HIỂUBIẾTĐẦYĐỦĐỂUTHƯƠNG
ĐỦĐẦY...
Đừngchỉtríchmộtphụnữchỉvìcơấyđịnhhướngkémvàkhảnăngđậuxe
thậttệ;hoặcvìcóthểđốthànggiờchoviệcdạoquacáccửahàng,thửmộtđống
quầnáorồicuốicùnglạichẳngmuamónđồnàocả.Cũngkhơngcơngbằngkhi
chỉtríchmộtngườiđànơngvìkhơngchịudừnglạiđểhỏiđường,dễbịphântán
khicóaiđócắtngangsuynghĩ…
Đànơngvàphụnữ–mặcdùxứngđángđượcđốixửbìnhđẳngtrongcơng
việcvàsựnghiệpcũngnhưvềcơhộitrongmọikhíacạnhcủacuộcsống–thực
sựvẫnlànhữngcáthểrấtkhácnhaudướinhiềugócđộ.
Đượchồnthànhsaubanămnghiêncứuvàchudugầnmộtvịngtráiđất,
cuốnsáchnhỏnàycủaBarbaravàAllanPeasechứađựngtrongnócácbímậtvề
hạnhphúclứađơi–mộtsựhiểubiếtnhautrọnvẹn.
Tạisaotrítưởngtượngcủacánhđànơnglạikhácxavớiđámphụnữ?Đàn
ơngtìmkiếmtpphụnữnhưthếnàođểthiếtlậpmốiquanhệlâudài?Điềugì
quyếtđịnhmứcđộnamtínhhaynữtínhcủamỗingười?Đồngtínhlàdolựa
chọnhayvìgenditruyềnquyếtđịnhtừtrước?Cuốnsáchsẽcốgắngtrảlời
nhữngcâuhỏinàyquacácnghiêncứusinhhọcvềthểchấtcủacảnamvànữ,
cũngnhưquahàngloạtcácthínghiệmvàđiềutrađãđượcthựchiệnởcácquốc
gia.Tơiđặcbiệtthíchthúcácbìnhluậnvàsosánhdídỏmmàthựcchấtđãrọi
mộtluồngánhsángvàocáchchúngtavẫnnhìnnhậntrongvơthứcvềnhững
khácbiệtgiữađànơngvàphụnữmộtcáchkhárậpkhn.
Suychocùng,chúngtavẫnchỉlàmộtlồiđộngvật,đápứngucầutự
nhiêncủachúngtathơngquacácđiềukiệntiếnhóavềcảthểchấtlẫnmơi
trường.Tuynhiên,cơthểconngườiđơikhidườngnhưkhơngtươngthíchvới
chuẩnmựcvàtrơngđợicủaxãhội.Nóinhưtácgiả:“Cấutạosinhhọccủacon
ngườiđãtrởnênlỗithời”.Xãhộiđịihỏiđànơngvàphụnữphảithíchnghivới
thayđổimơitrườngbằngcáchthayđổicácđặctínhtrongvaitrịtruyềnthống
củahọ.Trongmộtxãhộipháttriểnkhơngngừngnhưhiệnnay,chúngtanhậnra
rằngđểtồntạivàpháttriểnnhưcáccáthể,ngườiđànơngkhơngcịnphùhợp

hồntồnvớiđặctínhcủamộtthợsănvàphụnữcũngkhơngđơnthuầnlàngười
chămsócconcái.


Hiểubiếtnhữngkhácbiệtvềgiớitínhnàykhơngđơnthuầnđểđánhgiácác
mốiquanhệkiểutoantính.Màđólàsựhiểubiếtvềnguồngốccủanhữngkhác
biệt,chấpnhậnrằngsựkhácbiếttồntạivàhọccáchđểđốiphóvớinhữngkhác
biệtmộtcáchhợplý.Hồnthiệnvốnhiểubiếtlàviệckhơngdễgìđạtđược,
thậmchícókhicịnchẳngcầnthiếtnữa.Thửnghĩxemliệusựlãngmạncịn
khơngkhibạncóthểđọcvịđượcmọisuynghĩvàmongmuốncủangườibạn
đời?Tuynhiên,cánhântơivẫntinrằngsựthànhcơngcủabấtkỳmốiquanhệ
nàosẽđượcquyếtđịnhmộtphầnlớntừsựhiểubiếtvềcảmxúc,nhucầuvềthể
chất,tìnhcảmvàhammuốntừcảhaiphía.
“Tintốtlàkhibạnhiểuđượcnguồngốccủanhữngkhácbiệtnày,bạnkhơng
chỉthấydễxoayxởhơnvớichúngtrongcuộcsốngmàbạncịncóthểđiều
khiển,thấuhiểu,vàcuốicùnglàtrântrọngchúng.”
Chúngtathườngnóirằnguthươngaiđókhơngcónghĩalàcốgắngthay
đổihọ,màlàchấpnhậnvàthỏahiệpđểhướngtớisựhịahợp…
Xinmờibạntrảinghiệmcùngtơi.
NGƠPHƯƠNGLAN
HoahậuThếgiớingườiViệtnăm2007


DẪNNHẬP

Chuyếndạochơingàychủnhật
Đólàmộtchiềuchủnhậtnắngchóichang,Bob,Suevàbacơcongáiđang
độtuổilớnchuẩnbịlênđườngtrênmộtchuyếnxeuểoảitớibãibiển.Boblái
xe,cịnSuengồingaycạnh,ngốicổlạiphíasauliênhồiđểthamdựvàonhững
câuchuyệnsơinổivớibacơcongái.VớiBob,dườngnhưcuộctrịchuyệncủa

họchẳnglúcnàongừng,tạothànhmộtmớâmthanhồnãtriềnmiênkhiếnngười
takhơngthểnàotậptrungsuynghĩđượcđiềugì.Hếtchịunổi,anhhétlên:
“Mấyngườilàmơnimđi!”Mộtthốngimlặngsữngsờ.Cuốicùng,Suethốt
lên:“Vìsaomớiđượcchứ?”Bobcáukỉnh,“Vìanhđangcốgắngláixe!”Đám
phụnữnhìnnhaubốirối,lẩmbẩm,“Cốgắngláixe?”Họkhơnghềthấymốiliên
hệnàogiữacuộctrịchuyệncủahọvớikhảnăngláixecủaBob.Anhtacũng
khơnghiểutạisaohọlạicóthểcùngnhaunóiliênhồinhưvậy,mỗilúcmộtchủ
đềkhácnhau,chẳngaithèmngheaicả.


Tạisaohọkhơngimlặngvàđểanhtậptrungvàoviệcláixe?Cuộctrị
chuyệncủahọđãkhiếnanhtaqnmấtlốirẽcuốicùngtrênđườngcaotốc.
Vấnđềcơbảnởđâythậtđơngiản,đànơngvàphụnữhồntồnkhácnhau.
Chẳngcóaitốthơnhayxấuhơn,chỉđơngiảnlàkhácbiệt.Trongnhiềunămtrở
lạiđây,cácnhàkhoahọc,nhânchủnghọcvàsinhhọcxãhộiđãbiếtđiềunày,
nhưnghọcũngđauđớnnhậnrarằngviệcphổbiếnkiếnthứcđócơngkhaitrong
thếgiớinghiêmtúcđạomạonàycóthểbiếnhọthànhnhữngkẻngồilềxãhội.
Xãhộingàynayđãhồntồntintưởngrằngđànơngvàđànbàcókỹnăng,năng
khiếuvàtiềmlựcnhưnhau-mỉamaithay,lĩnhvựckhoahọctựnhiênlạichỉrõ
sựphânbiệtgiữahaigiới.
Vàliệucónơinàođiềunàyrờibỏchúngta?Nhưxãhộisaumộtcơnđộng
đấtkhủngkhiếpchẳnghạn.Chỉbằngviệchiểurõvềsựkhácnhaugiữanamgiới
vàphụnữchúngtamớicóthểthựcsựbắtđầuthiếtlậpsứcmạnhtổnghợpcủa
cảhaigiới-chứkhơngphảilàđểlàmrõđiểmyếucủatừngcáthể.Trongcuốn
sáchnày,chúngtơinắmbắtnhữngtiếnbộtolớnứngdụngtrongkhoahọctiến
hóacủanhânloạivàchỉracáchápdụngnhữngbàihọckinhnghiệmvàomối
quanhệgiữanamvànữ.
Kếtluậnchúngtơiđưaracóthểgâytranhcãi,khóchịu.Đơilúc,chúnglàm
tabốirối.Nhưngchúngđãchỉchotấtcảchúngtahiểubiếtchắcchắnvàđầyđủ
vềnhữngđiềukháclạxảyragiữađànơngvàphụnữ.GiánhưBobvàSueđọc

đượcchúngtrướckhihọkhởihành…
Lýdoviệcviếtcuốnsáchnàythậtkhókhăn
Chúngtơimấtbanăm,vàphảivượthơn400nghìncâysốđểviếtcuốnsách
này.Trongqtrìnhnghiêncứu,chúngtơiđọctàiliệu,phỏngvấncácchun
giavàtổchứccáccuộchộithảoởkhắpnơitrênthếgiớinhư:Australia,New
Zealand,Singapore,TháiLan,HồngCơng,Malaysia,Anh,Scotland,Ireland,Ý,
HyLạp,Đức,HàLan,TâyBanNha,ThổNhĩKỳ,Mỹ,NamPhi,Botswana,
Zimbabwe,Zambia,Namibia,Bungary,Ả-rập,BaLan,Hungary,Borneo,Nga,
Bỉ,Pháp,NhậtBảnvàCanada.
Mộttrongnhữngnhiệmvụkhókhănnhấtlàgặpgỡcáctổchứcnhànướcvà
tưnhânđểthuthậpquanđiểmcủahọvềcáctìnhhuốngthựctế.Vídụnhư,trong
cáchãnghàngkhơng,sốlượngphicơngnữchiếmchưatới1%.Khichúngtơicố
gắngnóivềvấnđềnàyvớicácgiớichứccủangànhhàngkhơng,nhiềungườilo
sợkhơngđưaraquanđiểmvìengạibịbuộctộilàphânbiệtđốixửhoặcbàitrừ


phụnữ.Nhiềungườitrảlờilà“khơngcóýkiếngì”vàthậmchívàitổchứcthể
hiệnsựđedọanếutêncủahọđượcghitrongcuốnsáchcủachúngtơi.Vềcơ
bản,nhữngphụnữlàmquảnlýcótháiđộhợptáchơn,mặcdùnhiềungườiđã
ngaylậptứcthựchiệnbiệnphápphịngthủchovịtrícủamình,vànhìnnhận
nghiêncứunàynhưmộtcuộctấncơngvàophongtràobìnhquyềnmàkhơngcần
biếtđíchxácnónóivềcáigì.Nhiềuýkiếnchúngtơithuthậpđượcdướidạng
“khơngchínhthức”từcácgiámđốcđiềuhànhvàcácgiáosưđạihọctrongcác
cănphịngtốilờmờ,saunhữngcánhcửakhépchặt,vớiđảmbảorằngchúng
khơngđượctríchdẫncũngnhưkhơngnêutêntổchứccủahọ.Nhiềungườicó
haiquanđiểm-mộtlàquanđiểmchínhtrịcơngkhaivàmộtlàquanđiểmthực
chấtcủahọ,vàcũngđượcucầu“khơngtríchdẫn”.
Bạnsẽthấytrongcuốnsáchnày,lúcthìthửtháchbạn,khilạilàmbạnsửng
sốt,nhưngbạnlnbịnócuốnhút.Đượcdựatrênnhữngbằngchứngkhoahọc
vữngchắc,chúngtơisửdụngnhữnghộithoạihàngngày,niềmtinvàtìnhhuống

từhómhỉnhđếnvuinhộnđểviệcđọccuốnsáchchắcchắnsẽvơcùngthúvị.
Chúngtơiđãcốgắngtómlượccácbằngchứngđểgiảithíchmộtcáchdễhiểu
nhấtnhưngđồngthờicũngtránhviệcđơngiảnhóaqmức.Cáchtiếpcậnnày
làmchocácthơngtindễhiểuvớiđasốđộcgiả,nhưngcũngcóthểlàmmộtsố
ngườihoạtđộngtronglĩnhvựckhoahọc,thườngxunđọccáctạpchíkhoa
họcthấyphiềnlịng.Mụctiêucủachúngtơikhiviếtcuốnsáchnàylàđểgiúp
bạnđọchiểurõhơnvềbảnthânvàngườikhácgiới,làmchosựtươngtácgiữa
họvàcácmốiquanhệcóthểpháthuytriệtđể,đầyhứngthúvàđemlạichobạn
kếtquảtrơngđợi.
Mộttổchứcláixeđãđosựkhácbiệtgiớitínhquakhảnăngđỗxevàsosánh
kếtquảởvàiquốcgiavớinhau.Kếtquảcủahọlàmchonhiềungườikinhngạc
vàkhibáocáođượccơngbố,họlậptứcngậpđầutrongkhiếunại,rằnghọđã
phânbiệtgiớitínhvàchủngtộc.Báocáonàyngaylậptứcbịthuhồivàcấtgiữ
cẩnmật,khơngbaogiờđượcbanhànhnữa,nhưthểnóđãgâyramộthậuquảtệ
hạichonềnkinhtếthếgiới.Chúngtơiđãthuthậpđượcmộtbảnsaocủanghiên
cứunàyvàsẽtrìnhbàycáckếtquả,tuynhiên,vìlýdopháplývàđạođức,
chúngtơikhơngthểtiếtlộnguồncungcấpbáocáonày.
Cuốnsáchnàycũngdànhchotấtcảđànơngvàđànbà,nhữngngườitừng
tỉnhdậyvàolúc2giờsáng,vịđầubứttóc,giảithíchvớibạnđờicủamìnhrằng
“Tạisaoem/anhlạikhơnghiểuchứ?”Cácmốiquanhệthấtbạivìđámđànơng
vẫnkhơngchịuhiểutạisaomộtngườiphụnữkhơngthểsuynghĩgiốngmột
ngườiđànơnghơnchútđỉnh,trongkhicánhphụnữlạitrơngđợingườiđànơng


củamìnhcưxửgiốngnhưcáchchínhhọvẫnlàm.
Cuốnsáchnàykhơngchỉgiúpbạnthấuhiểuvềngườikhácgiới,màcịngiúp
bạnhiểuhơnvềchínhbảnthânmình,vềcáchthứcbạncóthểđưađếnchocảhai
mộtcuộcsốnghạnhphúchơn,khỏemạnhhơnvàhịahợphơn,nhưchínhbạn
hằngmongmuốn.
BARBARAVÀALLANPEASE



Chương1.CÙNGLỒI−KHÁCGIỐNG

Đànơngvàđànbàlàhaithựcthểkhácbiệt.Khơngcóaitốthơnhaykém
hơnởđây–chỉđơngiảnlàkhácbiệt.Điểmchungduynhấtcủahọlàthuộccùng
mộtlồi.Họsốngtrongnhữngthếgiớikhácnhau,vớinhữnggiátrịkhácnhau
vàtnthủtheonhữngquyluậtcũngtươngđốikhácnhau.Mọingườiđềubiết
điềunàynhưngchỉrấtítngười,trongđóphầnlớnlàđànơngsẵnsàngchấpnhận
nó.Tuynhiên,sựthậtrõràngnhấtlàthựctếbênngồi.Hãyxemxétcácbằng
chứng.TạicácquốcgiaphươngTây,cókhoảngmộtnửacáccuộchơnnhânkết
thúcbằnglydị,vàcácmốiquanhệnghiêmtúcnhấtlạikếtthúcnhanhchóngmà
khơngtiếntớiquanhệlâudài.Đànơngvàđànbàtrongmọinềnvănhóa,tín
ngưỡngvàmàudavẫnkhơngngừngtranhcãivềnhữngquanđiểm,cáchcưxử,
điệubộvàniềmtincủabạnđời.


Vàichứngcớhiểnnhiên
Khimộtngườiđànơngđivàonhàvệsinh,anhtathườngvàođóvìmộtlýdo
vàchỉcómộtlýdoduynhấtmàthơi.Nhưngphụnữlạithườngsửdụngnhàvệ
sinhnhưmộtphịngsinhhoạtcơngcộng,mộtnơiđểgiảmcăngthẳngvậy.Có
nhữngphụnữtrướckhibướcvàonhàvệsinhcịnhồntồnxalạ,khiquaytrở
rađãthànhnhữngngườibạnthânthiếtnhấtđờicủanhaurồi.Nhưngchắcchắn
aiaicũngsẽthấycóvấnđềngaylậptứcnếumộtanhchàngbỗngdưnglạigọi
tốnglên,“Franknày,tớvàonhàvệsinhđây.Cậucóđicùngtớkhơng?”
Đànơnggiữrịtđiềukhiểntivivàchuyểnhếtkênhnàyquakênhkhác;
nhưngphụnữlạichẳngthấyvấnđềgìkhixemmấychươngtrìnhquảngcáo.
Khicăngthẳng,đànơnguốngrượuvàsẵnsànggâygổ;trongkhiphụnữthích
chénsơ-cơ-lavàđimuasắm.
Phụnữcatháncánhđànơngvìthóivơtâm,thiếuchămsóc,khơngbiếtlắng

nghe,chẳngđộnglịngtrắcẩnhaytỏsựâuyếm,chẳngnóichẳngrằng,cũng
chẳngbàytỏđủlịnguthươngcầnthiết,khơngchămsóccácmốiquanhệ,
thíchtìnhdụchơnlàvunđắptìnhuvàrakhỏinhàvệsinhvớicáibệngồilật
lên.
Đànơnglạichỉtríchphụnữvềcáchláixe;vềviệckhơngthểđọcđượccác
chỉdẫnđiđường,xemngượcbảnđồvàkémcỏitrongđịnhhướng;vềviệcnói
năngvịngvo,khơngchủđộngtrongchuyệnchăngối;vàrờikhỏinhàvệsinh
vớibệngồibồncầuhạxuống.Đànơngkhơngbaogiờtìmchorađượcmộtđơi
tấtcủamìnhnhưngđĩaCDcủahọlạiđượcsắpxếptheothứtựalphabet.Đànbà
cóthểthườngxuntìmđượcchìakhóaxebịmấtnhưnglạihiếmkhiđiđược
mộtmạchtớiđích.Đànơngchorằngmìnhnhạycảmhơn.Phụnữlạibiếtchắc
chỉhọmớinhưvậy.
Baonhiêuđànơngtừngthaygiấytrongnhàvệsinh?
Chẳngthểnàobiếtđược.Họcóbaogiờlàmđâu.
Đànơngsửngsốtvớicáchngườiphụnữvừabướcvàomộtcănphịngđầyắp
nhữngngườiđãngaylậptứcđưaralờibìnhluậnxácđángtớitừngngườimột;
cịnphụnữtinrằngđànơngkhơngthểtinhýnhưvậy.Đànơngcũngkinhngạc
vìphụnữkhơngthểthấyđènnháyđỏtrênvạchkimxăngngaytrướcmặtnhưng
lạicóthểpháthiệnramộtđơitấtbẩnởtậngócphịngtốitămcáchhọtớimấy
chụcbướcchân.Phụnữcũngthườngngánngẩmbởicánhđànơngcóthểđỗxe


ngayhàngthẳnglốivàomộtchỗrấthẹpchỉnhờvàotấmgươngchiếuhậu
nhưnglạichẳngthểnàotìmđượcđúngđiểmGcủahọ.
Nếumộtphụnữláixebịlạc,cơtasẽdừnglạivàhỏithămđường.Đốivới
đànơngthìđólàmộtđiềusỉnhục.Anhtasẽláixelịngvịnghànggiờ,khơng
ngừnglẩmbẩm:“Mìnhsắptìmramộtconđườngmớiđểtớiđó”hoặc“Mình
đangởkhuđóđâyrồi”hay,“Áà,mìnhnhậnracáitrạmđổxăngkia!”
Nhữngkhácbiệtvềnghềnghiệp
Đànơngvàđànbàtiếnhóakhácnhaubởivìhọbuộcphảinhưvậy.Đànơng

sănbắn,đànbàháilượm.Đànơngbảovệgiađình,đànbàchămsócconcái.Kết
quảlàcơthểvànãobộhọcũngpháttriểntheonhữnghướnghồntồnkhác
nhau.
Cơthểconngườiphảithayđổiđểthíchứngvớicácchứcnăngđặctrưng,và
trítuệcũngvậy.Phầnlớnđànơngcaolớnhơnphụnữ,vàtrítuệcũngpháttriển
phùhợpvớinhiệmvụcủahọ.Đaphầnphụnữlạibằnglịngvớiviệcgiữlửakhi
đànơngđisănbắn,vànãobộcũngtiếnhóachophùhợpvớinhiệmvụcủahọ
trongcuộcsống.
Hàngtriệunămqua,cấutrúcnãobộcủađànơngvàđànbàđãkhơngngừng
thayđổitheonhữnghướngkhácnhau.Bâygiờ,chúngtabiếtrằnghaigiớixửlý
thơngtinkhácnhau.Họsuynghĩkhácnhau.Họtinvàonhữngđiềukhácnhau.
Họcónhậnthức,ưuthếvàhànhxửkhácnhau.
Giảvờkhácđichỉkhiếnbạnđautim,bốirốivàvỡmộngsuốtđờimàthơi.
Tranhcãi“kiểumẫu”
Từcuốinhữngnăm1980,đãcónhữngnghiêncứuđộtphávềsựkhácnhau
giữanamvànữ,vàcáchthứcnãobộcủacảhaigiớihoạtđộng.Lầnđầutiên,
thiếtbịchụpnãobộtiêntiếnchophépchúngtanhìnthấycơchếhoạtđộng
‘sốngđộng’củabộnãovàxunquađượcsựmênhmơngcủatâmtríconngười,
đemlạichochúngtarấtnhiềuđápánchocáccâuhỏivềsựkhácbiệtgiữahai
giới.Nhữngnghiêncứuđượctrìnhbàytrongcuốnsáchnàyđượcthuthậptừcác
nghiêncứukhoahọc,yhọc,tâmlýhọcvàxãhộihọc;vàtấtcảđềuchỉramột
điểmrõràngrằng,khơnghềcósựbìnhđẳngtuyệtđối;namgiớivàphụnữkhác
nhau.TrongsuốtthếkỷXX,nhữngkhácbiệtnàyđãđượclýgiảidoảnhhưởng
củađiềukiệnxãhội;cónghĩalà,chúngtatrởthànhngườinhưthếlàvìtháiđộ


củachamẹvàthầycơgiáochúngta,theođó,phảnánhquanđiểmcủaxãhộihọ
sống.Cácbégáithìđượcmặcváyhồngvàchochơibúpbê;cácbétraithìmặc
áoxanh,đồchơilàcácchúlínhchìhoặcđượcmặcáocầuthủbóngđá.Cáccơ
béđượcơmấpdỗdànhtrongkhicáccậuchànglạibịvỗvàolưngvàdặnchớcó

khóc.Chođếntậnthờigiangầnđây,ngườitavẫntinrằngmộtđứatrẻvừara
đời,tâmhồnnólàmộttờgiấytrắngđểgiáoviêncóthểviếtvàođónhữnggìhọ
muốn.Tuynhiên,cácbằngchứngsinhhọccógiátrịđãchỉrabứctranhkhá
khácbiệtvềlýdochúngtasuynghĩtheohướngđó.Nóchỉramộtcáchthuyết
phụcrằnghcmơn,nãobộtácđộngtrựctiếpđếnquanđiểm,sởthíchvàứng
xửcủachúngta.Điềuđócónghĩa,chodùcácchàngtraivàcáccơgáicólớnlên
ởhoangđảođinữathìđámcongáivẫnơmấp,vỗvề,làmbạnvàchơivớibúp
bê,cịncánhcontraivẫnganhđuanhauvềtrítuệvàcơbắp,vàlậpracáctổ
chứcvớithứbậctrêndướirấtrõràng.
Sựhìnhthànhnãobộconngườitừthuởlọtlịng
vàtácđộngcủacáchcmơnsẽquyếtđịnhcáchnghĩ,cáchứngxửcủa
chúngta.
Nhưbạnsẽthấy,cáchbộnãochúngtahìnhthànhvàcáchcmơntácđộng
tớicơthểlàhaiyếutốảnhhưởngrộngrãivàlâudài,trướccảkhichúngtara
đời,tớicáchchúngtasuynghĩvàhànhxử.Bảnnăngconngườihayđơngiảnlà
gencủachúngtaquyếtđịnhcáchthứccơthểxửlýtronghồncảnhthựctế.
Tấtcảchỉlàâmmưucủađànơng?
Từnhữngnăm1960,mộtsốnhómnhữngngườicóthếlựcđãcốgắngthuyết
phụcchúngtađổlỗichosựkếthừasinhhọc.Họquảquyếtrằngcácchínhphủ,
tơngiáovàhệthốnggiáodụcchẳnggìkháchơnlàmộtâmmưucủađànơng
nhằmkìmnénphụnữ,mưutoanđểhạnchếnhữngngườiphụnữgiỏigiang.
Làmphụnữmangthailàmộtcáchđểkiểmsốthọchặthơnmàthơi.
Tấtnhiên,xétvềmặtlịchsử,cóvẻnhưđiềunàyđãxảyra.Nhưngcâuhỏi
cầnđặtraởđâylà:Nếuphụnữvàđànơngthựcsựngangbằngnhau,nhưnhững
tổchứckiađãkhẳngđịnh,thìlàmcáchnàomàđànơnglạigiànhđượcsựthống
trịtrêntồnthếgiới?Nghiêncứuvềcáchthứchoạtđộngcủabộnãođưaracho
chúngtarấtnhiềucâutrảlời.Chúngtakhơnggiốngnhau.Namgiớivànữgiới
chỉcóthểbìnhđẳngvớinhauvềcơhộiđểkhaitháctriệtđểtiềmnăngcủamình,
chứhọdứtkhốtkhơngbìnhđẳngvềnănglựcbẩmsinh.Bấtchấpviệcđànơng
vàphụnữcóbìnhđẳnghaykhơnglàmộtcâuhỏivềmặtchínhtrịhayđạođức,



thìviệchọcóngangbằngnhauvềnănglựcvẫnthuộclĩnhvựckhoahọc.
Sựbìnhđẳnggiữađànơngvàphụnữchỉlà
mộtvấnđềvềđạođứchoặcchínhtrị;
bảnchấtsựkhácnhaulạithuộcvềkhoahọc.
Nhữngngườiphảnđốiýtưởngcủachúngtơilàsinhhọcảnhhưởngtớihành
vi,thườnglàvìlýdotốtđẹp,đólàhọphảnđốiphânbiệtđốixửgiữanamvànữ.
Nhưnghọbốirốivềsựphânbiệtgiữabìnhđẳngvàgiốngnhau,đólàhaivấnđề
hồntồnkhácnhau.Trongcuốnsáchnày,bạnsẽthấycáchkhoahọcxácnhận
sựkhácbiệtsâusắcgiữađànơngvàphụnữ,cảvềthểchấtvàtrítuệ.Họkhơng
hềgiốngnhau.
Chúngtơicũngđãđiềutravềnghiêncứucủacácnhàcổsinhhọc,dântộc
học,tâmlýhọc,sinhhọcvàkhoahọcthầnkinhhàngđầu.Sựkhácnhaucủanão
bộgiữađànơngvàphụnữgiờđâyđãtrởnênrõràng,bấtchấpnhữngnghiên
cứu,địnhkiếnhoặcnghingờcócơsởkhác.
Khixemxétsựkhácbiệtgiữahaigiớitrongcuốnsáchnày,nhiềungườicó
thểphảnđối,“Tơikhơnggiốngthế,tơichẳnglàmthếbaogiờ!”Đúngthật,có
thểhọchẳngnhưvậy.Nhưngởđây,chúngtađanggiảiquyếtvấnđềvớinam
giớivànữgiớinóichung,nghĩalàcáchthứchọứngxửtrongphầnlớnthờigian,
đasốtìnhhuống,vàchohầuhếtsựviệc.“Nóichung”cónghĩalànếubạnbước
vàomộtcănphịngđơngđúc,bạnsẽthấyrằngđànơngcaolớnhơnphụnữ,có
khoảng7%caohơnvà8%nặngcânhơn.Ngườicaolớnnhấttrongphịngcóthể
làmộtphụnữ,nhưngđaphầnthìđànơngcaolớnhơn.TrongsáchKỷlục
Guinness,nhữngngườicaolớnnhấtđềulàđànơng.Năm2001,ngườiđànơng
caonhấtlàRobertWadlowởbangIllinois(Mỹ),cao2,72m;năm2000là
RadhouaneCharbib,ngườiTuy-ni-di,caokhoảng2,35m.Cácsáchlịchsửđầy
ắpnhữngJohn‘khổnglồ’vàSuzies‘bénhỏ’!Khơnghềcóchútphânbiệtgiới
tínhnàoởđây!Hồntồnlàsựthật!
Quanđiểmcủacáctácgiả

Khiđọccuốnsáchnày,vàingườicóthểbắtđầuthấyđắcý,tựhàohoặcgiận
dữ.Bởivì,xéttrongphạmvirộnghơnhayhẹphơn,họchỉlànạnnhâncủaquan
điểmthiếukhoahọclàđànơngvàphụnữgiốngnhau,vìvậy,hãycốgắnghiểu
quanđiểmcủachúngtơingaytừbâygiờ.Chúngtơi,nhữngtácgiả,viếtcuốn


sáchnàyđểgiúpbạnpháttriểnvàcảithiệnmốiquanhệcủabạnvớicảhaiphái.
Chúngtơitinrằngđànơngvàđànbàngangbằngnhauvềcơhộiđểtheođuổisự
nghiệptrongbấtkỳmơitrườngnàohọlựachọn,vànhữngngườicónănglực
ngangnhausẽđượcnhậnnhữngphầnthưởngnhưnhauchonỗlựctươngứng.
Khácnhaukhơngcónghĩalàkhơngbìnhđẳng.Bìnhđẳngởđâynghĩalàcó
quyềntựdolựachọnđiềuchúngtamuốnlàmvàkhácbiệtlà,namgiớihaynữ
giới,chúngtakhơngmuốnlàmnhữngthứgiốnghệtnhau.Chúngtathường
xunlựachọnnhữngđiềukhácnhautrongcùngmộtdanhsách.
Mụcđíchcủachúngtơilànhìnnhậnkháchquanvềmốiquanhệgiữahai
phái,giảithíchlịchsử,ýnghĩavàcácvấnđềliênquan,pháttriểnkỹthuậtvà
chiếnlượcđểlàmchocuộcsốnghạnhphúcvàthỏamãnhơn.Chúngtơikhơng
tunghỏamùvớinhữnggiảthuyết,nhữnglờisáomịncũríchvềchínhtrịhay
nhữngsùngbáikhoahọcmùqng.Nếucóvậtgìtrơnggiốngnhưconvịt,kêu
nhưvịt,đinhưvịt,vàcóđầyđủnhữngbằngchứngđểchứngminhrằngđólà
mộtconvịtthìchúngtơigọinólàvịtthơi.
Nhữngbằngchứngđượcđưaraởđâysẽchỉrarằnggiớitínhcóbảnchất
khácbiệtvềkhuynhhướngcưxử.Chúngtơikhơngámchỉrằngbấtkỳgiớinào
bịgiớihạntrongứngxửhoặcphảiứngxửtheocáchriêngbiệtnàođó.
Cuộcchiếngiữatựnhiênvàgiáodục
Melissasinhđơimộttraimộtgái.CơquấnbégáiJasminetrongchiếctãmàu
hồng,cịnbétraiAdamtrongchiếcmàuxanh.Họhàngmangthúnhồibơngtặng
Jasmine,đồchơihìnhcầuthủbóngđávàáocầuthủnhỏxíutặngAdam.Ai
cũngthìthầm,âuyếmvànựngnịuJasmine,nóirằngcơbéthậtdễthươngvà
xinhđẹp,nhưngnhưmộtlẽtựnhiên,chỉphụnữmớibếvàâuyếmJasmine.

TrongkhiđóđámđànơngđếnchơilạichỉquantâmtớiAdam,ồnãgọitên,thọc
léccucậuvàtungcậulênxuốngvớilờichúcsaunàycậusẽtrởthànhmộtcầu
thủ.
Mộtkịchbảntươngtựtừngxảyravớitấtcảchúngta.Thựctếđúnglànhư
vậy,nhưngmộtcâuhỏiđặtra:Cáchứngxửcủanhữngngườitrưởngthànhlàdo
cấutạosinhhọchaylàvìkếthừacáchứngxửtừthếhệnàyquathếhệkhác?Đó
làảnhhưởngcủatựnhiênhaytừgiáodục?
PhầnlớnthếkỷXX,cácnhàtâmlýhọcvàsinhhọctinrằng,đaphầnứngxử
vàưuthếcủaconngườibịảnhhưởngbởiđiềukiệnxãhộivàmơitrườngsống


củachúngta.Tuynhiên,chúngtacũngbiếtrằnggiáodụclàmộtqtrìnhdạy
dỗ-nhữngbàmẹ,chodùlàngườihaykhỉ,đềulàmcơngviệccaocảlàdạydỗ
concáimình.Mặtkhác,cácnhàkhoahọcđãtranhcãivềviệcsinhhọc,hóahọc
vàcáchcmơnlạicóảnhhưởngsâusắc(giữvaitrịquantrọng).Từnăm
1990,đãtrànngậpcácbằngchứngủnghộchoquanđiểmkhoahọcrằng,con
ngườisinhravớiphầnlớnnãobộđãđượcđịnhtrước.Thậmchí,việcđànơng
sănbắncịnphụnữninấngconcáicịnảnhhưởngđếnhànhvi,niềmtinvà
ưuthếcủachúngtatớitậnngàynay.MộtnghiêncứuquantrọngcủatrườngĐại
họcHarvardchỉrarằng,chúngtakhơngchỉđốixửkhácnhauvớicácbétraivà
bégáimàcáchchúngtanóivớichúngcũngkhácnhau.Vớicongái,chúngtaâu
yếm,“Cháuthậtdễthương”,“Cháuthậtđángu”,“Cháuthậtxinhxắn”cịn
vớicontrai,chúngtacaogiọng,“Này,chàngtrai”,và“Áichà,đượcđấyanh
bạn!”
ViệctặngbúpbêBarbiechobégáivàđồchơisiêunhânchobétraikhơng
hìnhthànhcáchứngxửcủachúng,màchỉcủngcốthêmmàthơi.Tươngtựnhư
vậy,nghiêncứucủatrườngĐạihọcHarvardchỉra,cáchứngxửphânbiệtcủa
ngườilớnvớibọntrẻchỉlàmrõthêmrằngsựkhácbiệtgiữahaigiớihồntồn
thựctế.Khibạnthảmộtconvịtraao,nósẽbơi.Quansátdướinước,bạnsẽthấy
vịtcómàngchân.Nếubạnphântíchnãobộcủachúng,bạnsẽnhậnthấychúng

sinhrađãcósẵnmột‘mơđun’bơitrongnãorồi.Cáiaochỉlàchỗconvịtbơitại
thờiđiểmnày,chứkhơngphảichínhnóđãlàmchoconvịtbiếtbơi.
Nghiêncứuchothấy,chúngtalàmộtsảnphẩmsinhhọchơnlàmộtkhn
mẫuxãhội.Chúngtakhácnhaubởivìnãobộcủachúngtahoạtđộngkhác
nhau.Điềunàykhiếnchúngtanhậnthứcthếgiớitheonhữngcáchkhácnhauvà
cónhữnggiátrịvàưuthếkhácnhau.Khơngtốthơnhaytệhơn,chỉđơngiảnlà
khácbiệt.
Sổtaynhânchủngcủachínhbạn
Cuốnsáchnàygiốngnhưquyểnsáchchỉdẫntrongviệcthămthúcácnền
vănhóavàquốcgiakhác.Nóchưađựngtrongđócảcáctừlóngđịaphương,dấu
hiệucửchỉ,vàgiúpthấuhiểuđượctạisaoconngườiởđólạilàmnhưvậy.
Hầuhếtkháchdulịchkhitớimộtquốcgiakháckhơngchịutìmhiểuđầyđủ
vềnơiđó,vàsauđóchỉtríchhoặcphảnđốidânđịaphươngkhơngnóitiếng
Anh,hoặckhơngcómónhamburgervàkhoaitâychiên.Nhưngđểkhámphávà
tậnhưởngtinhhoacủanềnvănhóakhác,trướchếtbạnphảihiểulịchsửvàq
trìnhpháttriểncủahọ.Sauđó,bạncầnphảihọcnhữngcâunóicơbảnnhấtvà


thửsốngtheocáchcủahọnhưmộtkinhnghiệmsinhtồn,vàđiềuđósẽgiúpbạn
hiểusâusắchơnnềnvănhóađó.Đólàcáchbạnsẽkhơngnhìnngắm,nghe
ngóngvàcưxửnhưmộtkháchthamquankiểucưỡingựaxemhoa-loạingười
tốthơnlànênởnhàvàtìmhiểuvềcácnướckháctrongsuytưởng.
Cuốnsáchnàysẽchỉchobạncáchkhámphávàtậnhưởnghiểubiếtvề
nhữngngườikhácgiới.Nhưngtrướchết,bạnphảihiểuđượclịchsửvàqtrình
hìnhthànhcủanó.
TrongmộtchuyếnthămLâuđàiWindsor,mộtkháchdulịchMỹđãhỏi,
“Thậtlàmộtlâuđàituyệtđẹp,nhưngtạisaohọlạixâynógầnsânbaythế?”
Cuốnsáchnàylýgiảithựctiễnvàcáctìnhhuống.Vềnhữngconngườithực,
nhữngnghiêncứuđángtincậy,cácsựkiệnthựctiễnvàcáccuộctraođổi
nghiêmtúc.Vàbạnkhơngcầnphảiđauđầuvềcácthuậtngữkhoahọcnhư:mẫu

khốngvật,thểchai,kháiniệmcộnghưởngtừvàserotonintrongnghiêncứucác
chứcnăngcủabộnão...Chúngtơicóđưaranhữngđiềunàynhưngchúngsẽ
đượctrìnhbàyđơngiảnhếtmứccóthể.Chúngtơigiảiquyếtphầnlớncácvấn
đềbằngnghiêncứukhoahọctươngđốimớimẻđượcgọilàsinhhọcxãhộinghiêncứuphươngcáchlýgiảihànhviứngxửquabộgenvàsựtiếnhóacủa
conngười.
Bạnsẽkhámpháramộttậphợpcósứcthuyếtphụccủacáckháiniệm,kỹ
thuậtvàchiếnlượcđượcchứngminhmộtcáchkhoahọc,hầuhếtđềurõràng,dễ
hiểu.Chúngtơicũngđãloạibỏtấtcảnhữngkỹthuật,thơnglệhoặcquanđiểm
khơngdựatrêncơsởkhoahọchoặcđượcchứngminhbằngkhoahọc.
Trongcuốnsáchnày,chúngtơitậptrungvàolồivượn‘khơnglơng’thời
hiệnđại,lồivượnđangkiểmsốtthếgiớibằngcácsiêumáytínhvàcóthểlên
tậnsaoHỏa,nhưngvẫncóthểchỉranhữngdấuvếtgiốngnịibắtnguồntừlồi
cá.Chúngtamấthàngtriệunămđểpháttriểnthànhmộtlồisinhvậtriêngbiệt,
nhưngngàynaychúngtađangbịlènvàomộtthếgiớiđầyrẫynhữngcơngnghệ
chínhxácvàquanđiểmchínhtrịxuthờikhiếnchobảnnăngsinhhọccủachúng
tahầunhưchẳngđượcthểhiện.
Chúngtamấtgần100triệunămđểtiếnhóatớimộtxãhộiđủtinhvicóthể
đưaconngườilêntậnmặttrăng,nhưnglênđếnđó,anhtavẫnphảiđivệsinh
nhưtổtiênngunthủycủamình.Vẻbềngồicủaconngườicóthểkhácnhau
đơichútdonhữngkhácbiệtgiữacácnềnvănhóa,nhưngtrongsâuthẳm,chúng
tavẫncónhữngnhucầuvàhammuốnsinhhọcgiốngnhau.Chúngtơisẽchỉra


nhữngđặcđiểmtrongkhácbiệtvềhànhviứngxửcủachúngtalàdođượckế
thừahoặctiếpnốitừthếhệnàyquathếhệkhácchứkhơngphảidokhácbiệtvề
vănhóa.
Bâygiờchúngtasẽcùngtìmhiểuxembộnãocủaconngườitiếnhóanhư
thếnào.
Bằngcáchnàochúngtatrởthànhthếnày
Ngàyxửangàyxưa,đãtừlâu,lâulắmrồi,đànơngvàđànbàcùngnhau

chungsốngvàlàmviệchạnhphúc,hịathuận.Ngườiđànơnglàmộtthợsăn,
mỗingàyliềulĩnhdấnthânvàonhữngnơinguyhiểmvàthùđịch,mạohiểmcả
tínhmạngcủamìnhđểkiếmđượcthứcănmangvềchovợvàconcái,đồngthời,
anhtacũngphảibảovệhọkhỏikẻthùvàthúdữ.Anhtapháttriểnkỹnăngđịnh
hướngtừxađểcóthểđịnhvịđượcnơicóthứcănvàmangnóvềnhà,vàcáckỹ
năngthiệnxạbáchphátbáchtrúngđểanhtacóthểsănđượccảnhữngconmồi
đangdichuyển.Cơngviệccủaanhtathậtrõràng:anhtalàngườikiếmăn,vàđó
làtấtcảnhữnggìngườitatrơngđợiởanh.
Cịnngườiphụnữ,họcảmthấyhãnhdiệnvìngườiđànơngcủahọsẵnsàng
đánhđổicảcuộcđờianhtađểchămlogiađình.Thànhcơngcủangườiđànơng
đượcđánhgiáquakhảnăngsănmồivàmangthứcănvềnhà,giátrịcủabản
thânanhtađượcđotínhbởisựtrântrọngcủangườiphụnữđốivớiviệcchinh
phạtvànỗlựccủaanhta.Cảgiađìnhtrơngđợianhtathựchiệncơngviệccủa
mìnhlàtrởthànhngườikiếmănvàbảovệhọchứkhơngphảilàđiềugìkhác.
Khơngbaogiờhọmuốnanhtatrởthànhchungia‘phântíchcácmốiquan
hệ’,dọndẹpnhàcửahaythaytãchoconcả.
Vaitrịcủangườiphụnữcũngrõràngnhưvậy.Chứcnăngsinhnởđãquyết
địnhconđườngtiếnhóacủahọvàcáckỹnănghọphảipháttriểnđểphùhợpvới
nó.Họcầnphảicókhảnăngnghengóngnhữngtínhiệunguyhiểmởbêncạnh
ngaylậptức,kỹnăngđịnhhướngtrongphạmvihẹp,sửdụngcácmốcgiớiđể
tìmrađườngđi,vàkhảnăngnắmbắtcaođộnhữngthayđổidùlànhỏnhấttrong
tháiđộvàbềngồicủabọntrẻcũngnhưngườilớn.Mọiviệcthậtđơngiản:Đàn
ơngxâynhàcịnđànbàxâytổấm.
Mộtngàycủaphụnữchỉdùngđểchămsócbọntrẻ,háilượmrauquảvàgiúp
đỡnhữngngườiphụnữkháctrongcộngđồng.Họkhơngphảibậntâmtớinguồn
thứcănhaychiếnđấuvớikẻthù,vàthànhcơngcủahọđượcđánhgiábằngkhả
năngduytrìđờisốnggiađình.Giátrịcủabảnthânhọđượcghinhậnquasựtrân


trọngcủangườiđànơngvềkhảnăngthuxếpviệcnhàvàkỹnăngnidạycon

cái.Khảnăngsinhnởcủahọđượccoinhưmộtđiềukỳdiệu,thậmchílàmộtbí
mậtthầnthánhchỉriênghọnắmgiữđểsảnsinhrasựsống.Họkhơngbaogiờ
đượctraogửinhiệmvụsănmồi,đánhgiặchaylàthaybóngđèncả.
Thậtkhókhănđểduytrìsựsốngnhưngcácmốiquanhệthậtdễdàng.Và
đâychínhlàcáchđãđượcduytrìhàngtrămhàngnghìnnămqua.Cuốimỗi
ngày,chàngthợsăntrởvềnhàvớichiếnlợiphẩm.Thứcănđượcchiađềucho
mọingườicùngăntronghangcủacảcộngđồng.Mỗingườiđànơngchiasẻ
phầnthứcănvớingườivợđểđổilấyphầnrauquảtừhọ.
Saubữaăn,đámđànơngngồiquanhngọnlửa,chămchúquansát,chơitrị
chơi,chuyệntrịvàtrêuđùanhau.Đólàbứctranhvềcuộcsốngcủađànơngthời
tiềnsửthayvìlướtcáckênhtruyềnhìnhquađiềukhiểntừxahaymảimêxem
báo.Họdốchếtsứclựcvàoviệcsănmồivàcầnđượchồiphụcđểtiếptụcđisăn
vàongàyhơmsau.Đànbàsẽtiếptụctrơngnombọntrẻvàđảmbảorằngngười
đànơngđượcănnovànghỉngơiđầyđủ.Mỗingườiđềutrântrọngnỗlựccủa
ngườikia.Đànơngkhơngbịcoilàlườibiếngvàphụnữkhơngbịcoinhưnhững
ngườihầu.
Đâylànhữngnềnếpvàcáchứngxửđơngiảnvẫntồntạigiữanhữngnềnvăn
minhcổxưaởmộtsốvùngnhưBorneo,vàibộlạcởchâuPhivàIndonesia,bộ
lạcAboriginal(Úc),thổdânMaoriởNewZealand,vàInuitởCanadavà
Greenland.Trongnhữngnềnvănhóanày,mỗingườiđềunắmvữngvàhiểurõ
vaitrịcủahọ.Đànơngtrântrọngphụnữvàphụnữkínhnểđànơng.Mỗingười
đềuthấyởngườikianhữngđónggópcóýnghĩavàocuộcsốngvàhạnhphúc
củagiađình.Nhưngvớiđànơngvàphụnữsốngtrongcácquốcgiavănminh
hiệnđạingàynay,nhữngquytắccổlỗnàyđãbịvứtbỏ,thếvàođólàsựlộnxộn
vàbấthạnh.
Chúngtơikhơngmongđợinóthànhthếnày
Mộtgiađìnhkhơngchỉlệthuộcvàomỗiđànơngđểduytrìsựsốngvàphụ
nữcũngkhơngchỉđượctrơngđợilàởnhànhưmộtvúemvàdọndẹpnhàcửa.
Lầnđầutiêntronglịchsửlồingười,hầuhếtđànơngvàphụnữđềuhoang
mangvềcơngviệccủamình.Cácbạn,độcgiảcủacuốnsáchnày,làthếhệlồi

ngườiđầutiênđốimặtvớinhữngtìnhhuốngmàtổtiênbạnchưabaogiờgặp
phải.Lầnđầutiêntrongđờibạnsẽtrơngđợitừngườibạnđờicủamìnhtìnhu,
niềmsaymêvàsựđápứngriêngtưbởivìsựtồntạibảnnăngchứkhơngphảilà
nhữnglờiphêphán.Cấutrúcxãhộihiệnđạicủachúngtathườngduytrìmột


mứccơbảnvềđảmbảođờisốngthơngquabảovệansinhxãhội,sứckhỏecộng
đồng,luậtbảovệngườitiêudùngvàhànghoạtcơquancơngquyềnkhác.Vậy
thì,nhữngquytắcmớilàgì,vàbạnhọcchúngtừđâu?Cuốnsáchnàysẽcốgắng
đưaravàilờigiảiđáp.
Tạisaobốmẹchẳngthểgiúpgì
Nếubạnsinhratrướcnăm1960,bạnsẽtrưởngthànhbằngcáchquansátbố
mẹbạncưxửvớinhữngngườikháctrêncơsởnhữngquytắcxưacũvềsựtồn
tạigiữađànơngvàphụnữ.Bốmẹbạnđượctruyềnlạitừơngbà,ơngbàthìbắt
chướccụkị,cứthế,cứthếmãi,vàđólànhữngquytắccủatổtiênlồingườikhi
vaitrịcủahọđượcphânđịnhrõràng.
Bâygiờthìnhữngquytắcđóđãthayđổihồntồn,vàbốmẹbạnkhơngbiết
làmthếnàođểgiúpđỡbạncả.Ngàynay,tỷlệlyhơncủanhữngngườivừalập
giađìnhvàokhoảng50%và,nếutínhcảcặpđơikhơngkếthơnvàquanhệđồng
giớithìtỷlệtanvỡthựctếkhoảngtrên70%.Chúngtacầnphảihọcnhữngquy
tắcmớiđểtìmracáchduytrìhạnhphúcvàđờisốngvớicảmxúcthuầnkhiết
trongthếkỷXXInày.
Chúngtavẫnchỉlàmộtlồiđộngvật
Hầuhếtmọingườiđềuthấykhókhănkhinghĩrằng,bảnthânmìnhchỉnhư
mộtlồivậtkhác.Họkhơngdámđốimặtvớithựctếrằngcótới96%đặcđiểm
trongcơthểmìnhcũngcóthểxuấthiệnởlợnhoặcngựa,hayDNAcủachúngta
cótới97,5%giốngvớilồikhỉđộtvà98,4%giốnghệtvớitinhtinh.Điểmkhác
biệtduynhấtgiữaconngườivớilồivậtkháclàkhảnăngtưduyvàlàmtheokế
hoạch.Cáclồivậtkháccóthểchốngchọiđượcvớihồncảnhlàdựavàogendi
truyềntrênnãobộcủachúngvàbắtchướccáchhànhđộng.Chúngkhơngbiết

suynghĩ;chúngchỉđốiphólạimàthơi.
Hầuhếtmọingườiđềuchấpthuậnvàthừanhậnrằngcáclồivậtđềuhành
độngtheobảnnăng.Cáchhànhxửbảnnăngnàyrấtdễnhậnthấynhư:chimhót
líulo,ếchkêuộpộp,chóghếchchânlêntèvàmèothìtinhranhquansátcon
mồi.Nhưngđókhơngphảilàcáchứngxửtrítuệ,rấtnhiềungườithấykhókhăn
khiliênhệgiữacáchhànhxửnàyvớiứngxửcủahọ.Thậmchí,họcịntảnglờ
đihànhvithựctếđầybảnnăngthuởchàođờicủahọchínhlàkhóctốnglênvà
búmẹ.
Bấtkểcáchhànhxửchúngtađượcthừahưởnglàgì,tíchcựchaytiêucực,


đềulàsựkếthừacủaconcáitừchamẹgiốngnhưởlồivật.Khilồingười
chúngtathừanhậnbảnthânlàmộtlồiđộngvật,đượcpháttriểnquahàngtriệu
nămtrongqtrìnhtiếnhóa,sẽdễdànghiểuđượcnhữnghammuốnvàthơi
thúctừbảnnăngcủachúngtahơn,vàsẵnsàngchấpnhậnbảnthâncũngnhư
nhữngngườikhác.Vàđóchínhlàđiểmmấuchốtđểdẫntớihạnhphúcđích
thực.


Chương2.HỒNTHIỆNCÁCGIÁC
QUAN

Đànơngchẳngbaogiờtìmthấythứcầntìm…
KhiJohnvàSuetớithìbữatiệcđãdiễnrasơinổi.Vẫnnhìnthẳngvàomặt
John,Suethìthầm,“Nhìncặpđơigầncửasổđằngkiakìa”.Johnngốiđầulại
đểtìm.Suerítlên,“Đừngcónhìnkiểuấy!Anhthơq!”Suekhơnghiểusao
Johnphảiquaymộttrămtámmươiđộnhưthế,cịnJohnkhơngtinnổikhiSue
cóthểnhìnthấytấtcảmọingườimàchẳngcầnphảinghiêngđầu.
Trongchươngnày,chúngtasẽxemxétnhữngnghiêncứuvềsựkhácnhau
giữađànơngvàđànbàvềkhảnăngcảmnhận,vàsựảnhhưởngtớicácmối



quanhệcủachúngta.
Phụnữlàmộtchiếcmáydịsóng
Mộtphụnữsẽcócảmgiáckhárõràngkhithấymộtphụnữkhácbịxơngã
hayđauđớn,trongkhimộtngườiđànơngthườngphảitậnmắtthấynướcmắt,
tiếnglahétgiậndữhoặclàmộtchuyệngìxảyrangaytrướcmắtthìanhtamới
cảmnhậnđượcđiềugìđóđangxảyra.Nhưphầnlớnđộngvậtcóvúkhác,đàn
bàđượctrờiphúchokhảnăngcảmgiáctinhtế,nhanhnhạyhơnđànơngrất
nhiều.Vớivaitrịsinhnởvàgâydựngtổấm,phụnữcầncókhảnăngcảmnhận
tâmtrạngconngườihếtsứcnhạybénvànhữngthayđổidùlàcỏncontrongđiệu
bộcủangườikhác.Nóvẫnthườngđượcgọilà‘trựcgiácphụnữ’,khiếnphần
lớnbọnhọcókhảnăngcảmnhậnnhữngchitiếtvàthayđổiởvẻmặthoặcthái
độcủangườikhácvơcùngthínhnhạy.Trongsuốtqtrìnhlịchsử,nóchínhlà
thứkhiếnđànơnglúngtúng,dùcốgắngtìmcáchchegiấunhưngrốtcuộchọ
lnbịphụnữnắmthóp.
Mộtngườibạncủachúngtơinóirằnganhkhơngthểtinđượcbằngcáchkỳ
diệunàomàvợanhtalnbiếtđượcđiềuanhtamuốngiấu,nhưngkhảnăngđó
lạidườngnhưkhơnggiúpíchđượcchocơấymấykhicầnđánhxevềga-ra.Ước
lượngkhoảngcáchtừđixetớibứctườngcủaga-ratrongkhiđangláixelà
mộtviệckhókhănvớiphụnữ,dẫusaothìkỹnăngđịnhhướngkhơnggianlàcủa
đànơngchứkhơngthuộcvềđasốphụnữ.Chúngtasẽtrởlạivấnđềnàytrong
Chương5.
Vợtơicóthểpháthiệnramộtsợitócvàngtrênáokhốccủatơitừkhoảng
cáchhaichụcbướcchân,nhưngcơấylạihúcvàocánhcửaga-rakhiđậuxe.
Đểgâydựngtổấm,đảmbảocuộcsốnggiađình,ngườiphụnữcầnthiếtphải
cóđượckhảnăngcảmnhậnnhanhnhạynhữngthayđổinhỏnhặttrongtháiđộ
củaconcái,cóthểlàbáohiệuvềđauốm,đóino,dằnvặt,gâygổhoặcchán
chường.Đànơng,ngườikiếmăn,khơngbaogiờởloanhquanhtronghangđủ
lâuđểcóthểnắmbắtđượctấtcảnhữngdấuhiệuâmthầmđóhoặccáccáchthức

traođổigiữacáccánhânkhác.
GiáosưtâmlýhọcthầnkinhRubenGur,trườngĐạihọcPennsylvaniasử
dụngthửnghiệmmáyqtnãochothấy,khinãobộcủađànơngtrongtìnhtrạng
nghỉngơi,cótới70%xungđiệncủanókhéplại,trongkhiđónãobộcủaphụnữ
cótới90%vẫnhoạtđộngtrongcùngtrạngthái,kếtquảnàychỉrarằngphụnữ
liêntụcnhậnvàxửlýthơngtinxungquanhhọ.Mộtngườiphụnữbiếtrõcảbạn


bè,mongngóng,ướcmơ,mộngtưởng,nỗisợhãigiấukíncủaconcáimình;cả
điềuchúngđangnghĩtới,cáchchúngcảmnhậnvàcảnhữngtrịtinhqichúng
đangbàyra.Đànơngthìthậmchíchẳngthểnhớrõmặtngaycảnhữngvịkhách
từngđếnchơinhàmình.
Đơimắtcókhảnăngqtsóng
Đơimắtlàphầnmởrộngcủanãobộđượcđặtbênngồivỏnão.Võngmạc
nằmsaunhãncầuchứakhoảng130triệutếbàohìnhqueđượcgọilàtếbàonhận
kíchthíchánhsángđểnhậnbiếtmàuđenvàtrắng,và7triệutếbàohìnhnón
nhậndạngcácmàusắc.NhiễmsắcthểXquyđịnhtếbàomàusắcnày.Phụnữ
cótới2nhiễmsắcthểX,vìvậymàhọcógấpđơisốlượngtếbàohìnhnónso
vớiđànơng,vàsựkhácbiệtnàychínhlàlýdogiảithíchtạisaophụnữlạimơtả
màusắcchitiếtrõràngnhưvậy.Đànơngthườngsửdụngnhữngmàusắccơbản
như:đỏ,xanh,đen,cịnphụnữthìlà:trắngtrong,trắngngà,tímhoacà,xanh
nõnchuối,…
Mắtngườidễnhậnbiếtralịngtrắngtrongkhiđộngvậtlinhtrưởngkhơng
có.Điềunàychophépnhữngchuyểnđộngcủamắtvàđịnhhướngtianhìnmang
tínhquyếtđịnhđếnviệcgiaotiếptrựctiếpcủaconngười.Mắtcủaphụnữnhiều
lịngtrắnghơnmắtđànơng,bởivì,traođổitrựctiếpvớicựlygầnlàmộtphần
khơngthểthiếutrongcácmốiquanhệcủaphụnữ,vànhiềulịngtrắnghơncho
phéphọcómộtphạmvinhìnrộnghơn,đểgửivànhậncáctianhìntừmỗi
chuyểnđộngcủamắt.
Kiểugiaotiếpbằngmắtnàykhơngcóởhầuhếtcáclồiđộngvậtkhácvìvậy

màcấutạomắtcủachúngkhơngcóhoặccórấtítlịngtrắng,vàđộngvậtgiao
tiếpchủyếuthơngquacáccửchỉ.
Phụnữcómắtsaugáy
Khơngđúnghồntồn,nhưngcũnggầnnhưthế.Phụnữkhơngchỉcónhiều
tếbàohìnhnónởvõngmạchơn,họcịncóthịlựcvớitầmnhìnrộnghơnđàn
ơng.Vớivaitrịngườigiữgìntổấm,phầnmềmnãobộcủaphụnữchophéphọ
tiếpnhậnmộttầmnhìnvịngcungítnhấtlà45độtừmỗinửađầubêntráivàbên
phải,cũngnhưtừtrêntránvàdướimũi.Phạmvitầmnhìncủanhiềuphụnữhiệu
quảnhấtcóthểlêntớigần180độ.Mắtcủađànơngtohơnvàđịnhhìnhtrong
nãobộchophéphọcótầmnhìnvớikhoảngcáchdài,cónghĩalàhọcóthểnhìn
rõràngvàchínhxáckhiởkhuvựcđốidiệnvớihọ,vớimộtkhoảngcáchxa
đángkinhngạc,nhưthểmộtchiếcốngnhịmvậy.


Phụnữcótầmnhìnvớiphạmvirộnghơn,
cịnđànơngcótầmnhìnxahơn.
Làkẻsănmồi,đànơngcầntầmnhìnchophéphọtínhtốntầmbắncủamục
tiêu,đuổibắt,nhắmđượckhoảngcách.Khảnăngấypháttriểncảkhitầmmắt
gầnnhưbịchekhuất,nhưngvẫnkhơngrờikhỏimụctiêucủamình,trongkhi
phụnữcầnđơimắtchophépmộttầmnhìnhìnhvịngcungrộngmởđểcóthể
quansátđượcmọikẻthùlénlúttấncơngtổấmcủahọ.Đólàlýdovìsaođàn
ơngngàynaycóthểdễdàngtìmthấyđườngtớimộtqnrượuxaxơi,nhưng
khơngbaogiờtìmđượcmónđồcầntìmtrongtủlạnh,tủbáthayngănkéo.

TạinướcAnhnăm1997,cótới4.132trẻemđibộbịtainạntửvonghoặcbị
thương,trongsốđócó2.640bétraivà1.492bégái.TạiAustralia,sốbétraiđi
bộbịtainạntửvongvàbịthươnglớngấpđơisốbégái.Contrailiềulĩnhhơn
congáikhiđisangđường,kếthợpvớimộttầmnhìnkémhơn,đãlàmgiatăngtỷ
lệtainạn.
Bạncóthểmởrộngtầmnhìnbênngồithơngqualuyệntập,nhưcáchcác

phicơngláimáybaychiếnđấuvẫnlàm.Vịngcungtầmnhìncủamỗingườicó
thểmởrộngdướitácđộngcủahồncảnhsống.Năm1999,trongcuộcnổiloạnở
nhàtùPerth(Australia),cáctùnhânđãbắtgiữmộtsốnhânviêncủanhàtùlàm
contin.Chúngthơngbáonếukhơngđápứngucầuthìsẽgiếtcáccontin.
LanceBremen,nhânviênnhàtù,đếntậnlúcđóvẫnchỉcó“tầmnhìnxađiển
hìnhcủađànơng”.Sốngsótđượcsauvụxơxát,tầmnhìncủaơngmởrộngra
tớigần180độ.Vìchấnđộngcủasựviệcvànỗisợhãibịgiếtđãkhiếnchobộ
nãocủaơngmởrộngtầmqtchomắtđểtheodõiđượcbấtkỳkẻnàođịnhtiến


đếntấncơng.
Tạisaomắtphụnữnhìnđượcnhiềuthứthế
Hàngtỷphoton(tếbàolượngtử)ánhsángtươngđươngvới100MBdữliệu
máytínhqtquavõngmạcmỗigiây.Sốlượngnàyqlớnchobộnãocon
ngườitiếpnhận,vìvậy,nólượcbớtthơngtinđểchỉgiữlạinhữnggìthựcsựcần
thiết.Vídụ,mỗilầnnãobạncóthểnhậnbiếtđượctấtcảmàusắctrêntrời,
nhưngnóchỉđưaramàucơbảnnhấtlàmàuxanhthơi.Nãongườithuhẹptầm
nhìnlạiđểchúngtacóthểtậptrungvàođiểmđặctrưngnhất.Nếuchúngtađang
tìmchiếckimbịrơitrêntấmthảm,chúngtasẽtậptrungtầmnhìnvớiphạmvi
quansáthẹphơn.Nãobộđànơng,đượcchuẩnbịđểsănmồi,nhìnđượcnhiều
trongkhơnggianhẹphơn.Nãobộphụnữđọcnhữngtínhiệuthơngtintrongtầm
nhìnvớiphạmvirộnghơnbởivìchứcnăngbảovệtổấmcủahọtrongqkhứ.
Tìnhhuốngkhóxửcủaviệchếtbơ
Mọiphụnữtrêntráiđấtđềucóthểgặpmộtcuộctrịchuyệnđiểnhìnhnhư
sauvớingườiđànơngđangđứngtrướctủlạnhmởtoang:
David:Bơởchỗnàonhỉ?
Jan:Trongtủlạnhấy.
David:Anhđangtìmđây,nhưngcóthấytẹonàođâu.
Jan:Ởtrongấymà.Emvừabỏvàođượcmộtlúc.
David:Khơngcó.Emcấtởchỗnàoấychứ.Trongtủlạnhkhơngcómộtmẩu

bơnàohết.
Lúcđó,Janđivàotrongbếp,thịtayvàotủlạnh,vànhưmộtphépthần,lấy
ramộthộpbơ.Nhữngngườiđànơngítkinhnghiệmcóthểthấyđónhưmộttrị
bịpbợmvàđổlỗichophụnữlnlngiấumọithứtrongngănkéohaytủbát.
Tất(vớ),giày,đồlót,mứt,bơ,chìakhóaxe,ví,…tấtcảđềuởđóchỉcóđiềuđàn
ơngkhơngnhìnthấymàthơi.Vớivịngcungtầmnhìnrộnghơn,phụnữcóthể
baoqtđượchếtcácmónđồtrongtủlạnhhaytủbátmàchẳngcầnphảingó
nghiêng.Hcmơnoxtrogenchophéphọxácđịnhđượcmónđồởtừngvịtrí,
trongngănkéo,tủbáthayởtậngócphịng,vàsauđónhớcácđồvậttrongmột
nhómtìnhcờ,hỗnđộn,nhưbơhaymứtởtrongtủlạnh.Nghiêncứumớiđâyđã
chỉrarằngnãobộđànơngtìmkiếmtrongtủlạnhchữBƠthayvìtìmhộpbơ.


VớicáchtiếpcậnsailầmnhưvậylàmsaohọtìmđượcBƠcơchứ.Đólàlýdo
vìsaođànơnglạiphảiquayngangquayngửa.Họquayđầutừtráisangphải,từ
trênxuốngdướinhưthểlàhọđanglụcsốtđểtìmkiếmvậtbịmấttíchvậy.
Sựkhácbiệttrongtầmnhìncómốiliênhệquantrọngtrongsuốtcuộcđời
chúngta.Vídụ,sốliệubảohiểmxehơichothấyphụnữláixeítbịnhữngtai
nạnđâmbêncạnhxetạicácngãtưhơnđànơng.Vịngcungtầmnhìncủaphụ
nữchophéphọquansátđượcđườngtừbêncạnh.Nhưnghọlạithườngbịđâm
trựctiếphoặcđằngsau,hoặckhicốgắngquayxechothẳngthớmtrongbãiđậu,
đóquảlàmộtthửtháchchokỹnăngđịnhhướngkhơnggiankémcỏicủahọ.
Cuộcđờiphụnữsẽítcăngthẳnghơnnếuhọhiểuđượcvấnđềcủađànơnglà
dohọcódảinhìnhẹptrongtìmkiếm.Khimộtphụnữnóivớingườiđànơng
“Nó(thứcầnlấy)ởtrongtủbátấy!”thìanhtacũngsẽthấybớtcăngthẳnghơn
nếutinvàođiềuđóvàtiếptụcviệctìmkiếm.
Đànơngvàcáiliếctrộm
Vớitầmnhìncóphạmvirộnghơn,phụnữhiếmkhibịbắtgặpđangliếcnhìn
đànơng.
Trongkhiđó,hầuhếtcánhmàyrâubịbuộctộimộthoặcnhiềulầnvìliếc

nhìnđámphụnữ,tuynhiên,cũngcósốítphụnữtừngbịcánhđànơngphànnàn
nhưvậy.Ởmọinơi,cácnhànghiêncứuvềgiớiđềukếtluậnrằngphụnữcũng
nhìnvàothânhìnhđànơngnhiềunhưđànơngnhìnphụnữ,vàđơikhicịnnhiều
hơnnữakia.
Nhưngvớilợithếtầmnhìncóvịngcungrộng180độ,họhiếmkhibịbắtquả
tang!
Nhìnmớitin
Đasốmọingườikhơngtinngaychođếnkhihọthấybằngchứng,nhưngbạn
cótinvàomắtmìnhkhơng?HàngtriệungườitinrằngcóvậtthểbayUFObất
chấpthựctếlà92%UFOđượcnhìnthấyởvùngngoạiơxaxơi,trongthứBảy
vàvàokhoảng11giờđêm–khoảngthờigianmàqnrượuvừađóngcửa.
ChẳngcóThủtướnghayTổngthốngnàonhìnthấyUFOvàUFOcũngchẳng
baogiờhạcánhởĐạihọcCampus,phịngnghiêncứuthínghiệmcủaChínhphủ
hayQuốchội.Vànóchẳngbaogiờhạcánhtrongtìnhtrạngthờitiếtxấucả.
NhànghiêncứuEdwardBoringđãđưaracáchìnhminhhọadướiđâyđể