ĐỊA LÍ

Ngày dạy

Thứ

Tiết

Lớp

Buổi

13/03/2017

2

3

8B

Chiều

Tiết 35: Bài 31:

Tên HS dự kiến trả lời bài

ĐẶC ĐIỂM KHÍ HẬU VIỆT NAM

I/ Mục tiêu bài học:
1) Kiến thức:
Trình bày và giải thích được đặc điểm chung của khí hậu Việt Nam là tính chất nhiệt đới gió

mùa ẩm.
2) Kĩ năng:
- Sử dụng bản đồ Khí hậu Việt Nam hoặc Atlat Địa lí Việt Nam để hiểu và trình bày một số
đặc điểm của khí hậu nước ta và của mỗi miền.
- Phân tích bảng số liệu về nhiệt độ và lượng mưa của một số địa điểm (Hà Nội, Huế, TP Hồ
Chí Minh) để hiểu rõ sự khác nhau về khí hậu của các miền.
3) Thái độ:
Có ý thức bảo vệ mơi trường, giảm nhẹ thiên tai.
4) Định hướng phát triển năng lực:
- Năng lực chung: tự học, giải quyết vấn đề, giao tiếp, hợp tác, sử dụng ngôn ngữ.
- Năng lực chuyên biệt: sử dụng bản đồ, lược đồ, phân tích bảng số liệu, tổng hợp tư duy lãnh
thổ.
II/ Phương tiện dạy học:
- Bản đồ tự nhiên Việt Nam.
- Bản đồ khí hậu Việt Nam.
- Lược đồ phân bố lượng mưa Việt Nam.
IV/ Các hoạt động dạy và học:
1/ Ổn định tổ chức: 1phút Kiểm tra sỉ số
2/ Kiểm tra bài cũ: 4 phút
H? Dựa vào bản đồ tự nhiên em hãy cho biết:
- Vị trí nước ta nằm giữa vĩ độ nào?
- Hình dáng chiều ngang lãnh thổ như thế nào?
- Nước ta nằm ở vị trí nào trong khu vực Đơng Nam Á?
Trả lời:
- Nằm giữa vĩ độ 8034’ B và 23023’B-khu vực nội chí tuyến.
- Lãnh thổ hẹp chiều ngang.
- Nằm ở trung tâm của khu vực Đông Nam Á
3/ Bài mới: (1 phút)Cho học sinh nghe bài hát: ”Bốn Mùa Em Yêu”. Nghe lời bài hát gợi cho
em nhớ yếu tố tự nhiên nào xảy ra xung quanh chúng ta. Để biết được khí hậu nước ta có đặc
điểm gì, chúng ta cùng nhau tìm hiểu trong bài học hơm nay.


Hoạt động của GV và HS

Nội dung cơ bản

Hoạt động 1:33 phút
1/ Tính chất nhiệt đới gió mùa
Mục tiêu: Biết được tính chất nhiệt đới gió mùa ẩm của ẩm:
nước ta.
Phương pháp: Vấn đáp, hoạt động nhóm, kích thích tư duy.
Kĩ thuật dạy học: Kĩ thuật các mảnh ghép
GV xác định bản đồ tự nhiên Việt Nam vị trí của nước
-1-


ĐỊA LÍ

ta:
- Nằm trong khu vực nội chí tuyến → mang tính nhiệt đới
- Nằm ở trung tâm của khu vực Đơng Nam Á → đây là khu
vực gió mùa điển hình trên thế giới →mang tính gió mùa
- Lãnh thổ hẹp ngang → ảnh hưởng nhiều của biển vào sâu
trong đất liền → tính ẩm.
HOẠT ĐỘNG NHĨM LẦN 1 (3 phút)
LẦN 1:
Chia 6 nhóm, 2 nhóm 1 nội dung
Nhóm 1,2:Tìm hiểu tính nhiệt đới
Nhóm 3,4:Tìm hiểu tính gió mùa
Nhóm 5,6:Tìm hiểu tính ẩm
Sau hoạt động nhóm lần 1(3 phút) GV cho lớp hoạt động

nhóm lần 2
HOẠT ĐỘNG NHĨM LẦN 2 (5 phút)
LẦN 2
Đại diện mỗi nhóm(1 nhiệm vụ) gộp lại thành 1 nhóm để
tìm hiểu 1 nội dung gồm 3 nhiệm vụ (tính chất nhiệt đới
gió mùa ẩm).
GV giao nhiệm vụ cho HS
HS thực hiện nhiệm vụ
GV tổ chức cho HS báo cáo và nhận xét.
GV chuẩn xác kiến thức.
Nhóm 1,2:Tìm hiểu tính nhiệt đới
H1? Tính chất nhiệt đới của khí hậu Việt Nam thể hiện:
- Số giờ nắng ...........................
- Lượng nhiệt ...........................
- Nhiệt độ trung bình năm ...........................
HS: - Số giờ nắng cao: 1400 - 3000 giờ/năm.
- Lượng nhiệt dồi dào 1 triệu kilơcalo/m2/năm.
- Nhiệt trung bình năm từ 210C trở lên
H?Tại sao khí hậu Việt Nam có tính chất như vậy?
HS: Nằm trong vành đai nội chí tuyến → góc chiếu của Mặt
Trời lớn → nóng.
GV: giới thiệu bảng số liệu nhiệt độ trung bình của một số
địa phương.
- Lạng Sơn: 210C
- Hà Nội: 23.40C
- Quảng Trị: 24.90C
- Huế: 250C
- Quảng Ngãi: 25.90C
- Quy Nhơn: 26.40C
- Tp Hồ Chí Minh: 26.90C

- Hà Tiên: 26.90C
H? Qua số liệu trên em nhận xét:
- Nhiệt độ trung bình năm trên tồn lãnh thổ Việt Nam ?
-2-

a)Tính nhiệt đới:
- Số giờ nắng cao: 1400 - 3000
giờ/năm.
- Lượng nhiệt dồi dào 1 triệu
kilơcalo/m2/năm.

- Nhiệt trung bình năm từ 21 0C


ĐỊA LÍ
0

HS: - Nhiệt trung bình năm từ 21 C trở lên
- Nhiệt độ trung bình năm biến động như thế nào từ Bắc vào
Nam? Vì sao?
HS:- tăng dần từ bắc vào nam.
- Góc chiếu của Mặt Trời lớn dần từ Bắc vào Nam → nhiệt
độ tăng dần từ Bắc vào Nam.
Nhóm 3,4:Tìm hiểu tính gió mùa
+ Dựa vào bảng số liệu 31.1 – Trang 110 SGK.(phóng to)
H1?Những tháng nào có nhiệt độ khơng khí giảm dần từ
Nam → Bắc? Vì sao?
H1: Những tháng nhiệt độ giảm dần từ nam → bắc là tháng
10,11,12, 1, 2, 3 và 4. Vì những tháng trên nước ta chịu ảnh
hưởng của gió mùa đơng bắc đặc biệt là các tỉnh phía bắc

GV giới thiệu bản đồ khí hậu Việt Nam
H2? Khí hậu nước ta chia làm mấy mùa? Tại sao lại phân
thành các mùa như vậy?
H2: Khí hậu nước ta chia thành 2 mùa phù hợp với 2 mùa
gió :
+ Mùa đơng lạnh, khơ với gió mùa Đơng Bắc
+ Mùa hạ nóng ẩm với gió mùa Tây Nam.
H? Vì sao hai loại gió trên lại có đặc tính trái ngược nhau
như vậy?
HS:- Gió mùa đông xuất phát từ lục địa Bắc Á → lạnh, khơ.
- Gió mùa hạ xuất phát ngồi biển → ẩm.
+ Mở rộng: - Hà Nội (Việt Nam) và MumBai (Ấn Độ) cùng
vĩ độ nhưng vào tháng 1 nhiệt độ ở MumBai lớn hơn nhiệt
độ ở Hà Nội là 6,30C. Có sự chênh lệch đó là do ảnh hưởng
của gió mùa Đơng Bắc.
Nhóm 5,6:Tìm hiểu tính ẩm
H1?Tính ẩm của khí hậu nước ta biểu hiện:
- Lượng mưa trung bình .......................
- Độ ẩm khơng khí.................................
- Địa phương mưa lớn............................
HS: - Mưa trung bình 1500 → 2000 mm / năm
- Độ ẩm khơng khí >80%
- Bắc Quang (Hà Giang), Hồng Liên Sơn (Lào Cai),
Huế, Hòn Ba (Quảng Nam)
GV giới thiệu lược đồ phân bố lượng mưa của Việt Nam
H?Tại sao ở nước ta một số địa phương lại mưa lớn như Bắc
Quang (Hà Giang), Hồng Liên Sơn (Lào Cai), Huế, Hịn Ba
(Quảng Nam)?
- Địa hình đón gió ẩm
H? Vì sao lượng mưa trung bình năm nước ta lớn như vậy?

- Bờ biển dài, vùng biển rộng, hẹp ngang → ảnh hưởng của
biển rất lớn → mưa nhiều.
-3-

trở lên và tăng dần từ bắc vào
nam.

b/ Tính gió mùa:

- Khí hậu nước ta chia thành 2
mùa phù hợp với 2 mùa gió :
+ Mùa đơng lạnh, khơ với gió
mùa Đơng Bắc
+ Mùa hạ nóng ẩm với gió mùa
Tây Nam.

c/ Tính ẩm:
- Mưa trung bình 1500 → 2000
mm / năm
- Độ ẩm khơng khí >80%.
- Nhiều nơi mưa lớn.


ĐỊA LÍ

- Gió mùa đem hơi nước từ biển vào→ mưa lớn.
4/ Đánh giá: 5 phút
1/ Hoàn thành tiếp bảng sau:

Tính chất nhiệt đới gió mùa ẩm

của khí hậu Việt Nam

Tính chất nhiệt đới
- Bình qn 1m2 lãnh thổ
nhận được
…………………
- Số giờ năm……………
- Nhiệt độ TB năm…….

Tính chất gió mùa
-Mùa gió đơng bắc
…………………………
……
-Mùa gió tây nam ……

Tính ẩm
-Độ ẩm tương đối của
khơng khí…………….
- Lượng mưa TB năm
…………………………
…………..

V/ Hướng dẫn về nhà: 1 phút
- Những năm gần đây mùa nắng thì nóng hơn, mùa mưa thì mưa nhiều hơn → do biến đổi khí
hậu→ do ơ nhiễm mơi trường. Do thay đổi như vậy nên khí hậu nước ta mang tính chất gì. Tiết
sau chúng ta sẽ tìm hiểu ở tiết sau.
- Học bài ; Làm bài trong bài tập bản đồ.
- Chuẩn bị bài mới: Đặc điểm khí hậu Việt Nam(TT)
+ Tìm hiểu tính đa dạng và thất thường của khí hậu Việt Nam


-4-


ĐỊA LÍ

PHIẾU HỌC TẬP
Nhóm 1,2:Tìm hiểu tính nhiệt đới
H1? Tính chất nhiệt đới của khí hậu Việt Nam thể hiện:
- Số giờ nắng ........................................................................
- Lượng nhiệt .......................................................................
- Nhiệt độ trung bình năm ....................................................
Nhóm 3,4:Tìm hiểu tính gió mùa
+ Dựa vào bảng số liệu 31.1 – Trang 110 SGK.
H1?Những tháng nào có nhiệt độ khơng khí giảm dần từ Nam → Bắc?
Vì sao?
H2? Khí hậu nước ta chia làm mấy mùa? Tại sao lại phân thành các mùa như vậy?
Nhóm 5,6:Tìm hiểu tính ẩm
H1?Tính ẩm của khí hậu nước ta biểu hiện:
- Lượng mưa trung bình ........................................................
- Độ ẩm khơng khí.................................................................
- Địa phương mưa lớn............................................................

-5-


ĐỊA LÍ

PHIẾU HỌC TẬP
Nhóm 1,2:Tìm hiểu tính nhiệt đới
H1? Tính chất nhiệt đới của khí hậu Việt Nam thể hiện:

- Số giờ nắng ........................................................................
- Lượng nhiệt .......................................................................
- Nhiệt độ trung bình năm ....................................................

-6-


ĐỊA LÍ

PHIẾU HỌC TẬP
Nhóm 3,4:Tìm hiểu tính gió mùa
+ Dựa vào bảng số liệu 31.1 – Trang 110 SGK.
H1?Những tháng nào có nhiệt độ khơng khí giảm dần từ Nam → Bắc?..................................
Vì sao?..................................................................................................
H2? Khí hậu nước ta chia làm mấy mùa? ...................................................
Tại sao lại phân thành các mùa như vậy?........................................................

-7-


ĐỊA LÍ

PHIẾU HỌC TẬP
Nhóm 5,6:Tìm hiểu tính ẩm
H1?Tính ẩm của khí hậu nước ta biểu hiện:
- Lượng mưa trung bình ........................................................
- Độ ẩm khơng khí.................................................................
- Địa phương mưa lớn............................................................

-8-



ĐỊA LÍ

PHIẾU HỌC TẬP
Nhóm 2:Tìm hiểu tính gió mùa
+ Dựa vào bảng số liệu 31.1 – Trang 110 SGK.
H1?Những tháng nào có nhiệt độ khơng khí giảm dần từ Nam → Bắc? Vì sao?

H2? Khí hậu nước ta chia làm mấy mùa? Tại sao lại phân thành các mùa như vậy?

-9-


ĐỊA LÍ

PHIẾU HỌC TẬP
Nhóm 3:Tìm hiểu tính ẩm
H1?Tính ẩm của khí hậu nước ta biểu hiện:
- Lượng mưa trung bình ?
- Độ ẩm khơng khí?

- 10 -


ĐỊA LÍ

Tiết 37, Bài 32: CÁC MÙA KHÍ HẬU VÀ THỜI TIẾT Ở NƯỚC TA
I MỤC TIÊU
1) Kiến thức:

- Trình bày được những nét đặc trưng về khí hậu và thời tiết của hai mùa; sự khác biệt về khí
hậu, thời tiết của các miền.
- Nêu được những thuận lợi và khó khăn do khí hậu mang lại đối với đời sống và sản xuất ở
Việt Nam.
- Biết một số biện pháp phịng chống thiên tai do thời tiết khí hậu gây ra.
2) Kỹ năng:
- Phân tích bảng số liệu về nhiệt độ, lượng mưa của một số địa điểm.
- Xác định trên bản đồ Việt nam các miền khí hậu.đường di chuyển của bão.
- Rèn luyện cho HS một số kỹ năng sống như :giải quyết vấn đề,tự nhận thức, quản lý thời
gan ,làm chủ bản thân.......,
3.Thái độ:
- Có ý thức tìm hiểu về thời tiết khí hậu.
- Có tinh thần tương thân tương ái.
4) Định hướng phát triển năng lực:
- Năng lực chung: tự học, giải quyết vấn đề, giao tiếp, hợp tác, sử dụng ngôn ngữ.
- Năng lực chuyên biệt: Sử dụng bản đồ, lược đồ, bảng số liệu
II CHUẨN BỊ
- Bản đồ khí hậu VN
- Bảng nhiệt độ và lượng mưa các trạm khí tượng Hà Nội, Huế, TP Hồ Chí Minh.
III TỔ CHỨC DẠY HỌC
1. Ổn định lớp
2. Kiểm tra bài cũ
1) Đặc điểm chung của khí hậu nước ta là gì? Nét độc đáo của khí hậu nước ta thể hiện ở
những mặt nào?
2) Nước ta có mấy miền khí hậu? Nêu đặc điểm của từng miền?
3. Giảng bài mới
Hoạt động 1:
1) Mùa gió Đơng Bắc từ tháng 11
Mục tiêu: : Trình bày được những nét đặc trưng về à tháng 4 (Mùa Đơng)
khí hậu và thời tiết của mùa đông; sự khác biệt về

khí hậu, thời tiết của các miền.
Thời gian: 15 phút
Cách tiến hành.
Gv giới thiệu - Bảng nhiệt độ và lượng mưa các
trạm khí tượng Hà Nội, Huế, TP Hồ Chí Minh,
đồng thời xác định vị trí của 3 trạm trên bản đồ khí
hậu Việt Nam.
? Yêu cầu HS quan sát bảng nhiệt độ và lượng mưa
của 3 trạm từ tháng 11 đến tháng 4 năm sau
Hướng dẫn Hs phân tích nét đặc trưng về khí hậu - Là sự hoạt động mạnh mẽ của gió
và thời tiết ở từng trạm
Đơng Bắc và xen kẽ là những đợt
? Qua bảng phân tích trên rút ra nhận xét chung khí gió Đơng Nam.
hậu nước ta trong mùa gió đơng bắc.
? Sự khác nhau của khí hậu và thời tiết ở các miền - Thời tiết - khí hậu trên các miền
- 11 -


ĐỊA LÍ

được biểu hiện như thế nào

của nước ta khác nhau rất rõ rệt.

Hoạt động nhóm
GV chia lớp ra làm 4 nhóm yêu cầu các nhóm cùng
thảo luạn nội dung sau;
?Tại sao khí hậu và thời tiết trong mùa gió đông
bắc lại không giống nhau trên cả nước.
- Hs các nhóm làm việc đại diện nhóm trình bày

- Hs các nhóm bổ sung .
- GV chuẩn kiến thức.(trên bản đồ khí hậu)
+ ở miền bắc chịu ảnh hưởng trực tếp của gió mùa
đơng bắc.
+ ở Tây ngun và Nam Bộ ít chịu ảnh hưởng của
gió Đơng Bắc nhưng chưa phải là thời kỳ hoạt động
của gió tây nam.
+ ở Duyên hải nam trung bộ nằm ở vị trí chuyển
tiếp của các hồn lưu khác nhau.
Hoạt động 2
Mục tiêu: : Trình bày được những nét đặc trưng về
khí hậu và thời tiết của mùa hạ; sự khác biệt về khí
hậu, thời tiết của các miền.
Thời gian: 15 phút
Cách tiến hành
Phân tích đặc điểm thời tiết mùa hạ của 3 trạm
Qua kết quả tìm được hãy nêu nhận xét chung về
khí hậu nước ta về mùa hạ? Giải thích tại sao nhiệt
độ cao nhất của 3 trạm lại có sự khác nhau.
+TpHCM cao nhất vào tháng4 thời kỳ này nhận
dược bức xạ mặt trời lớn gió tín phong hoạt động
mạnh thời tiết khơ hạn náng nóng gay gắt.
+Hà Nội .Huế do nhận được bức xạ mặt trời lớn,
mặt ,Riêng Huế ảnh hưởng cảu gió tây khơ nóng.
? Trong thời kỳ này thời tiết phổ biến là gì?

+ Miền Bắc: có mùa đơng lạnh,
khơng thuần nhất.
+ Tây Ngun và Nam Bộ: Thời tiết
nóng khơ, ổn định suốt mùa.

+ Dun hải Trung Bộ: Có mưa lớn
vào thu đơng.
2) Mùa gió Tây Nam từ tháng 5 à
tháng 10 (mùa hạ).

- Là mùa thịnh hành của gió Tây
Nam, xen kẽ gió Tín phong của nửa
cầu Bắc thổi theo hướng Đơng Nam.
- Trên tồn quốc đều có:
+ Nhiệt độ cao TB đạt > 250C( ở
các vùng thấp.)
+ Lượng mưa lớn, chiếm 80% lượng
mưa cả năm (trừ duyên hải Nam
Trung Bộ mưa ít)
+ Thời tiết phổ biến: nhiều mây, có
mưa rào, mưa dơng.
? Hãy cho biết các dạng thời tiết đặc biệt ? Tác hại + Thời tiết đặc biệt có gió tây
của dạng thời tiết đó?
(Trung Bộ), mưa ngâu (đbBắc Bộ)và
? Tại sao trong mùa hè lại xuất hiện các dạng thời bão (vùng ven biển).
tiết đặc biệt.
GV giới thiệu vài nét về gió tây, mưa ngâu và bão.
? Dựa bảng 32.1 hãy cho biết mùa bão nước ta
diễn biến như thế nào?
- Thời gian xuất hiện.
- 12 -


ĐỊA LÍ


- Địa điểm xuất hiện đầu tiên.
- Thời gian xuất hiện cuối cùng.
Gv : Theo quy luật thì bão ở nước ta hoạt động bắt
đầu từ tháng 6 đến tháng 11, nhưng trong mấy năm
gần đây bõa hoạt hoật động rất phức tạp.GV ví dụ ở
Thanh Hóa để chứng minh,
? Vâỵ tại sao lại có sự thất thường như vậy
Hoạt Động 3:
Mục tiêu: - Nêu được những thuận lợi và khó khăn
do khí hậu mang lại đối với đời sống và sản xuất ở
Việt Nam.
Thời gian: 10 phút
Cách tiến hành Nhóm.
GV cho Hs quan sát chùm tranh với nội dung thuận
lợi và khó khăn
yêu cầu học sinh làm việc theo nhóm
Nhóm 1,2) :
? Hãy nêu những thuận lợi do khí hậu mang lại?
? Những nơng sản nhiệt đới nào của ta có giá trị
xuất khẩu ngày càng lớn trên thị trường? (Lúa gạo,
Cây công nghiệp nhiệt đới như cà phê, cao su, điều,
hồ tiêu.

3) Những thuận lợi và khó khăn do
khí hậu mang lại:

1) Thuận lợi:
- Khí hậu nóng ẩm: thuận lợi cho
sinh vật phát triển, cây cối quanh
năm ra hoa kết quả => Tạo điều

kiện phát triển mạnh mẽ một nền
nông nghiệp nhiệt đới theo hướng sx
lớn, chuyên canh và đa canh.
Nhóm 3,4.
2) Khó khăn:
? Hãy cho biét những khó khăn do khí hâu nứoc ta - Khí hậu nước ta cũng lắm thiên
mang lại .
tai, bất trắc, thời tiết diễn biến phức
? Biện pháp khắc phục những khó khăn đó.
tạp => ảnh hưởng lớn tới đời sống
Học sinh các nhóm làm việc đại diện trình bày .
kinh tế, văn hóa - xã hội của nhân
- Hs các nhóm bổ sung .
dân ta.
- GV chuẩn kiến thức
Hãy đọc một số câu ca dao, tục ngữ về thời tiết, khí
hậu mà các em sưu tầm được.
GV giáo dục HS Có ý thức tìm hiểu về thời tiết khí
hậu.
- Có tinh thần tương thân tương ái.
IV CỦNG CỐ VÀ HƯỚNG DẪN HỌC SINH TỰ HỌC
Củng cố
1) Nêu đặc điểm thời tiết - khí hậu về mùa đơng ở các miền trên lãnh thổ nước ta? Giải thích
tại sao có sự khác nhau đó?
2) Nêu đặc điểm thời tiết - khí hậu về mùa hè ở các miền trên lãnh thổ nước ta? Giải thích tại
sao?
Hướng dẫn tự học
- Trả lời câu hỏi, bài tập sgk/116.
- Làm bài tập 32 bản đồ thực hành.
- Nghiên cứu bài mới: bài 33 sgk/117.

RÚT KINH NGHIỆM
- 13 -