Chào mừng các thầy cô về dự
giờ Ngữ văn lớp 6A6


KIỂM TRA BÀI CŨ
1. Thế nào là so sánh? Cấu tạo của phép so sánh?
2. Có mấy kiểu so sánh? Nêu tác dụng của phép so
sánh?


Biện pháp tu từ
So sánh
Khái niệm

Là đối chiếu sự vật, sự việc
này với sự vật, sự việc khác
có nét tương đồng để làm
tăng sức gợi hình, gợi cảm
cho sự diễn đạt

Phân loại
(kiểu)

- So sánh ngang bằng
- So sánh không ngang bằng

Tác dụng

- Gợi hình, giúp miêu tả sinh
động, cụ thể vừa giúp biểu
hiện tư tưởng, tình cảm

Dế Mèn


Biện pháp tu từ
So sánh
Khái niệm

- Là đối chiếu sự vật, sự việc
này với sự vật, sự việc khác
có nét tương đồng để làm
tăng sức gợi hình, gợi cảm
cho sự diễn đạt

Phân loại
(kiểu)

- So sánh ngang bằng
- So sánh không ngang bằng

Tác dụng

- Gợi hình, giúp miêu tả sinh
động, cụ thể vừa giúp biểu
hiện tư tưởng, tình cảm

Nhân hóa



Ví dụ:
Ơng trời
Mặc áo giáp
giáp đen
đen
Ra trận
Mn nghìn cây mía
Múa gươm
Kiến
Hành quân
Đầy đường.
(Trần Đăng Khoa)
Nhân hóa (Cách 1)

-> Bầu trời đầy mây đen.

-> Mn nghìn cây mía ngả
nghiêng, lá bay phấp phới.
-> Kiến bò đầy đường.

(Cách 2)


Bài tập nhanh
1. Chỉ ra và nêu tác dụng của phép nhân hóa trong đoạn văn sau:
Bến cảng lúc nào cũng đông vui. Tàu mẹ, tàu con đậu đầy
mặt nước. Xe anh, xe em tíu tít nhận hàng về và chở hàng ra. Tất
cả đều bận rộn.
-> Quang cảnh bến cảng được miêu tả sống động hơn; người đọc
dễ hình dung được cảnh nhộn nhịp, bận rộn của các phương tiện

có trên cảng.
2. So sánh cách diễn đạt trong đoạn văn trên với đoạn văn dưới đây:
Bến cảng lúc nào cũng rất nhiều tàu xe. Tàu lớn, tàu bé đậu đầy
mặt nước. Xe to, xe nhỏ nhận hàng về và chở hàng ra. Tất cả đều
hoạt động liên tục.
-> Đoạn văn 1 sử dụng nhiều phép nhân hóa, nhờ vậy mà sinh
động và gợi cảm hơn đoạn văn 2.


Ví dụ
a. Từ đó, lão Miệng, bác Tai, cơ Mắt, cậu Chân, cậu Tay lại thân
mật sống với nhau, mỗi người một việc, không ai tị ai cả.
(Chân, Tay, Tai, Mắt, Miệng)
b. Gậy tre, chông tre chống lại sắt thép của quân thù. Tre xung
phong vào xe tăng, đại bác. Tre giữ làng, giữ nước, giữ mái nhà
tranh, giữ đồng lúa chín.
(Thép Mới)
c.

Trâu ơi, ta bảo trâu này
Trâu ra ngồi ruộng, trâu cày với ta.
(Ca dao)

*Yêu cầu: Thảo luận nhóm (3ph); tổ 1: a, tổ 2: b, tổ 3 : c.
Câu hỏi: 1- Tìm những sự vật được nhân hóa?
2- Những từ ngữ dùng để gọi, tả sự vật (biểu thị nhân
hóa)?
3- Các sự vật ấy được nhân hóa bằng cách nào?



LUYỆN TẬP
Bài 3. Hai cách viết dưới đây có gì khác nhau? Nên chọn cách viết nào cho
văn bản biểu cảm và chọn cách viết nào cho văn bản thuyết minh?
- Cách 1: Trong họ hàng nhà chổi thì cơ bé Chổi Rơm vào loại xinh
xinh xắn
xắn nhất
nhất.
Cơ có chiếc váy vàng óng,
Áo của
của cơ
cơ cũng bằng rơm
óng khơng ai đẹp bằng. Áo
thóc nếp vàng tươi, được tết săn lại, cuốn
cuốn từng
từng vịng
vịng quanh
quanh người
người,
trơng
trơng cứ
cứ như
như áo
áo len
len vậy.
(Vũ Duy Thông)
=> Dùng cho văn bản biểu cảm
- Cách 2: Trong các loại chổi, chổi rơm vào loại đẹp nhất. Chổi được
tết bằng rơm nếp vàng. Tay chổi được tết săn lại thành sợi và quấn quanh
thành cuộn.
=> Dùng cho văn bản thuyết minh



Bài 5. Hãy viết một đoạn văn miêu tả ngắn với nội dung tự
chọn, trong đó có dùng phép nhân hóa.
* Yêu cầu:
- Nội dung: tự chọn (miêu tả người, lồi vật...)
- Hình thức: khoảng 5-7 câu, có sử dụng phép nhân hóa,
gạch chân dưới từ ngữ biểu hiện nhân hóa.


Bài 4. Hãy cho biết phép nhân hóa trong mỗi đoạn trích dưới đây được tạo ra
bằng cách nào và tác dụng của nó như thế nào?
a.

b.

c.

d.

Núi cao chi lắm núi ơi
Núi che mặt trời chẳng thấy người thương!
(Ca dao)
Nước đầy và nước mới thì cua cá cũng tấp nập xi ngược, thế là bao nhiêu
cị, sếu, vạc, cốc, le, sâm cầm, vịt trời, bồ nơng, mịng, két ở các bãi sông xơ xác
tận đâu cũng bay về cả vùng nước mới để kiếm mồi. Suốt ngày, họ cãi cọ om bốn
góc đầm, có khi chỉ vì tranh một mồi tép, có những anh Cị gầy vêu vao ngày ngày
bì bõm lội bùn tím cả chân mà vẫn hếch mỏ, chẳng được miếng nào.
(Tơ Hồi)
Dọc sơng, những chịm cổ thụ dáng mãnh liệt đứng trầm ngâm lặng nhìn

xuống nước.[...] Nước bị cản văng bọt tứ tung, thuyền vùng vằng cứ chực trụt
xuống, quay đầu chạy về lại Hòa Phước.
(Võ Quảng)
Cả rừng xà nu hàng vạn cây khơng có cây nào khơng bị thương. Có những
cây bị chặt đứt ngang nửa thân mình, đổ ào ào như một trận bão. Ở chỗ vết
thương, nhựa ứa ra, tràn trề, thơm ngào ngạt, long lanh dưới nắng hè gay gắt, rồi
dần dần bầm lại thành từng cục máu lớn.
(Nguyễn Trung Thành)


PHIẾU HỌC TẬP
TỔ (NHĨM)……….LỚP………..
- Từ ngữ biểu thị nhân hóa:
……………………….................
…………………………………………………..........................
- Cách nhân hóa:………………………………………………
…………………………………………………………………….
- Tác dụng:……………………………………………………..
…………………………………………………………………….


Bài 5. Hãy viết một đoạn văn miêu tả ngắn với nội dung tự
chọn, trong đó có dùng phép nhân hóa.
* Yêu cầu của đoạn văn:
- Nội dung: tự chọn (miêu tả người, lồi vật...)
- Hình thức: khoảng 5-7 câu, có sử dụng phép nhân hóa,
gạch chân dưới từ ngữ biểu hiện nhân hóa.
Ví dụ:
Đoạn đường dành riêng cho dân bản tôi đi về phải
vượt qua một con suối to. Nước suối bốn mùa trong veo,

rào rạt. Nước trườn qua kẽ đá, lách qua những mỏm đá
ngầm tung bọt trắng xóa. Hoa nước bốn mùa xịe cánh
trắng như trải thảm hoa đón mời khách gần xa đi về thăm
bản.


Biện pháp tu từ
So sánh
Khái
niệm

- Là đối chiếu sự vật, sự việc này
với sự vật, sự việc khác có nét
tương đồng để làm tăng sức gợi
hình, gợi cảm cho sự diễn đạt

Phân loại - So sánh ngang bằng
- So sánh khơng ngang bằng
(kiểu)

Nhân hóa
- Là gọi hoặc tả con vật, cây cối,
đồ vật,…bằng những từ ngữ vốn
được dùng để gọi hoặc tả con
người.
- Dùng những từ vốn gọi người
để gọi vật
- Dùng những từ vốn chỉ hoạt
động, tính chất của người để chỉ
hoạt động, tính chất của vật

- Trị chuyện, xưng hô với vật
như đối với người

Tác dụng - Gợi hình, giúp miêu tả sinh

động, cụ thể vừa giúp biểu hiện
tư tưởng, tình cảm

- Làm cho thế giới lồi vật, cây
cối, đồ vật...trở nên gần gũi với
con người, biểu thị được suy
nghĩ tình cảm của con người.


HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
* Bài cũ:
- Nắm chắc các kiến thức đã học về nhân hóa (học
thuộc ghi nhớ)
- Hồn thành các bài tập vào vở bài tập
- Sưu tầm các câu thơ, câu văn có sử dụng phép
nhân hóa
* Bài mới:
- Chuẩn bị bài: Phương pháp tả người (xem trước nội
dung bài, đọc kĩ ví dụ, tập trả lời các câu hỏi và bài
tập)
- Sưu tầm một vài đoạn văn tả người hay