ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
KHOA KINH TẾ


Phát triển nông thôn
GIẢNG VIÊN: Huỳnh Viết Thiên Ân
Chủ đề: Phân tích mối quan hệ giữa tổ chức và chủ thể nơng thơn
trong phát triển nơng thơn
Nhóm 8
Lớp : 44K20.2
Họ và tên:

Nguyễn Phương Duyên
Bùi Nhật Long
Lê Nhật Minh
Dương Thị Mỹ
Trần Thị Nga
Noy Panyathip

Đà Nẵng, Tháng 09 Năm 2021


MỤC LỤC

2


LỜI NĨI ĐẦU
Ngày nay, phát triển nơng thơn đảm nhận một vai trị quan trọng trong tổng thể q
trình phát triển đất nước. Phát triển nông thôn, được hiểu đơn giản, có nghĩa là một chiến

lược được hoạch định để cải thiện đời sống kinh tế - xã hội của người nghèo ở nơng thơn.
Có thể thấy rằng, phát triển nơng thơn là một vấn đề có phạm vi rộng rãi khơng chỉ
liên quan đến chính quyền và người dân, mà bên cạnh đó các tổ chức, đồn thể ở nơng
thơn (gọi chung là tổ chức) cũng có những vai trị rõ rệt đối với sự phát triển nơng nghiệp
và đời sống nơng thơn. Các tổ chức này tích cực thúc đẩy tất cả các khía cạnh của hoạt
động phát triển và bổ sung vai trị của chính phủ trong phát triển nông thôn.
Vậy các tác động của các tổ chức được thể hiện như thế nào và tầm quan trọng của nó
ra sao sẽ được làm rõ trong bài phân tích dưới đây.

3


1. Khái niệm tổ chức, phân loại các tổ chức trong nông thôn
I.1. Khái niệm tổ chức
Tổ chức là cơ quan trực tiếp giải quyết với người dân và thực hiện các vấn đề và nội
dung phát triển nông thôn. Nhà nước và mọi người dân có trách nhiệm tăng cường vai trò
của các tổ chức và tạo điều kiện để các tổ chức này hoạt động có hiệu quả trong các hoạt
động phát triển nông thôn.
I.2. Phân loại các tổ chức

Các tổ chức liên quan đến phát triển nông thơn bao gồm:
Các chính quyền tỉnh, huyện và xã; các tổ chức đại diện cho nông dân, phụ nữ, thanh
niên, cựu chiến binh; các hợp tác xã kiểu mới; các ngân hàng và hiệp hội tín dụng, các
doanh nghiệp Nhà nước và doanh nghiệp tư nhân, các tổ chức phi chính phủ và các nhà
tài trợ.
2. Phân tích tác động của một số tổ chức đối với chủ thể nông thơn trong phát triển
nơng thơn
2.1.

Chính quyền tỉnh, huyện và cơ sở


Cơ quan chính quyền tỉnh, huyện và cơ sở là cơ quan Nhà nước địa phương, trực tiếp
quản lý và điều hành các hoạt động phát triển kinh tế xã hội của địa phương mình.
Trong lĩnh vực phát triển nơng thơn, các chính quyền tỉnh, huyện và cơ sở đảm nhận
những vai trò quan trọng trong các mặt:
- Xây dựng và triển khai các chương trình phát triển kinh tế xã hội của địa phương
trong đó có xây dựng cơ sở hạ tầng.
- Quy hoạch phân bổ sử dụng đất cho các mục đích phát triển nơng nghiệp và các
mục đích khác theo đúng quy hoạch phát triển kinh tế xã hội của địa phương.
- Phân bổ, sử dụng ngân sách, tín dụng và nguồn nhân lực một cách hợp lý cho các
nhu cầu phát triển.
- Kiểm soát tốt các hệ thống dịch vụ của Nhà nước trên địa bàn như thuỷ lợi, giao
thông, giáo dục, y tế, xã hội.
- Hỗ trợ đầu tư để nâng cấp, mở rộng và xây dựng các cơ sở chế biến mới ở các vùng
sản xuất tập trung, chuyên canh.
- Quản lý tốt các hoạt động xuất nhập khẩu và tiếp cận các thị trường, quản lý các
doanh nghiệp hoạt động trên địa bàn.

4


2.2.

Hợp tác xã

Hợp tác xã (HTX) là tổ chức kinh tế tập thể do các cá nhân, hộ gia đình có nhu cầu,
lợi ích chung và tự nguyện góp vốn, góp sức lập ra để phát huy các điểm mạnh tập thể
của từng xã viên tham gia, qua đó đã cùng nhau thực hiện các hoạt động sản xuất kinh
doanh một cách hiệu quả và nâng cao đời sống vật chất, tinh thần, góp phần phát triển
kinh tế- xã hội của đất nước.

Thông qua các HTX, người dân liên kết, khai thác lợi thế về điều kiện tự nhiên, xã
hội, nghề truyền thống, sản phẩm chủ lực của địa phương, cùng tổ chức sản xuất, thực
hiện các việc mà từng cá nhân đơn lẻ làm sẽ không hiệu quả. Thực tế cho thấy, giữa hộ
thành viên HTX so với hộ không phải là thành viên HTX không chênh nhau về năng suất
lao động nhưng chênh lệch rõ rệt về giá thành. Các hộ thành viên HTX bán hàng với giá
cao hơn các hộ không phải thành viên HTX trên khoảng 10%, nhưng chi phí sản xuất lại
giảm 25%. Do đó mà thu nhập của hộ thành viên HTX cao hơn so với hộ không phải
thành viên HTX khoảng 30% (riêng ở TP. Hồ Chí Minh là 35,7%), từ đó khẳng định vai
trị quan trọng của HTX đối với nơng thơn.
HTX là nịng cốt quan trọng trong xây dựng nơng thơn mới, điều chỉnh cơ cấu ngành
nông nghiệp, công nghiệp, thương mại, dịch vụ. HTX tạo động lực phát triển kinh tế, xã
hội bền vững; chất lượng tăng trưởng ổn định, khả năng giải quyết việc làm trên địa bàn
được cải thiện mạnh mẽ; chất lượng cuộc sống của thành viên và cộng đồng được cải
thiện.
2.3.

Ngân hàng và các tổ chức tín dụng

Phát triển sản xuất nơng nghiệp và kinh tế nông thôn trong điều kiện sản xuất phân
tán trong các hộ nông dân và các trang trại, các cơ sở sản xuất quy mơ nhỏ rất cần tín
dụng.
Các nguồn tín dụng chính phục vụ phát triển nơng thơn, nơng nghiệp là :
- Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thơn (ARDB).
- Ngân hàng chính sách xã hội.
- Các Hiệp hội hoặc Quỹ tín dụng, bao gồm cả các quỹ do các tổ chức quần chúng
điều hành (phục vụ các hội viên của họ).
- Các tổ chức xã hội khác và các tổ chức phi chính phủ có nguồn vốn tín dụng nhỏ.
Xét dưới hình thức chủ yếu của tín dụng là loại hình cho vay thì tín dụng ngân hàng
có vai trị hết sức to lớn đối với sự phát triển nông nghiệp và kinh tế hộ ở nông thơn:
- Tín dụng đã hình thành và phát triển thị trường tài chính tại nơng thơn qua hoạt

động làm “cầu nối” cho bên thừa vốn và bên thiếu vốn và điều hịa nguồn vốn đó.
5


- Tín dụng ngân hàng góp phần đầu tư hiệu quả vào các nguồn lực để người dân khai
thác được tiềm năng tại chỗ, từ đó tạo ra của cải và phát triển thị trường.
- Tín dụng thơng qua hình thức đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng cho nơng thơn như:
đường sá, cầu cống, cơng trình thủy lợi, mạng lưới điện, bệnh viện, trường học,... tạo
điều kiện cho người nông dân tiếp thu công nghệ mới vào sản xuất kinh doanh.
- Tín dụng tạo điều kiện để các ngành nghề truyền thống được phát triển và tạo ra các
ngành nghề mới, góp phần giải quyết việc làm cho người lao động trong nông thôn thông
qua việc đầu tư vào cơ sở vật chất giúp đỡ cho hoạt động sản xuất.
- Tín dụng góp phần đảm bảo hiệu quả xã hội, nâng cao đời sống vật chất tinh thần
cho người nơng dân. Hoạt động tín dụng phát triển đã hạn chế đáng kể tình trạng cho vay
nặng lãi tồn tại khá lâu đời ở nông thôn.
2.4.

Các doanh nghiệp nhà nước

Các doanh nghiệp Nhà nước trước đây được thành lập và hoạt động trên tất cả các
lĩnh vực kinh tế nơng thơn. Từ khi thực hiện chính sách đổi mới, vai trò của các doanh
nghiệp Nhà nước được chuyển đổi, nhiều doanh nghiệp Nhà nước chuyển đổi thành công
ty cổ phần hoặc được bản, được sát nhập hoặc đóng cửa.
Doanh nghiệp nhà nước tham gia đầu tư vào các vùng miền đầy khó khăn và thách
thức, đó là những lĩnh vực đầu tư có lợi nhuận thấp, nhằm thu hẹp khoảng cách phát triển
giữa các vùng, miền và kiến trúc nền tảng phát triển.
Tính đến hết năm 2020 đã có 99,26% số hộ dân ở nông thôn sử dụng điện. Trong 5
năm tới, các doanh nghiệp Việt Nam sẽ cố gắng cung cấp điện cho hầu hết các hộ dân
nông thơn. Và ở đây, sự đóng góp của Tập đồn Điện lực Việt Nam và các đơn vị thành
viên không thể thiếu.

Các chương trình với mục tiêu cấp điện cho nông thôn, miền núi, hải đảo và các vùng
sâu vùng xa của Việt Nam khơng chỉ góp phần vào cơng cuộc xố đói giảm nghèo mà
cịn đóng góp vào sự phát triển bền vững cho các khu vực đó. Điện khí hố nơng thơn
giúp người dân trong việc thay đổi cơ cấu cây trồng, quy mô và tập quán canh tác, ni
trồng, giúp tăng năng suất, từ đó nâng cao thu nhập cho người dân ở nông thôn. Điện
cũng giúp cho các làng nghề truyền thống sử dụng máy móc thay vì dùng sức người, phát
huy sản xuất sản phẩm cổ truyền và mở rộng ra nhiều ngành nghề mới. Các phương tiện
nghe nhìn được sử dụng ngày càng phổ biến trong các gia đình nơng dân, điều đó đã cải
thiện nhiều về đời sống văn hoá, giúp nâng cao dân trí, đem lại những lợi ích cơ bản, lâu
dài cho các địa phương, từ đó có cơ sở để xây dựng lên nông thôn mới.

6


2.5.

Khu vực tư nhân

Trong nền kinh tế thị trường, khu vực tư nhân càng ngày càng tham gia vào các lĩnh
vực kinh tế nông nghiệp và nông thôn.
Nhiều doanh nghiệp tư nhân lớn như Tập đoàn TH True Milk hay Hồng Anh Gia Lai
đầu tư vào ngành nơng nghiệp, làm thay đổi tư duy phát triển nông nghiệp ở vùng nông
thôn, giúp tạo thêm việc làm cho hàng trăm ngàn lao động nông thôn với thu nhập ổn
định. Xa hơn nữa là góp phần tích cực thúc đẩy tích tụ ruộng đất, hình thành các vùng
sản xuất hàng hóa tập trung, tạo nên một đội ngũ nông dân lao động công nghiệp.
Cuối năm 2016, công ty Vinamilk đã triển khai việc đầu tư, đưa vào vận hành sản
xuất hiệu quả Trang trại Bị Sữa Vinamilk Hà Tĩnh với quy mơ từ 2.000 đến 3.000 con
bằng việc ứng dụng công nghệ cao, đem lại nhiều lợi ích cho doanh nghiệp, cũng như
cho người dân và địa phương; do đó đã hình thành nên vùng nguyên liệu tiêu thụ sản
phẩm của bà con nông dân trồng cỏ, ngô bán cho trang trại và phát triển chăn ni bị

sữa trên địa bàn Hà Tĩnh đóng góp một phần quan trọng trong q trình phát triển kinh tế
xã hội ở địa phương.
Nhiều mơ hình liên kết sản xuất giữa khu vực tư nhân và nông thôn trong nông
nghiệp đã mang lại hiệu quả kinh tế cao, đảm bảo cho việc cung ứng dịch vụ đầu vào và
thị trường tiêu thụ đầu ra của sản xuất. Nhiều doanh nghiệp đã đóng vai trị trung tâm
trong tổ chức sản xuất theo chuỗi giá trị, xác định thị trường.
Chủ trương của Nhà nước tiếp tục đẩy nhanh tiến trình cổ phần hố và đa dạng hố
chủ sở hữu các doanh nghiệp Nhà nước để tạo thêm cơ hội cho khu vực tư nhân đầu tư
vào phát triển kinh tế ở nông thôn.
2.6.

Các tổ chức xã hội

Các tổ chức xã hội là những tổ chức do chính người dân tự nguyện lập ra nhằm đáp
ứng nhu cầu riêng của từng nhóm hay cộng đồng thơng qua việc giúp đỡ, tương trợ nhau
về đời sống và sinh hoạt xã hội.
Bằng nhiều hoạt động và việc làm thiết thực, các tổ chức này đã trở thành cầu nối
giữa các doanh nghiệp, hợp tác xã, các thành viên với các cơ sở ngành trong việc tham
gia xây dựng, phát triển sản xuất, chế biến và tiêu thụ nông sản; tư vấn kỹ thuật và thúc
đẩy hợp tác kinh tế giúp các đơn vị hội viên cùng phát triển, qua đó góp phần thực hiện
hiệu quả các mục tiêu phát triển nông nghiệp, nông thôn của địa phương.
Hội liên hiệp phụ nữ , Đồn thanh niên, Hội nơng dân, Hội cực chiến binh có mối
quan hệ mật thiết với nơng thơn. Bởi vì các đồn thể xã hội này ln thấu hiêu tâm tư của
người dân, có mặt khi dân cần và ln đóng một vai trị to lớn đối với cuộc sống người
dân nơng thơn, một vị trí khơng thể thiếu.
7


Các tổ chức này gắn kết các thành viên và hoạt động theo pháp luật và những quy
định của tổ chức đồn thể, hoạt động vì lợi ích chung của địa phương và xã hội.

2.7.

Các tổ chức phi chính phủ

Trong nhiều năm qua, các tổ chức phi chính phủ đã có những đóng góp quan trọng và
tích cực vào các thành tựu trong lĩnh vực hỗ trợ phát triển nông thơn và xóa đói giảm
nghèo. Số lượng các tổ chức phi chính phủ nước ngồi hoạt động tại Việt Nam đã và
đang tăng mạnh suốt những năm qua với tổng giá trị viện trợ đạt trên ba tỷ USD, và mức
giải ngân hàng năm đạt 300 triệu USD. Các tổ chức phi chính phủ nước ngồi ở Việt
Nam chủ yếu hoạt động vào các hoạt động trong lĩnh vực như xố đói giảm nghèo, khắc
phục hậu quả sau chiến tranh, giảm thiểu ảnh hưởng do thiên tai, giáo dục, y tế, cung cấp
nguồn nước sạch, qua đó tư vấn, hướng dẫn và đào tạo. Chương trình viện trợ của các tổ
chức phi chính phủ đặc biệt hướng vào những vùng nghèo, vùng sâu, vùng xa và ngày
càng tập trung hơn vào các lĩnh vực phù hợp với các định hướng phát triển kinh tế-xã hội
của Việt Nam, đặc biệt là xố đói giảm nghèo và phát triển bền vững. Sự trợ giúp của các
tổ chức phi chính phủ nước ngồi bao gồm cả việc chuyển giao kinh nghiệm, công nghệ,
nâng cao dân trí, chăm sóc y tế, phổ cập giáo dục…
Về tỷ lệ giá trị viện trợ phi chính phủ cho Việt Nam theo từng ngành, có thể phân loại
theo sáu lĩnh vực chính:
- Phát triển kinh tế như sản xuất nơng nghiệp, thủ cơng, xóa đói giảm nghèo: 25%;
- Y tế: 25%;
- Giải quyết một số vấn đề xã hội: 20%;
- Giáo dục: 20%;
- Bảo vệ môi trường: 5%;
- Cứu trợ khẩn cấp: 5%;
Như vậy ở nông thôn, các tổ chức phi chính phủ đóng vai trị rất quan trọng bởi nhu
cầu phát triển ở nông thôn rất đa dạng và các tổ chức này lại có thể đáp ứng được phần
nào.
3. Mối quan hệ giữa tổ chức với chủ thể nông thôn trong phát triển nông thôn


Mối quan hệ giữa tổ chức với chủ thể nông thôn được thể hiện qua 2 khía cạnh:
Về kinh tế, tổ chức giúp cho việc định hướng phát triển của nông thôn, thay đổi bộ
mặt của nông thôn theo hướng phù hợp với điều kiện nguồn lực có sẵn ở địa phương và
bền vững với môi trường. Tiếp theo là việc tạo ra những chính sách có hiệu quả, kịp thời
để đáp ứng những biến đổi đặt ra của thời đại như dịch bệnh, thiên tai, tiến bộ khoa học
công nghệ, suy thối kinh tế, mất mùa,… để nơng thơn phát triển một cách triệt để. Bên
8


cạnh đó, tổ chức có vai trị đóng góp nhân lực vật lực tập trung phát triển các ngành kinh
tế trọng điểm ở nông thôn, giữ cho sự phát triển ở mức ổn định, tránh chệch khỏi mục
tiêu đã đặt ra trước đó.
Về văn hóa – xã hội, tổ chức là nơi giám sát, cải thiện, giáo dục hướng đến sự phát
triển, duy trì, bảo vệ văn hóa cũng như xã hội của vùng nông thôn. Tạo ra một môi
trường để cho người dân được tham gia vào các hoạt động văn hóa – xã hội, từ đó góp
phần cải thiện mối quan hệ giữa tổ chức và người dân ở vùng nơng thơn. Nâng cao giá trị
văn hóa cũng như tính tập thể tốt đẹp ở vùng nơng thơn thơng qua việc tổ chức các hoạt
động văn hóa.
KẾT LUẬN
Mối quan hệ giữa các tổ chức với chủ thể nông thôn là mối quan hệ rất mật thiết với
nhau. Hai chủ thể này có sự tương hỗ lẫn nhau và đồng thời xác định được vai trị của đối
phương. Nơng thơn thực tế hiện đang phải có rất nhiều vấn đề cần được quan tâm như
giáo dục, y tế, chất lượng đời sống,… từ đó các tổ chức bắt đầu hình thành và phần nào
sẽ hỗ trợ giải quyết các vấn đề ấy.
Có thể hiểu chủ thể nơng thơn góp phần hình thành nên các tổ chức như hiện nay và
vai trò quan trọng của các tổ chức ấy đối với nông thôn là một điều không thể phủ định
được. Mối quan hệ đó có sự rằng buộc và thực ra nếu mất đi “mắt xích tổ chức” thì nơng
thơn sẽ rất khó khăn trong việc giải quyết các tình trạng hiện nay.
Vậy nếu khơng có tổ chức thì nơng thôn sẽ ra sao? Câu trả lời là vẫn tồn tại, tuy nhiên
sự tồn tại đó rất khập khễnh và khơng ổn định, vì vậy mối quan hệ này rất cần thiết với

nhau và với cả xã hội. Những năm về trước thậm chí khi nước ta chưa lên xã hội chủ
nghĩa thì đâu đó ở nơng thơn vẫn sẽ có các tổ chức mặc dù nó chưa thể hiện rõ rệt như
hiện nay (xã, trưởng thơn, các cụm xóm, làng,…) bởi vậy sự hình thành các tổ chức là
một điều thiết yếu để dễ dàng quản lý cũng như giúp đỡ đời sống người dân.
Với vòng quay phát triển một cách nhanh chóng như hiện nay, nhiều vấn đề bất cập
hơn đồng nghĩa với việc hình thành nên nhiều tổ chức hơn và mỗi tổ chức đảm nhận mỗi
trọng trách khác nhau chung quy cũng là nâng cao đời sống an sinh xã hội cho người
dân. Mặc dù vẫn còn nhiều bất cập song Nhà nước ta vẫn đã và đang cố gắng để có thể
ngày một hồn thiện các chính sách, giải quyết các vấn đề để có thể tạo nên một liên kết
vững mạnh cho hai chủ thể trên. Vì một tương lai đất nước phát triển ổn định, mỗi con
người chúng ta phải xác định được vai trị của mình, ln học hỏi và khơng ngừng cố
gắng đưa đất nước lên vị thế mới trên thế giới.

9


TÀI LIỆU THAM KHẢO

(1) Dương văn, Các tổ chức xã hội nghề nghiệp góp sức xây dựng nơng thơn mới
(2) Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, Báo cáo tại Hội nghị triển khai Đề án phát
triển nghề công tác xã hội trong giáo dục Đại học giai đoạn 2013-2020, Hà Nội, 2013.
(3) Báo cáo của Ủy ban cơng tác về các tổ chức phi chính phủ nước ngoài tại Hội
nghị Quốc tế lần thứ 3 về hợp tác giữa Việt Nam và các tổ chức phi chính phủ nước
ngồi.
(4) Ngơ Hải Nam, Đánh giá tác động của tín dụng tới mức sống hộ gia đình ở nơng
thơn Việt Nam, 2011.
(5) Phát huy vai trò của doanh nghiệp trong xây dựng nông thôn mới, 2016

10



11