Lăng mộ taj mahal ở đâu

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (682.77 KB, 38 trang )

“Mộtkiệttácđượcngưỡngvọngtrongkhotàngdisảnthếgiới.”
UNESCO

LỜI DẪN
---❊❖❊--LâuđàiTajMahal:Giọtnướcmắtlăntrênmáthờigian

Taj Mahal được xem là mộ t trong những cô ng trı̀nh kien trú c lã ng

mạ nvà lộ nglaynhatthegiới.ĐenAnĐộ ,bạ nkhô ngnê nbỏ quađiem
dulịchgiá trịnà y.Nơiđâ yđã đượcUNESCOcô ngnhậ nlà disả nVă nhó a
Thegiớivà là mộ ttrongbả ykỳ quancủ aThegiớihiệ nđạ i.
Đieu khien Taj Mahal ở Agra trở thà nh mộ t trong bả y kỳ quan củ a
Thegiớikhô ngchı̉bởivẻ trá nglệ củ atò alâ uđà imà cò nbởinhieulý do
khá c.Chı́nhlịchsửTajMahalđã thoihonchocá iđẹ pởnơiđâ y.Bước
châ ntớiTajMahal,dukhá chcả mnhậ nđượcmộ ttâ mhontrà nđaytı̀nh
yê uphalannoiđaumatmá tvà sựhoihậ n.
Chú ng ta thực sự xú c độ ng trước tı̀nh cả m mà mộ t người đà n ô ng
dà nhchovợcủ amı̀nh,tı̀nhcả maysâ unặ ngđenmứcngaycả khingười
phụ nữ đã đi đen cõ i vı̃nh hang, người chong van luô n giữ những kỷ
niệ mvevợtrongtâ mtrı́mı̀nh.Và ô ngaymuonđả mbả orang,nhữngkỷ
niệ mê mđem,đẹ pđẽ đó sẽ khô ngbaogiờmờnhạ ttheothờigian.
Người đà n ô ng ay là Hoà ng đe Shah Jahan. Người vợ củ a ô ng là
Hoà ng hậ u Arjumand Banu Begum. Bà von là cô ng chú a nước Ba Tư
theođạ oHoi.Hoà ngđeShahJahanlà contraicủ aHoà ngđeJehangirvà
là chá utraicủ aĐạ iđeAkhar.Và onă m14tuoi,Hoà ngđeShahJahanđã
gặ pvà nả ysinhtı̀nhcả mvớicô ngchú aMumtaz.Nă mnă msau,và onă m
1612,họ đã kethô n.
Hoà ng hậ u Mumtaz Mahal, người luô n “như hı̀nh với bó ng” với

Hoà ngđeShahJahan,quađờivà onă m1631tronglú csinhđứaconthứ
14củ ahaingười.Chı́nhnoinhớdà nhchongườivợyê uđã khienHoà ng
đe Shah Jahan cho xâ y dựng mộ t lâ u đà i lộ ng lay đe dà nh riê ng cho
Hoà nghậ uMumtaz.Ngà ynay,mọ ingườigọ icô ngtrı̀nhnguyngađó là
TajMahal.

LĂNG MỘ TAJ MAHAL Ở ĐÂU?
---❊❖❊--ứmoină mlạ icó hơnhaitriệ udukhá chghé thă mthà nhphoAgra,
An Độ . Có người lặ n lộ i từ bê n kia bá n cau. Họ đen đe thưởng ngoạ n
cô ngtrı̀nhkientrú cnoitiengbậ cnhatthegiới.

C

TajMahal!
Vò m đá cam thạ ch tỏ a rạ ng dưới á nh mặ t trời và lap lá nh khi á nh
tră ngchieurọ i.Nhieungườiquả quyetđâ ylà cô ngtrı̀nhđẹ pnhatthe
gian.
TajMahalkhô ngđứngmộ tmı̀nh.Đó là mộ tphancủ acụ mkientrú c
đen đà i và vườn tược chiem diệ n tı́ch gan 170.000 m2, ngự ven dò ng
Yamuna,consô nglớnnhatmienBacAn.
Ai chưa biet sẽ tưởng Taj Mahal là mộ t lâ u đà i. Nhưng kỳ thực nó
khô ngđượcxâ ychongườisong.TajMahallà lă ngmộ vuaShahJahanvà
hoà nghậ uMumtazMahal.TajMahallà viettattê nhoà nghậ u.
ShahJahanratmựcyê uthươngvợmı̀nh.Hoà nghậ umatsaukhihạ
sinhngườiconthứmườibon.ShahJahannguyệ nxâ ymộ tlă ngmộ lộ ng
layđebà ytỏ tı̀nhyê ubatdiệ tvớibà …và ô ngđã ylời.
ẤnĐộhiệnđại
Dauđượcdựngtừngó tnghé t400nă mtrước,TajMahalvanlà bieu
tượngcủ aAnĐộ ngà ynay.AnĐộ có 1,2tỷ dâ n,đô ngthứhaitrê nthe

giới,xepsauTrungQuoc.Agra,nơilă ngmộ TajMahaltọ alạ c,cá chthủ
đô NewDelhigan210km.
AnĐộ là quê hươngcủ acá ctô ngiá olớn.Nhieungô nngữđượcdù ng
tronglã nhtho.Trướckia,chı́nhsựđadạ ngnà yđã ngă ntrởAnĐộ trở
thà nh mộ t quoc gia thong nhat. Ngà y nay, phan lớn người An Độ đeu

kiê u hã nh ve be dà y truyen thong và vă n hó a đa dạ ng củ a đat nước
mı̀nh.

CHƯƠNG 1
---❊❖❊---

TUỔI THƠ TRÀN HẠNH PHÚC

Vịhoà ngđe,saunà yđượcbietđenvớitê ngọ iShahJahan,là hoà ngđe
thứnă mcủ ađequocMogul(1526-1858),vù ngđatbaotrù mphanlớn
AnĐộ ngà ynay.Ơgiaiđoạ ncựcthịnh,đequocMogulbaotrù mcả phan
lớnPakistanvà Afghanistan.

Sá u vị vua đau tiê ncủ a đe quoc Mogul hanlà những bậ c đe vương
già unhatthegian.Nhữngvịkhá chphươngTâ yđã lantruyennhieucâ u
chuyệ nvesựgià ucó và quyenlựccủ aMogul.Cá choà ngđephươngTâ y
ngưỡngvọ ngmộ tMogullộ nglay,xahoa.Khoả ngnhữngnă m1600và
1700,thuậ tngữ“GreatMogul”trongtiengAnhhà mý dạ ngquyenlực
caitrịtộ tbậ cmà vuachú aphươngTâ ykhaokhá t.
Tiengtă mvesựgià ucó củ aMogulđã tạ oratừ“mogul”trongtieng
Anhđechı̉ ngườigià ucó –mà ngà ynayvancò nsửdụ ng.Nhữngngười
đạ tthà nhtựuchó ilọ itrongkinhdoanh,đặ cbiệ tlà trongcô ngnghiệ p

điệ nả nh,đượcgọ ilà “mogul”.
Nó itớiShahJahan,mọ ithứliê nquanđenngà ysinhcủ aô ngvà onă m
1592dườngnhưđeulà điemtot.Aylà nă m1000tronglịchHoigiá ovà
thá ng trù ng với thá ng sinh củ a Đức Muhammad – người sá ng lậ p đạ o
Hoi.
Hồigiáo
Hoigiá okhởiphá ttừnhà tiê ntriMuhammadvà othekỷ 7.Ngà isong
ởARậ p.Thá nhkinhcủ ađạ oHoilà KinhKoran.GiongnhưDoThá igiá o
và Kitô giá o, Hoi giá o ră n dạ y rang chı̉ có mộ t Thiê n Chú a. Tı́n đo Hoi
giá o tin rang Chú a Jesus, Moses là những nhà tiê n tri giong như Đức
Muhammad.

Tı́nđoHoigiá ocoiMecca,thà nhphothuộ cARậ pSaudi,là vù ngđat
thá nh.Moingà ynă mlan,họ hướngvethá nhđịaMeccacaunguyệ n.Ai
nayđeucoganghà nhhươngveđatthá nhı́tnhatmộ tlantrongđời.
Và othờicođạ i,tı́nđoHoigiá ođã truyenbá tô ngiá ocủ amı̀nhracả
mộ tvù ngrộ nglớn,từBacPhiđentrungtâ mchâ uA.Nhữnghoà ngđe
củ a đe quoc Mogul cũ ng là tı́n đo Hoi giá o. Nhưng họ van chap thuậ n
chothandâ ntheotô ngiá okhá c.
Khi sinh ra, hoà ng tử được đặ t tê n là Khurram, hà m ý “trà n hạ nh
phú c”.Trướckhicậ ubé chà ođời,mộ tnhà tiê ntritrongtrieuđã có lời
tiê nđoá nvớiRuqaiya,ngườivợđaucủ aô ngnộ ihoà ngtử.Rangđứatrẻ
nà ysẽ có mộ ttươnglairựcrỡvà “chó ilọ ihơncả vangdương”.
Ruqaiyakhô ngcó concá i.Bà muonnuô idưỡnghoà ngđetươnglai.
Thenê nmớilê nsá u,hoà ngtửKhurramđã bị đoạ tkhỏ itaymẹ và đưa
tớichoRuqaiya.Ngườitabù đapnoimatmá tnà ychongườimẹ bang
ngọ cngà châ ubá u.Ketừđó ,Ruqaiyaloviệ cnuô idạ yhoà ngtửnhỏ .
Như mọ i đứa trẻ hoà ng gia, hoà ng tử Khurram lớn lê n trong hậ u
cung. (Từ “hậ u cung” trong tieng Anh là “harem”, xuat phá t từ tieng A

Rậ pvớinghı̃a“batkhả xâ mphạ m”.)Aylà nơiphụ nữvà trẻ emhoà ng
giasinhsong,tá chbiệ thanvớithegiớiđà nô ng.Nhữngngườivợvua
song ở đó , cù ng mẹ , dı̀, chá u chat nhà vua. Cung nữ cũ ng song ở đó .
Ngay cả những người bả o vệ hậ u cung cũ ng là phụ nữ được rè n giũ a
kiemcung.Chı̉có duynhatmộ tngườiđà nô ngtrưởngthà nhđượcbước
và ođâ ylà hoà ngđe.Ongngủ tạ inơinà y.Phanlớngiaytờquantrọ ng
đượclưugiữởhậ ucung.
Hậucung
Hậ u cung là mộ t quan the nhà ở hoà ng gia xa hoa, rộ ng lớn. Ngoà i
trườnghọ c,khuchă msó ctrẻ em,cò ncó chợbú a,xưởnggiặ t,nhà bep,
sâ nchơi,nhà tam.Cá ctrò giả itrı́ là banphá ohoa,bieudienđieukhien
ran,bieudiengaunhả y,đaulinhdương.Nhưngthú vuiđượcưathı́ch

nhatlà chưngcatdauthơm.Ngườiphụ nữtronghậ ucungthậ mchı́cò n
bỏ vonlà mă nởbê nngoà i.TheotruyenthongHoigiá o,khixuathiệ nở
nơicô ngcộ ng,phụ nữphả ichemặ tbangmộ ttammạ ng.Nhưngởtrong
cung,họ có thegỡmạ ngche.
Khurrambatđauhọ ctậ ptừlú cbontuoibonthá ngbonngà y.(Bon
đượccoilà consomayman).Cậ uhọ cởngô itrườngnamtrongthá nh
đường Hoi giá o. Ơ đâ y, cậ u được tı̀m hieu giá o lý, nghệ thuậ t, vă n
chươngvà lịchsử.Cậ ucò nđượchọ cvehoà ngtộ cvà totiê nnhà Mogul.
Từ tam bé , Khurram đã rat yê u thı́ch những thứ đẹ p đẽ . Cậ u thı́ch
xứcnướchoaướtđammı̀nhvà quaná o,thı́chchơiđù acù ngngọ cquý.
Nhưng cậ u cũ ng được họ c đe trở thà nh chien binh. Să n ban và đá nh
trậ nlà mộ tphancuộ cđờicậ ubé .
Khurramhayđượcgangũ ivớiô ngnộ i–vuaAkbar.Nhà vuađemcậ u
rachientrườngđerè ngiũ akiemcungvà họ ccưỡingựa.Mớilê nchı́n,
cậ ubé Khurramđã đượcthamgiavà ohộ iđongquâ nsự.
Nhữngngà yvuaAkbarhaphoi,Khurramkhô ngrờikhỏ igiườngô ng

nộ inửabước.Chı́nngà ysaukhinhà vuabă nghà ,chacủ aKhurramlê n
ngô iởPhá oĐà iĐỏ tạ iAgra.Onglayhiệ ulà Jahangir,“Ngườichinhphụ c
thegiới”.
PháoĐàiĐỏ
VuaAkbarlà mộ tcô ngtrı̀nhsưvı̃đạ i.Ongđã choxâ yPhá oĐà iĐỏ kỳ
vı̃ ở Agra. Kien trú c nà y gom cung điệ n, sả nh thiet trieu, cung that
hoà ng gia và trieu than. Bao quanh phá o đà i là 2,5 km tường ké p. Đe
phô trươngsứcmạ nh,có lanvuaAkbarvừakẹ pmoibê ntaymộ tngười
đà nô ng,vừachạ yvò ngquanhphá ođà i.Nơiđâ y,nhà vuaxửá nvà nhậ n
tausớ.Mộ tvị thượngthưcủ aô ngvietlạ i:“Lâ uđà isathạ chđỏ ,tạ ovậ t
chưaaitừngchứngkien,đượctạ otá ctừmộ tbậ cquâ nvương.Chı̉riê ng
phá ođà iđã chứa500tò anhà bangđá nguynga.”

Ơđâ ycó hà ngnghı̀nngườisinhsongcù ngcá cloà iđộ ngvậ tnhưvoi,
sưtử,lạ cđà .Phá oĐà iĐỏ giữvaitrò quantrọ ngtrongcuộ cđờihoà ng
đeShahJahanvà hoà nghậ uMumtazMahal.
Thá itửKhurramtieptụ chọ ctậ p,luyệ nrè n.Ongbộ clộ nă ngkhieu
vượttrộ itrongquâ nsự,nghệ thuậ tvà kientrú c.Roiđennă m15tuoi,
cuộ cđờiô ngbongthayđoi.
Đieugı̀đã xả yđen?
Onggặ pvà phả ilò ngmộ tcô gá i.

CHƯƠNG 2
---❊❖❊---

ĐÔI UYÊN ƯƠNG TRẺ

Trongsuotmù alehộ iđó nmừngnă mmới,phụ nữtrongcungthường

tochứchộ ichợởPhá oĐà iĐỏ .Họ bá nhà ngtừthiệ n.Đó là khoả ngthời
gianhiemhoiphụ nữHoigiá ocó thexuathiệ ntrướcnhieungườimà
khô ngcó mạ ngche.
Có nà ng thieu nữ 14 tuoi tới phụ bá n ở mộ t quay hà ng. Nà ng xuat
thâ n từ mộ t gia đı̀nh vai ve nhưng khô ng phả i là cô ng chú a. Khurram
dừnglạ itrướcsạ phà ngcủ anà ngvà muamộ tmiengthủ ytinhtohı̀nh
viê nkimcương.Ongtrả 10.000rupi,mứcgiá caongatngưởng.
Sá gı̀ đâ u,ô ngcó themuamọ ithứchı̉ đevừalò ngngườiđẹ p.Ngay
hô msau,ô ngxinchahỏ inà ngvelà mvợ.Vuachađongý vớimộ tđieu
kiệ n: Khurram phả i chờ nă m nă m nữa và trong suot thời gian ay, ô ng
khô ngđượcgặ pnà ng.Tuyệ tnhiê nkhô ng.
Baochuyệ nđã xả yratrongnă mnă m.Vuachasapđặ thô nướccho
Khurramvớimộ tcô ngchú aBaTư.(Ongđượcphé pcó bonvợ.)Và dau
cò nhaingườianh,Khurramvanđượcchọ nkengô i.Nghı̃alà ô ngsẽ trở
thà nhhoà ngđesaukhivuachabă nghà .Khurramđượcquyendù ngleu
đỏ .Đặ câ nnà ythô ngthườngchı̉ dà nhchohoà ngtửcả .Ongcò nđược
chı̉huyquâ nđộ i.
Suotthờigianay,cô gá iởbuoihộ ichợvanluô nlà tı̀nhyê uđı́chthực
trongô ng.Thờihạ nnă mnă mvừadứt,Khurramlậ ptứcnhacvuachave
lờihứa.Nhà vuavangiữlời.Ngà y27thá ng3nă m1612,mộ tngà yđẹ p
đecửhà nhhô nle,đô iuyê nươngtrẻ nê nduyê n.
PhanlớnngườiAntheođạ oHindu.Vı̀ vậ y,dù hoà nggiacó theođạ o
Hoinhưngphanlớncá cnghithứcvantheotruyenthongHindu.Chú re

cưỡi voi đen rước dâ u. (Ganesh là vị than Hindu có đau voi. Ngà i ban
phướcchonhữngsựkhởiđautrọ ngđạ i.)
Hindugiáo
Hindulà tô ngiá otruyenthongcủ angườiAn,dù nhieutı́nđovancho

rang đó khô ng han là tô n giá o mà là đạ o lý song (dharma). Dau vậ y,
ngườitheoHindugiá ovantinvà oratnhieuvị than.Có cơmantruyệ n
ke ve chuyen phiê u lưu củ a cá c vị than. Nhieu đen thờ được trang trı́
bangtượngthan.Ngà ynay,phanđô ngngườiAnvantheomộ tsomau
thứcHindu.
Khichú ređennơi,nhữngphụ nữgiaumặ tsaurè msơnvẽ lê ntay
chú re.Đó là nghithứccauchú cđiemlà nh.Vuachathatlê nmũ miệ n
củ aKhurrammộ tchuoingọ ctrai.
Ngườitaướmlờihỏ icô dâ ucó đongý kethô nchă ng.Khinà ngưng
thuậ n,haibê ngiađı̀nhtraonhauquà cưới.Hoà ngtửKhurramrửatay
bangnướchoahongvà uongnướcđó đetỏ ý cũ ngthuậ nlò ng.Khurram
traochocô dâ umớitê nhiệ uMumtazMahal,nghı̃alà “ngườiđượcyê u
mennhat”.Tiệ ctù ngvớiđá mrướclinhđı̀nhvà phá ohoaké odà isuot
thá ng.
Aymớilà khởiđaucủ amộ tchặ ngđườnghạ nhphú c.

CHƯƠNG 3
---❊❖❊---

SÁT CÁNH BÊN NHAU

Vua Jahangir, cha củ a Khurram, khá thờ ơ với việ c phá t độ ng chien

tranhvà xâ mlượccá cvù ngđatmới.Ongsaymê vẽ tranhvà lịchsửtự
nhiê n. Ong cò n đam chı̀m trong rượu và thuoc phiệ n. Việ c trieu chı́nh
đeuphó thá cchomộ tngườivợ.
NhờKhurramđứngralogiữmà đatnướckhô ngbị xẻ chia.Ongchı̉
huyquâ nđộ ivà nhieulancamquâ ndẹ ploạ n.
Phụ nữ hiem khi ra trậ n. Nhưng Khurram và Mumtaz yê u thương

nhauđennoikhó chiarời.Mumtazluô nsá tcá nhbê nchong,ngaycả lú c
nguynannhat.Bả ynă msaukhikethô n,bà sinhbả yđứacon–hauhet
đeuởtrongleutrạ ichientrường.
Dau vậ y chang khi nà o Mumtaz phả i chịu cả nh thieu thon. Că n leu
củ abà khô ngnhưleutrạ ithô ngthườngmà rộ ngrã ivà đayđủ tiệ nnghi.
Leu hoà ng gia được trang trı́ xung quanh bang thanh go gan vả i đieu.
Trong leu có nhieu phò ng lớn gom phò ng củ a Mumtaz và tù y tù ng. Ơ
că n khá c, Khurram đó n tiep cá c tướng lı̃nh, quâ n sư. Đau bep nau
nướngtrongmộ tcă nbepđặ cbiệ t.Đè nthapsá ngbangdau.Canương,
vũ cô ng,nhạ ccô ngphụ cvụ nhữngmà ntiê ukhien.Và chı̉có haică nleu
hoà nggianhưvậ y.Moisá ng,ngườihausẽ đitrướcđenđiemhạ trạ ike
tiep. Ơ đó , họ dựng leu mới cho Khurram, Mumtaz và cá c trieu than
khá c.Khiđoà nhoà nggiatớinơi,mọ ithứđã đâ uvà ođay.
Dau song xa trieu đı̀nh trong mộ t thời gian dà i, Khurram van nam
đượcâ mmưuphả nloạ nởAgra.
Mộ ttrongnhữngngườivợđượcsủ ngá icủ avuachacó mộ tcậ ucon
trai.Bà tatı̀mđủ cá chđeJahangirlậ pconmı̀nhkevị.Khurrambietcha

mı̀nh quá yeu đuoi. Vı̀ vậ y, ô ng noi dậ y lậ t đo cha. Cuộ c noi loạ n bat
thà nh. Nhưng Khurram van được cha tha thứ với hai đieu kiệ n. Cả
Khurramvà Mumtazđeubị lưuđà y.Và họ phả iđelạ ihaiđứaconlà m
contin.
Họ bịlưuđà ychođenkhivuaJahangirquađờivà onă m1627.Người
Mogul có câ u: Nhà vua bă ng hà , hoà ng tộ c đau đá . Cá c hoà ng tử hoặ c
“đoạ t được ngai và ng” hoặ c “rớt xuong quan tà i”. Khurram nam được
quâ nđộ i.Bởivậ y,chı̉ trongmộ tthờigianngan,ô ngđã đá nhbạ ivà tiê u
diệ thetcá canhemcù ngchakhá cmẹ củ amı̀nh.
Ngà y24thá ng1nă m1628,Khurramchienthangkhả ihoà ntienve
Agra. Mumtaz sá nh vai bê n chong. Ay là mộ t đá m rước linh đı̀nh, vợ

chong họ cù ng đoà n tù y tù ng cưỡi voi tien bước. Họ rả i tien cho dâ n
chú ngsuotdọ cđườngđi.
Khurram lê n ngô i ngà y 14 thá ng 2, lay hiệ u Shah Jahan, nghı̃a là
“Chú atethegiới”.Châ ubá uđượcdộ iquađautâ nvương.Ongbantặ ng
chohoà nghậ uhà ngngà nđongvà ng.
Shah Jahan và Mumtaz chuyen đen song ở Phá o Đà i Đỏ và bat đau
bà nhtrướnglã nhtho.Hoà nghậ utrởthà nhquâ nsưthâ ncậ nvà được
giaophó quocan.Quocanđượcdù ngnhưmộ tcondau.Dođó ,hoà ng
hậ uđượcquyenxemxé tvà địnhđoạ tcô ngvă ntausớ.
ShahJahancó nhieuvợnhưngMumtazluô nđượcsủ ngá ibậ cnhat.
Mộ tsửgiathờibaygiờchorangShahJahanyê ubà “hơnnghı̀nlanbat
cứ thứ gı̀”. Ong gọ i Mumtaz là “người bạ n đường, bạ n tâ m giao, tri kỷ
củ amộ tđangquâ nvươngthangthe,trongnhữnglú cbuonvui,sướng
kho,khiphiê ubạ thaydừngchâ ndướimộ tmá inhà ”.Bà sửdụ ngquyen
lựcsaurè m.Nhà vualuô nhỏ iý kiencủ abà nhữngchuyệ nquantrọ ng.
Bởi luô n lo nghı̃ đen dâ n nghè o nê n Mumtaz được dâ n chú ng rat yê u
men.
Và othờicủ aShahJahan,Agralà mộ tkỳ quancủ aphươngĐô ng.Đó
là nơitụ họ pcủ acá chọ cgiả ,nhà vă n,lã nhtụ tô ngiá o.Vienkhá chchâ u

AuđenAgralú cbaygiờmô tả lạ i,đó là mộ ttrongnhữngthà nhpholớn
nhat the giới. Hoa viê n bao lay những tò a nhà đo sộ hai bê n bờ sô ng
Yamuna.
ShahJahanxửá nhaingà ymộ tlan.Dâ nchú ngđenchoô ngcauxin
â nhuệ .Moisá ng,ô ngratrướccửasophá ođà iđedâ nchú ngbietrang
ô ng cò n mạ nh khỏ e. Và o ngà y sinh nhậ t, ô ng sai người câ n mı̀nh bon
lan.Lanthứnhat,ô ngcâ nmı̀nhvớibạ c.Lanthứhai,ô ngcâ nvớivà ng
và đá quý. Lan thứ ba, ô ng câ n với tam vả i dệ t từ sợi tơ, và ng và bạ c.
Cuoicù ng,ô ngcâ nmı̀nhvớicá cloạ ithựcpham.Tatcả nhữngthứnà y

đeuđượcbanphá tchodâ nchú ng.Ongđı́chthựclà ô ngvuacủ anhâ n
dâ n.
NgaivàngChimcông
Ngay khi đă ng quang, Shah Jahan đã cho là m mộ t chiec ngai và ng
lộ nglay.Vı̀ đượctrangtrı́ banglô ngchimcô ngnê nnó noitiengvớitê n
gọ iNgaivà ngChimcô ng.
Tı́n đo Hoi giá o tin rang chim cô ng là loà i gá c cửa thiê n đường. Vı̀
ShahJahanxưngrangmı̀nhnó ithaylờiThiê nChú anê nngaivà ngcủ a
ô ng cũ ng giong thiê n đường. Lời đe từ được khac phı́a sau ngai và ng:
“Neucó thựcthiê nđườngtrê nmặ tđat,chı́nhlà đâ y,chı́nhởnơiđâ y.”
Mộ ttamnệ mđượcđặ ttrê nbụ cdà i2,4m,rộ ng1,8m.Baoquanhlà
12câ ycộ tđỡmá ivò mvươncao3,6m.
Nhà vuachikhô ngtiectaychochiecngaivà ng.12câ ycộ tđeuđược
đú c bang và ng khoi. Người ta đã dù ng tong cộ ng 1.134 kg và ng. Kim
cương, hong ngọ c, ngọ c lụ c bả o, ngọ c trai được trang trı́ từ trong ra
ngoà i.

CHƯƠNG 4
---❊❖❊---

TẤN THẢM KỊCH

Cuoixuâ nnă m1631,ShahJahanđemquâ ntraná pmộ tviê ntongtran

daybinhnoiloạ n.Chientrườngnamởcaonguyê nDeccan,phı́anamAn
Độ . Mumtaz van theo chong như mọ i bậ n, dù lú c nà y bà sap sinh đứa
conthứ14.
Thờitietcaonguyê nvô cù ngnó ngnực.Nhiệ tđộ thườngxuyê nlê n
tới gan 38 độ C. Đat bụ i mù và khô can. Gan đen ngà y sinh, Mumtaz

chuyenđenmộ tphá ođà inamtrô ngxuongdò ngsô ng.Nơiaymá tmẻ
hơn.Mẹ conhoà nghậ usẽ đượcantoà n.
Ngà y16thá ng6,quâ ncủ aShahJahangià nhthanglợi.Ongvuimừng
đenphá ođà ibá otintotlà nhchovợ.
Nhưng Mumtaz bay giờ đang trong cơn thậ p tử nhat sinh. Bà vừa
chuyendạ .Đứabé mã ikhô ngchịura.Bà kiệ tsứcvı̀ cơnđauvà sot.Bà
nó ivớingựyrangđứatrẻ trongbụ ngmı̀nhđangkhó c.Đó bịcoilà điem
xau.
Bamươigiờsau,bà hạ sinhmộ tbé gá i.Ngựylohoà nghậ uchangthe
nà oquakhỏ i.Và ô ngđã đú ng.
ShahJahanđenbê ncạ nhvợ.Bà nó ivớichongđâ ylà “thờikhaclê n
đường”.Bà nó imı̀nhđã mơthaymộ tcungđiệ nlộ nglayvớivườncâ y
tươitotchưatừngthaybaogiờ.Bà xinhoà ngđexâ ymộ tlă ngmộ như
thechomı̀nh.Bà muonnơiayphả ituyệ tvờihoà nhả otựathiê nđường.
Bà mattrê ntaychongkhiá nhdươngngà ymớibatđauhé rạ ng.
Theophongtụ cHoigiá o,ngườichetphả iđượcchô ntrongvò ng24
giờ.Bởivậ y,thihà ihoà nghậ uyê nnghı̉ trongkhuvườncạ nhphá ođà i.

ShahJahanmặ cđotangtrangvà đó ngcửaleu.Tá mngà ysau,ô ngxuat
hiệ ntrởlạ i.Râ utó cnhà vuađã bạ ctrangdù baygiờô ngmới39tuoi.
Trở ve nhà , ô ng ban bo thời gian đe tang: cả nước đeu phả i khó c
thương cho Mumtaz trong hai nă m. Suot quã ng thời gian ay, ai cũ ng
phả imặ cđotangtrang.Amnhạ c,dauthơm,mỹ pham,đotrangsứcvà
quaná omà usacđeubịcam.Aikhô ngtuâ ntheosẽ bịtửhı̀nh.
Thá ng 12 nă m 1631, Shah Jahan lệ nh cho con trai mang thi hà i
hoà ng hậ u trở ve Agra. Hoà ng tử y theo lời cha. Chà ng dan đau đá m
rướcvoimangtheothihà imẹ trongmộ tcoquantà ivà ng.Dọ cđường
đi,đoà nrướcphá tchantienvà ngvà thứcă nchodâ n.Nhữngtặ ngvậ t
nà y nham tưởng nhớ hoà ng hậ u Mumtaz, người luô n quan tâ m đen

ngườinghè okho.
Đoà n rước đen Agra và o khoả ng đau thá ng mộ t. Hoà ng hậ u được
chô ncatcạ nhdò ngYamuna.Cứthứtưhangtuan–ngà yMumtazqua
đời–ShahJahanlạ iđenthă mmộ vợ.Ongquyetđịnhlaythửađatven
sô ngnà ylà mnơixâ ydựnglă ngmộ nguyngachohoà nghậ u.

CHƯƠNG 5
---❊❖❊---

MỘT KẾ HOẠCH

Shah Jahan muon lă ng mộ củ a người vợ yê u thương trô ng ra dò ng

sô ngYamuna.Ngườichủ đatđã tặ ngmả nhđataychonhà vua.Đoilạ i,
nhà vuabanchoô ngcả mộ tlâ uđà i.
Trướccả khilậ pxongkehoạ ch,thợthuyenđã battayvà oxâ ydựng.
Nướclà phanquantrọ ngtrongkientrú clă ngmộ .Trongquanthelă ng
có cả kê nhđà ovà đà iphunnước.
Cô ngtrı̀nhxâ ygansô ngnê ngặ pkhô ngı́ttrởngạ i.ƠAnĐộ ,moină m
có mộ tmù amưa.Lă ngmộ phả itrá nhđượclũ .Và cũ ngphả igiữchonó
khô ngbịlú nxuongnenđatyeu.
Hà ng tră m thợ bat tay và o đà o mó ng. Shah Jahan muon xâ y cà ng
nhanhcà ngtot.Thenê nđá mthợphả ilà mviệ cngaycả lú cnangnó ng
caođiem.Nhiệ tđộ có khilê ntới43độ C.
Họ xâ ydựnghệ thongđườngongvà kê nhđà o.Chú ngđượcbọ ctrong
đá và vữa.Có tớihơn1.000ongnhưthephı́adướimó ng.Roingườita
lapđá và omó ngđetô ncao.
Cá ccô ngtrı̀nhsưlậ ptứcbattayvà othietkelă ngmộ .ShahJahanđã
đem cá c nghệ sı̃, cô ng trı̀nh sư noi tieng khap châ u A ve đâ y. Nhưng

khô ngmộ taiđượcghicô ngthietkeTajMahal.Bả nthâ nShahJahanrat
yê uthı́chlı̃nhvựckientrú cvà có theô ngđã giá msá ttoà nbộ dựá n.
Taj Mahal khô ng phả i là kien trú c thô ng thường và Shah Jahan can
nhannạ i.Hơn20.000thợxâ yvà thợthủ cô ngđã gó psứcchocô ngtrı̀nh
tưởngniệ mnà ytronggan22nă m.Đaphanhọ theođạ oHindu.Họ can

nơi an cư và Shah Jahan đã cho xâ y dựng mộ t thà nh pho ở phı́a nam
cô ngtrı̀nh.Nó đượcđặ ttheotê nhoà nghậ uMumtaz.
Hà ngđoà nxenoiđuô inhauvậ nchuyenthứcă nvà vậ tliệ utớicô ng
trường. Người ta xâ y dựng cả nhà kho đe chứa đo. Du khá ch cũ ng lũ
lượtké ođenđetậ nmatngamnhı̀ncô ngtrı̀nhlạ lù ngđangxâ ydựng.
Nhữngvịkhá chnà ycò nđượcphụ cvụ cả nhà trọ .
Phanlớncá ckientrú clớnởMogul–nhưPhá oĐà iĐỏ –đeudù ngsa
thạ ch đỏ . Nhưng nơi an nghı̉ cuoi cù ng củ a Mumtaz phả i vô cù ng đặ c
biệ t.Dựkienphanlă ngmộ chı́nhvà nenđeuđượcoplá tđá camthạ ch.
Đá cam thạ ch được vậ n chuyen từ xa đen. Mỏ đá ở Makrana, cá ch
cô ngtrườnghơn300kmvephı́atâ y.ShahJahanđã đặ thà ngtoà nbộ đá
ởđâ yđexâ ydựnglă ngmộ .
Mộ t giá o sı̃ châ u Au từng ghé thă m nơi nà y ghi ché p lạ i: “Đá cam
thạ ch trang được mang ve từ cá ch đó cả 200 câ y so… Có khoi tô i gặ p
trê n đường… dà i rộ ng hiem thay đen noi phả i huy độ ng cả đà n bò và
trâ usừnglớnké onhữngcoxetolớn,moiđà nchừng20hay30con.”
Và othờiđó ,thợxâ ythườnglà mviệ ctrê ngià ngiá obangtre.Nhưng
vı̀đá xâ ylă ngquá nặ ngnê ngià ngiá ocủ aTajMahalphả ixâ ybanggạ ch.
Khilă ngsapxâ yxong,ShahJahannhậ nđượcbá ocá orangphả imat
ı́tnhatnă mnă mđedỡhetgià ngiá o.Vậ ylà ,ô ngralệ nhtặ nggạ chcho
batcứaidỡxuongtừgià ngiá o.Và toà nbộ sogạ chđã bienmatchı̉ sau
mộ tđê m.
Đá camthạ chdù đượcđưaveđencô ngtrườngnhưngkhô ngtheké o

lê n vı̀ quá nặ ng. The nê n, thợ thuyen lạ i xâ y những con doc và dù ng
rò ngrọ cké ođá nặ nglê ncá ctangcaonhat.Có lẽ cả trâ ubò ,thậ mchı́
voicũ ngvà ogiú psức.Riê ngphanmá ivò mlă ngmộ đã nặ ngtới12.000
tan,tươngtương25chiecmá ybayphả nlực.
Hà ngtră mthợxâ ylà nhngheđượctriệ utậ pđeghé pcá ckhoiđá khı́t
nhau.Họ mà inhanmặ ttiepxú ccủ atừngkhoiđá .Thà nhphamnà ytı̉mı̉

đenđộ mộ tsửgiađươngthờivietrangkhô ngmộ taicó thenhı̀nthay
“batkỳ khehởnà oởgiữa[cá ctả ngđá ]”.Sathạ chđỏ đượcdù ngtrong
mộ tsophancủ acô ngtrı̀nh.Sauđó ,thợxâ ydù ngđá camthạ chtrangop
bê nngoà isathạ chđỏ .
Thá ng 6 nă m 1632, mộ t nă m sau khi hoà ng hậ u qua đời, le tưởng
niệ m (Urs) được cử hà nh ở cô ng trường. Ke từ ay, moi nă m và o ngà y
matcủ abà ,ngườitalạ itochứcleUrs.Đó là cá chtưởngnhớhoà nghậ u
và giữhı̀nhả nhbà songmã itronglò ngmọ ingười.
Dịpleaydù ả onã onhưngratxahoa.Leutrạ iđượccă ngkhaphoa
viê n.Trê ntamthả mtrả ibê ntrong,mọ ingườithưởngthứcđoă nthức
uong.Dauthơmvà hươngliệ ungạ tngà okhapchon.
Ratđô ngngườitụ họ pởleUrs.Mộ tsứgiả ngườiAnhviet:“Toà nbộ
mặ tđattrongtamnhı̀ncủ achú ngtô iđeubị chelapbởingựa,voivà cờ
xı́ngợptrời…là mnê nmộ tbữahuyê nná o.”
Shah Jahan xuat hiệ n trong chiec á o tang trang. Sau khi nghe cau
nguyệ n,ô nglạ iluivechonriê ngởPhá oĐà iĐỏ .Onghã ycò nbuonđau
chưadứt.

CHƯƠNG 6
---❊❖❊---

KẾ HOẠCH LỚN DẦN

Khicô ngtrı̀nhhã ycò ntieptụ c,tamnhı̀ncủ anhà vuangà ymộ tlớn
dan. Lă ng mộ sẽ là mộ t phan củ a khoi kien trú c phức hợp rộ ng lớn.
Phanmộ (nơilưugiữthihà ihoà nghậ u)sẽ namởtrungtâ mtatthả y.

Phanmộ namtrê nmộ tbệ hı̀nhvuô nghayplinth.Bệ rộ ngkhoả ng29
m2và caohơnbả ymé t.Phanchó plà má ivò mcamthạ chtrangtrô ng
nhưviê nngọ ctraikhonglo.
Trê n đı̉nh má i vò m là mộ t hı̀nh chạ m đau má i, tức trụ nhỏ với ba
khoicauvà hı̀nhmặ ttră nglưỡiliem,bieutượngcủ aHoigiá o.Bakhoi
cautượngtrưngchođộ ngvậ t,conngườivà thiê nthan.(Hı̀nhchạ msơ
khailà mbangvà ngnhưngnaybịthaythebangđongmạ và ng.)
Khoi kien trú c dạ ng hı̀nh vuô ng với cá c vạ t gó c tạ o thà nh hı̀nh bá t
giá c.Moigó ccủ abonlă ngmộ có mộ tngọ nthá pcaunguyệ ncaogan40
m.(Thá pcaunguyệ nlà ngọ nthá pđượccá cthaytuHoigiá okê ugọ itı́n
đođencaunguyệ n.)Thá pcaunguyệ nởTajMahalhơinghiê ngrangoà i
đeneuđoxuongcũ ngkhô nglà mnguyhạ iđencô ngtrı̀nh.
Xungquanhlă ngmộ chı́nhcó bonmá ivò mnhỏ hơn,gionghệ tmá i
vò mchı́nh.Cá choctườngvà cửagiả baoquanhđượcthietkegionghệ t
cửachı́nh.
Hoà ng hậ u Mumtaz sẽ được chô n cat ở chı́nh giữa. Theo luậ t Hoi
giá o,thithebà phả iđượcđặ tsaochokhuô nmặ thướngvephı́atâ ytới
thá nh địa Mecca. Mọ i tı́n đo Hoi giá o đeu phả i hướng ve đó khi cau
nguyệ n.

Shah Jahan muon cô ng trı̀nh phả i thậ t lộ ng lay khien người người
muon ghé thă m. Bởi the, ở phı́a tâ y lă ng mộ , ô ng cho xâ y dựng mộ t
thá nhđườngHoigiá obangsathạ chđỏ .Sà nthá nhđườngđượckhả m

569thả mcaunguyệ nbangđá camthạ chđen.(Tı́nđoHoigiá othường
quỳ goitrê nthả mkhicaunguyệ n.)
Mọ ithứtrongkhuphứchợpđeuphả iđoixứng–có nghı̃alà haimặ t
phả nchieunhau.Vı̀ vậ y,ởphı́ađoidiệ ncủ ală ngmộ cũ ngcó mộ tcô ng
trı̀nhgiongthá nhđườngsathạ chđỏ .Đó là nơikhá chkhứanghı̉ ngơi.
Nhà khá ch được gọ i là jahab củ a thá nh đường hay “sự lặ p lạ i”. Cả hai
cô ngtrı̀nhsathạ chđỏ đeucó má ivò mthaphơnđú ngmộ tnửasovới
má ivò mlă ngmộ chı́nh.
Vẻ đẹ pcủ ală ngmộ sẽ vượtxamọ isosá nhthô ngthường.Tamnhı̀n
cũ ng vô cù ng quan trọ ng. Taj Mahal trô ng xuong mộ t khu vườn có
tườngbao.Khuvườnnà ythehiệ nquanniệ mvethiê nđườngcủ angười
Hoigiá o.ShahJahannhớlạ imongướckhixưacủ angườivợđã khuat
và tuyê n bo: “Nhà củ a hoà ng hậ u sẽ như mộ t thiê n đường.” Ong thậ m
chı́cò nchotạ cmộ tthô ngđiệ ptrê ncongsathạ chđỏ danvà oTajMahal.
Hỡilinhhồnđangnnghỉ
HãytrởvềbìnhnbênThượngđế
vàthưthảbênNgười
Nhậpvàođámtơitớcủata
VàbướcvàochốnThiênđườngcủata.

CHƯƠNG 7
---❊❖❊---

VÔ VÀN TRANG SỨC

Và oleUrslanthứ12,khumộ củ ahoà nghậ uMumtazđã xâ yxong.Đó

là và onă m1643.Kientrú cayvô cù ngtrá nglệ .ThenhưngShahJahan
vanchangvừalò ng.Ongmuoncô ngtrı̀nhphả ivô cù ngngoạ nmụ c.Nó

phả iđượctrangtrı́ynhưtưởngtượngvethiê nđường.
Shah Jahan thı́ch mọ i thứ trang sức. Ong tự thiet ke trang sức cho
mı̀nhvà nhữngbứctranhcò nlạ iđenngà ynaychothayô ngvậ ntrang
sứcvà ocả á oquan,khă nđộ iđau.Ongdù ngcả mộ tchuoingọ ctraiđe
caunguyệ n.
Ongmuontườngcủ aTajMahaltỏ achieucù ngtrangsức.Khapcô ng
trı̀nhlà cá cloạ iđá quý và đá bá nquý.
Cá cthietkephobiennhatlà hoađượckettừnhữngmó ntrangsức
nhỏ . Shah Jahan thı́ch nhat hoa tulip nê n nhieu hı̀nh ả nh củ a loà i hoa
nà yxuathiệ ntrê ncá cbứctường.
Ngườithợ thủ cô ng nà y đang dù ng bá nh xe mà iđe tạ ođường vien
hoa trê n đá cam thạ ch. Roi ô ng cat những mả nh đá quý ghé p và o sao
chovừavặ n.Ongdù ngmộ tloạ ikeođecođịnhmả nhghé p.Bemặ tbô ng
hoađượcđá nhbó ngsaochokhô ngnhı̀nthayđườngkẻ .Có nhữngbô ng
tulipđı́nhcườmtinhxả ođenkinhngạ c.
Đelà mmộ tbô nghoacaogan3cmcantới60mả nhđá quý.
Khoả ng khô ng gian tường lớn hơn được phủ đay những cà nh hoa
đượctrauchuottı̉ mı̉.Ngườitadù ngcả thạ chcaotrangvà đá nhbó ng
đeđapnoihı̀nhhoa.Bemặ tmịnđennoikhó bietđâ ylà đá camthạ ch.

Chữthưphá pđượckhaclê ncá cbứctường.Phanlớntrı́chtừkinh
Koran.Ngườitakhô nghedù ngmực.Tatcả thưphá pđeuđượclà mtừ
camthạ chđen.Thưphá pđó ngvaitrò quantrọ ngtrongHoigiá ovı̀từng
chữtrongkinhKoranđeuratthiê ngliê ng.
Người khac những câ u trı́ch dan trong Taj Mahal được nhậ n mộ t
vinhdựđặ cbiệ t.Tê nô ng,AmanatKhanShirazi,là cá itê nduynhatxuat
hiệ ntronglă ngmộ .Cá itê naycó nghı̃alà “Onghoà ngSựthậ t”và được
chı́nhShahJahanbantặ ng.
Ngườitacò nlà mcả đè nvà châ nnenđethapsá ngbê ntronglă ngmộ

cũ ng như cá c tò a khá c trong cô ng trı̀nh. Ban đau cò n có thả m và đệ m
sà nnhưngđennaykhô ngcò nnữa.
Sau khi khâ u trang trı́ hoà n tat là đen phan xâ y dựng hà o nước và
vườn bê n ngoà i. Những kien trú c nà y sẽ hoà n thiệ n ý tưởng thiê n
đườngtheoquanniệ mHoigiá o.

CHƯƠNG 8
---❊❖❊---

KHU VƯỜN

Paradise (thiê n đường) trong tieng Anh xuat phá t từ tieng Ba Tư

pairidaeza, nghı̃a là “khu vườn có tường bao”. Thử nghı̃ mà xem. Khu
vườn có tường bao bọ c sẽ yê n bı̀nh biet chừng nà o. Như thiê n đường
vậ y.
Nước là phan quan trọ ng trong cá c khu vườn Hoi giá o. Theo kinh
Koran, thiê n đường có bon dò ng sô ng. Do đó , khu vườn ở Taj Mahal
cũ ngđượcchiathà nhbondò ngnước.Bondò ngnướcgặ pnhauởtrung
tâ mkhuvườn,mộ thonướcbangđá camthạ chtrangcó đà iphunnước.
Honướcnà ytượngtrưngchonơiconngườivà thanlinhgặ pgỡ.Cuoi
kê nhđà ođô ng-tâ y,ngườitadựngmộ tsâ nkhaunhạ c.
Bonô vuô ngdodò ngnướcphâ nchiađượcphủ đaycâ ycoivà hoalá .
Câ y được chọ n đe lay bó ng râ m và hương thơm. Câ y sinh sô i ket quả .
Hoađiemthê msachương.Chimlà mtodướibó ngcâ yvà hò atienghó t
trongkhô ngtrung.Tớiđâ y,dukhá chđeuphả ică nghetmọ igiá cquan
đecả mnhậ n.
Nướccủ acá cdò ngchả yvà đà iphunnướcđượclaytừsô ngYamuna.
Dan được nước và o đâ y đò i hỏ i mộ t kỹ thuậ t tà i tı̀nh vı̀ sô ng Yamuna

thaphơnnenmó ngcủ aTajMahal.
Đautiê n,ngườitaphả idannướcsô ngvà obelang.Ơđâ y,bù nđatvà
tạ pchatlangxuong,chı̉cò nnướcsạ ch.
Sau đó , mộ t hệ thong 13 pur đưa nước lê n mộ t má ng nước bang
gạ ch.Mộ tpurgommộ ttrụ clă nlớnquandâ ythừng.Mộ tđaudâ ythừng
ganvớichiecxô bangda.Mộ tcặ ptrâ uké otrụ clă n,đieukhienchiecxô
lê n xuong. Mộ t pur khá c đo nước và o chiec be khá c cho đen khi bang

Lăng mộ taj mahal ở đâu

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về