28-Mar-20

Chương 1

NỘI DUNG CHƯƠNG

CƠ SỞ, QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH VÀ
PHÁT TRIỂN TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH

I

• CƠ SỞ HÌNH THÀNH TƯ TƯỞNG
HỒ CHÍ MINH

II

• Q TRÌNH HÌNH THÀNH VÀ PHÁT
TRIỂN TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH

III

• GIÁ TRỊ TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH

1

2

a. Bối cảnh lịch sử hình thành TT HCM
- Bối cảnh lịch sử Việt Nam cuối XIX đầu XX

I. CƠ SỞ HÌNH THÀNH TƯ TƯỞNG HỒ

CHÍ MINH
Xã hội
thuộc địa nửa
phong kiến

1. Cơ sở khách quan
a. Bối cảnh lịch sử hình
thành TTHCM

b. Những tiền đề tư tưởng
– lý luận

Tồn thể
dân tộc
Việt Nam

Thực dân
Pháp
xâm lược

Nơng dân
Việt Nam

Địa chủ
phong
kiến

Vơ sản

Tư sản


Hồ Chí Minh
ra đi tìm đường
cứu nước
3

a. Bối cảnh lịch sử hình thành TT HCM
- Bối cảnh thời đại

Các phong
trào yêu nước
diễn ra sôi nổi
nhưng thất bại

Khủng hoảng
đường lối
cứu nước

b. Những tiền đề tư tưởng – lý luận

- CNTB chuyển sang giai đoạn ĐQCN, trở thành kẻ
thù chung của các DT thuộc địa và GCCN thế giới
- Thắng lợi của CM tháng 10 Nga mở ra thời đại CM
chống đế quốc, GPDT

- Giá trị truyền thống của dân tộc Việt Nam
• Truyền thống u nước, ý chí quật cường, đấu tranh
bất khuất
• Tinh thần đồn kết, tương thân, tương ái
• Tinh thần lạc quan yêu đời, ý chí vươn lên vượt qua

mọi khó khăn thử thách
• Thơng minh, sáng tạo, khiêm tốn tiếp thu văn hóa
nhân loại

- Sự ra đời của QTCS gắn kết PTCN với PT GPDT
trong cuộc đấu tranh chống kẻ thù chung
5

6

1


28-Mar-20

b. Những tiền đề tư tưởng – lý luận

- Chủ nghĩa Mác - Lênin

- Tinh hoa văn hóa
nhân loại

+ Quá trình tiếp nhận chủ nghĩa Mác – Lênin: từ những
nhận thức ban đầu đi đến nhận thức lý tính.
+ Là cơ sở thế giới quan và phương pháp luận của
HCM.

Tư tưởng văn hóa
Phương Đơng


Nho giáo

Phật giáo

Tư tưởng văn hóa
phương Tây

Chủ nghĩa
CN Tam Dân Khai sáng Pháp

+ HCM tiếp thu chủ nghĩa Mác - Lênin một cách có
chọn lọc, phù hợp với điều kiện VN

Hai bản tuyên
ngôn của
Pháp và Mỹ

 Nhờ có TGQ và PPL của CN Mác – Lênin mà HCM
đã chuyển hoá và nâng cao được những yếu tố tích cực
của truyền thống, tinh hoa VH DT và nhân loại.
Chủ nghĩa Mác-Lênin là nhân tố quyết định trực
tiếp đến bản chất CM và KH của TT HCM
8

II. QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH VÀ PHÁT
TRIỂN TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH

2. Nhân tố chủ quan
- Khả năng tư duy và
trí tuệ HCM

• Tư duy độc lập, tự chủ,
sáng tạo
• Vốn trí tuệ siêu việt, vốn
văn hóa rộng lớn

- Phẩm chất đạo đức, năng
lực hoạt động thực tiễn
• HCM là một nhà yêu nước
chân chính, một chiến sĩ CS
nhiệt thành CM
• Có năng lực tổng kết thực tiễn,
dự báo tương lai

TT HCM tiếp tục phát triển hoàn thiện

1945 - 1969
Vượt qua thử thách, kiên trì giữ
vững lập trường cách mạng

1930 - 1945
Hình thành cơ bản tư
tưởng về CMVN

1921 - 1930
Tìm thấy con
đường GPDT

1911 - 1920
Hình thành
tư tưởng

yêu nước

Trước 1911

9

1. Thời kỳ trước năm 1911: Hình thành tư
tưởng u nước và chí hướng cứu nước

10

Gia đình Hồ Chí Minh

- Hồ Chí Minh sinh ngày 19/5/1890 tại Kim Liên - Nam Đàn - Nghệ An

Sông Lam – Núi Hồng
Người về thăm quê

Làng Sen quê cha

- Quê hương Người là vùng đất giàu truyền thống cách mạng với nhiều
anh hùng GPDT tiêu biểu.
11

Cụ Nguyễn Sinh Sắc

Cụ Hoàng Thị Loan

1862-1929


1868-1901

12

2


28-Mar-20

1. Thời kỳ trước năm 1911: Hình thành tư
tưởng yêu nước và chí hướng cứu nước

Gia đình Hồ Chí Minh

- Truyền thống quê hương và gia đình đã tác động đến
HCM, hình thành ở Người chí lớn, tinh thần u nước
nhiệt thành, tấm lòng thương dân sâu sắc
- Rất khâm phục ý chí CM của cha anh song Nguyễn Tất
Thành đã sớm nhận ra hạn chế trong các con đường
Bà Nguyễn Thị Thanh

Ơng Nguyễn Sinh Khiêm

(1884-1954)

(1888-1950)

cứu nước đó, nên Người đã định ra cho mình một
hướng đi mới.
13


14

2. Thời kỳ từ 1911-1920: Tìm thấy con đường cứu
nước, giải phóng dân tộc

2. Thời kỳ từ 1911-1920: Tìm thấy con
đường cứu nước, giải phóng dân tộc
- 1911 trên một chiếc tàu bn của
Pháp, Nguyễn Tất Thành đã rời Bến
cảng Nhà Rồng ra đi tìm đường cứu
nước.
- Qua cuộc hành trình đến các nước
thuộc địa, phụ thuộc, tư bản…
Người xúc động trước cảnh khổ cực
của những người dân lao động
Nảy sinh tư tưởng về sự
cần thiết phải đoàn kết những
người bị áp bức.

Tàu Latutsơ Têrêvin

-

Năm 1919, NAQ đã gửi đến Hội nghị Vécxây bản u sách
của nhân dân An Nam địi chính phủ Pháp thừa nhận các quyền
dân chủ tự do, bình đẳng của nhân dân VN.

-


Bản yêu sách không được chấp nhận, Nguyễn Ái Quốc rút ra
kết luận: Muốn cứu nước phải dựa vào sức mạnh của chính
bản thân mình

15

2. Thời kỳ từ 1911-1920: Tìm thấy con
đường cứu nước, giải phóng dân tộc

16

2. Thời kỳ từ 1911-1920: Tìm thấy con
đường cứu nước, giải phóng dân tộc

- 7/1920 khi được đọc Sơ thảo lần thứ nhất những luận cương
về vấn đề dân tộc thuộc địa của Lênin, NAQ đã tìm thấy con
đường cứu nước cho DT Việt Nam: Con đường CMVS.
“Luận cương của Lênin làm cho tôi rất cảm động, phấn
khởi, sáng tỏ, tin tưởng biết bao! Tơi vui mừng đến phát
khóc lên. Ngồi một mình trong buồng mà tơi nói to lên
như đang nói trước quần chúng đơng đảo: Hỡi đồng bào
bị đọa đầy đau khổ! Đây là cái cần thiết cho chúng ta,
đây là con đường giải phóng chúng ta”

- 12/1920 tại Đại hội Tua, NAQ
đã bỏ phiếu tán thành QTCS,
tham gia sáng lập ĐCS Pháp.

Từ đây NAQ trở thành
người cộng sản VN đầu tiên,

đánh dấu bước chuyển biến về
chất trong tư tưởng của Người
(và của phong trào GPDT Việt
Nam).
Nguyễn Ái Quốc tại Đại hội
Tua 12/1920

17

18

3


28-Mar-20

3. Thời kỳ 1921-1930: Hình thành cơ bản tư
tưởng về cách mạng Việt Nam

3. Thời kỳ 1921-1930: Hình thành cơ bản tư
tưởng về cách mạng Việt Nam

- Hoạt động thực tiễn:
Liên Xơ
1923-1924

• Tham dự các đại hội QT lớn
• Tham dự ĐH V của QTCS

Pháp

1921-1923
• Thành lập Hội Liên hiệp
thuộc địa
• Xuất bản Báo Người cùng
khổ

Nguyễn Ái Q́c dự
ĐH V của QTCS
tháng 7/1924

19

3. Thời kỳ 1921-1930: Hình thành cơ
bản tư tưởng về cách mạng Việt Nam

20

3. Thời kỳ 1921-1930: Hình thành cơ
bản tư tưởng về cách mạng Việt Nam
Tại Trung Quốc (1924-1927)

Tại Trung Quốc (1924-1927)
- Sáng lập Hội Việt Nam cách mạng thanh niên

- Mở các lớp huấn luyện chính trị cho thanh niên CMVN tại
Quảng Châu

Các đồng chí đứng đầu tổng bộ đầu tiên của hội VNCMTN: Nguyễn Ái
Quốc, Lê Hồng Sơn, Hồ Tùng Mậu
21


3. Thời kỳ 1921-1930: Hình thành cơ
bản tư tưởng về cách mạng Việt Nam

22

3. Thời kỳ 1921-1930: Hình thành cơ
bản tư tưởng về cách mạng Việt Nam

Tại Trung Quốc (1924-1927)
- Xuất bản Báo Thanh niên

Tại Hương Cảng (TQ)
năm 1930
Thành lập Đảng
CSVN

Toàn cảnh Hội nghị
thành lập Đảng cộng
sản Việt Nam 3/2/1930
tại Hương Cảng - TQ
Báo Thanh niên – cơ quan
ngôn luận của Hội VNCMTN

Số nhà 13/1 phố Văn Minh- trụ sở của
Hội Việt Nam cách mạng thanh niên
23

24


4


28-Mar-20

3. Thời kỳ 1921-1930: Hình thành cơ bản
tư tưởng về cách mạng Việt Nam

3. Thời kỳ 1921-1930: Hình thành cơ
bản tư tưởng về cách mạng Việt Nam
- Hoạt động lý luận:
Trong thời gian này HCM viết nhiều tác phẩm có giá trị:
+ Đông Dương (1921)
+ Bản án chế độ thực dân Pháp (1925)
+ Đường cách mệnh (1927)
+ Công tác quân sự của Đảng trong nơng dân (1928)
+ Chính cương vắn tắt, sách lược vắn tắt, điều lệ vắn tắt (1930)
Những tác phẩm này chứa đựng những tư tưởng lớn về con
đường CMVN, đánh dấu sự hình thành cơ bản TTHCM

Những tư tưởng lớn của HCM về con đường CMVN:
+ CNTD là kẻ thù chung của các DTTĐ, GCCN, ND lao động toàn thế giới.
+ CMGPDT trong thời đại mới phải đi theo con đường CMVS, và là một bộ
phận của CMVS thế giới.
+ CMGPDT và CMVS có quan hệ khăng khít với nhau, nhưng khơng phụ
thuộc vào nhau.
+ CMTĐ trước hết là một cuộc “dân tộc cách mệnh”, đánh đuổi giặc ngoại
xâm, giành độc lập tự do.
+ Lực lượng của CMGPDT là tồn thể DT, trong đó phải xây dựng khối liên
minh cơng nơng làm động lực chính.

+ CM muốn thành công phải do Đảng lãnh đạo. Nền tảng tư tưởng của Đảng
là CN M-LN
+ Trong đấu tranh CM cần tập hợp, giác ngộ và tổ chức quần chúng đấu
tranh từ thấp lên cao

25

4. Thời kỳ từ 1930-1945: Vượt qua thử thách,
kiên trì giữ vững lập trường cách mạng

26

4. Thời kỳ từ 1930-1945: Vượt qua thử thách,
kiên trì giữ vững lập trường cách mạng
- Vào cuối những năm 20 QTCS bị chi phối bởi
khuynh hướng “tả”, khuynh hướng này tác động
trực tiếp vào CMVN.
Cương lĩnh CM đưa ra trong Hội nghị thành
lập Đảng bị thủ tiêu. NAQ đã kiên trì bảo vệ quan
điểm của mình và sau này thực tiễn đã chứng minh
quan điểm của Người là hoàn toàn đúng đắn.

Nhà ngục Victoria ở Hồng Kông, nơi giam giữ Nguyễn Ái Q́c
(1931-1933) và hình ảnh Người khi vừa ra khỏi nhà tù

27

4. Thời kỳ từ 1930-1945: Vượt qua thử thách,
kiên trì giữ vững lập trường cách mạng


28

4. Thời kỳ từ 1930-1945: Vượt qua thử thách, kiên
trì giữ vững lập trường cách mạng

- 1/1941 NAQ về nước trực tiếp lãnh đạo CM VN.

- 5/1941 triệu tập Hội nghị TW 8. Tại HN này Người đã
hoàn chỉnh chủ trương chuyển hướng chiến lược của Đảng.

Lán Khuổi Nậm, nơi Nguyễn Ái
Quốc triệu tập và chủ trì Hội nghị
BCHTW Đảng lần thứ 8, HN
đánh dấu sự trở về của tư tưởng
Nguyễn Ái Quốc trong Cương lĩnh
chính trị đầu tiên

28.1.1941, Nguyễn Ái Q́c đặt chân tới biên giới nước ta cột mốc 108, Hà
Quảng, Cao Bằng sau 30 năm xa cách
29

30

5


28-Mar-20

5. Thời kỳ từ 1945 – 1969: Tư tưởng Hồ
Chí Minh tiếp tục phát triển hoàn thiện


4. Thời kỳ từ 1930-1945: Vượt qua thử thách, kiên
trì giữ vững lập trường cách mạng

- Giai đoạn 1945 – 1946: HCM chủ trương:
+ Củng cố chính quyền cách mạng
+ Diệt giặc đói, giặc dốt, giặc ngoại xâm
+ Khắc phục nạn tài chính thiếu hụt.

- 2/9/1945 tại quảng trường Ba Đình, Hồ
Chí Minh đọc Tuyên ngôn độc lập, khai
sinh ra nước VN dân chủ cộng hịa

+ Thực hiện chính sách đối ngoại mềm dẻo, khôn khéo,
“dĩ bất biến ứng vạn biến”, tranh thủ khả năng hịa bình
để chuẩn bị thế và lực cho cuộc kháng chiến trường kỳ
chống Pháp.

31

32

5. Thời kỳ từ 1945 – 1969: Tư tưởng Hồ
Chí Minh tiếp tục phát triển hồn thiện

5. Thời kỳ từ 1945 – 1969: Tư tưởng Hồ
Chí Minh tiếp tục phát triển hoàn thiện

- Giai đoạn 1946 – 1954: TTHCM phát triển về:


- Giai đoạn 1954 – 1969: TTHCM phát triển và hoàn thiện
về:

+ Đường lối chiến tranh nhân dân: toàn dân, toàn diện,
lâu dài, tự lực cánh sinh, kháng chiến kiến quốc.

+ Chủ trương thực hiện hai chiến lược CM ở hai miền.

+ Chăm lo xây dựng Đảng, đội ngũ cán bộ, đạo đức CM

+ Tư tưởng về CNXH và con đường quá độ lên CNXH

+ Đưa Đảng ra hoạt động công khai, đổi tên đảng, củng
cố khối đoàn kết, quan điểm trong đối ngoại

+ Tư tưởng về Nhà nước của dân, do dân, vì dân; xây
dựng Đảng cầm quyền.

+ Dưới sự lãnh đạo của HCM kháng chiến chống Pháp
giành thắng lợi.

+ Phát triển kinh tế - văn hóa nhằm nâng cao đời sống
nhân dân.
33

III. GIÁ TRỊ TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH
1. TTHCM soi sáng con đường GP và phát triển DT

a. Là tài
sản tinh

thần vô giá
của DT VN

• Là sản phẩm của DT và thời đại, trường tồn bất
diệt cùng DT
• Được kiểm nghiệm trong thực tiễn, tiếp tục soi
sáng và đảm bảo cho tương lai, tiền đồ của DT
• Nét đặc sắc nhất trong tư tưởng của HCM là quan
điểm về GPDT và con đường phát triển của DT

b. Nền
tảng tư
tưởng, kim
chỉ nam
cho hành
động của
CMVN

• Soi sáng con đường thực hiện mục tiêu: dân giàu,
nước mạnh, xã hội dân chủ, cơng bằng, văn minh
• Là ngọn cờ dẫn dắt CMVN đi từ thắng lợi này đến
thắng lợi khác
• Là nền tảng để Đảng vạch ra đường lối CM đúng
đắn, là sợi chỉ đỏ dẫn dắt thắng lợi của DT
35

34

2. TTHCM đối với sự phát triển thế giới
a. Phản ánh

khát vọng
thời đại

• TTHCM phản ánh khát vọng độc lập tự do của các
DT bị áp bức
• HCM đóng góp xuất sắc về lý luận CMGPDT TĐ

b. Tìm ra
các giải
pháp đấu
tranh GP
lồi người

• Xác định đúng con đường cứu nước và có phương
pháp thức tỉnh các DTTĐ đứng lên tự GP
• Nhận thức đúng sự biến chuyển của thời đại, đề ra
đường lối, chiến lược, sách lược đúng đắn

c. Cổ vũ các
DT đấu
tranh vì mục
tiêu cao cả

• HCM là nhà hoạt động xuất sắc của PTCS và CNQT
• Là hiện thân của cuộc ĐT giành ĐL, tự do ở DTTĐ
• Là tấm gương cổ vũ các DTTĐ đứng lên đấu tranh tự
giải phóng.
36

6



28-Mar-20

HẾT CHƯƠNG 1

37

7