ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI NGỮ

BÀI TIỂU LUẬN CUỐI KỲ
MÔN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI KHOA HỌC
Mã lớp môn học: PHI1002 9
Giảng viên: Ngô Thị Phượng
Họ và tên: Bùi Thị Thanh Hương
MSSV: 19041273

Hà Nội, ngày 21 tháng 7 năm 2021


LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành bài tiểu luận này, em xin tỏ lịng biết ơn sâu sắc đến cơ
Ngơ Thị Phượng đã tận tình giảng dạy, hướng dẫn trong suốt quá trình học tập
vừa qua, đặc biệt là thời gian học trực tuyến khi tình hình dịch bệnh diễn biến
căng thẳng. Vốn kiến thức được tiếp thu trong quá trình học môn Chủ nghĩa
xã hội khoa học sẽ là nền tảng, hành trang vững chắc để em tự tin bước vào
đời.
Với điều kiện thời gian cũng như kinh nghiệm còn hạn chế của một sinh
viên, tiểu luận này không thể tránh được những sai sót. Em rất mong nhận
được sự chỉ bảo, đóng góp ý kiến của cơ để nâng cao trình hộ hiểu biết của
mình về mơn học.
Cuối cùng em xin chúc cô sức khỏe, công tác tốt và luôn thành công
trong công tác trồng người.
Em xin chân thành cảm ơn!


MỤC LỤC
CHƯƠNG 1: LỜI MỞ ĐẦU

CHƯƠNG 2: NỘI DUNG
1. Sự ra đời và phát triển của nền dân chủ xã hội là một q trình vừa
mang tính liên tục vừa mang tính cách mạng so với nền dân chủ tư sản.
Bằng lí luận thực tiễn ở Việt Nam, hãy phân tích luận điểm trên?
2. Vai trị của nhà nước xã hội chủ nghĩa đối với thực thi quyền lực của
nhân dân? Nhận xét về vấn đề này ở Việt Nam hiện nay?
CHƯƠNG 3: PHẦN KẾT LUẬN


CHƯƠNG 1: LỜI MỞ ĐẦU
Theo nghĩa rộng, chủ nghĩa xã hội khoa học (hay chủ nghĩa cộng sản
khoa học) là chủ nghĩa Mác - Lê-nin nói chung thể hiện một cách tồn diện
(triết học, kinh tế chính trị và chính trị xã hội) sự diệt vong tất yếu của chủ
nghĩa tư bản và thắng lợi tất yếu của chủ nghĩa cộng sản. Đó là sự thể hiện
một cách khoa học những lợi ích và nhiệm vụ đấu tranh cơ bản của giai cấp
cơng nhân. Điều này thể hiện tính thống nhất và toàn vẹn cấu trúc của chủ
nghĩa Mác - Lê-nin.
Theo nghĩa hẹp, chủ nghĩa xã hội khoa học là một trong ba bộ phận
chủ yếu của chủ nghĩa Mác - Lê-nin. Chủ nghĩa xã hội khoa học là bộ phận
thể hiện tập trung nhất tính chính trị - thực tiễn sinh động của chủ nghĩa Mác
– Lê-nin.
Chủ nghĩa xã hội khoa học là khoa học về các quy luật của xã hội và
chính trị, lý luận và đường lối giải phóng giai cấp cơng nhân và nhân dân lao
động, khoa học về đấu tranh giai cấp của giai cấp công nhân. Công nhân, về
cách mạng xã hội chủ nghĩa, về quy luật và phương pháp của cách mạng xã
hội chủ nghĩa, giai cấp công nhân và nhân dân lao động dưới sự lãnh đạo của
Đảng Mác-xít đang ra sức thực hiện thắng lợi vận mệnh lịch sử của giai cấp
công nhân.
Chủ nghĩa xã hội khoa học là một thuật ngữ do Friedrich Engels đặt ra
để mô tả các lý thuyết kinh tế - xã hội do Các Mác và chính ơng tạo ra. Thuật

ngữ này phản đối chủ nghĩa xã hội khơng tưởng vì nó đưa ra một cách có hệ
thống và nêu bật những điều kiện và tiền đề để xây dựng chủ nghĩa xã hội
khoa học, tức là nó chỉ ra con đường hiện tại. Những mâu thuẫn tư bản chủ
nghĩa xã hội không tưởng mơ ước nhưng khơng thực hiện được nay đã có thể
thành hiện thực. Các nhà nghiên cứu chủ nghĩa Mác - Lê-nin cho rằng, chủ
nghĩa xã hội khoa học thuộc khái niệm “chủ nghĩa xã hội” về mặt lý luận, là
một trong ba bộ phận hợp thành của chủ nghĩa Mác - Lê-nin, nghiên cứu sự


vận động xã hội nhằm thủ tiêu chủ nghĩa tư bản và xây dựng xã hội xã hội
chủ nghĩa, tiến tới xây dựng xã hội cộng sản chủ nghĩa. Theo nghĩa hẹp, chủ
nghĩa xã hội khoa học là một trong ba bộ phận cấu thành của chủ nghĩa Mác
- Lê-nin. Chủ nghĩa xã hội khoa học dựa trên phương pháp luận triết học của
chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử, đồng thời vận
dụng cơ sở lý luận khoa học về các quy luật kinh tế và các quan hệ kinh tế ...
Gắn với sứ mệnh lịch sử thế giới của thời đại cộng sản, thời đại giai cấp cơng
nhân mới giải phóng được con người và xã hội.
CHƯƠNG 2: PHẦN NỘI DUNG
Câu 1: Sự ra đời và phát triển của nền dân chủ xã hội là một q trình
vừa mang tính liên tục vừa mang tính cách mạng so với nền dân chủ tư
sản. Bằng lí luận thực tiễn ở Việt Nam, hãy phân tích luận điểm trên.
* Sự ra đời và phát triển của nền dân chủ xã hội là một quá trình vừa mang
tính liên tục vừa mang tính cách mạng so với nền dân chủ tư sản:
Thứ nhất: “Dân chủ là bản chất của hệ thống xã hội chủ nghĩa và là
mục tiêu, động lực của sự nghiệp xây dựng xã hội chủ nghĩa”. Thấm nhuần
tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh: "Nước ta là nước dân chủ, dân có bao
nhiêu quyền, dân có bấy nhiêu quyền. Cơng cuộc đổi mới là trách nhiệm của
dân ... Trong Trong thời kỳ đổi mới, Đảng ta khẳng định dân chủ là bản chất
của chế độ xã hội chủ nghĩa, ở Việt Nam, hệ thống xã hội do nhân dân làm
chủ, thống trị mọi lĩnh vực. đời sống xã hội thuộc về nhân dân, nhân dân làm

chủ và làm chủ mọi lĩnh vực của đời sống, theo nguyên tắc của Đảng cộng
sản, xã hội là đội tiên phong của giai cấp công nhân, do nhân dân lao động
lãnh đạp, thực hiện chủ nghĩa chính trị. Nhân dân thực hiện quyền làm chủ
của mình bằng hình thức trực tiếp và gián tiếp, thơng qua các tổ chức trong


hệ thống chính trị, trong đó có nịng cốt là Nhà nước pháp quyền xã hội chủ
nghĩa với mục tiêu nhà nước của dân, do dân và vì dân.
Thứ hai: “Xây dựng nền dân chủ, bảo đảm quyền làm chủ thực sự
thuộc về nhân dân là một trong những nhiệm vụ trọng yếu, lâu dài của cách
mạng Việt Nam”
Thực tiễn cách mạng Việt Nam, đặc biệt qua 35 năm đổi mới, thể hiện
rất rõ những tiến bộ đạt được trong phát huy dân chủ, cũng như xây dựng
nền dân chủ xã hội chủ nghĩa của Đảng, Nhà nước ta. Quan niệm về dân chủ
ngày càng được mở rộng. Để xây dựng, hoàn thiện nền dân chủ xã hội chủ
nghĩa, phát huy quyền làm chủ của nhân dân là một nhiệm vụ trọng yếu địi
hỏi phải có một hệ thống chính trị mà quyền lực thực sự thuộc về nhân dân,
do nhân dân và phục vụ lợi ích của nhân dân, chứ khơng phải chỉ cho một
thiểu số giàu có. Phải phát huy vai trò chủ thể của Đảng, Nhà nước, các tổ
chức chính trị xã hội nhân dân, nhằm huy động mọi nguồn lực đẩy nhanh sự
nghiệp đổi mới đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Đảng thông qua
Nhà nước lãnh đạo toàn xã hội phát triển theo đúng con đường xã hội chủ
nghĩa. Với sự dẫn dắt sáng suốt của Đảng, nhân dân là người chủ xã hội, thế
nên nhân dân vừa thể hiện quyền lực của mình, vừa phải có trách nhiệm
trong việc thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật của
Nhà nước. Như vậy, trong nền dân chủ xã hội chủ nghĩa ở nước ta, mối quan
hệ lớn cần được nắm vững và giải quyết hiện nay đó là Đảng lãnh đạo, Nhà
nước quản lý và nhân dân làm chủ.
*Sự ra đời và phát triển của nền dân chủ xã hội chủ nghĩa:
Nền dân chủ tư sản ra đời là một bước tiến so với dân chủ chủ nô. Tuy

nhiên , cơ sở kinh tế của nền dân chủ tư sản là sở hữu tư nhân tư bản chủ
nghĩa về tư liệu sản xuất, nên nền dân chủ tư sản vẫn là dân chủ cho một
thiểu số trong xã hội – giai cấp tư sản. Do vậy, trong chủ nghĩa tư bản, phong


trào dân chủ tiếp tục phát triển, kết quả tất yếu của phong trào dân chủ trong
xã hội tư bản là sự ra đời một hình thức dân chủ mới – dân chủ xã hội chủ
nghĩa. Mở đầu cho sự ra đời của nền dân chủ xã hội chủ nghĩa là giai cấp
cơng nhân giành được chính quyền. Nền dân chủ xã hội chủ nghĩa ra đời và
phát triển từ thấp đến cao, từ chưa hoàn thiện đến hoàn thiện, có sự kế thừa
một cách chọn lọc các giá trị của các nền dân chủ trước đó. Đồng thời đánh
dấu những bước tiến mới về chất của dân chủ.
*Đặc trưng cơ bản của nền dân chủ xã hội chủ nghĩa:
Nền dân chủ xã hội chủ nghĩa vừa mang bản chất giai cấp cơng nhân
vừa có tính nhân dân rộng rãi và tính dân tộc sâu sắc. Bởi lẽ nền dân chủ xã
hội chủ nghĩa này được sáng tạo bởi quần chúng nhân dân lao động cưới sự
lãnh đạo của Đảng cộng sản. Nó đảm bảo mọi quyền lực thuộc về giai cấp
công nhân và nhân dân lao động. Nền dân chủ xã hội chủ nghĩa có cơ sở kinh
tế là chế độ công hữu về tư liệu sản xuất và thực hiện chế độ phân phối theo
kết quả lao động là chủ yếu. Kết hợp hài hịa lợi ích cá nhân, lợi ích tập thể
và lợi ích xã hội. Đặc trưng này được hình thành và ngày càng bộc lộ đầy đủ
cùng với q trình hình thành, hồn thiện nền kinh tế xã hội chủ nghĩa.
* Tính tất yếu của việc xây dựng nền dân chủ xã hội chủ nghĩa:
Dân chủ là động lực của quá trình phát triển xã hội, vậy nên chân chủ
phải được mở rộng để phát huy tính tích cực, sáng tạo của nhân dân, để nhân
dân có thể tham gia vào cơng việc quản lý nhà nước và xã hội. Dân chủ vừa
là mục tiêu, vừa là động lực của công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội. Xây
dựng nền dân chỉ xã hội chủ nghĩa cũng là quán trình vận động và thực hành
dân chủ nhằm chuyển giao quyền về cho nhân dân, huy động sức mạnh của
toàn dân vào việc sáng tạo ra xã hội mới. Chính vì vậy việc xây dựng nền

dân chủ xã hội chủ nghĩa là quá trình tất yếu của sự nghiệp xây dựng chủ
nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản.
*Xây dựng nền dân chủ xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam:


Nền dân chủ xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam ra đời từ chế độ dân chủ
nhân dân, là kết quả của cuộc Cách mạng Tháng Tám năm 1945 và từng
bước phát triển gắn liền với sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc và cải tạo
xã hội phong kiến, thuộc địa, xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam. Nền
dân chủ xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam với những bản chất: một là, dân chủ xã
hội chủ nghĩa vừa là mục tiêu vừa là động lực của sự nghiệp xây dựng chủ
nghĩa xã hội ở Việt Nam; hai là, dân chủ gắn với kỷ cương và phải thể chế
hóa bằng pháp luật, được pháp luật bảo đảm; ba là, dân chủ xã hội chủ nghĩa
ở Việt Nam được thực hiện thơng qua xác hình thức dân chủ trực tiếp và dân
chủ gián tiếp. Nền dân chủ xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam đang từng bước
hoàn thiện để phù hợp với sự phát triển kinh tế, chính trị, văn hóa – xã hội
ngày nay.
* Liên hệ nhận xét ở Việt Nam:
Trong nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam, quyền lực của
nhà nước là thống nhất, tuy nhiên vẫn có sự phân cơng rõ ràng và phối hợp
chặt chẽ giữa các cơ quan quyền lực nhà nước trong việc thực hiên ba quyền:
lập pháp, hành pháp, tư pháp. Sau hơn hai thập kỷ đổi mới thì về cơ bản
nước ta cũng đã chuyển đổi thành cơng từ mơ hình kinh tế quan liêu bao cấp
sang mơ hình kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Và hiện nay
nước ta đang từng bước phát triển nền kinh tế ấy để tiến lên kinh tế thị
trường xã hội chủ nghĩa và xây dựng, phát triển nền dân chủ xã hội chủ nghĩa
hướng tới tương lai tốt đẹp. Điều này chúng ta càng có thể thấy rõ khi hiện
nay tình hình dịch bệnh khó khăn, tình hình kinh tế của các nước trên thế
giới đều phải lao đao, thì chúng ta, với sự chỉ đạo của Đảng và nhà nước, vẫn
có thể giữ ổn định cho nền kinh tế nước nhà.

Câu 2: Vai trò của nhà nước xã hội chủ nghĩa đối với thực thi quyền lực
của nhân dân? Nhận xét vấn đề này ở Việt Nam hiện nay?


* Vai trò của nhà nước xã hội chủ nghĩa đối với thực thi quyền lực của nhân
dân:
Nhà nước là một vấn đề rất cơ bản, rất mấu chốt trong tồn bộ chính
trị, vấn đề cốt tử của mọi cuộc cách mạng, nhưng lại là một trong những vấn
đề phức tạp nhất, khó khăn nhất như V.I.Lênin đã từng nhấn mạnh nhiều lần
trong tác phẩm “ Nhà nước và Cách mạng” và trong “Bàn về nhà
nước”. Thật vậy, nhà nước đóng vai trị trụ cột của hệ thống chính trị, là cơng
cụ tổ chức thực hiện ý chí và quyền lực của nhân dân để quản lý xã hội, điều
tiết nền kinh tế. Hiện nay, khi hầu hết các nước dần chuyển nền kinh tế của
họ sang nền kinh tế thị trường thì vai trị của nhà nước càng trở nên quan
trọng trong việc quản lý. Đối với Việt Nam, nhà nước xã hội chủ nghĩa đã,
đang và sẽ tiếp tục hồn thành vai trị của mình trong việc điều hịa, phối hợp
các nguồn lực trên tồn bộ nền kinh tế để nền kinh tế phát triển theo đúng
định hướng xã hội chủ nghĩa. Phân tách được chính sách ngắn hạn và dài hạn
để tránh mâu thuẫn, chồng chéo các quy định. Bởi vì nhiều khi một chính
sách can thiệp về lâu dài có thể đúng đắn, nhưng lại lỗi thời, không khả dụng
cho thời đại và công nghệ mới. Suy ra vai trò của nhà nước trong việc thực
thi quyền lợi của nhân dân là rất lớn và cần thiết.
*Nhận xét vấn đề này ở Việt Nam:
Ở Việt Nam vai trò của nhà nước xã hội chủ nghĩa đối với việc thực thi
quyền lực của nhân dân được thể hiện rất rõ. Nhà nước đưa ra các quy định
cho bộ máy chính quyền và cơ quan nhà nước nhằm đảm bảo lợi ích tối ưu
cho nhân dân:
Thứ nhất, quy định yêu cầu gắn vấn đề công khai, minh bạch, trách
nhiệm giải trình trong tổ chức, hoạt động của các cơ quan hành chính nhà
nước với việc kiểm sốt nhà nước. Điều này có thể kiểm sốt được việc sử

dụng quyền lực nhà nước một cách hiệu quả nhất. Vì thế phải xem cơng
khai, minh bạch, trách nhiệm giải trình như là một yếu tố cấu thành cốt lõi


trong mọi chiến lược, kế hoạch, chính sách, pháp luật về kiểm soát quyền lực
của bộ máy nhà nước.
Thứ hai, quy định yêu cầu về xây dựng, áp dụng các quy tắc ứng xử,
đạo đức nghề nghiệp của cán bộ, cơng chức, viên chức hành chính.
Thứ ba, u cầu đảm bảo sự tuân thủ pháp luật về công khai minh
bạch, trách nhiệm giải trình của các cơ quan hành chính nhà nước.
Thứ tư, yêu cầu đảm bảo công khai, minh bạc trong xây dựng chính
sách, pháp luật.
Thứ năm, yêu cầu về ciệc nâng cao trách nhiệm của các cơ quan nhà
nước trong việc thực hiện công khai, minh bạch.
Thứ sáu, yêu cầu về nâng cao trách nhiệm của cán bộ, cơng chức, viên
chức hành chính trong thực thi cơng vụ.
Thứ bảy, yêu cầu đảm bảo sự giám sát của người dân và quyền giám
sát, phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc và các đồn thể chính trị - xã hội.
CHƯƠNG 3: KẾT LUẬN
Xây dựng nền dân chủ xã hội chủ nghĩa là quá trình tất yếu của sự
nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản. Dân chủ là động
lực của quá trình phát triển xã hội và của quá trình xây dựng chủ nghĩa xã
hội, vì vậy dân chủ phải được mở rộng để phát huy tính tích cực tính sáng tạo
của nhân dân, để nhân dân có thể tham gia vào cơng việc quản lý nhà nước,
xã hội. Dân chủ vừa là mục tiêu, cũng vừa là động lực của công cuộc xây
dựng chủ nghĩa xã hội. Xây dựng nền dân chủ xã hội chủ nghĩa là đáp ứng
nhu cầu của nhân dân, là điều kiện, tiền đề thực hiện quyền lực, quyền làm
chủ của nhân dân, là điều kiện để người dân được sống trong sự dân chủ.
Xây dựng nền dân chủ xã hội chủ nghĩa đồng thời là quá trình thực hiện dân
chủ hóa đời sống xã hội, củng cố chống biểu hiện cực đoan, vơ chính phủ,

ngăn ngừa mọi hành vi coi thường kỷ cương và pháp luật.


Tóm lại, xây dựng nền dân chủ xã hội chủ nghĩa là một q trình tất
yếu của cơng cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội và cả của quá trình vận động
không ngừng biến dân chủ từ khả năng thành hiện thực. Để nền dân chủ
“ngày càng tiến tới cơ sở hiện thực, tới con người hiện thực và được xác định
là sự nghiệp của bản thân nhân dân.”


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng: Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về
chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam,
ngày 16 tháng 5 năm 2021.
2. Hồ Chí Minh, Tồn tập. Tập 6, Nxb. CTQG – ST, tr.232
3. Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ
XI, Nxb. CTQG, tr.70
4.

Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ
XIII, Nxb. CTQG Sự thật, tr.27, 89