Bài giảng bệnh còi xương do thiếu vitamin D ở trẻ em
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (422.28 KB, 25 trang )
BỆNH CÒI XƯƠNG DO THIẾU
VITAMIN D
www.themegallery.com
Company name
MỤC TIÊU
• Tầm quan trọng của bệnh cịi xương do
thiếu vitamin D.
• Ngun nhân của bệnh cịi xương.
• Biểu hiện lâm sàng của bệnh.
• Điều trị bệnh cịi xương thiếu vitamin D.
• Cách phịng ngừa bệnh cịi xương.
ĐỊNH NGHĨA
• Cịi xương: bệnh loạn dưỡng xương do
thiếu vitamin D hay rối loạn chuyển hoá
vitamin D�xương mềm và dễ gãy.
D
• Bệnh cịi xương do thiếu vitamin D gọi là
cịi xương dinh dưỡng.
• Ảnh hưởng rất lớn đến phát triển thể chất
của trẻ, tăng tần suất mắc bệnh nhiễm
khuẩn đặc biệt là nhiễm khuẩn đường hơ
•
hấp.
DỊCH TỄ HỌC
• Phổ biến: trẻ <3 tuổi, đặc biệt 3-18 tháng.
• Việt Nam: cịi xương vẫn là 1 bệnh phổ
biến, khảo sát ở 19 tỉnh thành, tỷ lệ thiếu
vitamin D ở trẻ < 5 tuổi là 58% (2013).
• Phịng chống bệnh còi xương: vấn đề ưu
tiên của sức khoẻ cộng đồng.
NGUỒN CUNG CẤP VITAMIN D
www.themegallery.com
Company name
NGUỒN CUNG CẤP VITAMIN D
• 20%: thức ăn: động vật (gan, lòng đỏ
trứng, sữa, thịt, cá...), thực vật (nấm,
đậu...), sữa mẹ và sữa bị đều rất thấp (010 đv/100ml)
• 80% tổng hợp qua da từ tiền vitamin D (7
dehydrocholesterol) ở trong da, dưới tác
dụng của tia cực tím (UVB).
CHUYỂN HOÁ
Vai trị sinh lý của vitamin D
• Tại ruột: kích thích hấp thụ Ca, P, tăng tạo
Ca-ATPase, tăng tổng hợp protein vận
chuyển Ca tại diềm bàn chải của tế bào biểu
mơ ruột.
• Tại xương: Tăng cường tạo khn xương.
Kích thích vận chuyển và lắng đọng Ca
vào khuôn xương thông qua việc giữ cân
bằng Ca trong máu.
Vai trị sinh lý của vitamin D
• Điều hồ nồng độ Ca và P máu dưới
ảnh hưởng của hocmon cận giáp.
• Cốt hố răng: tham gia vào độ chắc cho
răng.
• Chức năng khác: điều hoà chức năng một
số gen, ảnh hưởng đến hệ miễn dịch, phát
triển hệ sinh sản và da ở nữ giới.
www.themegallery.com
Company name
Cơ chế sinh lý bệnh
• D
Thiếu vitamin Dgiảm hấp thu Ca ở
tm
ruộCa
t máu giảmtăng tiết PTH hậu quả:
– Giảm tái hấp thu phosphat ở ống thậngiảm
n
phospho máurối loạn chức
u
•
năng của hệ thần kinh như kích thích, vã
•
•
•
mồ hơi.
– Huy động Ca ở xương vào máu gây ra
loãng xương.
Company name
NGUN NHÂN BỆNH CỊI XƯƠNG
THIẾU VITAMIN D
• Thiếu ánh sáng mặt trời:
Nhà ở chật chội tối tăm
Tập quán sai lầm, khơng cho trẻ ra ngồi trời
Mặc q nhiều quần áo
Vùng nhiều sương mù, ít ánh sáng mặt trời
• Do ăn uống: sữa mẹ ít vitamin D, dùng sữa
hạt, khơng uống sữa bò, ăn nhiều chất bột
sớm
YẾU TỐ THUẬN LỢI CỊI XƯƠNG
THIẾU VITAMIN D
• Tuổi: < 1 tuổi
• Trẻ đẻ non
• Giảm hấp thu do bệnh: nhiễm khuẩn hơ
hấp, tiêu chảy kéo dài, tắc mật
• Màu da: các trẻ da đen, nâu
• Thuốc: corticoide, hydantoine, gardenal.
LÂM SÀNG
• Thể cịi xương bào thai
• Thể cịi xương sớm ở trẻ < 6 tháng
• Thể cổ điển ở trẻ > 6 tháng
Thể cịi xương sớm
• Hạ canxi máu: tăng kích thích thần kinh cơ
• Biến dạng xương: chủ yếu ở hộp sọ, hộp
sọ mềm theo tư thế nằm, bướu trán, bướu
đỉnh.
• Giảm trương lực cơ và thiếu máu: nhẹ
hơn thể cổ điển
• XN: hạ canxi máu, phosphatase kiềm
tăng,Xquang xương cổ tay cổ chân khơng
có hình ảnh điển hình như thể cổ điển.
www.themegallery.com
Company name
Thể cổ điển ở trẻ > 6 tháng
• T/c liên quan đến hạ Ca máu
• Biến dạng xương: chuỗi hạt sườn, lồng
ngực ức gà, cong chi dưới, cán vá…
• Giảm trương lực cơ
• Thiếu máu
• XN: Ca máu giảm vừa, Phosphatase kiềm
tăng, Xquang xương cổ tay/cổ chân (đầu
xương to bè, khoét hình đáy chén)
www.themegallery.com
Company name
www.themegallery.com
Company name
CHẨN ĐỐN
• Chẩn đốn chủ yếu dựa vào hỏi bệnh,
triệu chứng lâm sàng.
• Phosphataza kiềm tăng, xác định chẩn
đốn nhờ Xquang xương.
ĐIỀU TRỊ
• Nguyên tắc điều trị:
– Cải thiện dinh dưỡng: thực phẩm giàu
vitamin D.
– Bảo đảm tiếp xúc đủ với ánh sáng mặt
trời.
• - Điều trị bệnh nền
•
- Bổ sung Vitamin D
Điều trị cịi xương cổ điển
• n
Xquang:đầu xương kht đáy chénCĐ
dùng vit D liều cao
• Vit D 5000đv/ngày x 2-3 tuần, uống
• Kiểm tra xquang sau 2-3 tuần:
• - H/ảnh đường viền phục hồi: vitD
400đv/ngày đến tuổi biết đi
• - Cịn khuyết xương: liều 5000đv x 2 tuần
•
Ko cần thêm canxi.
www.themegallery.com
Company name
Điều trị cịi xương sớm
• Uống cả vit D và Ca, không cần chụp
Xquang xương.
– Vit D: 1500-2000 đv/ngày x 3-4 tuần,
sau đó chuyển sang liều phịng bệnh 400
đv/ngày liên tục cho đến tuổi biết đi.
• –Canxi: cần kiểm tra canxi máu của cả mẹ
và con:
•
Ca mẹ giảm: uống Ca 2g/ngày
•
Ca con giảm: uống Ca 0,5g/ ngày
www.themegallery.com
Company name
PHỊNG BỆNH
• Giáo dục sức khoẻ:
Tắm nắng cho cả 2 mẹ con
Giáo dục dinh dưỡng
• Uống vit D liều phịng bệnh
PHỊNG BỆNH
• Liều vitamin D phịng bệnh:
-Sau sinh - 12 tháng: uống 400UI/ ngày
-Trẻ sinh non, sinh đôi, sinh ba: tháng đầu
cho liều cao hơn: 1000 UI/ngày.
- Trẻ >12 tháng: bổ sung nếu trẻ có tiền sử
thiếu vitamin D cần phải điều trị; trẻ có
nguy cơ cao thiếu vitamin D (giảm tổng
hợp và hấp thu).
www.themegallery.com
Company name
Thank you !
www.themegallery.com
Company name
