HọcgiảngườiMỹDaleCarnegieđãtừngnói:"Trongxãhội
ngàynay,sựthànhcơngcủamộtngười,chỉmộtphầnnhỏlàdotri
thứcchunmơn,cịnchủyếuđượcquyếtđịnhbởinghệthuậthùng
biện".Trongcuộcđờimộtconngười,từxinviệcđếnthăngtiến,từ
tìnhuđếnhơnnhân,từtiếpthịchođếnđàmphán,từxãgiaođến
làmviệc...khơngthểkhơngcầnđếnkĩnăngvàkhảnănggiaotiếp.
Nếukhéoănnói,bạnsẽdễdàngvượtquanhữngrắcrốinhỏvàcó
thểtựbảovệmìnhtrongnhữngrắcrốilớn.Cịnnếukhơngkhéoléo
ănnói,rắcrốinhỏsẽgâytrởngại,vàrắcrốilớnsẽgâythấtbại.
Giaotiếplàmộtkĩnăngvàcũnglàmộtnghệthuật.
Vậylàmthếnàođểnóinănglưulốt?Làmthếnàođểlờiăntiếng
nóimanglạinhữngđiềutốtđẹptrongnhữngtrườnghợpkhác
nhau,vớinhữngngườikhácnhauvànhữngchuyệnkhácnhau?
Cuốnsáchnàysẽđưaraphươngphápvàgợiýcụthể,nhấtđịnhsẽ
giúpíchchobạn.

1


Lờingỏ
NẮMVỮNGKĨNĂNGGIAOTIẾPSẼCĨĐƯỢCCUỘC
SỐNGTUYỆTVỜI
Nhàhùngbiệnnổitiếng,chungiagiáodụcLínKiệt
Trongxãhộithơngtinhiệnđại,sựimlặngkhơngcịnlàvàng
nữa,nếukhơngbiếtcáchgiaotiếpthìdùlàvàngcũngsẽbịchơnvùi.
Trongcuộcđờimộtconngười,từxinviệcđếnthăngtiến,từtình
uđếnhơnnhân,từtiếpthịchođếnđàmphán,từxãgiaođếnlàm
việc...khơngthểkhơngcầnđếnkĩnăngvàkhảnănggiaotiếp.Khéo
ănkhéonóithìđiđâu,làmgìcũnggặpthuậnlợi.Khơngkhéoăn
nói,bốnbềđềulàtrởngại,khókhăn.

Trongthờiđạithơngtinvàliênlạcpháttriểnnhanhchóng,tin
tứcđượccậpnhậtliêntục,cáccơngcụthơngtinvàkĩthuậttruyền
thơngđượcứngdụngrộngrãinhưngàynaythìviệckhéoănnóiđã
trởthành“cáitàisốmộtthiênhạ”.Trongkhoảngthờigianngắn
nhất,nếuaicóthểnêubậtđượckhảnăng,thựclựccủamìnhchođối
phươngbiếtthìđósẽlàngườichiếnthắng.Chínhvìvậymàcâunói
“Khéoănnóisẽcóđượcthiênhạ”rấtcóýnghĩa.
Vậy,nhưthếnàomớigọilàbiếtcáchănnói?Nóinănglưulốt,
khơngấpúngcóđượcgọilàbiếtcáchnóichuyệnkhơng?Nóingắn
gọn,nóiítnhưngýnghĩathâmsâucóđượcgọilàbiếtcáchnói
chuyệnkhơng?Haynhấtđịnhphảinóinhiềumớilàbiếtnóichuyện?
Trongcuộcsốngthườngngày,chúngtathấyrằng:Biếtcáchnói
chuyệnkhơngnhấtđịnhlàphảinóinhiều,quantrọnglàphảinói
đúngtrọngtâm,đúngnộidung.Vàđiềuquantrọnglàphảinắm
đượcvấnđềmìnhđangnóiđến.
Chắcchắnrấtnhiềungườiđãgặpphảitìnhhuốngnhưthếnày:
Cónhữngnhânviêntiếpthịkhigặpkháchhàngthìgiốngnhưmột
cáimáy,nóikhơngngừngnghỉ,khơngđểýtớiphảnứngvàcảm
nhậncủakháchhàng,khơngcầnbiếtvịkháchđócóđangnghelời
giớithiệuvềsảnphẩmhaykhơng.Nếulàmviệcnhưvậythìngười
2


đónắmchắcphầnthấtbại.
Trongcuộcsốngvàtrongcơngviệc,chúngtacũngrấthaygặp
phảihiệntượngnhưsau:Nhiềungườikhinóichuyệnvớingười
quenthìnóirấthay,khơngbịmấtbìnhtĩnhhayấpúng.Thếnhưng
khigặpngườilạhoặcphảinóichuyệntrongmộtđámđơng,thì
ngườiđódườngnhưbịmấtsựchủđộngvớingơnngữ,cólúccịn
khơngbiếtmìnhđãnóigì.

Vậylàmthếnàođểcảithiệnvàtránhgặpphảinhữngtình
huốngnhưtrên?Làmthếnàođểănnóikhéoléo?Cóphươngpháp
vàquyluậtnàođượcápdụngkhigiaotiếpkhơng?Cónguntắcvà
bíquyếtnàochocáccuộcnóichuyệnkhơng?Trongnhữngtình
huốngkhácnhau,vớinhữngngườikhácnhauthìphảinóichuyện
nhưthếnào,vàlàmsaođểtrìnhbàynhữngđiềukhónói?
Cuốnsách“Khéoănnóisẽcóđượcthiênhạ”nàysẽgiảiđáp
nhữngcâuhỏiđó.Cuốnsáchvớingơntừrõràng,gầngũivớicuộc
sốngsẽmangđếnnhữngkĩnăngvàphươngphápgiaotiếpthực
dụng,chắcchắnsẽgiúpíchchoqđộcgiả.Nếunhưnhữngquytắc
vàphươngphápchỉgiúpmộtsốítngườinắmđượcvàứngdụng,
thìgiátrịcủanĩlàcóhạn.Chỉcầnnhữngquytắcvàphươngpháp
cuốnsáchđưaragiúpđượcnhiềungười,thìgiátrịcủanólàvơ
hạn.Tácgiảcủa“Khéoănnóisẽcóđượcthiênhạ”đãdốchếttâm
sứcnghiêncứuvềcáckĩnăngvàquytắcgiaotiếp,đâycũngchínhlà
giátrịlớnnhấtcủacuốnsách.
Mộtcuốnsáchhaysẽtựnóilênđượcgiátrịcủanó,vàtựbản
thânmỗiđộcgiảsẽcảmnhậnđượcđiềuđó.Qđộcgiảsẽtựnhiên
uthíchmộtcuốnsáchcóthểchạmđếntráitimvàbổíchchomình.
Cịnvớimộtcuốnsáchkhơnghay,độcgiảsẽkhơngmuavàcũngsẽ
khơngđểtâmđến.Sựhaydởcủamộtcuốnsáchdochínhđộcgiả
cảmnhậnvàxácđịnh,thịtrườngsáchcũngsẽcóđánhgiá.
Cuốicùng,nhắclạivềvấnđềgiaotiếp,tơicóhaiđiềumuốnnói
vớiđộcgiả:Thứnhấtlànóichuyệnphảichânthành.Chânthành
chínhlàthứngơnngữhaynhất,nếukhơngchânthànhthìchodù
nóinhiềubaonhiêu,nắmđượcnhiềukĩnăngvàphươngphápgiao
tiếpđếnthếnào,tấtcảcũngchỉlàvơnghĩa.Điềuthứhailàphải
lắngnghebằngtráitim.Chỉcólắngnghebằngtráitimthìchúngta
mớibiếtphảinóigì,nóinhưthếnào.Nhữngngườikhơngbiếtcách
3



lắngnghethìkhơngphảilàngườibiếtcáchnóichuyện.Ngườibiết
cáchnóichuyệnthìchắcchắnlàngườibiếtlắngnghe.
Chúcqđộcgiảđọcsáchvuivẻvàcóthểnângcaođượckĩ
nănggiaotiếpcủamình.Biếtcáchnóichuyệnkhéoléovàlncó
đượccuộcsốngtuyệtvời.

LínKiệt

4


Họcgiaotiếpkhơngbaogiờlà
muộn–Hãybắtđầungaytừbây
giờ.
NgườiTrungQuốcxưacócâu:“Nhấtngơndĩhưngbang,nhất
ngơndĩdiệtquốc”(Mộtcâunóicóthểmanglạisựthịnhvượngcho
đấtnước,nhưngmộtcâunóicũngcóthểmanghọadiệtquốc),câu
nóinàylàmộtlờikhendànhchonhữngngườibiếtcáchănnóikhéo
léo.Nhữngnăm40củathếkỉXX,ngườiMỹcoi“tàiănnói”,“vàng”
và“đạnnguntử”làbabáuvậtminhchứngchosựtồntạivàphát
triểncủathếgiới.
Trongxãhộihiệnđại-thờiđạicủabùngnổthơngtin,sựgiao
tiếpvàhợptácgiữaconngườingàycàngtrởnênquantrọng,trong
đókhảnăngănnóicủamỗingườicótácdụngthenchốt.Nhưmột
nhàtriếthọcphươngTâyđãtừngnói:“Trênthếgiancómộtkĩnăng
giúpconngườithànhcơngrấtnhanh,đượcmọingườicơngnhận,đó
chínhlàkhảnăngnóichuyệnvàgiaotiếp”.Cóbiếtcáchgiaotiếpkhéo
léohaykhơngsẽquyếtđịnhsựthànhbạicủacuộcđốithoại,thậmchí

làquyếtđịnhsựthànhcơngcủamộtconngười.
Từđócóthểthấy,tàiănnóichodùởthờiđạinàovàởđâucũng
đềulàmộtnhântốquantrọngmàtấtcảcácnhântàiưutúcầnphải
có.Cịnnhữngngườikhơngbiếtcáchnóichuyệnhoặckhơngkhéoăn
nóithìcũngchỉgiốngnhưmộtcáimáyradiocâm,mặcdùvẫnkhơng
ngừnghoạtđộngnhưnghầunhưkhơngthểthuhútđượcsựchúý
củangườikhác.
Mỗiconngười,từxinviệcđếnthăngtiến,từtìnhuđếnhơn
nhân,từtiếpthịchođếnđàmphán,từxãgiaođếnlàmviệc...khơng
thểkhơngcầnđếnkĩnăngvàkhảnănggiaotiếp.Nếukhéoănnói,
bạnsẽdễdàngvượtquanhữngrắcrốinhỏvàcóthểtựbảovệmình
5


trongnhữngrắcrốilớn.Cịnnếukhơngkhéoléoănnói,rắcrốinhỏ
sẽgâytrởngại,vàrắcrốilớnsẽgâythấtbại.Cũngdễhiểuvìsaocó
nhữngngườilạixếpkhảnăngănnóivàodanhsáchbảnnăngsinh
tồnmàconngườihiệnđạicầnphảicó.
Nóichuyệnlàmộtkĩnăng,cũnglàmộtnghệthuật.Tronggiao
tiếphằngngày,chodùlànóiítnhưngchứanhiềuýnghĩa,haynói
ngắnmàsúctích,chỉcầnvậndụngthuầnthụckĩnănggiaotiếp,thì
bạncóthểdễdàngnhậnđượcsựtínnhiệmvàhỗtrợtừngườikhác.
Tuynhiêntrongcuộcsốngvàtrongcơngviệc,cónhiềungườicó
thểnóichuyệntựtin,lưulốttrướcngườithân,bạnbèhoặcngười
quen,nhưngkhigặpngườilạhoặcvướngphảikhókhănrắcrốithì
lạikhơngbiếtcáchnóichuyện,thậmchícịnkhơnghiểumìnhnóigì.
Vậyphảilàmsaođểtránhđượctìnhhuốngnày?Lànhữngngười
trẻtuổi,phảigiaotiếpthếnàođểcóthểkếtbạnnămchâubốnbiển,
nhẹnhànggiảiquyếtcácvấnđề,đượcđồngnghiệptơntrọng,lãnh
đạotrọngdụng?

Hãyhọcgiaotiếpngaytừhơmnay,trướckhiqmuộn.Cuốn
sáchnàysẽkhơnggiảnggiảinhữngđạolíphứctạp,cũngkhơngnói
lờigiáođiềumàchỉđềcậptớithựctếvànêucácvídụcụthểtừcuộc
sống.Trongnhữngtìnhhuốngkhácnhau,vớinhữngngườikhác
nhau,mỗiviệckhácnhau,sẽcungcấpnhữngkĩnănggiaotiếpcụthể.
Cuốnsáchsẽchỉchobạnthấyrõcầnphảigiaotiếp,nóichuyệnnhư
thếnào.
Đươngnhiên,nghệthuậtgiaotiếplàmộtbộmơnhọcvấnthâm
sâu,địihỏichúngtaphảikhơngngừngtíchlũykinhnghiệmtrong
cuộcsống,trongcơngviệc,phảinângcaonănglựcvàhồnthiệnbản
thân.Hivọngcuốnsách“Khéoănnóisẽcóđượcthiênhạ”sẽgiúpích
choqđộcgiả.

6


DÁMNĨICHUYỆN
NẮMVỮNGKĨNĂNGGIAO
TIẾP
CHƯƠNG1

Dũngcảmmởlời,dámnóimới
biếtcáchnói
Nhữngngườitrẻtuổimớibướcchânvàoxãhội,chodùlàtrong
cuộcsốnghaytrongcơngviệcđiềucóthểcảmthấymìnhnóichuyện
7


khơngkhéovàlnsợmìnhsẽnóisai,dođókhơngdámchủđộng
nóichuyệnvớingườikhác,đểsựengạivànỗilolắnggâyáplựccho

chínhmìnhkhiếnbảnthânbỏlỡnhiềuviệctốtvàmấtđicơhộithăng
tiến.Thựctế,khơngaisinhrađãkhéoănnói,nhữngngườikhéonói
cũngphảitrảiquarènluyệnmớithành.Chỉcầnnỗlựchọctập,bạn
sẽtrởthànhngườituyệtvờinhất.

Khéoănnóidorènluyệnmànên
Ănnóikhéoléolàchìakhóamởracánhcửagiaotiếpgiữangười
vớingười,giúpbạncóthểđếngầnvớithếgiớicủangườikhác.Hãy
nhìnnhữngngườithànhcơngtronggiaotiếpxãhội,trongcơngviệc
haytrongtìnhu,họlncóthểnóilênđượcsuynghĩcủamình,
khiếnngườikhácvuivẻchấpnhậnnhữngsuynghĩđó.
Nhữngngườicótàiănnói,nóiralờinàocũngđềukhiếnngười
khácphảichúýđến.Thếnhưngtàiănnóikhơngtựnhiênmàcó,kể
cảđốivớicácchungiahùngbiện,khơngphảitrongtrườnghợp
nàonhữnglờihọnóiracũngđềuđượctándương,tàiănnóicủahọ
cũngchỉcóđượcsauqtrìnhrènluyệnvàtíchlũykinhnghiệm.
Nóichuyệncũnggiốngnhưcáctàinăngkhác,cũngcầnkhơng
ngừnghọctập,tíchlũykiếnthức.Nhữngngườicótàiănnóicũng
phảirútkinhnghiệmtrongtừnglầngiaotiếp,khơngngừngnângcao
khảnăngcủabảnthânthơngquacáchquansátngườikhácnói
chuyện.Nóichuyệnlàđểngườikháchiểuvềbạn,từđógiànhđược
sựtintưởngtừhọ.Nếubạnchorằngđốiphươngkhơnghiểumình
nênkhơngnóichuyệnvớihọ,nhưvậylàbạnchưahiểuđượccơng
dụngcủagiaotiếp.
Cácphátthanhviên,ngườidẫnchươngtrìnhđềulàcácchun
giasửdụngngơnngữ.Thếnhưngđaphầnhọđềuchorằngmình
khơngcókhiếuănnóitừnhỏ,vậytạisaohọvẫnthànhcơngnhờvào
tàiănnóicủamình?Ngunnhânrấtđơngiản,đólàvìhọtựnhận
thấymìnhnóinăngkhơngtốt,nênlncốgắngđểnângcaokĩnăng
giaotiếp.

TổngthốngLincolnvĩđạitronglịchsửnướcMỹ,trướckhibước
vàoconđườngchínhtrị,thườngbịmọingườichêcườivìtậtnóilắp.
8


Thếnhưngkểtừsaukhicốgắngđểtrởthànhmộtluậtsư,dần
dầnơngđãhiểuratầmquantrọngcủatàiănnói.Từđó,mỗingày
ơngđềukiêntrìluyệnnóitrướcgươnghoặcbênbờbiển.Trảiqua
qtrìnhluyệntậpvấtvả,cuốicùngLincolnđãthànhcơng.Khơng
chỉtrởthànhmộtluậtsưtàigiỏi,mộtnhàhùngbiện,Lincolncịn
thamgiachínhtrườngvàtrởthànhvịtổngthốngđángnhớnhất
tronglịchsửnướcMỹ.
TừcâuchuyệncủaLincoln,chúngtarútrađượcmộtđiều:Tàiăn
nóikhơngphảidotrờisinh,việcrènluyệncóthểbiếnmộtngườilắp
bắpthànhmộtnhàhùngbiện.
Muốnnóichuyệnhaythìcầnphảirènluyện,cầnchủđộngnói
chuyệnvớimọingười.Bạnsẽcóđượckinhnghiệmtrongqtrình
giaotiếp,rènluyệnđểnắmđượcnghệthuậttrịchuyện,đâylàmột
qtrìnhhọctậpkhơngthểbỏqua.Khixãhộipháttriển,mơitrường
thayđổi,nộidungtrongcáccuộctrịchuyệncủamọingườicũngcó
nhữngsựđổithay.Dođó,đểănnóikhéoléo,mỗingườicầnthường
xunluyệntập,khơngđượctựmãn,càngkhơngthểbằnglịngvới
nhữnggìmìnhcó.
Đặcbiệtlànhữngngườitrẻtuổi,cầnphảisớmrènluyệntàiăn
nóichomình,bởikhéoănnóisẽgiúpbạnnhanhchónghịanhậpvới
mọingườixungquanhvàcólợichochínhsựnghiệpcủabạn.
HillaryClintonđượcnhậnđịnhlàmộttrongnhữngứngviêntổng
thốngMỹcótàiănnóinhất.Mặcdùkhơngcódunvớichứcvụ
ngườiđứngđầuNhàTrắng,nhưngbàđãđượctổngthốngđắccửlựa
chọngiữchứcngoạitrưởng.

Năm13tuổi,Hillaryđượcthầygiáođưađinghebuổidiễnthuyết
củaMartinLutherKing.SựnhiệttìnhcủaMartinLutherKingdường
nhưđãlantỏatớitâmhồnbà,vàsaukhiđượcthầygiáogiớithiệu,
bàđãđượcbắttayvớinhàhoạtđộngdânquyềnnày.Từđó,Hillary
đãtrởthànhngườihâmmộcủaMartin,bàcũngđãnhậnraýnghĩa
vơcùngtolớncủacơngviệcdiễnthuyết.Hillaryđãhạquyếttâmtrở
thànhmộtchínhkháchvớitàihùngbiệnxuấtsắc.
Vậylàmthếnàođểcótàihùngbiện?Saukhisuynghĩkĩ,Hillaryý
thứcđượcrằng,khảnănghùngbiệnxuấtpháttừthựctế,giốngnhư
việcchỉcórachiếntrậnmớibiếtcáchđánhtrận,chỉcótrảiquathực
9


tếnhiềuthìmớicóthểcóđượctàiănnóihơnngười.
Tronglớphọc,Hillarytíchcựcthamgiacácbuổithảoluậnvới
giáoviênvàvớibạnhọc.Bàlnsuynghĩvàtìmracácđềtàihayđể
tấtcảmọingườicùngtranhluận.Ngồira,bàcịntậphợpnhững
bạnhọccócùngsởthích,thànhlậpmộtcâulạcbộchuntổchứccác
buổithảoluậnvềmọiđềtài,từviệcquốcgiađạisựđếncuộcsống
thườngngày,từchủđềkhoahọckĩthuậtđếnvănhóanghệthuật…
Chínhtừnhữngbuổitranhluậnđó,tàiănnóicủaHillaryđãđược
nângcaorõrệt.
Họctừnhữngngườigiỏihơnmìnhlàcáchtiếnbộnhanhnhất.
Saumỗibuổitanhọc,Hillarythườngtớivănphịnggiáoviênđểhọc
hỏithêm.Nhờsựgiúpđỡcủacácthầycơgiáo,bàđãđượctiếpxúc
vớirấtnhiềuquanniệm,tưtưởngmới.Cácthầygiáocũngđồngthời
giớithiệuchobàbiếtkhơngítnhữngcuốnsáchhay,ucầubàđọc
vàthảoluậnvềnhữngcuốnsáchđó.Hillaryđãkhơngnhữnghồn
thànhucầuđọcsách,màcịntíchcựcsuynghĩ,nêuranhữngvấn
đềmìnhkhơnghiểuđểthảoluậncùngcácthầy.Saunhiềunăm,trong

mộtchuyếncơngdu,khinghĩvềthầygiáocũ,bàđãnói:“Đólàngười
thầyđãlàmthayđổicuộcđờitơi,saumỗibuổithảoluận,thầyđều
giaochotơimộtnhiệmvụmớivớihivọnglầnsausẽtiếptụctranh
luậnvềnó.Mỗibuổithảoluậnkhơngchỉgiúptơinângcaonhậnthức
màkhảnăngănnóicủatơicũngtiếnbộrấtnhanh”.
Tàiănnóigiúpngườitathànhcơng,tàiănnóicủaHillaryđã
khiếncuộcsốngcủabàtrởnêntuyệtvời:Khơngchỉlàmộtnghịsĩ
quốchội,giúpchồngmìnhlàơngClintonđắccửtổngthốnghailần,
màbảnthânbàcũngtrởthànhngoạitrưởngMỹ.
Từđócóthểthấy,chỉcầnvượtquakhókhăn,kiêntrìnỗlựchọc
tậpthìconngườinhấtđịnhsẽthànhcơng.Dođó,đừngbaogiờbỏ
quacơhộiđượcrènluyệnkhảnănggiaotiếp,nóichuyệntrướcđơng
người.
Khithamgiavàomộttậpthể,mộttổchứchoặccuộchọpnàođó,
bạnđừngnênchỉngồimộtchỗquansátmàhãytíchcựchịanhập,
chủđộnggiaolưuvớimọingười,tranhthủcơhộirènluyệnkhảnăng
ănnói.Vídụ,chủđộnggiúpđỡmọingườigiảiquyếtcơngviệc,đặc
biệtlànhữngviệcnhưthuyếtphụctìmkiếmsựgiúpđỡcủamọi
người.Hãythểhiệnnhưmộtngườidẫnchươngtrìnhnăngđộng,
10


nhưvậybạnsẽcócơhộiđượctiếpxúcvớinhữngngườicótàiănnói
vàcóthểhọctậpnhữngkĩnănggiaotiếptừhọ.Cứnhưvậy,tựnhiên
bạnsẽcóthểđảmnhậnđượcnhiệmvụcủamộtngườiphátngơn.
Trongcuộcsốnghằngngày,bạncũngcóthểtựtìmkiếmcơhội
đượcnóichuyện.SamLevensonkhơngchỉlàmộtngơisaotruyền
hìnhmàcịnlàmộtnhàdiễnthuyếtdanhtiếngcótầmảnhhưởngtại
Mỹ.KhicịnlàmộtgiáoviêntrunghọcởNewYork,ơngrấtthích
đượcnóichuyện,đượcbàytỏýkiếnvềcuộcsống,cơngviệcvới

ngườithân,đồngnghiệpvàhọcsinh.Thậtbấtngờlànhữngýkiến
củaơnglnđượcmọingườiđónnhận.Khơnglâusau,ơngđược
mờithamgiarấtnhiềubuổidiễnthuyết.Sauđó,SamLevensonđã
trởthànhngườidẫndắtnhiềuchươngtrìnhphátthanh.Cuốicùng
ơngquyếtđịnhbướcchânvàothếgiớigiảitrí.
Từđócóthểthấy,khơngcóhoạtđộngnàolạikhơngcầnđếnlời
nói,từthươngmại,xãgiao,chínhtrị,thậmchílàsảnxuấtđềukhơng
thểthiếulờinói.Cơhộiluyệntậpcàngnhiềuthìcơhộinângcao
cũngnhiều.Tấtcảmọithứđềucóthểtrởthànhđốitượngvàđềtài
chocáccuộcnóichuyện.Chỉcókhơngngừngrènluyệnthìbạnmới
biếtbảnthânmìnhcóthểtiếnbộđếnđâu.
Chodùbạncóđọcbaonhiêusáchvềkĩnănggiaotiếp,nhưngnếu
bạnkhơngtìmcơhộirènluyệnkhảnăngănnóithìbạnsẽkhơngbao
giờcóthểthểhiệnxuấtsắctronglĩnhvựcnày.

HãynóinhưLíDương
Mỗingườiđềucótâmlíengạikhinóichuyện.Khiphảinói
chuyệntrướcđơngngườithìchodùlànhữngngườithànhđạtcũng
cóphầnengại.Cócâunói:“Ngườisốngvìmặt,câysốngvìvỏ”.Cái
đượcgọilà“sốngvìmặt”ámchỉconngườitalnquantâmtớihình
tượngcủamìnhtronglịngngườikhác,lnhivọngngườikhácnhìn
mìnhbằngconmắtngưỡngmộ.Dolosợbịmấtthểdiện,bịngười
khácchỉtrích,nêntrongmộtsốtìnhhuốnggiaotiếphoặckhiphải
gặpgỡđơngngười,conngườitasẽnảysinhtâmlíengại,ngượng
ngùng,kểcảnhữngngườithànhđạtcũngkhơngtránhkhỏiđiềunày.
LíDương–NgườisánglậpchươngtrìnhCrazyEnglish,từnhỏlà
11


ngườisốngkhépkín,sợnóichuyện,ngaycảngheđiệnthoạicũng

khơngdám.Vậymàtừmộtngườichưabaogiờđượchọchànhđến
nơiđếnchốn,đãtừngthitrượtmơntiếngAnh,nhờkiêntrìrèn
luyện,saunàyLíDươngđãtrởthànhphátthanhviênAnhngữnổi
tiếng,ngườidẫnchươngtrìnhsongngữAnh–Trung,mộtthầygiáo
khẩungữ,chungiaphiêndịchvàhùngbiệntiếngAnh.
Ơngđãđượcmờitớihơn200thànhphốđểtruyềnđạtkinh
nghiệmhọctiếngAnh,khoảnggần20triệungườitrêntồnquốcđã
từngđượcngheơnggiảng.LíDươngcũngđượcmờitớigiảngdạytại
NhậtBản,HànQuốcvàMỹ,truyềnđạtphươngpháp“CrazyEnglish”
và“CrazyChinese”.Ơngcũngđãtrởthànhnhânvậtđượcphỏngvấn
trêncácphươngtiệntruyềnthơngcủagần30quốcgiabởiơngđãtạo
nênthươnghiệunổitiếng–“CrazyEnglish”và“CrazyChinese”.
LíDươngcũnggiốngnhưnhữngngườitrẻtuổikhác,ơngcũngđã
từngengại,khơngdámnóichuyện.Nhưngnhờsựkiêntrìvượtqua
khókhăn,tíchcựchọctập,ơngđãcóđượcsựnghiệpnhưngàyhơm
nay.
Nóichuyệncầncódũngkhí
Mọingườiaicũngcótâmlílolắng,engạikhinóichuyện,đặcbiệt
lànhữngngườitrẻtuổimớibướcchânvàoxãhội,họkhơngcanđảm
nóilênsuynghĩcủamìnhvớingườikhác,họlnsợmìnhnóikhơng
haysẽbịngườikhácchêcười,sợnóisai–làmsai.Dođó,muốn
thànhcơngtrongxãgiaothìphảidámnóirasuynghĩ,nidưỡngsự
tựtinchobảnthân.
Trongtrườnghợpnày,dùngphươngpháptrịliệutâmlíđểvượt
quachướngngạitâmlílàcáchhiệuquảnhất.Bạncóthểdùng
phươngpháptácđộngtâmlíđểthảlỏngmình,phảikhiếnchotâmlí
quaytrởvềđúngvịtríbanđầu.Cóđượcdũngkhí,bạnsẽkhơngsợ
đốidiệnvớibấtkìai,dũngcảmnóirasuynghĩ,rènluyệnvàdầndần
tíchlũykĩnăngcũngnhưkinhnghiệmgiaotiếp.
Vềviệckhắcphụctâmlíengạivàlolắngkhiphảinóichuyện

trướcđámđơng,Carnegielàngườicórấtnhiềukinhnghiệm.Kinh
nghiệmcơbảnnhấtmàchúngtacóthểhọctừơngấylà:“Hãygiảsử
nhữngngườingheđangvaytiềncủabạnvàđangxinbạnchokhấtnợ
thêmvàingày,bạnlàngườicóquyềnquyếtđịnh,bạnkhơngcầnphải
12


sợhọ.”
Phươngpháptácđộngtâmlícũngcóthểnidưỡngsựtựtin
củamộtngười,tựtinlàmộtdạngýchí,tintưởngvàonănglựccủa
mình.Conngườicólúcnóiranhữngđiềukhơnghay,đókhơngphải
làdothiếukhảnăngmàlàdokhơngcóđủtựtinđểnóihay.
“Nhânvơthậptồn”,trênđờinàykhơngcóailàhồnhảo,cũng
khơngcóaihồntồnvơdụng,muốnchiếnthắngđượcnỗisợhãi,sự
lolắng,engạikhigiaotiếp,thìngồidũngkhíra,chúngtacịnphải
nắmđượcmộtsốphươngpháptácđộngtâmlísauđây:
Khơngnênnóinhữngtừnhư“dùsao”,“dùthếnào”.
Phảitựtin,dùngcâukhẳngđịnhđểmiêutảsựvật.
Nếupháthiệnbảnthâncódấuhiệuengại,phảilậptứcxóabỏ
tâmlíđó.
Nếukhơngchắcvềđiềugìthìkhơngnênnóihoặcnóigiảnlược,
dùngcáchnóikhácđểthaythế.
Cụthểhóacácvấnđềtrừutượng,lấydẫnchứngcụthể.
Khikhơngtựtingiảiquyếtviệcgìthìhãygáclạiđểlàmsau.
Dùlàchuyệngìcũngphảinghĩđếnkếtquảtệnhấtsẽnhưthế
nào.
Tựnhắcnhởbảnthân“Khơngcóviệcgìkhó”.
Khơngnghĩtớinhữngđiềubiquan.
Khibuồnphiền,hãytìmtớimộtnơintĩnhđểbìnhtâmlại.
Khithấtbại,tìmmộtngườibạnbiếtlắngngheđểchiasẻ.

Viếtranhữngđiềukhiếnbạncăngthẳngramộttờgiấy,sauđó
đốtđi.
Khimọichuyệnkhơngthuậnlợinênbìnhtĩnhgiảiquyếttừngsự
13


việc.
Phảitintưởnglờimìnhnóiralàđúng.
HãynóitonhưLíDương
Trongcuộcsống,córấtnhiềungườitrẻtuổikhơngdámnói
chuyệntodoengạivàdotínhcáchhướngnội,bởivậyhọsẽdễdàng
đánhmấtđinhữngthứvốnthuộcvềmình.Nóitolàphươngpháptốt
nhấtđểrènluyệnsựtựtin,cóthểgiúpbạngiànhđượcthànhcơng.
LíDươngkhơngphảimộtthiêntàitiếngAnhbẩmsinh.Khicịn
nhỏ,LíDươngcũngrấtbìnhthường,thậmchícịnsốnghướngnội,e
ngại,khơngdámgặpngườilạ,khơngdámngheđiệnthoại,khơng
dámđixemphim,cịnkhơngdámnóirakhigặpsựcốtronglúcđiều
trịbệnh.Khisắpkếtthúchọckìmộtcủanămthứ2đạihọc,LíDương
khơngthểthiquatới13mơnhọc,ơngcảmthấyrấtxấuhổ,tựnóivới
mìnhphảithốtrakhỏicuộcsốnguámđó.Ơngđãlựachọntiếng
Anhđểthayđổicuộcsốngcủamình,tựthềsẽthiđỗcuộcthiAnhngữ
quốcgiatrongvịng4tháng.
LíDươngkhiđócũnggiốngnhưnhữngngườikhác,bắtđầuvới
rấtnhiềukhókhăn.Mộtlầnrấttìnhcờ,LíDươngpháthiệnnếuđọc
tiếngAnhthậttothìsẽcóthểtậptrungcaođộ.Vìthế,mỗingày,ơng
đềutớimộtkhuđấttrốngtrongvườntrườngđểđọctonhữngbài
luậntiếngAnh,chotớikhiluyệntậpnhuầnnhuyễnmớithơi.Mười
mấyngàysau,LíDươngtớilớphọctiếngAnh,nhữngngườibạnđã
rấtngạcnhiênvànóirằng:“LíDương,cậunóitiếngAnhnghehay
hơnnhiềurồi”.CâunóiđóđãlàmLíDươngbừngtỉnh,ơngnghĩ:

Cáchđọcthậttonhưvậycólẽlàmộtphươngpháphayđểhọctiếng
Anh.Đểtránhbỏcuộcgiữachừng,LíDươngđãhẹnmộtngườibạn
họcchămchỉnhấtlớpcùngđọctiếngAnhvàomỗibuổitrưa.Tại
trườngĐạihọcLanChâu,LíDươngvàngườibạnhọccủaơngđã
kiêntrìđọctiếngAnhmỗingàytừmùađơngnăm1987đếnmùaxn
năm1988.Mỗingày,LíDươngđềuđểtrongtúiáođầynhữngmẩu
giấyghilạicáccâutiếngAnh,cứcóthờigianlàơnglạilấychúngra
đọc,từkítúcxáđếnlớphọc,từlớphọcđếnnhàăn,LíDươngđọc
khơngngừngnghỉ.4thángsau,LíDươngđãnóilưulốt,khảnăng
nghecũngtốthơnvàphảnứngngơnngữkhơngcịnchậmchạpnữa.
TrongcuộcthitiếngAnhnămđó,LíDươngchỉmấtcó50phútđể
làmbàithi,hơnnữaơngcịngiànhthànhtíchcaothứ2tồntrường
14


(ngườicóthànhtíchcaonhấtnửanămsauđóđãthamgialớphọc
khẩungữdoLíDươnggiảngdạy).
ThànhcơngđầuđờicủaLíDươngđãgiúpơngcónhữngbước
pháttriểnmạnhvềsau.Ơngpháthiệnbảnthânđãbắtđầucósựthay
đổi,nhữngđiểmyếutrongtínhcáchnhưhướngnội,tựti,edèđãdần
mấtđitrongqtrìnhơnghọctập.KhảnăngtậptrungcủaLíDương
trởnênmạnhmẽhơn,trínhớsâusắchơn,ơngdầndầncóđượcsự
tựtin.Ơngnghĩphươngphápnàyđãgiúpơngthànhcơng.Vậytại
saolạikhơngtổngkết,đúcrútnóthànhmộtphươngpháphệthống,
sauđótruyềnkinhnghiệmchonhữngngườikháccùnghọctậpvà
chínhphụctiếngAnh?MộtLíDươngsốnghướngnộiđãquyếtđịnh
tạorađộtphá–Ơngsẽtổchứcdiễnthuyết.Ơngđãnhờcácbạncủa
mìnhviếttờrơiquảngcáovớinộidung:CómộtchàngtraitênlàLí
Dương,cậuấycónhiềukinhnghiệmhọctiếngAnhvàhivọngđược
chiasẻvớimọingười.Khoảng1đến2giờtrướckhibắtđầubuổidiễn

thuyết,LíDươngcịnsợrằngơngsẽphảibỏcuộc,nhưngkhiđược
bạnbècổvũ,ơngđãcanđảmbướclên,bắtđầubàidiễnthuyếtđầu
tiêntrongcuộcđờimình.
ĐâychínhlàcâuchuyệncủaLíDương,mộtngườilntựti,edè,
sốngkhépkín,trảiquaqtrìnhrènluyệnđãtrởnêntựtin,dámnói
vàđạtđượcthànhcơng.MặcdùLíDươngrènluyệnlàđểnóitốt
tiếngAnh,nhưngýnghĩavàkếtquảthìkhơngkhácsovớiviệcrèn
luyệnkhảnăngnói.Bạncũngcóthểluyệnnóitrongphịngriênghoặc
tạinhữngnơivắngngười,nếuquyếttâm,bạnnhấtđịnhsẽthành
cơng.

Dùnggiọngnóiđểtạosựthuhút
tronggiaotiếp
Giọngnói,ngữđiệunóichuyệncủamộtngườiđềumangđến
nhữngcảmnhậnkhácnhauchongườinghe.Khibạntứcgiận,ngạc
nhiên,nghingờ,xúcđộng…ngữđiệumàbạnthểhiệncũngkhơng
giốnglúcbìnhthường,caođộcủagiọngnóicũngkhơnggiốngnhau.
Ngườitathườngdựavàogiọngnói,ngữđiệunóicủamộtngườiđể
phánđốnxemngườiđócóđượcmọingườiumếnhaykhơng.Do
đó,ngữđiệu,giọngnóivàcáchsửdụngngơnngữlànhântốquan
trọngtronggiaotiếp.
15


Sửdụngngữđiệumềmmại
Cócâu:“Mộtcâunóicóthểkhiếnngườitacười,cũngcóthể
khiếnngườitaphiềnnão”.Nhữngcâunóicóthểkhiếnngườikhác
cườithườngrấtngọtngàovàêmái.Từcổchíkim,việcnóinăngnhẹ
nhànglnđượccoilàmộtđứctínhđẹp.Sửdụngngơntừnhẹ
nhàng,mềmmạitronggiaotiếpđượccoilàcáchthứctuyệtvờinhất.

Cáchsửdụngngơnngữêmáilàđiềumàmỗingườitrẻtuổinên
học.Trongxãhộimàáplựccạnhtranhcaonhưngàynay,những
ngườitrẻtuổithườngrấtnhiệthuyết,nhưngđơikhilạikhơngbiết
kiênnhẫn,ngơnngữkhinóichuyệnthườngrấtkhơcứng,nhưvậysẽ
khiếnngườinghekhóchấpnhận,làmgiảmtínhhiệuquảcủagiao
tiếp.Ngượclại,ngữđiệumềmmại,ngơnngữsúctích,cáchnóinhẹ
nhàngsẽkhiếnđốiphươngcảmthấygầngũi,thânthiện,cuộcnói
chuyệnsẽdiễnrathuậnlợivàcóthểmanglạinhữnghiệuquảbất
ngờ.Nhữngngườitrẻtuổinênchúýtớiđiềunày,đặcbiệtlànhững
ngườilàmcơngviệctiếpthị,bánhàng.
Mộtnhânviênbánhàngđiệngiadụnggặpmộtnữkháchhàngkĩ
tính.Ngườikháchhàngnàyxemxétmọithứrấtkĩlưỡng,đãgầnmột
giờđồnghồnhưngvẫnchưachọnđượcgì.Docóqnhiềukhách
hàngnênnhânviênbánhàngbuộcphảirờiđiđểtưvấnchocác
kháchhàngkhác.Vịkháchhàngnữcảmthấynhưmìnhbịbỏrơinên
đãlêntiếngchỉtrích:“Tháiđộphụcvụcủacácanhkiểugìvậy?
Khơngthấytơiđếntrướchaysao?Hãymautớivàtưvấngiúptơi,tơi
đangvội.”
Saukhinóichuyệnvớicáckháchhàngkhác,ngườinhânviênlên
tiếng:“Mongcơthalỗi,cơngviệccủachúngtơiqbậnrộnnênđã
khơngphụcvụchuđáo,phiềncơphảichờlâu”.Tháiđộnhãnhặncủa
nhânviênbánhàngvàsựmềmmạitronglờinóiđãkhiếnvịkhách
hàngnữphảiđỏmặtxấuhổvàthayđổitháiđộ:“Tơinóicũnghơi
q,monganhbỏqua.”
Ngườikháchhàngnữcảmthấynhưmìnhbịbỏrơinênrấtbức
xúc,nếunhânviênbánhàngđơicovớikháchthìhậuquảnhấtđịnh
sẽrấttệ.Thựctế,cólíthìkhơngcầnphảilêngiọng,khơngcầnphải
nóirađểphânbiệtđúngsairõràng,chỉcầnnóivớitháiđộtơntrọng,
khoandungvàthấuhiểuthìtựbảnthânlờinóiđãcósứccảmhóa,
khiếnđốiphươngthayđổitâmlívàđểsựviệcpháttriểntheochiều

16


hướngtốtđẹphơn.Sửdụngkínhngữvớicáchnóilễđộ,sửdụngtừ
trungtínhvớingữkhínhẹnhàngchínhlàmộtnguntắcquantrọng
tronggiaotiếp.
Họcnóivừađủnghe
Khinóichuyệnvớingườikhác,bạnnhấtđịnhphảichúýkiểm
sốtcaođộcủagiọngnói,bởinósẽảnhhưởngtớihìnhảnhcủabạn.
Trongmộtsốtrườnghợpđặcbiệt,vídụnhưtrênđườngđơng
ngườiqualạihaytrongcáccơngxưởngcómáymóchoạtđộng,bạn
khơngthểkhơngnóito,nhưngbìnhthườngthìbạnkhơngcầnthiết
phảinóito.Hãythửtưởngtượng,trongmộtqncàphêntĩnh
haytrongkhơnggiancơngviêntĩnhlặng,chắcchắnkhơngnênnói
qto.
Cómộtsốngườiđểthuhútsựchúýcủangườikhác,khinói
chuyệnthườngcốýnângcaođộgiọngnói.Thựctế,tầmảnhhưởng
củangơnngữhồntồnkhơngliênquantớiâmlượngtonhỏcủalời
nói.Nóitokhơngcónghĩabạnsẽthuyếtphụcđượcngườikhác,mà
ngượclại,nócịnkhiếnngườikhácghétgiọngnói,thậmchíghét
chínhconngườibạn.Giọngnóitonhỏcũnggiốngnhưâmđiệucao
thấp,cũngcónhữngphạmvinhấtđịnh.Bạnhãynóithửvàtựbản
thânxácđịnhxemâmlượngnhưthếnàosẽkhiếnngườinghethấydễ
chịuvàdễchấpnhậnnhất.
LyLylàGiámđốccủamộtcơngtyquảngcáo,cơấyrấtquantâm
tớivấnđềtiếpthịkháchhàngvàlnsẵnlịnggiúpđỡngườikhác
giảiquyếtrắcrối,thếnhưnggiọngnóicủaLưuLylạirấtkhónghe–
Giọngmỏngđanhgiốngnhưtiếnghétcủamộtbégái.Ơngchủcủa
LưuLynói:“Tơirấtmuốnnângđỡcơấy,nhưnggiọngnóicủacơấy
thựcsựkhơngthểchấpnhậnnổi,nókhiếnngườiđốidiệncảmthấy

cơấykhơngchânthành.Tơibắtbuộcphảitìmmộtngườikháccó
giọngnóihayhơnđảmnhậnchứcvụnày.”
RõràngLyLyđãbịmấtđicơhộithăngtiếndoâmlượnggiọng
nóikhơngphùhợpcủamình.Nếunhưkhinóichuyện,LyLycóthể
kiểmsốtcaođộgiọngnóichophùhợpvớitìnhhìnhthựctếthìcơấy
đãthànhcơng.
Vậylàmthếnàođểcóđượcgiọngnóidễnghe?Bạncầnphải
17


luyệntập.
Bướcthứnhấtlàluyệnhơi.Hơilàđộnglựcđểconngườiphátra
tiếngnói.Hơimạnhhayyếucóảnhhưởngtrựctiếptớikhảnăng
phátâm.Dođó,muốncógiọngnóihay,trướctiêncầnphảiluyện
hơi.
Luyệnhơibaogồmhítvàovàthởra.
Hítvào:Khihítthở,cầnphảihítvàothậtsâu,hópbụngvàhítkhí
vàocănglồngngực.Nhưngcầnphảichúý,khihítvàokhơngđược
nângvailên.
Thởra:Thởrathậtchậm,dầndầnđẩykhívừahítvàocơthểra
ngồi.Khithởrahaihàmrăngkhéplại,đểkhơngkhítừtừthốtra
quacáckẽrăng,phảithởrathậtchậmvàlâumớicóthểđạthiệuquả
tốtnhất.
Khiluyệntậphítthở,phảithậtkiêntrìđểcóđượckếtquảtốt.
Bướcthứhailàluyệnthanh.Trướckhiluyệnthanh,đầutiênphải
thảlỏngthanhđới,khởiđộngbằngnhữngâmnhỏnhẹ,êmái.Lúc
mớibắtđầutập,tuyệtđốikhơngđượchéttongay,bởinhưvậysẽ
làmhỏnghoặckhiếndâythanhbịtổnthương.Cáccasĩhaydiễnviên
kịchkhiluyệnthanhthườngbắtđầudầndầntừngbướctừthấpđến
cao.

Saukhihồnthànhcácbướcchuẩnbịchodâythanh,tiếptheosẽ
chuẩnbịchomiệng.Khơngthểcoinhẹtácdụngcủamiệng,một
ngườicógiọngnóihayhaykhơng,phụthuộcrấtnhiềuvàomiệng.
Sauđâylàmộtsốbàitậpcơbản:
1.Hoạtđộngcơmặtbằngcáchhángậmmiệng,đâylàbước
chuẩnbịchohoạtđộngcơmặttrongqtrìnhluyệnthanh.
2.Luyệnmũivàvịmhọng,cóthểthựchiệnbằngcáchbắtchước
tiếngvịtkêu.Thếnhưngkhinóichuyện,chúngtaphảichúý,khơng
nênliêntụcsửdụnggiọngmũi,bởinórấtdễgâyphảncảm.
3.Luyệnnhảchữ.Mớinghethìnhảchữvàphátâmcóvẻkhơng
liênquanđếnnhau,nhưngthựctếchúngcóquanhệrấtmậtthiết.
18


Bởimuốnnóitrịnvànhrõchữ,thìnhấtđịnhphảinhảchữrõràng,
trịntrịa.
Nhữngphươngpháptrêncóthểgiúpbạnluyệngiọng.Nhưngkhi
luyệntậpcầnchúý,buổisángmớingủdậykhơngnênluyệnngồi
trờibởicóthểlàmtổnthươngdâythanh.Đặcbiệtlàkhinhiệtđộ
trongnhàvàngồitrờichênhlệchqcao,khơngkhílạnhđộtngột
sẽảnhhưởngkhơngtốttớidâythanh.
Nóiphảicótiếttấu,tốcđộthíchhợp
Tiếttấunóilàgì?Chínhlàsựthayđổiâmlượngmạnhyếuđược
hìnhthànhtrongqtrìnhnóidocáchngắtnghỉkếthợpvớitốcđộ
nhanhchậm.Trongcuộcsống,córấtnhiềungườikhinóithường
khơngđểýtớitiếttấuvàtốcđộ,chodùlànóichuyệngìcũngchỉ
dùngmộtngữđiệuvàtốcđộnóinênrấtđơnđiệu,nhàmchán.Dođó,
nắmđượctiếttấuvàtốcđộlàđiềukiệnquantrọngđểcóthểnói
chuyệnhay.
Tiếttấucủangơnngữkhơngphảilnnhấtqn,màlncósự

khácbiệttrongtừngchủđềnói.Cũnggiốngnhưtiếttấucủathơcavà
vănxi,haiđiềunàyrấtkhácbiệt,sựkhácnhauđóđượctạonênbởi
cáchđọctheoquytắcvàkhơngtheoquytắc.Thơcalncótrọngâm,
trongkhitiếttấuvănxithayđổitheocảmxúc.Nóichuyệncũng
vậy,nhấtđịnhphảiđiềuchỉnhtiếttấunóisaochophùhợpvớichủđề
vàhồncảnh,nhưvậythìmớicóthểthuhútđượcngườinghe.
Tươngtựnhưvậyđốivớitốcđộnói.Chodùlàchuyệngì,nếunói
qnhanhsẽkhiếnngườinghecótâmlícăngthẳngvàlolắng.Khơng
chỉvậy,bạnsẽkhơngthểnóirõràngvàngườikhácsẽkhơnghiểubạn
muốntruyềnđạtnộidunggì.Cịnnếunóiqchậm,ngườinghesẽ
dễcảmthấynhàmchánvàkhơngbịthuhút.
Dođó,hãycốgắngđiềuchỉnhtiếttấuvàtốcđộnóiphùhợp,thay
đổitheotìnhhuốngcụthểđểgiọngnóicủabạncóâmđiệuthuhút
ngườiđốidiện.

Hãynóiđểngườikháchiểu
19


Tronggiaotiếpvàtrongcuộcsốnghằngngày,việclỡlờilàđiều
khótránhkhỏi.Córấtnhiềungunnhângâylỡlời,nhưngngun
nhâncơbảnnhấtlàdomụcđíchthiếurõràng,lờinóirakhiếnngười
kháckhơngthểhiểu.
Nóichuyệnkhơngchỉlàmộtnhucầuxãgiao,cũngkhơngchỉđể
mọingườiquenbiếtvàhiểunhau,màcịnlàcáchđểchúngtatruyền
đạtýthứcvàtưtưởng.Vìvậy,khinóichuyện,đầutiênphảixácđịnh
rõmụcđích,nóirõràngđểngườiđốidiệnnghevàhiểu.
Tạisaocầnphảinóichuyện?
Truyềnđạtthơngtinhoặctrithức.Vídụnhưdạyhọc,đưatin,
giớithiệusảnphẩm…

Thuhútsựchúývàhứngthúcủangườikhác.Trịchuyệnphần
nhiềuđềuxuấtpháttừmụcđíchxãgiao,hoặcđểtiếpxúcvàgiaotiếp
vớimọingười,đểkhẳngđịnhsựtồntạicủabảnthânhoặcđểlàmhài
lịngngườikhác.Vídụnhưchàohỏi,chúcmừng,đặtcâuhỏi,hướng
dẫndulịch,thuyếttrình,dẫnchươngtrình…
Khuyếnkhíchhoặccổvũ,củngcốniềmtin,độngviêntinhthần,
đơilúccịnucầucảhànhđộngphảnứng.Vídụnhưtándương,
tuntruyềnquảngcáo,đàmphán,ucầu,phỏngvấnxinviệc,diễn
thuyếttrongcácbuổilễtốtnghiệphaylễkỉniệm,phátbiểutrong
hoạtđộngchúcmừng.
Giànhđượcniềmtinvàsựthấuhiểu.Vídụnhưtâmsự,tìmkiếm
sựủnghộ,trịchuyệntìnhu…Chủyếunhằmmụcđíchgiaolưu
tìnhcảm,tăngcườnghữunghịvàlàmbềnchặtcácmốiquanhệ.
Thuyếtphụchoặckhunnhủnhưđàmphán,phêbình,biệnhộ,
diễnthuyếttranhcửhoặcđưaraýkiến.Nhằmmụcđíchthayđổi
quanniệmcủangườiđốidiệnhoặcngăncảnhọlàmđiềugìđó.
Tnthủcácnguntắcgiaotiếp,hiểurõmụcđíchgiaotiếplà
điềukiệnđầutiênđểđạtđượcthànhcơng.Cómụcđíchrõràng,việc
nóichuyện,xãgiaosẽđạtđượchiệuquảtốtđẹp,thậmchícịncóthể
giúpngườinóivượtquamọikhókhăn,rắcrối.
Chỉcóhiểurõmụcđíchthìchúngtamớibiếtđượcphảichuẩnbị
20


tưliệuvàđềtàigì,phảidùngcáchnóithếnàovớinhữngkĩnănggì
trongcuộctrịchuyện.Cịnnếukhơngxácđịnhrõmụcđíchthìcho
dùcónóinănglưulốt,ngườiđốidiệncũngsẽkhơngthểhiểubạn
muốntruyềntảinộidunggì.
Dođó,trướcmỗilầnmởlời,mọingườinêntựhỏimình:Tạisao
lạiphảinóinhưvậy?Mìnhmuốndiễnđạtđiềugì?Tạisaolạiphải

nói?Hãyđốntrướcnhữngkếtquảtốtđẹp,lấyđólàmmụctiêuđểcố
gắng.
Ngơnngữdiễnđạtphảirõràng
Xãhộingàynaypháttriểnrấtnhanh,cónhiềuđiềutốtđẹpđể
nhữngngườitrẻtuổitheođuổi,đặcbiệttronglĩnhvựcngơnngữ.
Thờiđạiphổcậpinternet,đólànơirađờicủarấtnhiềutừlóngmới
thơngdụngtronggiớitrẻ,thậmchícảnhữngtừvàchữmới.Khitrị
chuyệntrênmạng,mọingườithườngdùngnhữngtừnày,tuynhiên,
chúnglạikhơngphảingơnngữđượcsửdụngtrongsáchvởnên
khơngthểdùngbừa.Trongmộtsốsựkiệnquantrọng,hoặckhiphải
nóichuyệnvớilãnhđạohayngườilớntuổithìkhơngnênsửdụngtừ
lóngđểtránhkhiếnngườiđốidiệnkhơnghiểubạnđangnóigìvàdễ
gâyhiểunhầm.
Cũngkhơngthểkhơngnhắcđếntừđịaphương.Mặcdùthanh
niênngàynayđềubiếtnóitiếngphổthơngvàítdùngngơnngữđịa
phương,nhưngvẫncónhữngbạnsinhviênmớiratrườnghoặc
nhữngngườimớitừnơngthơnrathànhphốlậpnghiệpcịnsửdụng
nhiềutừđịaphương.Nhấtđịnhphảisớmhọctiếngphổthơngđể
tránhbịhiểunhầm.
ƠngbốvợngườiQuảngvàothămcongáilấychồngởSàiGịn.
Mộthơmơngnóivớichàngrể:
-NgàymaiconđưabađiSởThúchơinhé!
Ngườiconrểbậncơngchuyệnnêntrảlời:
-Maiạ?Conkẹt,babảovợconđưađi.
Tứcthìngườibốvợhùnghổ:
21


-Tổchamày,màykhơngđưataođithìthơi,tạisaolạichửitao?
-!!!!!

Thìratừ“conkẹt”củangườimiềnNamlạilàtiếngchửithềcủa
ngườiQuảng.Nhưvậy,khinóichuyện,nhấtđịnhphảinóirõ,chính
xác,họcnóitiếngphổthơng,dùngtừrõràngđểngườiđốidiệncóthể
hiểulờibạnnói.

Giaotiếphợphồncảnh,địavị
Tronggiaotiếp,nếumuốntruyềnđạtthơngtinthànhcơng,để
ngườikhácchấpnhậnbạnthìnhấtđịnhphảivậndụngkĩnăngngơn
ngữ,mởlờiđúnglúcvànóiđúng,chúýđếnhồncảnhnóivàđịavị
bảnthân.NhàvănDiệpThánhĐàođãtừngnói:“Kĩnăngquantrọng
nhấtlàlựachọnđúngthờiđiểmđểnóilênthànhý.”Cóthểthấy,
điểmcănbảncủakĩnăngngơnngữnằmởchỗlựachọnđúngcách
nóivàođúngthờiđiểmthíchhợp.Nếunhưbạnkhơngchúýtớihồn
cảnh,địavị,chỉtìmcáchthểhiệnmình,nóinăngbừabãithìhậuquả
sẽrấtkhólường.
Việcphảitíchlũykinhnghiệmtrongthờigiandàichochúngta
thấylídotạisaokĩnăngngơnngữchỉđượcconngườivậndụngkhi
đãdầnquen,đólàbởinócótínhổnđịnh.Chỉcầnvậndụnghợphồn
cảnhthìkĩnăngngơnngữsẽgiúpchúngtanângcaokhảnănggiao
tiếpvàsứchút.
Mộtvịcánbộcaotuổiđãvềhưusauhàngchụcnămlàmviệcvất
vảởmộtcơquan.Đơnvịcơngtácquyếtđịnhtổchứclễchiatayơng
vàmộtcánbộkhácđãtừngnhiềulầnđượcnhậndanhhiệu“nhân
viênưutú”.
Lãnhđạovàđồngnghiệpthamgiabuổitiệcđềuhếtlờikhenngợi
nhữngthànhtíchtrongcơngviệcvàcáchđốinhânxửthếcủahọ.
Đươngnhiên,ngườiđãnhiềulầncódanhhiệunhânviênưutúnhận
đượcnhiềulờikhenhơn.Khiđếnlượthaicánbộvềhưuphátbiểu,
họđãgửilờicảmơnsâusắctrướcsựquantâmcủamọingười.
Khơngkhícủabuổilễtrởnênvơcùngxúcđộng.


22


Đểbàytỏsựcảmơn,đánglẽchỉnênnóiđếnđây.Nhưngsauđó,
ngườicánbộcảmthấytựtikhithấyngườiđồngnghiệpcịnlạinhận
đượcnhiềulờikhen,ơngtiếptụcphátbiểu:“Nóiđếnnhânviênưu
tú,rấttiếc,tơichưatừngmộtlần…”.Nóiđếnđây,mộtcánbộtrẻtuổi
ngồiphíađốidiện,ngườithườngngàyvốnkhơnghợpvớiơngđã
cướplời:“Khơng,đólàdolỗicủacháuchứkhơngphảidochúlàm
việckhơngtốt,chúngcháuchưabaogiờnhắcđếntênchú.”Câutự
tráchnàycủangườicánbộtrẻđãkhiếncácđồngnghiệpnhìnvịcán
bộgiàsắpvềhưubằngánhmắtthươngcảm.Bỗngchốc,khơngkhí
tronghộitrườngchùngxuống.
Trướctìnhhuốngnày,mộtvịlãnhđạođãquyếtđịnhsẽphátan
bầukhơngkhícăngthẳng.Vàothờiđiểmđó,ơngnêntránhnóiđến
chủđềnhạycảmvềnhânviênưutúmànênnóitớinhữngchủđề
khác.Tuynhiên,vịlãnhđạolạilậptứcđộngviênngườicánbộsắpvề
hưu,nóiơngkhơngnênqđểýtớivấnđềưutúhaykhơng,bởi
khơngđạtđượcdanhhiệukhơngphảidothiếunănglực,màquan
trọnglàthựctếcơngviệc...Vịlãnhđạođãnhắclạivànhấnmạnhvào
vấnđềmànhẽrakhơngnênnóiđếnnữa,khiếnchokhơngkhítrong
hộitrườngđãcăngthẳnglạicàngtrởnêncăngthẳnghơn.
Câuchuyệntrênđâylàmộtvídụđiểnhìnhchoviệcnóimàkhơng
chúýtớihồncảnhxungquanh,tấtcảcácnhânvậtđềukhơngbiết
cáchnói.Dođó,khinóichuyện,nhấtđịnhphảichúýtớihồnhcảnh
vàcáchthức,mộtcâunóisai,mộtcâuđỡlờikhơngđúngsẽgâyra
càngnhiềumâuthuẫn.

23



Đọcnhiều,đinhiềulàcáchtốtnhấtđểchúngtatíchlũytrithức.
Ngườixưanói:“Đọcvạncuốnsách,đivạndặmđường”,chỉcóđọc
nhiều,tiếpxúcnhiềuvớixãhộithìcuộcsốngcủachúngtamớicóthể
trởnênphongphúhơn.Khinănglựcvàtrithứcđượcnângcao,con
ngườisẽcónhiềukinhnghiệmsốngvớikiếnthứcrộnghơn,chínhvì
vậymàchúngtasẽtíchlũyđượckĩnănggiaotiếpxãhội.
Ngườixưanói:“Phúchữuthithưkhítựhoa”(Chỉcầnđọcnhiều
thìhọcsẽthànhcơng,khíchấttàihoacủabảnthânsẽtựnhiêntrỗi
dậy).MaximGorkycũngnói:“Họcvấnthayđổikhíchất”.Từđócó
thểthấy,trithứclàkhíchất,làsuốinguồncủatinhthần,cũnglànền
tảngquantrọngmangtớimọiđềtàitronggiaotiếpgiữaconngười
vớiconngười.
Mặcdùđọcsáchlàmộtviệclàmđángq,nhưngnếuchỉđọcmà
khơngtrảinghiệmthựctếthìnhữngđiềusáchmanglạichỉlànhững
trithứcvơnghĩa.Dođó,trướckhigiaotiếpvớimọingười,nhấtthiết
phảichuẩnbịnhữngđềtàimangtínhchấttrithức,đươngnhiên,
nguồnđềtàicóthểtừcuộcsống,cũngcóthểtừsáchvở,sauđóhãy
ghinhớchúngvàvậndụngthíchhợptrongmọihồncảnh.

Đasốcácnhàdiễnthuyếtđềurấtuthíchviệcđọcsách,mỗi
ngàyítnhấthọcũngphảiđọcmộttờbáo.Cóngườichorằng:“Đểcó
thểgiaotiếpvớimọingườitốthơn,tìmđượcđềtàithíchhợpthì
nhấtđịnhphảiamhiểutintức.Đểamhiểutintứcthìnhấtđịnhphải
24