TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
KHOA GIÁO DỤC CHÍNH TRỊ


TIỂU LUẬN
NGHỆ THUẬT CHỚP THỜI CƠ CỦA ĐẢNG CỘNG SẢN
VIỆT NAM TRONG CÁCH MẠNG THÁNG TÁM VÀ
SỰ VẬN DỤNG ĐÓ ĐỐI VỚI BẢN THÂN

HỌC PHẦN: POLI200437 – LỊCH SỬ ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM

Thành phố Hồ Chí Minh, ngày 27 Tháng 09 năm 2021


TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
KHOA GIÁO DỤC CHÍNH TRỊ


TIỂU LUẬN
NGHỆ THUẬT CHỚP THỜI CƠ CỦA ĐẢNG CỘNG SẢN
VIỆT NAM TRONG CÁCH MẠNG THÁNG TÁM VÀ
SỰ VẬN DỤNG ĐÓ ĐỐI VỚI BẢN THÂN

HỌC PHẦN: POLI200437 – LỊCH SỬ ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM

Thành phố Hồ Chí Minh, ngày 27 Tháng 09 năm 2021


Lời cảm ơn
Lời đầu tiên, em xin gửi lời tri ân sâu sắc đến cơ. Trong q trình tìm hiểu và học tập,
em đã nhận được sự giảng dạy và hướng dẫn rất tận tình, tâm huyết của cơ. Cơ đã giúp

em tích lũy thêm nhiều kiến thức hay và bổ ích.
Tuy nhiên, kiến thức của em vẫn cịn những hạn chế nhất định. Do đó, khơng tránh
khỏi những thiếu sót trong q trình hồn thành bài tiểu luận này. Mong cơ xem và
góp ý để bài tiểu luận của em được hồn thiện hơn.
Kính chúc cơ hạnh phúc, mạnh khoẻ và bình an trong đại dịch Covid, chúc cơ thành
công hơn nữa trong sự nghiệp “trồng người” để tiếp tục dìu dắt nhiều thế hệ sinh viên
đến những bến bờ tri thức.
Em xin chân thành cảm ơn!


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU:..................................................................................................................1
1. Lý do chọn đề tài:.........................................................................................1
2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài:..................................................................1
3. Đối tượng nghiên cứu:..................................................................................2
4. Phạm vi nghiên cứu:.....................................................................................2
5. Phương pháp nghiên cứu:............................................................................2
NỘI DUNG................................................................................................................3
CHƯƠNG 1: LÝ LUẬN CHUNG VỀ VẤN ĐỀ THỜI CƠ..................................3
1.1 Khái niệm thời cơ:..............................................................................................3
1.2. Vai trò của thời cơ:............................................................................................3
CHƯƠNG 2: THỜI CƠ TRONG CÁCH MẠNG THÁNG TÁM.......................4
2.1. Xác định thời cơ trong Cách mạng Tháng Tám:............................................4
2.2. Kết quả của việc chớp thời cơ của Đảng:........................................................6
2.3. Tính chất của Cách mạng Tháng Tám:...........................................................7
2.4. Ý nghĩa của Cách mạng Tháng Tám:..............................................................9
2.5. Kinh nghiệm của Cách mạng Tháng Tám:.....................................................9
2.4. Vận dụng:.........................................................................................................10
KẾT LUẬN.............................................................................................................13
TÀI LIỆU THAM KHẢO......................................................................................14




MỞ ĐẦU:
1. Lý do chọn đề tài:
Việt Nam chúng ta vốn dĩ là một đất nước giàu tài nguyên thiên nhiên, có vị trí
địa lý thuận lợi, nằm trong ngã ba Đông Dương nên được xem là một miếng mồi ngon
và béo bở của các nước trên thế giới lúc bấy giờ. Do đó, trong q trình đi xâm lấn,
mở rộng thuộc địa, các nước phương Tây đã để ý tới nước ta. Năm 1950, Pháp nổ súng
xâm lược nước ta tại Đà Nẵng, triều đình nhà Nguyễn ký hiệp ước Pa – Tơ – Nốt, hoàn
toàn dâng nước ta cho đế quốc Pháp. Từ đó, nước ta trở thành thuộc địa của chúng, kể
từ đó nhân dân ta chịu bao nhiêu áp bức, đau khổ, lầm than dưới sự bóc lột tận cùng
của thực dân Pháp đã làm hằn sâu trong tiềm thức mỗi người Việt Nam ý chí kiên
cường.
Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời ngày 3/2/1930 đã chấm dứt sự khủng hoảng bế
tắc về đường lối cứu nước. Dưới sự lãnh đạo của Đảng và việc chớp đúng thời cơ đã
đem lại thắng lợi hết sức to lớn, nó đã phá tan hai tầng xiềng xích nơ lệ của thực dân
Pháp kéo dài hơn 80 năm và cuả phát xít Nhật, đồng thời lật đổ chế độ phong kiến tồn
tại trên đất nước ta, chính quyền về tay nhân dân, lập ra nước Việt Nam dân chủ cộng
hoà mở ra một kỷ nguyên mới: kỷ nguyên độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã
hội. Nhân dân Việt Nam từ thân phận nô lệ trở thành người dân một nước độc lập, làm
chủ vận mệnh của mình. Cách mạng Tháng Tám được xem là một sự kiện lịch sử vĩ
đại của dân tộc Việt Nam, để lại bài học phát triển kinh tế, văn hố, chính trị của nước
ta sau này. Từ đó, em lựa chọn đề tài “Nghệ thuật chớp thời cơ của Đảng cộng sản
Việt Nam trong Cách mạng Tháng Tám và sự vận dụng đó đối với bản thân” để tìm
hiểu một cách sâu sắc về nghệ thuật chớp thời cơ của Đảng Cộng sản Việt Nam.
2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài:
Làm rõ khái niệm thời cơ và vai trò của thời cơ.
Tìm hiểu thời cơ trong Cách mạng Tháng Tám và kết quả của việc chớp thời cơ
của Đảng.

1


3. Đối tượng nghiên cứu:
Nghệ thuật chớp thời cơ của Đảng Cộng sản Việt Nam trong Cách mạng Tháng
Tám.
Phương pháp vận dụng chớp thời cơ vào Cách mạng Tháng Tám.
4. Phạm vi nghiên cứu:
Nghệ thuật chớp thời cơ của Đảng Cộng sản Việt Nam trong Cách mạng Tháng
Tám.
5. Phương pháp nghiên cứu:
Phương pháp lý luận thông qua việc nghiên cứu thu thập tài liệu, các kênh thông
tin.
Phương pháp hệ thống để thể hiện nghệ thuật chớp thời cơ của Đảng Cộng sản
Việt Nam trong Cách mạng Tháng Tám.

2


NỘI DUNG
CHƯƠNG 1: LÝ LUẬN CHUNG VỀ VẤN ĐỀ THỜI CƠ
1.1 Khái niệm thời cơ:
Thời cơ là thời gian, điều kiện, hoàn cảnh chủ quan và khách quan mang yếu tố
thuận lợi để tiến hành thắng lợi một việc gì đó. Trong chiến tranh, vấn đề thời cơ là
vấn đề vơ cùng quan trọng. Bởi vì, bên nào nắm được thời cơ thì chắc chắn bên đó se
giành được thắng lợi và Cách mạng Tháng 8 năm 1945 chính là một minh chứng về
việc chớp thời cơ Cách mạng. Thời cơ xuất hiện một cách bất ngờ và tồn tại trong
khoảng thời gian nhất định. Nói như vậy, thời cơ khơng có nghĩa là một cái gì đó
khơng thể biết trước được, khơng thể đốn định được. Vì thế, khơng phải ai cũng dự
báo được thời cơ, theo dõi, nắm bắt nó và cuối cùng là lợi dụng nó để đạt tới mục đích

cuối cùng.
1.2. Vai trị của thời cơ:
Thời cơ là một khái niệm rất quan trọng, gắn liền với sự thành bại của mỗi cá
nhân, của các đảng phái chính trị và của mỗi cộng đồng với những quy mô khác nhau,
khi ta biết vận dụng đem những thuận lợi để đem đến thành cơng.
Có thể nói thời cơ của Cách mạng Tháng 8 năm 1945 chính là thời cơ của đất
nước Việt Nam độc lập. Trong thời điểm chính quyền Pháp bị qn phiệt Nhật lật đổ
tình hình chính trị khủng hoảng. Phát xít Nhật đầu hàng Đồng minh nếu Đảng ta
không chớp thời cơ trước khi quân đồng minh tiến vào nước ta với danh nghĩa giải
giáp qn Nhật thì se khơng thể tự giành được độc lập.

CHƯƠNG 2: THỜI CƠ TRONG CÁCH MẠNG THÁNG TÁM
2.1. Xác định thời cơ trong Cách mạng Tháng Tám:
3


Một cuộc khởi nghĩa hoặc tổng khởi nghĩa muốn thắng lợi đòi hỏi phải hội đủ
những điều kiện bên trong và bên ngoài (khách quan và chủ quan) mà chúng ta thường
gọi là điều kiện chín muồi. Theo như Đảng ta nhận định “Những cơ hội tốt đang giúp
cho những điều kiện khởi nghĩa mau chín muồi” – “Giờ quyết định cho vận mệnh dân
tộc ta đã đến. Toàn quốc đồng bào hãy đứng dậy đem sức ta mà tự giải phóng cho ta”.
Ngay từ tháng 5 năm 1941, khi Liên Xô chưa tham chiến, Hội nghị Ban Chấp
hành Trung ương lần thứ VIII được tổ chức tại Pắc Bó (Cao Bằng) đã ra Nghị quyết dự
báo một cách chính xác hệ quả trực tiếp của cuộc chiến tranh thế giới lần thứ hai:
“Nếu cuộc đế quốc chiến tranh lần trước đẻ ra Liên Xô, một nước xã hội chủ nghĩa thì
cuộc đế quốc chiến tranh lần này sẽ đẻ ra nhiều nước xã hội chủ nghĩa, sẽ do đó cách
mạng nhiều nước thành công…”. Với chiến thắng của Liên Xô và các lực lượng đồng
minh trước chủ nghĩa phát xít, thời cơ cách mạng đã đến với nhiều nước trên thế giới
khi chiến tranh thế giới thứ hai kết thúc. Hàng loạt cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa
đã nổ ra thắng lợi, chủ nghĩa xã hội từ một nước trở thành một hệ thống thế giới. Đó là

một khả năng làm xuất hiện thời cơ cách mạng có lợi cho nhiều nước, trong đó có cách
mạng nước ta. Nhận thức được tầm quan trọng của thời cơ, Đảng ta đứng đầu là Chủ
tịch Hồ Chí Minh đã sớm đưa những quan điểm, Người viết: “Đằng sau sự phục tùng
tiêu cực, người Đơng Dương giấu một cái gì đó đang sôi sục, đang gào thét và sẽ
bùng nổ một cách ghê gớm khi thời cơ đến. Bộ phận ưu tú phải thúc đẩy cho thời điểm
mau”. Với sự phân tích chính xác, khoa học mâu thuẫn trong hàng ngũ kẻ thù, đã dự
báo cuộc đảo chính của Nhật ở Đông Dương và vạch ra những kế hoạch hành động khi
tình hình mới tới. Tổng Bí thư Trường Chinh xác định sớm hay muộn cuộc đấu súng
Nhật - Pháp nhất định se xảy ra. Từ đó đến những tháng đầu năm 1945, vấn đề “cuộc
đảo chính của phát xít Nhật” luôn luôn được nhắc tới trong những văn kiện, tài liệu
tuyên truyền của Đảng, định hướng công tác chuẩn bị của phong trào cách mạng cho
thời điểm “đem sức ta mà giải phóng cho ta”. Vì thế, ngay trong đêm Nhật đảo chính
Pháp (9-3-1945), Hội nghị Thường vụ mở rộng, dưới sự chủ trì của Tổng Bí thư
Trường Chinh, đã khai mạc tại chùa Đồng Kỵ, sau đó họp tiếp tại làng Đình Bảng (Bắc
Ninh), ra ngay Chỉ thị “Nhật - Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta” vào ngày
12-3-1945. Bản chỉ thị nhận định, cuộc đảo chính của Nhật ở Đơng Dương tuy gây ra
khủng hoảng chính trị, nhưng điều kiện khởi nghĩa chưa thực sự chín muồi. Trung
ương xác định kẻ thù mới là phát xít Nhật, đề ra khẩu hiệu đấu tranh mới và dự báo hai
4


khả năng làm xuất hiện thời cơ cho nhân dân ta vùng dậy giành chính quyền trên cả
nước. Một là, quân Đồng minh vào Đông Dương đánh Nhật; hai là, Nhật đầu hàng
Đồng minh. Dưới ánh sáng của bản Chỉ thị lịch sử đó, các cấp bộ đảng từ trung ương
đến địa phương đã theo dõi sát sao diễn biến mặt trận Thái Bình Dương. Đúng giữa
trưa ngày 15-8-1945, Nhật hoàng tuyên bố đầu hàng các lực lượng Đồng minh. Như
vậy, thời cơ xuất hiện như khả năng thứ hai mà Đảng ta đã dự báo. Tại lán Nà Lừa,
Tân Trào (Tuyên Quang), lãnh tụ Hồ Chí Minh thể hiện quyết tâm “Dù phải đốt cháy
cả dãy Trường Sơn cũng phải giành cho được tự do, độc lập!”. Trung ương Đảng và
Tổng bộ Việt Minh thành lập Ủy ban khởi nghĩa toàn quốc. Ủy ban ra Quân lệnh số 1:

“Giờ tổng khởi nghĩa đã đến! Cơ hội có một cho quân, dân Việt Nam cùng giành lấy
quyền độc lập của nước nhà. Chúng ta phải hành động cho nhanh, với một tinh thần
vô cùng quả cảm, vô cùng thận trọng! Cuộc thắng lợi hoàn toàn nhất định sẽ về ta!”.
Tiếp đó, Hội nghị Đảng tồn quốc và Quốc dân Đại hội nhóm họp tại Tân Trào quyết
định phát động cuộc tổng khởi nghĩa giành chính quyền trên cả nước.
Tiếp đó, Hội nghị Đảng toàn quốc và Quốc dân Đại hội nhóm họp tại Tân Trào
quyết định phát động cuộc tổng khởi nghĩa giành chính quyền trên cả nước. Thời cơ
chỉ xuất hiện trong một thời gian nhất định. Trong Cách mạng Tháng Mười Nga, thời
cơ chỉ xuất hiện trong 24 giờ. Còn trong Cách mạng Tháng Tám năm 1945, thời cơ tồn
tại một cách khách quan trong vịng 20 hơm, bắt đầu từ khi Nhật hoàng tuyên bố đầu
hàng (ngày 15-8) và kết thúc khi quân Đồng minh vào tước khí giới quân Nhật trên đất
nước ta theo Hiệp định Pốt-xđam (ngày 5-9). Nếu phát động tổng khởi nghĩa giành
chính quyền trên tồn quốc trước ngày 15-8 qn Nhật cịn mạnh và sau ngày 5-9 trên
đất nước có nhiều kẻ thù, cách mạng đều khơng có khả năng thành cơng. Đảng và
nhân dân ta đã chớp thời cơ, tiến hành tổng khởi nghĩa, giành chính quyền thắng lợi
trong ngưỡng thời gian khắc nghiệt đó. Như cơn sóng trào dâng, Cách mạng Tháng
Tám năm 1945 đã đạp đổ chính quyền phát xít Nhật và tay sai. Ngày 30 – 8 – 1945,
vua Bảo Đại đọc chiếu thoái vị. Cuộc tổng khởi nghĩa nổ ra từ ngày 14 – 8 – 1945 và
đến ngày 18 – 8 – 1945, và chúng ta đã giành thắng lợi ở nông thông đồng bằng Bắc
Bộ, đại bộ phận các tỉnh miền Trung một phần miền Nam ở các thị xã: Bắc Cạn, Hồ
Bình, Hải Phịng, Hà Đơng, Quảng Trị, Quảng Bình, Bình Định, Lâm Viên, Gia Lai,
Tân An, Bạc Liêu. Ngày 25 – 8 – 1945, khởi nghĩa thắng lợi ở Sài Gòn, Chợ Lớn, Gia
Định, Lạng Sơn, Kon Tum, Sóc Trăng, Vĩnh Long, Thủ Dầu Một, Châu Đốc, Trà Vinh,
5


Biên Hoà, Tây Ninh,... Chỉ trong 15 ngày cuối tháng 8 – 1945, cuộc tổng khởi nghĩa
đã giành thắng lợi hồn tồn. Lần đầu tiên trong lịch sử, chính quyền cả nước thuộc về
nhân dân. Ngày 2 – 9 – 1945, tại Quảng trường Ba Đình lịch sử, trước cuộc mít tinh
khổng lồ gần 1 triệu đồng bào, Chủ tịch Hồ Chí Minh thay mặt chính phủ lâm thời

trịnh trọng đọc bản Tuyên ngôn Độc lập, tuyên bố nước Việt Nam dân chủ cộng hoà ra
đời. Ba ngày sau, ngày 5-9-1945, với tư cách là chủ nhà, Chính phủ lâm thời nước Việt
Nam Dân chủ Cộng hịa đón tiếp qn Đồng minh vào tước khí giới quân Nhật trên
đất nước ta.
2.2. Kết quả của việc chớp thời cơ của Đảng:
Cách mạng Tháng Tám năm 1945 thành công dưới sự lãnh đạo của Chủ tịch Hồ
Chí Minh có tầm nhìn vượt trước thời gian, xác định đúng thời cơ. Đây là sự vận dụng
sáng tạo quy luật vận động phát triển của khởi nghĩa và cách mạng, khôn khéo trong
nghệ thuật chỉ đạo chớp thời cơ, giành thắng lợi.
Nhờ chủ động, tích cực chuẩn bị mọi mặt cho phong trào cách mạng ngay từ
những ngày đầu thành lập Đảng; hiểu biết sâu sắc về thời cơ cách mạng; dự báo chính
xác, nắm bắt kịp thời và chớp thời cơ mau lẹ, trong vỏn vẹn chưa đầy 20 ngày của mùa
thu lịch sử năm 1945, Đảng ta đã lãnh đạo quần chúng nhân dân làm cuộc tổng khởi
nghĩa thắng lợi, giành chính quyền, tuyên bố thành lập nước, thành lập Chính phủ lâm
thời… mở ra kỷ nguyên độc lập, tự do, hạnh phúc cho quốc gia dân tộc. Bài học và
tấm gương mẫu mực về tận dụng thời cơ trong Cách mạng Tháng Tám năm 1945
không ngừng được phát huy, phát triển trong các thời kỳ chiến đấu và chiến thắng vẻ
vang của toàn quân, toàn dân ta. Từ việc tận dụng thuận lợi trong và ngoài nước Đảng
ta đã giành được độc lập cho dân tộc, giành được chính quyền một cách nhanh chóng
ít đổ máu. Cách mạng Tháng Tám đã nêu cao tinh thần quật khởi của dân tộc, một dân
tộc có truyền thống lâu đời chiến đấu vì độc lập tự do, quyết không chịu làm nô lệ.
Bên cạnh đó, Cách mạng Tháng Tám nêu cao tinh thần kiên cường, anh dũng, hi sinh
tất cả vì một nền độc lập dân tộc, thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám cịn là kết quả
của những người con đất Việt ln mang trong mình một trái tim u nước và đồn kết
dân tộc. Khơng những giật tung những xiềng xích của bọn đế quốc phát – xít, Cách
mạng Tháng Tám lại lật nhào chế độ quân chủ thành lập trên đất nước ta hàng chục thế
6


kỷ, làm cho nước Việt Nam thành nước cộng hoà dân chủ, đưa dân tộc Việt Nam lên

hàng các dân tộc tiên phong. Giá trị cách mạng Tháng Tám chính ở chỗ đó. Và Chủ
tịch Hồ Chí Minh, vị chủ tịch đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà, Người
lãnh đạo Cách mạng Tháng Tám, rất xứng đáng là anh hùng của dân tộc. Nắm vững
bài học đó, Đảng ta đã nhiều lần giành thắng lợi trong suốt chiều dài đấu tranh giành
độc lập. Nổi bật nhất là trong đại thắng mùa Xuân năm 1975, Đảng ta đã liên tiếp có
những quyết định sáng suốt và kịp thời để giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước,
trong đó có việc giải phóng các đảo trong quần đảo Trường Sa trước khi đánh bại hồn
tồn chế độ Sài Gịn.
2.3. Tính chất của Cách mạng Tháng Tám:
Cách mạng Tháng Tám năm 1945 là “một cuộc cách mạng giải phóng dân tộc
mang tính chất dân chủ mới. Nó là một bộ phận khăng khít của cách mạng dân tộc dân
chủ nhân dân Việt Nam”. “Cách mạng Tháng Tám Việt Nam là một cuộc cách mạng
giải phóng dân tộc. Mục đích của nó là làm cho dân tộc Việt Nam thốt khỏi ách đế
quốc, làm cho nước Việt Nam thành một nước độc lập tự do”.
Cách mạng Tháng Tám năm 1945 là một cách mạng giải phóng dân tộc điển
hình, thể hiện:
Tập trung hoàn thành nhiệm vụ hàng đầu của cách mạng là giải phóng dân tộc,
tập trung giải quyết mâu thuẫn chủ yếu của xã hội Việt Nam lúc đó là mâu thuẫn giữa
toàn thể dân tộc với đế quốc xâm lược và tay sai, đáp ứng đúng yêu cầu khách quan
của lịch sử và ý chí, nguyện vọng độc lập tự do của quần chúng nhân dân.
Lực lượng cách mạng bao gồm toàn dân tộc, đoàn kết chặt che trong mặt trận
Việt Minh với những tổ chức quần chúng mang tên “cứu quốc”, động viên đến mức
cao nhất mọi lực lượng dân tộc lên trận địa cách mạng. Cuộc tổng khởi nghĩa tháng
Tám năm 1945 là sự vùng dậy của lực lượng tồn dân tộc.
Thành lập chính quyền nhà nước “của chung toàn dân tộc” theo chủ trương của
Đảng, với hình thức cộng hồ dân chủ, chỉ trừ tay sai của đế quốc và những kẻ phản
quốc, “còn ai là người dân sống giải đất Việt Nam đều thảy được một phần tham gia
giữ chính quyền, phải có một phần nhiệm vụ giữ lấy và bảo vệ chính quyền ấy”.
7



Cách mạng giải phóng dân tộc Việt Nam là một bộ phận của phe dân chủ chống
phát xít. Cách mạng đã giải quyết một số quyền lợi cho nông dân, lực lượng đông đảo
nhất trong dân tộc. Cuộc cách mạng đã xây dựng chính quyền nhà nước dân chủ nhân
dân đầu tiên ở Việt Nam, xoá bỏ chế độ dân chủ phong kiến.
Cách mạng Tháng Tám “chưa làm cách mạng ruộng đất, chưa thực hiện khẩu
hiệu người cày có ruộng”, “chưa xoá bỏ chế độ phong kiến chiếm hữu ruộng đất, chưa
xố bỏ những tàn tích phong kiến và nửa phong kiến để cho cơng nghiệp có điều kiện
phát triển mạnh... quan hệ giữa địa chủ và nơng dân nói chung vẫn như cũ. Chính vì
thế Cách mạng Tháng Tám có tính chất dân chủ, nhưng tính chất đó chưa được đầy đủ
và sâu sắc”.
Cách mạng Tháng Tám năm 1945 dưới sự lãnh đạo của Đảng cịn mang đậm tính
nhân văn, hoàn thành một bước hết sức cơ bản trong sự nghiệp giải phóng con người ở
Việt Nam khỏi mọi sự áp bức về mặt dân tộc, sự bóc lột về mặt giai cấp và sự nô dịch
về mặt tinh thần.
2.4. Ý nghĩa của Cách mạng Tháng Tám:
Khẳng định ý nghĩa của Cách mạng Tháng Tám năm 1945, Hồ Chí Minh viết:
“Chẳng những giai cấp lao động và nhân dân Việt Nam ta có thể tự hào, mà giai cấp
lao động và những dân tộc bị áp bức nơi khác cũng có thể tự hào rằng: Lần này là lần
đầu tiên trong lịch sử cách mạng của các dân tộc thuộc địa và nửa thuộc địa, một Đảng
mới 15 tuổi đã lãnh đạo Cách mạng thành cơng, đã nắm chính quyền toàn quốc”. Cách
mạng Tháng Tám năm 1945 đã đập tan xiềng xích nơ lệ của chủ nghĩa đế quốc trong
gần một thế kỷ, chấm dứt sự tồn tại của chế độ qn chủ chun chế ngót nghìn năm,
lập nên nước Việt Nam dân chủ Cộng hoà, nhà nước của nhân dân đầu tiên ở Đông
Nam Á”.
Với thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám, nhân dân Việt Nam từ thân phận nô lệ
bước lên địa vị người chủ đất nước, có quyền quyết định vận mệnh của mình. Nước
Việt Nam từ một nước thuộc địa trở thành một quốc gia độc lập có chủ quyền, vươn
lên cùng các dân tộc trên thế giới đấu tranh cho những mục tiêu cao cả của thời đại là
hồ bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội.

8


Thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám không chỉ là chiến cơng của dân tộc Việt
Nam mà cịn là chiến công chung của các dân tộc thuộc địa đang đấu tranh vì độc lập
tự do, vì thế nó có sức cổ vũ mạnh me phong trào giải phóng dân tộc trên thế giới.
Cách mạng Tháng Tám đã góp phần làm phong phú thêm kho tàng lý luận của chủ
nghĩa Mác Lê-nin về cách mạng giải phóng dân tộc.
2.5. Kinh nghiệm của Cách mạng Tháng Tám:
Cách mạng Tháng Tám thành công để lại cho Đảng ta và nhân dân Việt Nam
nhiều kinh nghiệm quý báu.
Thứ nhất, về chỉ đạo chiến lược, giương cao ngọn cờ giải phóng dân tộc, giải
phóng đúng đắn mối quan hệ giữa hai nhiệm vụ độc lập dân tộc và cách mạng ruộng
đất. Trong cách mạng thuộc địa, phải đặt nhiệm vụ giải phóng dân tộc lên hàng đầu,
còn nhiệm vụ cách mạng ruộng đất cần tạm gác lại, rải ra thực hiện từng bước thích
hợp nhằm phục vụ chống đế quốc.
Thứ hai, về xây dựng lực lượng: Trên cơ sở khối liên minh công nông, cần khơi
dậy tinh thần dân tộc trong mọi tầng lớp nhân dân, tập hợp mọi lực lượng yêu nước
trong mặt trận dân tộc thống nhất rộng rãi. Việt Minh là một điển hình thành cơng của
Đảng về huy động lực lượng toàn dân tộc lên trận địa cách mạng, đưa cả dân tộc vùng
dậy trong cao trào kháng Nhật cứu nước, tiến lên tổng khởi nghĩa giành chính quyền.
Theo cách dùng từ của V.I.Lênin trong tác phẩm Tổng kết cuộc tranh luận về quyền tự
quyết, thì đó chính là một “lị lửa khởi nghĩa dân tộc”.
Thứ ba, về phương pháp cách mạng: Nắm vững quan điểm bạo lực cách mạng
của quần chúng, ra sức xây dựng lực lượng chính trị và lực lượng vũ trang, kết hợp
đấu tranh chính trị với đấu tranh vũ trang, tiến hành chiến tranh du kích cục bộ và khởi
nghĩa từng phần, giành chính quyền bộ phận ở những vùng nơng thơn có điều kiện,
tiến lên chớp đúng thời cơ, phát động tổng khởi nghĩa ở cả nơng thơn và thành thị,
giành chính quyền tồn quốc.
Thứ tư, về xây dựng Đảng: Phải xây dựng một Đảng cách mạng tiên phong của

giai cấp công nhân, nhân dân lao động và toàn dân tộc Việt Nam, tuyệt đối trung thành
với lợi ích giai cấp và dân tộc, vận dụng và phát triển lý luận Mác-Lênin và tư tưởng
9


Hồ Chí Minh, đề ra đường lối chính trị đúng đắn; xây dựng một đảng vững mạnh về tư
tưởng, chính trị và tổ chức, liên hệ chặt che với quần chúng và đội ngũ cán bộ đảng
viên kiên cường được tơi luyện trong đấu tranh cách mạng.
Chú trọng vai trị lãnh đạo ở cấp chiến lược của Trung ương Đảng, đồng thời
phát huy tính chủ động, sáng tạo của đảng bộ các địa phương.
2.4. Vận dụng:
Hơn sáu thập kỷ đã trôi qua, bài học về nhận định thời cơ và chớp thời cơ cách
mạng của Đảng trong Cách mạng Tháng Tám năm 1945, vẫn còn nguyên giá trị thời
sự và đi theo năm tháng. Nếu như trước đây trong Cách mạng Tháng Tám 1945, Đảng
chủ trương xây dựng lực lượng, chủ động đón thời cơ khởi nghĩa để giành chính
quyền, thì ngày nay, nhận định về thời cơ trong bối cảnh tình hình trong nước và quốc
tế đã có những thay đổi căn bản, vấn đề hội nhập, toàn cầu hoá nổi lên như một xu thế
vận động tất yếu của thế giới hiện đại. Cho dù khó khăn do khủng hoảng kinh tế toàn
cầu, nhưng nếu biết tranh thủ thời cơ, tận dụng những yếu tố thuận lợi, những thời cơ
nảy sinh từ cuộc khủng hoảng, nhất định chúng ta se vượt qua thử thách đưa đất nước
tiếp tục đi lên, vững bước trên con đường đổi mới. Để nắm bắt thời cơ, vượt qua thách
thức trong điều kiện khoa học và công nghệ phát triển mạnh me, thời đại phát triển
kinh tế tri thức, Đảng ta chỉ ra rằng, cùng quyết tâm chính trị, thì yếu tố con người,
nguồn lực con người có tri thức là yếu tố quyết định. Trên nền tảng ổn định chính trị,
Đảng ta đề ra đường lối mở rộng, đa phương hoá, đa dạng hoá theo phương châm
“Việt Nam muốn là bạn của tất cả các nước”. Đường lối đối ngoại cởi mở đó đã tạo ra
những cơ hội tốt đẹp, trong đó có việc thu hút của các nước vào Việt Nam, nhằm đẩy
mạnh cơng nghiệp hố, hiện đại hố.
Cũng như trong thời kỳ Cách mạng Tháng Tám và các thời kỳ cách mạng trước
đây, trong công cuộc đổi mới, Đảng Cộng sản Việt Nam không ngừng được xây dựng

và chỉnh đốn, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu trong trình độ tư duy lý
luận, vận dụng đúng đắn các quy luật khách quan để đề ra Cương lĩnh, đường lối thích
hợp, tăng cường sức mạnh tổ chức, kỷ luật và năng lực tổ chức thực tiễn.

10


Thời gian qua, tồn cầu hóa và xu hướng hội nhập quốc tế là một diễn biến khách
quan mang tính tất yếu. Đảng ta đã biến nó thành cơ hội khi chuẩn bị một tâm thế sẵn
sàng hội nhập, bắt đầu từ kinh tế, rồi dần là văn hóa, thể thao… cho đến chính trị. Việt
Nam đã gia nhập ASEAN, trở thành thành viên Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO),
ứng cử Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hiệp quốc… Vì thế, vai trị
và uy tín của nước ta trên trường quốc tế ngày càng được nâng cao.
Hiện nay, dịch Covid-19 đã và đang gây nhiều thiệt hại cho nền kinh tế thế giới
nhưng cũng có thể tạo ra một số cơ hội. Cùng với sự tác động của chiến tranh thương
mại Mỹ - Trung, nhiều nhà đầu tư nước ngồi đã có sự chuyển dịch địa bàn đầu tư và
quy mô đầu tư, họ đã và đang chọn điểm đến là Việt Nam. Nước ta có thể nắm bắt cơ
hội này để thúc đẩy phát triển đất nước trên tinh thần chuẩn bị các điều kiện cần thiết
và hấp dẫn để “lót ổ đón đại bàng” như Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã chỉ đạo.
Là một người con sinh ra và lớn lên trong một đất nước đầy niềm tự hào về lịch
sử của dân tộc, càng tự hào hơn thế khi em là sinh viên của Trường Đại học Sư phạm
Thành phố Hồ Chí Minh, là thế hệ trẻ tương lai của đất nước, luôn được thừa hưởng
những điều quý báu từ dân tộc. Sinh viên một bộ phận tinh túy, quan trọng trong thanh
niên Việt Nam, là lực lượng kế tục, phát huy nguồn trí tuệ nước nhà, là nguồn lực chủ
yếu trong thời đại kinh tế tri thức, khoa học công nghệ, đóng vai trị then chốt trong
phát triển đất nước. Từ bài học “nghệ thuật chớp thời cơ của Đảng Cộng sản Việt
Nam trong Cách mạng Tháng Tám” để vận dụng vào bản thân khi còn là sinh viên.
Khi thời gian học tập ở trường cần tích luỹ kiến thức, ln bổ sung những kiến thức
mới, không ngừng học hỏi, bởi thời gian này là rất quý báu đối với mỗi sinh viên, vừa
học tập vừa trau dồi để dần hoàn thiện bản thân. Không những trau dồi về kiến thức

mà cần có những kỹ năng, bởi thế giới chúng ta ngày càng phát triển, ngày càng đi lên
và hơn thế là Việt Nam đang trong công cuộc đổi mới công nghiệp hoá, hiện đại hoá
nên thế hệ trẻ chúng ta cần phát huy bản thân để xứng tầm với sự phát triển trong thời
đại 4.0. Mỗi bản thân cần cố gắng để khơng bất kỳ ai bị bỏ lại phía sau vì lạc hậu, thua
kém về kiến thức và kỹ năng. Ln tận dụng thời gian khi cịn là sinh viên, vừa học
tập vừa làm để trau dồi những kỹ năng sống và được trải nghiệm để tích luỹ. Song,
thanh niên nói chung và sinh viên nói riêng cần tiếp thu những mặt tích cực, tiên tiến
của văn hóa hiện đại, đồng thời phát huy tinh thần yêu nước niềm tự hào dân tộc. Kiên
11


quyết đấu tranh đối với những biểu hiện vô cảm, hoặc những âm mưu chống phá của
các thế lực thù địch.

12


KẾT LUẬN
Trải qua những cuộc khởi nghĩa vũ trang để giành lại độc lập tự do cho đất nước,
các cuộc chiến tranh chống lại các thế lực xâm lược để bảo vệ Tổ quốc, hình thành một
nền nghệ thuật chớp thời cơ của Đảng Cộng sản Việt Nam trong Cách mạng Tháng
Tám độc đáo, đặc sắc và ưu Việt. Chính sự độc đáo đó của nghệ thuật đã góp phần làm
nên những chiến công hiển hách vang dội lịch sử của dân tộc, làm cho quân thù luôn bị
động, bất ngờ chuyển mạnh thành yếu và cuối cùng đi đến thất bại nặng nề. Điều đó
càng minh chứng cho các nước trên thế giới rằng dân tộc Việt Nam luôn có một sức
mạnh đồn kết, ln có sự sáng tạo trong chiến đấu, tuy là một nước nhỏ bé nhưng
không hề chùn bước trước những kẻ thù lớn mạnh.
Trong từng thành tựu của công cuộc đổi mới và trong mỗi bước phát triển của đất
nước hôm nay đều khởi nguồn từ những bài học kinh nghiệm quý báu đúc kết từ các
thời kỳ cách mạng trước đây. Trong đó, bài học kinh nghiệm nắm bắt và chớp thời cơ

của Cách mạng Tháng Tám năm 1945 ln ln có giá trị lâu bền và ý nghĩa thời đại.
Đồng thời, nghệ thuật chớp thời cơ còn là bài học quý giá để vận dụng vào bản thân,
phát triển để xứng đáng với những gì mà dân tộc đã mang lại.

13


TÀI LIỆU THAM KHẢO
Bộ Giáo dục và Đào tạo (9 – 2019), Giáo trình lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam.
Báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam, Thời cơ trong Cách mạng Tháng Tám và
bài học kinh nghiệm cho đất nước hôm nay.
Nhận từ: />Trang tin điện tử Đảng bộ Thành phố Hồ Chí Minh, Bài học về nắm bắt và vận
dụng thời cơ.
Nhận từ: />
14