệmđượcxửlýtrênmáytínhngàynayđãcungcấpchocác

nhàkhoahọcnhữngcáchnhìnnhậnchưatừngcótrướcđâyvềhoạt
độngcủabộnão.
Chươngnàysẽlàmtiêutannhữngđiềuhoangđườngtrongtâm
lývềhọctập,nhữnghọcthuyếtlỗithờitừngnóivớichúngtarằng
việchọctậpcủachúngtahạnchếhơnrấtnhiềusovớikhảnăngthực
tế.Nócũngsẽcungcấpcáinhìntổngquanvềmộtsốcáchthứcphức
tạp,đángngạcnhiênmàbộnãocủachúngtađượctổchứctheođó.
Mộtcáchđơngiảnvàtrựctiếp,cácbạnbắtđầuthấynhữngthơngtin
mớimẻnàysẽđưađếnnhữngkếtluậnmớivềcáchthứcchúngtasuy
nghĩvàhọctậptừnhữngtrảinghiệm.


Tiếptheo,chươngnàysẽchuyểnsanglĩnhvựctâmlýhọcđểkhảo
sátcácloạihọcthuyếthọctậptrướcđâyđãthayđổinhưthếnào.
MƠHÌNHMỚICỦABỘNÃO
Bộnãolàmộtkhốiképmàuxámhồngnặngkhoảng1,1kg.Nó
đượctạonênbởihàngtỷnơ-ron,nhữngtếbàonãochunbiệtcó
chứcnăngnhưnhữngmạchđiệnhốvàliênkếtvớicácnơ-ronkhác
theomọihướng.Nơiphầnkéodàicủahainơ-rongầnnhưchạm
nhaugọilàkhớpthầnkinh.Đólànơitínhiệuđiệntửyếuớt,được
tạonêntrongmỗitếbàonão,giảiphóngranhữngchấthốhọcđặc
biệt,vượtquakhehởvàtruyềnsangnơ-ronkhác.
Đừngđểnhữngthuậtngữnàyquậtngãbạn.Điểmcầnchúýở
đâylàđặctrưngthiếtyếucủamộtbộnãođanghoạtđộngnhưnhững
bướcnhảykhơngbaogiờngừngcủatínhiệutừnơ-ronnàysangnơronkhác.Hơnthếnữa,cácnơ-rontrongbộnãocủabạnđượckếtnối
mộtcáchphứctạptrongcảhệthốngrộnglớn,chứngtỏrằngsựhiểu
biếtvàtrínhớphứctạpđángkinhngạc.
Bộnãochialàmhaiphần
Hippocrates,ơngtổngànhyngườiHyLạp,đãđểýthấyrằng
nhữngchiếnbinhbịgươmđâmvàophíabêntráiđầucóthểbịsuy

giảmkhảnăngngơnngữ,trongkhinhữngngườibịđâmvàobênphải
đầuthìkhơng.Từđó,ơngkếtluậnrằnghaibêncủabộnãocónhững
chứcnăngkhácnhau.CácbácsỹcủathếkỷXIXcũngđãcónhững
quansáttươngtự,từđóxácđịnhthêmcácvùngnãocóchứcnăng
riêngbiệt,nhưhaivùngngơnngữđềunằmtrênphầnnãophíabên
tráiđượcđặttheotênPaulBrocavàCarlWernicle.Tuynhiên,trên
thựctếchưaaikhámpháhiệntượngnàychođếnkhiGiáosưSperry
vànhómcủaơngnghiêncứubộnãotáchrờitrênnhữngbệnhnhân
độngkinhbuộcphảitrảiquaphẫuthuậtđểchữabệnhtaibiếnmạch
máunão.CácbácsỹphẫuthuậttrongnhómGiáosưSperryđãtách
rờihaibáncầunãocủahọ.


Trongmộtthínghiệmđiểnhình,bệnh
nhânđưatayphảicủaanhtarađằng
saulưng.Sauđó,anhtađượcđưacho
cầmmộtvậtquenthuộcvàphảinóira
têncủađồvậtđó.Donửacơthểphía
bênphảiđượcđiềukhiểnbằngbán
cầunãotrái,vùngnãochứcnăngngơn
ngữ,cóthểdiễntảnhữnggìcảmnhận
đượcbằnglờinói,nênanhtakhơng
gặpbấtcứvấnđềnàokhigọitênđồ
vậtđó.Tuynhiên,khimộtđồvậtkhác,
tươngtựgiốngnhưmónđồtrên,
đượcđặtvàotaytráicủabệnhnhân,
thìvùngnãocâmphíabênphảikhơng
thểđưaratừnàođểgọitênnó.Dohai
báncầunãokhơngliênhệđượcvới
nhauquathểchai,nênbáncầunão

phảikhơngnhậnđượcsựgiúpđỡtừ
vùngngơnngữnằmtrênbáncầunão
trái.Báncầunãophảicóthểđưarahìnhảnhcủavật,hoặcliênhệvới
mộtvậtthểkháctươngtự,nhưngvềcơbảnkhơngthểhiệnđược
bằngngơnngữ.


Tấtnhiên,thínghiệmcủaGiáosưSperrybaogồmnhữngcơng
đoạnphứctạphơnnhiềusovớivídụtrên.Nhưngvềtổngthể,họđã
cungcấpmộthìnhảnhcụthểmớilạvềbộnãoképcủachúngta-một
bứctranhmàtầmquantrọngcủanólớnđếnmứcGiáosưSperryđã
nhậnđượcmộtgiảiNobelchonghiêncứucủaơngvàonăm1981.
TừthờicủaGiáosưSperryđếnnay,chúngtađãbắtđầuthấy
đượcmỗibáncầunãocócácvùngchứcnăngriêngbiệtnhưsau:
Nãotrái

Nãophải

Khảnăngphântích

Khảnănglýluận

Khảnăngngơnngữ

Liêntưởngbằnghìnhảnh

Làmviệctheotrìnhtự

Làmviệcđồngthời


Liêntưởngthờigian

Liêntưởngkhơnggian

GiáosưSperrycảmthấyvuimừngvớinhữngkếtquảtolớnvà
khácbiệttừnhữngpháthiệncủaơng.Ơngđềcậptớitầmquantrọng
trongnhữngkhámphácủamình:
Chủđềchínhởđâylàdườngnhưcóhaihìnhthứctưduy:ngơn
ngữvàphingơnngữ,nằmriêngrẽlầnlượttrênhaibáncầunão
tráivàphải,vàhệthốnggiáodụccủachúngta,cũngnhưkhoahọc
nóichung,thườngítquantâmđếndạngtrítuệphingơnngữ.Điều
nàyđãgiảithíchchoviệcxãhộihiệnđạingàynayđốixửphânbiệt
vớinửabáncầunãophải.
HãydànhmộtchútthờigiansuynghĩvềkếtluậncủaGiáosư
Sperry.Chúngtađãbiếttừhàngngànnămnayrằnghầuhếtmọi
ngườiđềuthuậnmộttayhơnlàtaykiatrongxửlýmọiviệc,ngoạitrừ
mộtphầnthiểusốnhữngngườithuậncảhaitay,cónghĩalàhọcóthể
sửdụnghaitaynhưnhau.Sựthiênlệchnàyđượccácnhàkhoahọc
gọilàdominance(Ưuthếpháttriểnvượttrội).
Mặcdùcórấtnhiềugiảthuyếtgiảithíchtạisaotrongnãochúng
talạihìnhthànhdominance,songđiểmquantrọngởđâylàcónhững
điểmthựcsựkhácbiệtvềthểchất,sựkếtnốivềgiácquanvàhệ
thốngdâythầnkinhtrongmộtkhuvựccủabộnãonơiđiềukhiển
hoạtđộngcủataythuận.Nhữngđiểmkhácbiệtnàycóthểtươngtự
nhưkhichúngtaluyệntậpmộtsốcơbắpnhấtđịnhtrongthểthao.