Tải bản đầy đủ (.docx) (6 trang)

Bai 24 Nghi luan ve mot doan tho bai tho

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (83.48 KB, 6 trang )

Ôn tập văn nghị luận về đoạn thơ bài thơ
I Kĩ năng làm bài nghị luận về bài thơ, đoạn thơ
Đối tượng của kiểu bài này rất đa dạng (một bài thơ, đoạn
thơ, hình tượng thơ…). Kiểu bài này cần tìm hiểu từ ngữ, hình
ảnh, nhịp điệu, cấu tứ của bài thơ, đoạn thơ đó.
1.1. Yêu cầu về kĩ năng
– Có kĩ năng phân tích đề, lập dàn ý cho bài văn nghị luận về
một bài thơ, đoạn thơ.
– Nêu luận điểm, nhận xét, đánh giá về nội dung, nghệ thuật
của một bài thơ, đoạn thơ.
– Biết huy động kiến thức sách vở và những cảm xúc, trải
nghiệm của bản thân để viết bài nghị luận về một bài thơ,
đoạn thơ, hình tượng thơ…
– Vận dụng tổng hợp các thao tác nghị luận (phân tích, bình
luận, chứng minh, so sánh, bác bỏ…) để làm bài văn nghị luận
về một bài thơ, đoạn thơ.
1.2. Yêu cầu về nội dung kiến thức
– Nắm được mục đích, yêu cầu, đối tượng của bài nghị luận về
một bài thơ, đoạn thơ; so sánh tác phẩm thơ, đoạn thơ.
– Các bước triển khai bài nghị luận về một bài thơ, đoạn thơ:
a) Bước 1: Xác định các yêu cầu của đề.
– Xác định dạng đề;
– Yêu cầu nội dung (đối tượng);
– Yêu cầu về phương pháp;
– Yêu cầu về phạm vi tư liệu, dẫn chứng.
b) Bước 2: Lập dàn ý – tìm ý, sắp xếp ý: Theo bố cục ba
phần:
– Mở bài: Giới thiệu khái quát về tác giả, bài thơ, đoạn thơ (vị
trí đoạn thơ).
– Thân bài: Bàn về những giá trị nội dung, nghệ thuật của bài
thơ, đoạn thơ để làm rõ vấn đề cần nghị luận.


– Kết bài: Đánh giá chung về bài thơ, đoạn thơ.
c) Bước 3: Viết bài.
d) Bước 4: Kiểm tra, chỉnh sửa (nếu có).

Đề bài: Anh (chị) hãy viết bài văn cảm nhận về
bài thơ mùa xuân nho nhỏ của Thanh Hải


MỞ BÀI: GIỚI THIỆU VỀ TÁC PHẨM MÙA XUÂN
NHO NHỎ
Mùa xuân là mùa hội tụ của cái đẹp, căng tràn nhựa sống
vào buổi bình minh với những chồi non lộc biếc, tiếng
chim ca vui về làm tổ, với những nàng xn dịu dàng hát
câu quan họ… Có lẽ vì thế mà thi nhân muôn đời yêu mến
xuân. Xuân đi vào lăng kính tâm hồn người nghệ sĩ là
những trang thơ văn, mà ở đó, xn là món q vơ giá mà
thiên nhiên ban tặng cho con người. Ta đã có Mùa xuân
xanh (Nguyễn Bính), Mùa xuân chín (Hàn Mặc Tử), Một
khúc ca xuân (Tố Hữu)… và giờ, với Thanh Hải, ta được
thưởng thức một Mùa xuân nho nhỏ thân thương, gần gũi.
THÂN BÀI: CẢM NHẬN VỀ BÀI THƠ MÙA XUÂN
NHO NHỎ CỦA THANH HẢI
Bài thơ được ra đời lúc nhà thơ Thanh Hải đang giành giật
với tử thần từng phút sống, từng hơi thở cuối cùng. Trong
tâm lí nặng nề vì bệnh tật giày vị mà hồn thơ Thanh Hải
vẫn cất cánh bay cao để rồi mang đến cho đời một tình yêu
cuộc sống thiết tha và ước nguyện chân thành được cống
hiến trọn vẹn cuộc đời mình cho Tổ quốc thân yêu. Tác giả
muốn dâng tặng Mùa xuân nho nhỏ cho đời.
Bài thơ mở đầu bằng bức tranh thiên nhiên mùa xuân mang

sắc màu và âm thanh quen thuộc của đồng quê được vẽ
bằng hình ảnh bình dị, chọn lọc, gợi cảm. Cảm xúc trước
mùa xuân của tác giả mở ra thật ngỡ ngàng, không gian
dường như tươi mới hơn, thánh thót hơn.
Mọc
giữa
dịng
sơng
xanh
Một
bơng
hoa
tím
biếc
Ơi
con
chim
chiền
chiện
Hót
chi

vang
trời
Từng
giọt
long
lanh
rơi
Tơi đưa tay tơi hứng.



Đó là màu tím biếc của bơng hoa dân dã soi bóng dưới
dịng sơng trong xanh. Đặc biệt là tiếng chim chiền chiện
trong trẻo, lồi chim cất tiếng hót báo hiệu tin vui, đem lại
cuộc sống ấm no, hạnh phúc cho con người. Từ “ơi” cảm
thán biểu lộ niềm vui ngây ngất trước đất trời xuân. Tất cả
gợi cho ta cảm giác một không gian bận bịu và chắt chiu.
Hai tiếng “hót chi” là giọng điệu thân thương của người
dân Huế được tác giả đưa vào diễn tả cảm xúc thiết tha
giữa người với tạo vật. Ngắm dịng sơng, nhìn bơng hoa
đẹp, nghe chim hót, nhà thơ bồi hồi sung sướng:
Từng
giọt
long
lanh
rơi
Tôi đưa tay tôi hứng.
Tiếng chim chiền chiện thả vào không gian trong suốt của
mùa xuân được cảm nhận thành từng giọt mang màu sắc
long lanh. Điều đó cũng chứng tỏ một tâm hồn thi sĩ nhạy
cảm, một tấm lòng thiết tha yêu mến cuộc sống tươi đẹp
này. “Đưa tay… hứng” là một cử chỉ bình dị mà trân trọng,
thể hiện sự xúc động sâu xa.. Thanh Hải đã vẽ nên một bức
tranh xuân đẹp tươi và đáng yêu vô cùng. Đó là vẻ đẹp và
sức sống mặn mà của đất nước vào xuân.
Từ mùa xuân của thiên nhiên, đất trời, dẫn đến cảm nhận
về mùa xuân của đất nước. Sự chuyển mạch ấy là tự nhiên
và hợp lí. Bởi mùa xuân là “lộc” đất trời của chung mọi
người.

Mùa
xuân
người
cầm
súng
Lộc
giắt
đầy
trên
lưng
Mùa
xuân
người
ra
đồng
Lộc trải dài nương mạ
“Lộc” ở đây có thể hiểu là sức mạnh dân tộc, “lộc trải dài
nương mạ” là sự hối hả xôn xao cho một mùa màng mới,
cho đồng ruộng vẫn mãi mãi bạt ngàn một màu xanh.
“Người cầm súng và “người ra đồng” là hai lực lượng
chính dựng xây Tổ quốc. Đây là mùa xuân trách nhiệm gắn


với ý thức bảo vệ dân tộc. Câu thơ mang một ý nghĩa sâu
sắc: Người ra trận phải đổ máu, người ra đồng phải đổ mồ
hôi nước mắt. Máu, mồ hơi, nước mắt của nhân dân ta đã
góp phần giữ lấy mùa xuân mãi mãi của dân tộc.
Đất
nước
bốn

ngàn
năm
Vất
vả

gian
lao
Đất
nước
như

sao
Cứ đi lên phía trước.
Biết bao nhiêu mùa xn ơng cha ta đánh giặc giữ nước,
bao nhiêu mùa xuân lập chiến công chống quân xâm lược
“vất vả và gian lao”. Thanh Hải tự hào khi nghĩ về đất nước
với bốn ngàn năm dựng nước và giữ nước. Đất nước như vì
sao sáng vượt qua vất vả và gian lao để đi lên phía trước.
Từ “cứ” đặt đầu câu thơ như một sự khẳng định, thể hiện
một chân lí đơn giản mà thiêng liêng. Có thể nói bao nỗi
nhọc nhằn, đắng cay của dân tộc được đáp lại bằng những
mùa xuân tiếp nối vô tần. Đó là lịng tự hào, lạc quan, tin
u của nhà thơ đối với đất nước, với dân tộc.
Rung cảm thiết tha trước mùa xuân đất nước, nhà thơ bộc
bạch một ước nguyện chân thành:
Ta
làm
con
chim
hót

Ta
làm
một
cành
hoa
Ta
nhập
vào
họa
ca
Một nốt trầm xao xuyến.
“Con chim hót” để gọi xuân về, mang hạnh phúc yên vui
cho mọi người, “một cành hoa” để tô điểm cho núi sông,
một nốt nhạc trầm “xao xuyến” trong khúc ca phấn chấn tự
hào động viên, khích lệ. Chữ “tơi” ở khổ thơ đầu được thay
thế bằng chữ “ta” đầy hào hứng, sảng khối, nó thể hiện tư
thế hịa mình của nhà thơ vào cuộc sống, vào mùa xuân đến
với mọi người.
Mỗi người cống hiến “một mùa xuân nho nhỏ” đã là một:
cuộc dâng hiến thật đầy đủ, thật trọn vẹn.


Một
mùa
xn
nho
nhỏ
Lặng
lẽ
dâng

cho
đời


tuổi
hai
mươi
Dà là khi tóc bạc
Nếu có ý thức hết mình, sống hết mình, lao động hết mình
thì mùa xuân làm gì có tuổi? Mùa xn nho nhỏ là một ẩn
dụ đầy sáng tạo khắc sâu ý tưởng: “Mỗi cuộc đời đã hóa
núi sơng ta” (Nguyễn Khoa Điềm). “Nho nhỏ” và “lặng lẽ”
là cách nói khiêm tốn, chân thành. “Dâng cho đời” là lẽ
sống đẹp, cao cả. Thanh Hải như nhắc ta hãy sống cho tất
cả, sống cho tình thân ái bao la và sống để cống hiến toàn
vẹn cho đất nước, cho cuộc đời. Phải chăng đây chính là
điều mong ước tột cùng đã đi theo tác giả suốt cuộc đời?
Dù vẫn biết ngày mai rất có thể sẽ phải từ giã cõi đời này
nhưng tiếng thơ Thanh Hải vẫn tràn ngập niềm tin và hi
vọng vào cuộc sống.
Khổ thơ cuối là tiếng hát yêu thương:
Mùa
xuân

ta
xin
hát
Câu
Nam
ai,

Nam
bình
Nước
non
ngàn
dặm
mình
Nước
non
ngàn
dặm
tình
Nhịp phách tiền đất Huế.
Nam ai, Nam Bình là hai giai điệu nổi tiếng của xứ Huế từ
bao đời nay. Câu hát truyền thống ấy đi mãi cùng trái tim
một người con đến giây phút cuối cùng vẫn còn mong mỏi
mãnh liệt hơn bao giờ hết khát vọng cống hiến vẹn toàn cho
quê hương đất nước.
KẾT BÀI: Ý NGHĨA MÀ TÁC GIẢ MUỐN GỬI GẮM
QUA BÀI THƠ
Mùa xuân nho nhỏ là một bức tranh mùa xuân thiên nhiên
tuyệt đẹp, vừa là tiếng hát nhẹ nhàng tha thiết, sâu lắng về
khát vọng cống hiến cho đất nước của nhà thơ Thanh Hải.
Và đó cũng chính là một “mùa xuân nho nhỏ” mà Thanh
Hải để lại cho đời trước lúc đi xa.





×