MỤCLỤC
Giớithiệu
Chương1:Phávỡvịngtrịnbóbuộc
Chương2:Tiếcthươngvàbuồnrầu
Chương3:Hồiphụcsaukhibịhắthủi
Chương4:Thiếutìnhphụtử-Khátkhaocóngườichahồnhảo
Chương5:Tìnhmẫutửvàmốiquanhệhiệntại
Chương6:Nhữngđiềubạnnghĩkhiếnbạnkhơngthểrờibỏanhta
Chương7:Kẻbắtcáhaitay
Chương8:Anhtasẽkhơngthayđổi
Chương9:Nhữnghànhđộngámảnh
Chương10:Hãythửbắtđầumốiquanhệmớimộtlầnnữa
Chương11:Chươngtrìnhmườibướcđểkhơnggọichoanhta
Chương12:Tiếptụctồntạisauthấtbại


Cólẽviệcrờibỏngườimìnhuthương,gắnbólàcảmgiácđauđớn
nhấtmàconngườitừngtrảiqua.Rờibỏnghĩalàđauđớnvàbuồnkhổ,
nghĩalàmấtđitìnhu–niềmhạnhphúclớnlaonhấttrongtấtcả
nhữngcungbậccảmxúccủaconngười.
Rờibỏtìnhulànguồncảmhứngdồidàochosángtạonghệthuật
trongxãhộihiệnđại.Hãythửnghe10bàiháttrênsóngradio.Hầuhết
cácbàiháttrongsốđóđềuthểhiệnmongmuốn,khátkhaomãnhliệt
củanhữngngườiđanguvànỗiđaukhổkhichiali:Emkhơngthể
sốngthiếuanh,Conđườngđơitađãđi,Anhlànguồnsốngcủađời
em…
Hầuhếtnhữngbảnballadjazzdocácnữcasĩnổitiếng(Sarah
Vaughan,BillieHoliday)biểudiễnđềunóivềtìnhuvàsựmấtmát:
Ngườiđànơngcủađờitơi,Ngườiđànơngđãrađi.

Nhữngbộphimnổitiếngcũngnóivềsựsuysụpcủangườiphụnữ
saucuộcchiali.FatalAttraction(Sựquyếnrũchếtngười)nóivềmột
ngườiphụnữđãtrởthànhkẻgiếtngườibệnhhoạnbởinỗiámảnhkhi
bịchồngphảnbội.BộphimTheStoryofAdele(CâuchuyệncủaAdele)
củaFrancoisTruffautlạinóivềmộtphụnữtrởnênđiênloạnsaukhi
mấtngườiđànơngmàcơđãđemlịnguthương.
Tươngtựnhưvậy,truyềnhìnhvàsânkhấuđềuđầyrẫynhữngcâu
chuyệnvềnhữngngườikhơngthểvượtquađượcnỗiđauchiali.Trong
mộtvởkịchcủaBroadway(1),NormaDesmondđãbắnchếtngườiuvì
anhđịnhrờibỏcơ.Nhữngbộphimtruyềnhìnhdàitậptrêntivicũng
córấtnhiềunhữngcâuchuyệnvớibốicảnhlàmộtaiđótrongsuốttập
phimcứbámtheongườiđãcựtuyệthọ.Cịnnhữngchươngtrìnhtọa
đàmlàcảchuỗidàivơtậnnhữngvịkháchmờibịámảnhnặngnềvì
khơngthểvượtquađượcnỗiđauchiali.
Báochícũngtrànngậpnhữngcâuchuyệnvềnhữngngườikhơngthể
vượtquađượcnỗiđautrongtìnhu.CólẽJeanHarris(2)chỉnênthan
khóc,buồnđauvàvượtquacơngiậndữvớiHermanTarnower(Bácsĩ
Scardele)vìanhtađãphụbạccơ.Lẽra,cơkhơngnêngiếtanhtađểrồi
gâyramộttrongnhữngvụántaitiếngnhấtnhữngnăm1970.
NếuMonicaLewinskytâmsựvớimộtbácsĩtrịliệutâmlýđầykinh
nghiệmsaukhikếtthúcmốiquanhệvớiTổngthốngMỹBillClinton,
chứkhơngtâmsựvớiLindaTripp(3)thìcólẽlịchsửnướcMỹđãmở
sangmộttranghồntồnkhác!
Vậylàmthếnàomàtơicóthểbiếtrõvềqtrìnhchiataytrongtình
u?Tơicóthểkểlạibằngtrảinghiệmcủachínhmình.
Vàinămtrước,tơiđãđemlịngumộtngườiđànơngđẹptrai,hấp
dẫn,cótàiănnóivàrấtbíẩn.Trongsuốtthờigianunhau,tơiđã
dànhtấtcảtìnhcảmcủamìnhchoanhta.Anhtadạytơirấtnhiềuđiều
vềtâmlinh.Anhtauthươngvàlnủnghộtơi.Tơiđãnghĩanhtalà

ngườiduynhấthiểumình.Thếnhưng,khitơibàytỏmongmuốnđược
gắnbóvớianhtahơnnữathìanhtalạirờibỏtơi.
Nhìnlạiqngthờigianđãqua,tơicảmthấyrõràngrằngsựkhước
từphũphàngvàcóphầnđộcáclàđặcđiểmriêngcủaanhta.Lầnđầu
tiêngặpnhau,anhtanóivớitơirằnganhtachẳngcómốiquanhệnào
kéodàihơnbảynămcảvàđừngmongchờbấtcứsựcamkếtnàotừphía
anhta.Tơiuanhtakhơnghềtoantínhvàhivọngrằngmìnhsẽlà
mộtngoạilệ.Mặcdùlàmộtchungiatrịliệutâmlýnhưngtơivẫnbị
tổnthươngvàsuysụp.Tơiphảihọccáchvượtquanỗiđauđểbìnhphục
vàtiếptụcsốngcuộcđờicủamình.


Cùngthờiđiểmđó,tơicũngđiềutrịchomộtvàiphụnữđangphải
vượtquagiaiđoạnkhókhănsaukhichiatay.Tơiquyếtđịnhthànhlập
mộtnhómhỗtrợ/trịliệutâmlývớicáitên:Đừnggọichoanhta!Tơi
đãtổchứccácbuổithảoluậnchonhómtrongcácchươngtrìnhtọađàm
trênsóngphátthanhvàtruyềnhìnhvớitưcáchlàchungiatưvấnvề
cácmốiquanhệ.Dườngnhưcơngviệcnàyđãtrởthànhsứmệnhcủa
cuộcđờitơi.
Từnhữngkinhnghiệmcánhânvànhữngkiếnthứcchunmơn,tơi
hiểuđượcnỗiđaukhibịruồngrẫy,cựtuyệttìnhcảm.Nỗiđaubịbỏrơi
cóthểchạmtớinơisâuthẳmnhấttrongtâmhồnmỗingười.Mộtngười
phụnữcóthểlưuluyếnngườiđànơngđãruồngbỏmìnhđếnnỗicơta
cóthểhủyhoạichínhbảnthânmìnhbởisựtứcgiậnvànỗikhaokhát,
nhớnhunganhtađếncháybỏng.Tơibiếtcónhữngngườiphụnữđã
tànphásứckhỏe,tiềnbạc,sựnghiệp,concái,thậmchíphảivàotùbởi
khơngthểkiềmchếcảmxúcvớikẻđãruồngbỏmình.Tơicũngbiết
nhữngngườiphụnữthamgiavàocácnhómhỗtrợvàcácbuổihộithảo
củachúngtơi,họtừngstchútnữalàtựtửkhitráitimtanvỡvà
dườngnhưkhơngthểtiếptụcgượngdậy.

Nhữngngườiphụnữcónguồntàichínhdồidàonhưngvẫnlnbận
rộnvớicơngviệcthườngcảmthấythảnhthơivàdễchịuhơn.Tuy
nhiên,nhữngphụnữqđộclậpvềmặttàichínhlạithườngvướngvào
nhữngmốiquanhệbịlạmdụngcảvềtinhthầnvàthểxác.Họthàníu
kéongườiđànơngđãđánhđậphọ,làmhọbẽmặthoặccựtuyệthọhơn
làchịucảnhcơđơn.
Trongchươngtiếptheo,tơisẽhướngdẫnbạncáchkhaiphásức
mạnhnộitâmvànhữngkĩnăngđểrờibỏ,vìvậy,bạnsẽkhơngcịnphải
hủyhoạicuộcđờimìnhđểcốgắngđeođuổitìnhuđó,khơngcịnsợ
phảichịucảnhcơđơn.Nhữngbàitậpthựchànhsẽchobạncơhộiđược
bàytỏvàtrảinghiệmnhữngcảmxúccủachínhmình,đâylàmộtphần
quantrọngtrongqtrìnhhàngắnvếtthươngđổvỡ.
CuốnsáchnàygồmnhữngbàithựchànhvàChươngtrìnhMười
bướcđượcđúckếttừchínhqtrìnhlàmviệccủatơivớinhữngphụnữ
thamgiacácbuổihộithảovàthuộcnhómhỗtrợ/điềutrịtâmlýtrịliệu
Đừnggọichoanhta!Mặcdùphầnlớnnhữngngườiphụnữthamgia
cácnhómvàhộithảonóitrênđềuđãtrảiquagiaiđoạnsuysụp,nhưng
mộtvàingườivẫngiữquanhệvớinhữngngườiđànơngkhơngphùhợp
vớihọ.Họđangkiếmtìmsứcmạnhvàsựủnghộđểtừbỏnhữngmối
quanhệđó.Mộtsốkhácthìcảmthấyhọđangqtrùtrừ,họtuyệtvọng
trongmốiquanhệhiệntạivàmongmuốncóđượccáinhìnsángsuốt
hơn.


Nhữngtrườnghợpđượcđưaratrongcuốnsáchnàyđềulànhững
ngườiđangđấutranhđểtừbỏmốiquanhệ,họlànhữngphụnữtơi
đangtưvấnvànhữngngườitơiquenbiết.Tấtcảtêntuổivàđặcđiểm
nhậndạngcủacácnhânvậttrongcuốnsáchđềuđãđượcthayđổi.
Nếubạnđangcómốiquanhệuđương,bạnlnmuốngọiđiện
chongườiđànơngđó,bạnđangrấtlolắng,sợhãirằnganhtasẽrờibỏ

bạn,khơngcịnquantâmđếnbạnthìcuốnsáchnàylàcủabạn.Hãyáp
dụngnhữngbàitậpmàcuốnsáchgợiý.Bạncóthểsửdụngnhữngbài
tậptrongChươngtrìnhMườibướcvàotrườnghợpcủamình.Bạnsẽ
khơngphảitrảiquagiaiđoạntùtúng,tuyệtvọngvàcóthểvượtquacả
nhữnganhchànghàohoanhất.
Nếubạnđangtrảiquathờikìđổvỡ,hãyđểcuốnsáchnàygiúpbạn.
Hãylàmtheolờikhuntrongsáchđểgiúpchínhmìnhtiếptụcsống
saumộtcuộctìnhtanvỡ,bạnsẽphụchồilạiniềmtựhàovàtựtơncủa
chínhmình.Bạnkhơngchỉsốngsótmàbạnđangđứngtrênđỉnhcao
vinhquang.Bạnhồntồncóthểtiếptụckiếmtìmmộttìnhumớimộttìnhuđíchthựccủacuộcđờibạn.
Cuộcsốngvẫntươiđẹpsaumộtcuộcchiali!


Sheila,mộtlậptrìnhviên27tuổiquyếnrũđangngồitrongcănhộ
củamìnhnhìnchằmchằmvàochiếcđiệnthoại.Cơnónglịngmuốngọi
điệnchoTony,mộtnhânviênbánbảohiểmnhânthọđẹptrai.Họbắt
đầuhẹnhịtừsáuthángtrước.
Banđầu,SheilanghĩTonythậthồnhảo.Anhtarấtquyếnrũ,đầy
thamvọngvàâncần,chuđáo.Saubữatốilãngmạntrongmộtnhà
hàngPháp,SheilalấyhếtcanđảmhỏiTonyvềtươnglaicủahọ.Trái
timcơnhưtanvỡkhibiếtanhkhơngcóýđịnhkếthơnvớicơ.Anhta
nóirằnghọnênđườngainấyđi.Cảmthấytổnthươngvàvơcùngtức
giậnkhianhtakhơnghềcóýđịnhcướimình,SheilanóivớiTonyrằng
họkhơngnêngặplạinhaunữa.
Giờđây,Sheilađangcảmthấyvơcùngtrốngtrảivàthấtvọng.Cơ
muốnnốilạiquanhệvớiTony.Cơkhơngthểchịuđựngđượcýnghĩ
phảisốngthiếuanh.Cơcảmtưởngnhưtấtcảmọitộilỗiđềuthuộcvề


mình.Giánhưcơcóthểquaytrởlạibữatốihơmấy,cólẽhọvẫnsẽở

bênnhau.Cơcầnphảinóivớianhđiềunày.
Cơbấmsốcủaanh,hivọnganhcónhà.Chỉcótiếngmáytrảlờitự
động.Cơgácmáy.Cơquyếtđịnhsẽgọilạisau.Cơcốgắngđểmìnhthật
bậnrộnvớiviệcnhà,nhưngcơkhơngthểkhơngsuynghĩvềanh,cơtrở
lạivàbấmmáy.Mộtlầnnữa,máytựđộngtrảlời.Sauđó,tronghai
tiếngliền,cứ15phútcơlạigọimộtlần.Cơbiếtrằngcơđangkhơng
kiểmsốtđượchànhđộngcủachínhmìnhnữa.Cơnhưmộtkẻnghiện
matúyđanglêncơn,nhưngdườngnhưcơkhơngthểtựgiúpđược
mình.CơkhơngthểchịuđựngđượcýnghĩsẽkhơngcịngặplạiTony
nữa.
Chúngtacóthểcảmthơngvàthấuhiểuđượccảmgiáccủacơvìcólẽ
aicũngtừngtrảiquacảmxúcấyởnhữngmứcđộkhácnhau.Tấtcảđều
cónétnàođógiốngnhau:cảmgiáckhơngkiểmsốtđượcbảnthân,
khaokhátmuốnđượcnghelạigiọngnóicủaanhta.Bạncũngbiếtrằng
khibạnmấtkiểmsốt,bạnkhơngthểngừngviệcliêntụcgọiđiệnthoại
choanhta.Bạnkhơngthểbiếtđượclúcđóbạnđanglàmgìnữa.
Điềugìkhiếnchúngtathấycảmxúccủamìnhbịxáotrộnđếnmức
chúngtasẵnsàngtìmlạianhtadùphảiđibaoxachăngnữa?Tạisao
chúngtakhơngthểtừbỏvàqnanhtađi?
Hãycùngxemxétmộtvàinhântốkhiếnphụnữsuysụpnhưvậy.Bị
ruồngbỏlàmộttrongnhữngnỗisợhãilớnnhấtcủaphụnữ.Cảmgiác
bịruồngbỏgiốngnhưmộtđứatrẻsắpphảitừgiãcõiđời,mộtđứatrẻ
khơngthểsốngsótnếukhơngcósựnidưỡngcủangườilớn.Tùyvào
hồncảnhriêngcủamỗingười,nỗisợhãiấycịnđeobámchúngtaở
nhiềumứcđộkhácnhau.
Làngườitrưởngthành,nếuchúngtacócảmgiácbịruồngrẫybởi
ngườichúngtamuốntìmthấynơihọtìnhuvàsựhậuthuẫn,nỗisợ
hãibịbỏrơitừthờiấuthơcủachúngtasẽlạixuấthiện.Kếtquảlànỗisợ
hãitừthờiấuthơsẽbịkhuấyđộngcùngvớinguycơbịruồngrẫyhiện
thời,cóthểgâyranỗisợhãivàhoangmangđếncựcđiểm.Khảnăng

suyluậnbằnglítrícủachúngtacóthểbịảnhhưởngđếnmứctấtcả
nhữngtrảinghiệmtrongđờisốngđềuẩnchứanỗisợhãibịruồngrẫy.
Khibịruồngrẫy,chúngtacóthểbấtchợttrởnênhoảngsợ,cơđơn
cùngcảmgiácbịtừchối.Cảmgiácđauđớnnàycóthểđeobámdai
dẳngchúngtamãikhơngngi.Điềunàycóthểđượcminhchứngbằng
rấtnhiềuhànhđộng,từviệccốtìnhgọiđiệnthoại,xuấthiệnởcănhộ
haynơilàmviệccủaanhtamàkhơngbáotrước,cókhilàliêntiếpviết
choanhtanhữngláthưmàkhơngnhậnđượcbấtcứlờihồiđápnào.


Khimộtngườiphụnữởtrạngtháibịámảnh,cơtacóthểcảmthấy
rấtthấtvọng,cơtasẽtìmmọicáchcóthểđểkhiếnđốiphươngbẽmặt,
gâyphiềnphứchoặcquấyrốitìnhdụcđốiphương.Nancyvơcùngbuồn
bãkhingườiukhơngthèmngóngànggìđếncơnữa.Cơđếnnhà
ngườiu,quỳxuốngvàcầuxinanhtaquaylạivớicơ.Cơnóivớitơi
rằngkhiđócơthựcsựđãphủphụcdướiđất,cơkhơngcịnđểýđến
danhdựvàlịngtựtrọngcủamìnhnữa,tấtcảchỉbởicơtinchắcchắn
rằngcơkhơngthểsốngthiếuanhtađược.
Marcyđếnnhàbạntraicũ,cơnóivớingườigáccửahãygọiđiện
thoạilêntầngtrênchocơ.Bạntraicũcủacơphảnứnglạibằngcách
khơngchocơlên.Cơtrởnênđiênloạn,cơnóivớingườigáccửarằngcơ
sẽkhơngbaogiờrờinơinàychođếnkhibạntraicủacơxuống.Người
gáccửadọagọicảnhsátnhưngtrongcơntuyệtvọng,cơvẫnnhấtđịnh
khơngchịubỏđi.Cuốicùng,cảnhsátđếnvàMarcyphảirađitrongsự
êchềvàtủihổcùngcực.
Nỗiđauđớnvàtủinhụcmànhữngngườiphụnữnàytrảiquakhơng
phảilàhiếmgặp.Nhiềuphụnữrấtthànhcơng,nổitiếng,thậmchílàvơ
cùngxinhđẹpcũngphảitrảiquanhữngcảmxúcđó,chẳnghạnnhư
Marcy,NancyvàSheila.
Bạnsẽlnmuốngọiđiệnhoặcđeobámanhtakhibạntinrằngmối

quanhệđóvẫncóthểđượccứuvớt,bạnkhơngmuốnchịuđựngcảm
giáccơđơn,nỗiđauđớnvàsựtổnthương.Mộtsốphụnữvừabắtđầu
mộtmốiquanhệmớihayđanghẹnhịvớimộtngườimớicũngẩnchứa
trongmìnhnỗilosợkhơngbaogiờđượcnghegiọngnóicủangườimình
unữa.Khibạnbuộcphảigọichoanhtabởibạnlosợsẽbịruồngbỏ,
cảmgiácbấtankhiếnlượngadrenalinetiếtrarấtlớn,bạnsẽlnsống
trongtrạngtháimuốngặpanhtahoặcthậmchíchỉlànghegiọngnói
củaanhta.Nhưngsựdồnnénnàychỉxảyratrongmộtqngthờigian
nhấtđịnh.Cáchtốtnhấtđểgiảiphóngtâmtrạngnàylàtrảinghiệmnỗi
đauxacáchvàlàmviệcđểvượtquabằngnỗlựccủachínhmìnhvàsự
giúpđỡcủangườikhác.
Nếubạnvẫnnihivọngcứuvãnmốiquanhệhoặcníugiữmối
quanhệởtrạngtháihiệntại,bạncầnghinhớmộtđiềuquantrọnglà
nhữnghànhđộngníugiữ,thểhiệnsựthấtvọngđềukhiếnđànơngngày
càngxalánhbạnhơn.
Nhữnghànhđộngthểhiệnsựtuyệtvọngvàníukéoanhtakhiếnbạn
cảmthấymìnhkhơngcịnđángunữa,vàđươngnhiênbạnsẽbiếtơn
bấtcứngườiđànơngnàoquantâmđếnbạn.
Nếubạncảmthấymộtngườiđànơngkhơngcịnthíchnhữngcửchỉ


thânmật,gầngũithìnhữnghànhđộngníukéosẽkhiếnanhtacảm
thấybịbóbuộcvàngộpthở.Sựníukéocủabạncũngkhiếnbạngiống
nhưmộtkẻthiếuthốntìnhcảm,khiếnanhtacảmthấysẽphảiliêntục
đápứngnhucầutìnhumãnhliệtcủabạn-cólẽvớibấtkỳaithìđây
cũnglàmộtcơngviệclaotâmkhổtứ.
Thậtkhóđểmộtngườinàođógụcngãtrướcsựtántỉnhcủađối
phươngnếukẻđóliêntiếptấncơngbằngcáccuộcđiệnthoại.Những
ngườiphụnữtrongtrạngtháituyệtvọnglạikhơngthểđểchongườiđàn
ơngthốtbằngcáchtậndụngmọicơhộiđểđốiphươngthươnghạicơ

ta.Cơtakhơngngừnghivọng,cịnanhtalạichẳngmảymaythương
nhớ.Thậtkhơngmaylàđiềuđólạithườngxunxảyratrongcáccuộc
tình.
Sựđeobámtrongtuyệtvọngcóthểdẫnđếnmộtvịngtrịnluẩn
quẩn.Anhtacàngcốtìnhxalánh,bạnlạicàngmuốnníukéo.Anhta
càngtạokhoảngcách,bạncàngbámriếtlấyanhtamộtcáchtuyệtvọng.
Mặcdùbạnđãcânnhắcthấutỏsựviệc,bạnvẫnkhơngkiềmchế
đượcmongmuốnđeođuổianhta.Lýtríbạnbiếtrõhànhđộngcủa
mìnhlàkhơnghợplý,nhưngbạnvẫnbịđiềukhiểnbởisựthơithúc
khơngthểcưỡnglạiđược.Bạncảmthấythựcsựkhơngthoảimáikhi
khơnglàmtheosựthơithúcđó.
Bạnnênlàmgìkhicảmthấymìnhcónhữnghànhđộng
khiêncưỡng,khơngthểthắngnổisứccámdỗphảigọichoanh
ta?
Đầutiên,hãytựchophépmìnhtrảinghiệmcảmgiáccăngthẳngvà
thấuhiểucảmxúccủabảnthân.Hãychịuđựngnhữngcảmxúcđócho
tớikhichúngquađi.Chắcchắnlàchúngsẽquađivìcảmxúcchỉmang
tínhtạmthời.Đólàbíquyếtđểcảmnhậncảmxúccủachínhmìnhvà
khơnghànhđộngnhưthếnữa.Nóđịihỏibạnphảicótínhkỉluậtvàtự
giácrấtcao.Thậtdễdàngđểcảmthấymộtđiềugìđó,dẫnđếnmộtcảm
xúcnàođóvàhànhđộng.Kiểmsốtcảmxúc,trảinghiệmcảmxúcvà
khơngbộclộcảmxúcchínhlàcáchđểkìmnéncảmxúc.
Cảnhbáo:Bạnsẽcảmthấyrấtcăngthẳngkhiđangtronggiaiđoạn
kìmnéncảmxúccủabảnthân.Bạnsẽmuốnthốtkhỏitrạngtháinày
bởithựcsựbạnsẽcảmthấyvơcùngkhóchịu.Sựkhóchịunàykhiến
bạnmuốngọiđiệnchoanhta,bởihànhđộngấycóthểgiúpbạnthốt
khỏitrạngtháibứcbínàyngaylậptức.Lúcđó,hãynhớrằng,bạnsẽ
đaukhổvàdằnvặtnhưthếnàonếuanhtalạitừchốibạn,hoặcbạn
khơngthểkìmnénsựnónglịngvànỗikhátkhaocủamìnhđược.
Tonilàmộtphụnữthamgianhómthảoluậncủatơi.Tonicóhẳn



mộtdanhsáchnhữngngườibạnmàcơấycóthểgọikhicócảmgiác
nónglịngmuốngọiđiệnchobạntraicũ.Helen,mộtthànhviênkhác
trongnhóm,lạihayđitậpthểdụchoặclàmmộtcơngviệcnàođókhicơ
cóýđịnhgọiđiệnchongườiucũ.Nếuphịngtậpthểdụcđóngcửa,cơ
thườngrangồivàchạybộ.CịnBarbaralạihayđixemphim.Chẳng
mấychốc,mọingườitrongnhómhỗtrợsẽcómộtdanhsáchnhững
điềucầnlàmkhihọphảivượtquasựthơithúcmuốngọiđiệnchongười
đànơngấy.
Bạncầnhiểumộtđiềutốiquantrọnglà:Vìbạnđangphảikiềmchế
cảmxúccủabảnthânnênbạnđừngngầnngạithổlộchúngvớingười
khác.Nhữngngườibạnhoặcnhómtrợgiúpđángtincậykhơngnhững
khơngphêphánbạnmàcịncóthểgiúpbạngiốngnhưnhữngchun
giatrịliệutâmlýđíchthực.Nếubạnphảitựlựccánhsinh,hãynhắc
nhởbảnthânrằngnhữngngườiphụnữkháclàmđượcthìtạisaomình
lạikhơngthể?Đókhơngphảilàcáchtốtnhất,nhưngđólàcáchkhảthi
nhất.
Hãynắmrõnhữngđiểmquantrọngđểchốnglạisựthơithúcmuốn
gọiđiệnchongườiđànơngmàbạnvừachiatay,hãychiasẻ,giãibày
cảmxúccủamìnhđểngănngừanguycơbịtừchối,bịtổnthương,bịxúc
phạmmộtlầnnữa.Mỗikhibạnbịtừchối,hãybổsungthêmvàodanh
sáchcảmxúckhơngđượcuthương,cảmxúcthấtvọngmàbạntừng
đốimặt.
Vàthậmchí,nếuanhtađáplạicuộcgọicủabạnmộtcáchtíchcực,
bạnchỉnêncảmthấythoảimáitronggiâylátvàgầngũianhtahơnmột
chút,nhưngcảmgiácđauđớnsẽnhanhchóngtrởlạivìbạnsẽkhơng
thểgắnbóvớianhtanhưngàyxưa.Bạnsẽphảiđốimặtvớicảmgiác
mấtmátmộtlầnnữa,thậmchíbạnphảitănggấpđơinhữngviệccần
làmđểthốtkhỏitìnhtrạngđó.

Vượtquanỗiđaukhơngcầnsựtrợgiúpcủaanhtagiốngnhưvượt
quamộtchiếcvịnglửa,nhưngnếubạnkhơnggọichoanhta,bạnsẽcó
cảmgiácchiếnthắngvàtựtinvàonguồnnộilựctiềmẩncủabảnthân.


Khimốiquanhệchấmdứthoặcbạnthấyanhtangàycàngxacách
hoặcđangmuốnrờixabạn,đólàsựmấtmát,cũngcóthểcoiđólàsự
mấtmáttạmthời.Dùlàdạngmấtmátnàođichăngnữathìbạnvẫnsẽ
cảmthấyđauđớn.
Tơikhơngmuốnnóiđiềunàyvớibệnhnhâncủamìnhmộtchútnào
bởitơikhơngthíchphảinóirằnghọcầncảmnhậnnỗiđauđểcảmthấy
tốthơnvàtiếptụcsống.Nhưngthậtkhơngmay,đólàsựthật.Cáchduy
nhấtđểcảmthấytốthơnlàgiảiphóngchínhbảnthânmình,đểbạn
khơngbịámảnhbởitìnhuđãmấtvàcảmnhậntấtcảnhữngcảmxúc
củabạn.
Qtrìnhvượtquanỗiđauđóđượcgọilàtiếcthương.Đólàmộtq
trìnhphứctạpgồmrấtnhiềucảmxúcđanxen:nuốitiếc,khátkhao,
mongmỏi,chờđợi,tứcgiận,thờơ,buồnrầuvàtuyệtvọng.


Tiếcthươnglàmộtcảmgiácđầyđaukhổ,thậmchílàvơcùngđau
đớn,nhưngđólàmộttrảinghiệmcầnthiếtđểthấuhiểuđượcnỗiđau
mấtmát.Nếukhơngtrảiquacảmgiácnày,bạncóthểsẽgọichoanhta
mộtcáchvơtình,vàbạnsẽkhơngthểvượtquađượcđểtiếpbướcvàu
mộtaikhác.Khitiếcthương,bạncóthểcảmthấyđaulịngvềmốitình
đãqua,nhữnglầnchungchăngối,nhữngsựâuyếm,cảmgiácthoải
mái,viễncảnhvềmộttươnglaitươngđẹpbênnhauvớinhữngđứacon,
cảmgiácthưthái,hạnhphúcmàhaingườitừngcùngchiasẻ.
Cóthểnhữngkhibạncảmthấyhéohonvìphiềnmuộn,ngỡrằng
mìnhsẽkhơngbaogiờvượtquađượcnỗiđauấy,nhưngchỉbằngcách

trảinghiệmtrọnvẹnnhữngcảmxúcđó,bạnmớicóthểvượtquađược
nỗiđauvàsựbuồnrầu.Bạnphảitrảiquacảmgiácấy.Nếubạncảm
nhậnđượcđầyđủnhữngtrảinghiệmđó,chắcchắnnỗiđausẽgiảmbớt
vàkhiếnbạnthayđổi.Cảmgiácthơithúcsẽchìmlắngxuống.Nósẽ
khơngtiếpdiễnnữa.
Hãynhớrằng,tiếcthươngcónhịpđiệuriêngcủanó.Bạnkhơngthể
quyếtđịnh:“Thơiđược,từbâygiờmìnhsẽtiếcthương”.Bạnsẽcảm
thấytiếcthươngkhinóxuấthiện.

Cácgiaiđoạncủasựmấtmát
Cảmgiácphiềnmuộnvìmấtđingườiđànơngbạntừnguthương
cóbốngiaiđoạn.Cácgiaiđoạnthườngkhơngxảyratuầntự,đơikhi
chúngcóthểchồngchéolênnhau.Cácgiaiđoạnđượctrìnhbàysauđây
dựatheonămgiaiđoạnchếtvàhấphốiđượcmơtảtrongcuốnsáchnổi
tiếngcủabácsĩElizabethKubler-Ross,cuốnOnDeathandDying(Cái
chếtvàsựhấphối)xuấtbảnnăm1969.
Phủnhậnlàgiaiđoạnthứnhất.Bạnkhơngmuốnđốimặtvớisựthật
làanhtađãrađi,anhtachốibỏbạn,hoặcanhtađãlàmmộtđiềugìđó
rấtkhủngkhiếpđểchọctứcbạn,khiếnbạnphảitừbỏanhta.Bạnđang
bịsốc.Bạncảmthấynhưchếtlặngtrongngười.
Mộtđiềurấtquantrọngtronggiaiđoạnphủnhậnlàcốgắngđốimặt
vớithựctại.Nếubạncốlàmravẻmọithứvẫnnhưcũvàthuyếtphục
ngườiđànơngbạnvừachiatay,cóthểbạnsẽcịncảmthấyđauđớnvà
tủihổhơnnhiều.Đâylàkhoảngthờigianbạncầncósựgiúpđỡcủa
nhữngngườiủnghộbạn,họsẽgiúpbạnđốimặtvớisựthậtvàhồn
cảnhthựctạicủamình.
Tứcgiậnlàgiaiđoạnthứhai.Bạnđangđốimặtvớithựctại,vớicảm


giáccămgiậnrằnganhtađãphảnbộibạn,khiếnbạnđauđớnvàbỏrơi

bạn.Cơngiậndữkhơnngicủabạnđốivớinhữngngườilàmtổn
thươngbạntrongqkhứnhưchamẹ,bạntraicũcóthểlạitrỗidậy.
Tuynhiên,mộtđiềurấtquantrọngđểvượtquacơntứcgiậncủabạn
làkhơngđượcliênlạcvớianhta.Đừngbiếncơngiậndữcủabạnthành
cáicớđểđốimặtvớianhta,nóichuyệnvớianhtavàthậmchítồitệ
nhấtlàtrởnênhungbạo.Giảitỏacơngiậndữvớibạntraicũkhơng
phảilàcáchgiảiquyếtvấnđềbởitìnhhìnhcóthểtrởnêntồitệhơn.
Hầuhếtmọingườikhơngứngphótốttrướcmộtkẻhunghăng,vìvậycó
thểbạnkhơngnhậnđượcphảnhồibạnmongđợi.Bạncóthểcảmthấy
tốthơnngaylúcđónhưngphảnứngcủaanhtatrướccơngiậndữcủa
bạncóthểkhiếnbạncảmthấyđauđớnhơn.Thayvàođó,hãychiasẻ
cảmgiáccủabạnvớinhữngngườiủnghộbạn.Bạncóthểgiảitỏacơn
giậndữbằngcáchlàmviệc,chơithểthao,viếtnhậtkíhoặcnhữnghoạt
độngmangtínhsángtạokhác.
Giaiđoạnthứbavàthứtưlàchánnảnvàtuyệtvọng.Đâylànhững
giaiđoạnkhókhănnhất.Cảmgiácxáođộng,đầykịchtínhđãquavà
giờđâybạncảmthấytrốngrỗng.Cảmgiácbịruồngbỏmàbạnphải
đươngđầutrướcđócóthểgópthêmvàocảmgiácbuồnbã,chánnảnlúc
này.Đólàqngthờigianđauđớnnhưnglạirấtcầnthiếtđểbạncóthể
vượtquagiaiđoạnnày,đểbạncóthểbắtđầumộtmốiquanhệmới.Nếu
bạnkhơngchấpnhậnđiềunày,bạnsẽsốngmãitrongcảmgiácbịq
khứámảnh.Tuynhiên,nếubạncảmthấyqthấtvọng,cảmgiácđó
khiếnbạnkhócóthểthựchiệnmọiviệcbìnhthường(bạnkhơnglàm
việc,khơngănuống,khơngngủ)bạnsẽthựcsựthấtvọngvàđiềubạn
nênlàmlúcnàylàthamkhảoýkiếncủabácsĩhoặcchungiatâmlý
học.
Mộtđiềuquantrọngcầnđượcnhắclạilàbạnđừnggọichoanhta
trongthờigiannày.Đâylàmộtgiaiđoạnkhókhănvàdễbịtổnthương,
nhưngbạnkhơngthểlườngtrướcđượcnguycơanhtacónhữnghành
độngtỏvẻxalạvớibạn,ruồngrẫybạn,khiếnbạncảmthấychánnản

hơn,buồnbãvàtuyệtvọngvềtươnglai.Đâylàqngthờigianđặcbiệt
cầnthiếtđểgọichonhữngngườihỗtrợbạn,ủnghộbạnvềmặttinh
thần.Hãythửtựanủimìnhthayvìgặmnhấmvàchốngchọivớinỗi
buồn.Mặcdùgiaiđoạnnàycóthểkhiếnbạncảmthấybịnhấnchìm,
nhưnghãynhớrằng,qngthờigiannàycũngcóthểhàngắnmọivết
thươngvàcảmgiácbuồnrầuthấtvọngsẽdầnchấmdứt.Vàbạnsẽđến
vớigiaiđoạncuốicùng:chấpnhận.
Chấpnhậnlàkhibạnbắtđầuđưacuộcsốngcủamìnhtrởlạigiai
đoạntrướckhihaingườigặpnhau.Bạnkhơngcịnbậntâmlolắngvề


anhtamộtchútnàonữa.Bạnbắtđầunghĩvềmộtngườiđànơngmới,
bạnlạimuốnbắtđầuhẹnhị.Đâylàgiaiđoạnđịihỏisựtinhtếbởicó
thểbạnsẽmuốngọichoanhtađểchứngminhvớianhtarằngbạnđã
qnanhtarồi.Nhưngđừngđểmìnhrơivàotìnhhuốngnàyvìkhiđó
bạnkhócóthểcưỡnglạiýmuốncủamình,sauđóbạnsẽlạicảmthấy
suysụpvàthấtvọng.Hoặcthậmchítồitệhơn,tìnhcảmbạndànhcho
anhtatrướcđâycóthểsẽquaytrởlại,bạnsẽrơivàotìnhhuốngcũvà
lạiphảitiếcthương,nhớnhunganhtamộtlầnnữa.
Mộtphầnquantrọngtrongqtrìnhhàngắnnỗiđauvàvượtqua
nỗitiếcthươnglàcảmnhậnnhữngcảmgiáccủachínhmình,trongđó
cónhữngcảmxúctíchcực.Đừngxấuhổvìbạnđãu,vìmộtcảmxúc
lãngmạnvềngườibạntraicũkhimốiquanhệđóđãchấmdứt,khianh
tađãlàmbạnthựcsựbịtổnthương.Đâylàđiềuhồntồntựnhiênbởi
chắcchắnanhtacũngcónhữngđiểmkhiếnbạnbịcuốnhút,hấpdẫn.
Bạntừngkhaokhátvàaoướccóđượcanhta.Điềuđóchẳngcógìlà
xấuhổcả.Đóchỉlànhữngcảmgiáccủabạn–nókhơnghềthểhiệnra
bênngồi.
Cóthểbạnsẽduytrìmốiquanhệnàybởibạncảmthấybiếtơnvì
nhữnggìanhtađãlàmchobạn.Vivianrấtbiếtơnbạntraicũvìanhta

đãgiúpđỡcơvềmặttàichínhtrongsuốtqngthờigiancơhọcở
trườngLuật.Barbaracũngbiếtơnngườiđãbỏrơimìnhvìanhtađã
ủnghộcơrấtnhiềuvềmặttinhthần,giúpcơvượtquađượcnỗiđausau
khilihơn.Bạnnênghinhớnhữngđiềutốtđẹpvềbạntraicủamình
mặcdùmốiquanhệđóđãtanvỡ.
Bạncũngcóthểcócảmgiáchammuốnngườiucũ.Anhtacó
nhữngphẩmchấtkhiếnbạnngưỡngmộvàaoước.Bettyngưỡngmộbạn
traicủamình,anhchàngPaulbởikhảnănggiaotiếpxãhộicủaanhta.
Cơthườngngắmnhìnanhtaởnhữngbữatiệckhianhtagiaotiếpvới
nhữngngườikhácmộtcáchniềmnở,tựnhiên.
Bạnsẽkhơngcịncảmgiácấmức,giậndữvềviệcngườiucũđãbỏ
rơibạn,đốixửkhơngtốtvớibạn,phảnbộibạn,ruồngrẫyvàlạmdụng
bạn.Hãytrảinghiệmhếtnhữngcảmgiácnàynhưngkhơngđểchúng
lấnátnhiệmvụquantrọngnhấtlàdứtbỏđượcanhta.
ChìakhóacủaqtrìnhnàychínhlàKHƠNGgọiđiệnchoanhta,
thậmchícảkhibạnđangcócảmgiácbịthơithúcvơcùngmạnhmẽ.
Trongkhoảngthờigiannày,bạncầnlýtríđểtránhxavàkhơngliênlạc
gìvớianhtanữa.Nếubạngọichoanhtađểbàytỏnỗilịngvàchiasẻ
nhữngcảmgiáccủabạn,anhtasẽkhơngđánhgiácaonhữnggìbạn
đangcốgắngvượtqua,anhtasẽtừchốihoặcxuađuổibạnvànhưvậy


bạnsẽcịncảmthấytồitệhơngấptrămngànlần.Điềunàysẽlàmhỏng
qtrìnhhàngắncủabạnvàkhiếnviệcrờixaanhtakhókhănhơnbao
giờhết.
Thayvàođó,hãychiasẻcảmgiáccủamìnhvớinhữngngườikhác,
mộtchungiatrịliệutâmlý,mộtngườibạnthân,haynhómbạnthân
củabạn.Hãychắcchắnrằngbạncóthểtìmmộtaiđómàbạnhồntồn
cảmthấyantâmvàtintưởng.Hãylntỉnhtáo,sángsuốtkhitrải
nghiệmtìnhu,nỗiđau,nỗibuồnbãvàkhátkhaođểvượtquagiai

đoạnchiatay.Tuynhiên,nếubạnkhơngtìmđượcnhữngngườiđáng
tintưởngđểsẻchianhữngtâmsựsâusắcnày,bạncóthểtựcảmnhận
vềnó.Khicảmgiácđóđếnvàolúcnửađêm,bạnkhơngthểgọiaikhác,
khơngthểđánhthứchọvàolúcbốngiờsáng(trừphiđóngườiđócựckì
thânthiếtvàhiểubạn).Nếukhơng,cóthểbạnsẽphảikhócmộtmình.
Bạncóthểhọchỏicáckĩnăngxoadịuvàchămsócbảnthân,điềunày
sẽđượcthảoluậnởChương3.
BettyvàTimđãđínhhơnđượcsáutháng,sauđóTimnóivớiBetty
rằngkhơngbiếtliệuanhnêncướicơhaykhơng.Bettycảmthấybịtổn
thươngvơcùng.Họđãhẹnhịhơnmộtnămtrướckhichínhthứcđính
hơn.TimphảirờiHyLạptớiNewYorkhọcthạcsĩngànhxâydựng.Tới
NewYorkđượcmộtnăm,anhgặpBettyởmộthộpđêm.Saunhững
ngàyđầutiênhẹnhị,họdànhhầunhưtồnbộthờigianrảnhrỗibên
nhau.KhigiađìnhTimpháthiệnramốiquanhệnày,họvơcùngtức
giậnvìhọkhơngmuốnanhkếthơnvớimộtphụnữHyLạp.Họđedọa
sẽtừconnếuTimvẫnquyếtđịnhlàmđámcưới.Timđãđiđếnquyết
địnhlàanhkhơngthểtừbỏgiađìnhvànóivớiBettyrằnghọkhơngthể
lấynhau.
BettynổixunglênvớiTimvìanhtađãchịukhuấtphụcgiađình,
phảnbộitìnhu,phảnbộilờiướcnguyệnvềmộttươnglaitốtđẹpcùng
nhau.Mặcdùcơvẫnlàmtốtcơngviệccủamình,nhưngcơđangtrởnên
suysụptrầmtrọng.Cơquyếtđịnhtìmcáchchữatrịbằngliệupháptâm
lý.Khicơtớigặptơi,cơbàytỏvớitơinỗithấtvọngvàkhẳngđịnhcơ
khơngthểrờibỏTim.
Thỉnhthoảng,TimvẫngọichoBetty,mặcdùanhkhơnghềthayđổi
quyếtđịnhvềđámcưới.ĐâylàđiềukhiếnBettycàngthêmsuysụp.Cơ
thựcsựmuốnrờibỏTimbằngliệupháptâmlý.
Bettyđãthamgiacáckhóachữabệnhbằngliệupháptâmlý,tìm
hiểunỗitiếcthươngcủamìnhvàkhóc.Cơcũngnóirahếtcơnhớnhung
Timnhưthếnào:Anhgọichocơhailầnmỗingàykhihọcịnhẹnhị,

nhữngkhihọânái,lịchxemphimcủahọ.Đặcbiệt,cơtiếcchotươnglai
tươiđẹphọđãvẽranhưngkhơngthểtrởthànhhiệnthực.Cơkhóccho


đámcướimàhọđãcùngnhaudựtính,thậmchíhọđãcùngđặttêncho
nhữngđứaconcủamình.Đólànhữngđiềukhiếncơđauđớnnhất.
Sauđó,cơbàytỏnỗitứcgiậnvớiTimvìanhtađãruồngrẫyvàbỏ
rơicơ.Dầndần,cơcũnghiểurõtạisaoTimlạiđốixửvớicơnhưvậy,cả
việcTimliênhệvớigiađìnhcủamìnhrasaovàsựbấtlựccủaanhta
trướccuộcchialinghẹnngàocủahọ.
Trongsuốtqngthờigiannày,hơnmộtlầnTimđãgọichocơ.Khi
Bettycảmthấykháhơn,cơucầuTimđừnggọichocơnữa.Cơnói
rằngđiềunàychỉlàmcơbốirốihơnbởimốiquanhệcủahaingười
khơnghềcótươnglai.Saukhikhẳngđịnhvớichínhmình,cơkhơng
cịncảmgiácmìnhlànạnnhânnhưtrướckianữa,nỗithấtvọngđãdần
tanbiến.Cơđãcóthểtựtinnóivềqngthờigiantuyệtvờimàhai
ngườitừngcó,anhđãgiúpđỡcơvềmặttàichínhnhưthếnàokhicơtrở
lạitrườnglấybằngtốtnghiệp.Cơcóthểlấylạinhữngcảmxúccủamình,
cơvẫnbiếtơnanh.Cơnhớlạianhđãtừnguvàchiềuchuộngcơnhư
thếnào.
MặcdùvẫncịnnhữngcảmxúctốtđẹpvềTimnhưngBettyvẫncó
thểkìmlạinhữngcảmxúcnàykhidùngphéptrịliệutâmlý.Cơkhơng
gọichoTimđểchiasẻnhữngcảmxúcuđươngcũbởicơbiếtrằngnó
cóthểgâyranhữngxáotrộnlớnhơntrongcơ.
KhiBettyhẹnhịtrởlại,thỉnhthoảngcơvẫnsosánhnhữngngười
đànơngkhácvớiTim.Điềunàykhiếncơlạikhaokhátvàsaymêmãnh
liệt,bởicơsợrằngcơsẽkhơngbaogiờgặpmộtngườituyệtvờinhưTim.
Khicơtiếptụclàmviệcđểvượtquanỗitiếcthương,cảmxúccủacơvề
Timbắtđầugiảmbớt.Mộtnămsau,cơcóthểnghĩvềanhtamàkhơng
cịnđaukhổhayhốitiếcgìnữa.Giờđây,cơcóthểnhìnlạitồnbộ

nhữnggìđãqua,coiđólàmộtbàihọckinhnghiệmchomình.Cơcảm
thấyhồntồnthoảimáiđểbắtđầumộtmốiquanhệsâuđậmvớingười
đànơngkhác.Cơkhơngcịnlosợsẽphảitrảiquamộtmốiquanhệbấp
bênhnữabởicơbiếtrằngcơcóthểuvàđiềuquantrọnglàcóthểvượt
quanỗiđaumộtlầnnữa.

Bạncóthểlàmgìđểvượtquagiaiđoạnchia
taydễdànghơn?
Đểlàmngicơngiận,bạncóthểtậpcácmơnthểthao(chạy,chơi
tennis,đấuvật,đấmbốc,hoặcthamgiacáclớpvõthuật).Bạncóthể
thựchiệnbấtcứhoạtđộngnàođểgiảitỏabớtsựgiậndữvàcăngthẳng


tronglúcnày.
Thểhiệnnhữngcảmxúccủabạnquanhữngviệcnhư:viếttiểu
thuyết,làmthơ,sángtáclờibàihát,vẽ,hát,nhảy.
Diễnđạtthànhlờinhữngcảmxúccủabạn.Hãychiasẻcảmgiáccủa
bạnvớinhữngngườilnủnghộbạn.
Hãyviếtmộtláthưchiatay.Hãyviếtnhưbạnđangnóivớingười
bạntraiấy.Hãynóitấtcảnhữngđiềucầnnói.Hãyđểcảmxúccủabạn
tntràotrêntừngtrangviết.Nhưngđừnggửiláthưđó.Đócóthểlà
mộttrảinghiệmrõràngnhưkhibạnđangđọcbứcthưđóvớimộtngười
bạnđángtincậy,mộtngườicóthểthấuhiểuvàcảmthơngvớinhững
cảmxúccủabạn.Bạncóthểmuốngiữláthưđểxemlạisauđó,hoặcxé
vụnnóđểđánhdấusựkếtthúccủamộtcuộctình.
Nhữnghànhđộngmangtínhtuầntựđócóthểgiúpbạnhàngắnnỗi
đauvàvượtquagiaiđoạnđầyđaukhổnày.
DonnavơcùngđaukhổvìcơđãchínhthứcchiatayMark.Vàobuổi
tốisinhnhậtcơ,cơsợmìnhkhơngđủdũngkhíđểkhơnggọichoMark,
vìvậycơquyếtđịnhđichơicùngvớihaingườibạnlàLindavàSusan.

BangườibạncùngđánhdấumốiquanhệtanvỡcủaDonnavàMark
bằngcáchláixetớiqnănmàDonnavàMarkthườngđếnmỗitốithứ
Sáu.Khibacơgáidừngởbãiđỗxe,Donnahồitưởnglạinhữngkỉniệm
cuốicùngvớiMark.
Sauđó,bacơgáicùngláixetớibãibiển,nơiDonnanhậnchiếcnhẫn
Marktraotặng,cơnémnóxuốngbiểnvàngồikhóc.LindavàSusanđã
anủi,cảmthơngvàchiasẻvớicuộcchialicủahaingười.Cuốicùng,họ
đếnmộtnhàhàngđặcbiệtđểkỉniệmsinhnhậtcủaDonna,kếtthúc
mốiquanhệcủacơvớiMarkvàmừngchosựtựdocủacơ.Họănbánh
ngọt,uốngcàphê,cùngchiasẻvớinhauvềcácmốiquanhệđãqua,
nhữngcuộcphiêulưuvớinhữnggãđànơng,cùngcườivàkhócchotới
khitiệmănđóngcửa.
KhiDonnagặptơiởkhóatrịliệutâmlýsauđó,cơnóirằngcơcảm
thấytốthơnrấtnhiềuvàđãchấpnhậnsựthậtlàmốiquanhệđóđãkết
thúc.
Bạncóthểsắpđặtmộtlịchtrìnhđểcùngthựchiệnvớibạnbèhoặc
tựmìnhthựchiện.Cónhiềucáchkhácnhauđểthểhiệnnhữngthayđổi
vàbiếnđộngtrongcuộcđờibạn.
Điềuquantrọngnhấttrongtấtcảmọicuộcchiataylàhãysẻchia
tâmsựcủabạnvớinhữngngườikhác.Bấtcứkhinàobạnchiasẻcâu
chuyệncủamìnhvớibácsĩtrịliệutâmlý,vớinhữngngườibạnthân,với


mẹcủabạn,bạnsẽkhơngcịncảmthấycơđơnhaybịcơlậpnữa.Bạnsẽ
cảmthấyđượcthấuhiểu,đượckếtnốivớinhữngngườikhác.Bạn
thườngxunnóivềmốiquanhệcủamìnhbaonhiêuthìnỗiđaucủa
bạnsẽvơiđibấynhiêu.
Vớisựcảmthơngvàquantâmcủanhữngngườikhác,bạncóthể
chiasẻvớihọtấtcảnhữngniềmvui,nỗibuồn,sựhàngắn,nhữngtổn
thươngvànỗiđaukhổcủamình.


Bàitậpthựchành
Nhữngbàitậpnàyđượcthiếtlậpđểgiúpbạnvượtquanhữngchuyện
vừaxảyra.Bạncầnviếtravàtrảlời,sauđóhãysuynghĩvềnhữngcâu
hỏinày.Đâylàmộtcáchthứcứngphóvớihồncảnh.Thểhiệncảmxúc
củabạnkhibạntrảlờinhữngcâuhỏiđócũnglàmộtphầncủaqtrình
hàngắn.
Bạncónhữngtrảinghiệmgìvềcảmgiácbuồnrầuhaythấtvọng?

Bạnđãbaogiờcảmthấytứcgiậnvàcămghétbạntraicũchưa?Anh
tađãlàmnhữnggìkhiếnbạncảmthấytứcgiậnnhưvậy?

Bạnnghĩmìnhcóthểlàmnhữnggìđểdiễntảcảmgiáctứcgiậnhay
đaubuồnmộtcáchlànhmạnhvàcótínhxâydựng?


Bạncónhữngngườibạnđểsẻchiacảmgiácbuồnvui,giậndữ
khơng?Hãyliệtkêranhữngngườibạnđó.

Nếutronglịngbạntrànngậpnỗitứcgiậnvàolúcnửađêm,bạncó
thểlàmgìđểlấylạibìnhtĩnh?

Bạncóthểnghĩranhữngcáchnàođểđánhdấumốiquanhệđãkết
thúc?Hãyviếtra,dùnócókìdịnhưthếnàođichăngnữa.


Bạnkhơngthểsuốtngàyđắmchìmtrongđaukhổvàbuồnbãsau
cuộcchiali.Bạncầnphảibiếtchămsócbảnthântrongsuốtqtrình
vượtquanỗiđaumấtmátvàbịbỏrơi.Bạncầnphảilàmgì?Bạnphải
làmđiềugìđókhiếnmìnhcảmthấydễchịungaylúcnày,chotớikhi

nỗiđaucủabạnlắngxuống.Sauđâylàmộtvàigợiýgiúpbạnbiếtcách
tựchămsócmình:
Hãyđilàmtóc.Đăngkíthamgiakhóahọcbạnthích.Thămngười
thânởxa.TớiParis.Đixemphimcảngày.Đinghehịanhạc.Đimátxa.
Đimuasắm.Tớimộttrungtâmchămsócsứckhỏe.Dànhthờigianthư
giãn,thốtkhỏicơngviệc.Bỏviệcănkiêngvàănnhiềubữanhẹtrong
ngày.Thămbạnbèvàkểvớihọvềbạntraicũcủabạn.Nóichuyệnđiện
thoạicảđêm.Thngườigiữtrẻtrơngconđểcóthờigianđinhảy.
Cuộcsốngcóhạnnênbạnhãytựthưởngchomìnhnhữngkhoảng
thờigianthúvị.Hãylàmnhữnggìbạnthích.Nhữngviệcnàylàđểgiúp


bạntựchămsócbảnthânmình.Hãynghĩrằngbạnđangtrongkìnghỉ,
đừngđịihỏigìởbảnthân.Trongkhoảngthờigiannày,tấtcảmọiviệc
bạnlàmđềunhằmvượtquanỗiđaukhổtrongtâmhồnbạn,xoadịu
cảmgiácmấtmátvàbịruồngbỏtrongnhữngngàytới.
Đừngsửdụngmatúyhayuốngrượutrongthờigiannày.Chúngcó
thểgiúpbạntạmthờiqnđinỗiđaunhưnglạikhiếnbạnphảichịu
đựngnhữngnỗiđaukhác.Lúcnày,bạncầntỉnhtáovàtậptrung.Bạn
khơngđượcsửdụngbấtcứmộtchấtkíchthíchhayđồuốngcócồnnào.
Saumộttuầnvuichơithỏathích,bạnphảicắtbớtmộtsốthúvuibởi
nếubạnănsuốtngày,bỏviệcvàđimuasắm,bạncóthểmấtviệc,tăng
cânvàrơivàotìnhtrạngnợnầnchồngchấttrướckhibạnqnđược
anhta.Córấtnhiềucáchđểhàngắnvếtthươnglịngmàkhơngcầnđến
chấtkíchthíchvànhấtlànhữngthứcóthểhủyhoạibảnthân.
Nhữngngườicóthểgiúpbạntronglúcnàylà:Cácchungiatrịliệu
tâmlý,nhómtrợgiúp,mátxa,xemtửvi,chữabệnhbằngliệuphápthơi
miên,đọcsách,cầunguyện,châmcứu,hànhthiền…
Nênnhớrằngđừnggọichongườiđànơngđãruồngbỏbạn.Bạnsẽ
cảmthấylạibịtổnthương,giốngnhưviệcbócvảyởvếtthươngchưa

lànhravậy.Nósẽhủyhoạitấtcảmọinỗlựcvấtvảmàbạnvừathực
hiện.Bạnđangtrảiquathờikìkhókhăn,bạnthấykhócóthểlàmviệc,
thấtvọngtràntrề,và/hoặccóýđịnhtựvẫn.Bạncóthểcảmthấythất
vọng,cầnsựgiúpđỡcủachungiatrịliệuvàdượcphẩm.Đừngxấuhổ
nếubạncầnđếnsựtrợgiúpcủathuốcbởicảmgiácmấtmátvàbịruồng
bỏthườnggâytổnthươngvàchấnđộngvềcảmxúc.Điềunàycũng
khiếnbạncầnsựgiúpđỡcủachungiađểvượtquađượcvàbìnhtâm
trởlại.

Trợgiúp
Khibạnđangcốgắngtrởlạitrạngtháibanđầuvàhàngắnvết
thươnglịng,mộtđiềuđặcbiệtquantrọnglàbạncầncóđộingũnhững
ngườiủnghộbạn.Bạncầncóbạnbètâmsựkhitronglịngbạnđangbị
thơithúc,giụcgiãmuốngọichoanhta,hoặckhibạncảmthấychản
nản,vơvọng.
Mộtđiềuquantrọnglàđộingũnhữngngườiủnghộbạnphảilà
nhữngngườikhơngbaogiờphêphánbạn,khiếnbạnxấuhổhoặckhiến
bạncảmthấytồitệhơn.Họcầnlnkhuyếnkhíchbạn,khơngphê
phánbạn,làngườinhạycảm,biếtchămsócbạn,dễđộnglịngtrắcẩn,


dễcảmthơng,biếtcáchđộngviên,làmchobạncảmthấymìnhcógiá
trị,vàđóphảilàngườiđángtintưởng.
Hãylncóbangườibạnđểbạnsẵnsàngchiasẻmỗikhimuốngọi
điệnchoanhta.Hãylnmangsốđiệnthoạicủahọbênmình.Độingũ
ủnghộcủabạncóthểlà:bạnbè,giađình,đồngnghiệp,cácchungia,
chaxứ…haybấtcứaimàbạncảmthấyantồnkhiởbênhọ.Hãylựa
chọncẩnthậnngườibạncóthểtintưởngđểkểchohọcácvấnđềvàsuy
nghĩcủabạn.Tốthơnhếtlàbạnnêncómộtsốbạnbèđểcóthểnương
tựachứkhơngnênchỉdựavàomộtngười.Hãytiếptụclàmviệcvàtập

trungvàoviệcmởrộngđộingũủnghộbạn.
Cómộtđộingũủnghộkhơngchỉgiúpbạnkhơnggọichoanhtamà
cịngiúpbạncảmthấybớtđơncơivàđượcuthương.Bạncầnbiết
rằngngồianhtacịncórấtnhiềungườicóthểchămsócbạn,khiến
bạncảmthấyđượckếtnốivớingườikhác,khiếnbạnkhơngcịncảm
thấycơđơn,thấtvọngnữa.
AmyvàTomlàbạncủanhaugầnmộtnămnay.Amyđãđộngviên
TomrấtnhiềukhianhquyếtđịnhlihơnvàTomcũngởbênAmykhicơ
chiatayvịhơnphucủamình.Đâylàlầnđầutiênhọởbênnhaukhơng
phảivớitưcáchlànhữngngườibạn.ThỉnhthoảngAmybắtgặpánhmắt
củaTomnhìncơmơmàngkhihọcùngnhauăntrưa.Tomlnlà
ngườimờitrước.Anhthườnggọichocơvàobuổitốichỉđểđượcgặpcơ
vàbiếtcơđanglàmgì,kểvớicơnhữnggìđãxảyravớianhtrongngày.
Cókhi,anhcịnmuatặngcơmộttậpthơ.
AmycócảmgiácTomđangcótìnhcảmvớicơvànghĩrằngsắptới
rấtcóthểhọsẽhẹnhịvớinhau.Trongbữatrưasauđó,Amynóivới
Tomrằng,cơbịanhcuốnhútvàcơđangmuốnbiếttìnhcảmmàanh
dànhchocơ.TrơngTomcóvẻrấtsữngsờ,anhnóivớiAmyrằnganh
chỉcoicơnhưmộtngườiemgáivàkhơngbaogiờnghĩhọcóthểtrở
thànhmộtcặptìnhnhân.Anhcũngnóivớicơrằnganhđanghẹnhịvới
mộtngườiphụnữkhác.Tủihổvàđauđớn,Amylậptứcxinanhthứlỗi
vàrờikhỏibànăn.
AmyvơcùngtứcgiậnvìTomđãgửiliềnhaitinnhắnkhướctừcơ.
Amynghĩrằngmốiquanhệbạnbègiữahaingườicũngchẳngcịnnữa.
Mặcdùrấttứcgiận,AmyvẫnhivọngTomsẽgọilạixinlỗicơvànói
rằnganhcócảmxúcđặcbiệtvớicơ.Mộttuầntrơiquamàkhơnghềcó
cúđiệnthoạinàocả.Amynhậnrarằngtốtnhấtlàcơnênliênlạcvới
Tomchứkhơngnênnghĩngợivàchờđợitrongvơvọng.Ngaylậptức,
cơgọichoanhnhưngsauđólạicảmthấyvơcùngtủihổ.Điềutốtnhất
cơnênlàmlàvượtquanỗiđaunày.



Đêmhơmđó,cơlậpchươngtrìnhchomộttuầnnghỉngơi,khiếncơ
khơngphảiquanhquẩnvớinỗithấtvọngchờđợitiếngchngđiện
thoạireo.Cơphảiđilàmbanngày,nhưngbanđêmcơvẫnbuộcmình
lnchúýđểkhơngbỏlỡmộtcuộcgọinàođócủaTom.
ĐếnngàythứHai,cơgửichoanhmộttinnhắn.Sauđócơtớirạp
chiếuphimnhưngrạplạikhơngmởcửa.ThứBa,cơăntốivớimột
ngườibạnlâungàykhơnggặp.Cơcịngặpmộtngườibạnkhácnữasau
đó.VàothứTư,cơđimuasắm,cơmuachomìnhmộtcáiváycơthích
từlâu.Khitrởvềnhà,cơlạiđauđớnvìbịTomruồngrẫyvàcảmthấy
trốngtrảivìthiếuvắngTom.Cơgọiđiệnchovàingườibạnvànóivớihọ
vềcâuchuyệncủacơvàTom.VàongàythứNăm,cơđếngặpchungia
trịliệutâmlýcủamình-ngườicơđãkhơngtiếpxúctronghainămgần
đây.Cơrờithànhphốvàohaingàynghỉcuốituầnđểtớithămchịvàcác
cháugái.
Trởvềnhàsauchuyếnđiấy,Amycảmthấykháhơn.Cơđãchitiêu
khánhiềutrongnhữngngàycuốituầnvừaquavàgiờđâycơcầnthận
trọnghơnvớihầubaocủamình.Nhưngcơquyếtđịnhsẽđếngặp
chungiatâmlýtrịliệuchođếnkhihồntồnbìnhphụcsaukhibị
Tomcựtuyệt,vàcóthểcơsẽđếnthămvàingườibạntrongmấytuần
tới.Cơcũngquyếttâmbắtđầumộtkhóahọcmới,nơicơcóthểbàytỏ
nhữngtâmtưsuynghĩcủamìnhvàcócơhộigặpnhữngngườimới.
Ngồira,cơrấtmuốntrởthànhdiễnviênđiệnảnhvàcơnghĩrằngđây
làthờiđiểmthíchhợpđểcơthựchiệnướcmơcủamình,mộtướcmơcơ
chưacócơhộithựchiện.

Bàitậpthựchành
Nhữngmấtmátvàcảmgiácbịruồngbỏbạnvừatrảiquacógợinhớ
tớisựruồngrẫybạnđãtừnggặpphảitrướcđókhơng?Nhữnghành

độngruồngrẫyđólàgì?


Miêutảlạicảmgiáccủabạnvớingườibạnvừachiatayhayngườiđã
ruồngrẫybạn.

Bạncóthểlàmgìlúcnàyđểxuatannỗiđau?

Miêutảnhữngđặcđiểmđánguvàdễmếncủabạn.

Liệtkêvàmiêutảnhữngngườiumếnbạn,gồmcảnhữngngười
bạnvơcùngbiếtơnhọ.